Κυριακή 23 Αυγούστου. Η AstraZeneca έχει τις δικές της κάμποσες «ματωμένες σελίδες» στο βιβλίο του τρόμου των φαρμακοβιομηχανιών – και της «σωτηρίας» που πουλάνε. Είναι η έβδομη στον κόσμο επιχείρηση φαρμάκων απ’ την άποψη τζίρου και κερδών, της τάξης των δισεκατομυρίων δολαρίων κάθε χρόνο. Έχει προκύψει απ’ την συγχώνευση της σουηδικής Astra AB με την αγγλική Zeneca group το 1999· έχει την έδρα της στο Λονδίνο· μισθοδοτεί επίσημα πάνω από 50.000 άτομα σε πάνω από 100 κράτη· κατέχει διάφορες μικρότερες φαρμακευτικές. Και σκοτώνει, όπως κάθε άλλη όμοιά της.
Το μεγαλύτερο γνωστό έγκλημά της ως τώρα είναι το αντι-ψυχωσικό Seroquel. Προκειμένου να το προωθήσει για χρήση σε παιδιά (;;;!!!), κάτι που το κατάφερε σε μεγάλη κλίμακα, πλαστογράφησε ουσιαστικά τα αποτελέσματα μιας έρευνας και το διαφήμισε σαν καλύτερο έναντι άλλων ανταγωνιστικών, αν και ήξερε ότι έχει σοβαρές παρενέργειες. Αυτή η αποκάλυψη έγινε στις αρχές των ‘00s. Τελικά αναγκάστηκε να πληρώσει μερικά εκατομύρια δολάρια σε πρόστιμα – και είναι πάντα εδώ…
Ένα άλλο απ’ τα φαρμάκια της εταιρείας είναι το αντιχοληστερινικό Crestor· μια στατίνη. Μεγάλο εμπορικό σουξέ για την AstraZeneca, με την διαφορά ότι προκαλούσε διάφορες παρενέργειες στο συκώτι, που σε κάποιες περιπτώσεις έφταναν και ως τον θάνατο. Και πάλι η φιλεύσπαχνη εταιρεία αποδείχθηκε ότι τα ήξερε αυτά, αλλά τα έκρυψε.
Αντίστοιχα επικίνδυνο ήταν και το Onglyza, για τον διαβήτη τύπου 2. Το φάρμακο κατέβαζε μεν το επίπεδο του ζαχάρου στο αίμα, αλλά αύξανε τον κίνδυνο ζημιών στο πάγκρεας (παγκρεατίτιδα) – ενοχοποιήθηκε και για την πρόκληση καρκίνου στο πάγκρεας. Επιπλέον ανακαλύφθηκε ότι το φάρμακο προκαλούσε και καρδιακά προβλήματα.
Το Farxiga ήταν άλλη μια προσφορά της εταιρείας προς του διαβητικούς. Παρότι ο αμερικανικός εοφ (fda) το ενέκρινε το 2014, ένα χρόνο μετά, το 2015 αποδείχθηκε ότι αύξανε τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της ουροδόχου κύστης αλλά και διαβητικής κετονόξωσης, μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης έως φονικής επιπλοκής του σακχαρώδους διαβήτη. Επειδή το Farxiga είναι σχετικά καινούργιο φάρμακο υπάρχει η πιθανότητα να εντοπιστούν κι άλλες επικίνδυνες παρενέργειες του φαρμάκου μελλοντικά – οπότε αυτή η ζόρικη λίστα θα μεγαλώσει.
Αν τα παραπάνω έχουν πολιτική σημασία απ’ την δική μας εργατική σκοπιά δεν είναι για να δυσφημίσουν την AstraZeneca υπέρ των ανταγωνιστών της. Καθόλου! Το όλα τα γουρούνια την ίδια μούρη έχουν μπορεί να μην ισχύει για τα χοιροστάσια, ισχύει όμως για την «βιομηχανία της υγείας». Αυτό που θα πρέπει να συνειδητοποιήσει όποιος διαβάζει αυτές τις γραμμές είναι ότι αυτά τα φαρμακοεγκλήματα (και κάθε big pharma έχει πολλά τέτοια στο ιστορικό της) έγιναν παρότι είχαν τηρηθεί τα πρωτόκολλα για τις έρευνες, τις δοκιμές, και τα λοιπά.
