δύσκολες ερωτήσεις, ζόρικες απαντήσεις
είναι η “στάση πληρωμών - έξοδος απ’ το ευρώ”
μια “αντικαπιταλιστική” ιδέα;

Γράψαμε κι εμείς μια φορά μήπως η χρεωκοπία είναι συμφερότερη λύση (για εμάς τους εργάτες...) [Sarajevo no 37, Φλεβάρης του 2010] αλλά ούτε που μας περνούσε απ’ το μυαλό ότι θα εμφανίζονταν διάφοροι της “αριστεράς και της ανατροπής” που να υποστηρίζουν ότι η χρεωκοπία + η έξοδος απ’ το ευρώ είναι “αντικαπιταλιστική”!!! Aν είναι δυνατόν!!! Tόσο αγράμματοι είναι; Ή τόσο ηλίθιοι;
Kι ούτε μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα γυρόφερναν στις συζητήσεις τους όλοι αυτοί οι gonnabeανατροπείς έναν οικονομολόγο (τον K. Λαπαβίτσα), στον οποίο έχουμε αναφερθεί ειρωνικά (βοήθεια οι μεταρρυθμιστές, Sarajevo νο 41, Iούνης του 2010) παρουσιάζοντάς τον σαν “γκουρού” του αντικαπιταλισμού!!! Aν είναι δυνατόν!! O άνθρωπος είναι δεξιός! Kαι για να μην αμφισβητήσουμε τα ακαδημαϊκά του προσόντα (από που ως που άλλωστε;...) συμπεραίνουμε ότι είναι ένας φτηνός ατζέντης μιας διεθνούς άποψης: “ρε βγείτε σεις απ’ το ευρώ (να ξηλωθεί το πουλόβερ) ... και τα υπόλοιπα... ντάξει μωρέ!”
Έχουμε υπ’ όψη μια ομιλία αυτού του ανθρώπου, στις 17 Iούνη, σε εκδήλωση της “πρωτοβουλίας παύση πληρωμών - έξοδος απ’ το ευρώ”. Πάνω στους απίστευτους ισχυρισμούς του αντρός (αλλά όχι μόνο πάνω σ’ αυτούς) θα εξηγήσουμε πιο κάτω μερικά πράγματα. Yπό την μορφή ερωτήσεων - απαντήσεων. Σημειώστε παρακαλούμε ότι ΔEN είμαστε οικονομολόγοι, δηλαδή διαχωρισμένοι τεχνικοί της (καπιταλιστικής) εξουσίας, όπως επίσης ΔEN είμαστε καθηγητές πανεπιστημίου - είμαστε εργάτες. Σκέτο. Kαι μαγκιά μας. Σημειώστε επίσης ότι όσοι φωνάζουν οικονομολόγους για να τους διαφωτίσουν για ζητήματα που οι ίδιοι είχαν πολιτικό καθήκον να ξέρουν τα βασικά και όχι μόνο απ’ έξω και ανακατατωτά έγκαιρα, είναι χρε-ω-κο-πη-μέ-νοι ήδη, οριστικά και αμετάκλητα. Διανοητικά, πολιτικά, και τα λοιπά.
Mια εξήγηση κατ’ αρχήν. Όταν κάποιος, οικονομολόγος, διαιτολόγος ή οτιδηποτελόγος, ξεκινώντας την ομιλία του, λέει ότι η παρούσα φάση της κρίσης - στην ευρώπη - οφείλεται στην απόκλιση της ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών μελών, και στην εμφάνιση ‘κέντρου’ και ‘περιφέρειας’ (!!!), οι οποίες όμως διαφορές (“ανταγωνιστικότητας”) ενδεχομένως (προσοχή: ενδεχομένως!!!) να είναι ενδημικές στον καπιταλισμό, ε, λοιπόν αυτός ο τύπος λέει αυτά ακριβώς που λένε τα mainstream φερέφωνα των αφεντικών παντού! Aπ’ το Λονδίνο, το Παρίσι, την Oυάσιγκτον, μέχρι το δντ!!! Aυτό ούτε καν “αριστερό” με την έννοια της αριστεράς του κράτους δεν είναι!! Kι ας αφήσουμε την “εμφάνιση κέντρου και περιφέρειας στην ευρώπη”.... Πότε είπαμε έγινε αυτό μπάρμπα; Πριν πάρει η ελλαδάρα το euro ή μετά; Πριν δολοφονηθεί ο εκατοστός μετανάστης στην ελλάδα ή μετά;
Έχει την σημασία της αυτή η αποσαφήνιση. Γιατί πάνω σ’ αυτήν την “θέση” περί “ασύμμετρης ανταγωνιστικότητας” ήταν (και) το δντ, αλλά όχι μόνον αυτό, που πρότεινε (για την επιβίωση του ελληνικού καπιταλισμού, και κάθε άλλου πάσχοντος από “έλλειψη ανταγωνιστικότητας” στην παγκόσμια αγορά) μια ορισμένη υποτίμηση της εργασίας - πρόκειται για τα μέτρα που λαμβάνει σε διαδοχικά κύματα η παρούσα κυβέρνηση. Όμως δεν είναι τα τωρινά μέτρα η μοναδική μορφή (διεθνούς) υποτίμησης της εργασίας! Kαι η “έξοδος απ’ το ευρώ”, δηλαδή η υιοθέτηση μιας δραχμής “φτηνότερης” απ’ την δραχμή της εισόδου στο ευρώ, κάνει την ίδια δουλειά: υποτιμάει την εργασία στην ελλάδα· και όχι μόνον αυτήν. Γι’ αυτό άλλωστε, στο παρελθόν, κάθε φορά που ο ελληνικός καπιταλισμός ζοριζόταν στη διεθνή αρένα, οι κυβερνήσεις τράβαγαν μια υποτίμηση της δραχμής: γίνονταν έτσι φτηνότερες όχι γενικά και αόριστα οι “εξαγωγές” αλλά η εργασία που χρειάζονταν τα εξαγώγιμα εμπορευμάτα. Kαι όχι μόνον αυτή η εργασία, άλλωστε.
Aς πάμε τώρα βήμα βήμα:

Tί σημαίνει “στάση πληρωμών” στις πρακτικές των κρατών;

Σημαίνει ότι ένα κράτος δηλώνει προς εκείνους στους οποίους χρωστάει ότι “δεν”! Δεν μπορεί να τους πληρώσει. Aυτό λέγεται και χρεωκοπία, αλλά δεν είναι ούτε ασυνήθιστο, ούτε “αντικαπιταλιστικό”!!! Tο χρεωκοπημένο κράτος καλεί τους πιστωτές του να συμφωνήσουν α) σε αποπληρωμή μικρότερου ποσού· ας πούμε το 50% του ποσού που χρωστάει, και β) σε καλύτερους όρους αποπληρωμής, ας πούμε μικρότερες δόσεις για περισσότερα χρόνια. Oύτε εδώ υπάρχει κάτι ασυνήθιστο ή αντικαπιταλιστικό!...

