αίγυπτος: η επανάσταση στην αγχόνη

..
Η ανατροπή μιας δικτατορίας δεκαετιών και η δημιουργία ενός καινούργιου πλαισίου λειτουργίας του κράτους, “δημοκρατικού” εντός ή εκτός εισαγωγικών, ποτέ δεν ήταν εύκολη και, κυρίως, σύντομη υπόθεση... Ωστόσο, κινούμενοι από θέση σχετικής αδυναμίας (που οφείλεται στα τωρινά κοινωνικά και ιδεολογικά δεδομένα της αιγυπτιακής κοινωνίας και όχι σε κάποια συνωμοσία), οι “κοσμικοί” θα μπορούσαν να πριονίζουν το δένδρο που μόλις φύτεψαν. Μεμονωμένοι διανοούμενοι της αιγυπτιακής αριστεράς και ριζοσπάστες ακτιβιστές ανησυχούν ότι δίνοντας διαρκώς στο στρατό ρόλο μεσολαβητή, οι καραβανάδες επιβεβαιώνονται σαν “ρυθμιστές” της ομαλότητας στην μετα-Μουμπάρακ αίγυπτο από τους ίδιους τους αντιπάλους τους· κι ότι αυτό θα το εξαργυρώσουν ακόμα και μετά τις εκλογές και την επιτροφή στην πολιτική διακυβέρνηση. Η ανησυχία είναι μήπως αντί για μια ισλαμοδημοκρατική κυβέρνηση τύπου Ερντογάν η τωρινή τακτική καταλήξει σε αδύναμες “κοσμικές” κυβερνήσεις συνεργασίας· κι ένα παντοδύναμο στρατιωτικό συμβούλιο πίσω απ’ τις κουρτίνες.
...
Αλλά ο φόβος απέναντι στην επιρροή και στις δυνατότητες, οπωσδήποτε τις άμεσες, της μουσουλμανικής αδελφότητας, κι ακόμα περισσότερο η ιδέα ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί με τρικ (καθυστέρηση των εκλογών) ή σοφούς περιορισμούς (“υπερσυνταγματικές δεσμεύσεις”), κι΄όλα αυτά μέσω και δια τους στρατού, είναι κακοί σύμβουλοι. Προφανως εδω δουλεύει μια βασική αδυναμία, που οφείλεται στις δεκαετίες της χούντας: η μουσουλμανική αδελφότητα γίνεται αντιληπτή σαν ένας “ιδεολογικός / πολιτικός οργανισμός” που πρέπει να τιθασευτεί σε επίπεδο κορυφής, και καθόλου σαν ένας κοινωνικός οργανισμός που τραβάει την δύναμή του απ’ τη βάση, απ’ την καθημερινότητα εκατομμυρίων αιγυπτίων.
...

Αυτά γράφαμε, ανάμεσα σε άλλα, πριν 2 χρόνια, σε μια εκτενή αναφορά / ανταπόκριση απ’ το Κάιρο, λίγο μετά την ανατροπή του Μουμπάρακ. Είμασταν αισιόδοξοι ότι οι νεαροί και οι νεαρές (τότε αλλά και τώρα) του κινήματος θα τα κατάφερναν να “χωνέψουν” τις σπουδαίες εμπειρίες τους και να μετασχηματίσουν τους προσανατολισμούς τους στα καινούργια δεδομένα. Είμασταν αισιόδοξοι, αλλά διαβλέπαμε το βασικό πρόβλημα: έχοντας μπροστά τους τον στρατό και την μουσουλμανική αδελφότητα, πολλοί απ’ τους νεαρούς επαναστάτες δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τα ειδικά χαρακτηριστικά και τον ιστορικό ρόλο του καθενός· και έγερναν επικίνδυνα προς τη μεριά του στρατού, θεωρώντας τον “εγγυητή” της μόλις αποκτημένης δημοκρατίας...

αποχουντοποίηση;

Οι πολύπλοκες (σε πολλούς γύρους) βουλευτικές εκλογές στα τέλη του 2011 και στις αρχές του 2012 έδωσαν ένα ποσοστό γύρω στο 70% στα δύο ισλαμικά κόμματα, με το μεγαλύτερο μέρος στο κόμμα της μουσουλμανικής αδελφότητας (κόμμα ελευθερίας και δικαιοσύνης) και το μικρότερο στο σαλαφιστικό κόμμα Νουρ. Οι προεδρικές εκλογές στα τέλη της άνοιξης, σε δύο γύρους, ανέδειξαν νικητή (με ένα 52% και σχεδόν 15 εκατομμύρια ψήφους) τον Μοχάμεντ Μόρσι, υποψήφιο της μουσουλμανικής αδελφότητας. Αντίπαλος ήταν ένα καθεστωτικός του Μουμπάρακ, ο Αχμέτ Σαφίκ: το 48% και τα περίπου 13 εκατομμύρια ψήφων που πήρε θα μπορούσαν να είναι κάτι περισσότερο από “καμπανάκι”.
Θεωρητικά ξεκινούσε η πρώτη δημοκρατική περίοδος για τους αιγύπτιους. Όπως, όμως, αποδείχθηκε γρήγορα - κι ακόμα πιο άγρια με το πραξικόπημα της 3ης Ιούλη του 2013 - ούτε ο Μόρσι ούτε η μουσουλμανική αδελφότητα κυβέρνησαν ποτέ στ’ αλήθεια σ’ όλη την έκταση που αφορά μια κυβέρνηση. Η πολλών δεκαετιών στρατιωτική δικτατορία και οι σύμμαχοί της, η αιγυπτιακή μεγαλοαστική τάξη και οι εκατοντάδες χιλιάδες “ευεργετημένων” του καθεστώτος Μουμπάρακ, κράτησαν σταθερά στις θέσεις τους, κάτω απ’ την προεδρία και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της αδελφότητας. Τρεις μηχανισμοί / πυλώνες, ο στρατός, η αστυνομία και οι δικαστές, τρία συγκοινωνούντα δοχεία, λίγο κάτω απ’ την πολιτική επιφάνεια της πρώτης τυπικά δημοκρατικής περιόδου, ήξεραν τι θέλουν και πως θα το πετύχουν...
Αυτό που θα έλεγε κανείς εκκαθάριση των μηχανισμών του κράτους (αν όχι εντελώς οπωσδήποτε σε μεγάλο βαθμό) απ’ το προσωπικό που είχε υπηρετήσει πιστά το “παλιό καθεστώς” δεν έγινε; Γιατί; Η απάντηση δεν είναι απλή.
Το αιγυπτιακό κράτος έχει υπάρξει ιστορικά πολύτιμο οικόπεδο για τις διεθνείς “δουλειές” ιμπεριαλιστικών κρατών πρώτης γραμμής: ηπα, εσσδ, αγγλία, γαλλία. Δεν είναι μόνο η στρατηγικότατης σημασίας διώρυγα του Σουέζ· είναι επίσης ότι η αιγυπτιακή κοινωνία είναι η πιο πολυάνθρωπη στον αραβικό κόσμο (85 εκατομμύρια ψυχές σήμερα), πράγμα που έδινε στο αιγυπτιακό κράτος ένα ορισμένο κύρος στην βόρεια αφρική και στη μέση ανατολή.
Μέσα από πόλεμους, ήττες και ειρήνες (με το ισραηλινό κράτος), μέσα από αναπροσανατολισμούς συμμαχιών, το στρατοκρατούμενο αιγυπτιακό κράτος έγινε απ’ τη δεκαετία του ‘70 και μετά, ένας απ’ τους πιο αγαπημένους και σημαντικούς σύμμαχους της Ουάσιγκτον. Κι αν περίμενε κανείς ότι το τέλος του ψυχρού πολέμου θα μείωνε την αξία του αιγυπτιακού καθεστώτος, ο “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας” έδειξε τι σημαίνει πιστός σύμμαχος: οι αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες, ελεγχόμενες κι αυτές απ’ τον στρατό, προσέφεραν πολλά τόσο στις συλλήψεις όσο και στους βασανισμούς “υπόπτων”· μια απ’ τις σημαντικές off shore θανάτου του αντιτρομοκρατικού άξονα Ουάσιγκτον - Λονδίνου.
Και δεν είναι μόνον αυτά. Αξιοποιώντας τόσο την “αμερικανική οικονομική βοήθεια” όσο και τον μονοπωλιακό έλεγχο του κράτους, οι αιγύπτιοι καραβανάδες έφτιαξαν από δεκαετίες την δική τους οικονομική αυτοκρατορία, δίπλα σ’ εκείνη των πολυδισεκατομμυριούχων αιγύπτιων μεγαλοαστών. Εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία, επιχειρήσεις τουρισμού, ακίνητα, μεταλλουργικές βιομηχανίες, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, βιομηχανίες όπλων, ένα κύκλος εργασιών που σύμφωνα με υπολογισμούς αντιστοιχεί στο 40% του αιγυπτιακού αεπ, βρισκόταν και βρίσκεται υπό τον άμεσο ή έμμεσο ιδιοκτησιακό έλεγχο καραβανάδων και στρατιωτικών ιδρυμάτων.

Κι αυτοί οι “φανατικοί ισλαμιστές”.... αμάν πια!
Ολόιδιοι σαν εμάς είναι στην εμφάνιση... (Αλλά δεν θα μας ξεγελάσουν!!!)

Η επανάσταση της 25 Γενάρη ΔΕΝ στράφηκε εναντίον αυτής της πραγματικότητας. Στράφηκε μόνο εναντίον του “κεφαλιού” της, του Μουμπάρακ και ενός στενού κύκλου “ανθρώπων” του, αφήνοντας στο απυρόβλητο τόσο τον στρατό (που δεν ανακατεύτηκε ιδιαίτερα στην καταστολή και στις μαζικές δολοφονίες των εξεγερμένων) όσο και την δικαστική ιεραρχία. Η προίκα της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της μουσουλμανικής αδελφότητας και της προεδρίας του Μόρσι ΔΕΝ ήταν κάποια “λαϊκή”, πλειοψηφική ή, έστω, μειοψηφική αλλά μαζική και δυναμική απαίτηση για εκκαθάριση των μηχανισμών που είχαν τυρρανήσει τις ζωές των αιγυπτίων ανδρών και γυναικών, εργατών, νεολαίων, αλλά ακόμα και μεσοαστών, επί δεκαετίες.
Το γεγονός ότι ο στρατός και το δικαστικό σύστημα έμειναν ουσιαστικά στο απυρόβλητο στη διάρκεια της επανάστασης θα μπορούσε να αποδοθεί σε ένα συνδυασμό ψευδαισθήσεων, πολιτικής απειρίας, και υπολογισμών. Το σίγουρο είναι ότι όταν, μετά από καθυστερήσεις μηνών (καθυστερήσεις που εν πολλοίς ζητούσαν οι “κοσμικοί” και ευχάριστα υιοθετούσε η μεταβατική στρατιωτική κυβέρνηση) έγιναν οι εκλογές, κοινοβουλευτικές και προεδρικές, ο βασικός, ιστορικός πόλος εξουσίας μέσα στον αιγυπτιακό καπιταλισμό, η συμμαχία στρατού, δικαστών, αστυνομίας και μεγαλοαστών, παρέμενε κραταιός· πιθανότατα μάλιστα και ενισχυμένος αφού η εντύπωση ήταν ότι “ο στρατός πήρε το μέρος των επαναστατών και έδιωξε τον Μουμπάρακ”.
Τι θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση που εκπροσωπούσε αφ’ ενός πληβειακά και μικροαστικά κοινωνικά στρώματα, και αφετέρου προερχόταν από έναν οργανισμό που είχε κτυπηθεί με λύσσα, για πάνω από 40 χρόνια, απ’ όλους τους μηχανισμούς εξουσίας του ιστορικού αιγυπτιακού κράτους; Η μουσουλμανική αδελφότητα (και ο Μόρσι προσωπικά) άρχισαν έναν αγώνα διαδοχικών ελιγμών, βάζοντας στην κυβέρνηση “εκπροσώπους” του στρατού [1] αλλά και άλλων πολιτικών τάσεων· ξέροντας ότι θα πρέπει για καιρό να κερδίζει “χρόνο” αλλάζοντας τους συσχετισμούς μέσα στο πραγματικό κράτος “πόντο - πόντο”.

