#19 - 10/2020

Από τις μεταλλάξεις στον “αναπρογραμματισμό”: η προέλαση της γενετικής μηχανικής

Μπορεί οι μεταλλάξεις να συμβαίνουν σε όλα τα είδη των οργανισμών τυχαία από καταβολής κόσμου. Αλλά οι σχεδιασμένες μεταλλάξεις, το διαμάντι στο στέμμα των βιοτεχνολογιών τις τελευταίες δεκαετίες, έγιναν γρήγορα κακόφημες. Ριζοσπαστικά κινήματα σε ηπα και ευρώπη απαίτησαν απ’ το να σταματήσει κάθε είδους τέτοια έρευνα μέχρι να απαγορευτεί η απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων (μεταλλαγμένων) οργανισμών στο φυσικό περιβάλλον. Όχι άδικα. Η γενετική μηχανική επεμβαίνοντας στη δομή των κυττάρων δημιουργεί οργανισμούς των οποίων η εξέλιξη είναι άγνωστη και, σε κάθε περίπτωση, απρόβλεπτη. Σχεδιασμένη μετάλλαξη σημαίνει σχεδιασμένη γενετική χειραγώγηση - αλλά ακόμα και ο σοφότερος μεταξύ των γενετιστών δεν θα έβαζε το χέρι του στη φωτιά ότι δεν είναι ένας ακόμα Φρανκεστάιν.

Ο πρώτος γενετικά μεταλλαγμένος (μικρο)οργανισμός παρουσιάστηκε το 1987, και ήταν το βακτηρίδιο p.syringae, που αμέσως έπιασε δουλειά: απελευθερώθηκε σε καλλιέργειες φράουλας και πατάτας στις ηπα, με αποστολή να εμποδίζει την δημιουργία πάγου στα φυτά στη διάρκεια του χειμώνα. Την ίδια εποχή άρχισαν οι δοκιμές για γενετικά μεταλλαγμένα φυτά, με πρώτο τον καπνό, ώστε τα φυτά καπνού να “αντέχουν” τα χημικά παρασιτοκτόνα που προωθούσε η αγροχημική βιομηχανία.
Παρά τις αντιδράσεις (πιο έντονες στην ευρώπη) απ’ την δεκαετία του ‘90 και μετά η βιομηχανική καλλιέργεια μεταλλαγμένων φυτών που αποτελούν πρώτη ύλη για την βιομηχανία τροφίμων άρχισε να κερδίζει έδαφος, κυρίως στις ηπα. Καλαμπόκι, ρύζι, σόγια, πατάτα, ντομάτα και στάρι γενετικής μηχανικής καλύπτουν ήδη εκατομμύρια στρέμματα, σχεδόν το 16% των καλλιεργούμενων εκτάσεων στις ηπα. Για τις επιχειρήσεις γενετικά μεταλλαγμένων ειδών (που έχουν γίνει ολιγοπώλιο της βιομηχανικής γεωργίας και, σε ανάλογο βαθμό, της βιομηχανικής κτηνοτροφίας) τα κέρδη είναι προφανή και τρελά. Για το ανθρώπινο είδος είναι αβέβαια, αφού είναι άγνωστο (και στην πραγματικότητα ανομολόγητο) το ποιές είναι (και ποιές θα είναι μελλοντικά) οι συνέπειες. Πρακτικά ο καπιταλισμός δεν έχει κανένα πρόβλημα: δημιουργεί κρίσεις και, στη συνέχεια, εμφανίζεται σαν η “λύση”...

Ένας συνηθισμένος τρόπος γενετικής παρέμβασης / μετάλλαξης είναι η αφαίρεση ενός γονιδίου (ενός τμήματος της αλληλουχίας του dna) ή η επέμβαση κατ’ ευθείαν στην αλληλουχία. Ένας άλλος συνηθισμένος τρόπος είναι η εισαγωγή τεχνητού, “συνθετικού” dna μέσα στα αρχικά, γενετικά κύτταρα ενός οργανισμού (στην περίπτωση των ανώτερων θηλαστικών αυτή η επέμβαση μπορεί να γίνει σε ωάριο / σπερματοζωάριο της τεχνητής γονιμοποίησης). Για να γίνει αυτή η γενετική εισβολή / προσθήκη χρησιμοποιούνται ρετροϊοί. Είναι κατ’ αρχήν στον ρετροϊό που προστίθεται η επιπλέον αλληλουχία dna. Ο ιός τοποθετείται δίπλα στα κύτταρα-στόχος, και εμφυτεύει το νέο dna στον πυρήνα τους...

Η συνεργασία ιών και γενετιστών πάει πίσω μερικές δεκαετίες - δεν είναι αυτό που θα περίμενε κανείς να μάθει απ’ τα mass και τα antisocial media. Ούτε θα περίμενε κανείς να μάθει μ’ αυτόν τον τρόπο μια “βιοτεχνολογική επανάσταση”, μια “ανακάλυψη”, που έγινε τυχαία από έναν καναδό γενετιστή το 2010. Ο Derek Rossi ανακάλυψε έναν τρόπο “αναπρογραμματισμού” των μορίων που μεταφέρουν τις γενετικές πληροφορίες για την ανάπτυξη των κυττάρων, συμπεριλαμβανόμενων των ανθρώπινων - και, κατά συνέπεια, “αναπρογραμματισμού” των λειτουργιών τους.

Αυτά τα μόρια ονομάζονται ριβονουκλεϊνικό οξύ αγγελιοφόρος (messenger ribonucleic acid / mRNA). Η δυνατότητα να “ξαναγραφτούν” οι οδηγίες που μεταφέρουν ώστε να μεταλλαχτεί οποιοδήποτε είδος ζωντανού κυττάρου μέσα σ’ έναν οργανισμό (να τροποποιηθεί η λειτουργία του) άλλαξε τον ρου των βιοτεχνολογιών στη δύση - κι αυτό, επίσης, δεν θα το μάθαινε κανείς χαζεύοντας σε κάποια οθόνη. Κατά τον Rossi ... Το πραγματικά σπουδαίο σ’ αυτήν την ανακάλυψη ήταν ότι μπορούσαμε τώρα να φτιάξουμε mRNA και να το βάλουμε στα κύτταρα, και έτσι να αναγκάσουμε το mRNA τους να παράξει οποιαδήποτε πρωτεΐνη θέλουμε...