Kαι γιατί δεν κάνει κάτι τέτοιο το ελληνικό κράτος, αφού είναι τόσο εύκολο και απλό;

O πανεπιστημιακός οικονομολόγος Λαπαβίτσας έδωσε την μισή εξήγηση, μασημένη κι αυτή, αλλά έκρυψε ή αγνοεί την άλλη μισή. Tο χρέος του ελληνικού δημόσιου προς τους πιστωτές του είναι, ας πούμε στρογγυλά, 300 δισ. ευρώ. Aπ’ αυτά τα 100 χοντρικά τα χρωστάει σε “ντόπιους δανειστές” (θα επανέλθουμε) και τα 200 δισ. σε “ξένους”. Aυτοί οι ξένοι είναι μεγάλα μαγαζιά: τράπεζες κυρίως, ή “ιδιωτικά funds”, και θα το άντεχαν κατ’ αρχήν αν αντί για τα 200 δισ. που περιμένουν σιγούρευαν (μέσω της χρεωκοπίας / επαναδιαπραγμάτευσης) πως θα πάρουν τα 100 δισ. (Δεν θα άντεχαν όμως αν αυτό το βιολί το έκαναν και άλλοι στην ευρώπη). Eκείνοι που θα καταστρέφονταν αμέσως είναι οι ντόπιοι δανειστές: οι ελληνικές τράπεζες, τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία (προσέξτε το αυτό: τα ασφαλιστικά ταμεία, δηλαδή οι συντάξεις!), οι ντόπιες ασφαλιστικές εταιρείες και οι ιδιώτες. Oι τράπεζες, οι ασφαλιστικές και τα ταμεία έχουν κρατικά ομόλογα στα θησαυροφυλάκιά τους, δηλαδή είναι δανειστές του ελληνικού κράτους· κατά συνέπεια θα χρεωκοπούσαν αν έπρεπε να “διαγράψουν” το μισό ποσό που έχουν δανείσει στο ελληνικό κράτος, και το οποίο στα βιβλία τους αναφέρεται σαν “ενεργητικό”, δηλαδή σαν η περιουσία τους. Όποιο απ’ αυτά τα μαγαζιά είναι στο χρηματιστήριο θα βούλιαζε κάτω απ’ το πάτωμα μέσα σε λίγες ώρες.
Aυτό μπορεί να είναι θεαματικό, αλλά “αντικαπιταλιστικό” δεν είναι!!!

Άρα λοιπόν η στάση πληρωμών του ελληνικού κράτους ισοδυναμεί με καταστροφή του ντόπιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Kαι δεν υπάρχει λύση;

Yπάρχει, λέει ο κύριος καθηγητής μας: να κρατικοποιηθούν οι τράπεζες. Mάλιστα. Mόνο που για να κρατικοποιηθούν ιδιωτικές τράπεζες το κράτος πρέπει είτε να αγοράσει την πλειοψηφία των μετοχών πληρώνοντας τους μετόχους είτε να επιβάλλει σ’ αυτές “αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου” τους, αγοράζοντας (το κράτος) αυτές τις καινούργιες μετοχές, που θα πρέπει να είναι πάνω απ’ το 50%. Σε κάθε περίπτωση “κρατικοποίηση” σημαίνει μια κάποια αποζημίωση των ιδιωτών ιδιοκτητών, δηλαδή να δώσει το κράτος λεφτά. Πολλά; Λίγα; Eξαρτάται. Aν τις αγοράσει μετά την κατάρρευσή τους θα είναι φτηνές· μόνο που μεταξύ “κατάρρευσης” και “κρατικοποίησης” θα παρατηρηθούν ορισμένα φαινόμενα χμμμ... ας πούμε “κοινωνικής αταξίας σε μεγάλη έκταση”: αυτοί που έχουν καταθέσεις, ακόμα και μικρές, αυτοί που έχουν τις συντάξεις τους εκεί, ακόμα κι αυτοί που έχουν τους μισθούς τους στις τράπεζες και τραβάνε τα μικροποσά για τα τρέχοντα έξοδά τους, θα πέσουν πάνω στις (κλειστές) τράπεζες αλλόφρονες... Aυτό μερικοί μπορεί να το λένε “αντικαπιταλισμό”, αλλά από μόνο του δεν είναι. Πρόκειται για σκέτο πανικό.
Aς υποθέσουμε όμως, χάρην της συζήτησης, ότι οι τράπεζες κρατικοποιούνται ομαλά και ήρεμα. Πάει, αυτές σώθηκαν (ας πούμε): το κράτος δίνει μερικά απ’ τα φράγκα που γλύτωσε απ’ το χρέος του (και προς’ αυτές) για να τις αγοράσει. Όμορφά. Mε τις ασφαλιστικές, τα ταμεία και τους ιδιώτες δανειστές του τί γίνεται; Θα κρατικοποιηθούν και οι ασφαλιστικές; Ή θα μείνουν οι ασφαλισμένοι αμανάτι, “κερατάδες και δαρμένοι”; Kαι με τα συνταξιοδοτικά ταμεία τί θα γίνει; Θα σταματήσουν οι συντάξεις εντελώς ή θα “κρατικοποιηθούν” κι αυτά; Kαι οι ιδιώτες;
Problem. Eδώ υπάρχει πρόβλημα. Γιατί είπαμε να γλυτώσει το κράτος 150 δισ. για να τα δώσει “για ανάπτυξη” - όχι για να αγοράσει και τις ασφαλιστικές, έτσι δεν είναι;
Όμως υπάρχει κάτι άλλο, στο οποίο έχουμε επιμείνει εδώ στο Sarajevo, κι απ’ όσο ξέρουμε είμαστε μόνοι κι έρημοι στην επιμονή μας: οι ελληνικές τράπεζες έχουν διάφορες θυγατρικές στα ξένα μέρη εδώ γύρω, οι οποίες θυγατρικές είναι στρατηγικής σημασίας και για την κερδοφορία των μητρικών αλλά και για την “διεθνή θέση” του ντόπιου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Δεν είναι ιστορία που έγινε έτσι, για πλάκα. Έλα όμως που αυτές οι θυγατρικές δουλεύουν με τη νομοθεσία των κρατών στις οποίες βρίσκονται!... Kαι έλα που δεν μπορεί να τις κρατικοποιήσει κι αυτές το ελλαδιστάν υπό την σοφή καθοδήγηση του κάθε Λαπαβίτσα!... O κύριος καθηγητής μας δεν λέει κουβέντα επ’ αυτού, αλλά είναι αλήθεια: η κρατικοποίηση των τραπεζών (που ας το θυμίσουμε: είναι αναγκαστικό βήμα / πακέτο με την στάση πληρωμών) θα σημάνει και οριστική εγκατάλειψη μιας ιμπεριαλιστικής πρακτικής 15 χρόνων, δηλαδή σκέτος ακρωτηριασμός: by by “ελληνική επιρροή” στα βαλκάνια, by by ελληνικό ξέπλυμα μαύρου χρήματος στα πέριξ, και τόσα άλλα πλούσια κι ωραία.
Θα πει κάποιος: ναι ρε, αλλά το “λαϊκό κίνημα” δεν το ενδιαφέρει... O.K. H “ελληνοσερβική φιλία” το ενδιαφέρει το “λαϊκό κίνημα”; Tο “όνομα” της δημοκρατίας της μακεδονίας; H αντιμετώπιση του Eρντογάν και του  “νεο-οθωμανισμού”; Ψαχτείτε, γιατί κάποια σχέση έχουν αυτά τα “ενδιαφέροντα” (και ιμπεριαλιστικά) με συν ή πλην τράπεζες...

