και προσθέτουν επιπλέον πληροφορίες, σχετικές με το περιεχόμενο.]

....
Το Free Software και η προέλευση του μπορούν να εξιστορηθούν λεπτομερώς μέσα από την ιστορική αφήγηση συγκεκριμένων ειδών πρακτικής: τη δημιουργία ενός κινήματος, το μοίρασμα του πηγαίου κώδικα [5(Σ.τ.μ.) Ο όρος “πηγαίος κώδικας” αναφέρεται στην αλληλουχία των προγραμματιστικών εντολών που γράφονται σε κάποια ευανάγνωστη για τον άνθρωπο γλώσσα προγραμματισμού. Προκειμένου να τρέξει σε μια υπολογιστική μηχανή, ο πηγαίος κώδικας μπορεί να μετατραπεί από ένα άλλο πρόγραμμα, που ονομάζεται μεταγλωττιστής (compiler), σε εκτελέσιμο κώδικα μηχανής.], τη σύλληψης της ανοιχτότητας ή των ανοιχτών συστημάτων, τη συγγραφή αδειών copyright και copyleft και τον συντονισμό των συμπράξεων / συνεργασιών [collaborations]. Όλες αυτές οι ιστορίες μαζί περιγράφουν το Free Software. Οι ιστορίες αυτές έχουν το καταληκτικό τους σημείο (ή την αφετηρία τους, μιλώντας γενεαλογικά) τα έτη 1998-99, όταν το Free Software έσκασε στο προσκήνιο: στο εξώφυλλο του περιοδικού Forbes, σαν μέρος της φούσκας του dotcom, και στις αίθουσες συνδεδριάσεων των εταιριών επιχειρηματικού κεφαλαίου (venture-capital firms) και επιχειρήσεων όπως η IBM και η Netscape.
...
Η πρώτη από αυτές τις πρακτικές – η μορφοποίηση του Free Software σε κίνημα - είναι τόσο η αμέσως προφανής όσο και η δυσκολότερη στην κατανόηση της. Με τον όρο κίνημα αναφέρομαι στην πρακτική, μεταξύ των geeks, να φιλονικούν και να συζητούν για τη δομή και τη σημασία του free software: από τι αποτελείται, περί τίνος πρόκειται, για το αν είναι ή δεν είναι κίνημα. Κάποια geeks αποκάλουν το Free Software κίνημα, και κάποια όχι· κάποια μιλούν για την ιδεολογία και τους σκοπούς του Free Software και κάποια όχι. Κάποια το αποκαλούν Free Software, ενώ άλλα το αποκαλούν Open Source. Ωστόσο, παρόλες αυτές τις διαφωνίες, τα geeks του Free Software αναγνωρίζουν ότι όλα κάνουν το ίδιο πράγμα: η πρακτική της δημιουργίας ενός κινήματος είναι η πρακτική του να μιλούν για τη σημασία και την αναγκαιότητα των υπόλοιπων τεσσάρων πρακτικών. Ήταν το 1998-99 που τα geeks έρχονται να αναγνωρίσουν ότι όλα κάνανε το ίδιο πράγμα και, σχεδόν αμέσως, να διαφωνήσουν στο γιατί. [6(Σ.τ.μ.) H διαμάχη μεταξύ των υπερασπιστών της μίας ή της άλλης έννοιας (free software ή open source) μπορεί να αναζητηθεί σε πάμπολλες ιστοσελίδες, forum, mailing lists κλπ. Για όποιον/όποια ενδιαφέρεται μπορεί να ανατρέξει (για αρχή...) στα παρακάτω links, που προέρχονται από αντίστοιχους “κεντρικούς” οργανισμούς που έχουν δημιουργηθεί:
- http://www.gnu.org/philosophy/free-software-for-freedom.html
- http://www.opensource.org/history
- http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html
- http://www.gnu.org/philosophy/words-to-avoid.html
- https://opensource.org/osd-annotated
Ας σημειωθεί επίσης ότι σήμερα είναι ευρέως διαδεδομένοι οι υβριδικοί όροι FOSS και FLOSS:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Alternative_terms_for_free_software]
...
Ένας τρόπος να κατανοήσουμε το κίνημα είναι μέσα από την ιστορία της Netscape και του Mozilla Web browser (που τώρα έιναι γνωστός ως Firefox).
...