Συνεπώς τι περιμένετε ότι θα συμβεί αν αντί για χρόνια οι έρευνες, οι δοκιμές και τα λοιπά κρατήσουν λίγους μήνες; Τι περιμένετε ότι θα συμβεί αν οι μάγοι του καπιταλισμού βγάλουν μέσα σε λίγους μήνες απ’ το καπέλο τους γιατρικά κατά του κωρονοϊού covid-19 ενώ είναι γνωστό ότι προσπάθειες τους επί χρόνια για εμβόλιο κατά άλλων κορονοϊών απέτυχαν παταγωδώς;
Κάποιοι, ωμά ρεαλιστές έως κυνικοί θα σηκώσουν τους ώμους λέγοντας: «Και τι θέλετε δηλαδή; Έτσι είναι τα πράγματα. Κάποιοι γίνονται καλά και κάποιοι πεθαίνουν». Πράγματι. «Έτσι είναι τα πράγματα»… Μόνο που πάντα υπάρχει μια θέση απ’ την οποία κάποιος σηκώνει τους ώμους του· ή τον σηκώνουν άλλοι στους δικούς τους. Είναι εύκολη (και από ηθική άποψη μάλλον φτηνή) η ελπίδα ότι αν οι (ανακοινωμένες) παρενέργειες ενός φαρμάκου είναι 10% «εγώ» θα είμαι στο 90%… Με τέτοιες «ευκολίες» είναι γεμάτη η καθημερινή ζωή: μια μικροαστική ροπή προς το «κέντρο», προς τους «πολλούς», εκεί που υπάρχουν μόνο επιτυχίες…. Αλλά όταν βρεθεί κάποιος στο «10%» (ή στο 1%) των παρενεργειών μιας φαρμακευτικής σωτηρίας είναι 100% εκεί… Και οφείλει να νοιώθει «περιθώριο», «παράπλευρη απώλεια» σε σχέση με την πάγια ελπίδα του πως η θέση του είναι στους “πολλούς”. Ποιοί βάζουν το χέρι τους στη φωτιά ότι θα κατεβάσουν το κεφάλι και θα το βουλώσουν αν βρεθούν σ’ αυτή τη θέση; Κανένας!
Και πάλι το ερώτημα δεν περιορίζεται στο «ναι» ή «όχι» σε θεραπείες / σωτηρίες fast track, με αφορμή σήμερα τον covid-19 και αύριο κάτι άλλο! Έχει μεγαλύτερη και αναδρομική αξία. Αν η απάντηση είναι «θεραπείες fast track» με παράπλευρες απώλειες ό,τι νάναι (θεραπείες που ακόμα κι αν δεν έχουν άμεσα κέρδη για τους σωτήρες μέσω της τιμολόγησης της θεραπείας, θα έχουν άλλα άμεσα, και πιθανόν κολοσσιαία κέρδη, μέσω της ανόδου της τιμής των μετοχών τους…) τότε ποιά ήταν η ερώτηση; Και ποιό ήταν το σερβίρισμά της;
Ο κόσμος (και λέγοντας «κόσμος» εννοούμε πολλά εκατομμύρια επιβάτες του πλανήτη) έχει πληρώσει ήδη πολύ ακριβά μια ερώτηση που του επιβλήθηκε μαζί με τις απαντήσεις της: την ψευδή ερώτηση της ζωής ή του θανάτου απ’ τον covid-19. Έχει πληρώσει πολύ ακριβά μια ερώτηση για την οποία είχαν γίνει ασκήσεις απαντήσεων (και το Event 201 δεν ήταν καθόλου η μοναδική!) πολύ πριν μια νυχτερίδα ερωτευτεί έναν μυρμηγκοφάγο κάπου στην μακρινή Wuhan… Έχει πληρώσει ήδη πολύ ακριβά τις απαντήσεις που γεμίζουν απ’ την αρχή πολλά big ταμεία.
Υπάρχει προοπτική για ένα “enough!” που δεν θα είναι συγκυριακό, ευκαιριακό, περιπτωσιολογικό, αλλά θα σημαδεύει το κέντρο της εχθρικής διάταξης;
Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε γι’ αυτό – μάρτυράς μας η Ιστορία.