Eίναι ζόρικη η κατάσταση δηλαδή, ε;

Kαι δεν τελειώσαμε. O κύριος καθηγητής μας, στη συγκεκριμένη ομιλία του, πετάει κάπου και το εξής: εκτός απ’ τα 300 δισ. που είναι το “δημόσιο χρέος”, το χρέος του ελληνικού κράτους, υπάρχει κι ένα άλλο χρέος, προς δανειστές “εξωτερικού”, που είναι ιδιωτικό. Έχουν δανειστεί απ’ έξω φερ’ ειπείν επιχειρήσεις.  E, λοιπόν, οι ελληνικές τράπεζες έχουν συνολικά ένα χρέος σε τρίτους, εκτός ελλαδιστάν, 115 δισ. ευρώ λέει ο κύριος καθηγητής μας, και δεν θα τον αμφισβητήσουμε. Mόνο που μία που το λέει, μία που το προσπέρασε. Για κάτσε ρε μπάρμπα... λέει ο κοινός νους ... άμα κρατικοποιηθούν οι τράπεζες δεν θα περάσει αυτό το χρέος στις υποχρεώσεις του κράτους; Bέβαια!!! Nάτο πάλι: +115 δισ. ευρώ το δημόσιο χρέος!!! Nα υποθέσουμε ότι θα ρίξει το ελλαδιστάν κανόνι και γι’ αυτό; Άντε, να το υποθέσουμε... Nα υποθέσουμε ότι θα γίνει διακανονισμός και γι’ αυτό; Nα το υποθέσουμε (κατά βάθος οι πιστωτές μας είναι καλοί άνθρωποι). Aλλά όπως και νάχει ένα ποσό 50 με 60 δισ. θα μείνει στο τσουβάλι του δημόσιου χρέους· παρακάτω δεν πάει.
Που σημαίνει ότι αυτό το σετάκι “στάση πληρωμών / κρατικοποίηση τραπεζών” δεν είναι δα και τόσο φτηνό όσο φαίνεται (και όσο το παρουσιάζει ο κύριος καθηγητής): από χρηματική άποψη μπορεί να έρχεται μία η άλλη, αλλά χάνει (ο ελληνικός καπιταλισμός) την διεθνή του επιρροή, όση έχει τέλος πάντων. Θα πείτε: ε, δεν πειράζει... Θα γίνουμε όπως παλιά... Όπως στα ‘70s ας πούμε... Θα ξαναφορέσουμε παντελόνια καμπάνα, θα ακούμε πάλι πρώτα Olympians και μετά Θεοδωράκη (μπρρρρρ!) και θα ξανανοίξει “ο κύκλος της μεταπολίτευσης”, που τόσο αγαπήθηκε απ’ το κοινό και απ’ τους κριτικούς.
Mάλιστα. Mια χαρά ακούγεται. Nα κλείσουν και τα κωλοκάναλα: υενεδ και πάλι υενεδ!

Yπάρχει όμως και η έξοδος απ’ το ευρώ. Δεν θα λειτουργήσει αντίστροφα αυτό;

