Το γεγονός ότι σε καμία εξιστόρηση του παγκόσμιου ‘68 δεν θα βρεί κανείς τις πρέπουσες αναφορές στο ‘68 στην τουρκία (και δεν αναφερόμαστε μόνο στη χρονιά “1968” αλλά σ’ όλη την πολύχρονη ιστορία του ανταγωνισμού εκεί) είναι μέρος μιας μόνιμα μεροληπτικής (έως ρατσιστικής) αντίληψης για τον κόσμο. Εννοείται πως ειδικά για την ελλάδα η συσκότιση για το τουρκικό ‘68 είναι μέρος του μόνιμου αντι-τουρκικού εθνικισμού. Που, με τη σειρά του, διαμορφώνει μόνιμα την εθνικιστική / πολεμοκάπηλη ελληνική ρητορική και ιδεολογία, όχι μόνο σε ότι αφορά τις όποιες μορφές της τουρκικής εξουσίας, αλλά και - κυρίως - τα χαρακτηριστικά και την εξέλιξη των ιδεών και των πρακτικών μέσα στην ταξική τουρκική κοινωνία.
Για να το πούμε απλά: για την συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων (συμπεριλαμβανόμενων εκείνων των “πιστών χριστιανών” που πάνε εκδρομές στο πατριαρχείο στην Istanbul ή μέσω Erasmus σε κάποιο τουρκικό πανεπιστήμιο) η τουρκική κοινωνία και η ιστορία της είναι απλά η άμορφη έκφραση της “καθυστέρησης”. Που “οφείλεται” (που αλλού;) στον “τουρκικό πρωτογονισμό”...
Αν η άγνοια της πραγματικής ιστορίας των τελευταίων 50 χρόνων στην ελλάδα είναι βασικό στοιχείο της ελληνικής μικροαστικής βλακείας, η άγνοια της τουρκικής ιστορίας είναι, απλά, το βολικό τρισάγιο του ελληνικού εθνικισμού / μιλιταρισμού / ιμπεριαλισμού.
Η ανάλυση ζητημάτων σχετικών με τον ιμπεριαλισμό σαν βασικό καπιταλιστικό χαρακτηριστικό είναι σήμερα εξαιρετικά απωθητική: έχει συμβεί μια σκληρή κομφορμιστική στροφή στις σκέψεις και στις συμπεριφορές των πρωτοκοσμικών τις 3 τελευταίες δεκαετίες... Ο αναβαθμισμένος ατομισμός δημιουργεί μια περίεργη τοπολογία του κόσμου. Υπάρχουν όλοι αυτοί οι μικρότερης ή λίγο μεγαλύτερης ακτίνας κύκλοι, όπου το κάθε Εγώ, σαν κέντρο ενός τέτοιου, θεωρεί ότι χειρίζεται (ή μπορεί να χειριστεί) τα συμβάντα που το αφορούν. Είναι ο κύκλος της καθημερινότητας των σπουδών ή/και της εργασίας ή/και των άμεσων, στενών σχέσεων, φιλικών ή ερωτικών, όπου ο καθένας / η καθεμιά πρέπει να νοιώθει το “αφεντικό”. Ο “κύριος της μοίρας”. Πέρα απ’ αυτόν τον κύκλο υπάρχει ο (υπόλοιπος) Κόσμος, οι Άλλοι, που δεν έχει ιδιαίτερη σημασία (αυτή είναι η πεποίθηση) για τον κάθε φορά Εγωϊκό κύκλο. Δεν τον αφορά και δεν τον επηρεάζει.
Η υπόδειξη της αντι-ιμπεριαλιστικής εργατικής ανάλυσης ότι η καπιταλιστική πραγματικότητα δεν είναι ένα σύνολο από “προσωπικές νησίδες” αλλά ένα συνεχές πλέγμα που δονείται (και τελικά καθορίζεται) τακτικά από συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας, προκαλεί κατ’ αρχήν άγχος...
Nομίζω ότι η περίοδος 1935 - 40 έχει πολλές αναλογίες με την τρέχουσα περίοδο και ότι αξίζει να κάνουμε σύγκριση με το τι έγινε εκείνη την περιοδο όταν μας απασχολούν οι αμερικανο-σινικές σχέσεις σήμερα.
