η Μακριά Κρίση, ο Μακρύς Πόλεμος,
και η Μεγάλη Προβοκάτσια

Συνηθίζονται τα μνημόσυνα / αφιερώματα. Ειδικά εάν σκοπεύουν στην επανάληψη της πλαστογράφης και του αποπροσανατολισμού. Υπάρχουν διάφορες μορφές πλαστογράφησης και αποπροσανατολισμού τόσο σε σχέση με την “επίθεση της 11ης Σεπτέμβρη 2001” όσο και την δεκαετία που ακολούθησε. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας έχει εμπεδωθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ακόμα κι αν εξοχότητες σαν τον Μπους τον Β, τον Ράμσφελντ ή τον Γούλφοβιτς δεν απασχολούν μια την δημοσιότητα.
Ό,τι κι αν συνέβη στις 11 εκείνου του Σεπτέμβρη στη Ν. Υόρκη και στην Ουάσιγκτον, ήταν πράγματι μια “ημέρα - αφετηρία”; Όχι - λέμε. Ήταν ένα χρονικό σημείο κλιμάκωσης - σε περισσότερους από έναν πολέμους, που βρίσκονταν ήδη σε εξέλιξη για μια δεκαετία. Οι άξιες λόγου αφετηρίες βρίσκονται χρονικά πιο πίσω, και γεωγραφικά σκορπισμένες σε διάφορα σημεία του πλανήτη: στη μέση ανατολή (βέβαια), αλλά και στην κεντρική ασία και τον καύκασο, την αφρική, τα βαλκάνια, την ανατολική ασία, τη λατινική αμερική. Η “11η Σεπτέμβρη” δεν ήταν η αρχή του Δ παγκόσμιου πολέμου. Ήταν μόνο ένα θεαματικό περιστατικό του. Ο Δ παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε δέκα χρόνια νωρίτερα. Στις αρχές του 1991. [1]
Αν και η κεντρική μυθολογία περί “11ης Σεπτέμβρη” σε ότι αφορά τους δράστες και τα κινητρά τους αμφισβητείται εντονότατα εδώ και χρόνια [2], υπάρχει μια ευρύτερη μυθολογία που έχει αφομοιωθεί. Ο ιστορικός χρόνος χωρίζεται ισχυρά σε ένα “πριν” και σ’ ένα “μετά”, και - σε ότι αφορά κυρίως τις δράσεις των ηπα - τα “βαθύτερα αίτια” αναζητούνται γύρω απ’ το ιράκ και τα πετρέλαια (κατά κύριο λόγο), δευτερευόντως γύρω απ’ το αφγανιστάν (και πάλι τα πετρέλαια, τα διερχόμενα σ’ αυτήν την περίπτωση), και πάντως μετά τις αρχές του 21ου αιώνα. Η ευρύτερη μυθολογία της 11ης Σεπτέμβρη λοιπόν περιορίζει την εννόηση του Δ παγκόσμιου σε επιλεγμένα στρατιωτικά γεγονότα και σε περιορισμένες γωνίες του κόσμου. Αλλά έτσι, ακόμα και οι πιο φιλότιμες προσπάθειες αποκάλυψης της ιμπεριαλιστικής τακτικής των ηπα (και των αντιπάλων τους... ή δεν υπάρχουν τέτοιοι;) καταλήγουν σε λογικά σφάλματα. Μεγάλα έως τραγικά.
Θα αναμετρηθούμε με κάποια απ’ αυτά στη συνέχεια. Εν τω μεταξύ, προϊδεάζουμε: μερικές υπενθυμίσεις και συσχετίσεις που θα εκθέσουμε στη συνέχεια, και ως ένα σημείο το σύνολο της γνώμης μας, ίσως να διεκδικούν “παγκόσμια πρωτοτυπία”! [3] Κακώς, κάκιστα! Τίποτα δεν μας είναι ευχάριστο σ’ αυτό. Και φυσικά μπορεί να κάνουμε λάθος. Τουλάχιστον δεν κάνουμε το πιο συνηθισμένο: να φέρνουμε με το ζόρι την πραγματικότητα στα μέτρα μας, ακρωτηριάζοντάς την.