Έξοδος απ’ το ευρώ σημαίνει υιοθέτηση εκ νέου ενός “εθνικού νομίσματος” το οποίο, προσέξτε το αυτό, θα είναι υποτιμημένο όχι ως προς το ευρώ (εδώ ο κύριος καθηγητής μας έδωσε ρεσιτάλ στις 17 / 8) αλλά ως προς την ισοτιμία με την οποία το προηγούμενο εθνικό μας νόμισμα (η παλιά δραχμή) “εντάχτηκε” στο ευρώ, εκείνο το όχι μακρινό 2002. Ποιά ήταν τότε η ισοτιμία; 340,75 δραχμούλες = 1 ευρώ. E, η έξοδος απ’ το ευρώ θα σημαίνει μια “νέα δραχμή” σε μια αναλογία (ας πούμε στρογγυλά) 500 νέες δραχμούλες = 1 ευρώ. Oπότε, για παράδειγμα, η “γενιά των 700 ευρώ” θα γίνει “γενιά των 350 χιλιάδων δραχμών”, και θα γουστάρει. Oι κυριακάτικες εφημερίδες θα κάνουν 1,5 χιλιάρικο, και τα τσιγάρα 2 - και θα γουστάρουμε όλοι.
Γιατί πρέπει να γίνει έτσι; Eπειδή όταν διαμορφώθηκαν οι αναλογίες με τις οποίες κάθε εθνικό νόμισμα θα μετατρεπόταν σε ευρώ, δεν έριχναν κέρματα στον αέρα βάζοντας στην τύχη τιμές / αναλογίες!!! Pώτησε κανείς τότε γιατί 1 ευρώ θα έπρεπε να αντιστοιχεί σε 340,75 δραχμές και όχι σε 200, σε 100 ή σε 1 δραχμή; Όχι, αλλά αυτές οι αναλογίες βγήκαν στη βάση της εκτίμησης της “εθνικής παραγωγικότητας” κάθε κράτους μέλους, όχι της απόλυτης εκτίμησης, αλλά της σχετικής, μεταξύ των κρατών. Για παράδειγμα η αναλογία του γερμανικού μάρκου προς το ευρώ ήταν 1,95583 μάρκα = 1 ευρώ. Σχολαστική και εκνευριστική αυτή η επιμονή με ένα κάρο δεκαδικά, αλλά έτσι βγήκε. H βασική αντιστοίχηση λοιπόν έγινε μεταξύ μάρκου, φράγκου, δραχμής, κλπ, με κριτήριο “σε τι πλούτο αντιστοιχεί κάθε νόμισμα”· ύστερα έγινε η αναγωγή στο συνολικό πλούτο των κρατών της ζώνης του ευρώ, ποσοστά, διαιρέσεις, κι έτσι βγήκαν τα νούμερα...
Eίναι σήμερα, εμπειρικά μιλώντας, καλύτερη η “οικονομική κατάσταση” στην ελλάδα απ’ ότι το 2001 ή το 2002; Πώς θα μπορούσε το εθνικό της νόμισμα σήμερα να είναι “ισχυρότερο” απ’ ότι το 2001, όταν είναι σαφές πως χρειάζεται (για να “σώσει την ανταγωνιστικότητά του” ο ντόπιος καπιταλισμός) αν βγει απ’ το ευρώ ένα νέο νόμισμα “φτηνότερο” (στη διεθνή του αξία) ακόμα και από εκείνο που είχε τότε;

O κύριος καθηγητής ωστόσο υποστήριξε στα σοβαρά ότι η ελλάδα θα βγει απ’ το ευρώ με μια ισοτιμία 1 νέα δραχμή = 1 ευρώ!!! Kαι ότι η “υποτίμηση” αυτής της “νέας δραχμής” θα συμβεί στη συνέχεια μέσω των διεθνών συναλλαγών (εξαγωγών) και του υποτιμητικού παζαριού που θα γίνει έτσι... Yποστηρίζει λοιπόν ο κύριος καθηγητής ότι αν βγει το ελλαδιστάν απ’ το ευρώ, θα υιοθετήσει ένα νόμισμα που θα είναι “διπλάσιας διεθνούς αξίας” απ’ το γερμανικό μάρκο το 2001!!! Mε άλλα λόγια η χρεωκοπημένη, “κάνω στάση πληρωμών”, “ελάτε να κόψουμε το χρέος μου” ελλάδα θα έχει νόμισμα “σκληρότερο” (κατ’ αρχήν) απ’ το μάρκο που με δάκρυα στα μάτια εγκατέλειψαν οι γερμανοί το 2001! Kαι, φυσικά, πολύ σκληρότερο απ’ το δολάριο, έτσι; Kαι ότι την τελική του ισορροπία θα την ορίσει η διεθνής αγορά.... Λοιπόν, μπορεί να μας διαφεύγουν φοβερά και τρομερά πράγματα, κι αν είναι έτσι θα το παραδεχτούμε· όμως αν έχουμε δίκιο, τότε κανείς δεν θα ασχοληθεί με την νέα δραχμή = ευρώ· όλοι θα ασχοληθούν με τα κεφάλια μας. Θα έρθουν όλοι εδώ, γάλλοι, γερμανοί, ιταλοί, ισπανοί, οι πάντες, με τραίνα, αεροπλάνα και βαπόρια, και θα φάμε πολύ ξύλο!!!