Στη διάρκεια της μεθοδικής εκστρατείας αποκαθήλωσης / απονομιμοποίησης τόσο της κυβέρνησης Μόρσι όσο και της μουσουλμανικής αδελφότητας, λίγους μόνο μήνες μετά τις προεδρικές εκλογές, “κοσμικοί” διανοούμενοι ή και μικρές πολιτικές οργανώσεις που είχαν υποστηρίξει στο δεύτερο γύρο τον Μόρσι άρχισαν να του καταλογίζουν “λάθη”. [2] Ασφαλώς και θα υπήρξαν τέτοια, μερικά μάλιστα δραματικά· όμως το ενδιαφέρον είναι πως κανένα “λάθος” δεν καταλογίστηκε από το καλοκαίρι του 2011 ως και πρόσφατα στον στρατό, στο δικαστικό σύστημα, και στους πραγματικούς κυβερνήτες της αιγύπτου, αυτους που έκαναν την δουλειά κάτω απ’ την φαινομενική πολιτική ηγεμονία της μουσουλμανικής αδελφότητας. Κι όμως. Μετά το πρόσφατο πραξικόπημα, ακόμα και καθεστωτικά αιγυπτιακά media, παραδέχονται ότι ουδέποτε κυβέρνησε ουσιαστικά ο Μόρσι, και ότι σε μια σειρά τομείς κρίσιμους για την καθημερινή ζωή του μεγαλύτερου μέρους των αιγυπτίων, όπως η υγεία, η δημόσια τάξη ή οι κοινωνικές παροχές, γινόταν συστηματικό σαμποτάζ, για να δυσφημιστεί η κυβέρνηση Μόρσι και η μουσουλμανική αδελφότητα σαν “ανίκανοι σκληροπυρηνικοί”. Απέναντι σ’ αυτά τα σαμποτάζ η κυβέρνηση Μόρσι προσπαθούσε να αντιδράσει, με υποτιθέμενο δυναμισμό, που μπορεί να έφτανε στα όρια μιας καρικατούρας βοναπαρτισμού· πράγμα που ανακύκλωνε τις κριτικές (εντός ή εκτός εισαγωγικών) λαδώνοντας ένα σχέδιο μίσους.
Μια (ακόμα, μετά την τουρκική) κυβέρνηση του πολιτικού ισλάμ; Έπρεπε να αποτύχει· σ’ αυτό συμφωνούσαν πολλοί εντός και εκτός αιγύπτου! Και έπρεπε να αποτύχει γρήγορα και με πάταγο! Γιατί;
Το έχουμε ξαναγράψει. Η ταξική, κοινωνική διαστρωμάτωση στην αίγυπτο είναι η εξής: το 40% του πληθυσμού δεν έχει πάει στο σχολείο, είναι αγράμματοι, και θεωρούνται πιο χαμηλά απ’ τους μισθωτούς εργάτες, σαν φτωχοί. Ζουν με τυχαία μεροκάματα, “θελήματα”, ή πλανόδιο εμπόριο “ψιλικών” - ή είναι αγρότες με ελάχιστη περιουσία, στα όρια της αυτο-επιβίωσης. Άλλο ένα 40% θεωρείται “μεσαία τάξη”, και στο πιο χαμηλό της επίπεδο λογαριάζονται όσοι είναι μισθωτοί (εργάτες, υπάλληλοι) και άρα έχουν ένα, έστω και πολύ χαμηλό, αλλά σχετικά σταθερό μισθό / εισόδημα (οπότε, αν είναι νέοι, έχουν ελπίδα να παντρευτούν) [3], ενώ η κορυφή αυτής της “μεσαίας τάξης” είναι διάφοροι ελεύθεροι επαγγελματίες (μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι) με κύρος και κάποια περιουσία. Το πιο πάνω 10% είναι εκατομμυριούχοι, και το κορυφαίο 10% δισεκατομμυριούχοι.
Σ’ αυτήν την ακραία ταξική πόλωση, που είναι γενικά άγνωστη στην ευρώπη αλλά πολύ συνηθισμένη σε άλλα μέρη του κόσμου (συμπεριλαμβανόμενων πολλών αραβικών κοινωνιών), το πολιτικό ισλάμ, όχι μόνο για λόγους ιδεολογίας αλλά και για λόγους τακτικής και οργάνωσης (δίκτυα αλληλεγγύης και κοινωνικών παροχών για τους πληβείους, αρθρωμένα γύρω απ’ το τζαμί και διάφορους θεσμούς αλληλοβοήθειας), εκπροσωπεί το κάτω μισό της πυραμίδας. Θα προτιμούσαμε, φυσικά, αυτά τα κοινωνικά υποκείμενα να κρατάνε μαυροκόκκινες σημαίες· όμως, κόντρα στα γούστα και τις απόψεις μας κρατούν σημαίες οργανισμών και κομμάτων συντηρητικών, με θρησκευτική ιδεολογία. Εάν πάντως γινόταν αποδεκτό ότι αυτά τα κοινωνικά στρώματα και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι επιτρέπεται πράγματι να “κατακτήσουν το κράτος”, έστω και με “δημοκρατικό τρόπο”, θα ήταν σαν το πάνω μισό της κοινωνικής πυραμίδας να αυτοκτονούσε πανηγυρικά.
Δεν είναι όμως μόνο οι εσωτερικοί ταξικοί συσχετισμοί που παίζουν ρόλο. Απ’ την εποχή της διεθνούς απαγόρευσης βοσνιακού κράτους, το 1992, επειδή ήταν αδιανόητο ένα μουσουλμανικό κράτος στην ευρώπη (και μάλιστα όχι απλά ένα “μετριοπαθές” μουσουλμανικό κράτος, αλλά ένα εξαιρετικά εξευρωπαϊσμένο κράτος...) αρκετές άλλες απόπειρες για δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις του πολιτικού ισλάμ έχουν πνιγεί στο αίμα. Η πιο γνωστή περίπτωση είναι αυτή της αλγερίας, όπου μετά τη νίκη των ισλαμιστών σε εκλογές, ο στρατός έκανε πραξικόπημα και τις ακύρωσε. Η περίπτωση της τουρκίας είναι εξαίρεση, και είναι πολλοί οι λευκοί πρωτοκοσμικοί που δε νοιώθουν καθόλου καλά μ’ αυτό το “κακό παράδειγμα” που κατάφερε να επιζήσει.
Τα “μεγάλα αφεντικά” του πρώτου κόσμου απαγορεύουν οποιαδήποτε τέτοια εξέλιξη, για εντελώς πραγματιστικούς λόγους. Πρώτον, καθόλου δεν θα ήθελαν να δουν διαδικασίες “πολιτικής ολοκλήρωσης” (του είδους ε.ε. για παράδειγμα) ή, έστω, προνομιακής οικονομικής συνεργασίας, μεταξύ μουσουλμανικών (κι ακόμα χειρότερα: αραβικών) κυβερνήσεων / κρατών. Οποιαδήποτε μετεξέλιξη του “παναραβισμού” του Νάσερ πρέπει να μείνει βαθιά θαμένη στο χώμα. Δεύτερον, σαφώς προτιμούν διαδικασίες “ψυχρής” ή “θερμής” αποσταθεροποίησης, με “ισλαμιστές τρομοκράτες”, επειδή μπορούν να παρεμβαίνουν (στρατιωτικά αλλά όχι μόνο) και να ελέγχουν. Και τρίτον, υπάρχει μια εξαιρετικά βαθιά προκατάληψη, ρατσισμός πιο σωστά, απέναντι στους μουσουλμάνους, με ξεκάθαρα χριστιανικές αφετηρίες: είναι απολίτιστοι, είναι αιμοβόροι, κλπ.

Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Μόσρι σε ξένο κράτος, ένα μόλις μήνα μετά την εκλογή του, θα μπορούσε να θεωρηθεί με βάση τα πιο πάνω σαν σοβαρό στοιχείο ενοχής του. Στις 30 Αυγούστου του 2012 πήγε στην Τεχεράνη, με αφορμή τη σύνοδο των “αδεσμεύτων”. Αίγυπτος και ιράν είχαν εξαιρετικά ψυχρές διπλωματικές σχέσεις μετά την επανάσταση του 1979 στο ιράν, αφού ήδη το Κάιρο βρισκόταν στην τροχιά των φίλων της Ουάσιγκτον, και η Τεχεράνη στην ακριβώς αντίθετη μεριά.
Συνεπώς, το να πάει, και μάλιστα “ζεστός”, ένας πρόεδρος του πολιτικού ισλαμ, απ’ την αίγυπτο στο ιράν, έβαζε τέλος σε μια (πολύ βολική για τα μεγάλα πρωτοκοσμικά αφεντικά) μακρόχρονη αντιπαράθεση. Και, για να μην υπάρξουν παρεξηγήσεις για το τι σήμαινε μια κυβέρνηση της μουσουλμανικής αδελφότητας στην αίγυπτο, ο Αχμαντινετζάντ, αυτός ο “πυρηνικός μοχθηρός”, ανταπέδωσε την επίσκεψη στις 5 Φλεβάρη του 2013: ήταν η πρώτη επίσκεψη ιρανού αρχηγού κράτους στο Κάιρο μετά από δεκαετίες.
Φέρτε τώρα στο μυαλό σας τον χάρτη της μέσης Ανατολής, κι αν θέλετε βάλτε από πάνω μια διαφάνεια για να σημειώσετε “λάθη” (εντός ή εκτός εισαγωγικών) που θα καταλόγιζε στον Μόρσι και στην μουσουλμανική αδελφότητα οποιοδήποτε πρωτοκοσμικό μεγάλο αφεντικό: έχουμε συγγένεια, συμπάθεια, έως συμμαχία τουρκίας - αιγύπτου - ιράν· έχουμε Χεζμπ’ Αλλάχ στο λίβανο, και Χαμάς στη λωρίδα της Γάζας [4]· και στη μέση έχουμε το χωροφυλακείο του Τελ Αβίβ και τα αιμοσταγή σεϊχάτα της αραβικής χερσονήσου. Εάν αυτή η καινούργια, post “αραβική άνοιξη” γεωπολιτική συνθήκη, δεν συνιστούσε απ’ ευθείας πρόκληση και επικίνδυνη απειλή για όλες τις προ- και μετα-ψυχροπολεμικές πρωτοκοσμικές ρυθμίσεις στην ευρύτερη περιοχή, τι θα άλλο θα ήταν απειλή; Ε;
Το χειρότερο απ’ όλα θα ήταν να αποδειχθεί ότι η περιβόητη αβυσαλλέα πόλωση μεταξύ σουνιτών και σιιτών είναι απλά εφεύρεση και ευσεβής πόθος των πρωτοκοσμικών (χριστιανών). Στην πραγματικότητα η σχέση της σιϊτικής Χεζμπ’ Αλλάχ με την σουνιτική Χαμάς το αποδεικνύει. Αλλά η σουνιτική αίγυπτος παρέα με το σιϊτικό ιράν; Σουνιτικό κράτος τα βρίσκει με σιϊτικό, για δεύτερη φορά, μετά την συμμαχία Άγκυρας - Τεχεράνης; Και τότε πού θα πουλάνε οι μυστικές υπηρεσίες της σαουδικής αραβίας (και του ισράηλ, και των ηπα, και της αγγλίας, και της γαλλίας) τα θρησκειο-γνωστικά (και ένοπλα τρομοκρατικά) παραμυθάκια τους;

