2001 - 2016: 15 χρόνια πολέμου, η γεωπολιτική διάσταση*Αυτό είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας για τον σε εξέλιξη 4ο παγκόσμιο πόλεμο.

Ορισμένες απ’ τις γεωπολιτικές συνέπειες του 4ου παγκόσμιου πολέμου τις ζούμε, ακόμα κι εδώ, διαρκώς. Άλλες είναι μπροστά μας. Για να θυμηθούμε μια κουβέντα των Καταστασιακών ζούμε μ’ έναν τρόπο που μας διαφεύγει. Η απώθηση λειτουργεί τέλεια, όπως και η απορρόφηση απ’ την μικρο-καθημερινότητα· που είναι πράγματι ζόρικη για πολλούς / πολλές, όμως αυτά τα ζόρια δεν είναι καθόλου άσχετα τόσο με την παγκόσμια κρίση / αναδιάρθρωση (και τις τοπικές παραλλαγές της) όσο και με τον εξελισσόμενο παγκόσμιο πόλεμο.
Ακόμα, λοιπόν, κι αν αποδειχθεί μάταιο, οφείλουμε σαν αυτόνομοι εργάτες να δείξουμε και αυτές τις πλευρές της “μεγάλης εικόνας” (αυτής που διαφεύγει ή απωθείται) της εξελισσόμενης ενδοκαπιταλιστικής σύγκρουσης. Δεν είναι ευχάριστο. Είναι απόλυτα απαραίτητο! Αρχίζοντας, έχει σημασία, με μια ιστορική αναδρομή.

αφγανιστάν: ο εύκολος κρίκος

Το αφγανιστάν θα ήταν παντελώς αδιάφορο στους δυτικούς, ακόμα και μετά την πρώτη πράξη του “μεγάλου αντιτρομοκρατικού πολέμου” της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της, μετά την 11η/9ου και την επίθεση / εισβολή στις 7 Οκτώβρη του 2001, αν δεν συνέβαινε χιλιάδες αφγανοί να διαφύγουν τα επόμενα χρόνια απ’ την κόλαση των υψιπέδων του Ινδοκούς, φτάνοντας ως την Ευρώπη. Αλλά το αφγανιστάν δεν είναι μια “απαίσια περιοχή που εξάγει ασιάτες”. Είναι μια σημαντική γέφυρα απ’ τον 3ο στον 4ο παγκόσμιο πόλεμο.

Ως τα τέλη του 1977, και για αιώνες, το αφγανιστάν κυβερνούνταν από βασιλιά / σατράπη. Ήταν ένα φεουδαρχικό, εξαιρετικά συντηρητικό καθεστώς, “φιλικό” προς τη Δύση· αν και ως εκείνη την περίοδο το αφγανιστάν δεν φαινόταν να έχει σπουδαία σημασία για τα δυτικά συμφέροντα, εκτός απ’ το γεγονός ότι η αφγανική μοναρχία ήταν αντι-σοβιετική.
Τον Απρίλη του 1978 έγινε μια λαϊκή επανάσταση στο αφγανιστάν, με επικεφαλής τον σοσιαλιστή Nor Mohammed Taraki· σαν αυτές που είχαν γίνει ήδη σε πολλές χώρες του “τρίτου κόσμου”. Οι επαναστάτες καθάρισαν τον βασιλιά Mohammed Daoud, και έβαλαν σε εφαρμογή ένα τολμηρό εκσυγχρονιστικό / σοσιαλιστικό σχέδιο. Κατ’ αρχήν έγινε αγροτική μεταρρύθμιση / αναδασμός, και μοιράστηκε η γη στους πάμφτωχους αφγανούς πληβείους, που ως τότε δούλευαν σα κολλίγοι στα φέουδα του βασιλιά και της αφγανικής “αριστοκρατίας”. Ο Taraki έγινε πρόεδρος, και η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Hafizullah Amin έφτιαξε σχολεία θηλέων (η εκπαίδευση των κοριτσιών απαγορευόταν απ’ την μοναρχία), άνοιξε τα πανεπιστήμια στα παιδιά των φτωχών, και δημιούργησε ένα σύστημα δωρεάν δημόσιας υγείας.
Όταν έπιασαν δουλειά οι λακέδες του παλατιού, με εμπρησμούς σχολείων θηλέων και πανεπιστημίων, οι αφγανοί ριζοσπάστες θεώρησαν ότι πρόκειται για δουλειά (και) της cia. Οι τρομοκράτες (και παρακαλούμε να κρατήσετε την λέξη...) δεν ήταν εύκολο να αντιμετωπιστούν. Τότε η κυβέρνηση της Καμπούλ ζήτησε την βοήθεια της γειτονικής σοβιετικής ένωσης, και ειδικά του στρατού της. Ο Μπρέζνιεφ αρνήθηκε.

Στα τέλη του 1978 αξιωματούχοι της cia συναντήθηκαν μυστικά με αφγανούς μοναρχικούς “πολέμαρχους”, με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία και εκδήλωση ενός πραξικοπήματος ανατροπής της κυβέρνησης. Εκ των πραγμάτων αποδείχθηκε ότι η κυβέρνηση είχε τις απαραίτητες πληροφορίες γι’ αυτό το σχέδιο. Έτσι, τον Φλεβάρη του 1979, ο “παρακρατικός” ένοπλος βραχίονας του κινήματος που είχε ρίξει τον Daoud εξετέλεσε τον πρεσβευτή των ηπα στην Καμπούλ Adolph “Spike” Dubs. [1Όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις (π.χ.: νικαράγουα, πορτογαλία, ελλάδα...) τέτοιου είδους ένοπλες οργανώσεις δεν πρέπει να φαίνονται ότι έχουν “σχέσεις με το κράτος”, που βρίσκεται υπό σοσιαλιστική κυβέρνηση. Οι ένοπλοι απήγαγαν στις 14 Φλεβάρη 1979 τον Dubs (που είχε υπηρετήσει μεταξύ άλλων και στη Μόσχα και θεωρούνταν “ειδικός” στη σοβιετική ένωση) ζητώντας την απελευθέρωση ενός μέλους της οργάνωσής τους που ήταν φυλακή. Αλλά το σημείο που κρατούσαν τον Dubs ήταν ένα κεντρικό ξενοδοχείο της Καμπούλ...
Η κυβέρνηση Amin αρνήθηκε, και οι απαγωγείς του τον εκτέλεσαν. Η Ουάσιγκτον δεν έστειλε άλλον στη θέση του• ετοιμαζόταν για άλλα...] Απαντώντας με την βεβαιότητα ότι η παλινόρθωση του παλατιού στο αγροτικό αφγανιστάν θα ήταν περίπατος, λίγους μήνες αργότερα, στις 3 Ιούλη 1979, ο αμερικάνος πρόεδρος Carter υπέγραψε την πρώτη οδηγία “εθνικής ασφάλειας” που νομιμοποιούσε την “μυστική” παροχή βοήθειας στους αφγανούς ένοπλους κατά της κυβέρνησης. Ο τότε σύμβουλός του για θέματα “εθνικής ασφάλειας” Zbigniew Brzezinski φέρεται να σχολίασε τότε ότι κατά την γνώμη του η αμερικανική βοήθεια στους αφγανούς πολέμαρχους θα ανάγκαζε τους σοβιετικούς να εισβάλουν στο αφγανιστάν.
Χρειάζεται μια παρένθεση εδώ.

Ο πολωνικής καταγωγής Zbigniew Brzezinski έγινε γνωστός ευρύτερα απ’ το βιβλίο του η Μεγάλη Σκακιέρα, που εκδόθηκε το 1998. Αλλά ο Brzezinski δεν είναι ένας απλός “θεωρητικός” της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής γεωπολιτικής. Το αντίθετο. Ήδη απ’ τα μέσα της δεκαετίας του ‘70, σα “σύμβουλος εθνικής ασφαλείας” ενός άχρωμου δημοκρατικού προέδρου (του Carter) που, επιπλέον, ήταν άσχετος με τα θέματα της διεθνούς πολιτικής, υπήρξε καθοριστικός για τις ιμπεριαλιστικές τακτικές των ηπα. Τόσο στην ευρώπη όσο και στην ασία. Έτσι ώστε το βιβλίο του 1998 πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν το απόσταγμα των πρακτικών του και όχι, μόνο, σαν συμβουλές - για - το μέλλον.
Για τον Brzezinski η “ευρασία” ήταν ένας ενιαίος γεωγραφικός και γεωπολιτικός χώρος που αν ξέφευγε απ’ τον αμερικανικό έλεγχο θα έφερνε το τέλος της παγκόσμιας ηγεμονίας των ηπα. Σαν βαθιά “αντι-σοβιετικός” (η πολωνική του καταγωγή έπαιξε οπωσδήποτε ρόλο) αυτό που θεωρούσε απαραίτητο ήταν η περικύκλωση της τότε εσσδ, και όχι απλά η ανάσχεσή της στην ευρώπη. Δική του πρωτοβουλία ήταν η περιβόητη Trilateral Commision, που έγινε διάσημη την δεκαετία του ‘70, φέρνοντας μαζί πολιτικούς και επιχειρηματίες απ’ τις ηπα, την δυτική ευρώπη και την ιαπωνία, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί όχι μόνο ο “σοβιετικός κίνδυνος” αλλά και η παγκόσμια εργατική και κοινωνική έκρηξη απ’ τη δεκαετία του ‘60 και μετά. Έπαιξε, επίσης, σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση της επαναπροσέγγισης του Πεκίνου και της Ουάσιγκτον, εναντίον της Μόσχας, στα ‘70s.

Τον Ιούλη του 1978, όταν ο Carter υπέγραφε την μυστική υποστήριξη της cia προς τους “μουτζαχεντίν” του αφγανιστάν, η Ουάσιγκτον είχε μόλις βγει από έναν χαμένο πόλεμο (στο βιετνάμ - επίσημο τέλος τον Απρίλη του 1975). Ήταν μια ήττα που τσαλάκωνε σοβαρά τις παγκόσμιες ηγεμονικές δυνατότητές της, και οπωσδήποτε το image της. Επιπλέον είχε ήδη ξεσπάσει ένα μαχητικό και ανθεκτικό κίνημα κατά του σάχη (“βασιλιά”) Pahlavi στο ιράν. Δεν είχε γίνει η ανατροπή του ακόμα· αλλά ο άνθρωπος της Anglo Iranian Oil στην Τεχεράνη στριμωχνόταν όλο και περισσότερο.
Τι ήθελε, λοιπόν, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός γενικά και ο Brzezinski με την cia ειδικά στο ορεινό Ινδοκούς, στο αφγανιστάν, το 1978; Μια ματιά στον χάρτη δείχνει τα βασικά: ήθελαν έναν undercover πόλεμο, αυτό που αργότερα γενικεύτηκε με το όνομα proxy war, εναντίον της Μόσχας. Έναν πόλεμο που θα τον έκαναν με την φυσική έννοια “άλλοι”. Αν νικούσαν θα ήταν νίκη της Ουάσιγκτον. Αν έχαναν η Ουάσιγκτον δεν θα χρεωνόταν άλλη μια καθαρή ήττα. (Επιπλέον το αφγανιστάν έχει σύνορα με το ιράν).

Χρειάζεται μια υπόδειξη εδώ. Μέχρι εκείνη την στιγμή η γενική ιμπεριαλιστική τακτική των ηπα ήταν η (και στρατιωτική) υποστήριξη φιλικών κρατών / καθεστώτων ανά την υφήλιο. Την μέθοδο της υποστηρίξης επαναστατικών κινημάτων, δηλαδή “μη κρατικών παικτών” την χρησιμοποιούσε βασικά η Μόσχα και οι σύμμαχοί της.
Δεν συνέβαινε το ίδιο στο “χώρο ευθύνης” του νατο. Εκεί, με το σχέδιο stay behind η Ουάσιγκτον (και φράξιες των υπόλοιπων κρατών / μελών) εξόπλιζαν, εκπαίδευαν και σε ορισμένες περιπτώσεις “έριχναν στη μάχη” όχι επίσημα αναγνωρισμένους κρατικούς παίκτες. Φασιστικές συμμορίες με την καθοδήγηση μελών των μυστικών υπηρεσιών. Αυτή η “μάχη” είχε, φυσικά, την μορφή της “τρομοκρατίας” και όχι ανοικτού εμφύλιου· εφόσον τα κράτη έμεναν πιστά στις νατοϊκές δεσμεύσεις τους.
Συνεπώς, το 1978, στο αφγανιστάν, μέσα απ’ την υποστήριξη των “μουτζαχεντίν”, γίνεται για πρώτη φορά η “μεταφορά μεθοδολογίας” αλλά και η αναβάθμισή της, απ’ τη νατοϊκή επιχείρηση stay behind και την μαύρη “τρομοκρατία”, σε ένα καινούργιο μοντέλο για χρήση σε εκτός νατο περιοχές του κόσμου. [2Δύο χρόνια αργότερα, η αμερικανική κυβέρνηση μέσω των μυστικών της υπηρεσιών, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες της αργεντινέζικης χούντας, χρησιμοποίησε την ίδια μέθοδο εναντίον της επαναστατικής / σοσιαλιστικής κυβέρνησης της νικαράγουα. Μέσω της χρηματοδότησης, της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού των contras, ενός ακροδεξιού αντάρτικου στρατού που είχε τις βάσεις του στην γειτονική ονδούρα. Η περίπτωση αυτή έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η επίσημη αμερικανική υποστήριξη των contras άρχισε το 1980. Αλλά το 1984 το κογκρέσσο ψήφισε την απαγόρευση οποιασδήποτε τέτοιας χρηματοδότησης. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και η υποστήριξή τους στους contras θα αναγκαστούν να βγουν “εκτός νόμου”. Από εκείνο το χρονικό / ιστορικό σημείο, μέσα της δεκαετίας του ‘80, αρχίζει ένας ακόμα γύρος επίσημης “κρατικής παρανομίας” και σύνδεσης μεταξύ κράτους και οργανωμένου εγκλήματος, στο ανώτατο κατά το δυνατόν σημείο του καπιταλιστικού κόσμου (στις ηπα). Αλλά αυτό είναι θέμα άλλης έρευνας...] Η περίπτωση του αφγανιστάν γίνεται η πρώτη ενός είδους stay in front. Εκείνη την χρονική στιγμή δεν φαινόταν πόσο μακρυά θα μπορούσε να πάει αυτή η καινούργια μέθοδος. Πήγε...