Το Free Software διακλαδώθηκε το 1998 όταν ο όρος Open Source ξαφνικά εμφανίστηκε (ένας όρος που προηγουμένως χρησιμοποιούταν από τη CIA για να αναφερθεί σε αταξινόμητες [ΣτΜ μη εμπιστευτικές] πηγές). Οι δύο όροι είχαν ως αποτέλεσμα δύο διαφορετικά είδη αφήγησης: το πρώτο, που αφορά το Free Software, πηγαίνει πίσω στα 1980s, προωθώντας την ελευθερία του λογισμικού και την αντίσταση στην “περίφραξη” του ιδιόκτητου λογισμικού, όπως την αποκαλεί ο Richard Stallman, επικεφαλής του Free Software Foundation [7(Σ.τ.μ.) Το 1983, ο Richard Stallman ανακοίνωσε το σχέδιό του να δημιουργήσει το GNU OS, στα πλαίσια του Free Software Movement (FSM). Το GNU (ακρωνύμιο του GNU's Not Unix) αποτελεί κομμάτι του σημερινού λειτουργικού συστήματος GNU/Linux (αυτή είναι η πλήρης ονομασία του). Το GNU OS θα έπρεπε να γραφτεί από την αρχή χωρίς να περιέχει καθόλου ιδιόκτητο κώδικα. Το 1985 o Stallman ίδρυσε τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό free software Foundation. Η σημαντικότερη εξέλιξη εκείνης της περιόδου ήταν η συγγραφή αρκετών μεμονωμένων αδειών τύπου copyright που, παρότι στηρίζονταν στο νομικό πλαίσιο των πνευματικών δεικαιωμάτων, ήταν σχεδιασμένες ώστε να εμποδίζουν την πνευματική ιδιοκτησία στον κώδικα που παράγονταν στα πλαίσια του FSM. Κατά έναν τρόπο χρησιμοποιούσαν τον μηχανισμό του copyright ενάντια στον εαυτό του δηλώνοντας στο κείμενό τους τι θα πρέπει να επιτρέπεται και όχι τι θα πρέπει να απαγορεύεται. Το 1989 ο Stallman ανέπτυξε την πρώτη έκδοση της GNU General Public License (GNU GPL) η οποία ήταν σχεδιασμένη ώστε να αντικαταστήσει τις προηγούμενες μεμονωμένες αντι-copyright άδειες και να μεταδοθεί σαν ιός. Η GNU GPL ήταν η πιο προοδευτική του είδους της: Για κάθε κομμάτι κώδικα λογισμικού που γράφεται με αυτή την άδεια θα πρέπει να επιτρέπεται η πρόσβαση σε αυτό, η αντιγραφή, η μετατροπή και η ανα-διανομή του (με ή χωρίς αντίτιμο), αλλά τα ίδια θα πρέπει να επιτρέπονται και για οποιοδήποτε άλλο μελλοντικό πρόγραμμα που ενσωματώνει κομμάτια λογισμικού που έχουν εκδοθεί με την άδεια GNU GPL. Σήμερα η άδεια αυτή, που το είδος της αναφέρεται και ως copyleft, βρίσκεται στην τρίτη της έκδοση (3.0): http://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html. Κάθε νέα έκδοση της GNU GPL προσπαθεί να κλείσει τυχόν “παράθυρα” για την ταυτόχρονη χρήση κομματιών ιδιόκτητου λογισμικού μέσα στο ίδιο προϊόν, που με τις copyright άδειες τους ακυρώνουν στην πράξη το περιεχόμενό της. Στο μεταξύ έχουν υπάρξει απώλειες: Ο πυρήνας του Linux (Linux Kernel) για παράδειγμα δεν υιοθέτησε την έκδοση 3.0 και παρέμεινε στην 2.0.]· το δεύτερο, που αφορά το Open Source, σχετίζεται με τη φούσκα του dotcom και το κήρυγμα του φιλο-επιχειρηματικού Eric Raymond, ο οποίος εστίασε στην οικονομική αξία και τον περιορισμό του κόστους που αντιπροσώπευε το Open Source, που περιλαμβάνει την πραγματιστική (και πολυμαθησιακή) προσέγγιση που επικρατούσε στην καθημερινή χρήση του Free Software σε μερικές από τις μεγαλύτερες online start-ups (η Amazon, η Yahoo!, η HotWired και άλλες “προωθούσαν” το Free Software χρησιμοποιώντας το για να τρέξουν τα μαγαζιά τους).
...
Το γεγονός που επέσπευσε αυτο το επιχειρούμενο σημασιολογικό πραξικόπημα ήταν η ελευθέρωση του κώδικα για τον Communicator, Web browser της Netscape. Η σημασία της Netscape για τις τύχες του Free Software, είναι πολύ δύσκολο να υποτιμηθεί.
...
Η απόφαση της Netscape να μοιραστεί τον πηγαίο κώδικα θα μπορούσε να φαντάζει αναπάντεχη μόνο στο πλαίσιο της διαδεδομένης πρακτικής της τήρησης του πηγαίου κώδικα ως μυστικού. Η μυστικότητα ήταν μια ευρέως ακολουθούμενη πρακτική προκειμένου να εμποδιστεί η αντιγραφή ενός προγράμματος από τους ανταγωνιστές και η εμφάνιση ενός ανταγωνιστικού προϊόντος, αλλά ήταν και ένα μέσο για τον έλεγχο της αγοράς καθεαυτής.