Μια ακόμα απ’ τις κατηγορίες που άρχισαν να στολίζουν την κυβέρνηση Μόρσι, σαν απόδειξη της ανικανότητάς της, ήταν η επιδεινούμενη “οικονομική κατάσταση της αιγύπτου”. Η φράση - κλισέ παραπέμπει στα δημόσια οικονομικά, και είναι βέβαιο ότι πολλά προβλήματα θα είχαν λυθεί εάν η μουσουλμανική αδελφότητα και η κυβέρνησή της είχαν αποφασίσει να συγκρουστούν ανοικτά και καθαρά με την μεγαλοαστική ελίτ: μια γενναία φορολογία εισοδήματος και ακινήτων (στην αίγυπτο η φράση “το παλάτι του τάδε” ή “το παλάτι του δείνα” δεν είναι καθόλου καταχρηστική) θα  τόνωνε τον προϋπολογισμό, και το μίσος των εκατομμυριούχων και δισεκατομμυριούχων. [5] Αλλά όχι, η κυβέρνηση Μόρσι επέλεξε να δείξει μια κατά περίπτωση νεοφιλελεύθερη νομιμοφροσύνη, μπας και... Το “μπας και...” αφορούσε, μεταξύ άλλων, ένα δάνειο απ’ το δντ (που ήταν υπό διαπραγμάτευση πριν την επανάσταση της 25η Γενάρη του 2011, απ’ το καθεστώς Μουμπάρακ, ύψους - κρατηθείτε - 4,5 δισ. δολαρίων. Σωστά διαβάσατε. Το Κάιρο ήθελε αυτό το τεράστιο ποσό των 4,5 δισ. δολαρίων, για να ρεφάρει... Το ελλαδιστάν έχει πάρει δάνεια σε κατοστάρες δισεκατομμύρια, και μάλιστα σε ακριβό ευρώ - άρα οι αιγύπτιοι είναι φτωχομπινέδες). Όμως το δντ δεν είναι φιλόπτωτο ταμείο. Έχει όρους. Και ο σημαντικότερος όρος του (για το δάνειο των 4,5 δισ. δολαρίων...) ήταν ότι επειδή δεν γουστάρει κυβερνήσεις πολιτικού ισλάμ, και επειδή δεν γουστάρει να κουβεντιάζει με υπουργούς “μετεπαναστατικών κυβερνήσεων” που έχουν και ένα ιδεολογικό πρόβλημα με τον τόκο, θα έπρεπε ο Μόρσι να αλλάξει κυβέρνηση, και να βάλει περισσότερους υπουργούς “κοσμικούς” - απ’ τους αντιπάλους του. Όλα τα λεγόμενα “παραγωγικά υπουργεία” (οικονομικών, ανάπτυξης, δημοσίων έργων, κλπ) θα έπρεπε να έχουν υπουργούς που να εμπνέουν εμπιστοσύνη στο δντ... Ο Μόρσι, παρά το νεοφιλελεύθερο προσανατολισμό του στο θέμα του δανείου, προσπάθησε να αποκρούσει τον εκβιασμό τρενάροντας τις διαπραγματεύσεις, οπότε το δάνειο δεν δόθηκε, και η “οικονομική κατάσταση της αιγύπτου” συνέχισε να πηγαίνει κατά διαόλου. Εννοείται ότι τόσο εντός όσο και εκτός αιγύπτου κανείς δεν κατηγόρησε το δντ για “ευθεία παρέμβαση” στα εσωτερικά κυρίαρχης χώρας. Διεθνώς αυτά είναι αδιάφορα ζητήματα. Εντός αιγύπτου, έφταιγε ο Μόρσι και η μουσουλμανική αδελφότητα, που έχουν (είχαν) αλλεργία με την δημοκρατία...

κάθε μέρα ξεχυλίζει το ποτήρι...

Μεταξύ των βουλευτικών εκλογών και των προεδρικών, νωρίς το καλοκαίρι του 2012 (στις 12 Ιούνη), το “ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο”, σαν όργανο της ακόμα ισχύουσας μεταβατικής στρατιωτικής κυβέρνησης, είχε προλάβει να καταργήσει την κάτω βουλή, με πρόφαση υποτιθέμενες “τεχνικές ανωμαλίες”: το 1/3 των βουλευτών (είπαν οι αρχιδικαστές) είχαν εκλεγεί με λάθος τρόπο... Εντελώς συμπτωματικά η πλειοψηφία των “λάθος εδρών” ήταν της μουσουλμανικής αδελφότητας.
Βγάζοντας την πλειοψηφία της αδελφότητας “σκάρτη” οι δικαστές ήλπιζαν ότι σε καινούργιες εκλογές θα έπαιρνε λιγότερες ψήφους - αλλά επίσης ήθελαν να καθυστερήσουν την σύνταξη του νέου συντάγματος. Αλλά ο Μόρσι έγινε πρόεδρος στις 30 Ιούνη, και εξέδωσε απόφαση που επανέφερε σε ισχύ την κάτω βουλή, (εκπρόσωποι της οποίας θα έπρεπε να διαμορφώσουν το καινούργιο σύνταγμα) προβλέποντας ότι μετά την έγκρισή του με δημοψήφισμα, που προβλεπόταν για το τέλος του 2012, εντός 60 ημέρων θα γίνονταν καινούργιες (βουλευτικές) εκλογές.
Μια μέρα μετά, στις 9 Ιούλη, το ανώτατο συνταγματικό δικαστήριο απέρριψε την απόφαση του Μόρσι (κρίνοντάς την “αντισυνταγματική” - με βάση το σύνταγμα της εποχής Μουμπάρακ...). Αυτή ήταν η αρχή μιας αντιπαράθεσης μεταξύ της κυβέρνησης Μόρσι και του δικαστικού συμπλέγματος, που έγινε η βάση για διαδηλώσεις ήδη απ’ τον Ιούλιο του 2012 υπέρ των δικαστών και κατά της “δικτατορικής συμπεριφοράς” του Μόρσι.
Παρά την τυπική διάλυση της κάτω βουλής, και επειδή το ανώτατο δικαστήριο ανέβαλε όσο μπορούσε την διαδικασία επανεξέτασης της απόφασής του, η επιτροπή για την διαμόρφωση του συντάγματος συστάθηκε και άρχισε να δουλεύει.
Εν τω μεταξύ το κοινοβούλιο εξακολουθούσε να μην συνεδριάzει. Προκειμένου να ξεπεράσει την κωλυσιέργεια του ανώτατου δικαστηρίου που κρατούσε όμηρο την κυβέρνησή του, ο Μόρσι με άλλο διάταγμά του (Αύγουστος 2012) μετέφερε ορισμένες απ’ τις αρμοδιότητες της κάτω βουλής στο δικό του πόστο, μέχρις ότου γίνουν καινούργιες βουλευτικές εκλογές. Οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, με λειτουργούσα την βουλή, αυτό θα ήταν αδιανόητο. Αλλά στην αίγυπτο όπου οι δικαστές είχαν βραχυκυκλώσει το βασικό εργαλείο της εντελώς καινούργιας δημοκρατίας; Σημαντικό είναι ότι ως εκείνη τη στιγμή ΔΕΝ είχαν γίνει διαδηλώσεις απ’ τις “κοσμικές” πολιτικές δυνάμεις, που να απαιτούν απ’ το συνταγματικό δικαστήριο να πάρει τα ξερά του πάνω απ’ τη βουλή... Πάντως ο πρώτος νόμος που εξέδωσε ο Μόρσι / νομοθέτης ήταν η κατάργηση ενός νόμου του Μουμπάρακ που προέβλεπε την σύλληψη των δημοσιογράφων για “εγκλήματα γνώμης”...
Στις 8 Οκτώβρη ο Μόρσι / νομοθέτης εξέδωσε καινούργιο νόμο που παρέγραφε όλα τα αδικήματα όσων είχαν καταδικαστεί ή βρίσκονταν υπό ανάκριση για αδικήματα που έγιναν “με σκοπό την υποστήριξη της επανάστασης και την επιτυχία των σκοπών της”, απ’ τις 25 Γενάρη του 2011 ως τις 30 Ιούνη του 2012. Εξαίρεση απ’ την παραγραφή είχαν οι δολοφονίες. Με τον ίδιο νόμο ο Μόρσι κάλεσε τον γενικό εισαγγελέα και τον στρατιωτικό εισαγγελέα να εκδόσουν καταλόγους με τα ονόματα όλων όσων περιλαμβάνονταν στην αμνηστία, και να τα δημοσιεύσουν σε επίσημη εφημερίδα. Έδινε επίσης περιθώριο ενός μήνα σε οποιονδήποτε διαπίστωνε ότι το όνομά του δεν περιλαμβάνεται στη λίστα της αμνηστίας ενώ θα έπρεπε, να απευθυνθεί σε ειδική επιτροπή επανελέγχου, που συστάθηκε επί τούτου. Ο λόγος γι’ αυτό το νόμο ήταν ότι αφενός υπήρχαν δεκάδες φυλακισμένοι απ’ την επανάσταση, ενώ τα δικαστήρια εξακολουθούσαν να δικάζουν όλους τους τότε συλληφθέντες σα να βρισκόταν στην προεδρία ο Μουμπάρακ.
Όμως δυο ημέρες μετά, ίσως και σαν απάντηση σ’ αυτό το νόμο, ο γενικός εισαγγελέας Abdel-Maguid Mahmoud κάπως τα κατάφερε και απέτυχε να βρει ικανά στοιχεία για να καταδικαστούν μια 25αριά οπαδοί του Μουμπάρακ που κατηγορούνταν για την “επίθεση με τις καμήλες” στην πλατεία Ταχρίρ και στους συγκεντρωμένους εκεί αντικαθεστωτικούς, στις 2 Φλεβάρη του 2011. Σ’ εκείνη την (διήμερη) επίθεση των μπράβων του Μουμπάρακ σκοτώθηκαν περισσότεροι από 10 διαδηλωτές, αλλά ελλείψει αδιάσειστων στοιχείων οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Μια μέρα μετά ο Μόρσι υπέγραψε την “παραίτηση” του Mahmud, αλλά επειδή το σύνταγμα δεν επέτρεπε να τον στείλει σπίτι του, τον βάφτισε “πρέσβη της αιγύπτου στο Βατικανό”.
Στις 12 Οκτώβρη, στην πλατεία Ταχρίρ, μια μικρή αλλά δυναμική διαδήλωση αντιπάλων της μουσουλμανικής αδελφότητας διαδήλωνε κατηγορώντας τον Μόρσι ότι αυτός ευθύνεται που δεν καταδικάζονται οι μπράβοι του Μουμπάρακ· ότι απέτυχε να κάνει πράξη όσα είχε υποσχεθεί για τις 100 πρώτες ημέρες της κυβέρνησής του· και ότι δεν υπήρχε η σωστή αντιπροσωπευτικότητα στην επιτροπή που μελετούσε το καινούργιο σύνταγμα. Απέναντι τους ήταν μέλη της αδελφότητας, που διαδήλωναν υποστηρίζοντας την εκπαραθύρωση του γενικού εισαγγελέα.
Αλλά στις 13 Οκτώβρη ο Μόρσι πήρε πίσω την απόφασή του για την Mahmud και τον επανέφερε στη θέση του, φοβούμενος την σύγκρουση με τον δικαστικό μηχανισμό. Σύγκρουση που δεν απέφυγε αφού οι δικαστές, εκτιμώντας σωστά ότι ο Μόρσι (και η αδελφότητα) διστάζουν, κατηγόρησαν τον πρόεδρο ότι κάνει κατάχρηση εξουσίας και καταργεί την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης...