Η “μετάλλαξη”, που ήταν / είναι το όνομα της επέμβασης κατευθείαν στο dna, μια επέμβαση που είχε προκαλέσει τόση αντιπαλότητα και ενώ προχωρούσε στις εμπορικές της εφαρμογές συναντούσε ακόμα εμπόδια και σοβαρές αντιρρήσεις, απέκτησε έναν “αδελφό”: την γενετική τροποποίηση μέσω mRNA, που δεν “αγγίζει” το dna, και μπορεί να ονομαστεί “αναπρογραμματισμός”. Σε μια εποχή καθολικών ψηφιακών αναπαραστάσεων όπου η αφηρημένη ιδέα του “προγραμματισμού” (μηχανών) έχει γίνει οικεία έως φιλική, ο “αναπρογραμματισμός” θα μπορούσε να είναι μια καλή κουκούλα για να προχωρήσουν οι έρευνες και να πλασσαριστούν οι εφαρμογές των μεταλλάξεων, χωρίς να προκληθούν σοβαρές αντιδράσεις...

Ήταν τόσο σπουδαία η ανακάλυψη, τόσο χοντρό το κόλπο, και τόσο φαρδιά η λεωφόρος που ανοίχτηκε για τους γενετιστές, ώστε ο Rossi έφτιαξε το 2014 μια εταιρεία, με χρηματοδότηση (μεταξύ άλλων) ενός απ’ τα πολλά ιδιωτικά χρηματοδοτικά κεφάλαια (άγνωστης προέλευσης) που ανθούν στον δυτικό καπιταλιστικό κόσμο, του Flagship Pioneering [1Η Flagship Pioneering ειδικεύεται στη χρηματοδότηση βιοτεχνολογικών επιχειρήσεων. Μεταξύ των “ωφελούμενών” της περιλαμβάνεται η AstraZeneca, o βραχίονας “health science” της Nestle, και ο αγροβιοτεχνολογικός βραχίονας της Bayer...]. Η εταιρεία αυτή ονομάζεται Moderna...

Ο στρατός στην “πρώτη γραμμή”...

Είναι άγνωστο τι ήξερε και τι δεν ήξερε ο Rossi το 2014 απ’ τις επί χρόνια πριν έρευνες του τεχνολογικού βραχίονα του αμερικανικού στρατού σε παρόμοια με τα δικά του πεδία. Αν υπάρχει ένας μηχανισμός που μπορεί να λανσάρεται σαν “προστάτης της ανθρώπινης υγείας” αυτός είναι η αμερικανική DARPA. Η απάντηση στην ερώτηση ποια είναι τα γενικά ενδιαφέροντα του αμερικανικού στρατού σ’ αυτόν τον τομέα, της υγείας και της αρρώστιας, είναι προφανής: ο βιολογικός πόλεμος.

Το 2006 η DARPA ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα “πρόγνωσης της υγείας και της αρρώστιας” (“predicting health and disease” / PHD). Ένα χρόνο μετά, τον Οκτώβρη του 2007, το γνωστό περιοδικό wired σχολίαζε: [2Darpa Goal: Phychic Doctors, 11/10/2007, Noah Shachtman.]

Οι περισσότεροι από εμάς πρώτα φτερνιζόμαστε, βήχουμε, έχουμε κρυάδες - και μετά πηγαίνουμε σ’ ένα γιατρό για να μας δώσει κάτι για την γρίπη. Το τμήμα τρελής επιστήμης του Πενταγώνου θέλει να το κάνει ανάποδα: να επιτηρεί διαρκώς την υγεία του στρατού έτσι ώστε η αρρώστια να μπορεί να εντοπιστεί πριν το πρώτο φτάρνισμα. Είναι σα να έχεις έναν γιατρό με ένα στηθοσκόπιο περασμένο στο λαιμό του... και μια κρυστάλλινη σφαίρα στα χέρια του.

Το πρόγραμμα predicting health and disease θα γενικεύσει μεθόδους αναγνώρισης του αν ένα άτομο θα αναπτύξει μια μεταδοτική ασθένεια πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων. Ενώ οι τωρινές μέθοδοι κάνουν την διάγνωση και μορφοποιούν την θεραπεία αφού πρώτα ένα άτομο πάει στον γιατρό του, το πρόγραμμα PHD θέλει να αλλάξει το μοντέλο εντοπίζοντας αλλαγές στην βασική κατάσταση της ανθρώπινης υγείας μέσω διαρκούς επιτήρησης. Ο σκοπός είναι να επιτευχθεί η 100% ετοιμότητα των στρατιωτών μέσω του εντοπισμού, της επέμβασης και της αντιμετώπισης της αρρώστιας πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Η DARPA δεν λέει πως θα το καταφέρει αυτό - λέει μόνο ότι θα απαιτηθούν “κατ’ ελάχιστον καινοτόμες αναλυτικές μεθοδολογίες ενισχυμένες με παραδοσιακούς και μη παραδοσιακούς τρόπους διάγνωσης”. Αλλά η υπηρεσία αυτή ξέρει τι είδος ασθενειών την ενδιαφέρει να εντοπίζει.

Ενδιαφέρεται κυρίως για ιογενείς λοιμώξεις, παθογόνους οργανισμούς του ανώτερου αναπνευστικού, που έχουν την δυνατότητα να μειώνουν την πολεμική ετοιμότητα των στρατιωτών στη διάρκεια ενός πολέμου, και που κατά περίσταση μπορεί να οδηγήσουν σε ακύρωση αποστολών και σε υψηλή νοσηρότητα στους στρατώνες. Οι παθογόνοι οργανισμοί που είναι στο στόχαστρο είναι οι ιοί της γρίπης, παραγριπικοί ιοί, οι αδενοϊοί, ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, και άλλοι παρόμοιοι.

Οπότε απ’ την στιγμή που ο στρατός δεν μπορεί να περιμένει, η υπηρεσία θέλει γρήγορη διάγνωση. “Ο τελικός σκοπός της DARPA είναι να δημιουργήσει τις απαραίτητες τεχνολογικές καινοτομίες για την δημιουργία ενός συστήματος φορητού, ικανού να χρησιμοποιείται στο πεδίο της μάχης, με υψηλή ακρίβεια, που θα μπορεί να κάνει έναν μεγάλο όγκο εξετάσεων (100 ή και περισσότερες) σε μικρό χρόνο (μέσα σε 3 ώρες) με χαμηλό κόστος.

