#21 - 06/2021

01001100110121 – cyborg

Seven. Εφτά χρόνια έκδοσης κλείνει το coborg. Κανείς δεν πρόκειται να μας ρωτήσει “και τι καταλάβατε;” - μπορούμε όμως να το ρωτήσουμε μόνοι μας. Και να το απαντήσουμε δημόσια - εν μέρει.
Το να εκδίδεται σταθερά, κάθε τέσσερεις μήνες, ένα κινηματικό περιοδικό με τέτοια θεματολογία, σε μια κοινωνία που κατά πάσα πιθανότητα αγνοεί πλέον τι ήταν (γενικά μιλώντας) οι προηγούμενες καπιταλιστικές τεχνολογικές επαναστάσεις, δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Αρκετοί θα βολεύονταν να πιστεύουν ότι το cyborg είναι ένα περιοδικό του είδους “για το αυτοκίνητο” ή “για το μαγείρεμα”: με ειδικό κοινό.

Το αντίθετο ισχύει, κι από ‘κει είναι που μάθαμε ορισμένα δυσοίωνα πράγματα που επιβεβαιώθηκαν με πάταγο εδώ και 16 μήνες, μέσα στην υγιεινιστική τρομοεκστρατεία. Ο “απλός κόσμος”, εκείνοι κι εκείνες δηλαδή που δεν έχουν ιδιαίτερη εκπαίδευση σε κάποια απ’ τις τεχνολογίες που ονομάζονται “νέες” (αν και δεν είναι όλες τόσο καινούργιες) προτιμάει να αδιαφορεί και να αγνοεί. Κυρίως: έχει αποκτήσει ένα εμπόδιο που εξελίσσεται σε δομικό. Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί για να διαβάσει με προσοχή αράδες των οποίων το περιεχόμενο ξεπερνάει τα τετριμένα· και αρνείται να μπει στον επίμονο κόπο να μάθει πράγματα που δεν ξέρει (εκτός, φυσικά, αν το επιβάλλει κάποιος εργοδότης...).

Αυτό είναι το αποτέλεσμα της επικράτησης της “κουλτούρας της πληροφορίας”. Αναφερόμαστε σ’ αυτά τα ελάχιστα “κομματάκια” (συνήθως χειραγωγημένα) της πραγματικότητας που μπορούν να παρελάσουν παντού. Απ’ τα παλιά μονόδρομα media ως τα καινούργια αμφίδρομα. Σε μια ασυνεχή, παρανοϊκή χορογραφία, με μοναδική “συγκολλητική ουσία” όλο και περισσότερο αυτό που ο Β. Ράιχ είχε ονομάσει συγκινησιακή πανούκλα.

Εκείνο που κάποτε λεγόταν ειρμός (της σκέψης), αλληλουχία των συλλογισμών, δείχνει να καταρρέει κάτω απ’ τον βομβαρδισμό “πληροφοριών” που συνήθως είναι εντυπώσεις. Σε συνδυασμό με την εξελισσόμενη κατάρρευση της μνήμης (με τη λέξη “μνήμη” δεν εννοούμε ... τις αναμνήσεις, αλλά την επίγνωση της ιστορικότητας του κοινωνικού χρόνου) η γραφή και η ανάγνωση τείνουν να γίνουν “πολυτέλεια”. Είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν υπ’ αυτές τις συνθήκες μπορεί να υπάρξει εκείνο που έχει ονομαστεί κριτική σκέψη· κι ούτε λόγος για δράση εξίσου κριτική...

Το cyborg λοιπόν ΔΕΝ διαβάζεται απ’ αυτούς κι αυτές στους οποίους απευθύνεται. Επειδή το θεωρούν “δύσκολο”, επειδή “δεν προλαβαίνουν” (υπάρχει ωστόσο πάντα χρόνος για τα σήριαλ...), επειδή “γιατί ν’ ασχοληθώ μ’ αυτά;”. Cloud; Τεχνητή νοημοσύνη; Internet των αντικειμένων; Internet των αισθημάτων; Νέα υλικά; Γενετική κοπτοραπτική; Επαύξηση; Ψηφιακά νομίσματα; Ανατροπές στις κοινωνικές σχέσεις; Αναδιοργάνωση της εργασίας; “Εικονικό σεξ”; Ωωωω! “Σιγά μην ασχοληθούμε μ’ αυτές τις μαλακίες”!!! Δυστυχώς τα αφεντικά της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης ασχολούνται με όλους μας· με την βία και την ένταση που “ταιριάζει” σε τέτοιες Αλλαγές Μοντέλου σ’ ότι αφορά την υπεξαίρεση της εργασίας και την πειθάρχηση της ζωής.

