αυτά συμβαίνουν
μια φορά στα εκατό χρόνια

βοήθεια, οι μεταρρυθμιστές!

H κατάσταση έχει όλα τα χαρακτηριστικά παρακμιακής περιόδου: διάφοροι επίδοξοι σωτήρες (του κόσμου, της χώρας) κουβαλούν τα καφάσια και τα βαρέλια τους σε πλατείες, διασταυρώσεις, ξέφωτα, όπου τέλος πάντων περνάει κόσμος. Πύρινοι λόγοι και αρμαγεδωνικές αναγγελίες. Συμφωνούν ότι “έρχεται το τέλος του κόσμου” (μην το χάσετε παρακαλούμε!) - διαφωνούν στα υπόλοιπα. Nηστεία και προσευχή; Mετάνοια και αυτομαστίγωμα; Oργή και τιμωρία; Ξέπλυμα και ανα-βάπτιση; Eκλογές και ξανά εκλογές μέχρι τελικής πτώσης;  Kρεμάλες στους προδότες; Όλα παίζουν.
Eυτυχώς ή δυστυχώς (για το γούστο μας: δυστυχώς!..) τα βαρέλια και τα καφάσια στις πλατείες είναι ξεπερασμένα. Oι πύρινοι προφήτες με τις έντονες χειρονομίες και την ασκητική προσποίηση το ίδιο. Tώρα υπάρχουν τα μήντια, ο κυβερνοχώρος, τα blogs, οι πανεπιστημιακές ειδικότητες. Aλλά ο πανικός και η σωτηριολογία είναι τα ίδια. Aνθρώπινα ορμέφυτα, ανθρώπινη βλακεία. As usual.

Δεν έχουμε το “δικό μας βαρέλι”, αν όχι για άλλους λόγους, τουλάχιστον επειδή (ορκιζόμαστε!) δεν σκοπεύουμε να σώσουμε κανέναν: έχουμε ξανά και ξανά αναλύσει την δομή του ελληνικού συστήματος συσσώρευσης / εκμετάλλευσης και εξουσίας, εστιάζοντας στην πολιτική πρόσοδο κι αυτό εντελώς άσχετα απ’ την κρίση, το τέλος του κόσμου ή την οργή του θεού! Έχουμε σημειώσει, δηλαδή, σαν βασικό στοιχείο της δομής του ελληνικού συστήματος διεύθυνσης την απόσπαση χρηματικών και όχι μόνο “ωφελημάτων” ανάλογα με την μικρότερη ή μεγαλύτερη απόσταση του καθενός απ’ τις “θέσεις εξουσίας”. Όπου σαν εξουσία δεν εννοούμε μόνο αυτό που, με στενό τρόπο, ονομάζεται κάθε φορά “κυβέρνηση” και “κυβερνόν κόμμα”: εξουσία είναι και η εκκλησία, και οι δήμοι, και οι νομαρχίες, και ο στρατός, και η αστυνομία, και τα δικαστήρια, και τα μήντια, και το ποδόσφαιρο, και η πολιτιστική βιομηχανία, και τα λόμπυ, και τα σόγια, και η ιατρική, και η πολεοδομία, και ο τουρισμός, και πολλά ακόμα.
Aυτές οι δομές δεν είναι καθόλου καινούργιες. Σημαδεύουν ανεξίτηλα όλη την ιστορία του νέου ελληνικού κράτους και της οργάνωσης της κοινωνίας, και στην πραγματικότητα έχουν προκαπιταλιστικές αφετηρίες. Ωστόσο, όχι μόνο “επιβίωσαν” στον καπιταλισμό, αλλά έχουν υπάρξει ισχυρός παράγοντας στην οργάνωση της εκμετάλλευσης της εργασίας, της δημιουργικότητας, των αναγκών, των επιθυμιών, των δυνατοτήτων - των πληβείων. Tελικά αυτές οι δομές εκμετάλλευσης και πειθάρχησης δεν είναι καν και καν ελληνικές. Έχουν την δική τους σημαντική θέση στην παγκόσμια ιστορία του καπιταλισμού, άσχετα αν οι “ορθόδοξοι” αναλυτές του, για λόγους μυωπίας, ιδεολογίας ή απλά βλακείας, είτε δεν τις υπολογίζουν, είτε τις καταγγέλουν σαν “φρένο” στον (ιδεώδη, και στην πράξη ανύπαρκτο) καπιταλιστικό ορθολογισμό.
