Page 34 - Το βιβλίο των αντιρρήσεων

κοσοσιαλισµού και του Χίτλερ, εάν ο γερµανικός ιµπεριαλισµός παρέµενε τότε στα όρια υπερβολικός. Εάν, όµως, τα κριτήρια είναι η πραγµατική παραγωγικότητα / δηµιουργι-
που θα ήταν ανεκτός απ’ τον αγγλικό ιµπεριαλισµό. Απ’ την στιγµή που αυτά τα όρια ξε- κότητα της εργασίας σήµερα· οι όλο και εντονότερες προσπάθειες (των αφεντικών και
περάστηκαν και µπήκαν σε αµφισβήτηση µείζοντα “εθνικά συµφέροντα” της αγγλικής των συµµάχων τους) όχι µόνο να υπεξαιρεθεί στο µέγιστο βαθµό αυτή η πραγµατική πα-
αυτοκρατορίας, η “µάχη σώµα µε σώµα” εναντίον του σοσιαλισµού, δηλαδή ο φασι- ραγωγικότητα / δηµιουργικότητα, αλλά να µετατραπεί εν µέρει στο αντίθετό της, σε “υψη-
σµός του Τσώρτσιλ, πέρασε σε δεύτερη µοίρα. Και έγινε “αντιναζί”! Ο Στάλιν απ’ την λού επιπέδου καταστροφικότητα” (έτσι ώστε να διασωθούν για άλλη µια φορά οι ατο-
µεριά του, έχοντας υπογράψει µε τον Χίτλερ το “σύµφωνο Μολότοφ - Ρίµπεντροπ” µικές σχέσεις ιδιοκτησίας...)· η απόσταση ανάµεσα στην κοινωνική παραγωγή του πλού-
τον Αύγουστο του 1939, και έχοντας µοιράσει µε το γ ράιχ τον επόµενο µήνα την πο- του και στον σφετερισµό του από ελάχιστους, καθώς και η (στρατιωτική πλέον) διαφύ-
λωνία, θα µπορούσε να µείνει “ουδέτερος” στον ευρωπαϊκό πόλεµο (βραχυκυκλώ- λαξη αυτής της απόστασης· η µετατροπή όλο και περισσότερων ακόµα και ρεφορµιστι-
νοντας σε βαθµό κακουργήµατος τα εκατοµµύρια των κοµµουνιστών στην ευρώπη) κών απαιτήσεων “αναδιανοµής” σε ζητήµατα δηµόσιας τάξης· η εγγύτητα του σηµείου
εάν (και για όσον καιρό...) ο γερµανικός ιµπεριαλισµός δεν εποφθαλµιούσε τα πετρέλαια έκρηξης αντίπαλων ιµπεριαλισµών και πολλά άλλα, τότε ο χαρακτηρισµός “ολοκλη-
του Καυκάσου. Αλλά αυτό, ακριβώς, συνέβη στα µέσα του 1941· συνεπώς έγινε κι αυ- ρωτισµός”, και όλοι οι εναλλακτικοί µ’ αυτόν χαρακτηρισµοί, δεν είναι καθόλου υπερ-
τός στην πράξη “ορκισµένος αντιναζί”. βολικοί.
Η γνώµη µας είναι πως και ο Τσώρτσιλ (όπως και πολλά άλλα αφεντικά ή/και εκ- Εξίσου σηµαντική µε τα “στιγµιότυπα” µιας ορισµένης ιστορικής περιόδου αν όχι ση-
προσωποί τους απ’ το τότε “αντιναζί µέτωπο”...) ήταν φασίστας. Ακόµα περισσότερο µαντικότερη είναι η τάση. Οι καπιταλιστικές τάσεις. Η µαζική και συστηµατική εξόν-
όµως ήταν µια απ’ τις πολλές προσωποποιήσεις εκείνου που υποστηρίξαµε νωρίτερα: τωση εκατοντάδων χιλιάδων µουσουλµάνων ανδρών και γυναικών εδώ και πάνω από
ότι η εξυπηρέτηση των καπιταλιστικών συµφερόντων µπορεί να είναι διαδοχικά (ή και 20 χρόνια δεν έχει µεν την µορφή των “στρατοπέδων συγκέντρωσης / εργασίας / εξόν-
ταυτόχρονα σε διαφορετικές περιοχές του καπιταλιστικού πλανήτη) φασιστική / ολο- τωσης” των ναζί, είναι όµως µια απόλυτα βάρβαρη σταθερά της καπιταλιστικής πραγ-
κληρωτική ή δηµοκρατική (εντός ή εκτός εισαγωγικών) χωρίς να ταυτίζεται οριστικά µατικότητας απ’ το 1990 και µετά. “Δεν είµαστε µουσουλµάνοι, οπότε δεν µας αφο-
και αµετάκλητα είτε µε το ένα “πρόσωπο” είτε µε το άλλο, ανάλογα και µε τους ταξι- ρά”... Αυτό λέγεται “σιωπηλή λαϊκή συναίνεση”, πλαισιωµένη µάλιστα από ηχηρές
4
κούς συσχετισµούς. Το δικό µας καθήκον, σαν αυτόνοµων εργατών, είναι να ξεχωρί- υποδείξεις ή και επιβεβαιώσεις. Επιπλέον αυτός ο µεγακανιβαλισµός του “πρώτου”
ζουµε κάθε φορά τι είναι τι· να διακρίνουµε, επίσης, έγκαιρα τις τάσεις της καπιταλι- κόσµου ΔΕΝ είναι το τέλος της ιστορίας, ούτε καν για τα επόµενα λίγα χρόνια. Είναι
στικής µηχανής· και καθόλου να πελαγώνουµε σε ιστορικίστικους προσδι-ορισµούς! τµήµα µιας συγκεκριµένης ηγεµονικής καπιταλιστικής τάσης.