Πίσω στην Καμπούλ. Ο αφγανός πρωθυπουργός έκανε τον Tabizullah Amin υπουργό αγροτικής μεταρρύθμισης. Αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για πράκτορα της cia: εξαπόλυσε μια τόσο σκληρή “επιχείρηση εκκαθάρισης των αντιφρονούντων” ώστε τόσο εντός όσο, κυρίως, εκτός αφγανιστάν διάφοροι άρχισαν να στρέφονται κατά του αφγανικού καθεστώτος.
Ο Taraki πήγε στην Μόσχα για να συνδιαμορφώσει έναν τρόπο απαλλαγής απ’ τον υπουργό γεωργίας Amin. Την μέρα της επιστροφής του στην Καμπούλ, ο Amin “έδεσε” τον Taraki, τον “καθάρισε”, και ανέλαβε την εξουσία. Λίγες βδομάδες μετά οι υποστηριζόμενοι απ’ την cia αντάρτες δολοφόνησαν δεκάδες κρατικούς υπαλλήλους στη Herat. Η Μόσχα έκρινε ότι δεν είχε την πολυτέλεια να κοιτάει απ’ έξω. Τον Δεκέμβρη του 1979 τα σοβιετικά τανκς εισέβαλλαν στο αφγανιστάν, ενώ κομμάντο της kgb επιτέθηκαν κατευθείαν στο προεδρικό μέγαρο στην Καμπούλ, σκότωσαν τον Tabizullah Amin, και έχρισαν πρόεδρο τον Babrak Karmal. Η ελπίδα του Brzezinski (για σοβιετική εισβολή και μετατροπή του αφγανιστάν σε “σοβιετικό βιετνάμ”) είχε αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά.
Κάτω από ποιες ιδεολογικές σημαίες θα γινόταν, όμως, ο πόλεμος κατά των σοβιετικών στο αφγανιστάν; Για ύπαρξη κάποιας φιλελεύθερης μεσαίας τάξης ούτε λόγος. Οι δυτικής προέλευσης “σημαίες της ελευθερίας” ήταν αδύνατο να ανεμίσουν στο ημιφεουδαρχικό ακόμα αφγανιστάν, εναντίον του “σοβιετικού ολοκληρωτισμού”. Χρειαζόταν κάτι άλλο.
Εδώ χρειάζεται μια δεύτερη παρένθεση.

Η επιθετική πολιτικοποίηση του ισλαμικού συντηρητισμού δεν είναι προϊόν (ούτε, άλλωστε, απόδειξη) κάποιας θρησκευτικής κατωτερότητας. Όλα έγιναν με κρατικούς και ιδεολογικούς υπολογισμούς, απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ‘60: μπροστά στην αυξανόμενη αριστερή ριζοσπαστικοποίηση των πληβείων (αλλά και των “φωτισμένων” μεσοστρωμάτων - στο βαθμό που υπήρχαν τέτοια) σε πολύ μεγάλο αριθμό κοινωνιών στον λεγόμενο “τρίτο κόσμο”, μια ριζοσπαστικοποίηση που συχνά έφτανε στο σημείο ένοπλων επαναστάσεων και ανατροπών διάφορων τυρρανικών (και φιλοδυτικών) καθεστώτων, χρειαζόταν επειγόντως και ένα ιδεολογικό αντίδοτο. Κι αυτό δεν ήταν άλλο απ’ την θρησκεία, που καθοδηγούσε τον όποιον πληβειακό συντηρητισμό. Σε μια πολύ μεγάλη ζώνη του κόσμου, στην αφρική και στη νότια και ανατολική ασία, το ισλάμ ήταν έτσι κι αλλιώς η μακράν μαζικότερη θρησκεία. Εκείνο που χρειαζόταν, λοιπόν, προκειμένου να ανακοπεί η εμπέδωση της σοσιαλιστικής (ή και κομμουνιστικής) ιδεολογίας, ήταν η “ριζοσπαστικοποίηση” του θρησκευτικού, ισλαμικού συντηρητισμού.

Οι πολιτικές διαδρομές των μουσουλμανικών κοινωνιών ειδικά μετά τον β παγκόσμιο, μέσα απ’ τα αντιαποικιακά κινήματα και μετά απ’ αυτά, είναι άγνωστες στον χριστιανικό πρώτο κόσμο· κι όχι κατά λάθος. Όπως συμβαίνει πάντα και παντού, οι μαζικές θρησκευτικές πεποιθήσεις δεν είναι ούτε ομοιόμορφες ούτε σταθερές όταν “συμβαίνουν πολλά άλλα” στην καθημερινή ζωή των “πιστών”. Εκείνοι οι ιταλοί επαναστάτες των δεκαετιών του ‘60 που σημείωναν την μεταστροφή πολλών πιστών του καθολικισμού σε ριζοσπάστες της (τότε) νέας αριστεράς ήταν έντιμοι: η εργατική θέση και ο ταξικός ανταγωνισμός (έχει αποδειχθεί ξανά και ξανά ότι) μπορούν να επανακαθορίσουν τις συνειδήσεις ακόμα και των “πιστών” της μιας ή της άλλης θρησκείας.
Τέτοια είναι η περίπτωση και του ισλάμ· στις δεκαετίες του ‘50, του ‘60, του ‘70. Η αντι-αποικιακή πολιτική δράση· τα αιτήματα της ισότητας και της κοινωνικής πρόνοιας· και φυσικά η κοινωνική θέση και οι κοινωνικές εμπειρίες προσδιόρισαν σ’ εκείνο το χρονικό διάστημα την ισχυρή επιρροή των κοσμικών σοσιαλιστικών ή/και κομμουνιστικών ιδεών πάνω στους “πιστούς”. Όχι μόνο στη βάση, αλλά και μεταξύ των διανοούμενων του μουσουλμανισμού. Προσωπικότητες σαν τον Ali Shari’ati και τον Mohammed Baqir as-Sadr (στο ιράν) ή τον Mustafa as-Sibai (στη συρία)· μια φράξια του al-Azhar (στην αίγυπτο) και άλλοι, διακήρυσσαν τα σοσιαλιστικά και εξισωτικά στοιχεία του ισλάμ.
Θα έλεγε κανείς ότι προσπαθούσαν να διασώσουν την θρησκεία σε μια εποχή που ο κοσμικός σοσιαλισμός ή/και κομμουνισμός κέρδιζαν τις καρδιές και τα μυαλά της νεολαίας. Αυτό είναι σωστό. Έστω, όμως, και μ’ αυτόν τον αντεστραμμένο τρόπο, αξίζει να ξέρουμε πως μέχρι τα ‘70s τόσο οι ερμηνείες (της θρησκευτικής αλήθειας) όσο και οι πρακτικές στον μουσουλμανικό κόσμο δεν ήταν καθόλου ομογενοποιημένες. Μάλλον το αντίθετο.

Απ’ την αντίθετη μεριά οι συντηρητικές πλευρές του ισλάμ και οι ακόλουθοί τους ήταν το βασικότερο εργαλείο για διάφορα τριτοκοσμικά καθεστώτα εναντίον των απειλών και των αμφισβητήσεων εναντίον τους. Είτε επειδή η δυτική φιλελεύθερη παράδοση ήταν άγνωστη, είτε επειδή οι ταξικοί εκφραστές της (οι αστοί με την δυτική έννοια) ήταν ανύπαρκτοι, απέναντι στην σοσιαλιστική και σοσιαλίζουσα πλημμυρίδα δεν χωρούσαν ιδέες περί “ελεύθερης αγοράς” και “ατομικής αυτοπραγμάτωσης”. Αυτά είναι δυτικές πολυτέλειες. Το διαθέσιμο σε ποσότητα και ποιότητα ήταν ο θρησκευτικός συντηρητισμός. Συνήθως αυτός ο συντηρητισμός εκφραζόταν σαν ταύτιση με το καθεστώς και υπακοή στους άρχοντες. Στο βαθμό, όμως, που το καθεστώς ανατρεπόταν, ο θρησκευτικός συντηρητισμός θα έπρεπε να γίνει πιο μαχητικός, πιο επιθετικός, πιο πολεμικός. Αυτό που νωρίτερα ονομάσαμε επιθετική πολιτικοποίηση του ισλαμικού συντηρητισμού γεννήθηκε και ενισχύθηκε σαν καθεστωτική ανάγκη· εκεί, στα ‘70s ή λίγο αργότερα. Ανάλογα με το μέρος, την ένταση του ταξικού ανταγωνισμού, την πολιτική και ιδεολογική ιστορία· και την γεωπολιτική σημασία του. Που σημαίνει όχι μόνο τα τοπικά αλλά και τα διεθνή συμφέροντα.

Ξανά πίσω στην Καμπούλ. Όταν, μετά την εισβολή του σοβιετικού στρατού στο αφγανιστάν, η cia και ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός δεν μπορούσαν να περιοριστούν στην μυστική υποστήριξη τρομοκρατικών ενεργειών αλλά χρειάζονταν αντάρτες σε ποσότητα, κατέφυγαν για στρατολόγηση στην επαρχία του Peshawar. Στα σύνορα με το πακιστάν το Peshawar ήταν βάση πρακτόρων των πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών, που ήξεραν πρόσωπα και πράγματα· επιπλέον την γλώσσα. Οι αμερικάνοι βρήκαν εκεί αυτό που έψαχναν: την φιλομοναρχική, σκληρά συντηρητική και θρησκόληπτη οργάνωση Hezbi-i Isbmi, που είχε εκπαιδευτεί απ’ τον πακιστανικό στρατό. Ο αρχηγός της ήταν ο διαβόητος Gulbuddin Hekmatyar, ένας φανατικός που στις αρχές των ‘70s συμβούλευε τους οπαδούς του να ρίχνουν βιτριόλι στα πρόσωπα των αφγανών γυναικών που δεν φορούσαν μπούρκα. Ήταν η σωστή οργάνωση και ο σωστός αρχηγός: το 1972 είχαν σφάξει εκατοντάδες αριστερούς φοιτητές στην Καμπούλ. Ήταν ακόμα πιο σωστοί: την χρηματοδότησή τους την εξασφάλιζαν μέσω της καλλιέργειας οπιοφόρου παπαρούνας στις συνοριακές περιοχές με το πακιστάν που είχαν στον έλεγχό τους, υπό την προστασία των πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών.

Δεν ήταν, όμως, μόνο οι αμερικανικές και οι πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες στο κόλπο του proxy war στο αφγανιστάν. Ήταν και οι πετρο-μοναρχίες του κόλπου· κυρίως η σαουδική αραβία. Γιατί; Είναι προφανές το γιατί. Αφενός ο σκληροπυρηνικός θρησκευτικός συντηρητισμός ήταν η δική τους κρατική ιδεολογία. Αφετέρου θα έπρεπε (και θα ήθελαν) να είναι χρήσιμοι στον μεγάλο σύμμαχο, στην Ουάσιγκτον: τον Γενάρη του 1980, 34 απ’ τα 57 μέλη του “οργανισμού ισλαμικής συνεργασίας” υπέγραψαν κοινή απόφαση που απαιτούσε την άμεση και χωρίς όρους αποχώρηση των σοβιετικών απ’ το αφγανιστάν.  Αυτό ήταν η “ανάληψη της πολιτικής ευθύνης” για την μαζική χρηματοδότηση των μουτζαχεντίν - της - απελευθέρωσης.
Μια σύντομη, τρίτη παρένθεση. Ο “οργανισμός ισλαμικής συνεργασίας” φτιάχτηκε σε δύο δόσεις, το 1969 και το 1972. Ο δηλωμένος σκοπός του ήταν “να εκφράσει την συλλογική φωνή του μουσουλμανικού κόσμου και να προστατέψει τα συμφέροντά του”. Από πρώτη ματιά ήταν μια ακόμα περιφερειακή κρατική συμμαχία / φράξια μέσα στον οηε. Αν, επιπλέον, δει κανείς τα κράτη / μέλη του και την πολιτική τους κατάσταση τότε, θα διαπιστώσει ένα (μάλλον) αναμενόμενο ανακάτεμα διαφορετικών προσανατολισμών. Απ’ την μια η μετααποικιακή (και ακόμα, τότε, θεωρούμενη σοσιαλιστική) αλγερία, η λιβύη, η συρία και το ιράκ του Μπα’αθ· απ’ την άλλη το πακιστάν, η σαουδική αραβία, το κουβέιτ και το μπαχρέιν. Αν το ενοποιητικό στοιχείο όλων αυτών ήταν η θρησκεία, τότε...
Το γεγονός ότι το ψήφισμα / απόφαση του Γενάρη του 1980, κατά της σοβιετικής εισβολής στο αφγανιστάν, υπογράφτηκε από 34 εκ των 57 μελών, δείχνει ότι την συγκεκριμένη ιστορική στιγμή η θρησκεία δεν ήταν ενοποιητικός παράγοντας του “μουσουλμανικού κόσμου” απέναντι σε σοβαρά ζητήματα γεωπολιτικής. Δείχνει, όμως, κι αυτό: υπήρχαν αρκετά (και πλούσια) κράτη για να σπονσονάρουν τον επιθετικό ισλαμικό θρησκευτικό συντηρητισμό, σαν εργαλείο της τότε παγκόσμιας ενδοκαπιταλιστικής σύγκρουσης, στο πλευρό των ηπα.