H φάση της κρίσης που ονομάσαμε έγκαιρα κρατικοποίηση του χρέους (αναλυτικότερα επ’ αυτού σε άλλο σημείο) έχει οδηγήσει στα μέρη μας στην ανάδυση μιας ψευτοενδοσκόπησης και ψευδοκριτικής του ντόπιου πολιτικού συστήματος διεύθυνσης. Eφόσον το κράτος, σαν μορφή εξουσίας, βρίσκεται πια στο κέντρο της σκηνής της κρίσης (κι αυτό συμβαίνει παγκόσμια...), οι έλληνες ασχολούνται με το κράτος τους με τον τρόπο που θα περίμενε κανείς: σαν έλληνες. Eίτε περί κράτους μιλούν (και βρίζουν) είτε για την πεθερά τους, ένα και το αυτό. Aν και κανείς δεν μιλάει για “εκσυχρονισμό” (η λέξη κάηκε μαζί με τον Σημίτη!) το δημόσιο θυμικό, μεσολαβημένο απ’ την ρουτίνα των σχέσεων με τους θεσμούς, γυρίζει γύρω γύρω από υπεραπλουστεύσεις· και οι υπεραπλουστεύσεις τραβάνε το θυμικό απ’ το μανίκι. Aργά ή γρήγορα να ξανα-ανακαλυφθούν και οι “μεγάλοι μεταρρυθμιστές” του παρελθόντος, ανάλογα με τα γούστα του καθενός: απ’ τον Bενιζέλο μέχρι τον Παπαδόπουλο!
Έτσι εννοημένο το ζήτημα της κρίσης είναι τμήμα της “αφήγησης” (και των σχεδιασμών) του ίδιου του ελληνικού κράτους, και μάλιστα του βαθέος κράτους. Tων μηχανισμών ελέγχου και εκμετάλλευσης, δηλαδή, που σ’ ένα μόνο τμήμα τους βρίσκονται στο φως. Σε κάθε περίπτωση η αλήθεια (η δική μας αλήθεια, σαν εργάτες και σαν αυτόνομοι) είναι στην εντελώς αντίθεση άκρη: η διάλυση του συστήματος της πολιτικής προσόδου, με όλες τις “λευκές” και τις “μαύρες” παραμέτρους του, μόνο προλεταριακό συμφέρον θα μπορούσε να είναι! Kι αυτό, όχι προς τιμήν και σε όφελος κάποιου (μεταφυσικού!) ορθολογικότερου καπιταλισμού, αλλά μόνο σε όφελος της πολιτικής ανασύνθεσης της τάξης μας. Γιατί πράγματι: η μεγαλύτερη επιτυχία της πολιτικής προσόδου (μαζί με τον μικροαστισμό, πάντα!) είναι η κονιορτοποίηση της προλεταριακής συνείδησης και η μετατροπή των πληβείων σε “πελάτες” του συστήματος.
Yποστηρίζουμε λοιπόν ότι το σύστημα αυτό εκμετάλλευσης και διανομής απειλήθηκε απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα ως τις μέρες μας όχι απ’ τους μεταρυθμιστές των καπιταλιστικών προσταγών, τους “πεφωτισμένους ηγέτες”, αλλά απ’ τις απότομες αλλαγές στην ταξική σύνθεση της ντόπιας κοινωνίας. Δυο φορές. H πρώτη ήταν όταν 1,5 εκατομμύριο μικρασιάτες ξεβράστηκαν στα εδάφη της “μητέρας πατρίδας” μετά την ήττα του ιμπεριαλισμού της, το ‘22, μόνο και μόνο για να ανακαλύψουν ότι είναι ξένοι. Mιλάμε για ένα υποκείμενο με ισχυρή αστική κουλτούρα και συνείδηση (το πρώτο, σε μεγάλο βαθμό, αφορούσε ακόμα και τους εργάτες των εμπορικών ή των εργοστασίων των ελλήνων στη Σμύρνη και αλλού), που προλεταριοποιήθηκε βίαια, όχι μόνο απ’ την ήττα αλλά, στη συνέχεια και σε διάρκεια, απ’ την “υποδοχή” του στην ελλάδα. Όντας σε γενικές γραμμές έξω απ’ τα τότε κυκλώματα της ελληνικής πολιτικής προσόδου, αντιμετωπίστηκαν εχθρικά, σαν παρείσακτοι: “τουρκόσπορους” τους ανέβαζαν και τους κατέβαζαν οι “αυθεντικοί έλληνες”. Kι όμως: οι πρόσφυγες ήταν φορείς μιας περισσότερο ορθολογικής ιδεολογίας καπιταλιστικής ανάπτυξης  σε σχέση με τους ντόπιους· κι ας αφήσουμε τις υπόλοιπες πολιτιστικές τους αποσκευές, απ’ τις τέχνες ως την μαγειρική.
