#29 - 02/2024

contagion: φροντιστήριο της μόλυνσης - πριν την μόλυνση

Είναι δυνατό μια κινηματογραφική ταινία να λειτουργήσει ως βασικός ιδεολογικός / προπαγανδιστικός μηχανισμός για μια τρομοεκστρατεία της έντασης και της έκτασης του 2020, του 2021 και του 2022; Είναι δυνατό να “δουλέψει” σα βιβλιογραφία-για-μαζική-χρήση, φτάνοντας ακόμα στο σημείο να χρησιμοποιηθεί ως “αναφορά” για κάποιον πρωτοκλασσάτο, πρωτοκοσμικό και δύσοσμο υπουργό υγείας;
Ξέρουμε ότι ο κινηματογράφος έχει χρησιμοποιηθεί σαν μαζικό, προπαγανδιστικό μέσο σχεδόν απ’ την αρχή του. Ωστόσο η “cine πρόβλεψη”, το να προκύπτει δηλαδή ότι μια ταινία σκηνοθέτησε και εικονογράφησε σχεδόν ακριβώς εκείνο που τελικά συνέβη, είναι ασυνήθιστο.

Η ταινία Contagion είναι η περίπτωσή (μας). Σκηνοθετημένη απ’ τον Steven Soderbergh, μ’ ένα εμπορικά καλό καστ (Matt Damon, Jude Law, Gwyneth Paltrow, Lawrence Fishbume κ.α.) βγήκε στις αμερικανικές αίθουσες στα τέλη του 2011 σαν ένα υγιειονομικό θρίλερ καταστροφής. Κόντρα στις απαισιόδοξες προβλέψεις των “ειδικών” τις επόμενες βρομάδες πήγε αρκετά καλά, “βγάζοντας” τα διπλάσια απ’ το κόστος παραγωγής· παίχτηκε και στην ευρώπη, σίγουρα σε αγγλία, ισπανία και ιταλία. Κι όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις έκλεισε τον κύκλο της σε ένα, ενάμισυ μήνα, στις αρχές του 2012. Από τότε και μετά αφορούσε μόνο (ή κυρίως) τους φίλους του είδους “θρίλερ καταστροφής”.
Όμως απ’ τις αρχές Γενάρη του 2020, με το άκουσμα μιας “φονικής πανδημίας κάπου στην κίνα”, το Contagion “νεκραναστήθηκε” - και εκτοξεύτηκε! Σύμφωνα με την MUSO (εταιρεία καταμέτρησης πειρατικών θεάσεων στο internet) το φίλμ είχε 546 θεάσεις στις 7 Γενάρη του 2020, και είχε φτάσει στις 30.418 στις 30 του ίδιου μήνα. Φλεβάρη και Μάρτη του 2020 θα απογειωνόταν ακόμα πιο εκθετικά, φτάνοντας γρήγορα να είναι η νο 2 ταινία (πάντα στις πειρατικές θεάσεις). Με άλλα λόγια, στο χρονικό διάστημα που κατασκευαζόταν η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία, “πλεκόταν ο δημόσιος διάλογος” (η δημαγωγία δηλαδή) γύρω απ’ την covid-19, και γίνονταν οι πρώτοι μαζικοί carpet βομβαρδισμοί φόβου, το Contagion δεν είχε απλά μπει σε εκατοντάδες χιλιάδες μυαλά πρωτοκοσμικών, αλλά είχε διαμορφώσει σχεδόν το σύνολο της “αφήγησης” θανάσιμος κίνδυνος / σωτηρία.