Ο Mahmud και οι υφιστάμενοί του, με άλλον αέρα, συνέχισαν να μην μπορούν να βρουν ικανοποιητικά επιβαρυντικά στοιχεία κατά στελεχών του καθεστώτος Μουμπάρακ, είτε ήταν αστυνομικοί, είτε υπάλληλοι της διοίκησης που κατηγορούνταν για διαφθορά. Πράγμα που οδήγησε, στις 22 Νοέμβρη, στην “κλιμάκωση” του πολέμου, ξανά απ’ τον Μόρσι: εξέδωσε “συνταγματική απόφαση” που καθαιρούσε τον Mahmud, με την κατηγορία ότι έκανε πλάτες στους Μουμπαρικούς, και στη θέση του γενικού εισαγγελέα διόρισε τον Talaat Abdallah, μέλος μιας ομάδας με τίτλο “δικαστές για το καλό της αιγύπτου” - την οποία (ομάδα) η δικαστική χούντα κατηγόρησε αμέσως (όπως, φυσικά, τον Abdallah και τους βοηθούς του) σαν οργάνωση της αδελφότητας.
Θα μπορούσε να κατηγορήσει κανείς τον Μόρσι και την μουσουλμανική αδελφότητα για αφέλεια: δεν κάνεις καλά έναν μηχανισμό / λερναία ύδρα, όπως ο δικαστικός, κόβοντας ένα κεφάλι του. Θα μπορούσε κάποιος άλλος να βρει το ελαφρυντικό: δεν υπήρχε χρόνος για “σιγά σιγά” διάλυση του δικαστικού συμπλέγματος του προηγούμενου καθεστώτος. Το γεγονός είναι ότι η συγκεκριμένη “κατάφωρη παραβίαση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης” (όπως προβλήθηκε και εκλήφθηκε απ’ τους έτοιμους “κοσμικούς”) στις 22 Νοέμβρη, στάθηκε ένα σημείο “στροφής” στην οργάνωση του πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης Μόρσι. Γιατί 2 ημέρες μετά, στις 24 Νοέμβρη, μια δεκάδα από οργανώσεις της αντιπολίτευσης αποφάσισαν να συμπτύξουν το Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας. Από εκείνο το χρονικό σημείο και μετά, κάθε δήλωση ή πράξη των δικαστών πανηγυριζόταν σαν “προάσπιση της δημοκρατίας” και κάθε πράξη ή παράλειψη της κυβέρνησης Μόρσι σαν απόδειξη των σχεδίων “ισλαμοποίησης του αιγυπτιακού κράτους” ή, απλά, επικίνδυνης ανικανότητας.
Παρ’ όλα αυτά, κρατώντας το χρονοδιάγραμμα που είχε υποσχεθεί ο Μόρσι, στα τέλη Δεκέμβρη κατατέθηκε σε δημοψήφισμα το καινούργιο σύνταγμα. Απ’ την επιτροπή είχαν ήδη αποχωρήσει οι εκπρόσωποι των κοσμικών οργανώσεων, έτσι ώστε στη συνέχεια να μπορούν να καταγγέλουν την τελική πρόταση σαν “ισλαμοκεντρική”. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επρόκειτο για ένα σύνταγμα συντηρητικό στις ιδεολογικές του παραμέτρους. Όπως, επίσης, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εγκρίθηκε σε ένα “καθαρό” και δημοκρατικό δημοψήφισμα δύο γύρων, με ποσοστό 64%. - αλλά μικρή συμμετοχή (35%).

κανένα social μήντιο για την αντεπανάσταση!

Θα μπορούσε αυτή η εξέλιξη να θεωρηθεί σαν οριστική ήττα όσων προσπαθούσαν να υπονομεύσουν και να δυσφημίσουν “απ’ τα μέσα” την κυβέρνηση Μόρσι.... Αλλά όχι! Η καθεστωτική αιγυπτιακή al Ahram, στις 20 Αυγούστου του 2013, μετά δηλαδή το πραξικόπημα και τις μαζικές δολοφονίες όσων διαδήλωναν εναντίον του, έγραψε μεταξύ άλλων τα εξής (ο τονισμός δικός μας):

...
Η πρώτη φάση της μετάβασης, απ’ τις 11 Φλεβάρη του 2011 [σ.σ.: την τρίτη βδομάδα της επανάστασης] ως τις 30 Ιούνη του 2012 [η ημέρα της εκλογής του Μόρσι] ήταν σκέτη καταστροφή για την εικόνα του στρατού, εξαιτίας διάφορων λαθών στην διαχείριση της κρίσης, ένα ζήτημα στο οποίο ο στρατός δεν είχε εμπειρία. Παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και η βία και αγριότητα εκ μέρους του στρατού εναντίον διαδηλωτών κατέστρεψε την υπόληψη του στρατού για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ειδικά μεταξύ των επαναστατημένων. Αυτή ήταν εντελώς πρωτόγνωρη κατάσταση για τον στρατό στην αίγυπτο.
Μετά την απομάκρυνση, τον Αύγουστο του 2012, του Hussein Tantawi, επικεφαλής του ανώτατου συμβουλίου των ενόπλων δυνάμεων, και του Sami Anan, αρχιστράτηγου, η νέα στρατιωτική διοίκηση [δηλαδή ο Sisi...] κρατήθηκε εκτός πολιτικής, για να διασώσει το κύρος της και να επιδιορθώσει την φήμη της.
Κυρίως άρχισε να επωφελείται έξυπνα απ’ τα επαναλαμβανόμενα λάθη της κυβέρνησης της μουσουλμανικής αδελφότητας...
Η στρατιωτική διοίκηση ξεκίνησε επίσης έναν διάλογο με τις φιλελεύθερες και επαναστατικές δυνάμεις, και άρχισε να δουλεύει για να κτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης μ’ αυτές. Και καθώς η αντίθεση ενάντια στον πρόεδρο και στην αδελφότητα οξυνόταν, ο στρατός, ύστερα από μια σύντομη περίοδο ουδετερότητας, ενημέρωσε την αντιπολίτευση ότι την υποστηρίζει, κατ’ αρχήν ηθικά. Αυτή η υποστήριξη έδωσε ώθηση. Το μήνυνα ήταν ότι ο στρατός δεν πρόκειται να κινηθεί από μόνος του κατά της κυβέρνησης, χωρίς να έχει υπάρξει πριν ένα πλατύ λαϊκό κίνημα που να τον υποστηρίζει. Με άλλα λόγια, το μήνυμα ήταν: “κινητοποιηθείτε, και θα σας ακολουθήσουμε”.
Αν και δεν είχε απευθείας υποστήριξη απ’ τον στρατό, το κίνημα Tamarrod ... επωφελήθηκε απ’ την ηθική και πολιτική υποστήριξη του στρατού.
Πέρα απ’ την εσωτερική πολιτική, όπου είχε μεγαλώσει το χάσμα μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, ο στρατός ανησυχούσε σοβαρά και για την εξωτερική πολιτική του Μόρσι, που χαρακτηριζόταν από θρησκευτικές και σεχταριστικές διαθέσεις, προς όφελος της Χαμάς (που είναι τμήμα της μουσουλμανικής αδελφότητας) στη λωρίδα της Γάζας, και εναντίον του αλαουίτικου καθεστώς του Bashar al-Assad στη συρία.
...

Η ίδια καθεστωτική εφημερίδα, λίγες ημέρες πριν το πραξικόπημα, στις 26 Ιούνη, διαφήμιζε τις χάρες του στρατού, και ειδικά του Sisi:

... Ο υπουργός άμυνας στρατηγός Abdel Fattah al-Sisi έχει κάνει τον στρατό ξανά πολιτικό παίκτη. Η χαρισματική ομιλία του σε ένα σεμινάριο αφύπνισης στο θέατρο Galla την Κυριακή σηματοδοτεί το γεγονός ότι ο στρατός θα κινηθεί για να παίξει ρόλο στην πολιτική διαδικασία αυτήν την κρίσιμη στιγμή. Ο πρώτην υπαρχηγός των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών στρατηγός Hossam Kheirallah είπε στην al Ahram weekly, ότι “με την ομιλία του ο στρατηγός al - Sisi παρουσίασε τον εαυτό του σαν την εναλλακτική λύση στο κοντινό μέλλον.... Είναι ο μόνος που κατάφερε να σώσει τον στρατό απ’ την καταστροφή μέσα σε μια κατάσταση που σχεδόν όλα τα υπόλοιπα  έχει διαλυθεί, μέσα σ’ ένα χρόνο. Είναι ο μόνος που μπορεί να επικοινωνήσει με τον δρόμο, χάρη στην επιτυχία που είχε με την διάσωση του στρατού....

Το μόνο που κατάφερε ο Μόρσι, στη δική του ομιλία μια μέρα μετά, στις 27 Ιούνη, επ’ αφορμή του ενός χρόνου απ’ την εκλογή του, ήταν μια καθυστερημένη παραδοχή που το μέλλον θα δείξει εάν πρόκειται να παίξει ρόλο παρακαταθήκης. Αφού παραδέχτηκε πως έκανε λάθη, στράφηκε (χωρίς να τους κατονομάσει, μόνο υπονοώντας τους) σε όλους εκείνους εντός ή εκτός αιγύπτου που θέλουν αναβίωση του καθεστώτος Μουμπάρακ. Μίλησε για πρώτη (και τελευταία) φορά για βαθύ κράτος· υπονόησε για πρώτη (και για τελευταία) φορά δημόσια τον αντιδραστικό ρόλο των “πολύ πλούσιων οικογενειών που έμαθαν να ζουν με συγκεκριμένο τρόπο και δεν θέλουν να τον αλλάξουν... που θέλουν να κρατήσουν τα προνόμιά τους αδιαφορώντας που θα οδηγήσουν τη χώρα”· και μίλησε για την ανάγκη να διοριστούν στην κρατική διοίκηση και γραφειοκρατία “στελέχη κάτω από 40 χρόνων”, υπονοώντας το συστηματικό σαμποτάζ σε βάρος της κυβέρνησής του· δίνοντας ταυτόχρονα ένα ακόμα επιχείρημα στους αντιπάλους του ότι σκοπεύει να αντικαταστήσει τους ανώτερους και ανώτατους κρατικούς υπαλλήλους με μέλη της αδελφότητας, για να πετύχει την “ισλαμοποίηση του κράτους”...
Και για να γίνει σαφές ότι “τέτοιες κουβέντες δεν πείθουν κανέναν”, αμέσως μόλις τέλειωσε η ομιλία του Μόρσι, “άγνωστοι” διαμαρτυρόμενοι επιτέθηκαν στα κεντρικά γραφεία της μουσουλμανικής αδελφότητας στην Αλεξάνδρεια και τα έκαναν στάχτη.

“Κουνηθείτε και θα ακολουθήσουμε” λοιπόν: το Tamarrod, που έγινε γνωστό διεθνώς για μια σύντομη μονάδα θεαματικού χρόνου και ήδη έχει ξεπεραστεί και ξεχαστεί, ήταν κατά κάποιον τρόπο το “κινηματικό” τμήμα του μετώπου εθνικής σωτηρίας. Φτιάχτηκε στις 28 Απρίλη του 2013, ανακοινώνοντας την φιλόδοξη πρόθεση να μαζέψει 15 εκατομμύρια υπογραφές κατά της κυβέρνησης Μόρσι. Γιατί 15 και όχι 5 εκατομμύρια; Επειδή έπρεπε (δια των υπογραφών) να φανεί πως οι αντιτιθέμενοι στον Μόρσι είναι ίσοι ή και περισσότεροι απ’ όσους τον ψήφισαν τον Ιούνη του 2012...
Μια μέρα πριν τη λήξη του τελεσίγραφου προς τον Μόρσι και τις ήδη αναγγελμένες μεγάλες διαδηλώσεις εναντίον του, στις 29 Ιούνη, οι εκπρόσωποι του Tamarrod δήλωσαν ότι είχαν μαζέψει 22.134.460 υπογραφές. Οι υπογραφές ποτέ δεν επιδείχθηκαν - και ποτέ δεν μαζεύτηκαν. Όμως το νούμερο “22 εκατομμύρια” ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για το Θέαμα: οι διεθνείς υποστηρικτές των αντιπάλων του Μόρσι, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται διάφορα καλοστεκούμενα διεθνή media αλλά και προσωπικότητες σαν τον Τόνι Μπλερ και άλλους, είδαν (και ανακοίνωσαν με την δέουσα ένταση) στις 30 Ιούνη, 20 εκατομμύρια διαδηλωτές - κατά του Μόρσι. Μερικοί που είχαν μείνει στην αναγγελία του Απρίλη είδαν “μόνο” 15 εκατομμύρια. Άλλοι, που ήθελαν να βοηθήσουν, είδαν 25 εκατομμύρια. Με “τόσα εκατομμύρια” στους δρόμους, ποιός θα είχε όρεξη να αμφισβητήσει την αλήθεια ότι δεν έχει γίνει κανένα πραξικόπημα, παρά μόνο ο συγχρονισμός του στρατού με την θέληση του λαού; (Ούτε καν η ελληνική αριστερά δεν θα έκανε τέτοιο ανοσιούργημα, όπως δείχνουμε σε χωριστή αναφορά...). Κρίσιμη παραπλάνηση για το κρίσιμο διάστημα των πρώτων ημερών του πραξικοπήματος: θα έπρεπε να εξασφαλιστεί στους καραβανάδες μια αρχική άνεση κινήσεων.
Εν τέλει, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του τυμπανιστή της εμπροσθοφυλακής, οι εκπρόσωποι του Tamarrod, λίγες ώρες πριν βγούν τα τανκς απ’ τους στρατώνες, κάλεσαν:

... Τους κρατικούς μηχανισμούς, συμπεριλαμβανομένων του στρατού, της αστυνομίας, και των δικαστών να σταθούν ξεκάθαρα δίπλα στη λαϊκή θέληση όπως αυτή εκδηλώνεται απ’ τα πλήθη...