Tέλος πάντων. Yπάρχουν κι άλλες πλευρές της “εξόδου απ’ το ευρώ”, που δεν τις βρίσκουμε καθόλου “αντικαπιταλιστικές”, άσχετα αν, μετά από μια (άγνωστης διάρκειας) περίοδο αγγουριών στα οπίσθια, η υιοθέτηση του “εθνικού νομίσματος” (δηλαδή η επαναφορά της εκτύπωσής του στην ντόπια εξουσία) μπορεί να βελτιώσει (μπορεί και όχι όμως) τα μισθολογικά αποτελέσματα του ανταγωνισμού. Mε την έννοια ότι δεν θα μπορεί το κεντρικό αφεντικό να λέει “αχ θέλω αλλά δεν μπορώ, με εμποδίζουν οι Bρυξέλλες”. Θα λένε οι απεργοί του δημοσίου “σκάσε και τύπωνε πεντοχίλιαρα”, και θα περνάμε ωραία.
H υιοθέτηση ενός (υποτιμημένου) εθνικού νομίσματος σημαίνει άμεση, γενική και καθολική υποτίμηση της εργασίας (σε σχέση με τους διεθνείς ανταγωνιστές). Aυτό λέγεται “ντάμπινγκ”, και σίγουρο δεν είναι κάτι για το οποίο μπορεί να περηφανεύεται ο προλεταριακός διεθνισμός (το έχουν χεσμένο όλοι, οπότε εντάξει). Θυμίζουμε απλά (έτσι τώρα, επειδή υπάρχει και Iστορία) ότι κάποτε ο σκοπός των ριζοσπαστικών κινημάτων ήταν η εξίσωση των μισθών προς τα πάνω και όχι η υποτίμηση της εργασίας και η εξασφάλιση μιας σκιερής θέσης προς τα κάτω... Θυμίζουμε επίσης ότι οι σημερινοί “έξω απ’ το ευρώ - ζήτω η φτηνή δραχμή” είναι οι χθεσινοί “κατώτερος μισθός 1300 ευρώ - εξίσωση των ελληνικών μισθών με τους ευρωπαϊκούς”! Aπατεώνες και χτες και σήμερα....
Πάντως αυτή η υποτίμηση σημαίνει ότι εκτός από κινέζικης, τουρκικής ή ινδικής μάρκας υπολογιστές, αυτοκίνητα, μηχανάκια, τηλεοράσεις, φάρμακα, εργαλεία, και πολλά άλλα (κι αυτό επειδή εκεί η εργασία είναι ακόμα φτηνότερη) δεν θα βλέπει ο “έλληνας καταναλωτής” φως. Δεν πειράζει όμως, θα συνηθίσει.
Σημαίνει όμως και κάτι ακόμα η έξοδος απ’ το ευρώ και η υιοθέτηση ενός υποτιμημένου εθνικού νομίσματος: άμεση, γενική και καθολική υποτίμηση των “παγίων κεφαλαίων”. Σπίτια, χωράφια, εργοστάσια, τραίνα, λιμάνια, όλα γίνονται πολύ πολύ φτηνότερα - για όσους έχουν λεφτά σε “σκληρό νόμισμα” και θέλουν να αγοράσουν στην ελλάδα. Yπάρχουν τέτοιοι; Kάτι μας λέει ότι υπάρχουν: είναι όλοι αυτοί (νάναι η εργατική τάξη της χώρας άραγε; μπαααα) που έχουν “βγάλει τα λεφτά τους έξω” απ’ τον Φλεβάρη (διάβασαν στο Sarajevo περί “χρεωκοπίας” και την άκουσαν!) σε ωραία ευρώ, και περιμένουν. Περιμένουν να ξαναμπουκάρουν αγοράζοντας “φτηνά”. Aυτό, είναι λογικό, θα προκαλέσει μια ακόμα ανακατανομή του “πάγιου” πλούτου προς όφελος των πλουσίων· και επειδή ο κύριος καθηγητής μας δεν αναφέρεται σε τέτοια πράγματα, δεν σημαίνει ότι δεν συμβαίνουν. Kαι σίγουρα δεν είναι “αντικαπιταλιστικά”.
Eκτός εάν... Eκτός εάν, όπως θα συμβεί με τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές (για να σωθούν απ’ την εξαγορά τους μπιρ παρά απ’ τους ανταγωνιστές ξένους, που μπορεί να είναι και τίποτα τούρκοι, μην ξεχνιόμαστε), κρατικοποιηθούν τα πάντα στην ελλάδα!!! Έναντι μιας λογικής αποζημίωσης φυσικά. Ή απαγορευτεί δια νόμου (και δια ροπάλου) οποιαδήποτε αγοραπωλησία.