Ήδη, λοιπόν, στα ‘80s, βρέθηκαν συγκεντρωμένα στο αφγανιστάν, στην τελευταία μάχη του 3ου παγκόσμιου πολέμου, όλα τα συστατικά που θα γίνονταν βασικά εργαλεία στα 15 ως τώρα χρόνια της “αντιτρομοκρατικής” φάσης του 4ου: σκληροπυρηνικοί, ακραία συντηρητικοί στρατιώτες· μυστικές υπηρεσίες (στην προκειμένη περίπτωση των ηπα, του πακιστάν και της σαουδικής αραβίας)· “πολέμαρχοι” / επιχειρηματίες· παραγωγή οπίου... Τίποτα απ’ αυτά, στις βασικές του εκδηλώσεις, δεν ήταν κρυφό πια. Οι “μουτζαχεντίν” έγιναν ήρωες στη δυτική δημαγωγία, ένα είδος “ινδιάνων” που πολεμάει για υψηλά ιδανικά.
Παρότι ο σοβιετικός στρατός συμπεριφέρθηκε όσο πιο πειστικά μπορούσε σαν στρατός κατοχής (βομβαρδίζοντας οτιδήποτε θεωρούσε εστία των μουτζαχεντίν) δεν κατάφερε ποτέ να ελέγξει έστω το μεγαλύτερο μέρος της αφγανικής επικράτειας. Αντίθετα οι αντάρτες, εξοπλισμένοι με ό,τι καλύτερο μπορούσε να τους προσφέρει το αμερικανικό οπλοστάσιο, πληρωμένοι καλά απ’ τις πετρομοναρχίες του κόλπου, και ενισχυόμενοι διαρκώς από εθελοντές (εντός ή εκτός εισαγωγικών) απ’ τα συντηρητικά διαθέσιμα πολλών μουσουλμανικών κοινωνιών, έκαναν όντως το αφγανιστάν ένα “βιετνάμ για την εσσδ”. Στα μέσα του 1987 ο Gorbachev ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει την απόσυρση του στρατού του· οι τελευταίο σοβιετικοί έφυγαν απ’ την Καμπούλ τον Φλεβάρη του 1989. Η Μόσχα είχε ηττηθεί και μάλιστα πληρώνοντας ακριβά. Η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της είχαν νικήσει. Λίγο μετά ο γ παγκόσμιος τελείωνε με την κατάρρευση / διάλυση του “ανατολικού μπλοκ” - ο πόλεμος στο αφγανιστάν δεν ήταν ούτε η κυριότερη, ούτε η δεύτερη στη σειρά αιτία γι’ αυτό. Είχε, ωστόσο, λειτουργήσει σαν ισχυρός συμβολισμός.
Και οι μουτζαχεντίν είχαν νικήσει. Αλλά τώρα περίσσευαν. Ή μήπως όχι;

η διασπορά και ο μετασχηματισμός

Η νίκη σε βάρος του σοβιετικού στρατού στο αφγανιστάν ήταν βέβαια νίκη της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της. Αλλά θα μπορούσε να ερμηνευτεί και διαφορετικά: σα νίκη του θεού των πιο συντηρητικών φραξιών του ισλάμ απέναντι στους άθεους. Αυτό το δεύτερο αποδείχθηκε αργότερα πως είχε διαχρονικότερη αξία απ’ το πρώτο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι απ’ το 1982 και μετά στο πεδίο μάχης (του γ παγκόσμιου) αφγανιστάν πολέμησαν τουλάχιστον 35.000 μη αφγανοί μουσουλμάνοι. Και πολλοί περισσότεροι πέρασαν συντομότερη ή διαρκέστερη ιδεολογική και στρατιωτική εκπαίδευση. Όλοι αυτοί προέρχονταν από 40 κράτη: επί μια δεκαετία, στα ‘80s, το αφγανιστάν είχε μετατραπεί (απ’ την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της) σε παγκόσμιο στρατόπεδο κατάταξης και εκπαίδευσης του “τζιχαντισμού”.
Εάν οι αμερικανικές και λοιπές μυστικές υπηρεσίες που υποστήριξαν τους μουτζαχεντίν στο αφγανιστάν είχαν κατα νου να φτιάξουν έναν μεγάλο στρατό ιδεολογικά πορωμένων “αντικομμουνιστών” για χρήση σε διάφορα σημεία του πλανήτη (σε μουσουλμανικές κοινωνίες / κράτη), το πέτυχαν. Αλλά η κατάρρευση της εσσδ και η διάλυση του “ανατολικού μπλοκ” εξαφάνισε τον αντίπαλο. Τι αξία είχαν πια αυτές οι χιλιάδες σκληροπυρηνικών και έμπειρων πεζικάριων στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο;
Η μεγάλη γεωπολιτική αξία που είχαν στη διπολική αναμέτρηση, στα ‘80s, είχε χαθεί. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, χωρίς μπρεζίνσκιες ιδέες πια, μετά την διάλυση της εσσδ, δεν είχε άλλο ενδιαφέρον για εκείνες τις χιλιάδες ενόπλων “ηρώων”. Όχι επίσημα, σίγουρα. Δεν είχε κάποιο άλλο μεγα-σχέδιο για να τους εντάξει. Απέμενε ο όποιος επαναπατρισμός τους και η “τοπική χρήση” τους εναντίον κυβερνήσεων που “σοσιάλιζαν” ακόμα, απ’ τις αρχές των ‘90s και μετά.
Αν περίσσεψε κάτι απ’ την εποποιία του αφγανιστάν ήταν η ιδεολογία: η επιθετική, στρατιωτική πολιτικοποίηση των πιο συντηρητικών και αντικοσμικών, “ακροδεξιών” με τα δυτικά δεδομένα, εκδοχών μιας θρησκείας (του ισλάμ) με εκατομμύρια πιστούς και πάμπολλες μαζικότερες ή μειοψηφικότερες παραλλαγές και φράξιες.
Κανένας μεγάλος “παίκτης” στον παγκόσμιο ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό, και σίγουρα όχι η νικήτρια Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της, δεν θα ενδιαφερόταν να αγοράσει κάτι τέτοιο, μετά το τέλος του γ παγκόσμιου, “ψυχρού” πολέμου. [3Για να είμαστε ακριβείς, οι αμερικανικές (και, υποθέτουμε βάσιμα, διάφορες περιφερειακές) μυστικές υπηρεσίες δεν εγκατέλειψαν το αφγανιστάν. Ακόμα κι αν οι πρώτοι (η Ουάσιγκτον) έχασαν βαθμιαία το ενδιαφέρον τους, έμενε στο κόλπο σίγουρα η Ισλαμαμπάντ.
Αυτό είναι πρακτικές συνέπειες. Πριν φύγουν οι σοβιετικοί, ο “σκανδαλώδης” πρωθυπουργός Barnak Karmal (αυτός που είχαν βάλει στο πόστο οι ειδικές δυνάμεις της kgb) είχε αντικατασταθεί μετά από εκλογές απ’ τον Mohammad Νajibullah. Το πρόβλημα μ’ αυτόν (για την Ουάσιγκτον) ήταν πως επρόκειτο, επίσης, για σοσιαλιστή. Ο οποίος δεν μπορούσε να μακροημερεύσει. Ανατράπηκε το 1992, απ’ τους “μουτζαχεντίν”, που έβαλαν στη θέση του τον Burhaddin Rabbani. Κάποιο ελάττωμα θα πρέπει να είχε κι αυτός, για τα γούστα της Ουάσιγκτον, ίσως ήταν “κεντροαριστερός”. Ο “πιο cia πεθαίνω” Hekmatyar τον ανέτρεψε στρατιωτικά, καταλαμβάνοντας την Καμπούλ. Και έκανε στην άκρη, το 1995, καθώς έφτασαν “προ των πυλών” οι taliban. Που είχαν οργανωθεί, εξοπλιστεί, εκπαιδευτεί, απ’ τις μυστικές υπηρεσίες του πακιστάν.] [4Πρακτικά ένα τουλάχιστον τμήμα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών “αγόρασε” μουτζαχεντίν και αφγανιστάν, στην πιο φτηνή τιμή που θα γινόταν: σαν στρατόπεδο εκπαίδευσης ανταρτών προς χρήση στα πετρελαιοφόρα γύρω απ’ την Κασπία και τον Καύκασο τμήματα της ρωσικής ομοσπονδίας. Αλλά αυτό είναι από μόνο του μια χωριστή ιστορία (σημαντική και ενδιαφέρουσα) που δεν μπορούμε να παρουσιάσουμε εδώ. Ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι από ιδεολογική άποψη την εκπαίδευση των όποιων ενόπλων στο αφγανικό έδαφος, στα ‘90s, την ανέλαβαν πράκτορες του Ριάντ. Ο διεθνής ουαχαβιτισμός δουλεύτηκε (και χρηματοδοτήθηκε) από τότε, με πλήρη γνώση και συμφωνία της cia. ] Αυτή η ιδεολογία ήταν ασύμβατη με την καπιταλιστική αναδιάρθρωση και την Αλλαγή Παραδείγματος. Τότε, όμως, οι νικητές έκαναν κάτι που έμελλε να αλλάξει για μια ορισμένη ιστορική περίοδο τα δεδομένα.

Η “καταιγίδα της ερήμου”, η επίθεση δηλαδή των ηπα και σχεδόν όλων των συμμάχων τους κατά του ιράκ και του Σαντάμ Χουσεΐν το 1991, ερμηνεύεται απ’ την δυτική μεριά σαν ένα ιμπεριαλιστικό γεγονός μέσα στα πολλά της ιστορίας. Δίνεται αισθητά μικρότερη σημασία σε δύο γεγονότα. Πρώτον ότι ο Χουσεΐν ήταν σύμμαχος των ηπα ως τη στιγμή που ανακηρύχθηκε εχθρός. Δεύτερον, ότι ρώτησε την Ουάσιγκτον (μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη) πριν εισβάλει στο κουβέιτ· και η απάντηση που πήρε ήταν “προχώρα”.
Κατά συνέπεια υποτιμήθηκε τότε (και εξακολουθεί να είναι υποτιμημένο) το γεγονός ότι για λογαριασμό της “καταιγίδας της ερήμου” οι αμερικάνοι έφτιαξαν στρατιωτικές βάσεις στη σαουδική αραβία... Το Ριάντ ήταν και τότε σύμμαχος· συνεπώς (απ’ την δυτική σκοπιά) τι πιο φυσικό να προσφέρει γη, μόνιμα, για τον αμερικανικό στρατό. Λάθος! Από μια διαφορετική σκοπιά το να στρογγυλοκαθήσει ο αμερικανικός στρατός στα εδάφη των πετροσεΐχηδων του Κόλπου ήταν εχθρική κίνηση. Οπωσδήποτε σοβαρή απειλή. Ειδικά εφόσον το 1991, το 1992, το 1993... δεν χρειαζόταν να είναι εκεί. (Η προστασία έναντι του Χουσεΐν ήταν πρόσχημα, αυτό το καταλάβαιναν όλοι οι ενδιαφερόμενοι).
Αυτό το γεγονός, που ουσιαστικά θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι δεν ήταν διαφορετικό απ’ την σοβιετική εισβολή στο αφγανιστάν, έμελλε να αναπροσανατολίσει πολιτικά το πιο διανοούμενο τμήμα αυτού του στρατού των μουτζαχεντίν, που είχε μείνει χωρίς υψηλό σκοπό! Και πράγματι. Μετά την”καταιγίδα της ερήμου” και την δημιουργία μόνιμων στρατιωτικών βάσεων στην αραβική χερσόνησο, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός γίνεται ο εχθρός του “τζιχαντισμού”! Αναδρομικά, και εξαιτίας αυτής της κίνησης, ο “τζιχαντισμός” θα “θυμηθεί” τα δεινά της παλαιστίνης και την στρατηγική υποστήριξη της Ουάσιγκτον στο Τελ Αβίβ...
Απρόοπτη στροφή της ιστορίας! Σε κάθε περίπτωση αυτή είναι η περίοδος που αναδεικνύεται ο bin Laden... όχι, εξ αρχής, σαν το παγκόσμιο “κακό”, αλλά με προοπτικές...
Τέταρτη παρένθεση.

Απ’ την στιγμή που ο Osama bin Laden ανακηρύχτηκε σε ένα είδος “παγκόσμιου κακούργου”, είναι προφανές ότι η ιστορία του, η ιδεολογία του και οι σκοποί του πλαστογραφήθηκαν άγρια.
Ο O.b.L., γεννημένος το 1957, ήταν γόνος μιας (με τα δυτικά κριτήρια) μεγαλοαστικής σαουδαραβικής οικογένειας. Γεννήθηκε εκατομμυριούχος. Είχε την καλύτερη δυνατή ιδιωτική εκπαίδευση, και σπούδασε πολιτικός μηχανικός. Άρχισε να πολιτικοποιείται στην εφηβεία του, στα μέσα των ‘70s, προς την μεριά του ισλαμικού ριζοσπαστισμού· που τότε, ακόμα, ήταν στα πρώτα του βήματα, συχνά ένα κράμα θρησκευτικότητας και αντιιμπεριαλισμού. Με άλλα λόγια, από κοινωνική και εκπαιδευτική άποψη, ο O.b.L. ήταν αυτό που στον πρώτο κόσμο ονομάζεται διανοούμενος.
Ο νεαρός ακόμα τότε Laden συμμετείχε στον πόλεμο κατά των σοβιετικών στο αφγανιστάν (“επιχείρηση κυκλώνας” σύμφωνα με την ορολογία της cia) αλλά όχι σαν στρατιώτης. Η αποστολή του, μέρος της συμμετοχής του επίσημου σαουδαραβικού καθεστώτος (στο οποίο ανήκε, για ταξικούς λόγους, και η οικογένειά του) στην επιχείρηση, ήταν κυρίως στο πακιστάν: χρηματοδότηση και επιμελητειακή οργάνωση των μουτζαχεντίν. Συνεργαζόμενος με τις πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες ο Laden είχε αναλάβει την καθόλου εύκολη δουλειά της υποδοχής και της εκπαίδευσης χιλιάδων “εθελοντών” απ’ τον αραβικό κόσμο (της δημιουργίας και της λειτουργίας, δηλαδή, των απαραίτητων στρατοπέδων)· της διαχείρισης των τεράστιων ποσών που έστελνε το Ριάντ στους μουτζαχεντίν· και της ιδεολογικής εκπαίδευσής τους. Μπορεί να υποθέσει κανείς ότι επιλέχτηκε σ’ αυτό το “μετόπισθεν” αλλά κρίσιμο καθήκον εξαιτίας των οργανωτικών ικανοτήτων του.
Σε κάθε περίπτωση, με βάση τα ελάχιστα αξιόπιστα ντοκουμέντα, προκύπτει ότι ήδη κατά την διάρκεια του πολέμου στο αφγανιστάν, στα ‘80s, ο Laden ήταν αντιαμερικάνος (με την αντιΐμπεριαλιστική έννοια) όσο, τουλάχιστον, αντισοβιετικός. Αυτό αποδείχθηκε και στη συνέχεια, στα ‘90s· προκύπτει όμως και από ένα γεγονός του 1988, ενόσω είχε αρχίσει η υποχώρηση / αποχώρηση του σοβιετικού στρατού. Με δεδομένη τη νίκη των μουτζαχεντίν ο Laden διαφώνησε με τον Abdullah Yusuf Azam, τον γενικό “υπεύθυνο καθοδήγησης” (που για ορισμένους υπήρξε και μέντορας του Laden) ως προς την συνέχεια και, ειδικά, τον όποιο μελλοντικό ρόλο των αραβικής καταγωγής μουτζαχεντίν. Φαίνεται ότι ο Laden ήταν πιο αποφασισμένος οπαδός, σε σχέση με τον Azam, κάποιου είδους αντικαθεστωτικού αντάρτικου εναντίον των φιλοδυτικών κυβερνήσεων στα αραβικά κράτη.

