Cyborg #18 | βιομετρία, ψηφιακές ταυτότητες κι εμβόλια

#18 - 06/2020

βιομετρία, ψηφιακές ταυτότητες κι εμβόλια

Από το 2016, η ID2020 προωθεί μια ηθική, προστατευτική της ιδιωτικότητας, προσέγγιση για την ψηφιακή ταυτότητα.
Για τον έναν στους εφτά ανθρώπους παγκόσμια που δεν διαθέτει τα μέσα να αποδείξει την ταυτότητα του, η ψηφιακή ταυτότητα προσφέρει πρόσβαση σε ζωτικές κοινωνικές υπηρεσίες κι επιτρέπει την άσκηση των δικαιωμάτων του ως πολίτη και συμμέτοχου στην ψηφιακή οικονομία. Αλλά το φτιάξιμο της ψηφιακής ταυτότητας σημαίνει προστασία των ατομικών δικαιωμάτων κι επιστροφή του ελέγχου των προσωπικών δεδομένων πίσω εκεί που ανήκει… στα χέρια του υποκειμένου.
Κάθε μέρα βασιζόμαστε σε μια ποικιλία μορφών ταυτοποίησης για να κάνουμε την ζωή μας: δίπλωμα οδήγησης, διαβατήριο, κάρτα πρόσβασης στην εργασία, πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, κάρτες επιβίβασης και άλλες.
Αλλά η τεχνολογία αναπτύσσεται με ταχύ ρυθμό και πολλές από τις δοσοληψίες που απαιτούν ταυτοποίηση πραγματοποιούνται σήμερα ψηφιακά. Από ηλεκτρονικά διαβατήρια μέχρι ψηφιακά πορτοφόλια, online banking και λογαριασμοί στα social media, αυτές οι νέες μορφές ψηφιακής ταυτότητας μας επιτρέπουν να ταξιδεύουμε, να πραγματοποιούμε επιχειρηματικές ενέργειες, να έχουμε πρόσβαση σε οικονομικά και υγειονομικά μητρώα, να παραμένουμε συνδεδεμένοι και πολλά περισσότερα.
Ενώ η μετακίνηση προς την ψηφιακή ταυτότητα είχε πολλές θετικές επιδράσεις, συνοδεύτηκε ταυτόχρονα από ατελείωτες προκλήσεις και πισωγυρίσματα, όπως παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων μεγάλης κλίμακας. Τα περισσότερα από τα τωρινά εργαλεία είναι αρχαϊκά, στερούνται κατάλληλων προστασιών για τα προσωπικά δεδομένα και εμπορευματοποιούν τα δεδομένα μας. Αλλά αυτό πρόκειται να αλλάξει και η ID2020 ηγείται της προσπάθειας.
Είμαστε επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, κυβερνήσεις και άτομα... που δουλεύουμε μαζί για να διασφαλίσουμε ότι το μέλλον της ψηφιακής ταυτότητας είναι πράγματι αυτό της καλής ταυτότητας.

Αυτή είναι η ωραιοποιημένη περιγραφή που δίνει η ID2020 για τον εαυτό της στο επίσημο site της. Η οργάνωση στήθηκε το 2016, με την πρώτη σύνοδό της να διεξάγεται στην έδρα του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη, και στα βασικά της μέλη περιλαμβάνονται ορισμένα από τα βαρύτερα ονόματα των big tech και των big pharma: Microsoft, ίδρυμα Ροκφέλερ, Hyperledger (οργάνωση με αντικείμενο την κρυπτογράφηση και τις τεχνολογίες blockchain), Accenture (πολυεθνική με αντικείμενο την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σε μεγάλες εταιρείες), iRespond (διεθνής οργανισμός με αντικείμενο την χρήση της βιομετρίας στην «βελτίωση της ζωής»), Simprints (start-up εταιρεία του πανεπιστημίου του Cambridge με αντικείμενο τις τεχνολογίες βιομετρίας), αλλά και η Gavi (οργάνωση-ομπρέλα των μεγάλων φαρμακευτικών που προωθεί τους εμβολιασμούς).