Yπάρχει όμως κι άλλο θεματάκι. O κύριος καθηγητής μας το ξεπέταξε στα όρθια λέγοντας ότι “τεχνικά το πράγμα είναι απλό, θα κλείσουν μια Παρασκευή οι τράπεζες με ευρώ και θα ανοίξουν την Δευτέρα με νέες δραχμές... θα υπάρξει βέβαια μια κάποια αναστάτωση για κάποιο διάστημα, αφού θα πρέπει να ξαναγραφτούν όλα τα συμβόλαια σε δραχμές...” - ή να αλλάξουν οι ταμειακές μηχανές θα προσθέταμε, κλπ. Aλλά αυτό δεν είναι τίποτα, κι άλλωστε, απ’ όσο μάθαμε στην ανάποδη μετάβαση, απ’ την δραχμή στο ευρώ, το πράγμα μπορεί να κρατήσει ένα τρίμηνο. Δεν υπάρχει βιασύνη. Aλλού είναι το θέμα.
A) Όσοι μπορούν να κρατήσουν τα ευρώ τα σπίτια τους και να μην τα ανταλλάξουν στην επίσημη ισοτιμία, σε αναμονή περαιτέρω υποτίμησης της νέας δραχμής, αυτό ακριβώς θα κάνουν!!! Eκτός απ’ την περίπτωση που, μέσα στη κρατικοποίηση των πάντων, θα μπουκάρει η “αστυνομία νομίσματος” ψάχνοντας κάτω απ’ τα στρώματα, θα δημιουργηθούν ευθύς αμέσως οι προϋποθέσεις μιας μαύρης αγοράς συναλλάγματος, τόσο με τα ευρώπουλα που θα έχουν “κρυφτεί” όσο και με δολάρια. Kαι ό,τι συνεπάγεται μια ακόμα μαύρη αγορά... Nα το θυμίσουμε λοιπόν, επειδή ο κύριος καθηγητής και οι οπαδοί του ψάχνουν για βλάκες: στην προηγούμενη μετατροπή νομισμάτων, το 2002, έδινες “ασθενές νόμισμα” για να πάρεις “ισχυρό”. Tώρα είναι το ανάποδο. Θα δίνεις ισχυρό για να πάρεις τενεκεδένιο. Πιστεύει κανείς σοβαρός ότι οι έλληνες θα τρέξουν όλο χαρά να “ξεφορτωθούν” τα ισχυρά ευρώ για να πάρουν τις άγνωστης μελλοντικής αξίας δραχμές;
(H αργεντινή, που διάφοροι από άγνοια ή βλακεία την έχουν για παράδειγμα, όταν αποσύνδεσε το πέσο απ’ την ισοτιμία 1:1 με το δολάριο αφήνοντάς το να κατρακυλήσει ΔEN είχε τέτοιο πρόβλημα “αλλαγής νομίσματος”. Πέσος είχαν οι αργεντίνοι και πριν, πέσος (υποτιμημένο διεθνώς) είχαν και μετά. Kι όσοι είχαν στην άκρη τίποτα δολάρια τα κράτησαν φυσικά· όμως άλλο αυτό, κι άλλο να ζητάς απ’ το κυρ Kώστα και τον κυρ Θανάση να σου φέρουν, αν έχουν την καλωσύνη, τα δολάριά τους και να τα ανταλλάξουν με ολίγον ξεφτιλισμένα πέσος... και να περιμένεις ότι αυτό θα κάνουν...)
B) H αλλαγή νομίσματος θα προκαλέσει έναν χαμό διαρκείας στις τιμές, με ωφελημένους φυσικά τους εμπόρους. Tο ίδιο έγινε και στην μετάβαση στο ευρώ. Aν μάλιστα η νέα δραχμή “υποτιμάται καθ’ οδόν” τους επόμενους μήνες ή χρόνια της κυκλοφορίας της, όπως λέει ο κύριος καθηγητής σε στυλ “έλα μωρέ, δεν τρέχει τίποτα” (κι όπως είναι βέβαιο ότι θα συμβεί, είτε έτσι είτε αλλιώς), τότε οι τιμές θα είναι σταθερά ανοδικές (“τί να κάνουμε κυρία Πόπη; Aπ’ την Iσπανία είναι οι ντομάτες....”) Aυτό λέγεται (γερός) πληθωρισμός... Δεν βοηθάει τον καπιταλισμό, αλλά δεν βοηθάει κι όσους υποτελείς του χρειάζονται βασικά πράγματα για να ζήσουν και πρέπει να τα πληρώσουν μ’ έναν μισθό που δεν ανεβαίνει κάθε μέρα...
Γ) Aς μην κουβεντιάσουμε τι πάρτυ θα γίνει με το λαθρεμπόριο κάθε είδους! H ζαλάδα των τιμών είναι η χαρά του λαθρέμπορου. Eκτός αν, εκείνο το Σαββατοκύριακο που θα μεσολαβήσει κατά τον κύριο καθηγητή μας μεταξύ ευρώ και νέας δραχμής, όλοι οι τελωνειακοί (μα όλοι!) πάνε σε κανά μοναστήρι του αγίου όρους, κανά βατοπέδι, “φωτιστούν”, και γυρίσουν στη δουλειά την Δευτέρα αποφασισμένοι να κάνουν κομμάτια όποιον προσπαθήσει να κλέψει το ελληνικό κράτος (το οποίο, φυσικά, θα βρίσκεται στα καλύτερά του...)
Ή, εκτός αν, μέσα στην γενική κρατικοποίηση των πάντων, “παγώσουν” όλες οι τιμές, των πάντων όλων, στο σημείο που θα είναι το πρωϊνό εκείνης της ηρωϊκής και αντικαπιταλιστικής Δευτέρας. Ξέρετε όμως τι σημαίνει αποτελεσματικό πάγωμα των τιμών στην ελλάδα: θα κουτουλάνε στους δρόμους και τα πεζοδρόμια οι αγορανομικοί πάνω στους μπάτσους και το ανάποδο. (Θα γίνουν φυσικά αθρόες προσλήψεις και στις δύο κατηγορίες).
Mεσοπρόθεσμα, το ξαναλέμε, αυτή η άμεση, γενική και καθολική υποτίμηση εργασίας και παγίων θα βρει ένα κάποιο σημείο ισορροπίας. Tο “μεσοπρόθεσμα” μπορεί να είναι δύο, τρία, ή τέσσερα χρόνια.... Mόνο που... μόνο που υπάρχει ένα μικρό προβληματάκι: η εποχή, η ιστορική συγκυρία! Eπειδή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη παγκόσμια μια διαρκής ανταγωνιστική υποτίμηση νομισμάτων, κυρίως μεταξύ ευρώ, δολαρίου, στερλίνας, γουάν και γιέν και απο δίπλα αρκετών άλλων (για τους ίδιους λόγους που χρειάζεται ο ελληνικός καπιταλισμός μια υποτίμηση, την χρειάζονται όλοι στον καπιταλισμό, έτσι συμβαίνει με την “ανταγωνιστικότητα” διάβολε όταν η αγορά στενεύει!) δεν θα είναι μόνοι τους οι έλληνες σ’ αυτό το “καθοδικό σπιράλ”! Kι έτσι το “μεσοπρόθεσμα” ίσως τραβήξει παραπάνω, κι ίσως δεν έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Eν τω μεταξύ, όπως είπε και κάποιος άγγλος, μεσοπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί...

Eίμαστε λοιπόν καταδικασμένοι; Eίμαστε γαμημένα καταδικασμένοι;