τα βασικά σημεία της πλοκής - και η βασική ιδέα της

Γυρνώντας στο Σικάγο από ένα ταξίδι δημόσιων σχέσεων στο Χονγκ Κονγκ μια ceo μεταφέρει εν αγνοία της έναν θανατηφόρο ιό που μεταδίδεται μέσω του αέρα / της αναπνοής αλλά και μέσω της αφής. Η ίδια αρρωσταίνει, πεθαίνει, αλλά εν τω μεταξύ έχει αρχίσει η με καλπασμούς μετάδοση του ιού ταυτόχρονα στις ηπα, στην κίνα, και σ’ όλο τον πρώτο κόσμο (ανατολή και δύση). Ενόσω το αμερικανικό CDC αναλαμβάνει το “ιατρικό” μέρος της αντιμετώπισης της “κρίσης” (ο ιός έχει βαπτιστεί MEV-1...), ο στρατός και η cia αναλαμβάνουν το “πολιτικό/κοινωνικό”, καθώς η γρήγορη εξάπλωση της μόλυνσης οδηγεί σε διαταγές για μαζικές καραντίνες, απαγορεύσεις κυκλοφορίας μέσα και έξω απ’ τις πόλεις, αλλά και ξέσπασμα λεηλασιών. Ταυτόχρονα ένας μπλόγκερ υποστηρίζει ότι κόλλησε και θεραπεύτηκε χρησιμοποιώντας ένα ομοιοπαθητικό φάρμακο· και ότι η κυβέρνηση μαζί με τους “ειδικούς” της το κρύβουν. Είναι ο “συνομωσιολόγος” της ταινίας, με ιδιαίτερη επιρροή.
Στόχος (όλων) είναι η κατασκευή ενός εμβολίου... Μετά από κάμποσες αποτυχημένες προσπάθειες (κι ενώ η θανατηφόρα μόλυνση συνεχίζει να εξαπλώνεται...) φτιάχνεται ένα τέτοιο, και ξεκινάει σταδιακά η διανομή του στον πληθυσμό... Τέλος καλό, όλα καλά: στο κλείσιμο της ταινίας αποκαλύπτεται ότι επρόκειτο για έναν ιό νυχτερίδων, που μόλυνε μέσω μιας μπανάνας που έπεσε από το στόμα μιας νυχτερίδας σ’ ένα γουρούνι σε χειροτροφείο· απ’ αυτό μολύνθηκε ένας μάγειρας (μέσω της αφής με το κρέας), και απ’ τον μάγειρα μολύνθηκε η ceo (μέσω μιας χειραψίας).
Το ιδιαίτερα σημαντικό στην ταινία, ειδικά όταν την δει κάποιος μετά απ’ την υγιεινιστική τρομοεκστρατεία, είναι ότι αυτή - μια παράγωγη του 2011, ας το θυμίσουμε - περιλαμβάνει σχεδόν ΟΛΑ τα στοιχεία της πραγματικής τρομοεκστρατείας 8 ή 9 χρόνια ΠΡΙΝ το πρακτικό της “ξεδίπλωμα”!
Κατ’ αρχήν περιλαμβάνει την ιδέα του “ασθενή 0”: (μάλλον βιαστικά) στην περίπτωση της covid-19 σαν τέτοια θεωρήθηκε (στην ευρώπη) μια ceo απ’ τον Χονγκ Κονγκ...
Αλλά αυτό είναι ίσως δευτερεύον σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα.

Η “κοινωνική αποστασιοποίηση” και ο κατ’ οίκον εγκλεισμός είναι εκεί, στο Contagion...

Τα στρατιωτικά φορτηγά που μεταφέρουν πτώματα (και αργότερα δόσεις του εμβολίου...) και οι μαζικοί τάφοι είναι εκεί...

Η δημοσιογραφία / δημαγωγία είναι εκεί...

Η μασκοφορία είναι εκεί...

Η “διαστημική” οχύρωση απέναντι στον κίνδυνο είναι εκεί...

Η υπόγεια (ή όχι και τόσο υπόγεια) κόντρα μεταξύ ηπα και κίνας είναι εκεί...

Οι ουρές είναι εκεί...

Ο στρατός ως γενικό επιτελείο “διαχειρισης της απειλής” είναι εκεί...

Η οχλαγωγία είναι εκεί...

Οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας είναι εκεί...

Η απαγόρευση της τρυφερότητας είναι εκεί...

Ο θάνατος είναι εκεί...

Οι χάρτες και τα διαγράμματα είναι εκεί... Ο “ρυθμός αναπαραγωγής” του ιού (Ρ0) είναι εκεί... Η “αναγκαιότητα της λογοκρισίας” (κατά των συνωμοσιολόγων) είναι εκεί... Οι κατηγορίες περί αντι-επιστημονισμού και ανορθολογισμού είναι εκεί... Τα σχολεία που κλείνουν είναι εκεί... Δεν υπάρχουν (ακόμα, βρισκόμαστε μόλις στο 2011...) καλοκάγαθες εταιρείες (μόνο αλτρουϊστές ερευνητές), αλλά υπάρχει το σημαντικότερο: η σωτηρία μέσω εμβολιασμού στη μέση μιας εκτεταμένης μόλυνσης!
Είναι όλα τόσο “σωστά” στη θέση τους στο Contagion ώστε φτάνει να αναρωτηθεί ένας σημερινός θεατής για το κατά πόσον η κατάστρωση της πραγματικής υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας αντέγραψε το σενάριο της ταινίας· ή κατά πόσον αυτό το σενάριο ήταν προφητικό - λόγω - επιφοίτησης! Το πρώτο μοιάζει να έγινε, αν και δεν μπορούμε να το αποδείξουμε. Το δεύτερο ούτε κατά διάνοια!
Ο βασικός σεναριογράφος (Scott Burns) έκανε εντατικά φροντιστήρια, πρώτα με τον συνταξιούχο επιδημιολόγο Lawrence Brilliant, στη συνέχεια με τον πανεπιστημιακό παθολόγο Walter lan Lipkin, και εντέλει με ειδικούς του Π.Ο.Υ.: ουσιαστικά εκείνα που μορφοροποιήθηκαν ως βασικά σεναριακά στοιχεία του Contagion, ήταν τα λίγα που είχαν γίνει και τα περισσότερα που δεν είχαν γίνει στις δύο προηγούμενες (αποτυχημένες) προσπάθειες υγιεινιστικών τρομοεκστρατειών, πρώτα με την “γρίπη των πτηνών” το 2004, και ύστερα με την “γρίπη των χοίρων” το 2009. Ουσιαστικά λοιπόν το σενάριο του 2011 ήταν ο σκελετός της “γραμμής” του Π.Ο.Υ. (και των αφεντικών του) ήδη. Εκείνο που δεν είχε συμβεί ακόμα (το 2010 και το 2011) ήταν η εξαγορά / ιδιωτικοποίηση του Π.Ο.Υ. (και της “γραμμής” του) απ’ τους “μεγάλους φιλάνθρωπους” και τις φαρμακομαφίες [1Το µεγάλο κονσόρτσιουµ των εταιρειών που βρίσκονται πίσω απ’ το “φιλανθρωπικό ίδρυµα” του Bill Gates άρχισε να δραστηριοποιείται συστηµατικά στη “σωτηρία της υγείας του πλανήτη” απ’ το 2010, αρχικά για λίγα χρόνια ψάχνοντας που (θα) είναι πιο αποτελεσµατικές οι επενδύσεις του, και που βρίσκεται το “κέντρο” που θα άξιζε να κατακτήσει. Είναι προφανές ότι αναλύθηκαν δεόντως απ’ τους αρµόδιους της βιοµηχανικής “φιλανθρωπίας” οι ευκαιρίες (χαµένες τότε) που προσέφερε το θέαµα της “γρίπης των χοίρων”, το 2009. Κι αυτό εφόσον ήδη απ’ το 2002 το “ίδρυµα” ήταν µέτοχος των φαρµακοµαφιών Johnson & Johnson, Merck και Pfizer. Στα τέλη του 2013, το “ίδρυµα” απέκτησε το πρώτο αρχιστέλεχος ως ceo , την Susan Desmond-Hellmann, προερχόµενη κατευθείαν απ’ την βιοµηχανία των βιοτεχνολογιών, και πιο συγκεκριµένα απ’ την Genetech (όπου ήταν υπεύθυνη “ανάπτυξης προϊόντων”). Λίγο νωρίτερα, το 2009, η Genetech είχε εξαγοραστεί απ’ την Roche.].