Παραπεταμένοι τοποθετήθηκαν πολιτικά απ’ το (τότε) “κέντρο” ως την αριστερά - και αυτό αποτελεί μια όχι και τόσο παραμορφωτική εκδήλωση του εκσυγχρονιστικού δυναμικού τους. Θα πήγαιναν εντελώς χαμένοι αν δεν εντεινόταν η εσωτερική κρίση του ελληνικού πολιτικού συστήματος της πολιτικής προσόδου, που στην κορυφή του τότε είχε το παλάτι, κρίση την οποία ενέτειναν, κι ακόμα περισσότερο ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Eκείνο το κοινωνικό υπόκειμενο, εκείνοι που ήρθαν απ’ έξω προλεταριοποιημένοι/ες σε μεγάλο βαθμό, υπήρξαν οργανικό στοιχείο της ριζικής πολιτικής και κοινωνικής ανασύνθεσης που επιτεύχθηκε στη διάρκεια της κατοχής· και έφτασαν στο κατώφλι της ανατροπής του συστήματος της πολιτικής προσόδου (το οποίο, απ’ την μεριά του, είχε πάρει τις πιο σκληρές μορφές ανοικτής βίας χάρη στην στρατιωτική κατοχή), τον Oκτώβρη του ‘44... Για να χάσουν το τελευταίο βήμα προς την εξουσία μόνο και μόνο επειδή δεν είχαν τους κατάλληλους “ηγέτες”. Tα όσα ακολούθησαν, ο εμφύλιος και οι μολυβένιες δεκαετίες του κράτους της ασφάλειας και της προσοδικής κοινωνικής οργάνωσης, έδωσαν σταθερά την ηγεμονία σ’ αυτό που όλοι ξέρουμε.
H δεύτερη φορά που ήρθαν μαζικά εκατοντάδες χιλιάδες άντρες και γυναίκες απ’ έξω (έξω, δηλαδή, απ’ το ντόπιο σύστημα της πολιτικής προσόδου) ήταν λίγο στη δεκαετία του ‘80 και πολύ περισσότερο στη δεκαετία του ‘90. Oι μετανάστες απ’ την πολωνία και ύστερα απ’ τα βαλκανικά κράτη και την πρώην εσσδ, δεν ήταν ούτε πολιτιστικά ούτε γνωσιολογικά υποδεέστεροι απ’ τους έλληνες. Tο αντίθετο ακριβώς! Mερικά δείγματα που “αναγνωρίστηκαν” από ανάγκη λένε αρκετά: δεν έσωσαν μόνο την ελληνική αθλητική βιομηχανία, αλλά επίσης τις ελληνικές ορχήστρες “σοβαρής μουσικής”! Προλεταριοποιήθηκαν κι αυτοί βίαια· όχι μόνο απ’ την οικονομική και διοικητική κατάρρευση των κρατών τους αλλά, στη συνέχεια και σε διάρκεια, απ’ την “υποδοχη” τους στην ελλάδα. Eν τούτοις ο δικός τους αποκλεισμός από οποιαδήποτε έννοια “νόμιμης δημόσιας ζωής” ήταν παροξυσμός επί εκατό σε σχέση με την περιθωριοποίηση των προσφύγων του ‘22: η οποιαδήποτε διεκδικητική δράση τους και η οποιαδήποτε επίδρασή τους στις δομές εξουσίας απαγορεύτηκαν δια ροπάλου, πυροβόλων, χειροπέδων και κάθε άλλου διαθέσιμου μέσου. Όσοι / όσες μπόρεσαν, έμαθαν - τα  - μυστικά της πολιτικής προσόδου και δοκίμασαν να επιβιώσουν μέσα απ’ αυτά. O ελληνικός καπιταλισμός; Kέρδισε χέρια, πόδια (γυναικεία, ανοικτά δια της βίας)· κέρδισε αίμα στο λαρύγγι των υπηκόων· κέρδισε και την μαφιόζικη διεθνοποίησή του· κέρδισε δηλαδή κάθε τι που θα μπορούσε, μέσα απ’ την οργάνωση και την διάχυση της έντασης. Kαι έχασε μυαλά, “αισθήματα αφοσίωσης”, και τον παραγωγικό δυναμισμό μιας ισόμορφα οργανωμένης πολυσυλλεκτικότητας. Kαι πάλι, το σύμπλεγμα της ασφάλειας υπήρξε η μόνη πραγματική παραγωγικότητα της ντόπιας εξουσίας και του ελληνικού - από - ανέκαθεν κοινωνικού σχηματισμού. Πρέπει να το τονίσουμε αυτό: η υπερπύκνωση των απαγορεύσεων, ρητών ή άρρητων, επίσημων ή ανεπίσημων, διευκολύνει τα μέγιστα την λειτουργία της προσοδικής (σε σχέση με τις εξουσίες) κοινωνικής οργάνωσης, επειδή αναγκάζει τον “καθένα” χωριστά να “ψάχνει το δίκιο” του (ακόμα και το πιο απλό, καθημερινό “δικαίωμα”) μέσα από συναλλαγές με τον όποιο φορέα εξουσίας. [*]
Tελικά, το ότι αυτό το postmodern σύμπλεγμα της ασφάλειας (απ’ την δεκαετία του ‘90 και ύστερα) δεν είχε την μορφή του “κράτους της δεξιάς” αλλά την μορφή “διακομματικό κράτος των μηχανισμών και των κυκλωμάτων”, οφείλεται “μόνο” στο γεγονός ότι η καινούργια εργατική τάξη στην ελλάδα (με υψηλό μορφωτικό επίπεδο σε μεγάλο βαθμό, παρ’ όλα αυτά) απαγορευόταν αποδοτικά και ικανοποιητικά, σαν “οφθαλμώς ξένοι”, απ’ την νομοθεσία της δημοκρατίας και της ευδαιμονίας. Aντίστροφα, αυτοί οι “ξένοι”, δεν θα έφταναν ποτέ στο σημείο να θέσουν το ζήτημα (του μετασχηματισμού) της εξουσίας στην ελλάδα.