η καταιγίδα της ερήμου - και τα ψιλόβροχά της

Τέλη του 1990, αρχές του 1991: θα μπορούσε να είναι κανείς απόλυτα καχύποπτος για τον λόγο που η Ουάσιγκτον, αμέσως μετά την εισβολή και την κατάληψη του κουβέιτ απ’ τον ιρακινό στρατό (Αύγουστος 1990), ξεκίνησε μια τεράστια στρατιωτική και διπλωματική κινητοποίηση ώστε να “απελευθερώσει” το κουβέιτ. Η απάντηση, ως συνήθως, έρχεται τόσο εύκολα ώστε δεν χρειάζεται καν λεπτομέρειες: τα πετρέλαια. Όμως από ιστορική και γεωπολιτική άποψη, εκείνη η πρώτη πράξη του Δ παγκόσμιου πολέμου δεν ήταν καθόλου “αυτονόητη”: με την άλλοτε εσσδ και ολόκληρο το “ανατολικό μπλοκ” σιντρίμια, με τις ηπα (και τους συμμάχους τους) οριστικούς νικητές του Γ παγκόσμιου, με την Ουάσιγκτον να διαθέτει μακράν την ισχυρότερη στρατιωτική μηχανή, ποιός ήταν στ’ αλήθεια ο λόγος μιας στρατιωτικής εκστρατείας εναντίον ενός δικτάτορα που ήταν ως τότε καλός φίλος της Ουάσιγκτον; Για ποιά “πετρέλαια” έπρεπε να γίνει αυτή η επίθεση όταν ακριβώς τα ίδια η Ουάσιγκτον (και οι σύμμαχοί της) μπορούσαν να τα έχουν, οποτεδήποτε ήθελαν, με μια εύκολη εμπορική συμφωνία με τον Χουσεΐν; Τελικά, η αυτιστική ευκολία του “οι αμερικάνοι θέλουν να πάρουν τα πετρέλαια του ιράκ”, που δεν επιβεβαιώθηκε ούτε το 1991 ούτε το 2003, υπήρξε το πρώτο θαύμα της αποπροσανατολιστικής μυθολογίας - της μυθολογίας που γεννήθηκε στα τέλη του 1990 και συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Έτσι, για να επιβεβαιωθεί ότι ακόμα και στις πιο πληροφοριοποιημένες κοινωνίες, το πρώτο θύμα του πολέμου είναι η αλήθεια.
Η ερώτηση για τα αληθινά κίνητρα της (και, αλλά όχι μόνο) αμερικανικής επέμβασης των ηπα στη μέση ανατολή το 1991 γίνεται ακόμα πιο ζόρικη αν λάβει κανείς υπ’ όψη του ένα μικρό αλλά ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός. Ότι ο Χουσείν ζήτησε - και πήρε - την συγκατάθεση των ηπα πριν την εισβολή στο κουβέιτ! [4] Με μια μέθοδο που είχε χρησιμοποιηθεί μια μονάχα φορά στο παρελθόν (εναντίον του παναμά) και θα γινόταν στη συνέχεια τυφλοσούρτης, κι όχι μόνο στη μέση ανατολή, η Ουάσιγκτον παγίδεψε τον τόσο πολύτιμο ως τότε φίλο της, τον δικτάτορα του ιράκ, για να τον μετατρέψει σε πανεύκολο στόχο του στρατού της.
Γιατί, λοιπόν, έκανε αυτήν την “βρωμιά” η Ουάσιγκτον στα μέσα του 1990; Αν ήθελε αμερικανικές εταιρείες να βάλουν χέρι στα πετρέλαια ιράκ αρκούσε ένα νεύμα. Ακόμα ακόμα κι ένα σύντομο deal: εσείς παίρνετε το κουβέιτ και δίνετε σε μας τις δουλειές. Προς τι η εκστρατεία;
Η απάντηση είναι τόσο ολοφάνερη και η αλήθεια τόσο γυμνή, ώστε μόνο μυαλά γεμάτα ιδεολογική παραμόρφωση δεν την είδαν τότε, και δεν την είδαν ποτέ έκτοτε. Απλά, απλούστα: η Ουάσιγκτον δεν ήθελε να αντληθούν και να αξιοποιηθούν εμπορικά, για λογαριασμό των αμερικανικών εταιρειών, τα τεράστια ιρακινά κοιτάσματα.... Ήθελε να ΜΗΝ αντληθούν και να ΜΗΝ αξιοποιηθούν - ήθελε, με άλλα λόγια, να μείνουν όσο περισσότερο και σε όσο μεγαλύτερη έκταση γινόταν “θαμένες ρεζέρβες”!!!  Κι αυτό το εξόχως “αντιεμπορικό” (αλλά, επίσης, εξόχως καπιταλιστικό!) δεν θα μπορούσε να γίνει ούτε με ένα νεύμα, ούτε μέσω της φιλίας της με τον Χουσεΐν! Μόνο με πόλεμο και στρατό θα μπορούσε να γίνει. Απόδειξη; Μετά το τέλος της “καταιγίδας της ερήμου”, την “απελευθέρωση του κουβέιτ” και την σφαγή (κανονική σφαγή) χιλιάδων ιρακινών στρατιωτών που υποχωρούσαν, η Ουάσιγκτον δεν άρχισε τις business αλλά το ανάποδο. Πρωτοστάτησε στην “επιβολή κυρώσεων” σε βάρος του ιρακινού καθεστώτος, μέσω ΟΗΕ. Δύο ήταν τα βασικά στοιχεία αυτής της “τιμωρίας”:
α) Ότι περιοριζόταν δραστικά η εξαγωγή (και άρα και η εξόρυξη η ίδια) του ιρακινού πετρελαίου, μέσα από αυστηρές απαγορεύσεις, σε μια ελάχιστη ποσότητα που κάπου στα μέσα των ‘90s ονομάστηκε “πετρέλαιο αντί τροφίμων”... Και
β) Ότι επιβάλλονταν στο ιράκ “ζώνες απαγόρευσης πτήσεων”, ένα πρόσχημα δηλαδή για να περιπολούν και να βομβαρδίζουν ελεύθερα τα πολεμικά των ηπα (και των συμμάχων τους) πάνω απ’ το κεφάλι του “χασάπη”.
Όταν λοιπόν “στήνεις” την αφορμή για να κάνεις έναν πόλεμο που θα σου επιφέρει μερικές καινούργιες βάσεις στη μέση ανατολή και τον περιορισμό της ροής πετρελαίου απ’ την περιοχή (απ’ το ιράκ εν προκειμένω) δημιουργώντας μια μόνιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τότε δεν χωράει παρεξήγηση (και μόνο οι στραβοί δεν καταλαβαίνουν): θες να “απαξιώσεις” ένα (καλό) μέρος του τόσο βασικού εμπορεύματος που λέγεται πετρέλαιο, και καθόλου να το “αξιοποιήσεις” άμεσα (σύμφωνα με τις βαθύτερες των αντιαμερικανικών αναλύσεων) για τις εταιρείες σου. [5]

