Τρίτη 4 Αυγούστου. Πριν περίπου 10 ημέρες (στις 23 Ιούλη 2020) το «κέντρο για μια ιατρική βασισμένη σε αποδείξεις» του πανεπιστημίου της Οξφόρδης παρουσίασε μια σύντομη έκθεση με τίτλο Κρύβοντας την έλλειψη αποδείξεων πίσω απ’ την πολιτική (Masking lack of evidence with politics). Το θέμα αυτής της έκθεσης ήταν το κατά πόσον η χρήση (χειρουργικής) μάσκας εμποδίζει την διάδοση ιών. Να ένα απόσπασμα απ’ αυτήν την τόσο πρόσφατη έκθεση:
Οι εντεινόμενα πολωμένες και πολιτικοποιημένες απόψεις για το αν πρέπει να χρησιμοποιούνται μάσκες σε δημόσιους χώρους κατά την διάρκεια της τωρινής κρίσης του covid-19 κρύβουν μια πικρή αλήθεια για την κατάσταση των συμβατικών ερευνών και για την αξία που δίνουμε στις κλινικές αποδείξεις ώστε να διαμορφώνουμε με βάση αυτές τις αποφάσεις μας.
Το 2010, στο τέλος της πιο πρόσφατης πανδημίας γρίπης, υπήρχαν έξι τυχαιοποιημένες (randomised) κλινικές δοκιμές, με συμμετοχή 4.417 ατόμων, με ζητούμενο τα οφέλη από διαφορετικούς τύπους μασκών. Οι δύο απ’ αυτές είχαν γίνει σε εργαζόμενους στο σύστημα ιατρικής φροντίδας και οι τέσσερεις σε οικιακές ή φοιτητικές συγκεντρώσεις. Οι δοκιμές μασκών προσώπου για ιούς τύπου γρίπης έδειξαν χαμηλή απόδοση και σπάνιες βλάβες· και επιβεβαίωσαν την ανάγκη για περισσότερες μελλοντικές δοκιμές.
Παρά την ξεκάθαρη ανάγκη για μεγάλες, πραγματικές δοκιμές, μια δεκαετία μετά μόνο έξι τέτοιες έρευνες έχουν δημοσιεύσει τα αποτελέσματά τους. Πέντε σε εργαζόμενους στην υγεία, και μία σε προσκυνητές. Αυτή η πιο πρόσφατη σοδειά δοκιμών προσέθεσε άλλους 9.112 συμμετέχοντες, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των τυχαιοποιημένων δειγμάτων σε 13.259. Αυτό που έδειξαν είναι ότι οι μάσκες μόνες τους δεν έχουν αξιοσημείωτες συνέπειες στο να διακόψουν την διάδοση γρίπης ή ιών τύπου γρίπης ούτε στο γενικό πληθυσμό ούτε στο ιατρικό προσωπικό.
… Πολλά κράτη έχουν κάνει υποχρεωτική την μάσκα στους δημόσιους χώρους, σε διάφορες παραλλαγές. Άλλα – όπως η δανία ή η νορβηγία – γενικά όχι. Το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της νορβηγίας ανέφερε πως εάν οι μάσκες όντως έχουν κάποιο αποτέλεσμα, τότε οποιαδήποτε διαφορά στον ρυθμό διασποράς θα είναι μικρή όταν ο ρυθμός μόλυνσης είναι μικρός: υποθέτοντας ότι το ποσοστό των ασυμπτωματικών στον γενικό πληθυσμό είναι 20% και ότι φορώντας μάσκες το ποσοστό κινδύνου μόλυνσης μειώνεται κατά 40%, τότε θα έπρεπε 200.000 άτομα να φορούν μάσκα για να προληφθεί μια καινούργια μόλυνση ανά εβδομάδα…
Συντριπτικό το κτύπημα· σε τι όμως; Οι «μετα-έρευνες» που συγκεντρώνουν και αξιολογούν τα στοιχεία από πραγματοποιημένες έρευνες τα τελευταία χρόνια σε ότι αφορά την αποτελεσματικότητα της μάσκας έχουν πυκνώσει. Και δεν υπάρχει ούτε μία τέτοια «μετα-έρευνα» που να αποδεικνύει, ή έστω να υποδεικνύει με αξιόλογες πιθανότητες, ότι η μάσκα είναι το must που «σώζει ζωές».