Πέμπτη 13 Ιούλη. Υπ’ αυτές τις συνθήκες το έργο της αντιπληροφόρησης και της συνεκτικής εργατικής κριτικής έχει γίνει δυσκολότερο από ποτέ τα τελευταία 30 χρόνια. Και θα γίνεται διαρκώς όλο και πιο δύσκολο τα χρόνια που έρχονται. Όχι μόνο απ’ την άποψη της σωστής έκθεσης των γεγονότων. Αλλά και απ’ την άποψη της πρόσληψης αυτής της έκθεσης απ’ τα μυαλά. Ένας σύντροφος το έθεσε κάποτε ως εξής: πως μπορείς να πείσεις ότι αυτό που υποστηρίζεις δεν είναι άλλη μια “θεωρία συνωμοσίας” όταν οι πάντες καταλαβαίνουν την πραγματικότητα σαν “συνωμοσία”; Θα μπορούσε να το πει και έτσι: πως μπορείς να αποδείξεις ότι υπάρχει πραγματικότητα όταν οι πάντες ζουν σε όνειρα;
Υπάρχουν τρόποι (υποστηρίζουμε), όχι όμως ακλόνητης αποτελεσματικότητας! Η ανταγωνιστική εργατική κριτική πρέπει να κάνει την δουλειά της όσο πιο μεθοδικά, προσεκτικά, υπομονετικά και με ακρίβεια γίνεται. Δεν μπορεί όμως να εφεύρει “το χάπι της αλήθειας”, ούτε να επέμβει στα μυαλά. Δεν θα έπρεπε καν να επιδιώκει κάτι τέτοιο!
Αν τα μυαλά σαπίζουν, τίποτα δεν θα τα σώσει, ειδικά αν τόσοι πολλοί και τόσο ισχυροί φροντίζουν για την διανοητική σαπίλα. Υπό τέτοιες συνθήκες η κριτική είναι αναγκασμένη να μένει “περιθωριακή”. Θεωρητικά και πρακτικά. Όσοι ήλπιζαν κάτι άλλο απογοητεύονται. Και χάνονται σε απελπισμένες και απελπιστικές προσπάθειες “δημόσιων σχέσεων”. Χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα: όσο τείνεις να μοιάζεις με τον βούρκο τόσο λιγότερο ξεχωρίζει από δαύτον. Τόσο ευκολότερα σε καταπίνει.
Ωστόσο δεν ισχύει το ανάποδο: δεν είναι κριτική ό,τι εμφανίζεται σαν “μειοψηφική στάση”. Και πάλι το καθήκον της διαύγασης του τι είναι τι ανήκει στον καθένα και στην καθεμιά. Όχι εύκολα και ποτέ οπαδικά. Μόνο υποβάλοντας σε αυστηρά “βασανιστήρια” την κάθε άποψη.
Για εμάς εδώ ο ταξικός ανταγωνισμός δεν είναι θεολογία. Ούτε μεταφυσική. Ο ταξικός ανταγωνισμός απαιτεί ανθρώπους διατεθειμένους γι’ αυτόν· όχι για “συμβιβασμούς με την πραγματικότα”. Αυτή η πραγματικότητα είναι φρικτή και φρικτά αδηφάγα. Θα γίνει χειρότερη. Υπάρχουν πρακτικά, υλικά συμφέροντα που υποδεικνύουν τον πόλεμο εναντίον της. Δεν υπάρχουν όμως σωσίβια. Ούτε manual εύκολης σωτηρίας.
Δωρεάν εργατική συνείδηση δεν υπήρξε ποτέ. Ούτε και τώρα.