Έχοντας επιστρέψει στο Ριάντ μετά την αποχώρηση των σοβιετικών απ’ το αφγανιστάν, ο Laden “διαφώνησε κάθετα” με το σαουδαραβικό καθεστώς το 1991, όταν ο Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στο κουβέιτ. Κατά την άποψη του Laden το Ριάντ δεν έπρεπε ούτε να καλέσει ούτε να στηριχτεί στην Ουάσιγκτον. Έπρεπε να πολεμήσει τον Χουσεΐν και τον στρατό του με τον ίδιο τρόπο που πολέμησε κατά των σοβιετικών: με τους ετοιμοπόλεμους πια και αφοσιωμένους άραβες μουτζαχεντίν. Το γεγονός ότι το σαουδαραβικό καθεστώς κάλεσε τον αμερικανικό στρατό και τους υπόλοιπους δυτικούς “σταυροφόρους” και το ότι δέχτηκε να τους παραχωρήσει μόνιμες βάσεις, οδήγησε τον Laden σε ρήξη. Κατήγγειλε την κυβέρνηση για προδοσία. Λίγο μετά, το 1992, το Ριάντ αποφάσισε να τον διώξει απ’ την σαουδική αραβία. Ο Laden κατέφυγε στο κοντινό σουδάν. Στόχος του ήταν αυτός: σε πρώτη φάση να φύγει ο αμερικανικός στρατός απ’ τους “ιερούς τόπους”, και σε δεύτερη να φύγουν οι πρωτοκοσμικοί και οι συνεργάτες τους απ’ όλο τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Μια αντιΐμπεριαλιστική στάση, αναμφίβολα.
Απ’ το Χαρτούμ (όπου παράλληλα με την οργανωτική / ιδεολογική δουλειά κατά των “σταυροφόρων” ο Laden έστησε και μια κατασκευαστική αναλαμβάνοντας δημόσια έργα, προσλαμβάνοντας πολλούς απ’ τους μουτζαχεντίν του...) συνέχισε να καταγγέλει τον σαουδάραβα βασιλιά Fahd. Ο οποίος το 1994 του αφαίρεσε την υπηκοότητα. Λίγο αργότερα ο Laden την γλύτωσε από μία τουλάχιστον δολοφονική απόπειρα εναντίον του, που είχε σχεδιαστεί απ’ την cia σε συνεργασία με φράξια των σαουδαραβικών μυστικών υπηρεσιών. Ο πόλεμος είχε αρχίσει, έστω και σε “χαμηλή ένταση”.

Έχει ενδιαφέρον (και για το θέμα μας και για την ιστορία) να θυμήσουμε αποσπάσματα μιας απ’ τις ελάχιστες (δεν ξέρουμε αν υπάρχει καν άλλη) συνεντεύξεις του Laden σε δυτικό μέσο, στην αγγλική εφημερίδα the independent στον Robert Fisk, που δημοσιεύτηκε (στα αγγλικά) στις 10 Ιούλη του 1996, όταν ο Laden είχε επιστρέψει, στο αφγανιστάν, καθώς στο σουδάν δεν ήταν πλεον ασφαλής:

Ο Osama bin Laden, ο σφοδρότερος αντίπαλος του σαουδαραβικού καθεστώτος και της αμερικανικής παρουσίας στον Κόλπο, προειδοποιεί την Βρετανία ότι θα πρέπει να πάρει τον στρατό της απ’ την Σαουδική Αραβία αν θέλει να αποφύγει την μοίρα των 19 αμερικάνων που σκοτώθηκαν από επίθεση με φορτηγό βόμβα στο βασίλειο, τον περασμένο μήνα. Σε συνέντευξή του στον Independent, σε μια έρημη ορεινή περιοχή στην αφγανική επαρχία του Nangarhar ... ο 40χρονος σαουδάραβας εξόριστος δηλώνει ότι η δολοφονία των Αμερικάνων σημαδεύει “την αρχή του πολέμου ανάμεσα στους Μουσουλμάνους και τις ΗΠΑ”.
Αν και δεν αναλαμβάνει ατομικά την ευθύνη για τις βόμβες, που προκάλεσαν μεγάλη αναταραχή στα ευπρόσβλητα και πλούσια σε πετρέλαια κράτη της αραβικής χερσονήσου, ο bin Laden επιμένει ότι η δολοφονία των αμερικάνων πεζοναυτών στην Khobar (Dhahran) [5Η επίθεση στο συγκρότημα κτιρίων στο Khobar, στην πόλη Dhaηραν, έγινε στις 25 Ιούνη του 1996. Το οκταόροφο κτίριο χρησιμοποιούνταν σαν κατάλυμα αμερικανών και άλλων εθνικοτήτων πιλότων. Απ’ την έκρηξη παγιδευμένου φορτηγού αυτοκτονίας σκοτώθηκαν 19 αμερικάνοι και τραυματίστηκαν άλλοι 498 πεζοναύτες, διαφόρων εθνικοτήτων.] μόλις πριν δύο βδομάδες αποδεικνύει το βάθος του μίσους εναντίον των αμερικάνων στη Σαουδική Αραβία. “Όχι πριν πολύ καιρό, έδωσα μια συμβουλή στους αμερικάνους να αποσύρουν τον στρατό τους απ’ την Σαουδική Αραβία” λέει. “Τώρα δίνω την ίδια συμβουλή στις κυβερνήσεις της Βρετανίας και της Γαλλίας, να αποσύρουν τους στρατούς τους. Γιατί αυτό που έγινε στο Riyahd και στο Khobar έδειξε ότι οι άνθρωποι που το έκαναν είχαν βαθιά κατανόηση στην επιλογή των στόχων τους. Κτύπησαν τον βασικό τους εχθρό, που είναι οι Αμερικάνοι. Δεν σκότωσαν δευτερεύοντες εχθρούς, ούτε τα αδέλφια τους στο στρατό ή στην αστυνομία της Σαουδικής Αραβίας”.
Ο bin Laden, η πάμπλουτη οικογένεια του οποίου έχει παραμείνει πιστή στον βασιλιά Fahd, κατηγορείται από δυτικές και αραβικές κυβερνήσεις ότι είναι “ο χρηματοδότης ενός διεθνούς ισλαμικού στρατού”, που εκπαιδεύει αντάρτες εναντίον των κυβερνήσεων της αλγερίας και της αιγύπτου, όπως επίσης και της σαουδικής αραβίας.
...
Αυτά που λέω δεν είναι είναι κήρυξη πολέμου - είναι η πραγματική περιγραφή της κατάστασης λέει. Δεν έχει κηρύξει κανείς τον πόλεμο εναντίον της Δύσης και των Δυτικών λαών· αλλά εναντίον του αμερικανικού καθεστώτος που έχει στραφεί εναντίον κάθε Μουσουλμάνου.
...
Η έκρηξη στην Khobar... δεν προέκυψε σαν άμεση απάντηση στην αμερικανική κατοχή, αλλά σαν αποτέλεσμα της γενικότερης αμερικανικής συμπεριφοράς απέναντι στους μουσουλμάνους, της υποστήριξής τους στους εβραίους στην Παλαιστίνη, των σφαγών μουσουλμάνων στην Παλαιστίνη και στον λίβανο ... και του αντιτρομοκρατικού συνεδρίου στο Sharm el-Sheikh.
...
Το καθεστώς [του Ριάντ] έδωσε 25 δισ. δολάρια στον Σαντάμ Χουσεΐν στη διάρκεια του πολέμου με το ιράν, και έχει δώσει άλλα 60 δισ. δολάρια στους δυτικούς στρατούς για τον πόλεμο κατά του Ιράκ, απ’ το 1991... αγοράζουν στρατιωτικό εξοπλισμό που δεν χρειάζεται και είναι άχρηστος, αγοράζουν αεροπλάνα με δανεικά, και την ίδια ώρα αυξάνει η ανεργία, αυξάνουν την φορολογία και χρεωκοπούν την οικονομία... Η κυβέρνηση έχει στην κατοχή της το 90% του αεπ της χώρας, και την ίδια ώρα οι τιμές αυξάνουν, ο κόσμος πρέπει να πληρώνει περισσότερα για ρεύμα, νερό και καύσιμα, οι αγρότες έχουν να πάρουν τις επιδοτήσεις τους απ’ το 1992 και τώρα αναγκάζονται να δανείζονται απ’ τις τράπεζες, η εκπαίδευση χειροτερεύει...
...
Όταν σκοτώνονται 60 εβραίοι στην Παλαιστίνη, από βομβιστές αυτοκτονίας, όλο ο κόσμος μαζεύεται για να καταδικάσει αυτήν την πράξη. Όταν, όμως, πεθαίνουν 600.000 παιδιά στο Ιράκ εξαιτίας των κυρώσεων του οηε κανείς δεν λέει τίποτα. Η δολοφονία αυτών των παιδιών στο Ιράκ είναι σταυροφορία κατά του Ισλάμ. Δεν μας αρέσει το καθεστώς του Ιράκ αλλά σαν μουσουλμάνοι θεωρούμε ότι ο ιρακινός λαός και τα παιδιά του είναι αδέλφια μας, και νοιαζόμαστε για το μέλλον τους.
...
Πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα οι αμερικάνοι θα φύγουν απ’ την σαουδική αραβία, και ότι ο πόλεμος που έχει ξεκινήσει η αμερική εναντίον του σαουδαραβικού λαού σημαίνει πόλεμο εναντίον όλων των μουσουλμάνων, οπουδήποτε. Η αντίσταση κατά της Αμερικής θα εξαπλωθεί σε πολλές μουσουλμανικές χώρες...

Τυπική αριστερή άποψη, πολύ προσεκτική στους στόχους της, και δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει. Έχουμε αναφερθεί ήδη στα ιστορικά δάνεια της πολιτικοποίησης των συντηρητικών πλευρών του μουσουλμανισμού απ’ την αριστερά, ειδικά σε ζητήματα ιμπεριαλισμού και διανομής του πλούτου.
Εν τέλει, αυτός που έγινε η εικόνα της “τρομοκρατίας” και των “σφαγών στο ψαχνό” στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, ήταν:
- ένας σαουδάραβας βαθύπλουτος, συντηρητικός διανοούμενος, με σχέσεις έλξης και απώθησης με το καθεστώς του Ριάντ·
- επίσης ένας άνθρωπος πολιτικά επαρμένος έως φαντασιόπληκτος, κάτι που εκτιμάμαι ότι οφειλόταν στην κοινωνική / ταξική του καταγωγή, σε μια κοινωνία χωρίς ταξικό ανταγωνισμό και “γείωση” των απαιτήσεων δικαιοσύνης·
- που στράφηκε εναντίον των ηπα (και των συμμάχων τους) κυρίως εξαιτίας της απόβασής τους στη σαουδική αραβία· [6Η τεκμηρίωση είναι δύσκολη, αφού τα βασικά στοιχεία κυκλοφορούν στα αραβικά και όχι στα αγγλικά. Ενδεικτικά, και μετά από προσπάθειες, οι κουβέντες ενός βετεράνου μουτζαχεντίν, ονόματι Abu Saman, που ας θεωρηθούν ενδεικτικές: Όσο καιρό πολεμούσαμε με τους αμερικάνους, για την ίδια υπόθεση, για να ηττηθεί μια υπερδύναμη, δεν είμασταν τρομοκράτες. Τώρα που δεν ταιριάζουμε στα αμερικανικά και δυτικά συμφέροντα μας λένε τρομοκράτες.]
- δεν υπήρξε ποτέ στρατιωτικός διοικητής κάποιας “παγκόσμιας οργάνωσης”, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι τέτοια οργάνωση (όπως παρουσιάστηκε προς κατανάλωση των πρωτοκοσμικών στερεοτύπων), δηλαδή η περιβόητη “αλ Κάιντα”, δεν υπήρξε ποτέ·
- ήταν ιδεολογικός καθοδηγητής και, κυρίως, χρηματοδότης ενός δικτύου επιμελητειακής υποστηρίξης προς διάφορες μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες και οργανώσεις, διάσπαρτες στον μουσουλμανικό κόσμο.
Είναι σημαντικό: αν και σουνίτης ο Laden δεν ήταν σεχταριστής. Δεν είχε σχέση με τον ουαχαβιτισμό, το επίσημο ιδεολογικό δόγμα του Ριάντ, που έχει κηρύξει τους σιίτες “άπιστους”. Αντίθετα υποστήριζε την ενότητα όλων των μουσουλμάνων, άσχετα από επιμέρους θρησκευτικές διαφορές, στον αγώνα κατά των ηπα και της “δύσης”.

Στις 7 Αυγούστου του 1998 δύο φορτηγά / βόμβες εξερράγησαν έξω από δύο αμερικανικές πρεσβείες: στην Dar es Salaam, στην τανζανία, και στο Nairobi στην κένυα. Η μακράν πιο φονική επίθεση ήταν αυτή στο Nairobi: σκοτώθηκαν 213 άτομα. Στην Dar es Salaam οι νεκροί ήταν 11. Το μεγαλύτερο μέρος των δολοφονημένων ήταν πολίτες. Στην επίθεση στο Nairobi σκοτώθηκαν 12 αμερικάνοι, μεταξύ των οποίων δύο πράκτορες της cia και ένας πεζοναύτης. Ο Laden βρισκόταν στο αφγανιστάν, δικαιολόγησε ωστόσο τις επιθέσεις, σαν απάντηση στην αμερικανική “επέμβαση” στη σομαλία, και στο αμερικανικό σχέδιο για διαμελισμό του σουδάν. Ωστόσο δεν είναι καθόλου σαφές ότι αυτό ήταν το κίνητρο των βομβιστών αυτοκτονίας· υπάρχουν και διαφορετικές ερμηνείες. Η Ουάσιγκτον (πρόεδρος ο Κλίντον) “απάντησε” με την εκτόξευση πυραύλων cruise εναντίον στόχων στο σουδάν και στο αφγανιστάν.
Το μεγαλύτερο κτύπημα όμως το υπέστη ο αμερικανικός στρατός με την επίθεση στο καταδρομικό Cole, στο λιμάνι του Aden, στην υεμένη, στις 12 Οκτώβρη του 2000. Μια “βάρκα βόμβα” κόλλησε στα πλευρά του πολεμικού ενόσω αυτό ήταν δεμένο για ανεφοδιασμό, και απ’ την έκρηξη σκοτώθηκαν 17 αμερικάνοι πεζοναύτες· 39 ακόμα τραυματίστηκαν. Παράδοξο ή όχι, η τότε κυβέρνηση Κλίντον (λίγο πριν τις εκλογές εκείνης της χρονιάς) κατηγόρησε κατ’ αρχήν το καθεστώς του σουδάν για εκείνη την επίθεση. Αλλά δεν ξανάστειλε πυραύλους.
Πέμπτη παρένθεση.

