#26 - 02/2023

hipster eugenics: καλύτερα μωρά για δισεκατομμυριούχους

Τα τεχνο-ουτοπικά πιστεύω που είναι γνωστά ως «αποτελεσματικός αλτρουισμός» και «μακροπρόθεσμος αλτρουισμός» [longtermism] έχουν γίνει πρόσφατα ευρέως γνωστά, αν κρίνουμε από τις αναζητήσεις στο Google, τα ειδησεογραφικά άρθρα και την προσωπική εμπειρία. Πολύ λιγότερη προσοχή έχει δοθεί στην «hipster ευγονική», έναν όρο που συνοψίζει βάναυσα αλλά με ακρίβεια την ανησυχητική τάση που ήταν προηγουμένως γνωστή με την ίσως πιο ανόητη ονομασία «σχεδιασμένα μωρά». Όλα συνδέονται στενά μεταξύ τους.

Ο αποτελεσματικός αλτρουισμός έχει οριστεί μάλλον ευγενικά ως «ένα παγκόσμιο φιλανθρωπικό κίνημα στο οποίο οι δωρητές επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν τον αντίκτυπο των δωρεών τους μακροπρόθεσμα». Στην πράξη, πρόκειται για μια πιο σκληρή μορφή του ωφελιμισμού που πρεσβεύει ο Peter Singer, ο προκλητικός φιλόσοφος που υποστηρίζει τα δικαιώματα των ζώων, αλλά και την παιδοκτονία και την ευθανασία (και δεν συμφωνεί με αυτό το πρόγραμμα). Είναι επίσης πιο ιδιοτελής. Φθάνοντας στα άκρα, ο αποτελεσματικός αλτρουισμός είναι μια δικαιολογία για να γίνουμε όσο το δυνατόν πιο πλούσιοι, υποτίθεται για να χαρίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα. Είναι μια μεταμοντέρνα μετάλλαξη της φιλανθρωπίας και το υποκείμενο πίσω από τις περισσότερες προσπάθειες δικαιολόγησης της φιλανθρωπίας των δισεκατομμυριούχων.

Το θέμα έλαβε κάποια προσοχή νωρίτερα φέτος με τη δημοσίευση του βιβλίου What We Owe the Future του William MacAskill. Ο συγγραφέας είναι ένας 35χρονος καθηγητής της Οξφόρδης που αναγνωρίζεται ευρέως ως διανοητική δύναμη από το 2015 που κυκλοφόρησε το βιβλίο του Doing Good Better: Effective Altruism and How You Can Make a Difference (Αποτελεσματικός αλτρουισμός και πώς μπορείτε να κάνετε τη διαφορά). Σε ένα συνέδριο εκείνης της χρονιάς συνάντησε τον Elon Musk, ο οποίος τον Αύγουστο του 2022 έγραψε στο Twitter ότι το τελευταίο βιβλίο του MacAskill «ταιριάζει πολύ με τη φιλοσοφία μου». Ο MacAskill συνέδεσε τον Musk με τον Sam Bankman-Fried, τον τότε κρυπτοδιεκατομμυριούχο, ο οποίος σκέφτηκε να συμμετάσχει στην προσφορά του Musk για το Twitter πριν κάνει πίσω.

Αυτό ήταν φυσικά πριν από την κατάρρευση της εταιρείας ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων FTX, η οποία μέσα σε μία εβδομάδα έκανε τον Bankman-Fried πρώην δισεκατομμυριούχο. Επίσης, τράβηξε την προσοχή στον τρόπο ζωής του και στους οικονομικούς του στόχους, ιδίως στον ρόλο του ως «το πρόσωπο του αποτελεσματικού αλτρουισμού». Στη συνέχεια, παραδέχτηκε στην Kelsey Piper του Vox ότι η δηλωμένη αφοσίωσή του στην εξισορρόπηση των ηθικών επιταγών ήταν «όχι αληθινή, όχι πραγματικά».