Κάποιος μπορεί να θεωρήσει “αθώο” αυτόν τον προσανατολισμό. Στο κάτω κάτω, ακόμα και για τον στρατό, περί υγείας πρόκειται! Αλλά δεν είναι έτσι. Η “έγκαιρη διάγνωση” σε περιβάλλον στρατιωτικό / πολέμου δεν απαιτεί μια αφηρημένη “διαρκή επιτήρηση της κατάστασης της υγείας”, του είδους τακτικές αναφορές του κάθε πεζοναύτη για το πως νοιώθει. Απαιτεί αντίθετα κάποιου είδους διαρκή “αναφορά” του οργανισμού σε κάποιου είδους “κέντρο ελέγχου και πιστοποίησης” - αν είναι δυνατόν αυτόματη. Επιπλέον, ακόμα και η πιο έγκαιρη διάγνωση είναι περιορισμένης χρησιμότητας αν δεν μπορεί να υπάρξει κάποια γρήγορη θεραπεία. Προφανώς με την ταχύτητα της διάγνωσης πριν απ’ τα συμπτώματα οι αμερικάνοι στρατιωτικοί ερευνητές θα ήθελαν να προλάβουν την διασπορά ενός ιού στους στρατώνες. Όμως ανάλογα τόσο με την ταχύτητα όσο και με την συχνότητα των ελέγχων / αναφορών υγείας, το κακό θα μπορούσε να απλωθεί πριν γίνει αντιληπτό και περιοριστεί. Πράγμα που σήμαινε εξ αρχής αυτό: επιτήρηση, διάγνωση και θεραπεία θα έπρεπε να τείνουν προς έναν ενιαίο μηχανισμό δράσης, τέτοιον που να εγγυάται την μέγιστη “απόδοση” στον ελάχιστο χρόνο... Μ’ άλλα λόγια η ικανοποίηση των μιλιταριστικών προδιαγραφών απαιτούσε εξ αρχής - έστω σε βάθος χρόνου - τεχνολογίες ενσωμάτωσης όλων αυτών των διαδικασιών. Όχι πια ένα ιατρικό team που τρέχει από ‘δω και πο ‘κει, σε συνθήκες “πεδίου”, για να διαγνώσει και να θεραπεύσει, αλλά ενσωματωμένους μηχανικούς αυτοματισμούς. Σώματα που “εκπέμπουν” την κατάστασή τους, και “επισκευάζονται” remote...
Το 2010 η DARPA, σε συνεργασία με χρηματοδοτούμενους απ’ αυτήν ερευνητές του πανεπιστημίου του Duke, παρουσίασε μια μέθοδο γενετικής ανάλυσης αίματος που μπορούσε να εντοπίσει αν κάποιος είχε μολυνθεί απ’ τους ιούς / στόχο πριν εμφανίσει συμπτώματα. Αλλά μια τέτοια ανάλυση θα έπρεπε να γίνεται ακόμα σε κάποιο διακριτό εργαστήριο· κι όχι, ας πούμε, μέσα στο ίδιο το σώμα...

Το 2014, την χρονιά που ο Rossi έφτιαχνε την Moderna με σκοπό να αξιοποιήσει την ανακάλυψή του για το mRNA και την δυνατότητα μετάλλαξης των κυττάρων, η DARPA ανακοίνωνε την δημιουργία του “Γραφείου Βιολογικών Τεχνολογιών” (Biological Technologies Office / BTO). Στην αυτοπαρουσίαση του τμήματος αναφερόταν ρητά:

Το Γραφείο Βιολογικών Τεχνολογιών αναπτύσσει δυνατότητες που συγκεντρώνουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά της βιολογίας - τροποποίηση, αναπαραγωγή, συνθετότητα - και τα εφαρμόζει για να κάνει μια επανάσταση στον τρόπο που οι Ηνωμένες Πολιτείες προστατεύουν την επικράτειά τους, και προετοιμάζει και προστατεύει τους στρατιώτες, τους ναύτες, τους πιλότους και τους πεζοναύτες. Το BTO βοηθά στο Υπουργείο Άμυνας να επεκτείνει τις τεχνολογικές δυνατότητες στην ανίχνευση νέων απειλών και στην προστασία της ετοιμότητας του αμερικανικού στρατού, στην εφαρμογή φυσιολογικών επεμβάσεων για να αποκαταστήσει τα επιχειρησιακά πλεονεκτήματα, στην υποστήριξη της απόδοσης των πολεμιστών, και στην εστίαση στην επιχειρησιακή βιοτεχνολογία για την επιτυχία των επιχειρήσεων.

Είναι οπωσδήποτε μια αργκώ. Πρέπει λοιπόν να τονίσουμε τα εξής, που το 2014 είναι δηλωμένοι βιοτεχνολογικοί στόχοι, στόχοι γενετικής μηχανικής για τον αμερικανικό στρατό:
Α) Η “προστασία της επικράτειας”. Η DARPA επεκτείνει τους σκοπούς της στο σύνολο των υπηκόων, υπονοώντας το λιγότερο “βιολογικό πόλεμο”.
Β) Οι “φυσιολογικές επεμβάσεις”. Αυτό δεν μπορεί να σημαίνει τίποτα λιγότερο από βιολογικές επεμβάσεις στα μέλη του αμερικανικού στρατού.
Γ) Η “υποστηρίξη της απόδοσης των πολεμιστών”. Εύκολα μπορεί κανείς να υποθέσει την γενετική, βιοτεχνολογική ενίσχυση των ανθρώπινων σωμάτων (οπωσδήποτε στον στρατό).
Δ) Η “εστίαση στην επιχειρησιακή βιοτεχνολογία για την επιτυχία των επιχειρήσεων”. Τι άλλο θα μπορούσε να περιλαμβάνει αυτή η “επιχειρησιακή βιοτεχνολογία” αν όχι βιολογικά όπλα;