Η δεκαετία του ‘90 ήταν δεκαετία ευδαιμονίας για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Χωρίς τον γνωστό και επικίνδυνο αντίπαλο, το “σύμφωνο της Βαρσοβίας”, με την εσσδ να έχει αποσυντεθεί και να βουλιάζει στην παρακμή, η Ουάσιγκτον ένοιωθε όλη την άνεση της μόνης υπερδύναμης στον πλανήτη. Αυτή η “μόνη υπερδύναμη” δεν κινδύνευε από τίποτα, δεν απειλούνταν από κανέναν! Πως θα μπορούσε να συμβαίνει αλλιώς; Ήταν το παράδειγμα για όλους, κι όσοι δεν καταλάβαιναν θα πρέπει να ήταν, απλά, πρωτόγονοι.
Η “καταιγίδα της ερήμου” ήταν έργο της κυβέρνησης του συντηρητικού Μπους του Α. Ο δημοκρατικός Κλίντον εκλέχτηκε το Νοέμβρη του 1992, και ανέλαβε το 1993. Παρότι κράτησε την πολιτική του προκατόχου του στη μέση Ανατολή (κυρώσεις κατά του ιράκ, βάσεις στη σαουδική αραβία) ο άνεμος του μονοπωλίου μέγα-βίας διαμόρφωσε γι’ αυτό το σύντομο διάστημα των 8 (στην πραγματικότητα 7 ή και 6) χρόνων την ιδέα ότι αν ο αμερικανικός στρατός αναλάμβανε δράση εκτός συνόρων, αυτό δεν θα γινόταν επειδή κινδυνεύουν τα συμφέροντα των ηπα, αλλά για ανθρωπιστικούς λόγους. Σαν “παγκόσμια αστυνομία”. Έτσι εμφανίστηκε, φερμένος απ’ τον σύμμαχο Μιλόσεβιτς, ο αμερικανικός στρατός στα δυτικά βαλκάνια. Κάπως έτσι πήγε και στη σομαλία, για να φύγει τσαλακωμένος, αφού ο “ανθρωπισμός” δεν δικαιολογούσε απώλειες αμερικάνων πεζοναυτών. Σ’ αυτό το διάστημα της χωρίς σοβαρούς κινδύνους παγκόσμιας ηγεμονίας, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός προσπάθησε να εδραιώσει και να εξαπλώσει τις θέσεις του σαν “ειρηνοποιός”. Το διαμάντι στο στέμμα αυτής της διαδικασίας ήταν “οι συμφωνίες του Όσλο” (η πρώτη υπογράφτηκε στην Ουάσιγκτον το 1993 και η δεύτερη στην Taba το 1995), μεταξύ των παλαιστινίων (εκροπσωπούμενων απ’ τον Αραφάτ) και του ισραηλινού κράτους· συμφωνιών που παρίσταναν ότι το “παλαιστινιακό πρόβλημα” μπήκε σε έναν δρόμο “λύσης”, υπό την υψηλή εποπτεία της Ουάσιγκτον.

Οι λεονταρισμοί των αντιαμερικάνων συντηρητικών “τζιχαντιστών” και του Laden θα μπορούσαν να θεωρηθούν αμελητέοι. Τι θα μπορούσαν να κάνουν με τα λιανοντούφεκα και τις αυτοσχέδιες βόμβες; Τίποτα σπουδαίο, απέναντι στη μόνη υπερδύναμη που είχε γονατίσει και σχεδόν εξαφανίσει την άλλη πυρηνική υπερδύναμη. Τέτοια ήταν η τακτική που ακολούθησε η Ουάσιγκτον εκείνο το μεσοδιάστημα, 1993 - 2000: μισοαδιάφορες “ανταποδόσεις των τρομοκρατικών κτυπημάτων”, περιορισμένης διάρκειας και ισχύος· κι αυτό ήταν όλο. Αφού πίσω απ’ τους “τζιχαντιστές” δεν υπήρχε κάποια σημαντική ή έστω μεσαίας δυναμικότητας κρατική δομή, για την Ουάσιγκτον εκείνης της περιόδου η αντιμετώπιση της “τρομοκρατίας” δεν ήταν, και δεν μπορούσε να είναι ζήτημα γεωπολιτικής αναμέτρησης σοβαρής κλίμακας.Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα ο μπρεζίνσκιος προσανατολισμός για “στρατηγική περικύκλωση” της εσσδ είχε ξεπεραστεί εκ των πραγμάτων ακόμα και σαν μοντέλο σκέψης.
Όμως κάτι άλλαξε στα τέλη της δεκαετίας του ‘90. Το μισοβυθισμένο σκαρί της “ρωσικής ομοσπονδίας” ανέλαβαν να σώσουν οι μυστικές υπηρεσίες της άλλοτε εσσδ, κάποιος “σκληρός πυρήνας” της kgb που η Ουάσιγκτον δεν είχε λάβει υπόψη της, μέσω του άγνωστου ως τότε Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο πρώην αντισυνταγματάρχης της kgb, με θητεία στο ανατολικό Βερολίνο, έγινε πρωθυπουργός το 1999, προσωρινός πρόεδρος στις 31 Δεκέμβρη του 1999 (μετά την εξαναγκαστική παραίτηση του Γιέλτσιν) και εκλεγμένος πρόεδρος το 2000. Θα ξαναστεκόταν στα πόδια της η “αρκούδα”; Υπήρχε περίπτωση συμμαχίας της (ακόμα πυρηνικής) Μόσχας με το αναδυόμενο οικονομικά Πεκίνο; Η προβληματική του Brzezinski άρχισε να ξαναγίνεται επίκαιρη.
Υπάρχουν διάφοροι σοβαροί λόγοι για τους οποίους στο στρατο/βιομηχανικό/ασφαλίτικο σύμπλεγμα του αμερικανικούς κράτους δεν ένοιωθε “βολικά” στη συσκευασία της μόνης υπερδύναμης που δεν απειλείται από τίποτα και από κανέναν. Είναι εύκολα κατανοητοί: ούτε καινούργια πανάκριβα όπλα, ούτε εξίσου πανάκριβες έρευνες, ούτε, ούτε, ούτε, ούτε... Συνεπώς η νεκρανάσταση της “ρωσικής απειλής” ήταν πολύ βολική· ακόμα κι αν, την τελευταία χρονιά της δεκαετίας του ‘90 ή την πρώτη χρονιά της δεκαετίας του ‘00 δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια υπόθεση εργασίας. “Τα πιόνια στη μεγάλη σκακιέρα” θα έπρεπε να ξανακινηθούν προς τις σωστές τους θέσεις· κι ας θυμηθούμε ότι το βιβλίο του Brzezinski εκδόθηκε το 1998.
Και πως θα κινούνταν τα πιόνια; Άμεσα και έμμεσα, αλλά πάντως γρήγορα. Ο Μπους ο νεώτερος ανέλαβε την διακυβέρνηση στις αρχές του 2001· και μαζί του όλο το team για έναν αμερικανικό 21ο αιώνα. Η 11η Σεπτέμβρη ήρθε μερικούς μήνες αργότερα· δεν θα μπορούσε να είναι πιο συνεπής στο ραντεβού της!

11η Σεπτέμβρη 2001, και μετά

Το πιθανότερο είναι ότι έχει πια ξεχαστεί. Ωστόσο το περιβόητο Σχέδιο για έναν Καινούργιο Αμερικανικό Αιώνα (Project for the New American Century - PNAC), ένα νεο-συντηρητικό think tank, “δούλεψε” συστηματικά απ’ το 1997 και μετά για να διαμορφώσει τους όρους της βασισμένης στα όπλα και όχι στη διπλωματία αμερικανικής παγκόσμιας ηγεμονίας στον 21ο αιώνα. Με βάση τα δεδομένα εκείνης της δεκαετίας τα στελέχη του PNAC ήταν περιθωριακά από πολιτική άποψη, μια φράξια στο εσωτερικό των ρεπουμπλικάνων, ενόσω στην κυβέρνηση ήταν οι δημοκρατικοί (Κλίντον). Η οπτική τους ήταν ξεκάθαρα μιλιταριστική, στηριγμένη στην άποψη ότι η ηγεμονία των ηπα δεν μπορεί να στηριχτεί στην “δικαιοσύνη” και στην “καλοσύνη” της μόνης υπερδύναμης, αλλά στον φόβο που θα έπρεπε να προκαλεί σε φίλους και εχθρούς η απόλυτη στρατιωτική ισχύς της. Τα στελέχη του PNAC ήθελαν την αναδιάρθρωση του στρατού (“επανάσταση στις στρατιωτικές υποθέσεις”), την κατασκευή καινούργιων όπλων, την κυριαρχία στο διάστημα... Και, σχεδόν με μανία, πρότειναν σαν αναγκαίο έναν πόλεμο. Εναντίον ποίου; Εναντίον του Σαντάμ Χουσεΐν...
Το 2000 το team του PNAC εξέδωσε την τελευταία του λέξη σχετικά με την παγκόσμια αμερικανική στρατιωτική ηγεμονία, με τίτλο Rebuilding America’s Defences. Λίγο μετά, με την νίκη του νεοσυντηρητικού Μπους του Β, μεγάλο μέρος των στελεχών του PNAC πέρασαν στην κυβέρνηση, και όχι σε δευτερεύοντα πόστα. Dick Cheney, Donald Rumsfeld και Paul Wolfowitz, αλλά και Richard Perle, Elliot Abrams, Robert Zoellick, είναι μερικά απ’ τα ονόματα που έγιναν παγκόσμια γνωστά έκτοτε. Υπο το φως των γεγονότων που ακολούθησαν, μια φράση απ’ το Rebuilding America’s Defences που είχε προηγηθεί αποδείχθηκε σαν η επίσημη αμερικανική υπογραφή για την 11η/9ου, και όχι μόνο:

... Ο μετασχηματισμός των αμερικανικών ένοπλων δυνάμεων μέσα από νέες τεχνολογίες και επιχειρησιακές μεθόδους θα είναι μακρόχρονος, εκτός αν υπάρξει κάποιο καταστροφικό και καταλυτικό γεγονός - κάτι σαν ένα καινούργιο Pearl Harbor...

Αυτό το “καινούργιο Pearl Harbor” που αναζητούσαν επειγόντως οι αμερικάνοι μιλιταριστές, πρώτα σαν στελέχη του PNAC και ύστερα σαν κυβερνητικοί, δεν θα μπορούσε να είναι η “χοντρή” επίθεση ενός σοβαρού κράτους στον αμερικανικό στρατό, κάτι όμοιο με την γιαπωνέζικη επίθεση στις 7 Δεκέμβρη του 1941. Αυτό ήταν, απλά, αδιανόητο. Ήδη, όμως, επιθέσεις στον αμερικανικό στρατό είχαν κάνει οι ανυπόληπτοι “τζιχαντιστές τρομοκράτες”. Στην σαουδική αραβία και στην υεμένη. Συνεπώς το μόνο εφικτό που θα μπορούσαν να ελπίζουν και, κατά την εξέλιξη της ιστορίας, να μεθοδεύσουν οι πολιτικοί εκφραστές του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ήταν μια “καταλυτική τρομοκρατική επίθεση”.
Όπως κι έγινε...

Σ’ αυτό το χρονικό σημείο, το φθινόπωρο του 2001, γίνονται απότομα δύο (προετοιμαζόμενες απ’ τα πριν) αλλαγές. Πρώτον, η “ισλαμική τρομοκρατία”, από περιθωριακό ως τότε φαινόμενο του είδους “δημόσια τάξη” αναγορεύεται σε μείζον θέμα και πεδίο της ιμπεριαλιστικής γεωπολιτικής· απ’ την μεριά των ηπα, κατ’ αρχήν. Δεύτερον, η Ουάσιγκτον εγκαταλείπει την εικόνα της αγέρωχης υπεροχής που δεν μπορεί να απειληθεί από κανέναν (η ιδεολογία των ‘90s) και υιοθετεί την πόζα όχι απλά του “σοβαρά απειλούμενου κράτους” (απ’ τους “τρομοκράτες”) αλλά της πρωτοπορείας του απειλούμενου δυτικού κόσμου.
Για να είναι “φοβερή” η αμερικανική στρατιωτική μηχανή θα πρέπει να είναι “εκτεταμένος και εξαιρετικά επικίνδυνος” ο αντίπαλος τον οποίο πολεμάει και νικάει. Και για να είναι αυτός ο αντίπαλος, η “ισλαμική τρομοκρατία”, εκτεταμένος και εξαιρετικά επικίνδυνος, θα πρέπει να φυτρώνει παντού· και να χτυπάει στο ψαχνό. Ή, καλύτερα, θα πρέπει να φυτρώνει εκεί που συμφέρει τις ηπα και τους συμμάχους τους να επιβληθούν στρατιωτικά.

Είναι γνωστό και τεκμηριωμένο από κάθε άποψη ότι η hard core, μιλιτιταριστική φράξια του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, ήθελε διακαώς, καθώς η δεκαετία του ‘90 πλησίαζε στο τέλος της, έναν ακόμα πόλεμο εναντίον του Χουσεΐν· αυτή τη φορά, όμως, με εισβολή. Δεν είναι όμως ανάλογα παραδεκτό το γιατί υπήρχε τέτοια “καούρα”. Ο λόγος είναι απλός και γνωστός: μετά από κάποια χρόνια “κυρώσεων” κατά του ιρακινού καθεστώτος (υπόλοιπα του πολέμου του 1991...), μια σειρά ανταγωνιστές ή εν δυνάμει ανταγωνιστές της Ουάσιγκτον (και ανάμεσά τους η Μόσχα, το Παρίσι και το Βερολίνο) ξεκίνησαν προς τα τέλη των ‘90s μια εκστρατεία αναίρεσης αυτών των “κυρώσεων”. Έχοντας, προφανώς, κατά νου μελλοντικά συμβόλαια εκμετάλλευσης των ιρακινών πετρο-κοιτασμάτων. Αλλά και ένα είδος “ήπιας” εμπλοκής στη μέση Ανατολή γενικότερα.
Πριν 5 χρόνια [7Sarajevo νο 55, Οκτώβρης 2011, η Μακριά Κρίση, ο Μακρύς Πόλεμος, και η Μεγάλη Προβοκάτσια.] γράφαμε:

...Σε σχέση με το ίδιο το ιράκ, τα απόνερα του σχεδόν παγκόσμιου “οικονομικού” σπασμού του 1997 - 1998, ήταν αξιόλογα, αν κανείς τα πρόσεχε. Συνεταίρος (δεύτερος στη σειρά από άποψη στρατιωτικής συμβολής μετά το Λονδίνο) των ηπα τόσο στην “καταιγίδα της ερήμου” όσο και στην έμμεση κατοχή του ιράκ ήταν το Παρίσι· που είχε ωστόσο τους δικούς λογαριασμούς. Λογαριασμούς αντιαμερικάνικους και αντιαγγλικούς αναπόφευκτα, σ’ αυτήν την περιοχή του κόσμου, που σε όλους τους παγκόσμιους πολέμους ήταν πεδίο αναμετρήσεων μεταξύ αντίπαλων ιμπεριαλισμών.
Το 1997 η γαλλική αεροπορία βομβάρδισε σταθερά, δίπλα στην αγγλική και την αμερικανική, τους “υποπτους στόχους” του Χουσεΐν· και η γαλλική διπλωματία προσπαθούσε να βρει συμμαχίες για να πετύχει μια απόφαση του οηε που θα σταματούσε τις “κυρώσεις”, ελευθερώνοντας τις γαλλικές (και τις ρωσικές) πετρελαϊκές στο να βάλουν μπροστά τα συμβόλαια εξόρυξης που είχαν υπογράψει με το ιρακινό καθεστώς. Το 1998 το Παρίσι φαινόταν να έχει σημειώσει πρόοδο· τέτοια ώστε να αποσυρθεί επίσημα απ’ την “συμμαχία”, και να μαζέψει τον στρατό του απ’ το ιράκ πίσω στην πατρίδα. Ο Χουσεΐν (που κρατούσε τις “επαφές” του με το Παρίσι) άρχισε να ανασαίνει· και η απάντηση της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου ήταν ακόμα πιο σκληροί βομβαρδισμοί σε βάρος του.
Τότε, στο τέλος του 1998, ο Χουσεΐν έκανε μια δήλωση με ασήμαντες πρακτικές συνέπειες αλλά με μεγάλη συμβολική σημασία: ότι σταματάει να “αποδέχεται” τις ζώνες απαγόρευσης πτήσεων. Δεν θα μπορούσε να το ξεστομίσει εάν δεν είχε ήδη κάποιες σοβαρές “πλάτες”. Και είχε. Πράγμα που σήμαινε ένα μονάχα πράγμα, εκεί το 1999: “κάποιοι” αμφισβητούσαν ήδη, και οπωσδήποτε σκόπευαν να αμφισβητήσουν στο μέλλον δυναμικότερα, την τακτική και την ηγεμονία των ηπα (και του Λονδίνου) στη μέση Ανατολή. Και ανάμεσα σ’ αυτούς τους “κάποιους” ο Χουσεΐν ήταν βέβαια ο πιο ασήμαντος...