Το στρατηγικό ζήτημα στο οποίο το Contagion έπαιξε βασικό ρόλο “εκπαιδευτή-των-μαζών” (πάντα με βάση την ήδη τότε “γραμμή” του Π.Ο.Υ....) ήταν η σωτηρία μέσω εμβολιασμού ενόσω ο “κακούργος” ιός έχει ήδη επεκταθεί σε μεγάλο βαθμό! Από καθαρά επιστημονική / ανοσολογική άποψη, η αξία των εμβολίων (των πραγματικών εμβολίων, ας το τονίσουμε...) ήταν η πρόληψη· όχι η εκ των υστέρων προστασία· και σε καμία περίπτωση σε ατομική κλίμακα, αλλά στην κλίμακα του πληθυσμού.
Ο εμβολιασμός των πληθυσμών ή τμημάτων τους (: τα παιδικά εμβόλια) γίνεται πριν υπάρξει εμφάνιση και, κυρίως εξάπλωση ενός παθογόνου οργανισμού... όχι μετά. Γιατί; Επειδή ο μαζικός εμβολιασμός είχε ιστορικά στόχο την ανάπτυξη ανοσίας πλήθους (“ανοσίας αγέλης” για να είμαστε ακριβείς με τους τεχνικούς όρους) κατά κάποιου παθογόνου ΠΡΙΝ αυτό εμφανιστεί, ώστε να εμποδιστεί η αναπαραγωγή / διάδοση / κυκλοφορία του. Αυτό είναι το κομβικό ζήτημα απέναντι στα ενδεχόμενα μαζικής μόλυνσης: το να εμποδιστεί η αναπαραγωγή / διάδοση / κυκλοφορία του παθογόνου παράγοντα με ανοσολογικό τρόπο.
Αντίθετα, όταν ένα παθογόνο έχει εξαπλωθεί σε ικανό βαθμό μέσα σ’ ένα δοσμένο πληθυσμό, εκείνο που κάνει το “εμβόλιο” είναι να παραστήσει το αντίδοτο (άρα να προκαλέσει σύγχιση ανάμεσα στη μόλυνση και στη δηλητηρίαση, δύο εντελώς διαφορετικές καταστάσεις!) ενόσω το μόνο που πραγματικά μπορεί να πετύχει είναι η “ανοσο-πίεση” κατά του παθογόνου, ενισχύοντας σημαντικά την επικράτηση μεταλλάξεων που διαφεύγουν την τεχνητή (και εκ των υστέρων) ανοσία: για τα παθογόνα ΔΕΝ είμαστε άτομα· είμαστε είδος ξενιστή...