Τι σημαίνει όμως η (δια της βίας προφανώς) απαξίωση τμήματος ενός εμπορεύματος τόσο στρατηγικού για την καπιταλιστική υγεία όσο το πετρέλαιο, απ’ τις αρχές των ‘90s; Ο τυφλοσούρτης του “οι αμερικάνοι θέλουν να ρουφήξουν τα πετρέλαια του ιράκ” ήταν τόσο αυτονόητος ώστε το ανάποδο δεν αναλύθηκε σαν ένα απ’ τα σοβαρά ζητήματα των πρώτων χρόνων του καινούργιου παγκόσμιου πολέμου. Εάν αντιμετώπιζε κανείς αυτό που όντως συνέβαινε στο ιράκ και γύρω απ’ αυτό, την δεκαετία του ‘90, κι όχι αυτό που “νόμιζε” ότι συμβαίνει, θα μπορούσε να δοκιμάσει μερικές υποθέσεις. Η πρώτη και πιο εύκολη είναι μια “πολιτική τιμών”. Οι αμερικάνοι (θα έλεγε αυτή η υπόθεση) “σφραγίζουν” εν πολλοίς την ιρακινή πετρελαϊκή παραγωγή, για να μην πέσουν πολύ οι διεθνείς τιμές, και άρα τα κέρδη των εταιρειών τους (αλλά και των μεσανατολικών καθεστώτων). Αλλά οι τιμές του πετρελαίου την 20ετία απ’ το 1991 ως το 2011 είχαν μεγάλες διακυμάνσεις, τέτοιες που απαιτούσαν και απαιτούν πολύ πιο ευέλικτες τακτικές μείωσης και αύξησης, ανάλογα με την συγκυρία, της παραγωγής - σε σχέση με την ακαμψία και τον μονόδρομο ενός πολέμου. Εξάλλου, τα πετρελαιοπαραγωγικά κράτη, ασκούν κάποιες τακτικές ελέγχου των τιμών, ειδικά εάν αυτές θεωρούνται απ’ τις “μεγάλες δυνάμεις” υπερβολικές.
Η απάντηση για την τακτική (και μία βασική αιτία της στρατιωτικής επέμβασης του 1991, μαζί με την παγίδα στον Χουσεΐν που τη “νομιμοποίησε”) της Ουάσιγκτον θα μπορούσε να είναι διαφορετική. Οι ηπα (αυτό υποστηρίζουμε) ήθελαν να μετατρέψουν τα μεγάλα κοιτάσματα του ιράκ σε ρεζέρβα για δική τους κατά προτεραιότητα (ή και αποκλειστικά) χρήση, όποτε και αν τους προέκυπταν επείγουσες ανάγκες. Ήθελαν να μετατρέψουν τα κοιτάσματα του ιράκ σε ρεζέρβα τους, είτε ενόψει του περιβόητου peak oil [6] είτε εν όψει της γενικής ενεργειακής αναδιάρθρωσης. Και ήθελαν αυτήν την ρεζέρβα για το πιο δύσκολο και επικίνδυνο κεφάλαιο των πετρελαϊκών αναγκών τους: τις ανάγκες του ίδιου του στρατού τους! [7]  Συνεπώς, το μεν 1991 έφεραν ένα μέρος αυτού του στρατού πάνω στα σαουδαραβικά κοιτάσματα και δίπλα στα ιρακινά, το δε 2003 απλώθηκαν “πάνω” και στο ιράκ. Σα να λέμε: ο στρατηγικός καταναλωτής δίπλα στον παραγωγό...

Αλλά οι μάχες του Δ παγκοσμίου πολέμου στο μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ‘90, δεν ήταν μόνο “για το πετρέλαιο”, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Ήταν, μιλώντας γενικότερα, για την αναδιάταξη των ζωνών επιρροής (που στην ευρώπη και άλλες περιοχές του πλανήτη είχαν μείνει “παγωμένες” για δεκαετίες). Και ο κωδικός ήταν διάλυση, κομμάτιασμα κρατικών οντοτήτων. Στα δυτικά βαλκάνια (που δεν έχουν πετρέλαιο!) τον πόλεμο αυτόν τον ανέλαβε ένας φίλος του Βερολίνου (ο κροάτης Τούτζμαν) και ένας φίλος της Ουάσιγκτον, του Λονδίνου και του Παρισιού, που έμελλε αργότερα να μετατραπεί σε χρήσιμο “εχθρό” για την πρώτη, ο σέρβος Μιλόσεβιτς. Αλλά και το τουρκικό κράτος βγήκε εκείνη την δεκαετία εντελώς στο κλαρί της διάλυσης: το κουρδικό pkk απέκτησε επίσημη αναγνώριση “σχεδόν κράτους” στην ευρώπη (αλλά και στην Ουάσιγκτον και την Μόσχα), η αρμενική μειονότητα μετατράπηκε σε σφήνα αποσχιστικών ενεργειών με διεθνή κάλυψη· ακόμα και η μειονότητα των Αλεβιτών κηρύχτηκε, περίπου, σε μελλοντική κρατική οντότητα. (Αντίστοιχες μεθοδεύσεις δουλεύτηκαν και στη νοτιοανατολική ασία, στις φιλιππίνες, στην ινδονησία και στο τιμόρ - ίσως και αλλού που δεν ξέρουμε). Και, βέβαια, η πρώην σοβιετική ένωση “διαλυόταν - από - μόνη - της”, ειδικά στις ευαίσθητες (πετρελαϊκά, ενεργειακά) περιοχές του καυκάσου, όπου μερικές εκατοντάδες ή λιγες χιλιάδες αποφασισμένοι, σκληροτράχηλοι και καλά εξοπλισμένοι αντάρτες θα μπορούσαν να οδηγήσουν την μετασοβιετική ρωσία σε απόλυτη χρεωκοπία και εξαθλίωση. Συνεπώς, και απ’ αυτή την άποψη, η πρώτη φάση της στρατιωτικής πυγμής στο ιράκ ήταν συνεπής. Η επιβολή των “κυρώσεων” που προέβλεπαν τις ζώνες “απαγόρευσης πτήσεων” (μία στο βορρά και μία στο νότο) έμοιαζε σαν χάραξη συνόρων στον αέρα, για την μελλοντική διάλυση του ιράκ στα τρία. Και, φυσικά, αυτή η “τιμωρία” έδινε απεριόριστη άδεια παραμονής και δράσης του αμερικανικού στρατού στην περιοχή.