Ακριβώς επειδή η αμφισβήτηση της κυριότερης στρατιωτικής εκστρατείας των ηπα μετά το τέλος του γ παγκόσμιου γινόταν από πιθανούς μελλοντικούς γεωπολιτικούς ανταγωνιστές, ακριβώς επειδή αυτή η αμφισβήτηση χρησιμοποιούσε ανθρωπιστικά επιχειρήματα (τα επιχειρήματα της χρήσης του αμερικανικού στρατού εκτός συνόρων επί προεδρίας δημοκρατικών, 1993 - 2000), και ακριβώς επειδή στο κέντρο της είχε το ιράκ, οι αμερικάνοι συντηρητικοί (με αιχμή το PNAC) ανέλαβαν το “ιστορικό καθήκον” να δουλέψουν την απάντηση που έπρεπε να δοθεί στους όποιους αμφισβητίες. Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο παρανόησης: ο Reuel Marc Gerent [8Συμβασιούχος πράκτορας της cia με δράση στη μέση Ανατολή, και αργότερα πρόεδρος, για ένα φεγγάρι, του PNAC...] το διατύπωσε όσο πιο καθαρά θα ήταν δυνατόν:

... Δεν έχουμε άλλη επιλογή απ’ το να ξαναπροκαλέσουμε στους εχθρούς και στους φίλους μας τον φόβο που πρέπει να προκαλεί κάθε μεγάλη δύναμη... Μόνο ένας πόλεμος κατά του Saddam Hussein μπορεί να αποκαταστήσει οριστικά το δέος [awe] που προστατεύει τα Αμερικανικά συμφέροντα στο εξωτερικό και τους πολίτες εντός συνόρων...

Ο Χουσεΐν δεν αντιπροσώπευε καμία απειλή για την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στη μέση Ανατολή· είχε ξεδοντιαστεί. Ένας δεύτερος πόλεμος εναντίον του θα ήταν εύκολη δουλειά (ή αυτό ήθελαν να πιστεύουν οι βιτρίνες του αμερικανικού ιμπεριαλισμού). Θα έπρεπε, φυσικά, να σκηνοθετηθεί όσο πιο εντυπωσιακά θα ήταν δυνατόν· και αυτό ξεκίνησε απ’ το ίδιο το όνομα της επιχειρήσης, Σοκ και Δέος, μόνο που αυτό το “σοκ και δέος” σημάδευε πολύ βορειότερα και δυτικότερα της Βαγδάτης. Αλλά για ποιο λόγο αυτός ο πόλεμος; Χρειαζόταν ένας καινούργιος λόγος. Κι αυτός ήταν η τρομοκρατία!
Αμέσως μετά την 11η/9ου πολλοί μέσα στην τότε αμερικανική κυβέρνηση (και στις μυστικές υπηρεσίες) ήθελαν να ανακηρυχτεί ο Χουσεΐν σαν ο “υπεύθυνος”. Αυτή η προσπάθεια εκδηλώθηκε κυρίως σε σχέση με τις επιθέσεις με άνθρακα (δες στο Sarajevo νο 110, 15 χρόνια μετά: ο νανο-πόλεμος στα τέλη του 2001). Αλλά κάτι τέτοιο ήταν, εκείνη τη στιγμή τόσο αυθαίρετο, ώστε δεν θα έπειθε τις διεθνείς συμμαχίες που έπρεπε να επιδιώξει η Ουάσιγκτον, ώστε να επιβεβαιώσει την παγκόσμια ηγεμονία της. Συνεπώς επιλέχτηκε σαν “άμεση λύση” ο bin Laden και οι ταλιμπάν του αφγανιστάν σαν “υπεύθυνοι”· η σειρά του Χουσεΐν θα ερχόταν αργότερα, μετά απ’ το κατάλληλο “διεθνές μασάζ”. 
Έκτη παρένθεση.

Σαν από κακό εφιάλτη θα πρέπει να ξύπνησαν οι ηγέτες των ταλιμπάν όταν έμαθαν ότι η Ουάσιγκτον τους θεωρεί (έμμεσα τουλάχιστον) υπεύθυνους για τις επιθέσεις της 11ης/9ου και σκοπεύει, άρα, να τους τσακίσει. Πριν λίγα μόνο χρόνια οι εκπροσωποί τους μιλούσαν στην Ουάσιγκτον για δουλειές: [9Sarajevo νο 55, ο.π.]

Τι επενδυτικό ενδιαφέρον είχε το αφγανιστάν; Όχι την καλλιέργεια παπαρούνας, αφού οι ταλιμπάν την κυνήγησαν χωρίς ανάσα και εξαιρετικά αποτελεσματικά. Την διέλευση αγωγών (φυσικού αερίου ή/ και πετρελαίου) απ’ τις καινούργιες “δημοκρατίες” της κεντρικής ασίας (ουζμπεκιστάν, τουρκμενιστάν) προς λιμάνια νότια... Τελικά τα δεδομένα των ταλιμπάν δεν ήταν καθόλου αντιαμερικανικά ή αντικαπιταλιστικά. Πώς αλλιώς θα ήταν δυνατόν μια αμερικανική πετρελαϊκή πρώτης γραμμής, η Unocal, να φιλοξενήσει με ιδιαίτερο ζήλο μια αντιπροσωπεία των ταλιμπάν σε πεντάστερο ξενοδοχείο στο Χιούστον του Τέξας στα τέλη του 1997; Στις 17 Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς, η αγγλική Telegraph, έσπευσε να ενημερώσει το κοινό της κάτω απ’ τον τίτλο: Βαρώνοι του πετρελαίου φιλοξενούν Ταλιμπάν στο Τέξας. Το ρεπορτάζ εξηγούσε:

    “... Οι Ταλιμπάν πρόκειται να υπογράψουν ένα συμβόλαιο 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την αμερικανική πετρελαϊκή, για την κατασκευή ενός αγωγού που θα διέρχεται απ’ την κατεστραμένη απ’ τον πόλεμο χώρα... Οι Ισλαμιστές πολεμιστές έχουν πεισθεί να κλείσουν την συμφωνία, όχι μέσω εξαντλητικών διαπραγματεύσεων αλλά χάρη στη δύναμη της παλιομοδίτικης Τεξανής φιλοξενείας... Ντυμένοι με τα παραδοσιακά salwar Khamees, τα αφγανικά τους παλτά και τα ελαφριά μαύρα τουρμπάνια τους, τα μέλη της υψηλού επιπέδου αντιπροσωπείας έτυχαν φιλοξενείας vip στη διάρκεια της τετραήμερης παραμονής της... Οι Ταλιμπάν ξεναγήθηκαν στα πολυτελή σπίτια των τεξανών βαρώνων του πετρελαίου. Τιμήθηκαν με δείπνο στο παλάτι του Martin Miller, του αντιπροέδρου της Unocal, όπου θαύμασαν την πισίνα του, τα γήπεδα του γκολφ και τα 6 υπνοδωμάτια...”

Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι ταλιμπάν πατούσαν σε αμερικανικό έδαφος. Λίγους μήνες πριν, τον Φλεβάρη του 1997, η αντιπροσωπεία τους είχε πάει στην Ουάσιγκτον, όπου είχε συζητήσεις με κυβερνητικούς, για την επίσημη αναγνώρισή τους. Φεύγοντας τότε απ’ τις ηπα οι ταλιμπάν αντιπρόσωποι είχαν πάει στην αργεντινή, όπου υπέγραψαν την συμφωνία για τον αγωγό με τον άλλο συνεταίρο της επένδυσης, την αργεντινέζικη πετρελαϊκή Bridas. Κι ύστερα, στο δρόμο του γυρισμού, δεν παρέλειψαν να κάνουν μια στάση και στην Τζέντα, για να τα πουν με τον σαουδάραβα αρχιασφαλίτη, τον πρίγκηπα Turki al-Faysal.
Με δυο λόγια εκείνη την σύντομη (ιστορικά) περίοδο οι ταλιμπάν ήταν καθωσπρέπει άνθρωποι, κατάλληλοι για να τους εμπιστευτούν επιχειρηματίες πρώτης γραμμής και κυβερνητικοί υπάλληλοι δεύτερης, κατάλληλοι για να υπογράφουν συμφωνίες πολλών μηδενικών... Βέβαια υπήρχε ήδη τότε ένα προβληματάκι με τους ταλιμπάν: η κυβέρνηση Κλίντον τους κατηγορούσε ότι “φιλοξενούσαν” έναν κάποιο μπιν Λάντεν, που το 1996 είχε διωχθεί απ’ το καθεστώς του σουδάν (όπου και ζούσε) μετά από αμερικανικές πιέσεις και απειλές. Ο (τότε) παγκόσμια άγνωστος σαουδάραβας φερόταν να έχει δηλώσει κάπου τον Αύγουστο του 1996 ότι “έχει κηρύξει πόλεμο στις ηπα”, καθώς είχε χαρακτηρίσει δύο βομβιστικές επιθέσεις στο Ριάχ και στην Κομπάρ (και οι δύο στη σαουδική αραβία) που σκότωσαν 19 αμερικάνους στρατιώτες, σαν “άξιες επαίνου πράξεις”. Επιπλέον ο ίδιος αυτός σαουδάραβας φερόταν να έχει δηλώσει σε συνέντευξή του τον Φεβρουάριο του 1997 ότι “είναι καλύτερο να σκοτώσει κάποιος έναν αμερικάνο στρατιώτη παρά να ασχολείται με άλλα πράγματα”.
Το αμερικανικό στρατοαστυνομικό σύμπλεγμα είχε ανακηρύξει λοιπόν ήδη τον μπιν Λάντεν σε “τρομοκράτη” όταν οι ταλιμπάν έκαναν και ξανάεκαναν τις επισκέψεις και τις συμφωνίες τους επί αμερικανικού εδάφους. Αλλά η Ουάσιγκτον φαινόταν να διαχωρίζει τους μεν από τον δε, αφού μάλιστα υπήρχαν στον πάγκο πολύ σοβαρότερα οικονομικά και γεωπολιτικά ζητήματα. Σύμφωνα με ένα δημοσίευμα του Αυγούστου εκείνης της χρονιάς (1997) η αμερικανίδα υπεξ Madeline Albright
“...Παραβρέθηκε σε μια υψηλού βαθμού ενημέρωση της cia για την περιοχή της Κασπίας. Στη συνέχεια, πράκτορες της cia ανέλαβαν να συνοδεύουν μερικούς καλά εκπαιδευμένους μηχανικούς πετρελαίου στην περιοχή. Η Albright συμπέρανε ότι η διαμόρφωση της πολιτικής των κρατών της περιοχής [εν: σύμφωνα με τα αμερικανικά συμφέροντα] είναι ένα απ’ τα πιο συναρπαστικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε’...”

Συνεπώς δεν ήταν καθόλου αυθαίρετη αυτή η διαπίστωση της Telegraph στις 17/12/97, ότι:
... Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, που στο παρελθόν έχει κατηγορήσει τις πολιτικές των ταλιμπάν σε ότι αφορά την μεταχείριση των γυναικών και των παιδιών, φαίνεται τώρα πρόθυμη να ευχαριστήσει τους φονταμενταλιστές για να υπογράψουν αυτό το πολλά υποσχόμενο συμβόλαιο για τον αγωγό...

Τι δουλειά είχαν οι ταλιμπάν και το αφγανιστάν με την 11η Σεπτέμβρη; Καμία! Απολύτως καμία!! Τα “στοιχεία των αεροπειρατών” (που αποδείχθηκαν πλαστά σε 11 τουλάχιστον περιπτώσεις) δεν έδειχναν κανέναν αφγανό αναμεσά τους. Το πρόβλημα ήταν, βέβαια, ο bin Laden. Είχε αυτός κάποια σχέση; Η αμερικάνικη (και η πρωτοκοσμική) προπαγάνδα δούλεψαν εύκολα και εντατικά για να τον χρεώσουν. Παραλείφθηκε λοιπόν εύκολα μια δήλωση του ίδιου, μερικές βδομάδες μετά την 11η/9ου, ότι δεν έχει καμία σχέση με την επίθεση, και ότι δεν είναι στη λογική του οι δολοφονίες αμάχων...[10Προκειμένου να απαντηθεί το τερατωδώς απλό ερώτημα του γιατί ο bin Laden ή οποιοσδήποτε άλλος απ’ τους τότε “τζιχαντιστές” θα οργάνωνε ποτέ μια επίθεση τέτοιου είδους που, αναπόφευκτα, θα προκαλούσε την μέγιστη δυνατή στρατιωτική αντίδραση των ηπα (ειπωμένο αλλιώς: γιατί ο Laden θα έκανε κάτι που θα τράβαγε όλον τον αμερικανικό στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες στο κατόπι του;) οι ειδικοί των δημαγωγών έφτιαξαν μια παρανοϊκή απάντηση, που φαίνεται ότι έγινε δεκτή: ο Laden (λέει) το έκανε αυτό για να αναγκάσει τους αμερικάνους να εκστρατευσουν στο αφγανιστάν, και να ηττηθούν εκεί, καθότι (λέει) “το αφγανιστάν είναι ο φονιάς των αυτοκρατοριών”!...
Σε κάθε περίπτωση, όταν οι αμερικάνοι βρίσκονταν ήδη στο αφγανιστάν, είναι πιθανό ότι ο Laden “επαίνεσε” τις επιθέσεις της 11ης/9ου, στο βαθμό που είχαν γίνει δεκτές με ενθουσιασμό απ’ τους αραβικούς και μουσουλμανικούς πληθυσμούς. Αυτό είναι πιθανό, αλλά όχι εξακριβωμένο με πραγματικά ντοκουμέντα. Εκείνο που, αντίθετα, είναι γεγονός είναι ότι οι αμερικάνοι άρχισαν από ένα σημείο και μετά να παράγουν και να σπρώχνουν διάφορα βίντεο με σωσίες το Laden...]
Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση των ταλιμπάν δεσμεύτηκε δημόσια να συλλάβει τον Laden και να το παραδώσει στης ηπα για να δικαστεί, εάν η αμερικανική κυβέρνηση τους έδινε σοβαρά στοιχεία για την ενοχή του. Όπως θα έκανε κάθε στοιχειωδώς σοβαρή κυβέρνηση με βάση το διεθνές δίκαιο. Εννοείται ότι η Ουάσιγκτον δεν έδωσε κανένα τέτοιο στοιχείο, είτε στους ταλιμπάν είτε σε οποιονδήποτε άλλον· ούτε βρήκε ποτέ οποιοσδήποτε στοιχείο που να συνδέει τον Laden άμεσα (δηλαδή: επιχειρησιακά, όχι απλά ιδεολογικά) με τις επιθέσεις της 11ης/9ου... Αντίθετα, όσα στοιχεία παραδέχεται πως έχει (και έκρυβε ως πρόσφατα) δείχνουν προς τους εχθρούς του Laden, το καθεστώς του Ριάντ...
Έτσι κι αλλιώς το ιμπεριαλιστικό σχέδιο των ηπα δεν ενδιαφερόταν για την τιμωρία του Laden. Ενδιαφερόταν για την γεωπολιτική αξιοποίηση της “ισλαμικής τρομοκρατίας”. Θα ήταν, πλέον, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της, φανερά ή/και υπόγεια, που θα καθόριζαν τι είναι, πότε και πως δρα αυτή η “τρομοκρατία”. Και οι “αποδείξεις”; Θα ήταν τόσο “πειστικές” όσο εκείνες εναντίον του τότε αφγανικού ή του τότε ιρακινού καθεστώτος. “Πέτσινες”, με άφθονο συγκινησιακό αιφνιδιασμό και γρήγορες θεσμικές κινήσεις. Ειδικές νομοθεσίες, κλπ...
Εν τέλει, όταν ήρθε η σειρά του Χουσεΐν, περί τρομοκρατίας μιλούσε το εναντίον του κατηγορητήριο: βιολογικής και χημικής. Δεν αποδείχθηκε ποτέ τίποτα. Και λοιπόν;