‘Εκκληση στο βαθύ κράτος απ’ τα “πλήθη”... Μόνο που δεν υπήρξαν ποτέ 20, 25, 22, ή 15 εκατομμύρια στο δρόμο κατά του Μόρσι· όπως δεν υπήρξαν ποτέ τόσες ή σχεδόν τόσες, ή κοντά στις τόσες υπογραφές. Μετά την εδραίωση του πραξικόπηματος (ενόσω ο στρατός, η αστυνομία και οι φίλοι του καθεστώτος Μουμπάρακ έσφαζαν ακόμα τους εναντίον του διαδηλωτές) κάποιοι (αμερικάνοι) “καταμετρητές πλήθους”, ιδιωτικές εταιρείες, έβαλαν κάτω την χωροταξία του Καΐρου και των άλλων μεγάλων αιγυπτιακών πόλεων, για να καταλήξουν στο λογικό συμπέρασμα: ο μέγιστος αριθμός συγκεντρωμένων κατά του Μόρσι (στο σύνολο της χώρας) ήταν το πολύ 1,5 εκατομμύριο. Οι οπαδοί του Μόρσι, απ’ την αντίθετη μεριά, στις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις τους, ήταν (όχι πολύ αλλά σαφώς) λιγότεροι.
Το “κινητοποιηθείτε και ακολουθούμε” δεν αφορούσε, τελικά, μόνο τον αιγυπτιακό στρατό. Αλλά και καίριους προπαγανδιστές του δυτικού κόσμου, μαζί με τα αφεντικά τους, ειδικά τον άξονα Ουάσιγκτον - Λονδίνου (και Παρισιού), που και σαφώς ενημερωμένος απ’ τα πριν ήταν, και σαφώς είχε δώσει την έγκρισή του [6]. Όχι πολιτικό ισλάμ στην εξουσία - πώς να το κάνουμε διάολε;

Σημειολογικά - και πολιτικά - είναι δευτερεύον, δεν παύει ωστόσο να έχει μια σημασία. Κατά τους δυτικούς την επανάσταση της 25ης Γενάρη (του 2011) την έκαναν μόνο εν μέρει αληθινοί άνθρωποι. Βασικά την έκαναν τα social networks... Για την “διόρθωση της επανάστασης” στις 30 Ιούνη (του 2013) το ισοδύναμο, και μάλιστα το αθώο ισοδύναμο της μηχανής των social media ήταν μια άλλη μηχανή: του στρατού. Με τα τανκς, τα πολυβόλα, τα οδοφράγματα των παρακρατικών, τις φυλακές, τα βασανιστήρια, τα γαλόνια... Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι αυτή η μηχανή, η στρατιωτική και όχι η “επικοινωνιακή”, είναι που ταιριάζει στους αιγύπτιους, και στους άραβες γενικά. Το σίγουρο είναι ότι η “συλλογή υπογραφών”, μια modern μηχανική της κοινωνικής καταγραφής, θεωρείται επαρκής τρόπος για να “εκδηλώσουν την αντίθεσή τους” οι τριτοκοσμικοί, κάνοντας ταυτόχρονα έκκληση στις “ανώτερες δυνάμεις”· και επαρκής τρόπος σαν προμηθευτής αριθμών και μεγεθών για τους πρωτοκοσμικούς, για να ανασυνθέσουν αυτό - που - έχει - πάντα - δίκιο: το “μεγάλο πλήθος”. Με τρόπους και για λόγους που αξίζει να ερευνηθούν, το φιλοθεάμον κοινό του (σε κρίση ευρισκόμενου) καπιταλιστικού βορρά έχει φάει όλες τις παραμυθένιες προϋποθέσεις των “χρωματιστών επαναστάσεων” της cia και των συνεργατών της.

Αν χρειάζεται η επιβεβαίωση για το τι ετοιμαζόταν και το τι (από ποιούς και γιατί) έγινε στην αίγυπτο απ’ το τέλος Ιούνη και μετά, πέρα απ’ αυτά που εκθέτουμε πιο πάνω (και πέρα απ’ όσα έχουν συμβεί ήδη ως αυτή τη στιγμή στην αίγυπτο) αξίζει να διασώσουμε τις πιο κάτω κουβέντες ενός αιγύπτιου “αριστερού”, του Mamduoh Habashi [7], σε συνέντευξή του στο γερμανικό καθεστωτικό περιοδικό spiegel, που δημοσιοποιήθηκε στο site του στις 25 του περασμένου Ιούλη:

Habashi: ... Σε κάθε περίπτωση αναγνωρίζω ότι η τωρινή εξέγερση δεν έχει γίνει μόνο από επαναστάτες, αλλά επίσης από μέλη του παλιού καθεστώτος. Η συμμαχία κατά του Μόρσι εκτείνεται από αριστερούς έως φιλελεύθερους και εθνικιστές, και φτάνει έως σημαντικούς αξιωματικούς του στρατού.
Spiegel: Με άλλα λόγια η μεταβατική κυβέρνηση που βρίσκεται τώρα στην εξουσία συνίσταται εν μέρει απ’ αυτούς τους ανθρώπους που ήταν ο στόχος των διαμαρτυριών το 2011.
Habashi: Ναι, η μεταβατική κυβέρνηση ξεκάθαρα δεν είναι προϊόν την επανάστασης [εννοεί εκείνη της 25ης Γενάρη...] Εν πάσει περιπτώσει όμως αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός, επειδή μπορούμε να περιμένουμε ότι θα ξεδιπλώσει την ισχύ του νόμου. Και αποτελείται από ειδικούς που καταλαβαίνουν μερικά πράγματα για την οικονομία, την δικαιοσύνη και την γεωργία. Πιστεύω ότι τα πιο πιεστικά προβλήματα θα αντιμετωπιστούν. Υπάρχει και πάλι ελπίδα - που είχε χαθεί στις μέρες του Μόρσι.

μερικές διεθνείς διαστάσεις

Μαθημένες απ’ τις αραβικές εξεγέρσεις του 2011 και την ανατροπή των αυταρχικών καθεστώτων στην τυνησία και στην αίγυπτο, οι κυβερνήσεις του πρώτου κόσμου βολεύτηκαν να παραστήσουν τις “έκπληκτες” με το πραξικόπημα στην αίγυπτο. Βαθιά φιλοσοφική σκέψη άρχισε να διαρρέει τις πρώτες ώρες και τις πρώτες ημέρες, από διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και την Ουάσιγκτον, για το αν πρόκειται όντως για χούντα ή κάτι άλλο... Πολλές μαργαρίτες μαδήθηκαν.
Αλλά η αποφασιστική αντίσταση της “συμμαχίας κατά του πραξικοπήματος”, με κεντρικό συστατικό της την μουσουλμανική αδελφότητα, έθεσε πρακτικά στα πρωτοκοσμικά καθεστώτα το ερώτημα του πως θα κρύψουν τη χαρά τους για την ανατροπή της κυβέρνησης Μόρσι, τις συλλήψεις δεκάδων στελεχών της, τις δολοφονίες εκατοντάδων διαδηλωτών, και την ουσιαστική απαγόρευση της μουσουλμανικής αδελφότητας. Για να σωθούν τα προσχήματα διάφοροι εκπρόσωποι και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι άρχισαν να συρρέουν στο Κάιρο, για κουβεντούλα με τους στρατηγούς (και τον αιχμάλωτο Μόρσι) προκειμένου να πεισθούν η μεν αδελφότητα να αναγνωρίσει τα τετελεσμένα, ο δε στρατός να σταματήσει τις δολοφονίες.
Δεν βρίσκονταν όμως όλοι αυτοί οι καλοθελητές στο ίδιο μήκος κύματος - καθόλου! Η πιο καραμπινάτη περίπτωση παγκόσμιων αντιθέσεων (για να μην πούμε “παγκόσμιου πολέμου”) σε ότι αφορά το πραξικόπημα στην αίγυπτο είναι εκείνη του γερμανού υπουργού εξωτερικών Guido Westerwelle. Επαναλαμβάνουμε το κράτος: γερμανικό.
Λίγες ημέρες πριν την επίσκεψή του, η γερμανίδα πρωθ Μέρκελ και ο ίδιος είχαν δηλώσει (άκουσον άκουσον!) ότι ο Μόρσι είναι πολιτικός κρατούμενος και πρέπει να απελευθερωθεί αμέσως. [8] Νωρίτερα το Βερολίνο είχε χαρακτηρίσει την “επέμβαση του στρατού” σαν πραξικόπημα, και ήταν η δεύτερη πρωτεύουσα μετά την Άγκυρα [9] που μιλούσε έτσι.
Με τέτοια μυαλά και τέτοιες απόψεις στην βαλίτσα του πως δέχτηκαν οι καραβανάδες τον Westerwelle στις 7 Αυγούστου στο Κάιρο; Σχεδόν με τις κλωτσιές. Ζήτησε να συναντηθεί και με τον Μόρσι (όπως είχε κάνει νωρίτερα η χλωμή υποτιθέμενη υπεξ της ε.ε. Catherine Ashton και μια αντιπροσωπεία “σοφών” της αφρικανικής ένωσης), και εισέπραξε ένα μεγαλοπρεπές και ξερό “όχι”. 
Και δεν έφτανε αυτό το φτύσιμο. Μετά την συνάντησή του με τον Westerwelle ο χουντικός αιγύπτιος υπεξ Nabil Fahmy δήλωσε ότι “ο Μόρσι δεν είναι αξιοθέατο και μνημείο για να τον βλέπει όποιος θέλει” και σχεδόν έξω απ’ τα δόντια ότι “πριν δει κάποιος τον Μόρσι πρέπει να έχει συμφωνήσει με τον σχεδιασμό του στρατού, και να καταδικάζει τις πράξεις βίας και τρομοκρατίας” (εννοείται: τις διαδηλώσεις κατά του πραξικοπήματος).

Μια απ’ τις πρώτες διαδηλώσεις κατά του πραξικοπήματος

Με τίνος τις πλάτες η αιγυπτιακή χούντα χαρακτήρισε τον υπεξ του θεωρούμενου νο 1 ευρωπαϊκού κράτους, ούτε λίγο ούτε πολύ, “τουρίστα που ήρθε να δει τα αξιοθέατα”; Και απ’ την αντίθετη μεριά, μέσα από ποια μεσοπρόθεσμη προσέγγιση το Βερολίνο χαρακτήρισε τον Μόρσι πολιτικό κρατούμενο που πρέπει να απελευθερωθεί και να αποκατασταθεί στο πόστο του;
Θα διακινδυνεύσουμε την εκτίμηση ότι αυτά είναι περιστατικά ενός υπό εξέλιξη παγκόσμιου πολέμου, που δεν αφορά μόνο την μέση ανατολή. Μοιάζει σα να ξαναζεσταίνεται μια αντίθεση ισχυρή στη διάρκεια του Β παγκόσμιου, όπου οι αραβικοί πληθυσμοί ήταν εχθρικοί στους αποικιοκράτες άγγλους και γάλλους, και φιλικοί στο γ ράιχ, το οποίο αντιλαμβάνονταν (όχι λαθεμένα με βάση τις άμεσες εμπειρίες τους) σαν “απελευθερωτική δύναμη”. Γιατί η τότε γερμανία δεν είχε αποικίες και, κατά συνέπεια, δεν ήταν “λερωμένη” με τα εγκλήματα της αποικιοκρατίας που βάραιναν τόσο το Λονδίνο όσο και το Παρίσι (και το Άμστερνταμ στην ανατολική ασία, και τις Βρυξέλες στην αφρική...).
Οι καιροί πέρασαν, αλλά όσοι / όσες ανήκουν (ή βρίσκονται κοντά) στο πολιτικό ισλάμ δεν είναι ανόητοι να αγνοούν ποιές “μεγάλες δυνάμεις” εργάζονται, μαζί φυσικά με τους εσωτερικούς αντιπάλους τους, για να τους κάψουν. Ούτε το Βερολίνο ή άλλα κεντροευρωπαϊκά κράτη είναι ανόητα να μην ξέρουν τι καταλαβαίνουν στη Χαμάς, στη Χεζμπ’ Αλλάχ, στην Τεχεράνη, στην Άγκυρα - και στη μουσουλμανική αδελφότητα.
Εάν αυτή μας η εκτίμηση είναι βάσιμη, τότε έχουν εξηγήσεις τόσο οι “κάθετες” δηλώσεις του Βερολίνου περί “πραξικόπηματος” και “πολιτικού κρατούμενου”, όσο και η χοντροκομμένη αντίδραση του στρατηγού Σίσι και των δικών του. Το Βερολίνο δήλωσε ότι δεν συντάσσεται με την πολιτική της απαγόρευσης του πολιτικού ισλάμ· και το χουντικό Κάιρο (όχι επειδή είναι ισχυρό, αλλά επειδή έχει δυνατούς φίλους) απάντησε, περίπου, “να πάτε να γαμηθείτε κι εσείς”.

