Πάνω: ο Maher στα high του.
Κάτω: ανακοίνωση της ομιλίας του στο social medio της “6ης Απρίλη”...

η “6η Απρίλη” φοράει ερπύστριες

Η “6η Απρίλη” είναι μια οργάνωση νεαρών αιγυπτίων, που έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο τόσο στην προετοιμασία της πρώτης συγκέντρωσης κατά του Μουμπάρακ στις 25 Γενάρη του 2011, όσο και στο ξεδίπλωμα της εξέγερσης / επανάστασης μετά.
Το ιστορικό της, ως το 2011, είναι άψογο. Και μας έκανε - σα Sarajevo! Φτιάχτηκε την άνοιξη του 2008, σαν πρωτοβουλία συμπαράστασης στην απεργία των εργατών στην El Mahalla El Kubra, την βιομηχανική πόλη / κάτεργο του αιγυπτιακού καπιταλισμού. Στη συνέχεια στράφηκε κατά του καθεστώτος, έχοντας να αντιμετωπίσει τις κατά καιρούς συλλήψεις και φυλακίσεις μελών της. Το αποκορύφωμα ήταν φυσικά η επανάσταση και η (σχετική) επιτυχία της. Από τότε η “6η Απρίλη”, παρότι δεν ήταν η μοναδική νεολαϊίστικη οργάνωση της επανάστασης (υπήρχε και η Kefaya), έγινε κάτι σαν “επίσημος φορέας” στην μετεπαναστατική αίγυπτο, και οπωσδήποτε στα media και στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης - χωρίς να έχει πολύ μεγάλο αριθμό οργανωμένων μελών.
Δεν έγινε όμως ομοιόμορφα διάσημη όλη η “6η Απρίλη”. Κυρίως ένα στέλεχός της, ο μεγαλύτερος σε ηλικία (γεννημένος τον Δεκέμβρη του 1980 στην Αλεξάνδρεια) και με συλλήψεις επί Μουμπάρακ στο ενεργητικό του πολιτικός μηχανικός Ahmed Maher. Στο σύνολό της η οργάνωση, τόσο πριν όσο και μετά την επανάσταση είχε μια αρκετά ετερόκλητη σύνθεση, πάντα νεαρών (το πολύ έως 28 χρονών το 2011) μελών: από ανθρώπους με καθαρά φιλελεύθερες απόψεις (ελευθερία της αγοράς, ιδιωτικές επενδύσεις, αποκρατικοποιήσεις επιχειρήσεων) έως σοσιαλιστές, αριστερούς, αναρχικούς (απ’ τους ελάχιστους ως τότε στην αιγυπτιακή κοινωνία) αλλά και (μετριοπαθείς) ισλαμιστές. Κατά συνέπεια η ανάδειξη ενός προσώπου σαν “ηγέτη”, έστω κι αν προωθήθηκε απ’ τα μήντια και άλλους θεσμούς και όχι απ’ την ίδια την οργάνωση, λειτούργησε σαν “συγκεντροποίηση” των απόψεων στο εσωτερικό της: όταν μιλούσε ο Maher μιλούσε η “6η Απρίλη”.

