#04 - 10/2015

01001100110104 – cyborg

Από που έρχονται οι “εξωγήινοι”; Η επιβεβαίωση απ’ τα πιο επίσημα χείλη (και ποια είναι τέτοια αν όχι της αμερικανικής nasa;) ότι στον πλανήτη Άρη υπάρχει κάποιο είδος ρευστού νερού, αναζωπύρωσε την φιλολογία υπέρ της ύπαρξης εξωγήινων όντων που υποτίθεται κάποτε κατοίκησαν αυτόν τον έρημο πλανήτη. Μιας και αυτό το “κάποτε” είναι πολύ παλιό, η φιλολογία αυτή δίνει γενεαλογική ανωτερότητα σ’ αυτά τα όντα, που προφανώς ήταν αναπτυγμένα τεχνολογικά τόσο ώστε να εγκαταλείψουν τον πλανήτη μετακομίζοντας άγνωστο που. Μια ελκυστική προέκταση αυτής της υπόθεσης είναι ότι σε κάποια φάση της γαλαξιακής τους περιπλάνησης “δημιούργησαν” κατά κάποιον τρόπο (βιοτεχνολογικό προφανώς...) το είδος μας. Και δεν μας ξέχασαν. Μας επισκέπτονται τακτικά (με μια ιδιαίτερη προτίμηση, άγνωστο γιατί, τις ηπα...) , μέσω των “άγνωστης ταυτότητας ιπτάμενων οχημάτων” τους.

Άσχετα με το αν υπάρχουν “άλλες μορφές αναπτυγμένης ζωής” οπουδήποτε στο αχανές σύμπαν, οι alien και οι “ιστορίες” τους είναι κατασκευή του δικού μας πλανήτη. Δεν υπήρχαν πάντα σα μορφές τεχνολογικής ανωτερότητας όπως διαμορφώθηκαν στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Υπήρχαν (δημιουργήματα των ανθρώπινων μυαλών και των ανθρώπινων κοινωνικών σχέσεων) με άλλες μορφές, ανώτερης τάξης οπωσδήποτε. Σα θεοί, δαίμονες, “πνεύματα”... Η κατασκευή ενός “θεϊκού” Άλλου, με δυνάμεις και δυνατότητες πολύ πάνω απ’ τις ανθρώπινες (όποιες κι αν ήταν αυτές σε διάφορες ιστορικές περιόδους) είναι πολύ παλιά ιστορία. Κι ας μην έχει κανείς αμφιβολία: αυτά τα υπέρκοσμα όντα υπήρχαν, καθώς ήταν πάντα αρκετοί εκείνοι που επιβεβαίωναν την ύπαρξή τους! Υπήρχαν με πολύ πιο σίγουρο τρόπο κοινωνικά και ιδεoλογικά προσδιορισμένο (για τους “πιστούς” τουλάχιστον) απ’ αυτόν που υπάρχουν τα ίχνη του περάσματος των εξωγήινων απ’ τον Άρη για τους τωρινούς fun του είδους. Δεν χρειάζονταν καν φωτογραφίες! Υπήρχαν αυτά τα υπέρκοσμα όντα επειδή η ύπαρξή τους ήταν (και είναι) ζήτημα ερμηνείας: ερμηνείας εμπειριών, αισθήσεων, παραισθήσεων...