Μια universal ψηφιακή ταυτότητα, που θα αποτελεί ακλόνητο αποδεικτικό ταυτοποίησης, σημαίνει δύο πράγματα. Πρώτον, βάσεις δεδομένων που θα συγκεντρώνουν και θα επεξεργάζονται τα προσωπικά στοιχεία των ατόμων. Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ID2020 η digital ID δεν θα είναι μια απλή ηλεκτρονική μεταφορά της κλασσικής ταυτότητας με τα στοιχειώδη στοιχεία, αλλά επιδιώκει να αντικαταστήσει όλα τα πιστοποιητικά ταυτοποίησης, από το διαβατήριο, μέχρι τις τραπεζικές κάρτες, μέχρι το δίπλωμα οδήγησης, μέχρι… Αυτό σημαίνει ότι το ψηφιακό μητρώο στη βάση δεδομένων δεν θα είναι στατικό, αλλά δυναμικό, θα τροφοδοτείται δηλαδή διαρκώς με νέα στοιχεία και θα είναι… ανεξάντλητο, περιλαμβάνοντας στοιχεία που θα καλύπτουν το ιστορικό του ατόμου από κάθε πλευρά. Η digital ID δεν θα είναι μια στατική «φωτογραφία», αλλά μια συστηματική κι αναλυτική εγγραφή της δραστηριότητας του προσώπου.

Δεύτερον, βιομετρικά στοιχεία που θα εγγυώνται την αντικειμενική ταύτιση του ατόμου με την εγγραφή στο ψηφιακό μητρώο. Γιατί, είναι ένα πράγμα η λεπτομερής καταγραφή των προσωπικών στοιχείων σε ένα μητρώο ταυτοτήτων και είναι κάτι εντελώς διαφορετικό η επιβεβαίωση χωρίς αμφιβολία ότι το άτομο είναι όντως αυτό που περιγράφεται στο μητρώο. Σε αυτή τη διαφορά εξάλλου στηρίζεται τόσο η πλαστογραφία ταυτοτήτων όσο και η οικειοποίηση ξένης ταυτότητας. Αν όμως η digital ID περιλαμβάνει βιομετρικά δεδομένα - όπως το DNA, τα δακτυλικά αποτυπώματα, την ίριδα, ό,τι άλλο ή όλα αυτά ταυτόχρονα – τότε η ταυτοποίηση γίνεται τεχνικά αντικειμενική κι απαραβίαστη. Σημαίνει επίσης ότι πρακτικά, το άτομο δεν χρειάζεται να κουβαλάει πάνω του κανένα αποδεικτικό· η ταυτότητά του είναι χαραγμένη στα γονίδιά του…

Η ID2020 έχει δίκιο να ισχυρίζεται ότι οι μέχρι τώρα διαδικασίες ψηφιακής ταυτοποίησης είναι «αρχαϊκές» και «εμπορευματοποιούν τα προσωπικά δεδομένα» - και το λέει αυτό η Microsoft! Πράγματι, μοιάζουν με δουλειές ψιλικατζίδικου, μπροστά στις προοπτικές του γενικευμένου ψηφιακού πανοπτικού που προμηνύει η «good digital ID».
Δύο είναι οι κατευθύνσεις που η ID2020 δουλεύει πιο συστηματικά κι οργανώνει πιλοτικά προγράμματα· η μία αφορά στους πρόσφυγες και η δεύτερη στους εμβολιασμούς.