Είναι βέβαιο, όχι μόνο από κατευθείαν συζητήσεις (μας) αλλά και απ’ το ρεπερτόριο της δράσης της “6η Απρίλη” απ’ το δεύτερο μισό του 2011 και μετά, ότι το κύριο μέλημα της οργάνωσης παρέμεινε η “κεντρική εξουσία”, και ότιδήποτε συνέβαινε εκεί. Παρότι η οργάνωση αυτοχαρακτηρίζεται σαν κίνημα και όχι σαν κόμμα, και παρότι δεν συμμετείχε στις βουλευτικές και στις προεδρικές εκλογές, στις δεύτερες, την άνοιξη του 2012, στελέχη της “6ης Απρίλη” (συμπεριλαμβανόμενου του Maher) υποστήριξαν στον πρώτο γύρο τον (cartoon πολιτικό) Μπαραντέι· και στον δεύτερο τον Μόρσι, εναντίον του μουμπαρικού Αχμέτ Σαφίκ. Σε μια λογική “το μη χείρον βέλτιστον”...
Η στάση της οργάνωσης άρχισε να γίνεται συστηματικά εχθρική προς την κυβέρνηση Μόρσι απ’ το δεύτερο εξάμηνο του 2012: παρότι όχι με τον ίδιο φανατισμό, η οργάνωση (όπως προκύπτει απ’ τις κατά καιρούς ανακοινώσεις και πρωτοβουλίες της) έμοιαζε να μοιράζεται την διαμορφούμενη ευρύτερα άποψη ότι η κυβέρνηση της μουσουλμανικής αδελφότητας “είναι ανίκανη να ικανοποιήσει τα αιτήματα της επανάστασης”. Στα τέλη Μάρτη του 2013 η “6η Απρίλη” οργάνωσε συγκέντρωση έξω απ’ το σπίτι του υπουργού εσωτερικών στρατηγού Mohamed Ibrahim, με αφορμή διάφορα περιστατικά βίαιης καταστολής, απ’ την αστυνομία, τους περασμένους μήνες. Τον αποκάλεσαν “πουτάνα της κυβέρνησης”, με την έννοια ότι κάνει “τις βρωμοδουλειές” της· μια εκτίμηση που στο βάθος της θα μπορούσε να είναι εντελώς λαθεμένη. Η συγκέντρωση κτυπήθηκε απ’ την αστυνομία, και έγιναν 4 συλλήψεις. Σαν στόχος ο υπουργός εσωτερικών (και δημόσιας τάξης) ήταν απόλυτα σωστός· με την διαφορά ότι ο στρατηγός ήταν ένας απ’ αυτούς που ο Μόρσι είχε συμπεριλάβει στην κυβέρνηση για να κρατήσει ισορροπίες με τον στρατό, ήταν δηλαδή ένα εξάρτημα - του - βαθέος - κράτους, που δούλευε εναντίον και της αδελφότητας και της νεαρής δημοκρατίας. Δεν είναι συμπτωματικό (η “6η Απρίλη” το ανακάλυψε εκ των υστέρων, όταν πια ήταν αργά...) ότι ο Mohamed Ibrahim διατηρήθηκε στο πόστο του απ’ τον δικτάτορα Σίσι, και ήταν ο άμεσος υπεύθυνος (σαν ο πολιτικός προϊστάμενος) των δολοφονιών από μπάτσους στη διάρκεια των εβδομάδων αίματος μετά το πραξικόπημα.
Η απάντηση της “6ης Απρίλη” στην καταστολή της συγκέντρωσής της 29ης Μάρτη, ήταν η οργάνωση, την ημέρα των γενεθλίων της (στις 6 Απρίλη του 2013) μιας ημέρας οργής κατά του Μόρσι. Αργά αλλά σταθερά η “6η Απρίλη” έμπαινε στο κόλπο που προετοίμαζαν έτσι κι αλλιώς το βαθύ κράτος, ο στρατός, οι αιγύπτιοι μεγαλοαστοί.