Προσθέστε τον μακροπρόθεσμο αλτρουισμό στον αποτελεσματικό αλτρουισμό, και το στιφάδο των συγκεχυμένων αυτοδικαιολογήσεων γίνεται εκθετικά πιο τοξικό. Εν ολίγοις, αυτή η αντίληψη υποστηρίζει ότι «η ευημερία των μελλοντικών ανθρώπων είναι ηθικά εξίσου σημαντική -ή και πιο σημαντική- από τη ζωή των σημερινών». Επιπλέον, αν η ανθρωπότητα επιβιώσει της κλιματικής αλλαγής, θα υπάρξουν τελικά πολύ περισσότεροι μελλοντικοί άνθρωποι από τους σημερινούς, οπότε τι είναι λίγη μαζική πείνα τώρα, αν μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη για αργότερα, να δημιουργήσουμε ανώτερα όντα και να αποικίσουμε και άλλους πλανήτες;
Στις 17 Νοεμβρίου, το Insider δημοσίευσε ένα καλά τεκμηριωμένο άρθρο της Julia Black που συνδέει αυτές τις έννοιες μεταξύ τους, με τον αρχικό τίτλο: Οι δισεκατομμυριούχοι όπως ο Elon Musk θέλουν να σώσουν τον πολιτισμό με το να κάνουν τόνους γενετικά ανώτερων παιδιών. Μέσα στο κίνημα για την ανάληψη του «ελέγχου της ανθρώπινης εξέλιξης».

Η χρήση του ονόματος του Musk στον τίτλο ήταν απλά ένα εύρημα για να παραφουσκώσουν το άρθρο. Το κομμάτι δεν επικεντρώνεται πραγματικά στον πιο διαβόητο δισεκατομμυριούχο του κόσμου, αν και είναι ένας από τους πιο δυνατούς υποστηρικτές πολλών από αυτά που περιγράφει. Πιθανότατα αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο τίτλος άλλαξε αργότερα σε: «Μπορούν τα σούπερ μωρά να σώσουν τον κόσμο;»

Το άρθρο φιλοξενεί τον Malcolm και τη Simone Collins, για να εξετάσει τις επιπτώσεις αυτής της ανησυχητικής προσέγγισης στον κόσμο: ένας συνδυασμός μετα-ανθρωπισμού, μακροχρόνιου αλτρουισμού και αποτελεσματικού αλτρουισμού. Οι Collins επιδιώκουν ένα ιδιαίτερο είδος αθανασίας ως pronatalists [natalism / pronatalism: θρησκευτική, συντηρητική, αντιφεμινιστική ιδεολογία που υποστηρίζει ότι η αναπαραγωγή είναι ο κυριότερος λόγος ύπαρξης του ανθρώπου. Στην Ελλάδα το πιο κοντινό είναι οι θεωρίες περί «κρίσης υπογεννητικότητας»]. Η θεωρία τους είναι μια διαστρεβλωμένη παραλλαγή της ευγονικής σκέψης, η οποία στην κλασική της μορφή υποθέτει ότι ορισμένες ομάδες ανθρώπων έχουν εγγενώς μεγαλύτερη αξία από άλλες. Το Business Insider εξηγεί την πεποίθησή τους ως εξής:

Εφόσον ο καθένας από τους απογόνους τους μπορεί να δεσμευτεί να κάνει τουλάχιστον οκτώ παιδιά για 11 γενιές, η γενιά των Collins θα ξεπεράσει τελικά τον σημερινό ανθρώπινο πληθυσμό. Αν τα καταφέρουν, συνέχισε ο Malcolm, «θα μπορούσαμε να καθορίσουμε το μέλλον του είδους μας».

Λοιπόν , 8^11 ισούται με 8,59 δισεκατομμύρια, και ο παγκόσμιος πληθυσμός έφτασε τα 8 δισεκατομμύρια περίπου στις 15 Νοεμβρίου, οπότε η αριθμητική λειτουργεί, αν και οι υποθέσεις είναι εντελώς τρελές. Οι προεκτάσεις υποθέτουν ότι κάθε ένας από τους απογόνους τους θα είναι στο πρόγραμμα - επίσης ότι κανένας από αυτούς δεν θα αναπαραχθεί με άλλο μέλος της φυλής, όσο μακρινή συγγένεια και αν έχει. Επιπλέον, υποθέτουν ότι η οικογενειακή ζωή θα παραμείνει σχεδόν ίδια για 200 χρόνια ή και περισσότερο. Και τέλος ότι, παρά τις διακηρυγμένες φιλοδοξίες τους, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους - διαφορετικά, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα μπορούσε να φτάσει σε έναν ασύλληπτο αριθμό.

Η απάντηση της Simone στην παρατήρηση ότι είναι «χίπστερ ευγονιστές» ήταν ότι ο Malcolm θα ήθελε νέες επαγγελματικές κάρτες: «Simone and Malcolm Collins: Hipster Eugenicists». Καμία σχέση με τις ναζιστικές πολιτικές, επιμένει: «Δεν εξαλείφω ανθρώπους. Εννοώ, τους εξαλείφω από τη δική μου γενετική δεξαμενή, αλλά αυτό το κάνουμε μόνο ο Malcolm κι εγώ».