Για τους πρόσφυγες, η οργάνωση ισχυρίζεται ότι η ψηφιακή ταυτότητα θα δώσει λύση στο πρόβλημα των ανθρώπων χωρίς χαρτιά και θα εξασφαλίσει καλύτερη πρόσβαση σε ζωτικές υπηρεσίες υγείας, ασύλου, εκπαίδευσης, ανθρωπισμού… Ασφαλώς! Ο λόγος που οι πρόσφυγες και μετανάστες καταδιώκονται, φυλακίζονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, βασανίζονται και δολοφονούνται στα σύνορα του πρώτου κόσμου είναι επειδή στερούνται ταυτότητας· είναι «άγνωστοι» για γραφειοκρατικούς λόγους. Επιπλέον, αναλογιστείτε πόση παραπάνω δύναμη θα δώσει στις διωκτικές αρχές το να έχουν απέναντί έναν πρόσφυγα με digital ID, να έχουν δηλαδή πρόσβαση σε μια αναλυτική καταγραφή της καταγωγής και της πορείας του: από πού ξεκίνησε, από ποιες χώρες πέρασε, σε ποιες έκανε αίτηση ασύλου, πού συνελήφθηκε, πού κατηγορήθηκε, με ποιους διασταυρώθηκε…

Στο κομμάτι των εμβολιασμών, το επιχείρημα της οργάνωσης είναι ότι η ψηφιακή ταυτότητα που θα περιλαμβάνει τα ανάλογα στοιχεία θα επιτρέψει στις υγειονομικές αρχές να έχουν αποτελεσματικότερο έλεγχο και θα βελτιώσει την υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού. Ξανά, οι πρόσφυγες αποτελούν τον ιδανικό πληθυσμό για εφαρμογή δοκιμαστικών προγραμμάτων. Εδώ, ο εμβολιασμός χρησιμοποιείται ως μέσο προώθησης του concept της ψηφιακής ταυτότητας: η digital ID δεν φέρνει μόνο την ψηφιακή απελευθέρωση από τον γραφειοκρατικό κυκεώνα των πολλαπλών κι ευπρόσβλητων ταυτοτήτων, αλλά αποτελεί ταυτόχρονα όπλο ενάντια στις απειλές της υγείας. Όταν μάλιστα έχει προκύψει επιτέλους η πολυαναμενόμενη πανδημία και το εμβόλιο θα είναι σύμφωνα με το ιερατείο των ειδικών η μόνη απάντηση, τότε η digital ID γίνεται επείγουσα επίκαιρη. Το παρακάτω ρεπορτάζ, από τον Σεπτέμβριο του 2019, είναι ενδεικτικό του κοινού σχεδιασμού εμβολιασμών και ψηφιακών ταυτοτήτων.

Η ID2020 ξεκινάει ένα νέο πρόγραμμα για χορήγηση ψηφιακής ταυτότητας με εμβολιασμούς

Η Συμμαχία ID2020 ανακοίνωσε ένα νέο πρόγραμμα ψηφιακής ταυτότητας στην ετήσια σύνοδό της στην Νέα Υόρκη, σε συνεργασία με την κυβέρνηση του Μπαγκλαντές, την συμμαχία εμβολιασμών Gavi και νέους συνεργάτες στη κυβέρνηση, τον ακαδημαϊκό κόσμο και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Το πρόγραμμα ενίσχυσης των εμβολιασμών ως μέσο για την καθιέρωση της ψηφιακής ταυτότητας παρουσιάστηκε από την ID2020 σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Πρόσβασης στη Πληροφορία (a21) της κυβέρνησης του Μπαγκλαντές, τη Γενική Διεύθυνση Υπηρεσιών Υγείας και την Gavi, σύμφωνα με την ανακοίνωση.

Η ψηφιακή ταυτότητα είναι μια ψηφιακή εγγραφή για το ποιο είναι το άτομο, αποθηκευμένη σε ένα ηλεκτρονικό μητρώο. Χρησιμοποιείται, σε αυτή την περίπτωση, για να κρατείται αρχείο του ποιος έχει εμβολιαστεί.