Που είναι εξαιρετικά βίαιη, εξαιρετικά αιµατηρή, εξαιρετικά αντι-εργατική· φασιστι-
τώρα λοιπόν (και λίγο πριν) κή, ολοκληρωτική... Το να µην λέµε τα - πράγµατα - µε - το - όνοµά - τους (µη τυχόν
και πέσουµε στο αµάρτηµα της λεκτικής κατάχρησης), είναι αυτό ακριβώς που επι-
Όποιος προσπαθεί να κάνει συγκρίσεις µεταξύ “κοινωνικών φαινοµένων”, σχέσεων διώκουν τα αφεντικά (οργανώνοντας, όπου και αν χρειάζεται, ή αξιοποιώντας τις όποι-
και θεσµών εξουσίας λέµε, µεταξύ διαφορετικών ιστορικών περιόδων, προκειµένου να ες “λεκτικές καταχρήσεις”)...
βγάλει ένα συµπέρασµα για το τι είναι τι, µπορεί να πέσει σε σοβαρά λάθη. Τέτοιες
συγκρίσεις παρόντος και παρελθόντος µπορεί να είναι χρήσιµες (χωρίς αυτό να είναι
σίγουρο, και πάντως έξω απ’ το παιχνίδι “επτά οµοιότητες και επτά διαφορές”...) µό-
νον αφού πριν έχει διαλευκανθεί στον µεγαλύτερο δυνατό βαθµό η κατάσταση του πα-
ρόντος, καθώς και οι τάσεις της µεσοπρόθεσµα.
Τα επείγοντα ερωτήµατα για το ξεκαθάρισµα του παρόντος, σε ότι αφορά τις µορφές
εξουσίας στον καπιταλιστικό κόσµο και την κοινωνική τους υποστήριξη, είναι του εξής
είδους:
- είναι συµβατό, µπορεί να λειτουργήσει το νεοφιλελεύθερο µοντέλο της προεταραι-
ότητας στην “αγορά” µαζί µε ολοκληρωτικές (κρατικές και παρακρατικές) “διοική-
σεις”;
- τι µορφές και περιεχόµενα παίρνει η επιτήρηση και ο έλεγχος των κοινωνικών σχέ-
σεων στον µεταβιοµηχανικό καπιταλιστικό κόσµο;
- ποιές είναι οι προϋποθέσεις ενός ακόµα (και µάλιστα διευρυµένου ιδιαίτερα) κύµα-
τος “άγριας συσσώρευσης”;
- πόσο έντονες είναι οι απαιτήσεις των “απο κάτω” για “ασφάλεια”, και πόσο εύκο-
λο είναι να ικανοποιηθούν αυτές µε διανοµή ατοµικών δόσεων “δύναµης”;
- τι είδους είναι ή µπορεί να είναι η “λαϊκή ταύτιση” µε αναπαραστάσεις (κρατικής ή
παρακρατικής) ισχύος στις κοινωνίες του θεάµατος;
- πως περιφρουρείται (ιδεολογικά, θεσµικά) η ακόµα πιο βίαιη υποτίµηση (σηµαντι-
κών τµηµάτων) της εργασίας στον σύγχρονο καπιταλισµό;
- ποιά είναι η πραγµατική θέση εκείνου που έχουµε ονοµάσει σύµπλεγµα της ασφά-
λειας στην εξελισσόµενη κρίση / αναδιάρθρωση;
- κ.α.

Σαν αυτόνοµοι εργάτες έχουµε χρησιµοποιήσει εδώ και καιρό (απ’ τα τέλη του 2001
και µετά) τον όρο “νέος ολοκληρωτισµός” για να ερευνήσουµε απ’ τη µια µεριά διε-
θνείς κινήσεις όξυνσης της επιτήρησης και του ελέγχου, εκ µέρους των αφεντικών, και
αφετέρου τις αρθρώσεις αυτών των κινήσεων µε ορισµένες απ’ τις “απαιτήσεις” των
“απο κάτω” (ή τµηµάτων τους). Μια σχολαστική ιστορικίστικη άποψη θα υποστήριζε
ότι η χρήση του όρου “ολοκληρωτισµός” είναι το ίδιο αδόκιµη µε την χρήση του όρου
“φασισµός”, και για τους ίδιους περίπου λόγους. Δεν έχουµε, άραγε, “αρκετή ελευθε-
ρία” σήµερα; Δεν υπάρχουν κόµµατα, εκλογές, κοινοβούλια, σωµατεία, διαφορετικές ή
και αντίθετες απόψεις σε όλα τα θέµατα;
Εάν τα κριτήρια κάποιου προέρχονται απ’ το παρελθόν του ευρωπαϊκού µεσοπολέ-
µου, τότε πράγµατι, ο χαρακτηρισµός “ολοκληρωτισµός” (ή “φασισµός”, ή “δικτατο-
ρία του κεφάλαιου, των αφεντικών και των συµµάχων τους”) φαίνεται το λιγότερο