Και η αυτό-δικαιολόγηση συνεχίζεται: «Αυτό που υποστηρίζουμε είναι ένας αρκετά ήπιος - αν και επιθετικός - μετα-ανθρωπισμός: βελτίωση και μετασχηματισμός της ανθρώπινης κατάστασης με την τεχνολογία. Να είστε κατά του μετα-ανθρωπισμού όσο θέλετε, αλλά μην τον αποκαλείτε ευγονική».

Δυστυχώς γι’ αυτήν, αυτό το πλοίο έχει αποπλεύσει εδώ και καιρό. Ο Pierre Teilhard de Chardin, αναμφισβήτητα ο πρώτος σημαντικός διανοητής του μετα-ανθρωπισμού ήταν αφοσιωμένος ευγονιστής. Το ίδιο και ο σύγχρονός του Julian Huxley, ο οποίος επινόησε ή τουλάχιστον εκλαΐκευσε τον όρο μετα-ανθρωπισμός. [Ο Chardin, 1881-1955, ήταν γάλλος ιησουίτης φιλόσοφος, οπαδός του κοινωνικού δαρβινισμού και της ευγονικής. Άσκησε μεγάλη επίδραση στις new-age φιλοσοφίες. Ο Julian Huxley, 1887-1975, αδελφός του συγγραφέα Aldous Huxley, ήταν βρετανός εξελικτικός βιολόγος και ο σημαντικότερος υποστηρικτής της ευγονικής στην μεταπολεμική Βρετανία]. Ο Yuval Harari [ισραηλινός ιστορικός και διανοητής, με πενιχρή συμβολή στην επιστήμη του αλλά τεράστια απήχηση στα media χάρη στις βαθυστόχαστες αποκαλυψιακές κοινοτυπίες του] προέβλεψε το 2015 ότι οι πλούσιοι θα γίνουν «κάποια ιδέα ενός θεϊκού όντος», ενώ οι φτωχοί θα «πεθάνουν σωρηδόν». Και οι Collins, επιθετικοί μετα-ανθρωπιστές όπως είναι, αποδεικνύουν σαφώς ότι είναι δυνατόν να είναι κανείς μέλος μιας τεχνο-ευγονικής ελίτ και ταυτόχρονα να παραμένει, με ορισμένους ιδιαίτερους τρόπους, κοινωνικά φιλελεύθερος:

Οι Collins ανησυχούν ότι η επικάλυψη μεταξύ των τύπων ανθρώπων που αποφασίζουν να μην κάνουν παιδιά με το τμήμα του πληθυσμού που εκτιμά πράγματα όπως τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, η εκπαίδευση των γυναικών και ο ακτιβισμός για το κλίμα - χαρακτηριστικά που πιστεύουν ότι είναι γενετικά κωδικοποιημένα [sic] - είναι τόσο μεγάλη που οι αξίες αυτές θα μπορούσαν τελικά να εξαφανιστούν.

Από την άλλη πλευρά:

Οι Collins δεν περιμένουν - ούτε καν θέλουν - όλοι στις χώρες με χαμηλό ποσοστό γεννήσεων να αρχίσουν ξαφνικά να κάνουν επτά ή περισσότερα παιδιά. Αντιθέτως, βλέπουν τους εαυτούς τους ως μέρος μιας ελίτ ομάδας ανθρώπων που είναι υπεύθυνοι για την αύξηση των γόνων τους για να αντισταθμίσουν όλους τους αμερικανούς που θα επιλέξουν να μην το κάνουν.

