Page 42 - Το βιβλίο των αντιρρήσεων

2 - Ενδεικτικά η ψηφιοποίηση της µνήµης (Γενάρης 2011), video games: ηλεκτρονική γ ώ ν µ ε τ η ν σ υ ν ο λ ι κ ή [ δ ι α ν ο η τ ι κ ή ] ε ρ γ α σ ί α σ α ν ε ξ ω τ ε ρ ι κ ή
εκπαίδευση (Οκτώβρης 2012, φεστιβάλ game over ‘12), νέες µηχανές νέοι εργάτες και π ρος αυ τ ού ς σ χ έ σ η µ ε τ α ξ ύ σ υ µ β ό λ ω ν . ..
ηλεκτρονικό προλεταριάτο, µια εργατική έρευνα (Οκτώβρης 2013, φεστιβάλ game over Για να ανακαλύψουµε λοιπόν κάποια αναλογία ... πρέπει να καταφύγουµε σ’ έναν
‘13) άλλο κόσµο: τον κόσµο της θρησκεία. Εκεί, τα προϊόντα του ανθρώπινου εγκεφάλου
3 - Δεκέµβρης 2004, στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Sarajevo. εµφανίζονται σαν αυτοδύναµες µορφές, που έχουν τη δική τους ζωή, και σ χ ε τ ί -
4 - Martin Davis, ο.π. ζο ν τ α ι σ α ν ό ν τ α τόσο µεταξύ τους όσο και µε τους ανθρώπους. Το ίδιο συµ-
5 - Ο Leibniz αλληλογραφούσε µε πάνω από 1000 άτοµα, µαθηµατικούς, φιλόσο- βαίνει και µε τον κόσµο των συµβόλων, που είναι επίσης προϊόντα του ανθρώπινου
φους, καθολικούς και προστεστάντες αλλά και φιλοµαθείς πρίγκηπες, βασιλιάδες, πριγ- µυαλού και του ανθρώπινου χεριού. Κι αυτό ακριβώς είναι που ονοµάζω φετιχισµό,
κήπισσες, κλπ. Τιτάνιο έργο σε µια εποχή που η αλληλογραφία δεν ήταν ηλεκτρονικά ο οποίος προσκολλάται στα προϊόντα της [διανοητικής] εργασίας µόλις αυτά αρχί-
mail ή, έστω, πυκνά συστήµατα ταχυδροµικών αυτοκινήτων, αλλά διαδροµές µε άλο- σουν να παράγονται ως σύµβολα. Ο φετιχισµός αυτός είναι εποµένως αδιαχώριστος
γα.... απ’ την παραγωγή συµβόλων...
6 - Οι ιησουίτες έκαναν και το αντίστροφο: µετέφεραν τις ευρωπαϊκές γνώσεις στα 12 - Στο σχολείο µαθαίνουµε (σε πολλά εισαγωγικά) για τα χ, τα ψ και τα z· µαθαί-
µαθηµατικά και στις επιστήµες στην κίνα. Οι ικανότητές τους σ’ αυτήν την ανταλλα- νουµε να τα χειριζόµαστε, να κάνουµε δηλαδή “πράξεις” (αλγεβρικές) µε δαύτα· αλ-
γή και τα επιστηµονικά τους ενδιαφέροντα τους έκαναν ιδιαίτερα συµπαθείς τόσο στην
δυναστεία των Ming (ως το 1644) όσο και στην διαδοχή της των Manchu. Αυτό σή-
µαινε ότι οι ιησουίτες πήραν αξιώµατα συµβούλων στην αυτοκρατορική αυλή της κί-
νας, ως το 1773, όταν ο τότε πάπας διέλυσε το τάγµα και απαγόρευσε την µετριοπαθή
και συµβιβαστική δράση του στην κίνα: η επίσηµη πολιτική γραµµή της ευρώπης έναν-
τι της κίνας άλλαζε...
7 - Το πρώτο ευρωπαϊκό best seller για την κίνα ήταν το Historia de las cosas mas no-
tables, ritos, y costumbres den gran Reyno de la China που εκδόθηκε αρχικά το 1585
στη Ρώµη, απ’ τον Gonzalez de Μendoza, και µεταφράστηκε γρήγορα στις κυριότερες
ευρωπαϊκές γλώσσες, και τελικά το 1589 και το 1597 στα γερµανικά. Το δεύτερο ση-
µαντικό βιβλίο, που επίσης µεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, ήταν το “ηµερολόγιο”
του σηµαντικού ιησουίτη, επικεφαλής της ιεραποστολής στην κίνα, Mario Ricci, σε
λατινική µετάφραση του Nicolas Trigault, De Christiana expeditione apud Sinas sus-
cepta ab Societate Jesu.