Το ξεκαθαρίζω ότι δεν υποστηρίζω ότι βρισκόμαστε καθ’ όδον προς έναν κανονικό πόλεμο. Λέω, όμως, ότι πρέπει να προσέχουμε σε τι δρόμο προχωράμε, με δεδομένες τις σχέσεις αιτίας - αποτελέσματατος που μας έχει διδάξει η ιστορία…
Είναι «αντισημίτες» όσοι κατηγορούν το ισραηλινό κράτος για ρατσιστικό, απαρτχάιντ καθεστώς; Όχι βέβαια! Πως θα ήταν δυνατόν να κατηγορούν το Τελ Αβίβ για φασισμό ... «εν δυνάμει φασίστες»; Πως θα ήταν δυνατόν «εν δυνάμει φασίστες» να κατηγορούν το ισραηλινό καθεστώς πως είναι το ίδιο με το άλλοτε νοτιοαφρικανικό ρατσιστικό, φασιστικό καθεστώς;
Όμως αυτά είναι ξεπερασμένα πια. Το ίδιο το ισραηλινό καθεστώς, με το νόμο που ψήφισε στις 19 Ιούλη του 2018, παραδέχτηκε την αλήθεια του! Δεν έγινε εκείνη την μέρα καθεστώς απαρτχάιντ... Είναι εδώ και δεκαετίες. Απλά η 19η Ιούλη είναι η μέρα της επίσημης αναγνώρισης. Κάτι σαν «η εθνική επέτειος» του ισραηλινού κρατικού (και σε μεγάλο βαθμό κοινωνικού) ρατσισμού, μιλιταρισμού, κανιβαλισμού...
Ωστόσο νωρίτερα δεν ήταν μόνο κινηματικές οι κατηγορίες εναντίον του. Στην κορυφή των «παγκόσμιων θεσμών» έρευνες έδειχναν ξανά και ξανά ότι το ισραηλινό καθεστώς εδώ και χρόνια δεν έχει τίποτα να ζηλέψει απ’ το νοτιοαφρικανικό πριν κάτι δεκαετίες.
Έδειχναν και κάτι ακόμα: με τέτοια διεθνή κρατική υποστήριξη που έχει αυτό το καθεστώς, η μόνη απάντηση, και η μόνη δύναμη ανατροπής του είναι κινηματική – και παγκόσμια...
Η «ελεύθερη κίνηση των εμπορευμάτων και του χρήματος» (αυτό που ονομάστηκε «παγκοσμιοποίηση») ποτέ δεν ήταν εντελώς «ελεύθερη». Ωστόσο ξεπερνιέται, όπως ήταν αναμενόμενο να συμβεί, αφού απ’ αυτήν την «ελευθερία» άλλα αφεντικά κερδίζουν κι άλλα χάνουν. Συνεπώς, τα χαμένα προσπαθούν να οχυρωθούν• και ο «προστατευτισμός» ξεδιπλώνεται σαν η τελευταία φάση της «οικονομικής» διάστασης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού.
Όμως πριν η αντι-παγκοσμιοποίηση αποκτήσει τρανό πρόεδρο (αυτόν των ηπα) είχε υπάρξει «κίνημα απ’ τα κάτω»... Για να μην ξεχνιόμαστε (και για να μην αποβλακωθεί κανείς!) επιστρέφουμε σε μια στιγμή αυτού του «κινήματος», στην Αθήνα, στις αρχές Μάη του 2006, για να θυμηθούμε αυτά που ήθελε τότε να κρύψει...
Στις 27 Δεκέμβρη του 2008 ο ισραηλινός στρατός εξαπόλυσε εκστρατεία (στην αρχή αεροπορική και προς το τέλος και χερσαία) εναντίον της λωρίδας της Γάζας. Με (δηλωμένο) στόχο την καταστροφή της Hamas. Ως τις 17 Γενάρη του 2009, που ο τότε ισραηλινός πρωθ. Ehud Olmert κήρυξε “εκεχειρία”, δολοφονήθηκαν 1268 Παλαιστίνιοι, το 85% των οποίων ήταν πολίτες (όχι, δηλαδή, ένοπλοι της Hamas), ανάμεσα στους οποίους 103 γυναίκες και 288 παιδιά. Τραυματίστηκαν, σακατεύτηκαν πιο σωστά, πάνω από 5.500.