Λίγο νωρίτερα απ’ τον Westerwelle ήταν στο Κάιρο, πάλι για “μεσολαβητική προσπάθεια” ένας άλλος ευρωπαίος υπεξ: ο Frans Timmermans, της ολλανδίας. Αυτός δεν ζήτησε να μιλήσει με τον Μόρσι, περιορίστηκε σε εκπροσώπους της μουσουλμανικής αδελφότητας. Σε μια τηλεφωνική συνέντευξή του στο reuters μετά την επιστροφή του, εξέθεσε τους πραξικοπηματίες, το λιγότερο σαν αδιάλλακτους. Στην ερώτηση “γιατί αποτυγχάνουν οι διεθνείς διπλωματικές μεσολαβητικές προσπάθειες” απάντησε:

Έχοντας μιλήσει με τον μεταβατικό πρόεδρο, τον πρωθυπουργό και τον υπεξ, η εντύπωσή μου είναι ότι απλά δεν βλέπουν κανένα λόγο σ’ αυτή τη φάση να μιλήσουν με την μουσουλμανική αδελφότητα.

Κι αφού εκτίμησε ότι εάν η δημοκρατία αποτύχει στην αίγυπτο τότε δεν θα πετύχει σε καμία άλλη αραβική χώρα, προσέθεσε:

Αυτό που είδα στην αίγυπτο είναι ένα αυτόματο ανακλαστικό σε διάφορα μέρη του πολιτικού συστήματος, όπου ο κόσμος νοσταλγεί το παρελθόν, και αυτό δεν αφορά μόνο τον στρατό αλλά και κάποια κομμάτια της μουσουλμανικής αδελφότητας, που μπορεί να νοιώθουν καλύτερα με το να μην είναι μέρος του πολιτικού συστήματος αλλά να βρίσκονται εκτός.

Για την Ουάσιγκτον το πράγμα ήταν απλό. Ήξερε, βοήθησε (τους καραβανάδες και τους πολιτικούς συμμάχους τους), αφού οι βασικές προτεραιότητές της σε σχέση με το Κάιρο ήταν και είναι οι πιο κάτω, όπως τις παρουσίασε ένας “ειδικός αναλυτής” έγκαιρα, στα τέλη Μάη του 2013:
α) Η διατήρηση της ισραηλινο - αιγυπτιακής συμφωνίας ειρήνης του 1973 (Κάμπ Ντέιβιντ)·
β) Η ασφάλεια του διάπλου της διώρυγας του Σουέζ·
γ) Η απρόσκοπτη “αντιτρομοκρατική” συνεργασία με τις αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες.
Ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο απειλούσε η κυβέρνηση Μόρσι ή/και η μουσουλμανική αδελφότητα. Αλλά το τρίτο; Οι αμερικανικοί και ευρωπαϊκοί ορισμοί περί “τρομοκρατίας” δεν ταιριάζουν καθόλου με τις απόψεις του πολιτικού ισλάμ (και όχι μόνο στην αίγυπτο), αφού για παράδειγμα “τρομοκράτες” είναι και η Χαμάς. Αυτή η συνεργασία, λοιπόν, θα ακυρωνόταν εάν η μουσουλμανική αδελφότητα σταθεροποιούνταν στην εξουσία κι αν, μελλοντικά, κατάφερνε να βάλει στο χέρι όλα τα αρχεία και τα ντοκουμέντα της ήδη πραγματοποιημένης (επί Μουμπάρακ) αντιτρομοκρατικής κοινής δράσης του Καΐρου με την Ουάσιγκτον, ένοχα μυστικά στρατηγικής σημασίας που φυλάσσονται με μεγάλη ασφάλεια στα ντουλάπια των μυστικών υπηρεσιών της αιγύπτου.
Και για το Ριάντ επίσης, που όχι μόνο υποστήριξε το πραξικόπημα αλλά είναι ο χρηματοδότης του μικρότερου ισλαμικού κόμματος, του Νουρ, το πράγμα ήταν ξεκάθαρο απ’ την αρχή. Οι δικτάτορες σεΐχηδες της αραβικής χερσονήσου το τελευταίο που θα ήθελαν είναι πετυχημένες περιπτώσεις πολιτικών, δημοκρατικών κυβερνήσεων ισλαμοδημοκρατών, ειδικά στον αραβικό κόσμο. Συνεπώς το Νουρ δήλωσε “θετικό” στην “επέμβαση του στρατού”, για να κάνει λίγο πίσω (μπας και κρατήσει τους οπαδούς του) μόνο μετά τις μεγάλες σφαγές διαδηλωτών.
Όσο για το Τελ Αβίβ; Τι πιο χαρακτηριστικό από ένα δημοσίευμα της καθεστωτικής ισραηλινής εφημερίδας Jerusalem Post; Στις 18 Αυγούστου του 2013 η εφημερίδα έγραφε:

Το μήνυμα του ισραήλ προς την Ουάσιγκτον και σημαντικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σε σχέση με την αίγυπτο είναι ότι το βασικό ζήτημα είναι, απλά, να μείνει η χώρα όρθια.
“Το όνομα του παιχνιδιού τώρα δεν είναι η δημοκρατία” είπε ένας αξιωματούχος την Κυριακή, προσδιορίζοντας την θέση του ισραήλ στο αιγυπτιακό χάος. “Το όνομα του παιχνιδιού είναι ότι χρειάζεται ένα λειτουργικό κράτος. Ας μπει πρώτα η αίγυπτος σε μια σειρά, και μετά κουβεντιάζουμε για την επανεκκίνηση της δημοκρατικής διαδικασίας εκεί”.
... Ο αξιωματούχος είπε ότι αυτό το μήνυμα στέλνεται σε κάθε κυβέρνηση που ενδιαφέρεται για την άποψη του ισραήλ, το οποίο, αντίθετα απ’ τις ηπα και τις ευρωπαϊκές χώρες, γειτονεύει με την αίγυπτο και θα επηρεαστεί άμεσα από τις εξελίξεις εκεί. Αυτά τα σχόλια έγιναν μετά από την αυξανόμενη πίεση εντός των ηπα για την διακοπή της ετήσιας βοήθειας του 1,5 δισ. δολαρίων προς την αίγυπτο... “Μπορείτε να χαρακτηρίσετε όπως θέλετε τον Σίσι, αλλά τελικά, αυτό που χρειάζεται είναι μια λειτουργική κυβέρνηση να έχει την εξουσία στη χώρα. Κι αυτό τώρα μπορεί να το κάνει μόνο ο στρατός”.... Απαντώντας στην ερώτηση τι συνεπάγεται ακριβώς η διεθνής υποστήριξη του αιγυπτιακού στρατού, απάντησε “να μην στερηθούν κάτι, να μην γίνει κάτι εναντίον τους, και να μην εκτοξεύονται απειλές εναντίον τους”.
... Ο αξιωματούχος διέψευσε ένα ρεπορτάζ των New York Times του Σαββάτου το οποίο, αναφέροντας σαν πηγές δυτικούς διπλωμάτες, υποστήριζε ότι το ισραήλ είναι σε “πυκνή επικοινωνία” με το Σίσι, και ότι “τον διαβεβαιώνει να μην ανησυχεί για αμερικανικές απειλές για κόψιμο της βοήθειας”.

Μεγάλη η καρδιά του ισραηλινού κράτους, που θέλει το καλό του αιγυπτιακού - αρκεί να φοράει αρβύλες...

ανακεφαλαίωση ενός πραξικοπήματος που “δεν έγινε”
- ή μήπως μιας πανινόρθωσης που έγινε;

Είναι πολλοί οι πρωτοκοσμικοί, και στα μέρη μας επίσης, που στραβομουτσούνιασαν όταν, αφού είχαν πει και γράψει τις απεριόριστες παπαριές τους για ότι ο αιγυπτιακός στρατός είναι “το μη χείρον βέλτιστον”, έφαγαν στη μάπα την ουσιαστική απελευθέρωση του δικτάτορα Μουμπάρακ. Χμμμμ! Αυτό πως να το δικαιολογήσει κανείς “επαναστατικά”, “διαλεκτικά”, “μαρξιστικά - λενιστικά”; Μούγκα, “έλα μωρέ”, και πάμε παρακάτω...
Το γεγονός είναι ότι ο εισαγγελέας που είχε αναλάβει το κατηγορητήριο κατά του Μουμπάρακ ήταν αυτός ο Abdel-Maguid Mahmoud, που ο Μόρσι προσπάθησε να ξεφορτωθεί τον περασμένο Νοέμβρη. Δίκαιος ως το κόκκαλο έκανε ό,τι μπορούσε για να μην ξεκινήσει καν η έρευνα κατά του Μουμπάρακ. Τελικά, δυο μήνες μετά την “πτώση” του πρώην δικτάτορα, και κάτω απ’ την πίεση του ζεστού ακόμα κόσμου, άρχισε “κάτι να κάνει”.
Όταν, τελικά, διαμόρφωσε το κατηγορητήριο και το παρουσίασε στο δικαστήριο, υπήρχαν χάσματα στην ποσότητα και την ποιότητα των στοιχείων εναντίον του Μουμπάρακ. Κρατικά ντουκουμέντα που τον ενοχοποιούσαν για τις εκατοντάδες δολοφονίες διαδηλωτών μυστηριωδώς είχαν εξαφανιστεί, και συνομιλίες μεταξύ κυβερνητικών αξιωματούχων και των μυστικών υπηρεσιών στη διάρκεια της επανάστασης εξίσου μυστηριωδώς είχαν “σβηστεί” απ’ τα αποθηκευτικά cds. Ο κόσμος πανηγύρισε όταν, παρά το επιμελημένα διάτρητο κατηγορητήριο, ο Μουμπάρακ καταδικάστηκε σε ισόβια· όμως ανεξάρτητοι νομικοί εξέφρασαν έκπληξη για την απόφαση, και υπέθεσαν ότι κάποια στιγμή θα γίνει καινούργια δίκη που, με βάση το “ελαττωματικό” κατηγορητήριο, θα μπορούσε ακόμα και να απαλλάξει τον Μουμπάρακ. Δεν ήταν περίεργο λοιπόν που ο Μουμπάρακ έκανε έφεση...
Ήταν σ’ εκείνο το χρονικό σημείο που ο Μόρσι έδιωξε οριστικά τον Mahmud, τον αντικατέστησε με τον Talaat Abdallah, και συγκρότησε μια καινούργια ερευνητική δικαστική ομάδα, για να συγκεντρωθούν αδιάσειστα πειστήρια εναντίον του Μουμπάρακ. Οι βασικές κατηγορίες που θα έπρεπε να θεμελιωθούν ήταν αφενός η ευθύνη του για το αίμα της καταστολής της επανάστασης, και αφετέρου οι μίζες που πήρε απ’ την συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου στο ισραήλ. Η καινούργια δίκη ξεκίνησε στις 25 Αυγούστου (και πήρε την πρώτη αναβολή της...) - τελικά υπό ιδιαίτερα φιλικές για τον Μουμπάρακ συνθήκες...