Τον Μάιο, οι Collins ισχυρίστηκαν ότι η προσέγγισή τους δεν ήταν να δημιουργήσουν σχεδιασμένα μωρά, επικαλούμενοι την ταινία Gattaca. Όμως η ταινία δεν αφορούσε την επεξεργασία γονιδίων, αλλά την επιλογή με βάση την ανάλυση του γονιδιώματος ενός ατόμου. Αυτό ακριβώς έκαναν με το τρίτο τους παιδί, το οποίο περιγράφηκε τον Νοέμβριο ως ένα νεογέννητο θηλυκό που ονομάζεται Titan Invictus. Το έμβρυο που επέλεξαν λέγεται ότι είχε «ασυνήθιστα καλές πιθανότητες να αποφύγει καρδιακές παθήσεις, καρκίνο, διαβήτη και σχιζοφρένεια». Αποφάσισαν να μη λάβουν υπόψη τους τις βαθμολογίες κινδύνου για αυτισμό, για τον οποίο έχει διαγνωστεί η Simone - παραδέχεται ότι δυσκολεύεται σε ορισμένες πραγματικές καταστάσεις, αλλά και οι δύο επιμένουν ότι μπορεί «να ξεπεράσει δραματικά τους άλλους ανθρώπους». Πράγματι, η Genomic Prediction, η εταιρεία που πραγματοποίησε την ανάλυση, βαθμολόγησε την επιλογή τους για το έμβρυο με 1,9 σε μια κλίμακα όπου το μηδέν αντικατοπτρίζει τον μέσο κίνδυνο και οι θετικοί αριθμοί είναι ευεργετικοί και όσο περισσότεροι τόσο το καλύτερο. Ένα άλλο έμβρυο, το οποίο φυσικά απορρίφθηκε, βαθμολογήθηκε με ένα μη βέλτιστο -0,96.

Το ζευγάρι ανέθεσε επίσης την ανάλυση των γενετικών δεδομένων στην εταιρεία SelfDecode, η οποία διαθέτει τις υπηρεσίες της κυρίως σε ενήλικες, αξιολογώντας τον εαυτό της μάλλον γενναία ως:

Η μόνη γενετική εξέταση και ανάλυση υγείας που αποκαλύπτει την πιθανότητα να αντιμετωπίσετε συγκεκριμένα προβλήματα υγείας, χρησιμοποιώντας βαθμολογίες πολυγονιδιακού κινδύνου με βάση την καταγωγή σας… Η SelfDecode είναι το μόνο μέρος όπου μπορείτε να λάβετε μια εντελώς προσαρμοσμένη φόρμουλα συμπληρωμάτων με βάση τις γενετικές σας εξετάσεις.

Μαζί με το κιτ DNA που περιλαμβάνεται, το Health Insights Plan κοστίζει 199 δολάρια προκαταβολικά και στη συνέχεια 99 δολάρια ετησίως.

Υπάρχουν και άλλες επιλογές για τον απαιτητικό καταναλωτή. Η Conception Bio επικεντρώνεται επί του παρόντος στη μετατροπή βλαστικών κυττάρων σε ανθρώπινα ωάρια:

Θέλουμε να βοηθήσουμε τους γονείς να κάνουν παιδιά και φιλοδοξούμε να κάνουμε τις μελλοντικές γενιές πιο υγιείς. Εργαζόμαστε πάνω σε μια τεχνολογία που θα δώσει στις γυναίκες την ευκαιρία να αποκτήσουν παιδιά και στα σαράντα και στα πενήντα τους, θα εξαλείψει τα εμπόδια για τα ζευγάρια που υποφέρουν από υπογονιμότητα και ενδεχομένως θα επιτρέψει σε ζευγάρια ανδρών να αποκτήσουν βιολογικά παιδιά.

Η εταιρεία έχει ήδη μισθώσει χώρο στο theLAB [sic], μια τεράστια και αμφιλεγόμενη εγκατάσταση στο Μπέρκλεϊ, και καυχιέται ανοιχτά ότι ετοιμάζεται να αναλάβει την επεξεργασία του ανθρώπινου γονιδιώματος:

Μακροπρόθεσμα, η τεχνολογία αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει μια κρίσιμη πλατφόρμα που θα επιτρέψει τον εκτεταμένο γενετικό έλεγχο των εμβρύων. Εάν αποδειχθεί ασφαλής, θα μπορούσε ακόμη και να επιτρέψει τη γενετική επεξεργασία για την εξάλειψη και τη μείωση του κινδύνου καταστροφικών ασθενειών για τις μελλοντικές γενιές - όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, οι καρδιακές παθήσεις και πολλοί διαφορετικοί τύποι καρκίνου. Αυτή θα μπορούσε να γίνει μια από τις πιο σημαντικές τεχνολογίες που δημιουργήθηκαν ποτέ.