ο πρώτος σοβαρός σπασμός

Για κάποια χρόνια το πράγμα φαινόταν να δουλεύει. Ποιό; Πρώτον, ότι η ηπα είναι η “μόνη υπερδύναμη”. Δεύτερον, ότι ο παλιός ανταγωνιστής (του ψυχρού πολέμου) είναι τόσο πολύ ηττημένος ώστε να μην μπορεί καν να σταθεί στα πόδια του. Τρίτον, ότι η ευρώπη (που στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 αναγκάστηκε να δεχτεί ταπεινωμένη την αμερικανική “μεσολάβηση” για την “λύση του γιουγκοσλαβικού”) θα έχει επαρκείς αντιθέσεις στο εσωτερικό της, ώστε να αλληλοαναιρείται σε θέματα γεωπολιτικής ηγεμονίας. Τέταρτον, ότι η ιαπωνία θα παλεύει να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά οικονομικά δομικά της προβλήματα, ώστε δύσκολα να ξαναγίνει (όπως για μια περίοδο στα ‘80s) αξιόλογη οικονομική απειλή για τις ηπα και, κυρίως, την παγκόσμια ηγεμονία του δολαρίου. Πέμπτον, ότι η κίνα θα μείνει για πάντα στη γωνία, εκτός εάν υποκύψει στον υπό δυτική καθοδήγηση “εκδημοκρατισμό” της, που με την βία είχε πνίξει στο αίμα το 1989...
Και τότε συνέβη “κάτι”. Συνέβη “κάτι” απ’ αυτά που καθόλου δεν λαμβάνονται υπ’ όψη, ούτε όταν γίνεται η στενή εστίαση στην “11η/9ου” και στα επακόλουθά της, ούτε όταν γίνονται γενικότερες αναλύσεις για τον καπιταλισμό και την πιο πρόσφατη κρίση του. Αυτό το “κάτι” ήταν η διαδοχική κατάρρευση των νομισμάτων (και των κρατικών προϋπολογισμών) των “ασιατικών τίγρεων”, το 1997. Ξαφνικές χρεωκοπίες σε μια περιοχή του κόσμου που είχε ανακηρυχθεί (απ’ τον πρωτοκοσμικό καπιταλισμό) σαν ένας τριπλός κήπος της Εδέμ: φτηνή βιομηχανική (και αγροτική) παραγωγή, μειωμένη (με κριτήρια πλανητικά) κρατική ισχύς, προοπτικές μεγάλης κλίμακας κατανάλωσης. Το χειρότερο ήταν ότι η “κατάρρευση των τίγρεων” δεν περιορίστηκε εκεί - και δεν θα ήταν δυνατό. Χάρη στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική διασύνδεση (θυμίζει τίποτα;...) εξαπλώθηκε την επόμενη χρονιά, το 1998, στη λατινική αμερική, για να καταλήξει στην (έτσι κι αλλιώς γονατισμένη) ρωσία: στάσεις πληρωμών κι όλα τα υπόλοιπα τα όμορφα...

Άλλαξε κάτι στις τακτικές και τους σχεδιασμούς των πρωτοκοσμικών καπιταλιστικών κρατών η κρίση του 1997 - 1998; Δύσκολα θα βρείτε σχετικές αναφορές. Κι όμως (υποστηρίζουμε) άλλαξαν, ή άρχισαν να αλλάζουν πολλά. Δεν τα ξέρουμε όλα, και δεν μπορούμε να μιλήσουμε με πλήρη αντίληψη του πράγματος. Όμως οι αλλαγές στις γεωπολιτικές τακτικές μεθοδεύσεις υπήρξαν τόσο κτυπητές ώστε, τελικά, μόνο μ’ ένα “σοκ α λα Περλ Χάρμπορ” θα μπορούσαν οι ηπα να αλλάξουν μοντέλο δράσης και να κινηθούν για να σώσουν ότι θα ήταν δυνατόν να σωθεί απ’ την ήδη καταρρέουσα πλανητική ηγεμονία τους.
Πρώτα πρώτα ορισμένα κεφάλαια της γενικής μεθόδευσης περί “διάλυσης” κρατών μπήκαν στο ψυγείο. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση, επειδή είναι κοντά και αφορά το σύνολο της ευρύτερης μέσης ανατολής, είναι αυτή της τουρκίας. Το pkk, από “πολύτιμος φίλος” και “εργαλείο” τόσο διάφορων ευρωπαϊκών κρατών (συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού) όσο και της Ουάσιγκτον και της Μόσχας, έγινε ένας απόβλητος στρατός. Το συριακό καθεστώς, που ως τότε φιλοξενούσε τα στρατόπεδα του pkk, έκανε στροφή 180 μοιρών προς τα τέλη του 1998· και ο επικεφαλής του κόμματος, από επίσημος και ανεπίσημος συνομιλητής διάφορων, μετατράπηκε σε φυγά που κανένας απ’ τους παλιούς του φίλους (ρώσους, ευρωπαίους, έλληνες) δεν ήθελε να προστατέψει. Βορειότερα, στην αχανή και μυστηριώδη (για τους δυτικούς) ρωσική ομοσπονδία, υπόγειες διεργασίες επιταχύνθηκαν. Το πιο “πατριωτικό” τμήμα των στρατοαστυνομικών μηχανισμών του βαθέος ρωσικού κράτους, με επικεφαλής τον απ’ το 1998 διοικητή της FSB (διάδοχος της KGB...) οργάνωσε και έφερε σε πέρας ένα “βελούδινο” πραξικόπημα: με το περίστροφο στο κεφάλι του Γέλτσιν (δεν άξιζε περισσότερο από μια σφαίρα, έτσι κι αλλιώς) αυτός ο διοικητής έγινε πρωθυπουργός τον Αύγουστο του 1999, και “προσωρινός πρόεδρος” τον Γενάρη του 2000, μετά την “αιφνιδιαστική παραίτηση” του ως τότε αλκοολικού Γέλτσιν. Κι έτσι ο κόσμος (κι όχι μόνο οι ρώσοι ή οι τσετσένοι) άρχισε να ανακαλύπτει τις χάρες του Βλαντιμίρ Πούτιν.... 