Τα πιο πάνω δεν είναι επιστημονικά μυστικά. Είναι κοινή, κοινωνική εμπειρία, με δεδομένο ότι η ιστορία των μαζικών, παιδικών εμβολιασμών καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα. Ο εμβολιασμός κατά της διφθερίτιδας ή του τετάνου ΔΕΝ γινόταν / ΔΕΝ γίνεται εν μέρω επιδημίας διφθερίτιδας ή τετάνου! Πρακτικά, επί πάμπολλες γενιές, κανείς δεν είδε τέτοια κρούσματα. Έστω και διαισθητικά η πρόληψη μέσω μαζικού εμβολιασμού δεν είχε καμία σχέση είτε με αντίδοτα έναντι οφθαλμοφανούς κινδύνου είτε με επούλωση / θεραπεία.
Ίσως δεν ήταν εντελώς κατανοητό ότι η προληπτικότητα του μαζικού εμβουλιασμού, το να μην εμφανιστεί (και σίγουρα να μην αναπαραχθεί και να μην κυκλοφορήσει) το ένα ή το άλλο παθογόνο αφορούσε την ανοσία πλήθους / αγέλης. Ίσως δεν ήταν εντελώς κατανοητό (ή συν τω χρόνω, με την “πρόοδο” του νεοφιλελευθερισμού και την θεμελείωση του Εαυτού Κεφάλαιο χάθηκε) το ότι το πλήθος, η κοινότητα, δεν είναι απλά το άθροισμα, η παράθεση των ατόμων / μελών του/της. Το βέβαιο είναι ότι το σενάριο του Contagion δεν προβάλει απλά μια διαστρεβλωμένη ιδέα περί του τι είναι (και σε τι χρησιμεύει) ένας εμβολιασμός· στήνει αυτήν την ιδέα πάνω στον ήδη χωνεμένο ατομισμό - εν προκειμένω έναντι της απειλής της (θανατηφόρας) μόλυνσης.

Η κατάφαση του ατομισμού διατρέχει όλο το σενάριο, και κορυφώνεται με το “εύρημα” της διανομής των σωτήριων εμβολίων: επειδή οι παραγόμενες ποσότητες είναι περιορισμένες, γίνονται τακτικά “κληρώσεις”, που αναδεικνύουν κάθε φορά μια ημερομηνία. Όσοι / όσες έχουν γενέθλια αυτήν την ημερομηνία παίρνουν τη δόση τους... Οι υπόλοιποι / ες περιμένουν (κλεισμένοι / ες στα σπίτια τους) την επόμενη κλήρωση.
Δεν πρόκειται για δευτερεύον σημείο της “σωτηρίας”. Κι άλλωστε, σύμφωνα με το σενάριο, κανείς (απ’ το πλήθος, την κοινωνία) δεν το αμφισβητεί. Πρόκειται μάλλον για μορφοποίηση α) της σωτηρίας ως δώρου (γενέθλιου), και β) της ατομικότητας που (πρέπει να) έχει η διαχείριση της σωτηρίας. Το 2011 αυτή ήταν αίσια και κοινωνικά δίκαιη: μια στρεβλή, μοριακή, κονιορτοποιημένη, νεοφιλελεύθερη αντίληψη περί “κοινωνικής ευθύνης” μορφοποιούνταν ως στωϊκή αναμονή του αποτελέσματος της κλήρωσης. Μετά από μια δεκαετία, το 2020 και το 2021, η ίδια ακριβώς ιδιωτικοποιημένη αντίληψη περί “κοινωνικής ευθύνης” ενώπιον της “υγιειονομικής απειλής” είχε παραχωρήσει όχι στη λοταρία αλλά στο κράτος το απόλυτο δικαίωμα να καθορίζει τι είναι κοινωνικό και τι όχι.

Υπάρχουν κατά συνεπεία στο Contagion δύο ιδέες στρατηγικής σημασίας, αλληλένδετες· που απ’ τις αρχές του 2020 θα γίνουν στρατηγικές νόρμες καπιταλιστικού / κρατικού διανοητικού, ηθικού και συναισθηματικού ελέγχου των πληθυσμών. Πρώτον, ότι η “τεχνολογία κυνηγάει” τα παθογόνα μέσα στη μαζικά διαχυμένη επικινδυνότητά τους (πραγματική ή φανταστική είναι ένα άλλο θέμα), μια ιδέα δανεισμένη απ’ την “αντιτρομοκρατία” μιας δεκαετίας, τους “πυρήνες τρομοκρατίας σε ύπνωση”, κλπ. Κι αφού αυτό δεν μπορεί παρά να αναπαράγει (μέσω ηθελημένων ή τυχαίων μεταλλάξεων) τη μόλυνση και τη νοσηρότητα, η τεχνολογία θα είναι, θα πρέπει να είναι πανταχού παρούσα, με τα καινούργια μοντέλα της (“εμβολίων”, γενετικής μηχανικής, “θεραπειών”), κατά το πρότυπο της διαρκούς “αναβάθμισης” των υπολογιστικών λειτουργικών. Και δεύτερον, ότι για να πετύχει αυτό, πρέπει να υιοθετηθεί οριστικά η ιδιωτικοποιημένη ιδέα περί του κοινωνικού, περί του συλλογικού συμφέροντος, αφήνοντας σε υπέρτερες αρχές να συγκολούν ως τακτική (τους) την ιδιωτικότητα και τον ατομισμό, για να φτιάξουν ένα ξόανο της λεγόμενης “κοινωνικής ευθύνης”. Ουσιαστικά πρόκειται για το μοντέλο της δημόσιας τάξης μεταφερμένο στη δημόσια υγεία: πειθαρχία, loyalty, και ανάλογα είτε ανταμοιβή είτε ποινή.
Διάφορες σκηνές στο Contagion μορφοποιούν αυτήν την ατομική “κοινωνική ευθύνη”, αν και με τρόπους που το 2020 και το 2021 θα μπορούσαν να θεωρηθούν ελκυστικοί μεν αλλά και κάπως πρωτόγονοι. Η “σωτηρία” (δηλαδή το εμβόλιο) είναι δωρεά. Είτε του αλτρουϊσμού μιας τεxνοεπιστημόνισσας, είτε της γενναιοδωρίας του επικεφαλής του CDC, είτε (ακόμα) της ακεραιότητας μιας πρωτοκοσμικής που είναι “υγιειονομική όμηρος” σ’ ένα κινέζικο χωριό. Το 2011 ο ιδανικός τρόπος να διηγηθεί κάποιος το “ελιξήριο της σωτηρίας” ήταν το ατομικό έπος. Έτσι ώστε το κοινό του 2020 και του 2021 θα αναγνωρίσει μέσω της εθελοντικής εκπαίδευσής του σ’ αυτά τα νοήματα, σε μια χούφτα προσωπικότητες, είτε του κράτους (“ιερείς”) είτε των φαρμακομαφιών, το ιδανικό του 110% “αλτρουϊστή”, φύλακα του δημόσιου συμφέροντος· που έχει “αποστολή” (και κανένα οικονομικό συμφέρον!!!). Pure “κοινωνική ευθύνη”, η οποία προφανώς θα έπρεπε να υιοθετηθεί απ’ τον κάθε υποτελή χωριστά, ακόμα και στις πιο ακραίες εκδοχές του ατομισμού:
Απ’ την απαγόρευση των φιλιών και των χαδιών (αμερικανική εκδοχή):