Ο ανταγωνισμός σε αυτή την αρένα του ξεκάθαρα ευγονικού καπιταλισμού είναι σκληρός. Η Orchid ξεκίνησε το 2021 με 4,5 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τα ζευγάρια να «συλλάβουν με αυτοπεποίθηση» και στον ιστότοπό της υπάρχει ακόμη μια συνέντευξη με τον βιοηθικολόγο Jonathan Anomaly, τον συγγραφέα του Creating Future People: The Ethics of Genetic Enhancement και μιας εργασίας με τον σκόπιμα προκλητικό τίτλο «Defending Eugenics». [στμ. Ο Jonathan Beres, που άλλαξε το επίθετό του σε Anomaly (sic) είναι αμερικανός ακροδεξιός, ρατσιστής και σκληροπυρηνικός ευγονιστής]. Επιμένει ότι «η ευγονική δεν μας δεσμεύει να αποδεχτούμε τους καταναγκασμούς που μας επιβάλλει το κράτος» - η Simone Collins θα μπορούσε να διδαχθεί από την προσέγγισή του.

Η ιδέα των τεχνολογιών που θα αλλάξουν τον κόσμο έχει προσελκύσει ορισμένες ολοένα και πιο σοβαρές επενδύσεις στην ανάλυση γονιδιώματος και σε αυτό που ο Economist χαρακτήρισε ως «την πηγή της νεότητας», όταν η Altos Labs συγκέντρωσε 3 δισεκατομμύρια δολάρια τον Ιανουάριο του 2022. Η εταιρεία είναι ελαφρώς λιγότερο φανταχτερή στην αυτο-περιγραφή της, περιγράφοντας τον στόχο της ως «να μεταμορφώσει την ιατρική μέσω του προγραμματισμού κυτταρικής αναζωογόνησης» και αναφέροντας όχι λιγότερους από τέσσερις νομπελίστες ως διευθυντές ή/και συμβούλους. Η Altos έχει ανταγωνισμό από εταιρείες όπως η Life Biosciences, η Turn Biotechnologies, η AgeX Therapeutics και η Shift Bioscience, για να μην αναφέρουμε τις τεχνο-φαντασιώσεις των πλούσιων και διάσημων που περιγράψαμε το 2021:

Τουλάχιστον τέσσερις από τους δέκα πλουσιότερους εν ζωή ανθρώπους, σύμφωνα με το Forbes, έχουν επενδύσει σημαντικά χρήματα στην αναζήτηση της αθανασίας - ο Jeff Bezos της Amazon, ο Larry Ellison της Oracle και οι ιδρυτές της Google Larry Page και Sergey Brin.

Με εξαίρεση το άρθρο του Business Insider και μερικές άλλες εξαιρέσεις, τα περισσότερα πρόσφατα σχόλια υποβάθμισαν τις ευγονικές φιλοδοξίες των Collins, Musk, Bezos και των υπολοίπων, εστιάζοντας στη δραματική κατάρρευση της FTX και τη χαοτική δραστηριότητα στο Twitter. Για παράδειγμα, οι New York Times δημοσίευσαν αυτό το δημοσίευμα του Anand Giridharadas: Αυτή την εβδομάδα, οι δισεκατομμυριούχοι έκαναν μια σοβαρή απόπειρα να υποστηρίξουν σθεναρά την αυτοκατάργησή τους.

Ο Fyodor Urnov, ωστόσο, είχε το νου του στην ουσία. Ο Urnov είναι επί μακρόν πρωτοπόρος στην επεξεργασία του ανθρώπινου γονιδιώματος, για πολλά χρόνια στη Sangamo Therapeutics και τώρα στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ. Υπήρξε συνεπής υποστηρικτής της γονιδιακής θεραπείας και εξίσου συνεπής πολέμιος της επεξεργασίας του κληρονομικού ανθρώπινου γονιδιώματος. Η απάντησή του στο Twitter στο άρθρο του Business Insider για τους Collins ήταν άμεση και αποτελεί μια εύστοχη περίληψη της κατάστασης:

Επιτρέψτε μου να γίνω ΑΠΟΛΥΤΑ σαφής.
Το επόμενο βήμα για αυτό το κίνημα, για το οποίο έκανε εξαιρετική αναφορά ο @mjnblack, είναι η «βελτίωση» των ανθρώπινων εμβρύων μέσω CRISPR. Αυτό θα συμβεί εκτός κι αναγνωρίσουμε μια σκληρή πραγματικότητα: δεν υπάρχει καμία αναπάντητη ιατρική ανάγκη για την επεξεργασία εμβρύων και συνεπώς πρέπει να την απαγορεύσουμε.

Τίτλος πρωτότυπου: «Hipster Eugenics: Better Babies for Billionaires»
Πηγή: https://www.geneticsandsociety.org/biopolitical-times/hipster-eugenics-better-babies-billionaires
Μετάφραση: Harry Tuttle