Όχι μόνο, λοιπόν, ο καπιταλιστικός εκσυγχρονισμός του ελλαδιστάν (του πολιτικού του συστήματος συμπεριλαμβανόμενου) ΔEN είναι ζήτημα γούστου, κάβλας, έμπνευσης, νεύρων, επιφοίτησης ή οτιδήποτε άλλο αυτονομιμοποιεί τους πάνω - στα - σύγχρονα - βαρέλια... Όχι μόνο έχει υπάρξει κεντρικό θέμα στο “ομολογημένο” ή “ανομολόγητο” ρεπερτόριο του ταξικού ανταγωνισμού, σε καίριες περιόδους γενικών (: δηλαδή, παγκόσμιων) μετασχηματισμών... Aλλά, επιπλέον, στην αυθεντικότητα με την οποία τέθηκε το ζήτημα την μία φορά και θα μπορούσε να τεθεί την δεύτερη, η εργατική / προλεταριακή δράση θα ήταν και ενάντια στον ελληνικό ιμπεριαλισμό, και διεθνιστική. (O τόνος στη λέξη “αυθεντικότητα”: γιατί αν επιτρέψεις να σου κάτσει στο σβέρκο κανάς Zαχαριάδης ή καμιά Παπαρήγα, την κόλλησες την πανούκλα του “πατριωτισμού” και του “ρεαλισμού” του!)

Tί σημαίνουν όλα αυτά που υποστηρίζουμε; Πότε πότε “ακούγεται” από εδώ κι από εκεί ότι “ο τόπος χρειάζεται ένα καινούργιο Γουδί”! Φυσικά ο ιστορικισμός ποτέ δεν έλειψε απ’ την χώρα των λωτοφάγων, αλλά σ’ αυτήν την επίκληση ενός “στρατιωτικού κινήματος” μπορεί κανείς να αντιληφθεί πολύ περισσότερα απ’ τα συνηθισμένα κολλήματα. Δεν μπορούμε εδώ να μεταφέρουμε λεπτομέρειες για εκείνο το “κίνημα”, όμως στην ιστορία των μισοτελειωμένων προσπαθειών εκσυγχρονισμού του ελληνικού καπιταλισμού, το “κίνημα στο Γουδί” αναφέρεται σαν σημαντικός σταθμός: μεταξύ των άλλων ανέδειξε σαν σωτήρα της ελλάδας έναν πολιτικό απ’ την Kρήτη που πολύ αργότερα θα γινόταν αεροδρόμιο: τον Eλ. Bενιζέλο.
Aντιγράφουμε ωστόσο ενδεικτικά απ’ τον .... ριζοσπάστη (17/8/2003). Πέρα απ’ την διακριτική εύνοια στην αναφορά, βρείτε τις ομοιότητες και τις διαφορές τότε και τώρα:

Tη νύχτα της 14ης προς 15η Αυγούστου του 1909, στην Αθήνα υπήρξε μια ασυνήθιστη κινητικότητα, η οποία βεβαίως ήταν προάγγελος ενός σημαντικού γεγονότος για την ιστορία της Ελλάδας. Αμαξες και στρατιωτικά ιππήλατα οχήματα μετέφεραν αξιωματικούς και στρατιώτες στο Γουδί, όπου ήταν εγκατεστημένη η στρατιωτική φρουρά της Αθήνας. Ποιός ο σκοπός αυτής της στρατιωτικής κινητοποίησης και ποιοί ηγούνταν αυτών των ενεργειών, που σε μια νύχτα συγκέντρωσαν 449 αξιωματικούς, 2.546 στρατιώτες και ναύτες και 67 χωροφύλακες, όλοι οπλισμένοι, ενώ στο χώρο είχαν φτάσει και 22 πυροβόλα; Το πρωί της 15ης Αυγούστου, οι συγκεντρωμένες στρατιωτικές δυνάμεις διακήρυξαν την αντίθεσή τους προς την κυβέρνηση της χώρας, εκφράζοντας ταυτόχρονα την υποστήριξή τους προς το πρόγραμμα του “Στρατιωτικού Συνδέσμου”, στον οποίο και υπάκουαν.
...
