Τρίτη 13 Αυγούστου. Η Eid-al-Adha (ή Eid Qurban), η μουσουλμανική γιορτή που άρχισε την περασμένη Κυριακή και τελειώνει την ερχόμενη Πέμπτη, μια γιορτή που θεωρείται πιο «ιερή» από εκείνη για το τέλος του ραμαζανιού, τιμά έναν ιουδαϊκό μύθο! Την «θυσία του Ισαάκ»: μια ακόμα απόδειξη ότι οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες που δημιουργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της μέσης Ανατολής / ανατολικής Μεσογείου και επιζούν ακόμα έχουν πολύ μεγαλύτερη σχέση μεταξύ τους απ’ ότι λένε οι σκληροπυρηνικοί ιδεολόγοι τους.
Ο «Abraham» στην μουσουλμανική γιορτή έχει γίνει «Imprahim». Το όνομα του γυιού δεν αναφέρεται στο κοράνι, αλλά στις ισλαμικές παραδόσεις λέγεται «Ismael». Τα υπόλοιπα του μύθου είναι ακριβώς τα ίδια…
Η «θυσία του Ισαάκ» περιλαμβάνεται στη συλλογή των ιερών ιουδαϊκών βιβλίων, την Torah. Έχει το (ιστορικό και ανθρωπολογικό σίγουρα) ενδιαφέρον του ότι αυτός ο μύθος, όπου ο πατέρας / άρχοντας θυσιάζει ένα παιδί του επειδή έτσι ο «θεός» επιβεβαιώνει την πίστη του, ανάλογος με την (προσαρμοσμένη σε μια στρατιωτική εκστρατεία) «θυσία της Ιφιγένειας», κατάγεται αφενός από μια «μνήμη» (συλλογική) ιερών ανθρωποθυσιών παλιότερων εποχών, και αφετέρου από μια ειδική αντίληψη του «θεϊκού» και της σχέσης του με τους πιστούς σε μορφή «αμοιβαίας ανταπόδοσης».
Όντως, σ’ αυτούς τους μύθους περί «θυσίας παιδιού», λίγο πριν το σφάξιμό του, το ανθρώπινο ον αντικαθίσταται από ένα ζώο (ελάφι στον ελληνικό μύθο, τραγί στον εβραϊκό και στην μουσουλμανική υιοθέτησή του). Ανακαλείται έτσι, τελετουργικά, το πέρασμα από κάποια (μακρινή;) εποχή ιερών ανθρωποθυσιών, σε μια εποχή ιερών ζωοθυσιών. Δεν είναι ότι οι θεοί άλλαξαν εν τω μεταξύ γούστα. Μάλλον οι παπάδες τους τροποποίησαν τα τελετουργικά (και άρα και την έννοια) της «θυσίας»: απ’ την βασιλική σάρκα (όλοι οι θυσιαζόμενοι ήταν γόνοι αρχόντων) στη σάρκα κάποιου ζώου… Ίσως, ενδιάμεσα, να υπήρξε κάποια φάση «θυσίας δούλων», με την έννοια του «εργασιακού κεφάλαιου»….
Αυτά τα τελευταία έθιμα, η τελετουργική «θυσία» κάποιου ζώου, με τις ιδεο-τροποποιήσεις δια μέσου των αιώνων, επιζούν ως σήμερα και στις τρεις θρησκείες: η «θυσία» του αρνιού στην ελληνική παραλλαγή του (ιουδαϊκής προέλευσης) χριστιανικού πάσχα, και ανάλογα μουσουλμανικά έθιμα… (Στην «παλαιά διαθήκη» το ίδιο έθιμο συνδέεται με «ευχαριστήρια προς τον θεό» για την πετυχημένη έξοδο απ’ την αίγυπτο).
Με δεδομένο ότι το κοράνι, σαν το «ιερό βιβλίο» της τρίτης κατά σειρά μονοθεϊστικής θρησκείας, αναγνωρίζει επίσημα τις δύο προηγούμενες σαν ισότιμες, θα ρωτούσε κάποιος: και ποιος κατασκευάσε την θρησκευτική πόλωση ανάμεσά τους; Η απάντηση είναι γνωστή: οι χριστιανοί, στον «μεσαίωνα» – τόσο εναντίον των εβραίων της ευρώπης όσο και εναντίον των μουσουλμάνων οπουδήποτε, κυρίως όμως στη μέση Ανατολή.
Ήταν μια «επιστροφή» του χριστιανισμού στις παλιότερες θρησκευτικές ρίζες που κρατάει ακόμα: στις ευλογημένες απ’ τον «θεό» ανθρωποθυσίες…