Σάββατο 12 Σεπτέμβρη. Η εξελιγμένη (νομικά, τεχνικά, ιδεολογικά) δυνατότητα των σύγχρονων αφεντικών να ελέγχουν εκείνο που δεν μπορούσαν οι μακρινοί τους πρόγονοι, την δουλειά στο σπίτι (εννοημένη σαν εργολαβία), είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο πρέπει να εννοηθούν οι καινούργιες μορφές της: η δικτυωμένη κατ’ οίκον εργασία, για τον 21ο αιώνα.
Πριν απ’ όλα ένα μάθημα απ’ το παρελθόν, που παραμένει διδακτικό. Με την δουλειά στο σπίτι δεν επεκτείνεται η οικειότητα της κατοικίας πάνω στην εργασία, ακόμα κι αν αρχικά έτσι φαίνεται. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα συμβαίνει το αντίθετο: η αποξένωση της εργασίας επεκτείνεται στους οικείους χώρους / χρόνους. Δεν γίνεται η δουλειά χουζουρλίδικη – γίνεται το σπίτι εργοτάξιο.
Ένα πρώτο ερώτημα τώρα είναι κατά πόσον (και ως πιο βαθμό) η δουλειά μέσω υπολογιστών και δικτύων είναι ελέγξιμη (απ’ τους εργοδότες, τους προϊστάμενους, κλπ). Η απάντηση είναι γνωστή, πριν καν τεθεί ζήτημα «τον υπολογιστή σου και στο σπίτι»! Προφανώς και είναι! Οι επικοινωνίες 5ης γενιάς, με τις ταχύτητες και τους όγκους δεδομένων που υπόσχονται, θα κάνουν αυτόν τον έλεγχο ρουτίνα. Μηχανική ρουτίνα: κάποιος έξυπνος αλγόριθμος, προσαρμοσμένος στο αντικείμενο της Α ή της Β δουλειάς, θα κάνει παιχνιδάκι τον έλεγχο του χρόνου, του ρυθμού και της αξιοπιστίας στην εργασιακή χρήση οποιουδήποτε pc, είτε αυτός βρίσκεται στο γραφείο, είτε στο σπίτι, είτε στην ταράτσα, είτε στην τουαλέτα.
Ένα δεύτερο ερώτημα αφορά αυτό: κατά πόσον η «φυσική απουσία» είτε του εργοδότη είτε του προϊστάμενου στις δουλειές που γενικά θεωρούνται διανοητικές (τριτογενής τομέας), εφόσον αυτές θα γίνονται από το σπίτι, θα επιτρέψει ακόμα κι εκεί που δεν υπήρχε ως τώρα την κεντρική εμφάνιση της φιγούρας του «πελάτη» σαν παράγοντα εντατικοποίησης και ελέγχου. Ο «πελάτης» δεν θα εμφανιστεί φυσικά αυτοπροσώπως! Θα είναι παρών ψηφιακά. Και θα αξιολογεί άμεσα.
Ένα τρίτο ερώτημα, σχεδόν απαντημένο, αφορά εκείνο που λέγεται «σχόλασμα». Δουλεύοντας στο σπίτι κανείς δεν μπορεί να πει «φεύγω, πάω σπίτι μου» – είναι στο σπίτι του! Συνεπώς δεν υπάρχει «τέλος ωραρίου» με την παλιά έννοια. Θα μπορούσε φυσικά να υπάρχει συγκεκριμένο ωράριο – οι υπολογιστές έχουν ρολόι! Αν όμως πολλοί θεωρούν πλεονέκτημα της δουλειάς στο σπίτι μέσω υπολογιστή και δικτύωσης την κατά βούληση διακοπή της δουλειάς για άλλες ασχολίες, αυτό επίσης μπορεί κάλιστα να στραφεί εναντίον τους. Πρακτικά «δεν σχολάς» παρά μόνο όταν έχεις τελειώσει το καθήκον που σου ανατέθηκε! (Ο Ταίηλορ, ο εφευρέτης της οργάνωσης της εργασίας μέσω tasks, θα πανηγυρίζει απ’ τον τάφο του!)
Το επιχείρημα “θα μπορώ να ασχολούμαι και με το παιδί” οδηγεί στις νόρμες της εργολαβίας...
(συνεχίζεται)