Κι άλλες εποχές η τότε εργατική τάξη συνέβαινε να αγνοεί πολλά και, κυρίως, τους “μηχανισμούς” που στρέφονταν εναντίον της. Είχε, όμως, συνείδηση της άγνοιάς της και ενδιαφέρον, στο βαθμό που της δινόταν η ευκαιρία, να μάθει. Συνεπώς μάθαινε. Το ποιοτικά καινούργιο στοιχείο στο ξεκίνημα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, στην 3η δεκαετία του 21ου αιώνα, είναι ότι οι ignorants, όχι μόνο αγνοούν πως δεν ξέρουν, όχι μόνο δείχνουν να απεχθάνονται τον κόπο του να μάθουν αυτά που αγνοούν, αλλά επιπλέον διαθέτουν αρκετό εγωϊσμό / ναρκισσισμό ώστε να θεωρούν ότι “ξέρουν”... Χαζεύοντας την παρέλαση των “πληροφοριών”, για τις οποίες εννοείται ότι δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν ποιές είναι χαλκευμένες και ποιές, τουλάχιστον, αυθεντικές.

Κάπου εκεί φυτρώνει η τυραννία των “ειδικών” της τεχνοκρατίας, που δεν χρειάζεται να δίνουν άλλα διαπιστευτήρια εκτός απ’ την εγγύτητά τους με τις δομές εξουσίας. Συνήθως πρόκειται για τόσο εξειδικευμένους που, αν κριθούν σ’ όλο το εύρος των σημαντικών ζητημάτων της δημόσιας και τις ατομικής ζωής, είναι χειρότεροι από ηλίθιους. Ωστόσο προσφέρουν αυτό το διεστραμμένο κοινωνικό έργο: την κατανάλωση της δοτής αυθεντίας τους από ένα κοινό που θέλει “συνταγές στο πόδι”, γρήγορες απαντήσεις...

Ο προσανατολισμός του cyborg ήταν και είναι ακριβώς αντίθετος. Εμπόλεμα αντίθετος! Μεγάλο μέρος της μυστικοποιημένης “γνώσης” των τεχνικών της εξουσίας πρέπει να γίνει στόχος κριτικής “απ’ τα κάτω”. Πρέπει και μπορεί - λέμε - να γίνει αυτό με την έννοια ότι η σύγχρονη εργατική τάξη έχει (θεωρητικά...) πολλές δυνατότητες αυτομόρφωσης. Αρκεί, φυσικά, να κοπιάσει γι’ αυτήν. Οι Προμηθείς του μελλοντος θα είναι εργάτες και εργάτριες, η “τάξη δι’ εαυτήν”· και δεν θα κάτσουν αλυσοδεμένοι!!!

Ωστόσο αυτό, μετά από εφτά χρόνια, παραμένει μια θέση περιθωριακή. Οι σύγχρονοι υπήκοοι προτιμούν να αγνούν ακόμα και τα πιο βασικά, για το σώμα τους και την υγεία τους για παράδειγμα, και να κρέμονται απ’ τα genitals κάθε μικρού ή μεγάλου απατεώνα που θα τους “πιστοποιήσει” και θα τους “εγκρίνει”... Καταναλώνουν τεχνικούς της εξουσίας αγνοώντας ακόμα κι αυτό: ότι καταναλώνουν...
Σε καμμία ιστορική φάση της καπιταλιστικής κυριαρχίας ο πόλεμος για την γνώση δεν ήταν έξω απ’ την όποια ταξική αναμέτρηση - το αντίθετο. Σ’ αυτήν την ιστορική φάση πάντως δεν έχει κηρυχτεί καν· κι αυτό βρωμάει διανοητική, ηθική και συναισθηματική υποτέλεια και δουλία. Ακόμα και ηθική εξαχρείωση.

Οπότε το cyborg θα συνεχίσει μέσα σ’ αυτήν την “αντινομία”: να επιχειρεί εργατική κριτική και αντιπληροφόρηση για τις τεχνο-πολιτικές αιχμές της κυριαρχίας στην ιστορική φάση που αυτό θεωρείται γενικά από ντεμοντέ έως εξεζητημένο...
Η άγνοια, πάντως, δεν θα σώσει κανέναν! Κι εκείνο το “μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι” ήταν ο ορισμός της χειραγώγησης... Όχι;

Ziggy Stardust