η “τρομοκρατία” και η “αντιτρομοκρατία” σαν γεωπολιτική

Απ’ τα τέλη του 2001 ως και σήμερα όλος ο πλανήτης (ίσως και όλος ο γαλαξίας) έμαθε ότι αυτό το “ανεξέλεγκτο κακό”, η ισλαμική τρομοκρατία, απειλεί τους πάντες και τα πάντα· όταν οι απειλές δεν είναι υγιεινιστικές... Σαν “επιχειρησιακό άλλοθι” του 4ου παγκόσμιου πολέμου, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι το εγχείρημα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στα τέλη των ‘90s / στις αρχές των ‘00s έχει υπάρξει απόλυτα πετυχημένο.
Αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της κερδίζουν όπου επιλέξουν να πολεμήσουν άμεσα ή έμμεσα. Μετά τον αρχικό αιφνιδιασμό φαίνεται ότι έχει να αρχίσει να συμβαίνει και το ανάποδο: χάνουν. Η αναμφισβήτητη επιτυχία έγκειται στα εξής:
- Η αντιτρομοκρατία καθιερώθηκε σαν το απόλυτα ακαταμάχητο “επιχείρημα” τόσο για την “νομιμοποίηση της διαρκούς έκτακτης ανάγκης”, την στρατιωτικοποίηση δηλαδή της εσωτερικής κατοχής (των αφεντικών) στις πρωτοκοσμικές κοινωνίες, όσο και για τις εκστρατείες τους εκτός συνόρων·
- Οποιαδήποτε τριάδα, τετράδα, πεντάδα ή δεκάδα ανθρώπων, καθοδηγούμενη “έξυπνα” από οποιουσδήποτε πράκτορες, σκοτώνοντας στο ψαχνό, μπορεί να προκαλέσει οπουδήποτε ένα αιματηρό γεγονός μεγάλης κλίμακας με αλυσιδωτές συνέπειες. Όχι μόνο η καθαρά “τεχνική” τεχνολογία αλλά και η πολιτική τεχνολογία του 4ου παγκόσμιου πολέμου έχει τρομερά υψηλή “παραγωγικότητα θανάτου” (και φόβων, και καταθλίψεων, και, και, και...) Αυτό είναι, χωρίς αμφιβολία (για εμάς) το προβοκατόρικο μοντέλο του νατοϊκού stay behind, που έxει βγει στην πρώτη γραμμή, και έχει απλωθεί σε μεγάλο μέρος του πλανήτη. Stay in front.
- Αυτές οι μικρότερες ή μεγαλύτερες ομάδες / πυρήνες μπορούν να απλωθούν και να δράσουν οπουδήποτε χρειαστεί. [11Όχι, όμως, μέσα στις ηπα. Το θυμίζουμε γιατί εκεί υπάρχει μια μεγάλη οργάνωση που λέγεται “Έθνος του Ισλάμ” (Nation of Islam), και έχει δεκάδες χιλιάδες μέλη, μουσουλμάνους αφροαμερικάνους. Έχει ακούσει ποτέ κανείς, όλα αυτά τα χρόνια του “τζιχαντισμού”, να κατηγορεί (ή έστω να αναφέρει) κανείς το nation of islam, να αποτελεί στοχο υποψιών, κλπ; Όχι. Γιατί. Επειδή, προφανώς, τα μέλη του δεν είναι, και απαγορεύεται να είναι, υπό την επιρροή του σαουδαραβικού ουαχαβιτισμού...] Η “ισλαμική τρομοκρατία” είναι ένα πολύ ευέλικτο όπλο, με ελάχιστη επιμελητεία και μεγάλη ακρίβεια.

Και να η τωρινή (και, δυστυχώς, μελλοντική) αξία του, απ’ το στόμα κάποιου που ξέρει. Ο αμερικάνος ναύαρχος Harry Harris, επικεφαλής του αμερικανικού αρχηγείου για τον Ειρηνικό, μιλώντας στις 27 Ιούλη (2016) στο Τόκιο σε ένα think tank της “ιαπωνο-αμερικανικής φιλίας” [12Rebuild Japan Initiative Foundation.] είπε, μεταξύ άλλων, κι αυτά:

... Μιλάω συχνά για την αναδιαμόρφωση της αμερικανικής στρατηγικής σ’ αυτή την περιοχή... Ανάλογα πιστεύω ότι ο isis επίσης προσπαθεί να αναδιαμορφώσει την παρουσία του στη ζώνη Ινδίας - Ασίας - Ειρηνικού. Για να σταματήσουμε την καρκινική επέκταση του Ισλαμικού Κράτους στην Ασία, δεν μπορούμε να δουλέψουμε μόνοι μας. Πρέπει να δουλέψουμε μαζί... Ευτυχώς, η Ιαπωνία και αρκετές ακόμα χώρες με τον ίδιο τρόπο σκέψης, έχουν μπει στην συμμαχία κατά του isis. Μαζί μπορούμε να εξαφανίσουμε αυτή την αρρώστια”...

Για να γίνει ακόμα πιο πειστικός ο αμερικάνος ναύαρχος αφιέρωσε κάποιο χρόνο της 20λεπτης ομιλίας του υπενθυμίζοντας την περίπτωση του μπαγκλαντές. Γιατί; Επειδή στις 2 Ιούλη (2016) μια ομάδα ενόπλων που δηλώνουν την συμμετοχή τους στον isis επιτέθηκαν σ’ ένα εστιατόριο και σκότωσαν 20 ξένους, ανάμεσά τους έναν αμερικάνο και επτά ιάπωνες...
Αυτό που συμβούλεψε ο Harris το καθεστωτικό ιαπωνικό ακροατήριό του είναι να συνεχίσει το Τόκιο την στρατιωτική συμμαχία του με την Ουάσιγκτον. Όχι μόνο στην ασία, αλλά “σε όλο τον κόσμο”... Και τα επιχείρημα που χρησιμοποίησε ήταν α) η αντιμετώπιση αυτής της “αρρώστιας” που λέγεται “ισλαμική τρομοκρατία” και επεκτείνεται στην ασία και β) η προστασία των επικοινωνιακών καλωδίων που διατρέχουν τον βυθό του Ειρηνικού μεταξύ ασίας και αμερικής....

Δύσκολα θα έβρισκε κανείς πιο ωμή συσχέτιση ανάμεσα στην “ισλαμική τρομοκρατία” και τις αμερικανικές προσπάθειες για στρατιωτικό και οικονομικό έλεγχο της ανατολικής και της νότιας ασίας. Φυσικά η σχέση δεν είναι αυτή ανάμεσα στην “αρρώστια” και στον “γιατρό”. Αλλά η σχέση του κατασκευαστή και του έργου του.
Μια ανταπόκριση του αμερικανικού καθεστωτικού assosiated press απ’ την Jakarta, στις 14 Ιούλη, σκιαγραφεί σε αδρές γραμμές την “μετάσταση στην ασία”, δηλαδή την προοπτική αξιοποίησης της “ισλαμικής τρομοκρατίας” για την αποσταθεροποίηση διάφορων κρατών / κοινωνιών στην ασία (και, κατά συνέπεια, την αξιοποίηση αυτής της αποσταθεροποίησης απ’ τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό). Το ρεπορτάζ ξεκινάει ως εξής:

Οι όχι πετυχημένες επιθέσεις από οπαδούς τους isis στη νοτιοανατολική Ασία δείχνουν ότι είναι διασπασμένοι και δεν έχουν την πείρα που έχει προκαλέσει αποσταθεροποιητικές εκατόμβες σε άλλα μέρη του κόσμου.
Αλλά οι ειδικοί της τρομοκρατίας λένε ότι η απειλή της εξάπλωσης αυτών των ενόπλων κυρίως στις βασικά μουσουλμανικές Ινδονησία, [13Το Νοέμβρη του 2015 ο αμερικάνος πρόεδρος Obama ήταν στη Μανίλα (στις φιλιππίνες, τότε δεν υπήρχε Duterte...) για την σύνοδο του APEC. Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό The Atlantic είχε, μεταξύ άλλων, μια συζήτηση με τον αυστραλό πρωθυπουργό Malcolm Turnbull. Μιας και ο Obama έζησε κάμποσα απ’ τα παιδικά του χρόνια στην ινδονησία (από 6 ως 10 χρονών) ο αμερικάνος πρόεδρος άρχισε να περιγράφει στον αυστραλό πρωθυπουργό το πως βλέπει την ινδονησία να μετατρέπεται σταδιακά, από μια χαλαρή με πολλά πρόσωπα μουσουλμανική κοινωνία σε μια πιο φονταμενταλιστική, σκληροπυρηνική εκδοχή, με μεγάλο αριθμό ινδονήσιων γυναικών να υιοθετούν το hijab.
- “Γιατί συμβαίνει αυτό;” ρώτησε ο Turnbull.
Ο Obama άρχισε να εξηγεί ότι οι σαουδάραβες και άλλα κράτη του Κόλπου έχουν ρίξει λεφτά και μεγάλο αριθμό από ιμάμηδες και δασκάλους, και ότι απ’ τη δεκαετία του ‘90 οι σαουδάραβες χρηματοδότησαν πολύ έντονα την εξάπλωση των ουαχαβίτικων μαντράσσας [θρησκευτικά σχολεία] και σεμιναρίων που διδάσκουν στην φονταμετναλιστική εκδοχή του ισλάμ που εξυπηρετεί την βασιλική οικογένεια των Σαούντ. Ο Obama είπε επίσης στον αυστραλό πρωθυπουργό ότι η Ινδονησία έχει “αραβοποιηθεί” που περισσότερο απ’ ότι όταν ζούσε αυτός εκεί.
- “Δεν είναι φίλοι σας οι σαουδάραβες;” ρώτησε ο Turnbull.
- “Είναι μπερδεμένο” απάντησε χαμογελώντας ο αμερικάνος πρόεδρος.] Μαλαισία και νότιες Φιλιππίνες δεν πρέπει να υποτιμηθεί, και ότι μπορεί να εξαλιχθούν σε πιο επικίνδυνη δύναμη αν εκπαιδευτούν και αποκτήσουν την κατάλληλη ηγεσία.
Υπάρχει μεγάλος αριθμός ενδείξεων ότι οι ριζοσπάστες στην περιοχή εμπνέονται απ’ τον αρχηγό του isis Abu Bakar al Baghdadi, και τις εκκλήσεις του για επιθέσεις, όπως επίσης και απ’ την φιλοδοξία της οργάνωσης να δημιουργηθούν εδάφη του isis στη νοτιοανατολική Ασία, την ώρα που χάνει έδαφος στη Συρία και στο Ιράκ.
...

Το πράγμα είναι πια τόσο φανερό ώστε μια σειρά ασιατικά κράτη προσπαθούν να οργανώσουν τις δικές τους “αντιτζιχαντιστικές” δράσεις και συμμαχίες χωρίς τις ηπα και τους συμμάχους τους· μάλλον εναντίον τους. Υπάρχουν διάφορα τέτοια σχήματα. Απ’ τον οργανισμό συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) που περιλαμβάνει την ρωσία, την κίνα, την ινδία, το πακιστάν και διάφορα κεντροασιατικά κράτη, μέχρι το πιο σφικτό “τρίγωνο” Μόσχας, Πεκίνου και Νέου Δελχί (RIC).