Ως την απόλυτη ρούχλα του κατ’ οίκον κρατούμενου (γερμανική εκδοχή) ως “απόδειξη κοινωνικής ευθύνης”:

Αν και στο παρελθόν υπήρξαν κι άλλες ταινίες καταστροφής περίπου τέτοιου θέματος (μια “μεγα-απειλή υγείας”) ήταν το Contagion που υπήρξε τόσο ακριβές σε σχέση με όσα έγιναν / επιβλήθηκαν απ’ τις αρχές του 2020 και μετά ώστε να είναι βέβαιο ότι η μαζική “σπουδή” των θεατών πάνω σ’ αυτό το συγκεκριμένο φιλμ, πριν καν αρχίσουν να ξεδιπλώνονται οι τακτικές και η βιοπολιτική στρατηγική των αφεντικών στην πράξη, υπήρξε η ιδανική “ενδοφλέβια” δόση φόβων και πειθάρχησης.
Καθόλου τυχαία αυτό το γεγονός προβλήθηκε δεόντως απ’ τους καθεστωτικούς μηχανισμούς, ήδη απ’ τις αρχές του Μάρτη (του 2020):

Πόσο τυχαίο ήταν αυτό;

Η παραγωγή και η χρηματοδότηση του φιλμ

Το Contagion είναι παραγωγή της εταιρείας Participant Media. Ιδιοκτήτης της (μέσω ενός ιδρύματος με το όνομά του) είναι ο καναδός εβραϊκής καταγωγής Jeffry Skoll: το όνομά του μπορεί να μην λέει κάτι στα μέρη μας, αλλά υπήρξε ο βασικός μέτοχος και πρόεδρος της eBay. Πούλησε το 2001 τις μετοχές του, και... μπήκε στην μεγάλη οικογένεια των δυτικών φιλάνθρωπων δισεκατομυριούχων! Μόλις στα 36 του χρόνια.

Το γνωστό forbes υπολόγισε την περιουσία του τον Απρίλη του 2020 στα 5,1 δισεκατομύρια δολάρια. Η εταιρεία κινηματογραφικών παραγωγών Participant Media είναι μόνο ένα μέρος των “ενδιαφερόντων” του· ο προπαγανδιστικός τους βραχίονας. Συνεντευξιαζόμενος στον καθεστωτικό guardian το Νοέμβρη του 2013, όταν το Contagion είχε κάνει τον κύκλο του, απείχε ακόμα 6 ολόκληρα χρόνια απ’ την πολιτική αποθέωσή του, και ήταν απλά μία ανάμεσα σε αρκετές άλλες πετυχημένες παραγωγές του (: Syriana, An Inconvenient Truth, Fast Food Nation, Lincoln, The Fifth Estate), κι ούτε καν η κορυφαία ανάμεσά τους, ο Skoll εξηγούσε:

... Όταν ξεκίνησα την Participant, ένοιωθα ότι η κινηματογραφική βιομηχανία είχε ένα κενό για μια εταιρεία που θα ασχολούνταν με τα μεγάλα ζητήματα μ’ έναν συστηματικό τρόπο... Μου έκανε εντύπωση που δεν το είχε σκεφτεί κανείς πριν από μένα. Αλλά για τον περισσότερο κόσμο η διασκέδαση είναι ένα είδος απόδρασης απ’ την πραγματικότητα. Ο σκοπός μου ήταν να αξιοποιήσω την δύναμη του κινηματογράφου και την επίδρασή του για να προωθήσω σημαντικά μηνύματα. Φυσικά, τέτοιες ταινίες, θα έπρεπε πάντα να προσφέρουν διασκέδαση έτσι ώστε να θέλει να τις βλέπει ο κόσμος. Αλλά ήθελα να είμαι σίγουρος ότι έχουν ένα μήνυμα, μια υπόδειξη για ένα σοβαρό ζήτημα...