Η ανατροπή ενός δικτάτορα, και μάλιστα ενός δικτάτορα στρατηγικά βολικού για τον πρωτοκοσμικό ιμπεριαλισμό, δεν έχει καμία σχέση με κουβεντούλες και παραμυθάκια περί “ανατροπής” στην πλατεία Συντάγματος και στα ελληνικά καφενεία. Οι εξεγερμένοι του 2011 επέβαλαν το τέλος του Μουμπάρακ και μια δημοκρατική διαδικασία στην αίγυπτο κόντρα στα συμφέροντα και τις εκτιμήσεις όλων των κυρίων του καπιταλιστικού βορρά.
Ορισμένοι πονηροί, θέλοντας να μειώσουν αυτό το κατόρθωμα του ανταγωνισμού, υποστηρίζουν πως διάφοροι νεαροί των οργανώσεων που πρωτοστάτησαν στην εξέγερση / επανάσταση κατά του Μουμπάρκ είχαν κάνει φροντιστήριο στην σερβία, από στελέχη της otpor!, για “μη βίαιη μαζική δράση”. Αυτό είναι αλήθεια, για έναν μικρό (ίσως μια πεντάδα) αριθμό νεαρών αιγυπτίων. Ο συλλογισμός πάει, ύστερα, πιο μακρυά: ...άρα ήταν οι αμερικάνοι πίσω απ’ την ανατροπή του Μουμπάρακ. Ως εάν ο δικτάτορας της αιγύπτου να έπεσε - επειδή - τον - φύσηξαν - δυνατά! Υπάρχει, άραγε, “φροντιστήριο” (οποιασδήποτε προέλευσης) που να μαθαίνει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να στέκονται όρθιοι και να κρατάνε τις θέσεις τους μέσα σε δεκάδες και δεκάδες δεκάδων δολοφονίες, άπειρες συλλήψεις, άπειρα βασανιστήρια στα κρατητήρια, μέρα μετά την μέρα, βδομάδα μετά την βδομάδα; Εάν οι συνωμοσιολόγοι το ξέρουν αυτό το φροντιστήριο, να μας το υποδείξουν.
Ο Μουμπάρακ έπεσε - όχι όμως και ο στρατός, το αιγυπτιακό βαθύ κράτος, η συμμαχία των μεγαλοαστών με τους μηχανισμούς βίας και εκμετάλλευσης. Οι αιγύπτιοι εταίροι του διεθνούς καπιταλισμού / ιμπεριαλισμού έμειναν στη θέση τους, το βαθύ κράτος επίσης, “ακέφαλο” τυπικά αλλά με όλα του τα όργανα σε πλήρη λειτουργία. Μπορεί οι αιγύπτιοι να εκφράστηκαν δημοκρατικά / εκλογικά και να έδωσαν ξανά και ξανά πλειοψηφίες στη μουσουλμανική αδελφότητα, αλλά αυτό έπρεπε να είναι, να γίνει, μόνο μια παρένθεση. Και έτσι μεθοδεύτηκε.

Γιατί το κοσμικό τμήμα της αντιπολίτευσης, σοσιαλίζοντες διάφορων ειδών, αριστεροί επίσης διάφορων αποχρώσεων, δεν κατάφεραν να συγκροτήσουν, είτε πριν τις εκλογές (βουλευτικές και προεδρικές) είτε μετά, έναν σχηματισμό / κόμμα που να αποτελέσει, μεσοπρόθεσμα, την εναλλακτική στην ηγεμονία της αδελφότητας; Δεν ξέρουμε όλη την απάντηση, ξέρουμε όμως ένα σημαντικό κομμάτι της. Από μια ηλικία και πάνω αρκετοί απ’ αυτούς “υπήρχαν” με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και επί Μουμπάρακ, συμβιβασμένοι με το καθεστώς, τρώγοντας τα ψίχουλα πολυφωνίας που επέτρεπε το ίδιο για να παρουσιάζεται σαν “δημοκρατικό”. Οι νεώτεροι / νεώτερες απ’ την άλλη, που σήκωσαν και το μεγαλύτερο βάρος της επανάστασης, έχουν μηδέν εμπειρία δράσης σε συνθήκες δημοκρατίας (έστω και με την μουσουλμανική αδελφότητα σαν κυβέρνηση). Και, πράγμα που είναι σημαντικό, σχεδόν μηδέν σχέση ή πρόσβαση στις κινηματικές ιδέες και τις πρακτικές κοινωνικής αντιεξουσίας που τα τελευταία 40 χρόνια είναι κοινοτοπία στην ευρώπη και στην αμερική, βόρεια και νότια: η γλώσσα (και οι μεταφράσεις) συνιστά συχνά ένα είδος φραγμού για την κίνηση των ιδεών και τον εμπλουτισμό των απόψεων.
Προφανώς υπάρχουν και υλικά συμφέροντα που παίζουν σημαντικό ρόλο. Το γεγονός είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των μη θρησκευτικής ιδεολογίας ατόμων που συμμετείχαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην γέννηση της δημοκρατίας “δυτικού τύπου” στην αίγυπτο (καθώς και το ισλαμιστικό / σαλαφιστικό Νουρ, για να μην ξεχνιόμαστε) βοήθσαν να ξαναβγεί ο στρατός στους δρόμους. Κι όχι μόνο ο στρατός, αλλά και οι οπαδοί του Μουμπάρακ. Εκ των υστέρων, κι αφού οι δρόμοι ξαναγέμισαν με αίμα (το αίμα μόνο εκείνων που συνέχισαν να υπερασπίζονται την δημοκρατία...) η “αιγυπτιακή αριστερά” σκίστηκε, ιδιωτικά και αθόρυβα, στα δύο. Ένα μέρος αριστερών “μετανοιώνει” τώρα, αλλά είναι αργά. Ένα άλλο τμήμα όμως επιδεικνύει έναν προχωρημένο κυνισμό. “Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να γίνει κριτική στο στρατό” λένε, “γιατί ο κόσμος του δείχνει εμπιστοσύνη”· ο “κόσμος” τον οποίο οι ίδιοι δασκάλευαν επί μήνες για να “δείξει εμπιστοσύνη”. Και, συνεχίζουν, “...το επαναστατικό κίνημα ποτέ δεν θα μπορούσε να τα καταφέρει έχοντας σαν στόχους ταυτόχρονα την αδελφότητα και τον στρατό...” Οπότε, καταλήγουν στο σοφό συμπέρασμα, “ας αφήσουμε τον στρατό να τσακίσει την αδελφότητα... και αργότερα βλέπουμε τι θα κάνουμε μ’ αυτόν”.
Αυτό όμως είναι ό,τι συνέβαινε επί δεκαετίες, πριν την επανάσταση! Συνεπώς;;;

Η άποψή μας είναι ότι μπορεί μεν οργανωτικά η μουσουλμανική αδελφότητα να έχει κτυπηθεί (κυρίως απ’ τις συλλήψεις πολλών στελεχών της), όμως πολιτικά βγαίνει νικήτρια απ’ την άνιση αναμέτρησή της με την συμμαχία του βαθέος κράτους με όλους αυτούς. Βγαίνει νικήτρια επειδή επιβεβαιώνει, με το αίμα τουλάχιστον 800 δολοφονημένων διαδηλωτών και διαδηλωτριών, ότι αποτελεί την μοναδική σημαντική πολιτική / κοινωνική δύναμη που κρατάει σταθερά την σημαία της επανάστασης της 25ης Γενάρη.
Αντίθετα, όλες εκείνες οι μικρότερες ή μεγαλύτερες οργανώσεις, κόμματα, κομματίδια ή οι μεμονωμένοι (πρώην) επαναστάτες που συνέπραξαν στο πρόσφατο έγκλημα, έχουν καεί. Αποδείχθηκαν για πολλούς μήνες ανίκανοι να οργανωθούν και να οργανώσουν· αποδείχθηκαν, ύστερα, στην καλύτερη περίπτωση ηλίθιοι και στη χειρότερη λακέδες καλώντας τον στρατό να βάλει “τάξη”. Και θα γίνουν (κάποιοι απ’ αυτούς) οι καλύτεροι υπηρέτες μιας “μισοδημοκρατίας”, την οποία έξυπνα κινούμενος θα μαστορέψει ο στρατός, μια version λίγο καλύτερη από εκείνη της “δημοκρατίας” επί Μουμπάρακ· θα βρίσκονται πάντα κάτω απ’ την σκιά του, και θα είναι πάντα γελοίες βιτρίνες των ειδικών συμφερόντων τόσο των καραβανάδων όσο και των μεγαλοαστών και πραγματικών “αυτοκρατόρων” του αιγυπτιακού καπιταλισμού.

Κάποιος, με τον οποίο ασχολούμαστε αναλυτικά σε χωριστή αναφορά (η “6η Απρίλη” φοράει ερπύστριες), που διέτρεξε τα δυο τελευταία χρόνια της (νεαρής) ζωής του σαν η icon της ριζοσπαστικής πλευράς της επανάστασης της 25ης Γενάρη (μόνο και μόνο για να αποδειχθεί τις κρίσιμες στιγμές πολύ λίγος), συνόψισε κάπως έτσι αυτό που, κατ’ εμάς, είναι ο επιτάφιος γι’ εκείνον τον τόσο γενναίο, τόσο σύντομο, τόσο θεόστραβο και τελικά τόσο εύκολα χειραγωγήσιμο ριζοσπαστισμός της άνοιξης του 2011 στην αίγυπτο: [10]

...
Βρισκόμαστε πίσω στην αφετηρία, επειδή αυτό που συμβαίνει τώρα είναι πιο επικίνδυνο και πιο σύνθετο από την κατάσταση όπως ήταν πριν τις 25 Γενάρη...
... Όταν βρέθηκε ξανά ο στρατός στην εξουσία μετά την 25η Γενάρη, η εναλλακτική λύση ήταν η αδελφότητα. Όταν έγινε κυβέρνηση η αδελφότητα, ο στρατός έγινε ξανά η εναλλακτική λύση... Το πρόβλημα ήταν απ’ την αρχή αυτό το δίπολο. Έπρεπε να έχουμε μια πραγματική εναλλακτική...
... Είναι φυσικό να φοβόμαστε, ειδικά μετά την απελευθέρωση του Μουμπάρακ. Αλλά όταν πρόκειται για επανάσταση το ξέρουμε ότι θα υπάρξουν πολλά πισωγυρίσματα... Θα είναι δύσκολα... Αλλά κανείς μας δεν είχε σκεφτεί πριν ότι τα πράγματα θα μπερδεύονταν τόσο πολύ...
... Θα έπρεπε να νοιώθω κατάθλιψη, και ναι, έτσι νοιώθω. Κατάθλιψη. Αλλά έχω ακόμα ελπίδες, ακόμα και μ’ αυτό το μπλέξιμο, την βία, τους φόβους. Έχω ακόμα την ελπίδα ότι μια μέρα θα δούμε μια καινούργια αίγυπτο... Η γενιά μου ίσως δεν τις δει αυτές τις αλλαγές... Μπορεί να ανοίγουμε τον δρόμο για την επόμενη γενιά...