Με δεδομένο ότι η DARPA απ’ την θέση της την ίδια δεν ανακοινώνει τα ερευνητικά προγράμματά της παρά μόνο εκείνα που θα εντυπωσιάσουν ή εκείνα που θα εξασφαλίσουν πρόσθετη χρηματοδότηση, έχει ενδιαφέρον η ανακοίνωση, πάντα το 2014, ενός επιμέρους προγράμματος με τίτλο Νανοπλατφόρμες σε ζωντανούς οργανισμούς (“In Vivo Nanoplatforms” / IVN). Ο υπεύθυνος του προγράμματος δεν αφήνει περιθώρια παρανόησης για το περί τίνος πρόκειται:

Το πρόγραμμα In Vivo Nanoplatforms υποστηρίζει την στρατιωτική ετοιμότητα μέσω της ανάπτυξης τεχνολογίας αισθητήρων και θεραπείας που μπορούν να εγκατασταθούν σε ζωντανούς οργανισμούς ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη υγεία και απόδοση κάθε ατομικού πολεμιστή.... Το πρόγραμμα έχει δύο αλληλοσυμπληρούμενα σκέλη.
Το IVN Diagnostics (IVN:Dx) σκοπεύει στην ανάπτυξη μιας γενικής πλατφόρμας in vivo [: σε ζωντανούς οργανισμούς] που θα παρέχει διαρκή φυσιολογική επιτήρηση του πολεμιστή. Ειδικότερα το IVN:Dχ ερευνά τεχνολογίες που θα περιλαμβάνουν εμφυτεύσιμες νανοπλατφόρμες από βιο-συμβατά, μη τοξικά υλικά· τον in vivo εντοπισμό μικρών και μεγάλων μορίων βιολογικού ενδιαφέροντος· σύνθετη ανίχνευση της σύνθεσής τους όταν βρίσκονται σε συγκεντρώσεις που σχετίζονται με κλινικές συνέπειες· και εξωτερική διαχείριση των νανοπλατφορμών χωρίς την χρήση εμφυτευμένων ηλεκτρονικών για την επικοινωνία [σ.σ.: μ’ αυτές].
Το IVN Therapeutics (IVN:Τχ) αναζητεί μικροσκοπικές νανοπλατφόρμες για την γρήγορη αντιμετώπιση της ασθένειας στους πολεμιστές. Αυτό το πρόγραμμα σκοπεύει σε θεραπείες που αυξάνουν την ασφάλεια και μειώνουν τις δόσεις που χρειάζονται για την κλινική αποτελεσματικότητα [σ.σ.: των φαρμάκων]· περιορίζουν τις παρενέργειες· περιορίζουν την ανοσογέννεση· αυξάνουν την αποτελεσματικότητα εξασφαλίζοντας την εστίαση σε συγκεκριμένους ιστούς ή/και κύτταρα· αυξάνουν την βιοδιαθεσιμότητα... Αν αποδειχθούν πετυχημένες, αυτές οι πλατφόρμες θα επιτρέψουν την πρόληψη και την θεραπεία ασθενειών που αφορούν τον στρατό, όπως οι μολύνσεις από οργανισμούς που είναι ανθεκτικοί σε πολλά φάρμακα.

Να που το 2014 ο τεχνολογικός βραχίονας του αμερικανικού στρατού ήταν σε θέση να αναγγείλει την τεχνική δυνατότητα “εμφύτευσης” (στο σώμα) ενιαίων μηχανισμών (“νανοπλατφορμών”) διάγνωσης και θεραπείας - σε κλίμακα (αυτό σίγουρα είναι το ζητούμενο) κυττάρων. Μια καθαρά επιχειρηματική έκδοση (το business insider) είχε ήδη προλάβει να πανηγυρίσει: αυτό το advanced military project (μαζί με άλλα 19) θα αλλάξει την ζωή σας...

Το 2014, που η μεν Moderna ετοιμαζόταν να προχωρήσει σε βελτίωση και εμπορική αξιοποίηση του mRNA η δε DARPA ετοιμαζόταν “να αλλάξει την ζωή μας”, έλειπε το βασικό: η ευκαιρία (και η κατάλληλη διαχείρισή της). Ο “τελευταίος αμερικάνος περιπλανώμενος” (“the last american vaganond”) έγραφε στο blog του στις 4 Μάη 2020:[3Coronavirus gives a dangerous boost to DARPA’s darkest agenta.]

... Από την δημιουργία του και μετά το πρόγραμμα IVN της DARPA κατάφερε να χρηματοδοτηθεί [σ.σ.: απ’ το αμερικανικό κράτος] και να παράξει “μαλακούς, εύκαμπτους υδροζελέδες που μπορούν να εμβολιαστούν ακριβώς κάτω απ’ το δέρμα για να κάνουν επιτήρηση της υγείας, οι οποίοι συγχρονίζονται με μια εφαρμογή κινητού ώστε να μεταφέρουν αμέσως δεδομένα υγείας”, ένα προϊόν που παράγεται απ’ την εταιρεία Profusa, που χρηματοδοτείται απ’ την DARPA και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (“National Institute of Health” / NIH). H Profusa, που έχει πάρει διαδοχικά πολλά εκατομμύρια απ’ την DARPA τα τελευταία χρόνια, υποστηρίζει ότι οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται απ’ τον ενέσιμο βιοαισθητήρα της μπορούν να “μοιραστούν με ασφάλεια” και να είναι προσβάσιμες σε “ιδιώτες, γιατρούς και όσους εμπλέκονται με την δημόσια υγεία”. Έτσι, η τωρινή πίεση για ένα εθνικό “σύστημα ιχνηλάτησης των επαφών” που να στηρίζεται στα ιδιωτικά δεδομένα υγείας των πολιτών είναι πιθανό ότι θα επεκτείνει αυτόν τον διαμοιρασμό δεδομένων, ταριάζοντας πολύ βολικά με τον διακηρυγμένο εδώ και χρόνια στόχο της DARPA να δημιουργήσει μια εθνική, διαδικτυακή βάση δεδομένων για προληπτικές διαγνώσεις.