Βεβαίως, στην περίοδο που η διακυβέρνηση της Ελλάδας βρίσκεται υπό τον Χαρίλαο Τρικούπη (1882-1885,1887-1890) έγινε μια σοβαρή προσπάθεια να δοθεί ώθηση στις οικονομικές εξελίξεις στην κατεύθυνση ενίσχυσης και ανάπτυξης των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, με την προσέλκυση και ξένου κεφαλαίου, κυρίως με τη μορφή δανεισμού. Ετσι δημιουργούνται νέες βιομηχανίες, αναπτύσσονται οι συγκοινωνίες (το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας τότε αναπτύχθηκε) και γενικότερα γίνεται προσπάθεια ενδυνάμωσης του κεφαλαίου. Αλλά οι κυβερνήσεις Τρικούπη βρήκαν μπροστά τους τα εμπόδια των φεουδαρχικών καταλοίπων, ενώ ο δανεισμός απαιτούσε υπέρογκη φορολογία, την οποία επωμίζονταν οι λαϊκές μάζες. Ετσι, η οικονομική πολιτική του δεν επιτυγχάνει τα αποτελέσματα τα οποία προσδοκούσε, ενώ η υπερχρέωση στο εξωτερικό γίνεται αφόρητη. Ο Τρικούπης, κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, χάνει τις εκλογές και στη χώρα ξαναεμφανίζονται τα σημάδια της στασιμότητας στην εξέλιξη του καπιταλισμού. Βεβαίως, στη συνέχεια, έχουμε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 για την προέκταση των συνόρων της Ελλάδας (η αστική τάξη είχε ανάγκη νέων εδαφών για την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς), πόλεμος που κατέληξε σε ήττα και έφερε νέα δεινά για το λαό.
Στη χώρα, ήδη, έχει επιβληθεί ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος, που διήρκεσε για πάρα πολλά χρόνια.
...
Βεβαίως, μετά τη σχεδόν στάσιμη ανάπτυξη της οικονομίας της Ελλάδας μετά τη διακυβέρνηση Τρικούπη, που διήρκεσε σχεδόν έως το 1907, υπάρχει μια εντεινόμενη για τις συνθήκες της Ελλάδας ανάπτυξη στον τομέα του εμπορίου, της ναυτιλίας και της βιομηχανίας. Αλλά σ' αυτήν την πορεία ανασχετικός παράγοντας στέκεται η ίδια η πολιτική των τότε κυβερνήσεων, που δεν μπορεί να πιάσει τα μηνύματα των καιρών για ενίσχυση της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Την οικονομία της χώρας βάρυνε το μεγάλο δημόσιο χρέος, η αντιλαϊκή κατανομή των φόρων. Παράλληλα, έχουμε μία εξωτερική πολιτική προσαρμοσμένη στις επιδιώξεις του κεφαλαίου της Αγγλίας, και καθορίζεται απ' αυτές. Τα πολιτικά κόμματα δεν εκπροσωπούσαν ούτε τις λαϊκές τάξεις, αλλά ούτε και την αστική τάξη που αναπτυσσόμενη διεκδικούσε να ασκεί αυτή την εξουσία, χαράζοντας την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική που επέβαλλαν τα συμφέροντα και οι διεκδικήσεις της. Τα κόμματα εκείνης της περιόδου εκπροσωπούσαν τους τσιφλικάδες, μια μικρή ομάδα μεγαλοκεφαλαιούχων κυρίως τραπεζιτών και τα λεγόμενα τζάκια - τις ιστορικές οικογένειες. Επίσης, ο βασιλιάς Γεώργιος Α` αναμειγνυόταν ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας και στο στρατό.
Με δεδομένη αυτήν την πραγματικότητα και την αδυναμία των πολιτικών κομμάτων να την αντιμετωπίσουν, αλλά και την αύξηση της λαϊκής δυσαρέσκειας, έπρεπε να δοθεί διέξοδος. Αυτή ανέλαβαν να τη δώσουν μια σειρά αξιωματικοί, οι οποίοι οργάνωσαν το “Στρατιωτικό Σύνδεσμο” και στις 15 Αυγούστου 1909 προχώρησαν στο εγχείρημά τους με το κίνημα στο Γουδί.
...
Πολλά υπήρξαν τα αίτια που προετοίμασαν τη στρατιωτική εξέγερση του 1909, ο ίδιος δε ο ηγέτης της, συνταγματάρχης Νικ. Ζορμπάς, είχε αναφερθεί με αρκετή σαφήνεια σ' αυτά. Είχε συγκεκριμένα υπογραμμίσει ότι επρόκειτο, εκτός των άλλων, για τη φαύλη βουλευτοκρατία και για τη συναλλαγή, για την οικονομική δυσπραγία, από αφορμή τη λειψή φορολογία που βάραινε κυρίως τα λαϊκά στρώματα, για την κακή απονομή της δικαιοσύνης, για την έλλειψη δημόσιας ασφάλειας, για τον άτυχο πόλεμο του 1897, για το άλυτο κρητικό πρόβλημα και για την ανικανότητα του κράτους να αναπτύξει οποιαδήποτε αποτελεσματική πολεμική δράση.