Σε σχέση με το ίδιο το ιράκ, τα απόνερα του σχεδόν παγκόσμιου “οικονομικού” σπασμού του 1997 - 1998, ήταν αξιόλογα, αν κανείς τα πρόσεχε. Συνεταίρος (δεύτερος στη σειρά από άποψη στρατιωτικής συμβολής μετά το Λονδίνο) των ηπα τόσο στην “καταιγίδα της ερήμου” όσο και στην έμμεση κατοχή του ιράκ ήταν το Παρίσι· που είχε ωστόσο τους δικούς λογαριασμούς. Λογαριασμούς αντιαμερικάνικους και αντιαγγλικούς αναπόφευκτα, σ’ αυτήν την περιοχή του κόσμου, που σε όλους τους παγκόσμιους πολέμους ήταν πεδίο αναμετρήσεων μεταξύ αντίπαλων ιμπεριαλισμών. Το 1997 η γαλλική αεροπορία βομβάρδισε σταθερά, δίπλα στην αγγλική και την αμερικανική, τους “υποπτους στόχους” του Χουσεΐν· και η γαλλική διπλωματία προσπαθούσε να βρει συμμαχίες για να πετύχει μια απόφαση του οηε που θα σταματούσε τις “κυρώσεις”, ελευθερώνοντας τις γαλλικές (και τις ρωσικές) πετρελαϊκές στο να βάλουν μπροστά τα συμβόλαια εξόρυξης που είχαν υπογράψει με το ιρακινό καθεστώς. Το 1998 το Παρίσι φαινόταν να έχει σημειώσει πρόοδο· τέτοια ώστε να αποσυρθεί επίσημα απ’ την “συμμαχία”, και να μαζέψει τον στρατό του απ’ το ιράκ πίσω στην πατρίδα. Ο Χουσεΐν (που κρατούσε τις “επαφές” του με το Παρίσι) άρχισε να ανασαίνει· και η απάντηση της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου ήταν ακόμα πιο σκληροί βομβαρδισμοί σε βάρος του. Τότε, στο τέλος του 1998, ο Χουσεΐν έκανε μια δήλωση με ασήμαντες πρακτικές συνέπειες αλλά με μεγάλη συμβολική σημασία: ότι σταματάει να “αποδέχεται” τις ζώνες απαγόρευσης πτήσεων. Δεν θα μπορούσε να το ξεστομίσει εάν δεν είχε ήδη κάποιες σοβαρές “πλάτες”. Και είχε. Πράγμα που σήμαινε ένα μονάχα πράγμα, εκεί το 1999: “κάποιοι” αμφισβητούσαν ήδη, και οπωσδήποτε σκόπευαν να αμφισβητήσουν στο μέλλον δυναμικότερα, την τακτική και την ηγεμονία των ηπα (και του Λονδίνου) στη μέση ανατολή. Και ανάμεσα σ’ αυτούς τους “κάποιους” ο Χουσεΐν ήταν βέβαια ο πιο ασήμαντος...

Πάνω: το ρεπορτάζ της ιστοσελίδας του BBC

Κάτω: συνέντευξη τύπου της αντιπροσωπείας των Ταλιμπάν, μετά το τέλος της συνάντησης με τα στελέχη της UNOCAL

η κεντρική ασία με ή χωρίς γενειάδες

Η σχέση των ηπα με το αφγανιστάν και τους ταλιμπάν συνήθως παραμορφώνεται· για λόγους ευκολίας ή δόλου. Ενώ είναι γνωστή η χρηματοδότηση των ηπα (και του πακιστάν και της σαουδικής αραβίας) στον νικηφόρο τελικά πόλεμο των αφγανών κατά των σοβιετικών στη δεκαετία του ‘80, απο ‘κει και ύστερα μένει (στις συνηθισμένες διηγήσεις) μια αχνή γραμμή μέσα στο χρόνο, που έχει το όνομα ενός μόνο ανθρώπου. Του σεΐχη Οσάμα μπιν Λάντεν. Αυτό είναι σκέτη παραχάραξη.
Είναι αλήθεια ότι την νίκη επί των σοβιετικών ακολούθησε στο αφγανιστάν ο εμφύλιος: διαφορετικοί πολέμαρχοι, διαφορετικές “φυλές” ή “εθνικότητες”, εναντίον αλλήλων. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 μπορεί η Ουάσιγκτον να αδιαφορούσε για την “αστάθεια” στο αφγανιστάν, αλλά ένας σύμμαχός της στην περιοχή ανησυχούσε σοβαρά: το πακιστάν. Οι “ταλιμπάν” (που σημαίνει: φοιτητές ιερατικών σχολών) όχι απλά μορφώθηκαν αλλά επίσης εκπαιδεύτηκαν στρατιωτικά και εξοπλίστηκαν απ’ τον στρατό και τις διαβόητες μυστικές υπηρεσίες της Ισλαμαμπάντ· κι αυτό δεν ήταν μυστικό. Κι όταν τον Σεπτέμβρη του 1996, ύστερα από θυελλώδη προέλαση και γρήγορες νίκες, ο συμπαγής στρατός των ταλιμπάν κατέλαβε και την Καμπούλ, η δυνατότητα “σταθερής διακυβέρνησης” στο αφγανιστάν έγινε ξανά ρεαλιστική, μετά από πολλά χρόνια. Ως γνωστόν οι επιχειρηματίες (των υδρογονανθράκων συμπεριλαμβανόμενων) αγαπούν ιδιαίτερα τις “σταθερές κυβερνήσεις”, αδιάφορο τι είδους είναι αυτές. Συνεπώς, προς το τέλος του 1996, και παρότι οι ταλιμπάν δεν κυριαρχούσαν ακόμα σ’ όλη την έκταση του αφγανιστάν, η επιχειρηματική αργκώ θα έλεγε ότι “οι συνθήκες για επενδύσεις - στο αφγανιστάν - έχουν βελτιωθεί”. Το πακιστανικό κράτος έβλεπε, φυσικά, και τα υπόλοιπα οφέλη: ένα “αδελφό” κράτος σε θέση κλειδί στην κεντρική ασία· κι έναν “αδελφό” σύμμαχο σε μια πιθανή αναμέτρηση με τον αιώνιο εχθρό, την ινδία.
Τι επενδυτικό ενδιαφέρον είχε το αφγανιστάν; Όχι την καλλιέργεια παπαρούνας, αφού οι ταλιμπάν την κυνήγησαν χωρίς ανάσα και εξαιρετικά αποτελεσματικά. Την διέλευση αγωγών (φυσικού αερίου ή/ και πετρελαίου) απ’ τις καινούργιες “δημοκρατίες” της κεντρικής ασίας (ουζμπεκιστάν, τουρκμενιστάν) προς λιμάνια νότια... Τελικά τα δεδομένα των ταλιμπάν δεν ήταν καθόλου αντιαμερικανικά ή αντικαπιταλιστικά. Πώς αλλιώς θα ήταν δυνατόν μια αμερικανική πετρελαϊκή πρώτης γραμμής, η Unocal, να φιλοξενήσει με ιδιαίτερο ζήλο μια αντιπροσωπεία των ταλιμπάν σε πεντάστερο ξενοδοχείο στο Χιούστον του Τέξας στα τέλη του 1997; Στις 17 Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς, η αγγλική Telegraph, έσπευσε να ενημερώσει το κοινό της κάτω απ’ τον τίτλο: Βαρώνοι του πετρελαίου φιλοξενούν Ταλιμπάν στο Τέξας. Το ρεπορτάζ εξηγούσε:

“... Οι Ταλιμπάν πρόκειται να υπογράψουν ένα συμβόλαιο 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την αμερικανική πετρελαϊκή, για την κατασκευή ενός αγωγού που θα διέρχεται απ’ την κατεστραμένη απ’ τον πόλεμο χώρα... Οι Ισλαμιστές πολεμιστές έχουν πεισθεί να κλείσουν την συμφωνία, όχι μέσω εξαντλητικών διαπραγματεύσεων αλλά χάρη στη δύναμη της παλιομοδίτικης Τεξανής φιλοξενείας... Ντυμένοι με τα παραδοσιακά salwar Khamees, τα αφγανικά τους παλτά και τα ελαφριά μαύρα τουρμπάνια τους, τα μέλη της υψηλού επιπέδου αντιπροσωπείας έτυχαν φιλοξενείας vip στη διάρκεια της τετραήμερης παραμονής της... Οι Ταλιμπάν ξεναγήθηκαν στα πολυτελή σπίτια των τεξανών βαρώνων του πετρελαίου. Τιμήθηκαν με δείπνο στο παλάτι του Martin Miller, του αντιπροέδρου της Unocal, όπου θαύμασαν την πισίνα του, τα γήπεδα του γκολφ και τα 6 υπνοδωμάτια... ”

Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι ταλιμπάν πατούσαν σε αμερικανικό έδαφος. Λίγους μήνες πριν, τον Φλεβάρη του 1997, η αντιπροσωπεία τους είχε πάει στην Ουάσιγκτον, όπου είχε συζητήσεις με κυβερνητικούς, για την επίσημη αναγνώρισή τους. Φεύγοντας τότε απ’ τις ηπα οι ταλιμπάν αντιπρόσωποι είχαν πάει στην αργεντινή, όπου υπέγραψαν την συμφωνία για τον αγωγό με τον άλλο συνεταίρο της επένδυσης, την αργεντινέζικη πετρελαϊκή Bridas. Κι ύστερα, στο δρόμο του γυρισμού, δεν παρέλειψαν να κάνουν μια στάση και στην Τζέντα, για να τα πουν με τον σαουδάραβα αρχιασφαλίτη, τον πρίγκηπα Turki al-Faysal.
Με δυο λόγια εκείνη την σύντομη (ιστορικά) περίοδο οι ταλιμπάν ήταν καθωσπρέπει άνθρωποι, κατάλληλοι για να τους εμπιστευτούν επιχειρηματίες πρώτης γραμμής και κυβερνητικοί υπάλληλοι δεύτερης, κατάλληλοι για να υπογράφουν συμφωνίες πολλών μηδενικών... Βέβαια υπήρχε ήδη τότε ένα προβληματάκι με τους ταλιμπάν: η κυβέρνηση Κλίντον τους κατηγορούσε ότι “φιλοξενούσαν” έναν κάποιο μπιν Λάντεν, που το 1996 είχε διωχθεί απ’ το καθεστώς του σουδάν (όπου και ζούσε) μετά από αμερικανικές πιέσεις και απειλές. Ο (τότε) παγκόσμια άγνωστος σαουδάραβας φερόταν να έχει δηλώσει κάπου τον Αύγουστο του 1996 ότι “έχει κηρύξει πόλεμο στις ηπα”, καθώς είχε χαρακτηρίσει δύο βομβιστικές επιθέσεις στο Ριάχ και στην Κομπάρ (και οι δύο στη σαουδική αραβία) που σκότωσαν 19 αμερικάνους στρατιώτες, σαν “άξιες επαίνου πράξεις”. Επιπλέον ο ίδιος αυτός σαουδάραβας φερόταν να έχει δηλώσει σε συνέντευξή του τον Φεβρουάριο του 1997 ότι “είναι καλύτερο να σκοτώσει κάποιος έναν αμερικάνο στρατιώτη παρά να ασχολείται με άλλα πράγματα”.
Το αμερικανικό στρατοαστυνομικό σύμπλεγμα είχε ανακηρύξει λοιπόν ήδη τον μπιν Λάντεν σε “τρομοκράτη” όταν οι ταλιμπάν έκαναν και ξανάεκαναν τις επισκέψεις και τις συμφωνίες τους επί αμερικανικού εδάφους. Αλλά η Ουάσιγκτον φαινόταν να διαχωρίζει τους μεν από τον δε, αφού μάλιστα υπήρχαν στον πάγκο πολύ σοβαρότερα οικονομικά και γεωπολιτικά ζητήματα. Σύμφωνα με ένα δημοσίευμα του Αυγούστου εκείνης της χρονιάς (1997) η αμερικανίδα υπεξ Madeline Albright “παραβρέθηκε σε μια υψηλού βαθμού ενημέρωση της cia για την περιοχή της Κασπίας. Στη συνέχεια, πράκτορες της cia ανέλαβαν να συνοδεύουν μερικούς καλά εκπαιδευμένους μηχανικούς πετρελαίου στην περιοχή. Η Albright συμπέρανε ότι η διαμόρφωση της πολιτικής των κρατών της περιοχής [εν: σύμφωνα με τα αμερικανικά συμφέροντα] είναι ένα απ’ τα πιο συναρπαστικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε’...” Συνεπώς δεν ήταν καθόλου αυθαίρετη αυτή η διαπίστωση της Telegraph στις 17/12/97, ότι:

... Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, που στο παρελθόν έχει κατηγορήσει τις πολιτικές των ταλιμπάν σε ότι αφορά την μεταχείριση των γυναικών και των παιδιών, φαίνεται τώρα πρόθυμη να ευχαριστήσει τους φονταμενταλιστές για να υπογράψουν αυτό το πολλά υποσχόμενο συμβόλαιο για τον αγωγό...