Η Profusa υποστηρίζεται επίσης απ’ την Google, που έχει ανακατευτεί έντονα σ’ αυτές τις πρωτοβουλίες μαζικής επιτήρησης που ονομάζονται “ιχνηλάτηση επαφών”, και έχει τον πρώην επικεφαλής της πλειοψηφίας της γερουσίας William Frist 4στο διοικητικό της συμβούλιο... Τον περασμένο Μάρτη (του 2020) η Profusa ξαναχρηματοδοτήθηκε απ’ την DARPA για να διαπιστώσει εάν οι ενέσιμοι βιοαισθητήρες της μπορούν να προβλέψουν μελλοντικές πανδημίες, συμπεριλαμβανόμενου του προβλεπόμενου “δεύτερου κύματος” του covid-19, και να εντοπίσει αυτούς που θα μολύνονται έως και 3 εβδομάδες πριν εμφανίσουν συμπτώματα. Η Profusa περιμένει να πάρει την άδεια του fda για τους βιοαισθητήρες της, για χρήση γι’ αυτόν τον σκοπό, στις αρχές της επόμενης χρονιάς, περίπου την ίδια εποχή που αναμένεται ότι θα υπάρχει διαθέσιμο κάποιο εμβόλιο για τον κορονωϊό...

Οι συναντήσεις...

Ποιός άλλος θα ενδιαφερόταν να χρηματοδοτήσει τις έρευνες της Moderna για την εμπορική αξιοποίηση της mRNA ανακάλυψης του Rossi; Σωστά μαντέψατε: η DARPA. Τον Οκτώβρη του 2013 ο τεχνολογικός βραχίονας του αμερικανικού στρατού έδωσε 25 εκατομύρια δολάρια στον Rossi, για να προχωρήσει την τεχνολογία κατασκευής συνθετικού RNA. Κάποιος εκπροσωπός της εξήγησε: Χρηματοδοτούμε την ανάπτυξη βασικών τεχνολογιών που μπορούν να εφαρμοστούν γρήγορα και με ασφάλεια για να δώσουν στον πληθυσμό των ΗΠΑ μια σχεδόν άμεση προστασία απέναντι στο ξέσπασμα μεταδοτικών ασθενειών και κατασκευασμένων βιολογικών όπλων.

Η συνάντηση μεταξύ DARPA και Moderna ήταν αναπόφευκτη. Όπως αναπόφευκτο ήταν (και παραμένει) πως όταν χρειάζονται εξηγήσεις (για οποιαδήποτε βιοτεχνολογική στρατιωτική έρευνα) μπαίνει “η προστασία του πληθυσμού”.
Το 2015 οι έρευνες της DARPA σε εμβόλια με συνθετικά αντισώματα και συνθετικό γενετικό υλικό επεκτάθηκαν, καθώς χρηματοδοτήθηκε με 45 εκατομύρια δολάρια μια εταιρεία έρευνας για εμβόλια DNA, την Inovio Pharmaceuticals. Ταυτόχρονα, όλες αυτές οι έρευνες (και οι αντίστοιχες ενθουσιώδεις υποσχέσεις και αναφορές των media) άρχισαν να σερβίρονται με επιλεγμένες λέξεις. Το ανθρώπινο σώμα (άρχισαν να διαφημίζουν) θα γίνει βιο-αντιδραστήρας.

Ακολούθησαν αποτυχίες. Τα χρηματοδοτούμενα απ’ την DARPA εμβόλια DNA και RNA και οι αντίστοιχες εταιρείες, δηλαδή η Moderna, η Inovio και η γερμανική CureVac απέτυχαν να κερδίσουν έγκριση για τα προϊόντα τους, επειδή αυτά (τα “προϊόντα”) δεν προκαλούσαν ανοσία σε πειράματα σε ανθρώπους. Η Moderna, για παράδειγμα, προσπάθησε και απέτυχε να δημιουργήσει ένα εμβόλιο κατά του ιού του Zika...

Γιατί αποτυγχάνουμε; αναρωτήθηκαν οι γενετιστές. Οι λόγοι θα μπορούσαν να είναι πολλοί. Προτίμησαν έναν που θεωρήθηκε τεχνολογικά διαχειρίσμος: επειδή το συνθετικό γενετικό υλικό (RNA ή/και DNA) δεν φτάνει σωστά εκεί που πρέπει. Τι πρέπει να κάνουμε; Να τo καθοδηγήσουμε εμείς. Πώς; Πάνω σε νανοσωματίδια... Οι τεχνολόγοι της DARPA είχε ήδη εμπειρία στον τομέα!

Μια τέτοια τεχνολογική εκτόξευση έγινε ακόμα πιο ελκυστική. Απ’ το 2016 χρηματοδότης της Moderna (και της Inovio) έγινε ο πιο δυνατός γιατρός στον κόσμο. Ο Bill Gates. Τουλάχιστον 100 εκατομύρια δολάρια πήγαν στις έρευνες της Moderna. Όλα έμοιαζαν να πηγαίνουν κατ’ ευχήν, εκτός από δύο θέματα. Πρώτον, αυτές οι τεχνολογίες μετάλλαξης των ανθρώπινων κυττάρων δεν είχαν δοκιμαστεί ποτέ, δεν είχαν καμμία αποδεδειγμένη ιατρική αξία, ενώ απ’ την άλλη θα μπορούσαν να εγερθούν εναντίον της τα μύρια όσα. Δεύτερον, δεν είχε υπάρξει καμμία κατάσταση έκτακτης υγιεινομικής ανάγκης τέτοια ώστε να θεωρηθούν αυτά τα επιτεύγματα της γενετικής μηχανικής η “σωτηρία” - για να δοκιμαστούν, επιτέλους, με το ζόρι.

Και τότε “εμφανίστηκε” ο covid-19: η τέλεια καταιγίδα!!