Στις αρχές Μάη ο Maher “βρέθηκε” στις ηπα. Ήταν καλεσμένος σε εκδήλωση “για το μέλλον της αραβικής άνοιξης” που οργάνωναν το project on middle east democracy, και το milken institute. Δεν είναι κάποια ανεξήγητη καχυποψία μας αλλά στοιχειώδης γνώση ότι τα διάφορα “project ... for democracy” είναι μακριά χέρια ή σκέτες βιτρίνες μυστικών υπηρεσιών. Το συγκεκριμένο p.o.m.e.d., στο site του, ισχυρίζεται ότι “ανέπτυξε σχέσεις με αρκετούς νεαρούς ηγέτες” των αραβικών εξεγέρσεων / επαναστάσεων, και ότι “ασχολούνταν με την αίγυπτο πριν απ’ το ξέσπασμα της επανάστασης”. Δεν ξεκαθαρίζεται εάν οι “σχέσεις” αναπτύχθηκαν πριν ή μετά την επανάσταση, όμως ξεκαθαρίζεται κάτι άλλο. Ότι το p.o.m.e.d., λειτουργώντας και σαν σύμβουλος της αμερικανικής κυβέρνησης, ασχολούνταν απ’ τα τέλη του 2012 με “πιθανά σενάρια πολιτικής μετάβασης” στην αίγυπτο. Για το τι είδους “σενάρια πολιτικής μετάβασης” απασχολούσαν αυτούς τους καλούς και δημοκράτες αμερικάνους μόνο (εύλογες) εικασίες μπορεί να κάνει κάποιος· όμως εάν αυτό βοηθάει, βασικός χρηματοδότης του p.o.m.e.d. είναι οι αδελφοί Ροκφέλλερ...
Ο άλλος οργανωτής, το milken institute, είναι ένα κόλπο μάλλον γνωστό στη διεθνή διπλωματία, που φτιάχτηκε το 1991 από έναν τραπεζίτη. Ο εν λόγω Michael Milken έγινε φίρμα όχι για το ινστιτούτο του, αλλά επειδή θεωρείται εφευρέτης της κερδοφορίας μέσω junk bond (“ομόλογα σκουπίδια” στα ‘70s και ‘80)s· και επειδή κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε το 1990 για διάφορες λαμογιές και καταχρήσεις.

Αυτοί λοιπόν κάλεσαν τον Maher στα μεγαλεία μιας αμερικανικής εκδήλωσης. Το p.o.m.e.d. του έκλεισε συναντήσεις και με “διάφορους αξιωματούχους” (σύμφωνα με δημοσίευμα του αμερικανικού καθεστωτικού foreign policy), απ’ το υπουργείο εξωτερικών, την κυβέρνηση Ομπάμα και το κογκρέσσο - χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες.
Ο ακριβής τίτλος της εκδήλωσης ήταν “αραβική άνοιξη: πρώτα ελπίδα, ύστερα αναστάτωση, μετά τι;” Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του milken institute, που έχει μόνο αποσπάσματα των όσων ειπώθηκαν, ο Maher (ο οποίος σερβιρίστηκε σαν “leader” της “6ης Απρίλη”) είπε (ο τονισμός δικός μας) ότι:

... Η επανάσταση δεν έχει ολοκληρωθεί όσο η μουσουλμανική αδελφότητα βρίσκεται στην εξουσία...
... Ναι, έχουμε περισσότερη ελευθερία. Είναι καλύτερα απ’ ότι πριν την επανάσταση... Αλλά θέλουμε αληθινή ελευθερία της έκφρασης, ελευθερία των πεποιθήσεων...
... Η απευθείας εμπλοκή των ηπα με τους επαναστάτες θα μειώσει το κύρος μας... Αλλά δεν πρέπει να στέλνουν οι ηπα την στρατιωτική βοήθεια στην αίγυπτο όσο υπάρχει η τωρινή κυβέρνηση... Δεν θέλουμε δακρυγόνα απ’ τις ηπα, θέλουμε επενδύσεις και υποστήριξη στις μκο...

Τέλος ο Maher διαμαρτυρήθηκε για το γεγονός ότι όταν ο αμερικάνος υπεξ John Kerry πήγε στο Κάιρο, συναντήθηκε με τον στρατό, με τον πρόεδρο Μόρσι και επιχειρηματίες, αλλά όχι με τους ακτιβιστές...
Ωστόσο η ανακοίνωση τύπου του p.o.m.e.d. δεν έκανε λόγο για “περισσότερη αλλά όχι αρκετή ελευθερία” στην αίγυπτο της προεδρίας Μόρσι. Έγραφε, αντίθετα, ότι:

... Σκοπός του ταξιδιού του Maher ήταν να υπογραμμίσει τους πολλούς κινδύνους που διατρέχει η δημοκρατική διαδικασία στην αίγυπτο, συμπεριλαμβανόμενου ενός εκτεταμένου περιορισμού της ελευθερίας του λόγου, της συνάθροισης και της οργάνωσης...