Καθόλου ηρωϊκά και πολύ πένθιμα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Ο τωρινός δικτάτορας, Αμπντούλ Φατάχ αλ-Σίσι, είχε διοριστεί απ’ τον ίδιο τον Μόρσι υπουργός άμυνας, και αρχηγός του αιγυπτιακού γεεθα, ύστερα από μια μάλλον συμβολική καρατόμηση του προηγούμενου, του Mohamed Hussein Tantawi, τον Αύγουστο του 2012 - τον οποίο ο Μόρσι θέωρησε υπεύθυνο (μαζί με άλλους ανώτατους αξιωματικούς και πολιτικούς υπαλλήλους, τους οποίους απέλυσε) για την ανεπιτυχή αντιμετώπιση ενόπλων στη χερσόνησο του Σινά στις 5 Αυγούστου. Για να χρυσώσει το χάπι ωστόσο (δηλαδή: φοβούμενος την αντίδραση του στρατιωτικού σμυμπλέγματος)  ο Μόρσι έκανε τον Tantawi  “ειδικό σύμβουλό” του, και τον παρασημοφόρησε για τις υπηρεσίες του με το ύφιστο στρατιωτικό παράσημο... Ο αλ-Σίσι απ’ την άλλη, φερόμενος ως θρησκευόμενος, είχε θεωρηθεί “φιλικά προσκείμενος” στη μουσουλμανική αδελφότητα· ήταν, απλά, φίδι κολοβό.
Το βασικό στην καριέρα του Σίσι είναι ωστόσο ότι είχε διατελέσει διευθυντής των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών απ’ το 2009, που σημαίνει ότι αν όχι από νωρίτερα (έχει κάνει σπουδές στην Αγγλία το 1996 και στις ηπα, στο “κολλέγιο πολέμου”, το 2006) σίγουρα από τότε και μετά ανέπτυξε την φιλία του με τις αμερικανικές, αγγλικές και άλλες μυστικές υπηρεσίες, στα πλαίσια του “αντιτρομοκρατικού πολέμου”.
[ επιστροφή ]

2 - Ο αμερικάνος πανεπιστημιακός Monte Palmer έγραψε επ’ αυτού στην ιστοσελίδα των asia times στις 20 Αυγούστου:
... Η αντιεπαναστατική στρατηγική του στρατού ήταν εξαιρετικά απλή αυτή καθ’ εαυτή. Κατ’ αρχήν θα έπρεπε να σαμποταριστούν οι προσπάθειες της κυβέρνησης της μουσουλμανικής αδελφότητας να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των μαζών για φαγητό, δουλειές, ασφάλεια και όλα όσα τροφοδότησαν την κατάρριψη του παλιού καθετώτος. Εάν αυτό το σαμποτάζ πετύχαινε, αυτό που απλά θα έπρεπε να κάνουν οι στρατηγοί ήταν να αφήσουν την οργή του κόσμου να φτάσει ως ένα σημείο, και ύστερα να την στρέψουν εναντίον της αδελφότητας. Μόλις προέκυπτε το χάος, ο στρατός θα μπορούσε να επέμβει για να σώσει τη χώρα - και την πάρτη του.
Ο πρώτος στόχος, του σαμποταρίσματος της κυβέρνησης της μουσουλμανικής αδελφότητας, ήταν σχετικά εύκολος, αφού οι στρατηγοί είχαν διατηρήσει τον έλεγχο του στρατού, της αστυνομίας, της κρατικής γραφειοκρατίας, του δικαστικού σώματος, της οικονομίας και των επίσημων θρησκευτικών θεσμών. Το φαγητό, τα καύσιμα, το ηλεκτρισμό και ο νόμος άρχισαν να εξαφανίζονται...
Ο δεύτερος στόχος, του να στραφεί η μαζική υστερία κατά της αδελφότητας, είναι επίσης σχετικά εύκολος. Κατηγορώντας την κυβέρνηση για τα πάντα, και για το χάος, οι στρατηγοί εγκαινίασαν μια εκστρατεία μίσους, κατηγορώντας μέσω άλλων της αδελφότητα ότι σκόπευε να μετατρέψει την αίγυπτο σε ισλαμικό χαλιφάτο. Κοσμικοί και φιλελεύθεροι συμπλήρωναν την εκστρατεία, κατηγορώντας την αδελφότητα ότι κλέβει την επανάσταση... Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον ο Σίσι απλά φρόντιζε να ρίχνει πότε πότε λάδι στη φωτιά, κάνοντας εκκλήσεις για αληθινή δημοκρατία, και υποσχόμενος ότι δεν πρέπει να χυθεί ούτε σταγόνα απ’ το ιερό αιγυπτιακό αίμα...
[ επιστροφή ]

3 - Μία απ’ τις ιδιαιτερότητες της μουσουλμανικής παράδοσης είναι πως, προκειμένου για γάμο, την “προίκα” δεν την βάζει η μέλλουσα σύζυγος αλλά ο μέλλον σύζυγος. Για να μετράει σαν γαμπρός (άσχετα εάν πρόκειται για “αίσθημα” ή για συνοικέσιο) ο άντρας πρέπει να έχει ιδιόκτητο σπίτι - κι αυτό είναι η πρώτη περιουσία του ζευγαριού.
Κόντρα στα ρατσιστικά παραμυθάκια, και για όσους / όσες έχουν μελετήσει τα γαμήλια έθιμα σε σχέση με την θέση της γυναίκας, το να οφείλει ο άντρας (μελλοντικός σύζυγος) να έχει προίκα, του είδους ιδιόκτητο σπίτι, και όχι η γυναίκα, είναι ένα μέρος απ’ την μουσουλμανική νομοθεσία και παράδοση προστασίας των γυναικών. Γιατί - και θα περιμέναμε όλο ενδιαφέρον για τις αντιρρήσεις! - το να είναι η προίκα “υποχρέωση” της γυναίκας (μελλοντικής συζύγου - εάν έχετε τίποτα υπ’ όψη σας απ’ τα εν Χριστώ έθιμα...) σημαίνει αγοραπωλησία γυναικών.
Σε κάθε περίπτωση η τήρηση αυτής της προϋπόθεσης είναι βαριά για εκείνους τους άραβες άντρες που δεν έχουν κάποια πατρική περιουσία / κληρονομιά (στα χωριά) ή έναν κάποιο σταθερό μισθό (στις πόλεις), ώστε να μπορούν να πάρουν (με την ελπίδα ότι θα το ξεχρεώσουν) στεγαστικό δάνειο απ’ τις τράπεζες. Η α λα αίγυπτος κρίση των τελευταίων χρόνων σημαίνει, μεταξύ άλλων, έναν αυξανόμενο αριθμό ανύπαντρων νεαρών αντρών, κρυφή πορνεία, και (με ευρωπαϊκή ορολογία) μια “λιμπιντική συσσώρευση” με άγνωστη κατάληξη...
[ επιστροφή ]

4 - Στη λίστα του πρωτοκοσμικού “απαγορεύεται το πολιτικό ισλάμ να κυβερνήσει” βρίσκεται, βέβαια, και η Χαμάς. Η οργάνωση κέρδισε τις πανθομολογούμενα “σωστές” εκλογές στα παλαιστινιακά εδάφη, στη λωρίδα της Γάζας και στη Δυτική Όχθη, τον Γενάρη του 2006, εκλέγοντας 76 βουλευτές στην 132 εδρών “παλαιστινιακή βουλή”, έναντι 43 της ως τότε κυβερνώσας, βαθιά διεφθαρμένης και φιλοϊσραηλινής Φατάχ. Ε, και λοιπόν; Με τις πλάτες των “δημοκρατικών” του πρώτου κόσμου, η Φατάχ έγραψε στα παπάρια των στελεχών της το αποτέλεσμα, αρνήθηκε να παραδόσει αυτήν την όποια εκπροσώπηση στη Χαμάς, και της κήρυξε πόλεμο. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που η βαθιά δημοκρατική ψυχή του καπιταλιστικού βορρά λέει “οι δύο κυβερνήσεις στα παλαιστινιακά εδάφη”: στη λωρίδα της Γάζας (όπου είχε σχεδόν καθολική υπεροχή) η Χαμάς, και στη δυτική όχθη (όπου η Φατάχ είναι μειοψηφία αλλά...) η “κυβέρνηση” της Φατάχ, και ο “πρόεδρος” Αμπάς. Του οποίου η θητεία έχει λήξει απ’ τον Γενάρη του 2009, και για την θέση του οποίου θα έπρεπε να έχουν γίνει εκλογές, τις οποίες (απλά) θα κέρδιζε ο υποψήφιος της Χαμάς... Γι’ αυτό και εδώ και 4,5 χρόνια αυτές οι εκλογές ΔΕΝ γίνονται, και δεν θα γίνουν ποτέ! Πλην όμως ο εγκάθετος, σφετεριστής και πολλά ακόμα Αμπάς “αναγνωρίζεται” σαν ο “νόμιμος πρόεδρος” απ’ όλους τους καθώς πρέπει πρωτοκοσμικούς.
Κι ούτε να θυμίσουμε ότι απ’ τους ίδιους η Χαμάς θεωρείται “τρομοκρατική οργάνωση”...
[ επιστροφή ]

5 - Εξαιτίας μιας πτώσης στον τουρισμό και, κυρίως, εξαιτίας του γεγονότος ότι οι εκατομυριούχοι και οι δισεκατομυριούχοι της αιγύπτου άρχισαν να βγάζουν μαζικά τα λεφτά τους εκτός συνόρων, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα του Καίρου (το “σκληρό νόμισμα”) έπεσαν από 36 δισ. δολάρια την εποχή της ανατροπής του Μουμπάρακ σε 14,4 δισ. στο τέλος Απρίλη του 2013. Απ’ την άλλη μεριά, η κυβέρνηση Μόρσι, προσδοκώντας να προσεταιριστεί τους δημόσιους υπαλλήλους (διορισμένους απ’ τον Μουμπάρακ) ή, έστω, να τους αδρανοποιήσει, διπλασίασε σχεδόν τους μισθούς τους, ανεβάζοντας τα μισθολογικά έξοδα του δημόσιου τομέα κατά 80%, στα 25 δισ. δολάρια τον χρόνο. Έγιναν, επιπλέον, 400 χιλιάδες προσλήψεις (σε δημόσιες υπηρεσίες) και άλλες 400 χιλιάδες θέσεις εργασίας συμβασιούχων επρόκειτο να γίνουν μόνιμες στο τέλος Ιούνη.
[ επιστροφή ]

6 - Η αμερικανική πρεσβεία στο Κάιρο είχε αλλεπάλληλες συναντήσεις με εκπροσώπους τόσο του στρατού όσο και της μουσουλμανικής αδελφότητας, τις τελευταίες βδομάδες πριν την 30η Ιούνη. Η επίσημη εξήγηση ήταν η “μεσολάβηση” και η “προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στη διένεξη”...
[ επιστροφή ]

7 - Ο Mamduoh Habashi είναι στέλεχος του “αιγυπτιακού σοσιαλιστικού κόμματος” που φτιάχτηκε στις 18 Ιούνη του 2011. Εικάζεται ότι το κόμμα αυτό έχει περίπου 1000 μέλη.
[ επιστροφή ]

8 - Οι καραβανάδες έδεσαν φυσικά αμέσως τον πρώτο εκλεγμένο πρόεδρο της αιγύπτου, αλλά επειδή είναι “ισλαμιστής” και όχι “σοσιαλιστής”, κανείς δεν έκανε σύγκριση με, φερ’ ειπείν, τον Αλιέντε. Στο κάτω κάτω δεν τον σκότωσαν. Τον έδεσαν, και τον κρατούν “σε άγνωστο μέρος” ως τώρα, κατηγορώντας τον για τι; Επειδή α) δραπέτευσε απ’ τις φυλακές, μαζί με άλλους συντρόφους του, στη διάρκεια της επανάστασης της 25ης Γενάρη, και β) δραπέτευσε με την βοήθεια της παλαιστινιακής Χαμάς...
Όλοι όσοι ψάχνουν τα εγκλήματα του Μόρσι ως προέδρου μπορούν να σκεφτούν ότι εάν οι πιο σκληροί αντίπαλοί του (οι καραβανάδες) βρήκαν να του χρεώσουν σαν μόνη κατηγορία την απόδρασή του στη διάρκεια της επανάστασης πριν 2 χρόνια, ε, τότε, δεν πρέπει να έκανε και τίποτα τρομερά πράγματα...
[ επιστροφή ]

9 - Οι ισλαμοδημοκράτες της τουρκίας ήταν εξ’ αρχής απόλυτα καθαροί στην καταδίκη του πραξικοπήματος. Και στην καταδίκη των δυτικών που “κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν”. Σαν “ανταμοιβή” η χούντα του Καΐρου απαγόρευσε ουσιαστικά στον Ερντογάν να πάει στη λωρίδα της Γάζας μέσω αιγύπτου, όπως είχε κανονιστεί, τον Αύγουστο. Απλά του διαμηνύθηκε ότι δεν θα του επιτρέψουν να περάσει τα αιγυπτιακό-παλαιστινιακά σύνορα...
[ επιστροφή ]

10 - Ahmed Maher, ηλεκτρονική έκδοση al Ahram, 23 Αυγούστου 2013.
[ επιστροφή ]