Είναι από πρώτη ματιά αδιανόητο το να υποθέτει κανείς ότι τέτοιου είδους τεχνολογικές εκτοξεύσεις (έχουμε παρουσιάσει μόνο ένα ελάχιστο τμήμα των σχετικών ερευνών της DARPA και των επιχειρηματικών “συνεργατών” της) θα παρέμεναν για πολύ καιρό στα συρτάρια, την ώρα που οι γενετιστές που πληρώνονται γι’ αυτές θα προσεύχονταν υπέρ της υγείας και της μακροημέρευσης των πληθυσμών. Θα μπορούσε η κατασκευή της ατομικής βόμβας να μείνει ένα θεωρητικό σχέδιο· ή να φτιαχτεί μία και να εκτίθεται σε μουσεία χωρίς να χρησιμοποιηθεί;
Κι ωστόσο η κοινή λογική είναι, κυρίως, που έχει δηλητηριαστεί - με την βοήθεια μεγάλων δόσεων άγνοιας. Απ’ την μια μεριά οι τερατολόγοι, που δεν καταλαβαίνουν ούτε θέλουν να καταλάβουν το πως “δουλεύει” ο καπιταλισμός, θα υποστηρίζαν οπωσδήποτε ότι ο covid-19 είναι ένας κατασκευασμένος ιός - που εξαπολύθηκε για “να μειωθεί ο ανθρώπινος πληθυσμός” (!!!). Απ’ την άλλη μεριά οι βαθιά φοβισμένοι και πειθαρχημένοι “στρατιώτες του πολέμου στον αόρατο εχθρό” είναι θα κατήγγειλαν οποιαδήποτε καπιταλιστική λειτουργία σαν προϊόν “συνωμοσιολογίας”.

Κι όμως. Η βιοτεχνολογική επαναστάση στη “διαχείριση της αρρώστιας / υγείας” δεν χρειάζεται έναν κατασκευασμένο ιό για να ξεδιπλωθεί! Μπορεί να αξιοποιήσει οποιονδήποτε απ’ τους χιλιάδες υπαρκτούς ιούς! Το δοκίμασε με τον ιό της “γρίπης των πτηνών”, το ξαναδοκίμασε με τον ιό της “γρίπης των χοίρων”. Απέτυχαν και ξανα-απέτυχαν τότε οι ειδικοί του τρόμου, της κατασκευής “καταστάσεων έκτακτης ανάγκης” για συγκεκριμένη αξιοποίηση, αλλά η αιτία δεν ήταν ότι εκείνοι οι ιοί ήταν “φυσικοί”, έτσι ώστε να χρειάζεται κάποιος τεχνητός. Έλειπαν ορισμένα στοιχεία: ούτε το 2005 ούτε το 2010 ήταν εφικτό να φυλακιστούν εκατοντάδες εκατομύρια επιβατών του πλανήτη στα σπίτια τους αλλά ταυτόχρονα να “επικοινωνούν”, να “δουλεύουν”, να “εκπαιδεύονται”, να “διασκεδάζουν”. Το 2020 αυτό ήταν τεχνικά και κοινωνικά εφικτό. Και έγινε.

Απ’ την άλλη μεριά οι καπιταλιστικές λειτουργίες και οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι, στο μεγαλύτερο μέρος τους, τόσο προσιτές στον οποιονδήποτε (που ενδιαφέρεται...) ώστε η θέση του Debord ότι “δεν υπάρχουν πια στρατηγικά μυστικά του συστήματος” είναι κοινοτοπία. Είναι απόδειξη χαμηλής νοημοσύνης το να θεωρεί ο οποιοσδήποτε “κρυμμένο” κάθε τι που αγνοεί· και να ολοκληρώνει την άγνοια του θεωρώντας “συνωμοσιολογία” την υπόδειξη όλων εκείνων που θα μπορούσε και θα έπρεπε να γνωρίζει αλλά αδιαφορεί. Για τέτοιου είδους μυαλά ο μεγαλύτερος “συνωμοσιολόγος” των τελευταίων 2 αιώνων είναι ο Καρλ Μαρξ: έδειξε αναλυτικά πως “δουλεύει” ο καπιταλισμός, κάτι το οποίο ακόμα και σήμερα υπάρχουν άφθονοι που αγνοούν· θεωρώντας το εξεζητημένη ενασχόληση...

Το γεγονός είναι αυτό: το σημείο ανάπτυξης της τεχνολογικής βάσης του καπιταλισμού στον 21ο αιώνα έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ώστε είναι απόλυτα απαραίτητες (ακόμα και) οι εικονικές κρίσεις για να γίνουν τα πραγματικά άλματα στις εφαρμογές. Η καπιταλιστική αναδιάρθρωση και η 4η βιομηχανική επανάσταση δεν είναι φιλολογία!
Το σημείο αυτό είναι γνωστό: παράγονται πολύ περισσότερες τεχνολογικές καινοτομίες και εφαρμογές από εκείνες που μπορούν να απορροφηθούν με “ομαλούς” τρόπους, με τους ρυθμούς της αγοράς και της κατανάλωσης!

Εν-σωμάτωση

Είναι δίκαιο από ιστορική άποψη να αποδοθεί στην DARPA η γενίκευση και η χειραγώγηση της ιδέας του “ασυμπτωματικού”. Η καταγωγή της είναι ο HIV: αυτός / αυτή που είχε μολυνθεί μπορεί να μην είχε κανένα σύμπτωμα (και πράγματι, ακόμα και μετά από δεκαετίες, πολλοί/ες HIV positive δεν έχουν εμφανίσει κανένα σύμπτωμα, δηλαδή δεν έχουν αρρωστήσει). Το έχουμε τονίσει αλλού [5Sarajevo.pdf 147a, 148a.]: η κοινωνική και η ιατρική εμπειρία του σύνδρομου επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας άλλαξε εντελώς και για πάντα την αντίληψη για το τι είναι αρρώστια. Πριν τον HIV αρρώστια σήμαινε οπωσδήποτε συμπτώματα. Μετά την HIV αρρώστια σήμαινε την πιθανότητα να αρρωστήσεις.
Ο τρόπος που αυτή η ανατροπή στην εννόηση της υγείας / αρρώστιας αφομοιώθηκε απ’ τους πληθυσμούς είναι σύνθετος. Σε κάθε περίπτωση για την DARPA ο “ασυμπτωματικός” (δηλαδή: εν δυνάμει οι πάντες) έγινε όπλο. Κι αυτό επειδή ταίριαζε απόλυτα, δηλαδή νομιμοποιούσε, τον προσανατολισμό της για την διαρκή, 24/7 επιτήρησης της κατάστασης της υγείας των αμερικάνων πεζοναυτών, ναυτών, πιλότων, κλπ. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για “μιλιταριστικό υγιεινισμό” - αλλά δεν πρόκειται απλά για ιδεολογία. Και, κυρίως, δεν εμπιστεύεται στον καθένα χωριστά τον αυτο-έλεγχο της φυσικής του κατάστασης. Όχι. Η DARPA σχεδίασε - και προχώρησε πάρα πολύ εδώ και αρκετά χρόνια - ένα κέντρο διαρκούς ελέγχου της φυσικής κατάστασης κατ’ αρχήν του στρατού. Στο όνομα του πολέμου.
Διαρκής έλεγχος στην εποχή της βιο-πληροφορικής τι άλλο θα μπορούσε να σημαίνει απ’ το ότι ο καθένας υποχρεούται να είναι ένας διαρκής “πομπός” των πληροφοριών για την κατάστασή του· και “δέκτης”, όποτε χρειαστεί, της υποτιθέμενα κατάλληλης θεραπείας;