Ακόμα κι αν επιστρατεύαμε κάθε πιθανό ή απίθανο ελαφρυντικό για την περίπτωση Maher, το λιγότερο που θα του καταλογίζαμε σ’ εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, είναι αφέλεια, μεγαλομανία και ασυγκράτητη ροπή προς το να τον κολακεύουν. Όμως το πιο πιθανό είναι πως οι αμερικανικές αρχές “τον σκούπισαν”, αν δεν το είχαν κάνει νωρίτερα. Και απ’ την εξέλιξη των γεγονότων φαίνεται ότι “σκούπισαν” και την “6η Απρίλη” - ή, σίγουρα, τα στελέχη της εκείνα που έκαναν δημόσιες δηλώσεις για λογαριασμό της οργάνωσης. Η πολιτική απειρία και το κατόρθωμα της ανατροπής του Μουμπάρακ είναι εύκολο να επιτρέψουν σ’ όσους ξέρουν να χαϊδεύουν, να κάνουν τη δουλειά τους.
Ο Maher έκατσε συνολικά 13 ημέρες στις ηπα, και πέρα απ’ τους κυβερνητικούς αξιωματούχους, “είχε επαφές” και με στελέχη άλλων αμερικανικών think tanks και μκο. Κατά την επιστροφή του, το έδεσαν στο αεροδρόμιο του Καΐρου. Η επίσημη δικαιολογία της αστυνομίας ήταν “σε σχέση με τα γεγονότα της 29ης Μάρτη”. Αλλά ποιός είναι ανόητος για πιστέψει ότι η προσαγωγή (και η κράτηση / ανάκριση 1,5 ημέρας) είχε σχέση με κάτι που είχε γίνει πριν 1,5 μήνα, και όχι με το ταξίδι στις ηπα;
Η αμερικανική κυβέρνηση και τα αμερικανοαγγλικά media (π.χ. washington post, 13 Μάη) έδειξαν πάντως ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτήν την περιπέτεια του Maher. Η σύλληψή του είπαν οι ειδικοί (της “μετάβασης”) δείχνει ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται να συνεργαστεί ούτε με αξιόλογα μέλη της αντιπολίτευσης... Η τωρινή καταπιεστική προσέγγιση της αιγυπτιακής κυβέρνησης προκαλεί αντιδράσεις, την στιγμή που θα έπρεπε να επεκτείνει τον διάλογο με διαφορετικά τμήματα της αιγυπτιακής κοινωνίας... Παρότι η επίσημη ανακοίνωση του εκπροσώπου του Μόρσι ήταν ότι “ο πρόεδρος δεν συμφωνεί με τις πολιτικές διώξεις” και ότι “η κυβέρνηση ετοιμάζει έναν καινούργιο νόμο για τις πολιτικές ελευθερίες” (αφού ο εφαρμοζόμενος ήταν της εποχής Μουμπάρακ), οι δηλώσεις και τα ρεπορτάζ σχετικά με την προσαγωγή του Maher τόνισαν και ξανατόνισαν τον αντιδημοκρατικό χαρακτήρα της αιγυπτιακής κυβέρνησης, με ιδιαίτερα επιβαρυντικό το γεγονός ότι ο Maher είχε υποστηρίξει τον Μόρσι στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Αν πιάνουν ακόμα κι αυτόν, τότε σκεφτείτε... ήταν το motto.
Όσο για τον ίδιο τον Maher; Αμέσως μετά την απελευθέρωσή του έδωσε συνέντευξη στο ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι al-Nahar όπου δήλωσε:

... Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι χειρότερο απ’ αυτά που υποφέραμε την εποχή του Μουμπάρακ... Η μόνη διαφορά μεταξύ του Μοχάμεντ Μόρσι και του Χόσνι Μουμπάρακ είναι η θρησκευτική απόχρωση...