Οι aliens είναι, χωρίς καμία αμφιβολία, η μετεξέλιξη των χριστιανικών αγγέλων και των δαιμόνων (που κι αυτοί, με τη σειρά τους, ήταν μετεξέλιξη των “πνευμάτων” διάφορων άλλων πολιτισμών. Το πέρασμα απ’ την ιδέα περί της ύπαρξης αγγέλων και δαιμόνων στην ιδέα περί ύπαρξης εξωγήινων δεν έγινε απότομα. Στη διάρκεια του 19ου αιώνα μερικές τεχνολογικές εξελίξεις, με σημαντικότερη την βελτίωση της οπτικής ικανότητας και των μεγεθύνσεων των τηλεσκοπίων, και οι αλλαγές στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης (τουλάχιστον των εγγράμματων) με την γενίκευση της κυκλοφορίας των εφημερίδων, των βιβλίων, αλλά ακόμα και προπαγανδιστικών φυλλαδίων, έπαιξαν σοβαρό ρόλο στην απομάγευση του διαστήματος. Καθώς οι πλανήτες του ηλιακού συστήματος, πρώτα το φεγγάρι και οι κοντινότεροι, έμοιαζαν να “πλησιάζουν” την γη, σαν εικόνες, σαν περιγραφές, σαν έρευνες και μελέτες, σαν λόγος-για, ο κενός χώρος του διαστήματος άδειασε από θεϊκά και σατανικά πλάσματα, και άρχισε να γεμίζει από ανθρώπινο ενδιαφέρον, παρατηρήσεις, συζητήσεις, εκτιμήσεις, υποθέσεις - και φαντασία.
Το 1877 ο ιταλός αστρονόμος Giovanni Schiaparelli έστρεψε το τηλεσκόπιό του στον Άρη, και άρχισε να μελετάει την επιφάνειά του συστηματικά. Είδε πτυχώσεις, που ονόμασε “κανάλια”. Κανάλια; Για την φαντασία του κοινού το πράγμα σήκωνε απορίες. Πως βρέθηκαν τα “κανάλια” στον Άρη; Κάποιος τα έφτιαξε... Η υποψία περί “αρειανών” γεννήθηκε έτσι, απλά, πολύ απλά.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1881, η αγγλική εφημερίδα London Truth δημοσίευσε μια ιστορία για μια “εισβολή αρειανών” που κατέληγε σε πόλεμο των γήινων εναντίον τους. Η ιστορία έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Το 1892 άρχισαν οι δηλώσεις ερασιτεχνών αστρονόμων ότι είδαν λάμψεις στην επιφάνεια του Άρη. Λάμψεις; Μετά τα κανάλια; Ηλίου φανερότερο ότι υπάρχουν “αρειανοί”...
Εν τω μεταξύ ο γάλλος συγγραφέας Ιούλιος Βερν είχε γίνει εξαιρετικά δημοφιλής όχι μόνο στη γαλλία αλλά και σ’ όλη την ευρώπη, με τις “παράξενες ιστορίες του”. Ο αστός Βερν παρακολουθούσε από κοντά τις επιστημονικές θεωρίες και τις τεχνολογικές εξελίξεις του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, και προέκτεινε σύμφωνα με την φαντασία του τις δυνατότητές τους, προς όλες τις κατευθύνσεις της “εξερεύνησης του κόσμου”. “Είκοσι χιλιάδες λεύγες υπό την θάλασσα"· "ταξίδι στο κέντρο της γης"· και, φυσικά, "απ’ τη γη στη σελήνη"... Η λογοτεχνία (και η εικονογράφησή της) ξανάφτιαχνε τον κόσμο, με τον πλανήτη γη σαν το έμβιο και πολιτισμένο κέντρο αν όχι του σύμπαντος σίγουρα του ηλιακού συστήματος.

Συν τω χρόνω το σύμπαν μίκραινε ανάλογα με την βελτίωση των τηλεσκοπικών δυνατοτήτων των γήινων. Όλα έρχονταν πιο κοντά, όχι με την φυσική έννοια, αλλά ιδεατά. Και αφού όλα έρχονταν κοντύτερα, οι εξωγήινοι μπορούσαν να κατοικούν πολύ μακρύτερα απ’ τον πλανήτη Άρη. Οι όλο πιο κοντινές παρατηρήσεις της επιφάνειάς του δεν έδειχναν ύπαρξη όντων υψηλού (τεχνολογικού) επιπέδου εκεί. Και λοιπόν; Αν όχι εκεί κάπου αλλού - κάπου που δεν φτάνει η τηλεσκοπική ορατότητα, οπότε υπάρχει άφθονος χώρος για μυθολογίες. Οι οποίες μυθολογίες μπορούσαν να αποκτήσουν και “εθνικό” χαρακτήρα - ξέρετε, δα, για τους διαστημικούς έλ/ληνες...

Όπως με τους θεούς, τους αγγέλους, τους δαίμονες, τα πνεύματα, έτσι και με τους διαδόχους τους, τους εξωγήινους, δεν μπορεί να αποδειχθεί ούτε ότι υπάρχουν ούτε ότι δεν υπάρχουν. Εκτός αν μας κάνουν την χάρη να μας ενημερώσουν αυτοπροσώπως, και όχι μέσω ευφάνταστων παρατηρητών ή ... των μυστικών (εντός ή εκτός εισαγωγικών) του αμερικανικού στρατού!
Ώσπου να συμβεί αυτό, η ύπαρξή τους είναι θέμα πίστης. Όπως συνέβαινε και με τους προκατόχους τους στο φαντασιακό διάφορων κοινωνιών και πολιτισμών. Ανάλογα με το είδος του πολιτισμού, η πίστη παράγει και ντοκουμέντα· δηλαδή εκείνα που θεωρεί αποδείξεις, εκείνα που ανάλογα με τις πεποιθήσεις μπορούν να δράσουν πειστικά. Άλλοτε όνειρα, άλλοτε οράματα, άλλοτε φωτογραφίες εξονυχιστικά μελετημένες.
Όμως τώρα υπάρχουν πιο επίσημα πειστήρια. Νερό (σίγουρα; ίσως;) στον Άρη. Πανάκριβες διαστημικές ρομποτικές αποστολές (των οποίων οι τεχνολογίες θα πιάσουν τόπο σε στρατιωτικές εφαρμογές) θα φέρουν σε λίγα χρόνια κοκκινόχωμα απ’ τον Άρη, κι ίσως εκεί βρεθούν τίποτα παράξενα μικρόβια. Αυτά που άφησαν οι εξωγήινοι πίσω τους. Ή, ακόμα, και κάποια περιττώματά τους.
Μικρόβια αρειανά; Δεν είμαστε μόνοι μας, λοιπόν!!!

Ziggy Stardust