Ο Skoll δημιούργησε την Participant Media το 2004. Πέντε χρόνια νωρίτερα, το 1999, είχε φτιάξει την “μητρική” της φιλανθρωπίας του, το Skoll Foundation. “Ίδρυμα Skoll”... Η επίσημη αιτιολόγηση του “ιδρύματος” ήταν (όπως δηλώνεται στο επίσημο site του):

...να είναι καταλύτης για την κοινωνική αλλαγή, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένας βιώσιμος κόσμος ειρήνης και ευμάρειας για όλους, μέσω των επενδύσεων, των διασυνδέσεων και της πρωτοπορείας των κοινωνικών επιχειρηματιών και άλλων καινοτόμων των κοινωνιών, που βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα του κόσμου....

Συγκινητικά ευγενικός ο στόχος του ιδρύματος του Skoll, με την φαρδιά, πλατιά και με bold υποσημείωση πως τέτοιου είδους “φιλανθρωπικά ιδρύματα”, σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία, δεν φορολογούνται, ούτε τα ίδια ούτε οι χορηγίες προς αυτά.

Εν πάσει περιπτώσει, το (αφορολόγητο) Skoll Foundation (το ίδρυμα δηλαδή) και ο βραχίονας του, το (αφορολόγητο) Skoll Fund, το χρηματοδοτικό σχήμα, διαχειρίζονταν τον Απρίλη του 2020 (σύμφωνα με το forbes) “περιουσιακά στοιχεία” ύψους 1,2 δισεκατομυρίων δολαρίων. Πράγμα που σημαίνει ότι η αλα “τρίτος τομέας” φιλανθρωπία στις ηπα τα πήγαινε μια χαρά.

Το 1999 φτιάχνεται το ίδρυμα, η βάση των επιχειρήσεων. Το 2004 φιάχνεται ο κινηματογραφικός βραχίονας, με σκοπό την “ευαισθητοποίηση” του κόσμου. Την ίδια χρονιά ο πολύπειρος στον δυτικό καπιταλισμό Skoll φτιάχνει το Capricorn Investement Group, ένα καθαρά “επενδυτικό” σχήμα, επενδυτικό σε μετοχές διάφορων εταιρειών, με σκοπό (τι άλλο;) την “βιώσιμη ανάπτυξη” και την σωτηρία του πλανήτη.... Και το 2008 δημιουργεί το Scoll Global Threats Fund, μια ακόμα εταιρεία χρηματοδοτήσεων, για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων απειλών. Οι οποίες, σύμφωνα με το “about” της εταιρείας, ήταν: η κλιματική αλλαγή, οι πανδημίες, η έλλειψη νερού, η πυρηνική πρόληψη... και η Μέση Ανατολή [2To 2017 το συγκεκριµένο δηµιούργηµα του Skoll έκλεισε τον κύκλο του, και µετασχηµατίστηκε από το 2018 σε δύο άλλα παρόµοια ευαίσθητα και φιλάνθρωπα project, το Ending Pandemics και το Climate Advocacy Lab. Όσο για το ενδιαφέρον του για τη Μέση Ανατολή; Ανθρωπιστικό φυσικά..].

Το 2011 γυρίζεται το Contagion - ένα ακόμα φίλμ σύμφωνα με τα οράματα ενός βαθύπλουτου (πρωτοκοσμικού) φιλάνθρωπου.
Κάποιος καχύποπτος θα σκεφτεί: “ώπα, εδώ έχουμε να κάνουμε με συνωμοσία!”. Στενόμυαλη άποψη. Ο Skoll (όπως και πολλοί άλλοι) έχει επενδύσει (εντός ή εκτός εισαγωγικών) στην Αλλαγή Καπιταλιστικού Παραδείγματος, στην 4η βιομηχανική επανάσταση, καταλαβαίνοντας ότι χρειάζεται (πέρα απ’ τα εκατομμύρια και δισεκατομμύρια των μετοχικών κεφαλαίων) και η ώθηση των κοινωνικών σχέσεων και αντιλήψεων έτσι ώστε η μετάβαση να έχει την μέγιστη κατά το δυνατόν κοινωνική όχι απλά αποδοχή αλλά ενεργητική υποστήριξη.
Η Capricorn Investment Group (με μόλις 9 υπαλλήλους...) έχει μετοχές σε 96 εταιρείες, των “νέων τεχνολογιών” (από εναλλακτικές μορφές παραγωγής ενέργειας ως την τεχνητή νοημοσύνη) και της “κοινωνικής οικονομίας” (από εταιρίες “φιλανθρωπίας” μέχρι...). Η επιχειρηματική “φιλοσοφία” πίσω απ’ αυτό το portfolio είναι ότι αν όχι όλες πολλές απ’ αυτές θα έχουν αυξημένη κερδοφορία (“μεγάλες επιστροφές”) στην εξέλιξη της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. Στη συνέντευξη στον guardian που μνημονεύσαμε νωρίτερα, του 2013, υπάρχει αυτή η χαρακτηριστική παράγραφος:

...Οπότε οι πολυ-εκατομμυριούχοι και οι δισεκατομμυριούχοι πρέπει να πληρώνουν περισσότερους φόρους, όπως πιστεύει ο Warren Buffet; Ο Skoll υποστηρίζει πως όσοι είχαν την τύχη να συγκεντρώσουν μεγάλο πλούτο έχουν την υποχρέωση να επιτρέφουν κάτι στην κοινωνία. “Αν όλοι ήταν φιλάνθρωποι, όπως ο Bill Gates, ο Pierre Omudyar ή ο Warren Buffet, δεν θα χρειαζόταν να φορολογούνται οι άνθρωποι για να γίνει κάτι σωστό. Αλλά ελλείψει μιας ισχυρής δύναμης που θα κάνει τους ανθρώπους να προσφέρουν, πιστεύω πως όσοι έχουν πρέπει να πληρώνουν τουλάχιστον το μερίδιό τους και ίσως κάτι παραπάνω. Είναι προς το συμφέρον όλων”...

Δεν είναι φοροφυγάς, αν αυτό σκέφτεσθε. Είναι “ευεργέτης”. Με την επιπλέον διάσταση, χωρίς αμφιβολία, ότι προτιμούνται οι “ευεργεσίες” που είναι κερδοφόρες. Απ’ την πετυχημένη σταδιοδρομία του στο ηλεκτρονικό εμπόριο (eBay) o Skoll έμαθε ότι στον 21ο αιώνα η διαμόρφωση (“ευαισθητοποίηση” λέγεται κομψά, δηλαδή δημιουργία συγκινήσεων...) της κοινής γνώμης (μέσω της εκπαίδευσής τους σε απειλές και σε σωτήριες παρεμβάσεις, σε κατάλληλα διαμορφωμένους γρίφους και στην λύση τους, θολή όσο πρέπει: Syriana...) δεν είναι απλά μια επιχείρηση καθ’ αυτή, αλλά και ο όρος για την επιτυχία πολλών άλλων επιχειρήσεων του Νέου Καπιταλιστικού Παραδείγματος. Εξ’ ου και η ενασχόληση με την κινηματογραφική παραγωγή “διδακτικών ταινιών”.

τίτλοι τέλους - ή αρχής

Ο Skoll ξέρει τον Gates και ο Gates τον Skoll. Ανήκουν στο κλαμπ των δισεκατομμυριούχων φιλάνθρωπων, και έχουν συνεργαστεί (σαν “ευεργέτες”) σε κάποιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα το Bill & Melinda Foundation είχε χρηματοδοτήσει με το (ευτελές για τα κυβικά του) ποσό των 2 εκατομμυρίων δολαρίων την προώθηση του ντοκυμαντέρ της Participant “Superman”, σχετικά με την αποτυχία του αμερικανικού εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν έχουμε ωστόσο στοιχεία για εμπλοκή του Skoll (μέσω των funds του) στην βιομηχανία της υγείας. Σε κάθε περίπτωση οι ιστορικοί “των μεγάλων υγιειονομικών απειλών” υποστηρίζουν ότι ο Skoll υπέδειξε τον κίνδυνο φονικών πανδημιών το 2009 (εντελώς συμπτωματικά: με την “γρίπη των χοίρων”), έξι χρόνια πριν την διάσημη διάλεξη του Gates στο TED, τον Απρίλη του 2015, με τίτλο “Η επόμενη πανδημία; Δεν είμαστε έτοιμοι”. Προφανώς ο Gates είχε καλύτερες δημόσιες (και εταιρικές) σχέσεις.
Κανείς δεν πάει χαμένος όμως. Έτσι ενώ το 2020 ο κυρ Βασίλης, ο Άρχοντας Θυρών και Παραθύρων ξυφουλκούσε με τον γνωστό νεκρόφιλο τρόπο του υπέρ των επερχόμενων μαζικών θανάτων εκτός αν τα “εμβόλια” σώσουν τον πλανήτη, οι πρωταγωνιστές του Contagion κλήθηκαν να υπηρετήσουν ένα πιο απλό καθήκον: να επικαιροποιήσουν, ως συμβουλάτορες-με-πείρα, το σενάριο της ταινίας σαν τον “δεκάλογο της υπεύθυνης στάσης”!
Η ιδέα / πρόταση ήταν της ιατρικής σχολής του Columbia. Γυρίστηκαν 6 “διδακτικά” video [3Προσβάσιμα στο youtube] που δεν είχαν βέβαια την θέαση της ταινίας, αλλά σε κάθε περίπτωση ήταν μια “φιλότιμη προσπάθεια”.