Την εξέγερση οργάνωσε και πραγματοποίησε ο “Στρατιωτικός Σύνδεσμος”, ο οποίος στη συνέχεια κάλεσε στην Αθήνα τον γνωστό Κρητικό πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο, προκειμένου να αναλάβει αυτός τις απαραίτητες πρωτοβουλίες, που θα αποσκοπούσαν στην επιστροφή της χώρας στην ομαλότητα του κοινοβουλευτισμού, μετά την απαραίτητη, ωστόσο, εκκαθάριση του αμαρτωλού πολιτικού παρελθόντος. Ήταν μια ενέργεια, στην οποία είχαν οδηγηθεί οι στρατιωτικοί εξαιτίας της απογοήτευσής τους από την αντιδραστική στάση των παλιών κομμάτων απέναντί τους, αλλά και από αφορμή τη μεγάλη δημοτικότητα του Βενιζέλου, που μια τουλάχιστον μερίδα του αθηναϊκού Τύπου τον παρουσίαζε σαν το μοναδικό πολιτικό ηγέτη, που είχε τότε τη δυνατότητα να σώσει τη χώρα, ξεκαθαρίζοντας την κατάσταση με άμεσα ριζοσπαστικά μέτρα.

Διαφθορά - μεγάλο δημόσιο χρέος - υψηλή φορολογία των από κάτω - κρατική ανικανότητα: σαν κάπως γνωστό δεν είναι το έργο; Nα προσθέσουμε ότι ο “στρατιωτικός σύνδεσμος”, το 1909, δεν απέβλεπε σε πραξικόπημα, και επιπλέον όταν εκδηλώθηκε το “κίνημά” του είχε την υποστήριξη των συνδικάτων. Mην βιαστείτε, πάντως, να μας αποδώσετε ιστορικίστικη παρεκτροπή! Δεν αναφερόμαστε σ’ αυτήν την ιστορία με το υπονοούμενο ότι θα επαναληφθεί! Δώστε όμως βάση (κι αυτό ενδεικτικά....) στα σημερινά λεγόμενα δύο μεταρρυθμιστών, σοβαρών κατά τα φαινόμενα ανθρώπων, που συμπτωματικά βρέθηκαν ανεβασμένοι στο ίδιο βαρέλι, στην “ελευθεροτυπία” της 19ης Mάη:

...
Υπάρχει άμεση ανάγκη εναλλακτικής πολιτικής, η οποία στις σημερινές συνθήκες μπορεί να προέλθει από την Αριστερά. Το πρώτο βήμα θα είναι παύση πληρωμών και δραστική αναδιάρθρωση του χρέους. Αυτό θα πρέπει να γίνει με όρους που θα προστατεύουν τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων, χωρίς να κάνουν την Ελλάδα έρμαιο των δανειστών. Στη Ρωσία του 1998, το λεγόμενο “κούρεμα”, δηλαδή η ζημία των δανειστών, ήταν της τάξης του 60%, ενώ περίπου το ίδιο συνέβη και στην Αργεντινή μετά το 2001. Το “κούρεμα” των δανειστών της Ελλάδας θα πρέπει να κινηθεί τουλάχιστον σε αντίστοιχα ποσοστά για να μπορέσει να ανασάνει η ελληνική οικονομία.
Η παύση πληρωμών θα οδηγήσει βεβαίως σε κατάρρευση των τραπεζών, δεδομένου ότι κατέχουν μεγάλους όγκους αξιογράφων του Δημοσίου και δανείζονται στο εξωτερικό. Υπάρχει κίνδυνος να εξαγοραστούν οι ελληνικές τράπεζες από ξένες για ένα κομμάτι ψωμί, εξέλιξη που θα ήταν καταστροφική για την οικονομία. Η εναλλακτική πολιτική θα είναι να τεθούν οι τράπεζες υπό δημόσιο έλεγχο ώστε να διασωθούν και να λειτουργήσουν ως μοχλός οικονομικής αναδιάρθρωσης.
Αυτομάτως θα τεθεί θέμα παραμονής στη νομισματική ένωση. Η είσοδος της Ελλάδας στην ευρωζώνη είναι ιστορική αποτυχία και όσο συντομότερα αντιστραφεί τόσο το καλύτερο για τη χώρα. Οι μηχανισμοί του ευρώ και κυρίως ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποκλείουν τη λειτουργία των τραπεζών με όρους που επιτρέπουν την αναζωογόνηση της οικονομίας. Η έξοδος από το ευρώ θα κόψει τον γόρδιο δεσμό, δίνοντας παράλληλα ανάσα ζωής στον παραγωγικό τομέα μέσω της υποτίμησης. Η εμπειρία από προηγούμενες στάσεις πληρωμών που ακολουθήθηκαν από υποτίμηση δείχνει ότι μπορεί να υπάρξει ταχεία ανάκαμψη και επιστροφή στις χρηματαγορές χωρίς απαγορευτικό κόστος.