Κατά τη διάρκεια των 1990s οι “browser wars” αποτέλεσαν αιτία τόσο για τη Netscape όσο και για τη Microsoft να μείνουν μακριά από αυτό το όραμα: κάθε μία είχε υλοποιήσει τις δικές της επεκτάσεις και “χαρακτηριστικά” στους browsers και τους servers... Σε αυτές τις υλοποιήσεις υπήρχαν διάφορα είδη “κακού” που μπορούσαν να κάνουν τους browsers να αποτυγχάνουν στη λειτουργία τους σε διάφορα λειτουργικά συστήματα ή σε συγκεκριμένους τύπους servers. [8(Σ.τ.μ.) Η πρόσβαση στο Internet με browser βασίζεται στο μοντέλο client-server (ελλ. πελάτης-εξυπηρετητής). Γενικά μιλώντας, ο browser (στο PC, το laptop, το tablet, το κινητό) λειτουργεί ως client που στέλνει ένα αίτημα στον απομακρυσμένο server (κάπου στο Internet) ο οποίος το εκπληρώνει και επιστρέφει μια απάντηση. Ενώ ο browser δεν σχετίζεται λειτουργικά με την ίδια την επεξεργασία του αιτήματος από το server, θα πρέπει να μπορεί να καταλάβει την απάντηση που έρχεται πίσω ώστε να μπορεί π.χ. να απεικονίσει μια ιστοσελίδα. Εκεί είναι που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα, προτυποποιημένα πρωτόκολλα, ώστε οποιοσδήποτε server να μπορεί να λειτουργεί με οποιονδήποτε client.] Οι “browser wars” επαναλάμβαναν τη μάχη των ανοιχτών συστημάτων από τα 1980s, μια μάχη στην οποία η προσπάθεια προτυποποίησης ενός δικτυακού λειτουργικού συστήματος (UNIX) εμποδιζόταν από τον ανταγωνισμό και τη μυστικότητα, την ίδια στιγμή που τα αφιερωμένα στην ανοιχτότητα κονσόρτσιουμ σχηματίζονταν προκειμένου να προλάβουν την εξάπλωση του κακού. Παρά το γεγονός ότι τόσο η Microsoft όσο και η Netscape ήταν μέλη του W3C [σ.τ.μ.: World Wide Web Consortium], η ασυμβατότητα των browsers τους αντιπροσώπευε ξεκάθαρα τη χειραγώγηση της διαδικασίας προτυποποίησης στο όνομα του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος.