Απ’ την μεριά του το ισραηλινό κράτος είχε 6 νεκρούς στρατιώτες και 3 πολίτες, ενώ τραυματίστηκαν 336 στρατιώτες και 182 πολίτες (αυτοί οι τελευταίοι απ’ τις αυτοσχέδιες οβίδες της Hamas). Η “επιχείρηση καυτό μολύβι” (operation cast lead) ήταν μια ακόμα επίδειξη της ισραηλινής αποτελεσματικότητας στις σφαγές.
Δεν ήταν η τελευταία.
Την 1η Σεπτέμβρη του 1939 ο στρατός του γ ράιχ εισέβαλε στην πολωνία. Δυο μέρες μετά, αγγλία και γαλλία (που σαν σύμμαχοι της πολωνίας της είχαν εγγυηθεί στρατιωτική υποστηρίξη) κήρυξαν τον πόλεμο στη γερμανία. Θεωρητικά απ’ τις 3 Σεπτέμβρη του ‘39 ξεκινούσε στην ευρώπη άλλος ένας “μεγάλος πόλεμος”. Ωστόσο τα πρακτικά πολεμικά περιστατικά που ξετυλίχτηκαν τους επόμενους μήνες ήταν πολύ μικρότερα σε έκταση ή ένταση απ’ ότι θα δικαιολογούσε ένας πλήρης και κανονικός πόλεμος ανάμεσα σε αγγλία και γαλλία απ’ τη μια μεριά και γερμανία απ’ την άλλη.
Η περίοδος των επόμενων μηνών ονομάστηκε phoney war. Η πρώτη διατύπωση του όρου “phoney war” αποδίδεται στον αμερικάνο γερουσιαστή William Borah, που σχολιάζοντας κάποια στιγμή τον Σεπτέμβρη του 1939 ότι δεν γίνονταν μάχες στο “δυτικό μέτωπο” (μεταξύ αγγλίας, γαλλίας και γερμανίας) σχολίασε ότι “there is something phoney about this war”... Το επίθετο, που σημαίνει σχεδόν “ψεύτικος” δεν ήταν το μοναδικό που χρησιμοποιήθηκε εκείνον τον καιρό. Άλλοι ονόμασαν τον κηρυγμένο μεν, αλλά χωρίς σημαντικές μάχες πόλεμο “αστείο”, άλλοι “παράξενο”...
Τελικά, μετά από μερικούς μήνες, στις 10 Μάη 1940, με την γρήγορη εισβολή του στρατού του γ ράιχ στη γαλλία και την ολλανδία, η “phoney” φάση του β παγκόσμιου τελείωσε...
Η πυραυλική επίθεση τριών κρατών (και όχι ενός...) στις 14 Απρίλη τι ήταν; Κανονικός πόλεμος; Phoney; Απλά και μόνο μια “άσκηση” που διαφημίστηκε σαν πιο άγρια απ’ ότι ήταν τελικά; Ή ήταν απλά ένα μέρος εκείνης της εμπόλεμης φάσης που κάποια στιγμή θα επισκιαστεί από πολύ χειρότερες (σε φονικότητα και καταστροφικότητα) πολεμικές ενέργειες;
Πόσα παραμύθια χωράνε στην ελληνική «εθνική γραμμή»; Πολλά, πάρα πολλά.
Η «ενδιάμεση συμφωνία» ανάμεσα στην Αθήνα και τα Σκόπια είναι σα να μην υπάρχει για τον ελληνικό ιμπεριαλισμό. Όπως είναι σα να μην υπάρχει η καταδίκη της Αθήνας απ’ το διεθνές δικαστήριο της Χάγης για το «πατριωτικό βέτο» του 2008.
Και τώρα, οι φαιορόζ βιτρίνες του βαθέος κράτους ταΐζουν το πάντα πεινασμένο «ποιμνίο» με καινούργια παραμύθια, δήθεν «καλής θέλησης» απ’ την μεριά τους...
Ενώ δίκαια μια αυξημένη προσοχή στρέφεται προς τον βορρά του ελληνικού ιμπεριαλισμού, την δημοκρατία της μακεδονίας και «το όνομά μας είναι η ψυχή μας», δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί καθόλου η ελληνο-ισραηλινή φιλία. Δεν εξελίσσεται το ίδιο φωναχτά και πανηγυρικά όπως εξελίχθηκε πριν 25 χρόνια η ελληνο-σερβική φιλία. Είναι όμως ανάλογα δολοφονική μ’ εκείνη, σε βάρος τώρα των παλαιστίνιων και όχι μόνο.
Δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσουν άλλα 20 ή 25 χρόνια για να μάθουμε τότε τι είναι αυτό που κάνει το ελληνικό κράτος / παρακράτος / κεφάλαιο χτες, σήμερα, αύριο!
Δεν θα έχουμε καν τέτοια «άνεση χρόνου»: ο 4ος παγκόσμιος πόλεμος εξελίσσεται πολύ γρηγορότερα, και σερνόμαστε ήδη σαν πρόβατα...
Έχουν σχέση τα «Ίμια 2018» με τα «Ίμια 1996»; Έχει σχέση το «κυπριακή αοζ 2018» με το «κύπριοι μοτοσυκλετιστές 1996»; Και ναι, και όχι.
Ναι, επειδή τα τωρινά κόλπα του ελληνικού ιμπεριαλισμού είναι απευθείας απόγονοι των κόλπων του πριν 20 και κάτι χρόνια. Όχι, επειδή έχουν αλλάξει τα δεδομένα.
Μια καλή γνώση του τι έγινε το 1996 (ως και τις αρχές του 1997) θα προσέφερε ένα καλό μέτρο σύγκρισης. Δεν φτάνει μόνο του. Αλλά και χωρίς την γενεαλογία του ελληνικού ιμπεριαλισμού γίνεται δυσκολότερο να καταλάβει κανείς το παρόν του, με τις ιδιαιτερότητές του.
Πως το είχαμε πει με άλλη αφορμή; Κίνημα χωρίς μνήμη είναι κίνημα χωρίς προοπτική - κάπως έτσι...
Πριν 17 χρόνια, επί προεδρίας ενός άλλου συντηρητικού, του Μπους του Β, ο στόχος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ήταν ο “άξονας του κακού” που περιλάμβανε rogue states: την λιβύη, την συρία, το ιράκ, το ιράν και την βόρεια κορέα. Μπορούσε από τότε να διαβλέψει κανείς ότι η “απουσία” μεγάλων δυνάμεων απ’ την αμερικανική λίστα των εχθρών, αντιπάλων όπως η ρωσία ή/και η κίνα, ήταν προσωρινή. Και ότι οφειλόταν στην πεποίθηση της Ουάσιγκτον ότι “τακτοποιώντας” ήσσονος στρατιωτικής ικανότητας εχθρούς θα κατάφερνε να κυκλώσει τους κυρίως αντιπάλους της· ή να τους απονευρώσει.
Ο καίρος πέρασε… Αρχές του 2018, οι συντηρητικοί του ψόφιου κουναβιού, ανακηρρύσουν σαν εχθρούς, απέναντι στους οποίους πρέπει να προετοιμαστούν για full scale πόλεμο, όχι μόνο τα rogue states της βόρειας κορέας και του ιράν αλλά και (κυρίως...) την ρωσία και την κίνα.
Το νέο πολεμικό δόγμα των ηπα δεν μασάει τα λόγια του...
Υπάρχουν ερωτήσεις που θα έπρεπε να μας έχουν γίνει, αλλά όχι, δεν είχαμε τέτοια τιμή. Έχει, άραγε, πρακτικό, χειροπιαστό νόημα το να ασχολούμαστε με τις εξελίξεις του 4ου παγκόσμιου πολέμου; Ακόμα πιο πίσω: εννοούμε κάτι συγκεκριμένο χρησιμοποιώντας τον όρο “4ος παγκόσμιος”; Ή: αν η τάξη μας, η εργατική είναι ανίκανη (στον πρώτο κόσμο) να αντιμετωπίσει πολύ πιο άμεσες απειλές, όπως για παράδειγμα η συστηματική και μεθοδική υποτίμησή της σε μεγάλες ζώνες της μισθωτής εργασίας, έχει κάποιο νόημα να ασχολείται με εξελίξεις σε παγκόσμια κλίμακα; Ή μήπως “πουλάμε” ένα άχρηστο (και εν πολλοίς εξυπνακίστικο) παιχνίδι που, επειδή δεν καταλήγει σε πρακτικά “δια ταύτα”, είναι χωρίς συνέπειες;
Το καλό με τις ερωτήσεις που δεν γίνονται, είναι ότι δεν χρειάζεται να απαντήσει κανείς. Το κακό με μερικές απ’ τις ερωτήσεις που δεν γίνονται είναι ότι θα έπρεπε να απαντηθούν.
Κάπου εκεί βρισκόμαστε...
