Page 25 - Το βιβλίο των αντιρρήσεων

Sarajevo ‘80 - Γενάρης ‘14

“κατασκόπους” και στους “περιφρακτές” του καινούργιου, θαυµαστού, ηλεκτρονικού νή (και καθόλου µόνο των καπιταλιστικών κοινωνιών) πεποίθηση ότι η αξία µεγαλώ-
κόσµου, κρατικούς, επιχειρηµατικούς ή παρακρατικούς. Πριν απ’ την διάρρηξη των νει µαζί µε την σπανιότητα και, αντίθετα, µικραίνει µε την αφθονία, δεν πρέπει να θε-
πληροφοριακών θησαυροφυλακίων διάφορων κρατικών υπηρεσιών, θα ήταν χρήσιµο ωρηθεί ξεπερασµένη. Πράγµα που σηµαίνει ότι οι µέσοι, συνηθισµένοι χρήστες των
(κι ως ένα βαθµό αποτελεσµατικό) το να είχε (έχει) συνειδητοποιήσει ο “µέσος χρή- νέων τεχνολογιών, θα ήταν δυνατόν να διακατέχονται απ’ την ασυνείδητη πεποίθηση
στης” τι (και πως) είναι η google - για παράδειγµα. Κάτι που δεν είναι καθόλου µυστι- πως µέσα στον χορό της cyber προσβασιµότητας είναι (µιλώντας γενικά) µικρή η αξία
κό. Για να το πούµε µε άλλα λόγια: µοιραζόµενες στο “µεγάλο κοινό” οι νέες τεχνο- των περιεχοµένων· ή, πράγµα κοντινό, είναι µ ι κ ρ ή η σ η µ α σ ί α τ η ς δ ι α φ ύ λ α -
λογίες φ ε τ ι χο π ο ι ή θ η κα ν κοινωνικά πολύ γρηγορότερα και πολύ βαθύτερα από ξ η ς τη ς α ξ ί ας το υ ς έ ν αν τ ι οπ ο ιο υ δ ή π οτε σ φ ε τε ρ ι σ τή .
οποιονδήποτε άλλον µηχανικό νεωτερισµό του καπιταλιστικού παρελθόντος. Η παρέ- Είναι ενδεικτικός (ή µήπως αποδεικτικός;) ο µετασχηµατισµός που έχει ήδη συµβεί
λαση του σύγχρονου ηλεκτρονικού - µηχανικού “οπλοστασίου” υπήρξε εκατοντάδες σε ότι αφορά εκείνο που ιστορικά, ως και το απόγειο του βιοµηχανικού καπιταλισµού,
φορές πιο πειστική απ’ την φοβερή και τροµερή “παγκόσµια βιοµηχανική έκθεση” στο µορφοποιήθηκε και ονοµάστηκε ιδιωτικότητα. Δεν ήταν καθόλου αναίµακτη η διαδι-
Crystal Palace τον Οκτώβρη του 1851. Κι αυτό µόνο και µόνο (υποστηρίζουµε) επει- κασία προσδιορισµού των ορίων δράσης (ή ακόµα και “όρασης” ή “ακοής”...) οποι-
δή ένα µέρος του καινούργιου παντοδύναµου βιοπληροφορικού θηρίου έγινε, στην εξέ- ασδήποτε “δηµόσιας αρχής” - δηλαδή κρατικής εξουσίας. Και, αντίστροφα, δεν ήταν
λιξή του, επιτραπέζιο ή pocket. Αλλά γρήγορα η “πειστικότητα” µετατράπηκε σε υπο- καθόλου ευκαιριακή ή “άνευ αξίας” η διαφύλαξη της ιδιωτικής σφαίρας των ανθρώπι-
τέλεια. νων σχέσεων, συµπεριφορών, γούστων. Η “διαφάνεια” την οποία υψώνει σαν αρετή
(ελέω γενικής πληροφοριοποίησης) ο Assange ήταν, ως πριν λίγες µόνο δεκαετίες, εµ-
Έχει επ’ αυτού την σηµασία του το γεγονός ότι ο Assange επικαλείται ακόµα την ιδε- µονή και προσανατολισµός των µεγάλων και µικρών εξουσιών· οι διάφορες παραλλα-
το κάστρο από µέσα
το κάστρο από µέσα
ολογία της διαφάνειας στην οποία εκπαιδεύονται (κατά τη γνώµη του) οι απλοί, συνη- γές της πανοψείας το µαρτυρούν χωρίς αµφισβήτηση. Η “διαφάνεια” που αφορούσε
θισµένοι, καθηµερινοί χρήστες του διαδικτύου. Για µια ακόµα φορά η “ιδεολογία” εί- τις κοινωνικές σχέσεις ήταν συνώνυµη µε την απογύµνωσή τους στα µάτια των αρ-
ναι ψευδής συνείδηση· και σαν τέτοια δεν είναι ουσιαστικός αντίπαλος όσων µπορούν χόντων.