Η δημόσια ανακοίνωση του πηγαίου κώδικα του Communicator αντιμετωπίστηκε έτσι, ως ο μόνος ίσως τρόπος να παρακαμφθεί το δηλητηριασμένο πηγάδι των ανταγωνιστικά εμπλεκόμενων, μη προτυποποιημένων υλοποιήσεων των browsers. Ένας Open Source browser μπορούσε να δημιουργηθεί ώστε να συμμορφώνεται με τα πρότυπα - αν όχι από τα άμεσα μέλη που εμπλέκονται στη δημιουργία του, αλλιώς δημιουργώντας μια διακλάδωση (fork) του προγράμματος που να είναι συμβατή με τα πρότυπα – χάρη στα δικαιώματα αναδιανομής που σχετίζονταν με την Open Source άδεια. Το Open Source θα ήταν η λύση για το πρόβλημα των ανοιχτών συστημάτων που ποτέ δεν είχε λυθεί γιατί ποτέ δεν είχε έρθει ευθέως αντιμέτωπο με το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων. Το Free Software, αντιθέτως, διέθετε μια καλά αναπτυγμένη λύση στην GNU General Public License (GNU GPL), που είναι επίσης γνωστή ως άδεια copyleft, η οποία θα επέτρεπε στο λογισμικό να παραμένει ελεύθερο και θα αναβίωνε την ελπίδα για τη διατήρηση των ανοιχτών προτύπων.
...
Ωστόσο, η Netscape αμέσως ενεπλάκη σε πολεμική διαμάχη με τους Free Software hackers επειδή επέλεξε να συγγράψει τις δικές της καπαρωμένες άδειες για τη διανομή του πηγαίου κώδικα. Αντί να βασιστεί στις υπάρχουσες άδειες όπως την GNU GPL ή τη Berkeley Systems Distribution (BSD) ή τις άδειες του ΜΙΤ, δημιούργησε τις δικές της: την Netscape Public License (NPL) και την Mozilla Public License. Οι άμεσες ανησυχίες της Netscape είχαν να κάνουν με το υπάρχον δίκτυο συμβολαίων και συμφωνιών με άλλους, τρίτους developers – τόσο με αυτούς που είχαν συνεισφέρει κομμάτια του υπάρχοντα πηγαίου κώδικα (που η Netscape δεν θα μπορούσε να αναδιανείμει σαν Free Software) όσο και αυτούς που ανέμεναν στο μέλλον να αγοράσουν και να αναδιανείμουν μια εμπορική έκδοση. Οι υπάρχουσες Free Software άδειες ήταν είτε πολύ ανεκτικές, δίνοντας σε τρίτους δικαιώματα που η ίδια η Netscape μπορεί να μην διέθετε είτε πολύ περιοριστικές, δεσμεύοντας τη Netscape να καθιστά τον πηγαίο κώδικα ελεύθερα διαθέσιμο (π.χ. GPL) ενώ είχε ήδη υπογράψει συμβόλαια με αγοραστές για διάθεση μη ελεύθερα διαθέσιμου κώδικα ... Προκειμένου να ξεθυμώσει τα geeks του Free Software, η Netscape συνέγραψε μια άδεια για τον υπάρχοντα κώδικα (την NPL) και μια διαφορετική άδεια για νέες συνεισφορές: την Mozilla Public License.
...
Ένα από τα ατού για την πώληση του Free Software, και ειδικά του μάρκετινγκ του ως Open Source, είναι ότι κινητοποιεί την εργασία χιλιάδων ή εκατοντάδων χιλιάδων εθελοντών συνεισφερόντων [contributors] δια μέσου του Internet. Ένας τέτοιος ισχυρισμός οδηγεί σε μια επίπλαστη συζήτηση για “αυτο-οργανωμένα” συστήματα και τις αναδυόμενες ιδιότητες της κατανεμημένης σύμπραξης/ συνεργασίας [collaboration]. Το δελτίο τύπου της Netscape υποσχόταν την “χρησιμοποίηση της δημιουργικής δύναμης χιλιάδων προγραμματιστών στο Internet ενσωματώνοντας τις καλύτερες από τις βελτιώσεις τους”...”Χαρίζοντας τον πηγαίο κώδικα για μελλοντικές εκδόσεις, μπορούμε να βάλουμε μπρος τη δημιουργική ενεργητικότητα ολόκληρης της Δικτυακής κοινότητας και να δώσουμε καύσιμο σε πρωτοφανή επίπεδα καινοτομίας στην αγορά των browsers”.
...
Το software engineering είναι ένα εμφανώς δύσκολο πρόβλημα. Οι αίθουσες της βιομηχανίας software είναι χαραγμένες από πτώματα νεκρών μεθοδολογιών λογισμικού που κείτονται προειδοποιητικά. Η ανάπτυξη λογισμικού την περίοδο της φούσκας του dotcom δεν είχε διαφορά εκτός του ότι η ταχύτητα των κύκλων έκδοσης λογισμικού και η ταχύτητα/ένταση της χρηματοδότησης (η υπερ-χρηματοδότηση με χρήση επιχειρηματικών κεφαλαίων, πλεονασματικά των εσόδων, “burn-rate”) ήταν πιο γρήγορη από ποτέ. Οι εσωτερικές μεθοδολογίες ανάπτυξης κώδικα της Netscape ήταν σχεδιασμένες ώστε να ανταπεξέρχονται σε αυτές τις πιέσεις, και όπως μπορούν να επιβεβαιώσουν πολλοί που εργάζονται σε αυτόν τον τομέα αυτή η μέθοδος είναι κάποια εκδοχή μιας ημι-δομημένης διαδικασίας καθοδηγούμενης από προθεσμίες, καφεΐνη και έξυπνα-ποτά-σαν-καύσιμο στην κούρσα για την επόμενη έκδοση.