Πρόκειται για την μετατόπιση απ’ το καθεστώς online στο καθεστώς onlife σύμφωνα με την ορολογία που χρησιμοποιήσαμε απ’ αυτές εδώ τις σελίδες. Ανάμεσα σε πολλά άλλα αναλυτικά κείμενα του cyborg τον Ιούνη του 2017 [6Cyborg νο 9. ] κάτω απ’ τον τίτλο από το online στο onlife: engineering everything γράφαμε:

...Η [τουρκο-αμερικάνα] Zeynep Tufekci γράφει [στο άρθρο της engineering the public: big data, surveillance and computational politics] μεταξύ άλλων:

... Η επίδραση των big data στη δημόσια σφαίρα μέσα απ’ τις υπολογιστικές πολιτικές απλώνεται μέσα από πολλαπλές και διασυνδεμένες μεταξύ τους δυναμικές...
Πρώτον, η μεγέθυνση της ψηφιακής μεσολάβησης στις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές σχέσεις έχει σαν αποτέλεσμα την εκθετική αύξηση του όγκου και του είδους των διαθέσιμων data, διαθέσιμων ειδικά για τις μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμούς που είναι σε θέση να τα διαχειριστούν.
Δεύτερον, η ανάδυση των υπολογιστικών μεθόδων επιτρέπει στην πολιτική ή/και οικονομική στόχευση την μετακίνηση απ’ τις αναλύσεις ασαφώς προσδιορισμένων συνόλων στην τυποποίηση συγκεκριμένων ατόμων.
Τρίτον, αυτή η τυποποίηση επιτρέπει το να γίνονται ερωτήσεις για το άτομο χωρίς να γίνονται ερωτήσεις στο άτομο· ανοίγοντας έτσι τον δρόμο σε καινούργιες τεχνικές απόκρυψης και αδιαφάνειας.
Τέταρτον, η εξέλιξη των συμπεριφορικών επιστημών έχει σαν αποτέλεσμα την μετατόπιση απ’ τα μοντέλα του “ορθολογικού ανθρώπου” σε πιο ακριβή, επεξεργασμένα και ρεαλιστικά μοντέλα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Σε συνδυασμό με εξελίξεις σε άλλα πεδία, αυτά τα νέα μοντέλα επιτρέπουν την βελτίωση της μέσω δικτύων κοινωνικής μηχανικής.
Πέμπτον, τα ψηφιακά δίκτυα επιτρέπουν σ’ αυτές τις μεθόδους κοινωνικής μηχανικής την πειραματική δοκιμή τους σε πραγματικό χρόνο, και την άμεση εφαρμογή τους, προσθέτοντας ένα επίπεδο άγνωστου ως πρόσφατα δυναμισμού στον έλεγχο της δημόσιας σφαίρας.
Έκτον, τα data, τα εργαλεία και οι τεχνικές που συνθέτουν αυτές τις μεθόδους απαιτούν την πρόσβαση σε ακριβά και πατενταρισμένα στοιχεία, και “δουλεύουν” μέσα από αόρατους αλγορίθμους. Πρόκειται για ένα είδος “μαύρου κουτιού”, για αλγόριθμους που αποτελούν “πνευματική ιδιοκτησία” ελάχιστων εταιρειών του internet, και χρησιμοποιούνται απ’ αυτές. Μ’ άλλα λόγια κάθε απλός χρήστης αγνοεί την ύπαρξή τους.
...

Η DARPA είχε τις προϋποθέσεις για να δώσει στη γενίκευση του onlife μια συγκεκριμένη σκοπιμότητα (την “προστασία της υγείας”...) και μια συγκεκριμένη μεθοδολογία (“εγκατάσταση μικροκυκλωμάτων μέσα στο σώμα”). Η αντίληψη του σώματος ως εμπόλεμου οργανισμού, ως του “ζωντανού σκέλους” ενιαίων ανθρωπο-μηχανών, δεν θα μπορούσε να περιοριστεί μόνο στον χειρισμό ψηφιακών / ηλεκτρονικών μηχανών έξω, χωριστά απ’ το ανθρώπινο σώμα. Το τέλος της διαδικασίας σύμφυσης του ανθρώπινου και του ηλεκτρομηχανικού, ή πιο σωστά η αρχή μια εντελώς καινούργιας κατάστασης, υποδεικνύεται από ερευνητικά προγράμματα τύπου IVN. Το ότι η “υγεία” και όχι, ενδεχομένως, άλλοι δημοφιλείς τίτλοι των εκστρατειών του συστήματος (όπως, π.χ., “δημόσια τάξη”) έγινε η σημαία και απ’ την DARPA αποτελεί απόδειξη του τι ο αμερικανικός (και όχι μόνο) μιλιταρισμός διαπίστωσε σαν κερκόπορτα των κοινωνικών σχέσεων τον μαζικό (κοινωνικό) υγιεινισμό....

Ο “τελευταίος αμερικάνος περιπλανώμενος” στο ίδιο άρθρο του (που μνημονεύσαμε πριν), σημειώνει:

... Ένα ακόμα μεγάλης διάρκειας πρόγραμμα της DARPA, που τώρα επιβλέπεται απ’ το BTO, είναι γνωστό σαν “Ζωντανά Χυτήρια” (Living Foundries). Σύμφωνα με το site της DARPA, το πρόγραμμα Living Foundries “σκοπεύει στη δημιουργία ευπροσάρμοστων, επεκτάσιμων και παραγώμενων on demand συνθετικών μορίων, μέσω του προγραμματισμού των θεμελειωδών μεταβολικών διαδικασιών βιολογικών συστημάτων ώστε να παράγουν έναν μεγάλο αριθμό σύνθετων μορίων που διαφορετικά δεν μπορούν να υπάρξουν. Μέσω του Living Foundries η DARPA μετατρέπει την συνθετική βιο-μηχανική παραγωγή σε μια προβλέψιμη μηχανική πρακτική που θα υποστηρίζει μια μεγάλη γκάμα στόχων εθνικής ασφάλειας...