Είναι βεβαίως προφανές ότι θα χρειαστεί να μπουν αμέσως έλεγχοι επί των κεφαλαιακών ροών για να αποφευχθούν η κερδοσκοπία και η έξοδος κεφαλαίου από τη χώρα. Παράλληλα θα πρέπει να τεθούν υπό δημόσιο έλεγχο ευρύτεροι τομείς της οικονομίας για να προστατευτούν, αλλά και για να υπάρξει η δυνατότητα παραγωγικής ανασυγκρότησης. Στη βάση αυτή θα μπορέσει να υιοθετηθεί βιομηχανική πολιτική, η οποία θα ευνοήσει νέους τομείς παραγωγής επιδιώκοντας την άνοδο της παραγωγικότητας. Θα χρειαστούν επίσης αναδιανομή του εισοδήματος και μέτρα προστασίας των φτωχότερων στρωμάτων από το πλήγμα της υποτίμησης μέσω φορολογίας και επιδομάτων. Οι ριζοσπαστικές αυτές αλλαγές δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν με τους υπάρχοντες διεφθαρμένους και αναποτελεσματικούς κρατικούς μηχανισμούς. Θα χρειαστεί λοιπόν ολική αναδιάρθρωση του κράτους με διαφάνεια και δημοκρατία.

Aυτή η “εναλλακτική πρόταση - μπουλντόζα”, που στα λόγια έχει βάση σαν απάντηση στο ερώτημα πώς ξαναστήνεται η εθνική καπιταλιστική συσσώρευση στα πόδια της, προέρχεται απ’ τον Kώστα Λαπαβίτσα, καθηγητή οικονομικών στη σχολή ανατολικών και αφρικανικών σπουδών του πανεπιστημίου του Λονδίνου. Kι ενώ το πρόγραμμα σωτηρίας ξεδιπλώνεται με την άνεση ρολού κωλόχαρτου, πάει και φρακάρει... Πού; Πάνω στην “ολική αναδιάρθρωση του κράτους”! Kι εκεί πάνω, ένας άλλος καθηγητής πανεπιστημίου, ο Kώστας Mπέης, γράφει σ’ άλλη σελίδα, την ίδια ημέρα:

...
Ο αφηγητής, πρώην υπουργός Πολιτισμού, είχε ήδη εγκαταλείψει την πολιτική, ύστερα από τραυματική επίσκεψη στον “πρόεδρο”, με την παρουσία συναδέλφου του, ευφήμως γνωστής ευγενικής κυρίας της ελληνικής Σκηνής. Κάποια στιγμή, οι ανάγκες του διαλόγου είχαν παρακινήσει τον οικοδεσπότη να σηκωθεί και ν' ανοίξει το ντουλάπι, πίσω από το κάθισμα του γραφείου του, οπότε έπεσαν στο πάτωμα χοντρές δεσμίδες χαρτονομισμάτων. Εκείνος, απτόητος, κάγχασε: “Τα τούβλα! Τα τούβλα κατρακύλησαν...”. Γιατί το αναφέρω τώρα; Επειδή, εξαιτίας της ουσιαστικής πτώχευσης της Ελλάδας, στο χάος της οποίας αιφνίδια αφυπνιστήκαμε, άρχισαν ήδη κάποιοι ανήσυχοι σκεπτόμενοι πολίτες να ζητούν νέο Σύνταγμα και νέα διάρθρωση της πολιτικής εξουσίας, έτσι που να πάψει η πολιτική να είναι κερδοφόρο κληρονομικό επάγγελμα, με διαστάσεις που θυμίζουν μεθοδεύσεις του υποκόσμου. Κανένας φρόνιμος πολίτης δεν αμφισβητεί πια ότι το μεταδικτατορικό ελληνικό κράτος μόνον κατ' όνομα έχει αξιόπιστη δημοκρατική διάρθρωση. Όποιος εναντιώνεται σ' αυτήν την ευθεία απαξίωση, “δυοίν θάτερον”: είτε εμπλέκεται προσωπικώς είτε είναι αθεράπευτα αφελής.
...
Το μόνο παρήγορο, μέσα σ' αυτόν τον φριχτό καταποντισμό της πατρίδας μας, είναι ότι άρχισαν να υψώνονται φωνές για την ανάγκη να ενταφιαστεί το ψευδεπίγραφο μόρφωμα της μεταχουντικής ελληνικής δημοκρατίας και, δίχως καθυστέρηση, να εκλεγεί και να συνέλθει Συντακτική Συνέλευση, με συγκεκριμένες αποστολές:
* Να καταργήσει την πολιτική ως κερδοφόρο επάγγελμα και ως κληρονομητό οικογενειακό αγαθό αφορολόγητου κρυφού πλούτου.
* Να διασφαλίσει τη δέσμευση κάθε νέας κυβέρνησης, που θ' αναδύεται από τις εκάστοτε βουλευτικές εκλογές, ότι δεν θα νομοθετεί έξω από τις προεκλογικές αυτοδεσμεύσεις της.
* Να περιορίσει την πολυτελή σύνθεση της Βουλής σε εκατό βουλευτές, με μόνον ένα έμμισθο συνεργάτη καθενός των, και με την ανεξαίρετη υπαγωγή των υπαλλήλων της Βουλής στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών κατά τους κοινούς νόμους των δημόσιων υπαλλήλων.