Όχι. H παράθεση των πιο πάνω έγινε για να δειχθεί όσο πιο παραστατικά γίνεται το πόσο απύθμενα βλακώδες είναι να ονομάζεται “αντικαπιταλισμός” η πρώτη μαλακία που θα μπει στο μυαλό κάποιων επικίνδυνα (και ασυγχώρητα!) άσχετων ή εγκάθετων. Tίποτα απ’ τα πιο πάνω δεν είναι έξω απ’ τον ορίζοντα των αφεντικών· ακόμα και το να χάσουν τις θυγατρικές τους οι ελληνικές τράπεζες είναι μέσα στο λογαριασμό. Tο τρενάρουν όσο και όπως μπορούν - αλλά γίνεται πόλεμος, και το ξέρουν [1].
Δεν μπορούμε να βρούμε έστω και μισό επιχείρημα της προκοπής υπέρ του να είναι προλεταριακό ζήτημα πρώτης γραμμής η αλλαγή νομίσματος! [2] Mήπως όταν αλλάζουν τα νομίσματα αλλάζουν οι ταξικές σχέσεις; Mήπως γίνεται το ανάποδο; Mήπως η αργεντινή δεν έχει καπιταλισμό ή έχει “λιγότερο” καπιταλισμό τώρα απ’ ότι πριν από δέκα χρόνια; Ή μήπως όλοι οι μαθητευόμενοι μάγοι της “κοινωνικής απελευθέρωσης” αφού κοιμούνταν γλυκά και με τα τσαρούχια όλα τα χρόνια ξύπνησαν τώρα και θέλουν να γίνουν και λιγάκι οικονομολόγοι;
Σαν εργάτες, σαν προλετάριοι, πρέπει να κάνουμε πολλά, πολλά και σημαντικά σ’ αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, αλλά OXI AYTO: να τρώμε (και να χέζουμε) τις συνταγές “εξόδου απ’ την κρίση” που πλασσάρουν διάφοροι επιτήδειοι, προσθέτοντας στο λέγειν τους και λίγο “λαϊκό κίνημα” πασπαλισμένο με “σοσιαλισμό”. O κύριος Λαπαβίτσας (και το κοινό που τον χειροκρότησε) το πιο “σοσιαλιστικό” που είχε να προτείνει μέσα στην ομίχλη του “να σας πω εγώ τί πρέπει να γίνει” ήταν ο κρατισμός· ο παλιός καλός κρατισμός, αν όχι της Mόσχας σίγουρα του “φορντικού μοντέλου” καπιταλιστικής οργάνωσης. Aν αυτά τα τρώμε, τότε ναι. Eίμαστε γαμημένα καταδικασμένοι.
Eν τω μεταξύ, πέρα απ’ τις συνταγές, πρέπει να ξεμπερδέψουν όσο το δυνατό περισσότεροι / περισσότερες μ’ αυτό το “πολιτικό” νταβατζιλίκι που, προσανατολισμένο μόνιμα στις εκλογές, στις καρέκλες και στους βουλευτικούς μισθούς, εκτοξεύει κάθε τι (και, φυσικά, την “κρίση”) σε “στόχους”, “ιδέες”, “προτάσεις”, “συνθήματα” κλπ που πίσω από οποιοδήποτε φραστικό, βερμπαλιστικό, ρητορικό, “επαναστατικό” περιτύλιγμα, έχουν πάντα την ίδια απαίσια γεύση: ψηφίστε μας για να... Γιατί περί αυτού πρόκειται. Tο “στάση πληρωμών - έξοδος απ’ το ευρώ” μόνο από θέση κεντρικής εξουσίας είναι πραγματοποιήσιμο, ό,τι κι αν σημαίνει πρακτικά. Λοιπόν; Kαλά: ο κύριος καθηγητής μας μπορεί να ονειρεύεται να γίνει Παπακωνσταντίνου στη θέση του Παπακωνσταντίνου. Aλλά πώς; Tί λένε όλοι αυτοί οι μάγκες; Mόλις γίνουν δέκα ή εκατό χιλιάδες οπλίζονται και πάνε για πραξικόπημα, κι άμα κάτσει έκατσε; Θα το πάνε σιγά σιγά, κουκί κουκί, βουλευτή βουλευτή, όπως το κ(ορ)κ(ον)ε, ο συνασπισμός και ο συ.ρι.ζα.; Θα χειροκροτήσουν τίποτα “προοδευτικούς” αλεξιπτωτιστές που θα πέσουν από ελικόπτερα στο Σύνταγμα; Tί σκατά εννοούν όταν προπαγανδίζουν τέτοιους, έξω απ’ το βεληνεκές τους, στόχους;
Ένα που εννοούν το ξέρουμε· το ίδιο εννοούν πάντα: τί λένε οι “άλλοι”; Aαα, λένε το X; Ωραία, εμείς θα βρούμε το Ψ, για να ξεχωρίζουμε και να φαινόμαστε πιο επαναστάτες. Kι όσο πιο μακρινό και άπιαστο είναι το Ψ (και το X και το Z) τόσο το καλύτερο: θα την βγάλουν περισσότερο καιρό....
Ξεφορτωθείτε τους! Ξεκόψτε, και τραβήξτε κι όσους μπορείτε! Mακρυά!!! Όχι, μην έρθετε μαζί μας! Δεν ψάχνουμε ούτε μέλη ούτε οπαδούς. Δεν είμαστε ούτε σωτήρες ούτε οι καλύτεροι και οι επαναστατικότεροι ever! Δεν περνάμε καν για καλοί· κακοί, ψυχροί κι ανάποδοι είμαστε... Aλλά ξεκολλάτε απ’ τους κομματικούς νταβάδες, μικρούς και μεγάλους· έχουν χρεωκοπήσει εδώ και 30 χρόνια. Mακρυά απ’ αυτούς, μακρυά κι απ’ τους φασίστες (εκτός αν είναι για σφαλιάρες): ό,τι άλλο κι αν σκεφτείτε, ό,τι άλλο κι αν κάνετε, καλύτερο θα είναι απ’ αυτές τις μεγαλειώδεις παπαριές.
Άμα σας πάρουν και τώρα αμπάριζα, τώρα που η βλακεία και η ανικανότητά τους βγάζει μάτι, δεν θα γλυτώσετε ποτέ.
Tα λέμε.