Πως θα εξελιχθεί αυτή η συγκεκριμένη φάση του 4ου παγκόσμιου πολέμου; Το πεδίο μάχης συρία δείχνει την φονική κωμωδία του πράγματος: όλοι πολεμούν εναντίον των “τρομοκρατών”, μόνο που δεν είναι όλοι οι “τρομοκράτες” ίδιοι για όλους. Και στη συρία έχει αρχίσει το “ξεφλούδισμα” των εξωτερικών στρωμάτων της “αντι-τρομοκρατίας”: το να μιλάει κανείς για “τρομοκράτες” στη συρία πηγαίνει, πια, πακέτο με τους υποστηρικτές και τους χρηματοδότες τους. Ακόμα κι αν δεν δείχνονται όλοι, ακόμα κι αν οι λίστες είναι εδώ κι εκεί ρευστές. Ακόμα κι αν ορισμένοι τέτοιοι υποστηρικτές και χρηματοδότες (όπως, για παράδειγμα, η cia, η mossad και το αμερικανικό πεντάγωνο) δεν χρειάζεται να πολεμήσουν ακόμα με φανερό τρόπο “δίπλα” στους φιλικούς τους “τρομοκράτες”. [14Αν και εκεί υπάρχουν γεγονότα που μπορεί να αποδειχθούν προπομποί. Για παράδειγμα, όταν τα αμερικανικά βομβαρδιστικά κτύπησαν θέσεις του στρατού του Άσαντ στην Deir eZorr σκοτώνοντας πάνω από 60 στρατιώτες, είπαν ότι “έκαναν λάθος”. Λάθος - ξελάθος, οι ένοπλοι του isis που ήταν στην περιοχή δεν έμειναν άπραγοι. Έδειξαν μεγάλη ετοιμότητα (και μεγάλη σιγουριά ότι δεν θα κτυπηθούν κι αυτοί, δηλαδή ότι η αμερικάνικη αεροπορία δεν θα θα πάει να διορθώσει το “λάθος” της) και κατέλαβαν έναν στρατηγικής σημασία λόφο που πριν ήλεγχε ο στρατός του Άσαντ.
Αυτό είναι γνωστό. Εκείνο που είναι λιγότερο γνωστό είναι η ρωσική απάντηση στο “αμερικανικό λάθος”: με πυραύλους κτυπήθηκε ένα κτίριο “κέντρο επιχειρήσεων” στην περιοχή Dar Ezza στο Aleppo στο οποίο (σύμφωνα με πληροφορίες ρωσικής προέλευσης...) υπήρχαν σίγουρα ισραηλινοί και πιθανόν αμερικάνοι ή/και άγγλοι καραβανάδες / πράκτορες, “υποστηρικτές” και συντονιστές των αντιΑσαντ ανταρτών.]
Αν είναι σωστό να προεκτείνουμε στο χώρο και στον χρόνο το πεδίο μάχης συρία (και ιράκ), σε περιοχές όπως η νοτιοανατολική ασία, δεν διαβλέπουμε τίποτα αισιόδοξο. Στρατοί, περισσότεροι στρατοί, και “τρομοκράτες”, περισσότεροι τέτοιοι, σε όλο και μεγαλύτερες περιοχές του πλανήτη.
Συμβαίνει, άλλωστε, ήδη στην αφρική...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

* Αυτό είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας για τον σε εξέλιξη 4ο παγκόσμιο πόλεμο.
[ επιστροφή ]

1 - Όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις (π.χ.: νικαράγουα, πορτογαλία, ελλάδα...) τέτοιου είδους ένοπλες οργανώσεις δεν πρέπει να φαίνονται ότι έχουν “σχέσεις με το κράτος”, που βρίσκεται υπό σοσιαλιστική κυβέρνηση. Οι ένοπλοι απήγαγαν στις 14 Φλεβάρη 1979 τον Dubs (που είχε υπηρετήσει μεταξύ άλλων και στη Μόσχα και θεωρούνταν “ειδικός” στη σοβιετική ένωση) ζητώντας την απελευθέρωση ενός μέλους της οργάνωσής τους που ήταν φυλακή. Αλλά το σημείο που κρατούσαν τον Dubs ήταν ένα κεντρικό ξενοδοχείο της Καμπούλ...
Η κυβέρνηση Amin αρνήθηκε, και οι απαγωγείς του τον εκτέλεσαν. Η Ουάσιγκτον δεν έστειλε άλλον στη θέση του· ετοιμαζόταν για άλλα...
[ επιστροφή ]

2 - Δύο χρόνια αργότερα, η αμερικανική κυβέρνηση μέσω των μυστικών της υπηρεσιών, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες της αργεντινέζικης χούντας, χρησιμοποίησε την ίδια μέθοδο εναντίον της επαναστατικής / σοσιαλιστικής κυβέρνησης της νικαράγουα. Μέσω της χρηματοδότησης, της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού των contras, ενός ακροδεξιού αντάρτικου στρατού που είχε τις βάσεις του στην γειτονική ονδούρα. Η περίπτωση αυτή έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η επίσημη αμερικανική υποστήριξη των contras άρχισε το 1980. Αλλά το 1984 το κογκρέσσο ψήφισε την απαγόρευση οποιασδήποτε τέτοιας χρηματοδότησης. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και η υποστήριξή τους στους contras θα αναγκαστούν να βγουν “εκτός νόμου”. Από εκείνο το χρονικό / ιστορικό σημείο, μέσα της δεκαετίας του ‘80, αρχίζει ένας ακόμα γύρος επίσημης “κρατικής παρανομίας” και σύνδεσης μεταξύ κράτους και οργανωμένου εγκλήματος, στο ανώτατο κατά το δυνατόν σημείο του καπιταλιστικού κόσμου (στις ηπα). Αλλά αυτό είναι θέμα άλλης έρευνας...
[ επιστροφή ]

3 - Για να είμαστε ακριβείς, οι αμερικανικές (και, υποθέτουμε βάσιμα, διάφορες περιφερειακές) μυστικές υπηρεσίες  δεν εγκατέλειψαν το αφγανιστάν. Ακόμα κι αν οι πρώτοι (η Ουάσιγκτον) έχασαν βαθμιαία το ενδιαφέρον τους, έμενε στο κόλπο σίγουρα η Ισλαμαμπάντ.
Αυτό είναι πρακτικές συνέπειες. Πριν φύγουν οι σοβιετικοί, ο “σκανδαλώδης” πρωθυπουργός Barnak Karmal (αυτός που είχαν βάλει στο πόστο οι ειδικές δυνάμεις της kgb) είχε αντικατασταθεί μετά από εκλογές απ’ τον Mohammad Νajibullah. Το πρόβλημα μ’ αυτόν (για την Ουάσιγκτον) ήταν πως επρόκειτο, επίσης, για σοσιαλιστή. Ο οποίος δεν μπορούσε να μακροημερεύσει. Ανατράπηκε το 1992, απ’ τους “μουτζαχεντίν”, που έβαλαν στη θέση του τον Burhaddin Rabbani. Κάποιο ελάττωμα θα πρέπει να είχε κι αυτός, για τα γούστα της Ουάσιγκτον, ίσως ήταν “κεντροαριστερός”. Ο “πιο cia πεθαίνω” Hekmatyar τον ανέτρεψε στρατιωτικά, καταλαμβάνοντας την Καμπούλ. Και έκανε στην άκρη, το 1995, καθώς έφτασαν “προ των πυλών” οι taliban. Που είχαν οργανωθεί, εξοπλιστεί, εκπαιδευτεί, απ’ τις μυστικές υπηρεσίες του πακιστάν.
[ επιστροφή ]

4 - Πρακτικά ένα τουλάχιστον τμήμα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών “αγόρασε” μουτζαχεντίν και αφγανιστάν, στην πιο φτηνή τιμή που θα γινόταν: σαν στρατόπεδο εκπαίδευσης ανταρτών προς χρήση στα πετρελαιοφόρα γύρω απ’ την Κασπία και τον Καύκασο τμήματα της ρωσικής ομοσπονδίας. Αλλά αυτό είναι από μόνο του μια χωριστή ιστορία (σημαντική και ενδιαφέρουσα) που δεν μπορούμε να παρουσιάσουμε εδώ. Ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι από ιδεολογική άποψη την εκπαίδευση των όποιων ενόπλων στο αφγανικό έδαφος, στα ‘90s, την ανέλαβαν πράκτορες του Ριάντ. Ο διεθνής ουαχαβιτισμός δουλεύτηκε (και χρηματοδοτήθηκε) από τότε, με πλήρη γνώση και συμφωνία της cia.
[ επιστροφή ]

5 - Η επίθεση στο συγκρότημα κτιρίων στο Khobar, στην πόλη Dhaηραν, έγινε στις 25 Ιούνη του 1996. Το οκταόροφο κτίριο χρησιμοποιούνταν σαν κατάλυμα αμερικανών και άλλων εθνικοτήτων πιλότων. Απ’ την έκρηξη παγιδευμένου φορτηγού αυτοκτονίας σκοτώθηκαν 19 αμερικάνοι και τραυματίστηκαν άλλοι 498 πεζοναύτες, διαφόρων εθνικοτήτων.
[ επιστροφή ]

6 - Η τεκμηρίωση είναι δύσκολη, αφού τα βασικά στοιχεία κυκλοφορούν στα αραβικά και όχι στα αγγλικά. Ενδεικτικά, και μετά από προσπάθειες, οι κουβέντες ενός βετεράνου μουτζαχεντίν, ονόματι Abu Saman, που ας θεωρηθούν ενδεικτικές: Όσο καιρό πολεμούσαμε με τους αμερικάνους, για την ίδια υπόθεση, για να ηττηθεί μια υπερδύναμη, δεν είμασταν τρομοκράτες. Τώρα που δεν ταιριάζουμε στα αμερικανικά και δυτικά συμφέροντα μας λένε τρομοκράτες.
[ επιστροφή ]

7 - Sarajevo νο 55, Οκτώβρης 2011, η Μακριά Κρίση, ο Μακρύς Πόλεμος, και η Μεγάλη Προβοκάτσια.
[ επιστροφή ]

8 - Συμβασιούχος πράκτορας της cia με δράση στη μέση Ανατολή, και αργότερα πρόεδρος, για ένα φεγγάρι, του PNAC...
[ επιστροφή ]

9 - Sarajevo νο 55, ο.π.
[ επιστροφή ]

10 - Προκειμένου να απαντηθεί το τερατωδώς απλό ερώτημα του γιατί ο bin Laden ή οποιοσδήποτε άλλος απ’ τους τότε “τζιχαντιστές” θα οργάνωνε ποτέ μια επίθεση τέτοιου είδους που, αναπόφευκτα, θα προκαλούσε την μέγιστη δυνατή στρατιωτική αντίδραση των ηπα (ειπωμένο αλλιώς: γιατί ο Laden θα έκανε κάτι που θα τράβαγε όλον τον αμερικανικό στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες στο κατόπι του;) οι ειδικοί των δημαγωγών έφτιαξαν μια παρανοϊκή απάντηση, που φαίνεται ότι έγινε δεκτή: ο Laden (λέει) το έκανε αυτό για να αναγκάσει τους αμερικάνους να εκστρατευσουν στο αφγανιστάν, και να ηττηθούν εκεί, καθότι (λέει) “το αφγανιστάν είναι ο φονιάς των αυτοκρατοριών”!...
Σε κάθε περίπτωση, όταν οι αμερικάνοι βρίσκονταν ήδη στο αφγανιστάν, είναι πιθανό ότι ο Laden “επαίνεσε” τις επιθέσεις της 11ης/9ου, στο βαθμό που είχαν γίνει δεκτές με ενθουσιασμό απ’ τους αραβικούς και μουσουλμανικούς πληθυσμούς. Αυτό είναι πιθανό, αλλά όχι εξακριβωμένο με πραγματικά ντοκουμέντα. Εκείνο που, αντίθετα, είναι γεγονός είναι ότι οι αμερικάνοι άρχισαν από ένα σημείο και μετά να παράγουν και να σπρώχνουν διάφορα βίντεο με σωσίες το Laden...
[ επιστροφή ]

11 - Όχι, όμως, μέσα στις ηπα. Το θυμίζουμε γιατί εκεί υπάρχει μια μεγάλη οργάνωση που λέγεται “Έθνος του Ισλάμ” (Nation of Islam), και έχει δεκάδες χιλιάδες μέλη, μουσουλμάνους αφροαμερικάνους. Έχει ακούσει ποτέ κανείς, όλα αυτά τα χρόνια του “τζιχαντισμού”, να κατηγορεί (ή έστω να αναφέρει) κανείς το nation of islam, να αποτελεί στοχο υποψιών, κλπ; Όχι. Γιατί. Επειδή, προφανώς, τα μέλη του δεν είναι, και απαγορεύεται να είναι, υπό την επιρροή του σαουδαραβικού ουαχαβιτισμού...
[ επιστροφή ]

12 - Rebuild Japan Initiative Foundation.
[ επιστροφή ]

13 - Το Νοέμβρη του 2015 ο αμερικάνος πρόεδρος Obama ήταν στη Μανίλα (στις φιλιππίνες, τότε δεν υπήρχε Duterte...) για την σύνοδο του APEC. Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό The Atlantic είχε, μεταξύ άλλων, μια συζήτηση με τον αυστραλό πρωθυπουργό Malcolm Turnbull. Μιας και ο Obama έζησε κάμποσα απ’ τα παιδικά του χρόνια στην ινδονησία (από 6 ως 10 χρονών) ο αμερικάνος πρόεδρος άρχισε να περιγράφει στον αυστραλό πρωθυπουργό το πως βλέπει την ινδονησία να μετατρέπεται σταδιακά, από μια χαλαρή με πολλά πρόσωπα μουσουλμανική κοινωνία σε μια πιο φονταμενταλιστική, σκληροπυρηνική εκδοχή, με μεγάλο αριθμό ινδονήσιων γυναικών να υιοθετούν το hijab.
- “Γιατί συμβαίνει αυτό;” ρώτησε ο Turnbull.
Ο Obama άρχισε να εξηγεί ότι οι σαουδάραβες και άλλα κράτη του Κόλπου έχουν ρίξει λεφτά και μεγάλο αριθμό από ιμάμηδες και δασκάλους, και ότι απ’ τη δεκαετία του ‘90 οι σαουδάραβες χρηματοδότησαν πολύ έντονα την εξάπλωση των ουαχαβίτικων μαντράσσας [θρησκευτικά σχολεία] και σεμιναρίων που διδάσκουν στην φονταμετναλιστική εκδοχή του ισλάμ που εξυπηρετεί την βασιλική οικογένεια των Σαούντ. Ο Obama είπε επίσης στον αυστραλό πρωθυπουργό ότι η Ινδονησία έχει “αραβοποιηθεί” που περισσότερο απ’ ότι όταν ζούσε αυτός εκεί.
- “Δεν είναι φίλοι σας οι σαουδάραβες;” ρώτησε ο Turnbull.
- “Είναι μπερδεμένο” απάντησε χαμογελώντας ο αμερικάνος πρόεδρος.
[ επιστροφή ]

14 - Αν και εκεί υπάρχουν γεγονότα που μπορεί να αποδειχθούν προπομποί. Για παράδειγμα, όταν τα αμερικανικά βομβαρδιστικά κτύπησαν θέσεις του στρατού του Άσαντ στην Deir eZorr σκοτώνοντας πάνω από 60 στρατιώτες, είπαν ότι “έκαναν λάθος”. Λάθος - ξελάθος, οι ένοπλοι του isis που ήταν στην περιοχή δεν έμειναν άπραγοι. Έδειξαν μεγάλη ετοιμότητα (και μεγάλη σιγουριά ότι δεν θα κτυπηθούν κι αυτοί, δηλαδή ότι η αμερικάνικη αεροπορία δεν θα θα πάει να διορθώσει το “λάθος” της) και κατέλαβαν έναν στρατηγικής σημασία λόφο που πριν ήλεγχε ο στρατός του Άσαντ.
Αυτό είναι γνωστό. Εκείνο που είναι λιγότερο γνωστό είναι η ρωσική απάντηση στο “αμερικανικό λάθος”: με πυραύλους κτυπήθηκε ένα κτίριο “κέντρο επιχειρήσεων” στην περιοχή Dar Ezza στο Aleppo στο οποίο (σύμφωνα με πληροφορίες ρωσικής προέλευσης...) υπήρχαν σίγουρα ισραηλινοί και πιθανόν αμερικάνοι ή/και άγγλοι καραβανάδες / πράκτορες, “υποστηρικτές” και συντονιστές των αντιΑσαντ ανταρτών.
[ επιστροφή ]