ή προσπαθούν να (ξανα)ελέγξουν την κοινωνική εργασία / δηµιουργικότητα, ηλε- Αλλά τώρα η ιδιωτικότητα έχει µετασχηµατιστεί - και συνεχίζει. Τα περιβόητα “µέ-
κτρονικά αυτή τη φορά. Εκείνο που κάνει ελκυστικό, ακόµα και γοητευτικό, το inter- σα κοινωνικής δικτύωσης” έδωσαν την τεχνολογική βάση να συρθούν οι διαπροσωπι-
net δεν είναι η “διαφάνεια”, αλλά η ευκολία πρόσβασης σε οτιδήποτε “πλέει” στο διαρ- κές σχέσεις και επαφές έξω και µακριά απ’ την διακριτικότητα· την διακριτικότητα ακό-
κώς διογκούµενο πληροφοριακό σύµπαν. Η τεχνική ευκολία πρόσθεσης του οτιδήπο- µα και των (παλιών...) τηλεφώνων. Με αντάλλαγµα τον πληθωρισµό (το “πλήθος των
τε σ’ αυτό το σύµπαν και η εξίσου τεχνική ευκολία ανάκτησής του πάντα µε την (ηλε- φίλων” ή των “ακολούθων” - ενδιαφέρουσα εδώ η λέξη follower...), µε αντάλλαγµα
κτρονική) µορφή που αυτό προστέθηκε εκεί, έχουν δηµιουργήσει πράγµατι µια αί- δηλαδή την ψευδαίσθηση της ατοµικής “κεντρικότητας” ή και ηγεµονίας στις κοινω-
σθηση κοινών, κοινοτήτων, κλπ. Κι αυτή η αίσθηση, προϊόν εργασίας αναµφίβολα νικές σχέσεις, οι µέσοι, κοινοί θνητοί / χρήστες των επιτραπέζιων ή pocket ηλεκτρονι-
(τουλάχιστον σε ότι αφορά την διαρκή προσθήκη “πληροφοριών” οποιουδήποτε εί- κών µηχανών έχουν εγκαταλείψει την εύλογη οριοθέτηση της ιδιωτικότητας· της δι-
δους) έχει οδηγήσει, όχι παράλογα, σε µια ειδική µορφοποίηση εκείνου που ιστορικά κής τους και των άλλων. Έχουν εγκαταλείψει τις ιστορικές (και συχνά αιµατοβαµένες)
έχει ονοµαστεί “δηµόσιο αγαθό”. εκφάνσεις και θεσµίσεις των ορίων της καθηµερινής ζωής (τους) έναντι των αρχόντων,
Σ’ αυτά όντως εκπαιδεύεται ο µέσος χρήστης του κυβερνοσύµπαντος - συνήθως ασυ- αδιαφορώντας για την ύπαρξη αυτών των τελευταίων, των δυνατοτήτων και των προθέ-
25 νείδητα. Είναι όµως άλλο πράγµα η εύκολη πρόσβαση (που βρίσκεται στη βάση της σεών τους. Μ’ άλλα λόγια έχουν αποφασίσει (;) οι ίδιοι ότι έχει µικρή (ή καθόλου) αξία
µορφοποίησης του κυβερνοσύµπαντος ως δηµόσιου αγαθού) και άλλο η αξία. Η κοι- η διαφύλαξη της προσωπικότητας και της ζωής τους έναντι της δηµόσιας έκθεσης· έχουν