Παρασκευή 15 Μάη. Πριν δούμε την εργατική απάντηση στην καθιέρωση του “διπλού αφεντικού” πρέπει να αναγνωρίσουμε και να προσπεράσουμε κάποια ενδιάμεσα εμπόδια.
Πρώτο τέτοιο: τι δουλειά έχει η τεχνική αναδιάρθρωση και η τεχνολογική ανεργία με την μαζική κατ’ οίκον φυλάκιση και τους γενικευμένους φόβους λόγω covid-19; Παρότι το έχουμε εξηγήσει αναλυτικά ας το επαναλάβουμε: χωρίς την ως τώρα εξέλιξη τόσο των τηλεπικοινωνιών όσο και των κοινωνικών συμπεριφορών θα ήταν αδύνατο να αποκλειστούν τόσα εκατομμύρια υποτελείς στα σπίτια τους έστω για δύο μήνες! Τηλε-εργασία, τηλε-εκπαίδευση, τηλε-διασκέδαση, τηλε-κοινωνικότητα, τηλε-υποτέλεια: για να γίνουν εφικτά όλα αυτά θα έπρεπε να έχουν επαρκώς απλωθεί τα 4G τηλεποικοινωνιακά δίκτυα, κι ένα ικανό μέρος των πρωτοκοσμικών πληθυσμών να έχει μεταφέρει μέρος της ζωής του στις οθόνες και στις apps.
Ωστόσο αυτό το επίπεδο «ανάπτυξης» της μηχανικής μεσολάβησης των κοινωνικών σχέσεων θα μπορούσε να θεωρηθεί (ακόμα) είτε 3η βιομηχανική επανάσταση, είτε το χείλος της 3ης προς την 4η. Τα περισσότερα έρχονται.
Σε κάθε περίπτωση: στη διάρκεια αυτού του πραξικοπηματικού αποκλεισμού και της ποινικοποίησης και «μολυσματοποίησης» των άμεσων κοινωνικών σχέσεων και επαφών, εξελίχτηκε μια μαζική «μεταφορά κεφαλαίου» υπέρ των διαδικασιών ηλεκτρονικού εμπορίου και συναλλαγών και σε βάρος των διαδικασιών «φυσικού» εμπορίου και συναλλαγών. Αυτή η αλλαγή ενδοκαπιταλιστικών συσχετισμών (που απλά αποτελεί ένα άλμα σε εξελίξεις που γίνονταν ήδη) σημαίνει και αλλαγή «ισορροπιών» ανάμεσα σε διάφορες μορφές εργασίας. Μέσα σ’ αυτό που λέγεται καταμερισμός εργασίας.
Δημιουργήθηκε επιπλέον ένα είδος «σχίσματος» του οποίου η σημασία για την διαστρωμάτωση μέσα στην εργατική τάξη και την διατίμηση της εργασίας θα φανεί μάλλον γρήγορα παρά αργά. Απ’ την μια μεριά είναι όλες οι εκδοχές της τηλεργασίας (που θα αυξηθούν πέρα απ’ τον τριτογενή στον δευτερογενή, ακόμα και στον πρωτογενή) που θεωρούνται «βολικές» για τους μισθωτούς (ενώ δεν είναι), οριακά ένα υβρίδιο μεταξύ εξαρτημένης και εργολαβικής δουλειάς… και επιπλέον «υγιεινιστικά ασφαλείς». Άρα αναβαθμισμένες από την σκοπιά της κοινωνικής αξιολόγησης. Κι απ’ την άλλη οι υπολειπόμενες μορφές φυσικής εργασίας, χειρωνακτικής ή και διανοητικής, που θα εξακολουθήσουν να είναι γεμάτες ταλαιπωρία (π.χ.: μετακινήσεις από και προς την δουλειά…), «υγιεινιστικά αβέβαιες», καραντινοποιήσιμες ανά πάσα στιγμή· και, σε τελευταία ανάλυση, «κατώτερες».
Αυτές οι εξελίξεις ήταν προβλεπόμενες πολύ πριν τον covid-19! Απλά τώρα φαίνονται «φυσιολογικές»…