Τι άλλαξε και απ’ τον Μάρτη του 1998 η ίδια η Unocal άρχισε να κάνει “νερά” για την συμφωνία που είχε ήδη υπογράψει; Οι ταλιμπάν δεν είχαν επικρατήσει απόλυτα ακόμα, ναι, αυτό ήταν αλήθεια· αλλά εξίσου αλήθεια ήταν πως ο βασικός τους αντίπαλος, η “βόρεια συμμαχία”, χρηματοδοτούνταν απ’ την Μόσχα... Πράγμα που σημαίνει ότι δεν χωράει καμία σκέψη πως μια αμερικανική εταιρεία (και το κράτος της) έκαναν πίσω σε μια τέτοια μπίζνα εξαιτίας των καταραμένων των ρώσων... Το γεγονός είναι στα μέσα του 1998 συνέβησαν ορισμένα “μικρά περιστατικά” για τα οποία δεν χρειάστηκαν τότε και πολλές πολλές εξηγήσεις. Όπως: τον Ιούνιο, στην ετήσια συνάντηση των μετόχων της Unocal κάποιοι εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους στην συμφωνία· τον Αύγουστο το αμερικανικό ναυτικό έριξε μερικούς κρουζ στο αφγανικό έδαφος (μπας και πετύχουν τον παλιο μπιν-Λάντεν)· και τον ίδιο μήνα η Unocal ανακοίνωσε ότι παγώνει τα σχέδια για τον αγωγό, και ανακαλεί το προσωπικό της... Εν τέλει, για να υπάρχει και μια γραφική διάσταση, τον Σεπτέμβριο (πάντα 1998) μια ανθρωπιστική - οικολογική οργάνωση της Καλιφόρνια έκανε αγωγή κατά της Unocal κατηγορώντας την για “εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας”, “εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος”, και “την σχέση της με τους ταλιμπάν”. Έμεινε, για λίγο, μόνη της Bridas να προωθεί το σχέδιο αυτού του αγωγού υπογράφοντας προσύμφωνα με διάφορα καθεστώτα της περιοχής για την τροφοδοσία του...
Δεν είναι δα και το πιο απλό πράγμα στον κόσμο να χρεώσει κανείς επιχειρήσεις (ειδικά όταν αλλάζουν εντελώς σχεδιασμό) ότι ακολουθούν φανερές ή υπόγειες κρατικές / κυβερνητικές οδηγίες, καθοδήγηση σα να λέμε, έτσι δεν είναι; Όταν βέβαια κυκλοφορεί στα πέριξ (των πετρελαϊκών του Τέξας και όχι μόνο) ένας τύπος ονόματι Dick Cheney, που μεταξύ άλλων εκείνη την εποχή ήταν και “σύμβουλος επιχειρήσεων για θέματα αγωγών”, μπορεί το όχι - και - το - πιο - απλό - πράγμα - στον - κόσμο να γίνει απλούστερο. Το τελικό γεγονός όμως, σε ότι αφορά τις αμερικανικές σχέσεις με το αφγανιστάν και τους ταλιμπάν, απέκτησε εκεί στα 1998 μια ενδιαφέρουσα τυπική ομοιότητα με την διαχείριση του ιράκ: δεν επενδύουμε (ενώ όλα είναι ευνοϊκά για ‘μας) αλλά προτιμάμε να βομβαρδίζουμε. Κάπως έτσι, κάτω από σημαίες “απο-επένδυσης” σαν να λέμε, το αφγανιστάν άρχισε να μπαίνει, στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, σ’ ένα χάρτη αμερικανικών στόχων.