* Να διασφαλίσει την πλατιά δημοσιότητα στο Διαδίκτυο όλων των κρατικών δαπανών και τον δραστικό έλεγχο της αξιοπιστίας των.
* Να καθιερώσει τον ανοιχτό στο Διαδίκτυο δημόσιο έλεγχο της περιουσιακής κατάστασης κάθε δημόσιου λειτουργού και υπαλλήλου, περιλαμβανομένων και των τραπεζικών καταθέσεων των ίδιων και των στενών συγγενών και συνεργατών τους.
* Να καθιερώσει την άμεση θέση σε διαθεσιμότητα κάθε κατονομαζόμενου δημόσιου λειτουργού, πολιτικού υπαλλήλου, στρατιωτικού και αστυνομικού, για τον οποίο προέκυψαν υπόνοιες δωροληψίας, με παράλληλη συντηρητική κατάσχεση της οικογενειακής περιουσίας του.
Θα αναρωτηθεί ίσως ο καλοπροαίρετος αναγνώστης πώς θα πειθαναγκαστούν τα κόμματα εξουσίας, με τα αναιδή στον αντίλογο στελέχη, να στέρξουν σε μια τέτοια θεσμική αυτοκτονία τους. Η απάντηση περιάγει μεν σε αμηχανία, όμως δεν είναι αξεπέραστη. Και τούτο, για τους ακόλουθους δύο λόγους:
- Πρώτον, γιατί είναι πια καιρός ο κατά τα άλλα σεβαστός κύριος Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν' ανταποκριθεί στο επαναλαμβανόμενο επιτακτικό αίτημα να προχωρήσει στη συγκρότηση ομάδας ανεπίληπτων προσωπικοτήτων (όπως του Β. Μαρκεζίνη, του Ν. Αλιβιζάτου, του Κ. Χρυσόγονου, κ.ά.) για τη σύνταξη σχεδίου νέου Συντάγματος, που να καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες για τη λειτουργία ενός έντιμου, δημοκρατικού και λειτουργικά αξιόπιστου κράτους. Και
- Δεύτερον, γιατί, διαφορετικά, είναι φανερό ότι ανοίγει ο δρόμος για ανώμαλες και τραγικές εξελίξεις. Καταστάσεις, τις οποίες άλλοτε με φρίκη θ' ακούγαμε, ήδη όμως πολλοί και σοβαροί συμπολίτες μας τις βλέπουν ως τη μοναδική διέξοδο: τη φονική αυτοδικία! 

Oύτε λίγο ούτε πολύ πάλι κάποιος “μεγάλος” χρειάζεται!!!
H ευκολία με την οποία οι συγκεκριμένοι “σκέφτηκα τί χρειάζεται” απευθύνονται στην αριστερά είναι ιλαροτραγική. Tο διασκεδαστικό μέρος του πράγματος είναι ότι καλούν την ελληνική αριστερά να πάρει την εξουσία, και μάλιστα επειγόντως! Tο τραγικό μέρος βρίσκεται στο ότι οι υπάρχουσες “παθογένειες” (είτε του ελληνικού καπιταλισμού, είτε του ελληνικού συστήματος διεύθυνσης) παρουσιάζονται έμμεσα αλλά καθαρά σχεδόν σαν παρεξήγηση, και πάντως μη οφειλώμενες σε συμφέροντα, και μάλιστα συμφέροντα μιας σημαντικής μερίδας του πληθυσμού· άρα μπορούν να διορθωθούν χωρίς συγκρούσεις πολύ σκληρές, με την κυριολεκτική έννοια των λέξεων “σκληρές συγκρούσεις” (συμφερόντων άρα και πράξεων).
Kαι πώς στ’ αλήθεια φαντάζονται αυτοί οι σοβαροί άνθρωποι και όλοι οι υπόλοιποι πάνω - στα - βαρέλια - τους, ότι μπορούν να γίνουν αυτά τα βάσιμα και εκσυγχρονιστικά που συμβουλεύουν, αφού δεν υπάρχουν ήδη οργανωμένα και σε υπολογίσιμο μέγεθος τα κοινωνικά κοινωνικά υποκείμενα που θα προσπαθήσουν να επιβάλλουν την “πολιτική” και “οικονομική” έξοδο / αναγέννηση του ντόπιου καπιταλισμού σε βάρος των υπόλοιπων - κι ούτε λόγος για σχέδιο - ε; Tελικά, για να το πούμε ωμά, μήπως κι αυτοί κλείνουν το μάτι σε μηχανισμούς του υπαρκτού, του τωρινού κράτους, να “αναλάβουν την ευθύνη” διαμόρφωσης - των - απαραίτητων - συσχετισμών - απ’ - τα - πάνω, επειγόντως; Mήπως ονειρεύονται ένα “προοδευτικό πραξικόπημα”; Ή, αν αυτό εκδηλωνόταν, τί θέση θα έπαιρναν;

ΣHMEIΩΣH