Page 4 - Πεζοδρόμιο #02

ακτής, της άκρης της θάλασσας. Ήταν µια ιδεολογική διαδικασία αυτή η
“εξηµέρωση”: αυτά που άλλαζαν δεν ήταν οι τόποι αλλά οι κοινωνικές ιδέες γι’
αυτούς.
Ήταν όµως ταυτόχρονα και µια “χωροτακτική” διαδικασία. Καθώς η “βόλτα” ή η
παραµονή για λίγες ηµέρες κοντά στη θάλασσα ή ακόµα και το µπάνιο σ’ αυτήν
(εφόσον, φυσικά, ήταν ήρεµη: “λάδι”...) άρχισε να γίνεται µια αστική µόδα για τα
καλοκαίρια, το 1822 κατασκευάστηκε σε µια γαλλική νορµανδική ακτή το πρώτο
παραθαλάσσιο ξενοδοχείο, µε το όνοµα Grand Orient. Το εγγλέζικο παραθαλάσσιο
Μπράιτον θα δεχτεί το 1835 πάνω από 100.000 επισκέπτες µέσα σ’ έναν Αύγουστο·
σχεδόν 30 χρόνια µετά, το 1862, η τάση θα έχει αποδειχθεί σταθερή: 132.000. Απ’
το 1860 ως το 1870, και καθώς οι σιδηροδροµικές επιχειρήσεις παρακολουθούν τις
τάσεις και στρώνουν γραµµές στις µεσογειακές ακτές, στην Κυανή Ακτή και στην
ιταλική Ριβιέρα, οι παραθεριστές πυκνώνουν - και µαζί τους τα σχετικά ξενοδοχεία,
εστιατόρια, κέντρα διασκέδασης της εποχής...

Λίγες δεκαετίες αργότερα, το “εικονογραφηµένο ιατρικό larousse”, µια σοβαρή
εγκυκλοπαίδεια δηλαδή, στην έκδοση του 1929, στο λήµµα θάλασσα περιγράφει
“τους κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται κατά την διάρκεια του µπάνιου”.
Ο πρώτος αφορά την αµφίεση - το µαγιώ. Πρέπει να είναι κατά προτίµηση
“µάλλινη, αρκετά φαρδιά για να επιτρέπει την έλευση του νερου στο δέρµα και να
µην εµποδίζει τις κινήσεις της κολύµβησης”. Οι γυναίκες (χωρίς να εξηγείται µε
ιατρικά επιχειρήµατα...) “πρέπει να καλύπτουν το κεφάλι τους µε ένα αδιάβροχο
σκουφάκι”.
Έπειτα ο κανόνας για την ώρα και την διάρκεια του µπάνιου στη θάλασσα: ο
λουόµενος πρέπει να κάνει το µπάνιο του µεταξύ των γευµάτων, “από τις δέκα έως
τις δώδεκα και από τις τρεις έως τις πέντε το απόγευµα”. Επιπλέον, “το µπάνιο
πρέπει να διαρκεί δύο, έπειτα τρία, έπειτα πέντε, και τελικώς δέκα λεπτά ως
δυναµωτικό· περισσότερο δε αν επιζητούνται τα ηρεµιστικά του αποτελέσµατα”.
Υπάρχουν εκεί, στην έγκυρη ιατρική εγκυκλοπαίδεια του 1929, περισσότερες
λεπτοµέρειες. Πως και πότε µπαίνει κάποιος στη θάλασσα; Σύµφωνα µε τις οδηγίες
“αφού εγκλιµατιστεί για δύο ή τρεις µέρες στον θαλασσινό αέρα προτού κάνει το
πρώτο του µπάνιο”, όταν τελικά µπαίνει στο νερό, “πρέπει να βουτήξει γρήγορα
ολόκληρος και να µείνει τελείως βουτηγµένος εκτός από το κεφάλι”. Ούτε παιχνίδια
µε µπάλες, ούτε το νερό ως τα γόνατα. Επιπλέον “οι γενικές ψυχρολουσίες µε
κουβάδες θαλασσινου νερου που ρίχνονται στο κεφάλι είναι µια καλή πρακτική για
τα άτοµα που δεν ξέρουν κολύµπι”.
Εννοείται ότι υπάρχουν και οδηγίες για τα παιδιά. Προφυλάξεις. Τα παιδιά πρέπει
να πηγαίνουν στην παραλία σιγά σιγά. Την πρώτη φορά για µισή ώρα, το πολύ µία.
Γιατί; “Εξαγριώνονται” υπονοεί το ιατρικό larousse στα τέλη της 3ης δεκαετίας του
20ου αιώνα, και είναι δύσκολο να ελεγχθούν...

Σήµερα αυτές οι οδηγίες θα φαίνονταν αστείες· όπως οτιδήποτε παλιό που έχει
ξεπεραστεί προ πολλού. Ωστόσο το γεγονός ότι στις αρχές του 20ου αιώνα η σωστή
σχέση µε την ακρογιαλιά και την θάλασσα ήταν αρµοδιότητα ιατρικής
εγκυκλοπαίδειας και ιατρικών συµβουλών, αντιφέγγει την ιστορική αλήθεια ότι η
παραλία ήταν ιστορικά ξένη στην εµπειρία της αστικής τάξης - προς την οποία,
άλλωστε, απευθύνονταν οι ιατρικές οδηγίες...