Η δημόσια έκδοση του κώδικα του Mozilla, επομένως, απαιτούσε ένα σύστημα συντονισμού που θα διέφερε από την συνηθισμένη εσωτερική πρακτική ανάπτυξης λογισμικού που γίνεται από πληρωμένους προγραμματιστές. Χρειαζόταν να ενσωματώνει τις συνεισφορές εκτός του κατεστημένου κύκλου – developers που δεν δούλευαν για την Netscape.
...
Συνοπτικά, αν κάποια μαγική Open Source αυτο-οργάνωση επρόκειτο να λάβει χώρα, αυτό θα απαιτούσε ένα πλήρως διαφανές, Internet-based σύστημα συντονισμού.

Κατά την έναρξη αυτό σήμαινε πρακτικά πράγματα: την απόκτηση του domain name mozilla.org· το στήσιμο (και στη συνέχεια την ανάρτηση του πηγαίου κώδικα σε αυτό) ενός συστήματος ελέγχου της έκδοσης (Free Software standard cvs), της διεπαφής του συστήματος ελέγχου της έκδοσης (Bonsai), το “σύστημα δόμησης” (“build system”) που διαχειριζόταν και απεικόνιζε τα διάφορα δέντρα και (σπασμένες) διακλαδώσεις ενός σύνθετου software project (Tinderbox) και ένα σύστημα αναφοράς (bug-reporting system) για την παρακολούθηση σφαλμάτων (bugs) που υποβάλλονταν από τους χρήστες και από τους developers (Bugzilla). Απαιτούσε ένα οργανωτικό σύστημα στο εσωτερικό του Mozilla project, στο οποίο οι έμμισθοι developers θα ορίζονταν να ελέγχουν τις υποβολές τόσο από μέσα όσο και απ' έξω και οι συντηρητές [maintainers] ή συντάκτες [editors] θα ορίζονταν να προσέχουν και να επικυρώνουν αν αυτές οι συνεισφορές θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν.

Σημειώσεις

4 - Οι σημειώσεις του συγγραφέα δεν μεταφέρονται/μεταφράζονται εδώ. Οι παραπομπές στην παρακάτω ενότητα αποτελούν σημειώσεις του μεταφραστή (ΣτΜ), που ορισμένες φορές συνοψίζουν τις σημειώσεις του αρχικού κειμένου ή/και προσθέτουν επιπλέον πληροφορίες, σχετικές με το περιεχόμενο.
[ επιστροφή ]

5 - (Σ.τ.μ.) Ο όρος “πηγαίος κώδικας” αναφέρεται στην αλληλουχία των προγραμματιστικών εντολών που γράφονται σε κάποια ευανάγνωστη για τον άνθρωπο γλώσσα προγραμματισμού. Προκειμένου να τρέξει σε μια υπολογιστική μηχανή, ο πηγαίος κώδικας μπορεί να μετατραπεί από ένα άλλο πρόγραμμα, που ονομάζεται μεταγλωττιστής (compiler), σε εκτελέσιμο κώδικα μηχανής.
[ επιστροφή ]

6 - (Σ.τ.μ.) H διαμάχη μεταξύ των υπερασπιστών της μίας ή της άλλης έννοιας (free software ή open source) μπορεί να αναζητηθεί σε πάμπολλες ιστοσελίδες, forum, mailing lists κλπ. Για όποιον/όποια ενδιαφέρεται μπορεί να ανατρέξει (για αρχή...) στα παρακάτω links, που προέρχονται από αντίστοιχους “κεντρικούς” οργανισμούς που έχουν δημιουργηθεί:
- http://www.gnu.org/philosophy/free-software-for-freedom.html
- http://www.opensource.org/history
- http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html
- http://www.gnu.org/philosophy/words-to-avoid.html
- https://opensource.org/osd-annotated
Ας σημειωθεί επίσης ότι σήμερα είναι ευρέως διαδεδομένοι οι υβριδικοί όροι FOSS και FLOSS:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Alternative_terms_for_free_software
[ επιστροφή ]