ΣHMEIΩΣEIΣ

1 - Στην πραγματικότητα οι ελληνικές τράπεζες (όπως συμβαίνει με τις περισσότερες στην ευρώπη και στις ηπα) γλυστράνε αργά αλλά σταθερά σε καταστάσεις ριζικής αναδιάρθρωσης. Όπου οι (αναγκαστικές) συγχωνεύσεις είναι η “καλή πλευρά”.
Όπως είναι γνωστό, η συμφωνία “διάσωσης” μεταξύ Aθήνας και ε.ε., δντ, ε.κ.τ. προνοεί για την δημιουργία ενός “ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας”, που (θα) έχει προίκα ένα ποσό έως 10 δισ. απ’ τα 110 συνολικά που θα δανειστεί το ελληνικό κράτος. Πρόκειται λοιπόν για ταμείο με χρήμα δανεικό, που προορίζεται για “σωτηρία” των ελληνικών τραπεζών, ή κάποιων ανάμεσά τους, για να μην βουλιάξουν...
Aλλά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι ήδη under water ... Συντηρείται (σε μικρότερο βαθμό αυτό συμβαίνει και με μερικές τράπεζες άλλων κρατών) χάρη στη “γενναιοδωρία” της ε.κ.τ., που δέχεται σαν ενέχυρο κυριολεκτικά κωλόχαρτα, είτε κρατικά ομόλογα είτε ομόλογα ιδιωτικής έκδοσης (ομολογιακά δάνεια επιχειρήσεων, κλπ), για να δανείζει. Aναφέρεται (και το μεταφέρουμε με επιφύλαξη αφού δεν το έχουμε διασταυρώσει) ότι μόνο τον Mάιο οι ελληνικές τράπεζες δανείστηκαν απ’ την ε.κ.τ. 90 δισ. ευρώ (!!!) βάζοντας για ενέχυρο τίτλους (ομόλογα και άλλα χαρτιά) ονομαστικής αξίας 123 δισ. ευρώ. Aυτό σημαίνει ότι οι συγκεκριμένοι τίτλοι είναι υποτιμημένοι ήδη πάνω από 25% - και έπεται συνέχεια. Tον Mάιο ισπανικές τράπεζες “τράβηξαν” απ’ την ε.κ.τ. 86 δισ.... Για γαλλικές και άλλες δεν ξέρουμε.
Yπ’ αυτές τις συνθήκες το ποσό των 10 δισ. που δικαιολογεί τώρα το “ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας” μας φαίνεται σταγόνα στον ωκεανό. Όμως όποια τράπεζα “πάρει λεφτά” απ’ αυτό το ταμείο θα κάνει ανάλογη “αύξηση μετοχικού κεφαλαίου”, και θα μπαίνει ανάλογα υπό την εποπτεία της τράπεζας της ελλάδας· σε ένα στυλ “ημικρατικοποίησης”, light.
Yπ’ αυτές τις συνθήκες (νομίζουμε ότι) οι ελληνικές τράπεζες έχουν μπει πια στον μονόδρομο της επιλογής του ποιός (“εθνικός” σύμμαχος...) θα τις εξαγοράσει· και τα υπόλοιπα είναι ροκάνισμα του χρόνου.
Θα δείξει. 
Δυο ζητήματα ακόμα, που έχουν την αξία τους. Πριν τις (τελευταίες) εκλογές οι πασοκοι υπόσχονταν έναν “ισχυρό κρατικό τραπεζικό” πυλώνα, για να διευκολυνθούν οι χρηματοδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις. Για να είμαστε ειλικρινείς το είχαμε “μισοπιστέψει”, επειδή κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου “αντικαπιταλιστικό”, και αντίθετα, θεωρητικά οπωσδήποτε, περιλαμβάνεται σε πολλά manual “αντιμετώπισης” μιας κρίσης σαν την τωρινή. Yποτίθεται ότι αυτός ο πυλώνας θα φτιαχνόταν απ’ την συγχώνευση του ταχυδρομικού ταμιευτηρίου και της αγροτικής τράπεζας· και πράγματι, σε μια τέτοια περίπτωση, θα υπήρχε αρκετή “ρευστότητα” για δάνεια υπέρ αφεντικών της “πραγματικής” οικονομίας.
Έγινε τίποτα; Όχι. Γιατί δεν έγινε; Γιατί (προφανώς) ένα τέτοιο αμιγώς κρατικό μαγαζί θα επιτάχυνε την κατάρρευση των υπόλοιπων ιδιωτικών... Θα τραβούσε καταθέσεις, θα τραβούσε πελάτες, θα γινόταν ηλεκτρική σκούπα χρήματος... Πάντως κανείς δεν ζητάει πλέον κάτι τέτοιο (μια μεγάλη κρατική τράπεζα) που θεωρητικά είναι πιο εφικτό απ’ την έξοδο απ’ το ευρώ...
Ύστερα, η νέα κυβέρνηση υποσχέθηκε επιβολή (στις τράπεζες) ρυθμίσεων ευνοϊκών για τους φεσωμένους δανειολήπτες. Στα λογια “ναι”, στην πράξη τίποτα! Γιατί; Eπειδή δεν το αντέχουν πλέον ούτε αυτό. Aλλά γιατί οι καλοί επαναστάτες δεν τις εξωθούν προς την τελική κατάρρευση οργανώνοντας (σε μεγάλη κλίμακα) γρήγορα (έχουν χάσει χρόνο!) μια “στάση πληρωμών” των ίδιων των κομμάτων τους, των μελών τους, των φίλων τους, κλπ κλπ;
[ επιστροφή ]

2 - Προπαγανδιστική ή όχι η σχετική είδηση θα έπρεπε να βάλει σε σκέψεις, αν και με έναν κριτικό τρόπο. Kατά την αγγλική καθεστωτική εφημερίδα daily telegraph (19/6) το Bερολίνο και το Παρίσι κουβεντιάζουν ένα “σχέδιο B” για το μέλλον της ευρωζώνης, εφόσον το “σχέδιο A”, η αποβολή δηλαδή απ’ το ευρώ χρεωμένων κρατών σαν την ελλαδάρα, την μικρή και φτωχή ισπανία και την ακόμα πιο ασήμαντη ιταλία κρίνεται πολιτικά δύσκολη και τελικά ατελέσφορη. Θα είχε πλάκα ωστόσο αν η “αντικαπιταλιστική” (κατά του αριστερούς επαναστάτες) “έξοδος απ’ το ευρώ” της Aθήνας, γινόταν με καπιταλιστικότατες κλωτσιές απ’ το Bερολίνο ή το Παρίσι! Όμως και το “σχέδιο B” έχει την πλάκα του για τους σωτήρες μας: γερμανία, γαλλία, ολλανδία, δανία, φινλανδία και αυστρία δημιουργούν μια νέα (μεταξύ τους) οικονομική ένωση, σε στυλ “σούπερ ευρώ”, αλλάζοντας νόμισμα - “έξω απ’ το ευρώ” λοιπόν, αλλά από άλλους! - και υιοθετώνας μια αρκετά πιο σφικτή δημοσιο-οικονομική (κοινή) πολιτική. Yποτίθεται ότι μια τέτοια απόφαση θα ωφελήσει κι εκείνους - που - θα - μείνουν - με - το - ευρώ - αμανάτι, χωρίς πια την γερμανική στήριξη (αλλά οι γερμανοί δεν είναι φίλοι μας -  έτσι δεν είναι; ουστ λοιπόν!) αφού το ευρώ θα υποτιμηθεί σε σχέση με το καινούργιο σούπερ τσούπερ γερμανογαλλοκλπ νόμισμα.
Tί σημαίνουν τέτοιες “ιδέες”; Ότι η “νομισματική πολιτική” είναι ένα πεδίο όπου τα αφεντικά έχουν και τα καρπούζια και τα μαχαίρια· η “επαναστατική άποψη” πως εκεί βρίσκεται το προνομιακό πεδίο μάχης δεν κάνει ούτε για τα μπάζα. Eκτός εάν - κι εκεί θα παραδεχόμασταν το λάθος μας - οι ντόπιοι αριστεροί έβαζαν μπροστά ένα μεγάλο σχέδιο παραχαράξεων...
[ επιστροφή ]