«Εφαρμόζουμε μια προσέγγιση για την ψηφιακή ταυτότητα που εστιάζει στο αύριο και δίνει στους ανθρώπους έλεγχο πάνω στις προσωπικές τους πληροφορίες, ενώ χτίζουμε αυτή την προοπτική έξω από τα υπάρχοντα συστήματα και προγράμματα», λέει ο Anir Chowdhury, σύμβουλος πολιτικής στο πρόγραμμα a21. «Η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές αναγνωρίζει ότι ο σχεδιασμός του συστήματος ψηφιακής ταυτότητας θα έχει μακροπρόθεσμες επιδράσεις στην δυνατότητα των ανθρώπων να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες και μέσα βιοπορισμού και είμαστε ανυπόμονοι να βρεθούμε στην πρωτοπορία αυτής της υπόθεσης».

Ο διευθύνων σύμβουλος της Gavi Seth Berkley λέει ότι το 89% των παιδιών και εφήβων που δεν έχουν ταυτότητα ζουν σε χώρες όπου η οργάνωση έχει παρουσία. «Είμαστε ενθουσιασμένοι με τις δυνατότητες που ανοίγονται με αυτό το πρόγραμμα όχι μόνο στο Μπαγκλαντές, αλλά σαν κάτι που θα μπορέσουμε να επαναλάβουμε σε χώρες όπου δρα η Gavi, παρέχοντας έναν βιώσιμο δρόμο για την κάλυψη του κενού στις ταυτότητες».

Μία ακόμη συνεργασία ξεκίνησε νωρίτερα φέτος μεταξύ της Gavi, της NEC και της Simprints για την χρήση βιομετρικών στοιχείων προκειμένου να βελτιωθεί η εμβολιαστική κάλυψη στις αναπτυσσόμενες χώρες.

«Η ψηφιακή ταυτότητα σχεδιάζεται κι εφαρμόζεται σήμερα και αναγνωρίζουμε την σπουδαιότητα της ταχείας δράσης ώστε να καλύψουμε το κενό στις ταυτότητες» σχολιάζει η εκτελεστική γραμματέας της ID2020 Dakota Gruener. «Τώρα είναι η στιγμή για γενναίες δεσμεύσεις για να εξασφαλίσουμε ότι θα ανταποκριθούμε γρήγορα κι υπεύθυνα. Εμείς στην ID2020 και οι σύμμαχοί μας, τωρινοί και μελλοντικοί, δεσμευόμαστε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση».

Η ID2020 ανακοίνωσε επίσης νέες συνεργασίες κι αποτίμησε την εξέλιξη πρωτοβουλιών που ξεκίνησαν το προηγούμενο έτος. Από την προηγούμενη σύνοδο, η Συμμαχία ID2020 έχει ενισχυθεί με την συμμετοχή του δήμου του Ώστιν, του πανεπιστημίου Berkeley και της αμερικανικής CARE [διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση].

Η ID2020 και ο δήμος του Ώστιν μαζί με άλλους συνεργάτες εργάζονται τώρα μαζί με τις υπηρεσίες αστέγων στην ανάπτυξη μιας ψηφιακής ταυτότητας που να στηρίζεται στην τεχνολογία blockchain, με το όνομα MyPass, ώστε να αποκτήσουν οι άστεγοι τα δικά τους data ταυτοποίησης.

Δύο ακόμη πιλοτικά προγράμματα ξεκίνησαν πέρυσι σε συνεργασία με την iRespond και την Everest (ηλεκτρονική πλατφόρμα που συνδυάζει υπηρεσίες βιομετρικής ταυτότητας, ψηφιακών πληρωμών και digital wallet) έχουν κάνει βήματα προόδου, ανακοίνωσε η ID2020. Το πρόγραμμα της iRespond έχει βελτιώσει την συνέχιση της παροχής φροντίδας σε περισσότερους από 3000 πρόσφυγες που λαμβάνουν θεραπείες για χρόνιες παθήσεις από την International Rescue Committee στην Ταϊλάνδη. Η Everest από την άλλη υποστηρίζει την πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας και σε ένα φάσμα σχετικών υπηρεσιών μέσω ασφαλών και προσωποκεντρικών ψηφιακών ταυτοτήτων, χωρίς να απαιτείται η χρήση smartphone.

Harry Tuttle