8 - Μεταξύ άλλων και ο Bacon εκδήλωσε τον ίδιο θαυµασµό για την κινέζικη γραφή,
και για τους ίδιους ακριβώς λόγους.
9 - Λίγο αργότερα, απ’ το 1687 ως το 1690, ο Leibniz µελέτησε διεξοδικά το Confu-
cious Sinarum Philosophus που εκδόθηκε το 1687. Επρόκειτο για ένα συλλογικό έργο
της ιησουΐτικης ιεραποστολής στην κίνα, που περιλάµβανε µεταφρασµένα αποσπά-
σµατα από την κλασσική κινέζικη φιλοσοφία, από έργα όπως η µεγάλη µάθηση, το δόγ-
µα του νοήµατος και άλλα, καθώς και σύνοψεις των διδαχών του Κοµφούκιου. Το γε-
γονός είναι πάντως ότι οι ιησουίτες έκαναν µια ορισµένη “επιµέλεια” του κουµφου-
κιανισµού, έτσι ώστε να παρουσιάζεται σαν συµβατός µε τις βασικές χριστιανικές πε-
ποιθήσεις. Κι αυτό επειδή είχαν να αντιµετωπίσουν την έντονη πολεµική των άλλων
χριστιανικών ιεραποστολών, και ειδικά της φραγκισκανικής, που υποστήριζε ότι οι κι-
νέζοι είναι άθεοι και υλιστές· η σύγκρουση αυτή έφτανε διαρκώς µέχρι το Βατικανό,
το οποίο κατά καιρούς έπαιρνε επίσηµη θέση. Στην αρχή υπέρ των ιησουιτών· αργό-
τερα, στον 18ο αιώνα, όταν άρχισε να αλλάζει η στάση των ευρωπαίων βασιλιάδων
έναντι της κίνας, εναντίον τους.
10 - Leibniz and the Science of Happiness, Roger Caldwell, περιοδικό philosophy now,
τεύχος 78.
11 - Δεν χρησιµοποιούµε καταχρηστικά τις λέξεις “οντολογία” ή “µεταφυσική”! Ήδη
στον 17ο αιώνα, και τους επόµενους ακόµα πιο έντονα και αποφασιστικά, οι αριθµοί
(το “1”, το “2”, το “3” ... - και πάντα το “0”!) γίνονται αντιληπτοί (κατ’ αρχήν απ’ τους
µαθηµατικούς και τους επιστήµονες) σαν “αυτοτελή όντα” µε “δικές τους ιδιότητες”.
Και θα είναι χάρη σ’ αυτήν την φανατική πίστη περί “ιδιοτήτων - των - αριθµών” που
αργότερα θα γεννηθούν και σταδιακά θα γίνουν κοινότοπες (κυρίως µέσω των εκπαι-
δευτικών συστηµάτων) ιδέες όπως οι “αρνητικοί αριθµοί”, οι “φανταστικοί αριθµοί”,
το “άπειρο”, το “τείνει προς το άπειρο”, κλπ.
Ισχύει λοιπόν κι εδώ (στην γεωµετρία και στα µαθηµατικά του 17ου αιώνα, και ύστε-
ρα, σταδιακά, στις επιστήµες του 18ου, του 19ου, του 20ου) η φετιχοποίηση που ο
Μαρξ είχε περιγράψει για τα εµπορεύµατα: η φετιχοποίηση των αριθµών (ή των γεω-
µετρικών σχηµάτων, ή των εξισώσεων, ή των “τύπων”, ή....). Θα µπορούσε η πολύ γνω-
στή παράγραφος απ’ το “Κεφάλαιο” να διασκευαστεί ως εξής:

...Ο µυστηριώδης χαρακτήρας της µαθηµατικής µορφής [των αριθµών, των “πρά-
ξεων”, κλπ] συνίσταται στο ότι εµφανίζει στους ανθρώπους τα κοινωνικά χαρακτη-
ριστικά της δικής τους διανοητικής εργασίας σαν αντικειµενικά χαρακτηριστικά των
ίδιων των προϊόντων της εργασίας. Τα ε µφ α ν ί ζ ει σ αν κ ο ιν ω ν ι κ έ ς φ υ σ ι -
κ έ ς ι δ ι ό τ ητ ε ς α υτ ώ ν τ ω ν συ µ β ό λ ω ν κ α ι, κ ατ ά σ υ ν έπ ε ια , η µ α-
θ η µ α τ ι κ ή µ ο ρ φ ή ε µ φ α ν ί ζ ει τ η ν κο ι ν ω ν ι κ ή σχ έ σ η τ ω ν π α ρ α γ ω-