Η σύγκριση αυτής της δήλωσης με εκείνην, πριν λίγες ημέρες, στην αμερικανική εκδήλωση, δείχνει ότι ο Maher, με εμπειρία διώξεων επί Μουμπάρακ, χρειαζόταν μόνο 1,5 ημέρα κράτηση, για να μετατρέψει το “τώρα είναι καλύτερα” που είπε στην εκδήλωση στο L.A. σε “τώρα είναι χειρότερα” στο αιγυπτιακό κανάλι.

Η “μεγάλη κίνηση”, ωστόσο, της “6ης Απρίλη” δεν ήταν καθόλου αφελής. Στις 2 Ιούλη, μια μέρα πριν την ανοικτή και επίσημη επέμβαση του στρατού, σε συνέντευξη τύπου, ο Maher διατύπωσε ένα “τελεσίγραφο / σχέδιο μετάβασης” 6 σημείων, προς τον Μόρσι και την κυβέρνησή του.
Το πρώτο “βήμα” απαιτούσε, ως την επόμενη ημέρα στις 3.00 το μεσημέρι:
α) Ο Μόρσι να έχει αναστείλει την ισχύ του συντάγματος [εκείνου που είχε εγκριθεί με δημοψήφισμα]·
β) Να έχει διαλύσει την “άνω βουλή” [εκλεγμένη δημοκρατικά]·
γ) Να έχει παραιτηθεί αναθέτοντας την προεδρία της αιγύπτου στον πρόεδρο του συνταγματικού δικαστηρίου [σ’ έναν μηχανισμό, δηλαδή, του βαθέος κράτους].
Δεν έχουν σημασία τα επόμενα 5 σημεία. Σημασία έχει το γεγονός ότι το τελεσίγραφο δεν έλεγε πουθενά τι θα γίνει στην περίπτωση που απορριφθεί. Αλλά αυτό δεν χρειαζόταν. Μια μέρα νωρίτερα, στις 1 Ιούλη, ο Σίσι είχε στείλει το δικό του τελεσίγραφο στον Μόρσι: μέσα σε 48 ώρες να έχει ικανοποιήσει “τα αιτήματα του λαού”, αλλιώς... Τα δύο τελεσίγραφα, του στρατού και της “6ης Απρίλη”, από σατανική σύμπτωση, έληγαν την ίδια ημέρα και ώρα (Τετάρτη 3 Ιούλη το μεσημέρι). Και το ένα τελεσίγραφο, αυτό της “6ης Απρίλη”, σαν εκφραστής “των αιτημάτων του λαού”, συμπεριλαμβανόταν στο άλλο, εκείνο του στρατού...
Κι έτσι, όταν ο Μόρσι και η μουσουλμανική αδελφότητα δεν άκουσε την “6η Απρίλη” και τους υπόλοιπους του tamarrod και του “μετώπου εθνικής σωτηρίας”, ανέλαβε ο Σίσι.

Τι απέμενε για την “6η Απρίλη”; Κατ’ αρχήν η διάλυση: κάμποσα μέλη της έφυγαν απ’ την οργάνωση για να σχηματίσουν ένα καινούργιο “μέτωπο”, που λέγεται “τρίτο τετράγωνο” και δηλώνει εχθρικό και απέναντι στη μουσουλμανική αδελφότητα, και απέναντι στο στρατό. Μόνο που οι συγκεντρώσεις που κάλεσαν, μέσα στη γενική σφαγή, στρατοκρατία αλλά και την καθαρή θέση της μουσουλμανικής αδελφότητας κατά του πραξικοπήματος, ήταν μεγέθους των δυο δεκάδων ανθρώπων...
Και ύστερα το “κλάμα”. Ο Maher, ο “πολύς” Maher, κατέφυγε στους καινούργιους φίλους του, στέλνοντας ένα γράμμα στην washington post (δημοσιεύτηκε στις 5 Ιούλη). Όπου ανάμεσα στα άλλα γράφει:

... Υπάρχουν λόγοι σοβαρής ανησυχίας για τις πράξεις του αιγυπτιακού στρατού. Η υποστήριξή μας στον μεταβατικό οδικό χάρτη προς καινούργιες εκλογές στηρίχτηκε στη δέσμευση του στρατού ότι δεν θα ανακατευτεί στην πολιτική ζωή της αιγύπτου. Η όλο και πιο εντεινόμενη εμπλοκή του στρατού στην πολιτική διαδικασία της οποίας είμαστε τώρα μάρτυρες είναι ανησυχητική.
Η κλιμάκωση της ρητορικής του μίσους στα μήντια κατά της μουσουλμανικής αδελφότητας και των φιλελεύθερων με ανησυχεί επίσης πολύ. Είναι μια ρητορική που ενθαρρύνει την εξολόθρευση μιας ολόκληρης πολιτικής τάσης ή απαιτεί την φυλάκιση των μελών της, άσχετα απ’ τις απόψεις τους, κι αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο. Αρνηθήκαμε να μεταχειριστούμε με τέτοιο τρόπο τα στελέχη του καθεστώτος Μουμπάρακ όταν έχασαν την εξουσία. Πώς μπορώ να υποστηρίξω μια τέτοια μεταχείριση της αδελφότητας τώρα;
Ακόμα περισσότερο δεν μπορώ να δεχτώ ότι, για άλλη μια φορά, η κυβέρνηση εξαπλώνει τον έλεγχό της στα μήντια, με την δικαιολογία του πολέμου στην τρομοκρατία. Έχοντας παλιότερες εμπειρίες με τον στρατό - είχα συλληφθεί και ξυλοκοπηθεί για την δράση μου το 2008 - δεν μπορώ παρά να φοβάμαι ότι μπορεί να κατηγορηθώ σαν τρομοκράτης εάν κάνω κριτική στο νέο καθεστώς.
Κανένας δεν μπορεί να ξεχάσει τα λάθη που έγιναν απ’ τον Μόρσι ή την αδελφότητα. Αλλά δεν είναι δικαιώμά μου να ρωτήσω γιατί δολοφονήθηκαν περισσότεροι από 100 υποστηρικτές του Μόρσι, οι περισσότεροι με μια σφαίρα στο κεφάλι και στο στήθος; [1]
Παρά την υποστηριξή μου στο επαναστατικό κύμα της 30ης Ιούνη και παρά το γεγονός ότι προηγήθηκε ένα λαϊκό κίνημα πριν κινητοποιηθεί ο στρατός, τώρα έχω πολλούς λόγους να φοβάμαι. Φοβάμαι την δράση εναντίον των βασικών απαιτήσεων της επανάστασης της 25 Γενάρη, φοβάμαι την συνεχιζόμενη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και την επέκταση των μέτρων έκτακτης ανάγκης, στο όνομα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας - που σημαίνει ότι όποιος είναι αντίθετος με τις αρχές θα χαρακτηρίζεται τρομοκράτης.

Αυτά στις 5 Αυγούστου απ’ τον “ηγέτη” της “6ης Απρίλη”. Τα άλλα (στο τέλος της προηγούμενης αναφοράς) στις 23 Αυγούστου.
Τόσο γενναίος, τόσο σύντομος, τόσο θεόστραβος και τελικά τόσο εύκολα χειραγωγήσιμος ριζοσπαστισμός...

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1 - Αναφέρεται στην πρώτη απ’ τις πολλές σφαγές που έκανε ο στρατός, την δεύτερη ημέρα του πραξικόπηματος όπου τεθωρακισμένα με ένοπλους στρατιώτες στην κορυφή σημάδευαν και πυροβολούσαν στο ψαχνό νεαρούς διαδηλωτές (“τρομοκράτες” είπαν...) που τους έριχναν πέτρες, κινούμενα (τα τεθωρακισμένα) κατευθείαν εναντίον των συγκεντρωμένων.
[ επιστροφή ]