Δευτέρα 30 Δεκέμβρη. Πέρα απ’ αυτά – που δεν είναι καθόλου ασήμαντα – αναδεικνύεται και κάτι ακόμα. Κάτι που πιθανότατα έχετε σκεφτεί κατ’ αρχήν· αλλά οι συνέπειές του πηγαίνουν πολύ μακριά.
Είναι γεγονός ότι πρώτα το internet και στη συνέχεια τα social media έκαναν παιχνιδάκι την διασπορά φημών και ψευδών ειδήσεων, με ταχύτητα, ένταση και εμβέλεια πρωτοφανή στην ιστορία του είδους μας. Εμφανίζονται τώρα πια τόσο οι εταιρείες (που βγάζουν πολλά λεφτά απ’ αυτή τη διασπορά) αλλά και το ένα μετά το άλλο τα καπιταλιστικά κράτη, σαν κυνηγοί των ψεμμάτων και φύλακες της αλήθειας.
Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι ότι τα κράτη (και τα αφεντικά) επιδιώκουν να ανακτήσουν το μονοπώλιο στη διασπορά φημών και ψευδών ειδήσεων, «εθνικοποιώντας» τον έλεγχο του τι είναι τι! Ένα μονοπώλιο που πράγματι έχασαν απ’ την στιγμή που ο κάθε πυροβολημένος μπορούσε να διαδώσει (μερικοί με επιτυχία) ό,τι του κατέβαινε στο κεφάλι.
Μια εκδοχή της ανάκτησης του κρατικού ελέγχου πάνω στην «πιστοποίηση της αλήθειας» είναι και εκείνη η έκθεση της επιτροπής του οηε για την επίθεση με χημικά στην Douma, μια επίθεση που δεν έγινε ποτέ. Ένα ανύπαρκτο γεγονός ανακηρύχτηκε με την βούλα του οηε σαν πραγματικό… Δεν είναι η μοναδική εκδοχή, είναι όμως χαρακτηριστική: οποιοσδήποτε την αμφισβητούσε θα χαρακτηριζόταν σαν διασπορέας «fake news», και θα είχε τις συνέπειες.
Προφανώς δεν έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα είτε σε χίλιες πηγές ψεμμάτων είτε σε μία και καλή! Ωστόσο η εξελισσόμενη με διάφορους τρόπους «κρατικοποίηση της αλήθειας», σε περιβάλλον γενικευμένης δικτύωσης, δεν στοχεύει ούτε ξώφαλτσα σε «ψευδείς ειδήσεις». Στοχεύει σε οτιδήποτε μπορούν τα αφεντικά της «αλήθειας» να χαρακτηρίσουν «ψέμα»! Στοχεύει, εν τέλει, στην κριτική αποκάλυψη των καθεστωτικών αποπλανήσεων.
Είναι ένα δυναμικό είδος λογοκρισίας, που έχει στα υπέρ του το γεγονός ότι μπορεί να κατασκευάζει τα ψέματά του με τέτοιο τρόπο ώστε να μην φαίνονται τα ίχνη της προέλευσής τους. Αυτό μας αφορά και σας αφορά. Και δεν είναι καθόλου απλό να αντιμετωπιστεί. Δεν είναι σα να κρατάς τη μύτη σου σε κάτι που βρωμάει…
Στην περίπτωση της (μη) επίθεσης στην Douma (όπως και σχεδόν σ’ όλες τις περιπτώσεις «ισλαμικής τρομοκρατίας» στον πρώτο κόσμο…) όπου το «κρατικό μονοπώλιο αλήθειας» εμφανίζεται με όλα του τα μέσα, το μόνο όπλο απέναντί του ήταν και είναι οι λογικές επεξεργασίες στη συσχέτιση αιτίων, προθέσεων και αποτελεσμάτων. Η εμπειρία της ασταμάτητης μηχανής (και του Sarajevo) δείχνει ωστόσο ότι η επιστράτευση της λογικής γίνεται όλο και δυσκολότερη σε κοινωνίες που οι συγκινήσεις και οι εντυπώσεις (αδιάφορο ποιές…) έχουν την πρώτη και την τελευταία κουβέντα.
Συνεπώς μπορεί να έρθει μια στιγμή που η κριτική, η αιχμηρή, αποφασιστική εργατική κριτική (και η ανάλογη αντιπληροφόρηση) θα αναγκαστεί να κρύβεται. Να σκάβει λαγούμια και υπόγειες στοές, σαν τον τυφλοπόντικα του subcomandante Marcos. Όχι απ’ τον φόβο της «τιμωρίας» της (ως «διασπορέα»…) όσο, κυρίως, εξαιτίας του εξοστρακισμού της απ’ την «ευπιστία» και τις «αλήθειες» της μαζικής συγκινησιακής πανούκλας.
Το έχετε σκεφτεί αυτό το ενδεχόμενο;