Αν και δεν έλειψαν οι κάθε είδους περσόνες του κάθε είδους θεάματος που πληρώθηκαν ως “διαμορφωτές της κοινής γνώμης” για να στηρίξουν την υγιειονομική τρομοεκστρατεία, οι πρωταγωνιστές του Contagion ξεκινούσαν από διαφορετική θέση: είχαν - παίξει - οι - ίδιοι - το - έργο! Για ένα κοινό που ζούσε ήδη σε συνθήκες fiction, δεν χρειάζονταν ιδιαίτερα οι συμβουλές τους· ήταν αρκετός ο ρόλος τους.
Η κορύφωση του επαίνου στο Contagion ήρθε, τελικά, από εκεί που δεν το περιμενε κανείς: απ’ τον ανεκδιήγητο υπουργό υγείας της κυβέρνησης της αυτού μεγαλειότητας βασίλισσας της αγγλίας (κλπ) Matt Hancock [4Ο Hancock, φανατικός θιασώτης των πιο αυστηρών µέτρων κοινωνικής αποξένωσης, “συνελήφθη” από εσωτερική κάµερα τον Μάη του 2021 να χαµουρεύεται στο γραφείο του µε την ερωµένη του, κατά παράβαση των µέτρων που ήταν ακόµα σε αυστηρή ισχύ - για τους άλλους βέβαια...
Αναγκάστηκε να παραιτηθεί λίγο µετά.]. Πριν αναγκαστεί να παραιτηθεί, δήλωσε στις αρχές Φλεβάρη του 2021, ότι η ταινία τον ενέπνευσε ως προς τι θα έπρεπε να αποφευχθεί στη διανομή των “εμβολίων”.

Το Contagion δεν πρόκειται να βρεθεί στη διδακτέα ύλη κάποιας ιατρικής σχολής. Ξεπεράστηκε απ’ την πραγματικότητα· όχι της μόλυνσης αλλά της επιχείρησης αναδιάρθρωσης κάτω απ’ την σημαία της, και του ενδοκαπιταλιστικού πραξικοπήματος (απ’ την μεριά του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος). Υπήρξε ωστόσο η σκηνοθετημένη μπροσούρα των “οδηγιών επιβίωσης” που προβλεπόταν ήδη απ’ την εποχή που γυρίστηκε, σχεδόν μια δεκαετία πριν την α λα σοκ και δέος εφαρμογή τους. Αυτό μπορεί να ξεπέρασε τις προθέσεις των παραγόντων της ταινίας, όχι όμως και του χρηματοδότη / παραγωγού. Ο “καλοπροαίρετος” κύριος Skoll ξέρει, αδιάφορο αν το παραδέχεται ή όχι, εκείνο που ξέρουν όλα τα παρόμοια αφεντικά. Ότι, δηλαδή, η μετάβαση στις νόρμες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης δεν θα γίνει, δεν μπορεί να γίνει, βήμα βήμα.
Χρειάζονται άλματα· και για να γίνουν χρειάζονται γερές κλωτσιές...

Ziggy Stardust

Σημειώσεις

1. Το µεγάλο κονσόρτσιουµ των εταιρειών που βρίσκονται πίσω απ’ το “φιλανθρωπικό ίδρυµα” του Bill Gates άρχισε να δραστηριοποιείται συστηµατικά στη “σωτηρία της υγείας του πλανήτη” απ’ το 2010, αρχικά για λίγα χρόνια ψάχνοντας που (θα) είναι πιο αποτελεσµατικές οι επενδύσεις του, και που βρίσκεται το “κέντρο” που θα άξιζε να κατακτήσει. Είναι προφανές ότι αναλύθηκαν δεόντως απ’ τους αρµόδιους της βιοµηχανικής “φιλανθρωπίας” οι ευκαιρίες (χαµένες τότε) που προσέφερε το θέαµα της “γρίπης των χοίρων”, το 2009. Κι αυτό εφόσον ήδη απ’ το 2002 το “ίδρυµα” ήταν µέτοχος των φαρµακοµαφιών Johnson & Johnson, Merck και Pfizer. Στα τέλη του 2013, το “ίδρυµα” απέκτησε το πρώτο αρχιστέλεχος ως ceo , την Susan Desmond-Hellmann, προερχόµενη κατευθείαν απ’ την βιοµηχανία των βιοτεχνολογιών, και πιο συγκεκριµένα απ’ την Genetech (όπου ήταν υπεύθυνη “ανάπτυξης προϊόντων”). Λίγο νωρίτερα, το 2009, η Genetech είχε εξαγοραστεί απ’ την Roche.
[ επιστροφή ]

2. To 2017 το συγκεκριµένο δηµιούργηµα του Skoll έκλεισε τον κύκλο του, και µετασχηµατίστηκε από το 2018 σε δύο άλλα παρόµοια ευαίσθητα και φιλάνθρωπα project, το Ending Pandemics και το Climate Advocacy Lab. Όσο για το ενδιαφέρον του για τη Μέση Ανατολή; Ανθρωπιστικό φυσικά...
[ επιστροφή ]

3. Προσβάσιµα, ξεκινώντας µε το πρώτο, εδώ.
[ επιστροφή ]

4. Ο Hancock, φανατικός θιασώτης των πιο αυστηρών µέτρων κοινωνικής αποξένωσης, “συνελήφθη” από εσωτερική κάµερα τον Μάη του 2021 να χαµουρεύεται στο γραφείο του µε την ερωµένη του, κατά παράβαση των µέτρων που ήταν ακόµα σε αυστηρή ισχύ - για τους άλλους βέβαια...
Αναγκάστηκε να παραιτηθεί λίγο µετά.
[ επιστροφή ]