Εδώ η DARPA προσβλέπει σε μια αμιγώς “παραγωγική ικανότητα” της σύμφυσης ζωντανού / μηχανικού στην μικρο-κλίμακα των “θεμελειωδών μεταβολικών διαδικασιών βιολογικών συστημάτων”, της ζωής δηλαδή - και προσθέτει μια αφηρημένη, γενικόλογη εξήγηση περί “εθνικής ασφάλειας”. Αλλά η “υγεία” αποδείχθηκε το πλεονεκτικότερο σύνθημα για την πιο θηριώδη επίθεση γενετικής μηχανικής και engineering everythin, ως σήμερα. Κι αυτό επειδή στον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο φαίνεται να έχει πεθάνει κάθε άλλη αντίληψη περί υγείας εκτός από εκείνη που προωθούν οι διάφοροι κλάδοι της βιομηχανίας της υγείας.
Πρόκειται για το “ιδεώδες” των οπαδών του Human plus!!! Του μετα-ανθρωπισμού που, αφού αναγγέλθηκε πριν μερικά χρόνια μοιάζοντας με φουτουριστική φαντασίωση μερικών gigs (αλλά και επιχειρηματιών του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος) μπαίνει πια μαζικά στην ημερήσια διάταξη, μέσω των εμβολίων mRNA.

Το γιατί αυτό που ψάχνει η DARPA (αλλά και πολλά ακόμα “ινστιτούτα”, “ερευνητικά κέντρα”, πανεπιστημιακά, επιχειρηματικά, κλπ) ξεφεύγει κατά πολύ απ’ τα στρατόπεδα και τους πολέμους είναι ίσως εύκολο να το καταλάβει κανείς. Όπως συμβαίνει με την “εργασία καταστροφής” (τον πόλεμο) έτσι και με την “εργασία δημιουργίας”, τις μορφές της δουλειάς που συνήθως ονομάζουμε παραγωγή, είναι οι μηχανές που ορίζουν την ταχύτητα, την ένταση και την απόδοση· στο βαθμό, πάντα, που επιβάλλονται πάνω στην ζωντανή εργασία. Το ίδιο ισχύει τις τελευταίες 4 δεκαετίες και για την κατανάλωση: η μηχανική μεσολάβηση την εντατικοποιεί, μειώνοντας δραστικά τον κύκλο αναπαραγωγής του κάθε συγκεκριμένου κεφάλαιου.

Συνεπώς, αν γινόταν τεχνικά εφικτό, να μειωθούν οι χρονο- και χωρο-αποστάσεις ανάμεσα στις μηχανές και την πρώτη ύλη της ζωής (τα κύτταρα), αν γινόταν δηλαδή εφικτό να υπάρχουν μοριακές μηχανές μέσα στα κύτταρα (τα μυικά, τα νευρικά, στον εγκέφαλο ακόμα) που να κατευθύνουν τις ζωϊκές διαδικασίες στην πηγή τους, αυτό θα ήταν τέλειο από καπιταλιστική άποψη!

Αυτό είναι το στρατηγικής σημασίας άλμα που υπόσχονται ότι ξεκινούν τα mRNA εμβόλια! Εννοείται ότι μεταλλάσουν τα ανθρώπινα κύτταρα... Ωστόσο οι ιδεολόγοι του Human plus το είχαν δηλώσει έγκαιρα: η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, που ως τώρα γινόταν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς και με φυσικούς τρόπους, έχει ολοκληρωθεί· από εδώ και πέρα η συνέχεια της εξέλιξης θα είναι τεχνικά μεσολαβημένη!

Δείτε, λοιπόν, τους τελευταίους 10 μήνες ανάποδα. Αν δεν διογκωνόταν στον μέγιστο βαθμό η απειλή ενός ιού που δύσκολα θα ξεχώριζε, υπό άλλες συνθήκες, απ’ τους συνηθισμένους γριπικούς· αν δεν κατασκευαζόταν εντατικά και ανελέητα ένας φόβος θανάτου· αν δεν έμπαινε σε εφαρμογή η θανατοπολιτική του βίαιου ελέγχου της καθημερινής ζωής· αν δεν δημιουργούνταν οι ιδεολογικές και θεσμικές προϋποθέσεις να κηρυχτεί η γενετική μηχανική (χωρίς, φυσικά, να αναφερθεί στο ελάχιστο είτε αυτό το όνομα είτε οποιοδήποτε άλλο παρόμοιο) σαν “σωτήρας της ανθρωπότητας”· αν δεν ήταν, τελικά, αυτός ο “πόλεμος κατά αόρατου εχθρού” ένας πραγματικός πόλεμος για τον έλεγχο των κοινωνικών σχέσεων και υποκειμενικοτήτων, τότε τι θα γινόταν με την επίκαιρη καπιταλιστική τάση του engineering everything;

Ziggy Stardust

Η βιομηχανία της υγείας θα είναι το κατεξοχήν πεδίο των εφαρμογών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Η πρόβλεψη του καθεστωτικού economist (2016) έχει αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα...

Σημειώσεις

1 - Η Flagship Pioneering ειδικεύεται στη χρηματοδότηση βιοτεχνολογικών επιχειρήσεων. Μεταξύ των “ωφελούμενών” της περιλαμβάνεται η AstraZeneca, o βραχίονας “health science” της Nestle, και ο αγροβιοτεχνολογικός βραχίονας της Bayer...
[ επιστροφή]

2 - Darpa Goal: Phychic Doctors, 11/10/2007, Noah Shachtman.
[ επιστροφή]

3 - Coronavirus gives a dangerous boost to DARPA’s darkest agenta.
[ επιστροφή]

5 - Sarajevo.pdf 147a, 148a.
[ επιστροφή]

6 - Cyborg νο 9.
[ επιστροφή]