7 - (Σ.τ.μ.) Το 1983, ο Richard Stallman ανακοίνωσε το σχέδιό του να δημιουργήσει το GNU OS, στα πλαίσια του Free Software Movement (FSM). Το GNU (ακρωνύμιο του GNU's Not Unix) αποτελεί κομμάτι του σημερινού λειτουργικού συστήματος GNU/Linux (αυτή είναι η πλήρης ονομασία του). Το GNU OS θα έπρεπε να γραφτεί από την αρχή χωρίς να περιέχει καθόλου ιδιόκτητο κώδικα. Το 1985 o Stallman ίδρυσε τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό free software Foundation. Η σημαντικότερη εξέλιξη εκείνης της περιόδου ήταν η συγγραφή αρκετών μεμονωμένων αδειών τύπου copyright που, παρότι στηρίζονταν στο νομικό πλαίσιο των πνευματικών δεικαιωμάτων, ήταν σχεδιασμένες ώστε να εμποδίζουν την πνευματική ιδιοκτησία στον κώδικα που παράγονταν στα πλαίσια του FSM. Κατά έναν τρόπο χρησιμοποιούσαν τον μηχανισμό του copyright ενάντια στον εαυτό του δηλώνοντας στο κείμενό τους τι θα πρέπει να επιτρέπεται και όχι τι θα πρέπει να απαγορεύεται. Το 1989 ο Stallman ανέπτυξε την πρώτη έκδοση της GNU General Public License (GNU GPL) η οποία ήταν σχεδιασμένη ώστε να αντικαταστήσει τις προηγούμενες μεμονωμένες αντι-copyright άδειες και να μεταδοθεί σαν ιός. Η GNU GPL ήταν η πιο προοδευτική του είδους της: Για κάθε κομμάτι κώδικα λογισμικού που γράφεται με αυτή την άδεια θα πρέπει να επιτρέπεται η πρόσβαση σε αυτό, η αντιγραφή, η μετατροπή και η ανα-διανομή του (με ή χωρίς αντίτιμο), αλλά τα ίδια θα πρέπει να επιτρέπονται και για οποιοδήποτε άλλο μελλοντικό πρόγραμμα που ενσωματώνει κομμάτια λογισμικού που έχουν εκδοθεί με την άδεια GNU GPL. Σήμερα η άδεια αυτή, που το είδος της αναφέρεται και ως copyleft, βρίσκεται στην τρίτη της έκδοση (3.0): http://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html. Κάθε νέα έκδοση της GNU GPL προσπαθεί να κλείσει τυχόν “παράθυρα” για την ταυτόχρονη χρήση κομματιών ιδιόκτητου λογισμικού μέσα στο ίδιο προϊόν, που με τις copyright άδειες τους ακυρώνουν στην πράξη το περιεχόμενό της. Στο μεταξύ έχουν υπάρξει απώλειες: Ο πυρήνας του Linux (Linux Kernel) για παράδειγμα δεν υιοθέτησε την έκδοση 3.0 και παρέμεινε στην 2.0.
[ επιστροφή ]

8 - (Σ.τ.μ.) Η πρόσβαση στο Internet με browser βασίζεται στο μοντέλο client-server (ελλ. πελάτης-εξυπηρετητής). Γενικά μιλώντας, ο browser (στο PC, το laptop, το tablet, το κινητό) λειτουργεί ως client που στέλνει ένα αίτημα στον απομακρυσμένο server (κάπου στο Internet) ο οποίος το εκπληρώνει και επιστρέφει μια απάντηση. Ενώ ο browser δεν σχετίζεται λειτουργικά με την ίδια την επεξεργασία του αιτήματος από το server, θα πρέπει να μπορεί να καταλάβει την απάντηση που έρχεται πίσω ώστε να μπορεί π.χ. να απεικονίσει μια ιστοσελίδα. Εκεί είναι που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα, προτυποποιημένα πρωτόκολλα, ώστε οποιοσδήποτε server να μπορεί να λειτουργεί με οποιονδήποτε client.
[ επιστροφή ]