ο Δ παγκόσμιος κλιμακώνεται

Ενώ δεν μπορούμε να κάνουμε μια στοιχειωδώς αναλυτική περιγραφή γεγονότων (και δηλώσεων) της διετίας 1999 - 2000, σε σχέση με τον Δ παγκόσμιο πόλεμο πάντα, πρέπει εδώ να σημειώσουμε σύντομα μια “πολιτική αλλαγή” που έγινε στην “μόνη υπερδύναμη”. Η οκταετής προεδρία Κλίντον (1992 - 2000) ήταν ένα διάστημα όπου η αμερικανική ηγεμονία, αν και πάντα με τα όπλα παραπόδας, εμφανιζόταν να “καλλιεργείται” κυρίως με όρους τεχνολογικούς / οικονομικούς / πολιτιστικούς - και “πολυμερούς συνεργασίας”. Το πολιτικό προσωπικό / βιτρίνα των ηπα εμφανιζόταν να προτιμά μια “καλοκάγαθη κυριαρχία”, με “χαρούμενους συμμάχους”, κλπ κλπ. Φυσικά αυτά είναι θέαμα - δεν είναι όμως θέαμα ανεξάρτητο με συμφέροντα, μεθοδεύσεις, σχεδιασμούς, ελπίδες και προοπτικές.
Αναγνωρίζοντας ότι το να μιλάει κανείς εκ των υστέρων μπορεί να είναι και εξυπνακισμός, θα υποστηρίζαμε ότι οι καπιταλιστικές και ιμπεριαλιστικές αναγκαιότητες της post ‘97 - ‘98 φάσης της (μόνιμης μεν αλλά όχι πάντα ορατής) κρίσης, απαιτούσαν - και για τις ηπα ακόμα εντονότερα - άλλου είδους χειρισμούς, άλλου είδους πολιτικό προσωπικό / βιτρίνα, άλλου είδους θέαμα, απ’ αυτό που πουλούσε (ή εξέφραζε) το δίδυμο Κλίντον - Γκορ.
Το αναμφισβήτητο γεγονός είναι πάντως ότι στην προεκλογική περίοδο (των αμερικανικών εκλογών του 2000) ο Αλ Γκορ μπήκε στην κούρσα όχι απλά σαν φαβορί, αλλά σαν αδιαφιλονίκητο φαβορί. Οι δημοσκοπήσεις, τουλάχιστον οι αρχικές, έδειχναν τεράστια απόσταση να χωρίζει την υποψηφιότητα του Γκορ από εκείνην του συντηρητικού (και εμφανώς προβληματικού) Μπους του Β. Αλλά αυτές οι δημοσκοπήσεις αφορούσαν τους ιδεολογικούς συσχετισμούς εντός της αμερικανικής κοινωνίας· και καθόλου τις αναγκαιότητες της καταρρέουσας παγκόσμιας ηγεμονίας των ηπα. Εν τέλει, ο Γκορ, δηλαδή οι “δημοκρατικοί”, έκαναν πολύ μεγάλη προσπάθεια για να χάσουν το μεγάλο πλεονέκτημά τους.  Και ο Μπους ο Β (με ό,τι τον προωθούσε και τον συνόδευε) νίκησε καταϊδρωμένος, μετά από εκλογική νοθεία στη “παραδοσιακά δημοκρατική” Φλόριντα (που επικυρώθηκε ωστόσο δικαστικά), και μόνο με μια διαφορά 537 ψήφων σε 6 εκατομμύρια ψηφοφόρων της πολιτείας. Χάρη στο αμερικανικό εκλογικό σύστημα, και παρά τις μεγάλες προσπάθειες που έγιναν (απ’ αυτούς που έπρεπε...) ο Γκορ πήρε τελικά, 544.000 χιλιάδες ψήφους παραπάνω (στο σύνολο της αμερικανικής επικράτειας)· αλλά έβγαλε 5 εκλέκτορες λιγότερους (266 - 271). Αυτό ήταν αρκετό.
Τι λέμε; Ότι η “αλλαγή φρουράς” στον Λευκό Οίκο στα τέλη του 2000, δεν ήταν σαν άλλες, του αμερικανικού παρελθόντος, που στο κάτω κάτω είχαν γίνει στη διάρκεια άλλων πολέμων. Εκείνο που έπρεπε να απαντηθεί (χωρίς η ερώτηση να γίνει ανοικτά) ήταν εάν οι ηπα θα συνέχιζαν (αν μπορούσαν να συνεχίσουν) τον Δ παγκόσμιο με “βελούδινο” ή θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν “ατσάλινο” χέρι. Όμως η μετατόπιση απ’ το πρώτο στο δεύτερο δεν ήταν απόδειξη αναμφισβήτης ισχύος, ήταν το αντίθετο. Απόδειξη σοβαρών προβλημάτων. Τουλάχιστον ένα απ’ αυτά δεν γινόταν να αγνοηθεί: στην (πάντα πυρηνική) Μόσχα δεν έκαναν πλέον κουμάντο οι λιμοκοντόροι / “νέοι επιχειρηματίες” / ολιγάρχες της εποχής Γέλτσιν, αλλά το παλιό στρατοαστυνομικό σύμπλεγμα, εκσυγχρονισμένο θεαματικά. Κι αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημα. Στην ευρώπη, με όλες τις αμφισβητήσεις που εύλογα θα μπορούσε να αραδιάσει κανείς, η υπόθεση του “ενιαίου νομίσματος” ήταν προ των πυλών. Αν η απειλή του γιεν είχε αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, τι θα συνέβαινε με την προοπτική του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος παγκόσμιας χρήσης; Η πολιτική γεωμετρία σ’ ένα μεγάλο μέρος του κόσμου τροποποιούνταν· και όχι υπέρ της πλανητικής ηγεμονίας των ηπα... Να γιατί ο Ουάσιγκτον χρειαζόταν επειγόντως ατσάλι και μπαρούτι: επειδή έχανε...[8] Και να γιατί πήρε αυτόν ακριβώς τον δρόμο.
Εν τέλει, ακόμα και γεγονότα για τα οποία θα θεωρούνταν ιεροσυλία να μπουν στο ίδιο κάδρο, ίσως έχουν κι αυτά τον “ένα - κάποιο - ρόλο” τους. Αναφερόμαστε στη “μάχη του Σιάτλ”, εναντίον της συνόδου του π(αγκόσμιου) ο(ργανισμού) ε(μπορίου), στα τέλη του 1999. Παρά τα “μπάχαλα” και τον αντιμπάτσικο χαρακτήρα της δράσης λίγων εκατοντάδων νεαρών, που τονίστηκε ιδιαίτερα, το κυρίως θέμα των διαδηλώσεων (και των διαδηλωτών) ήταν το κατά πόσον οι ηπα θα έπρεπε να “δεσμεύονται” από πολυμερερείς συμφωνίες· ή το κατά πόσον θα ήταν προτιμότερο να ακολουθήσουν μια ξεκάθαρη “usa first” τακτική. Η προεδρία του Μπους του Β θα απαντούσε ένα πλατύ “ναι” στη δεύτερη εκδοχή. Αλλά παρά τις φήμες και τις φαντασιώσεις, θα το έκανε από θέση αδυναμίας.

Ο πρώτος ενάμισης χρόνος της προεδρίας Μπους του Β έφερε στη διεύθυνση των αμερικανικών μηχανισμών ένα δίκτυο “ιεραπόστολων” του δια - πυρός - και - σιδήρου αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που δεν ένοιωθαν κανένα λόγο να κρατήσουν καν προσχήματα. Η “μεγάλη σκακιέρα” του (“δημοκρατικού”) Μπρεζίνσκυ και το “Σχέδιο για τον αμερικανικό 21ο αιώνα” του ομώνυμου think tank (PNAC), τα δύο βασικά ιερά κείμενα αυτών των “ιεραποστόλων”, δεν ήταν καθόλου μυστικά. Το ότι φαίνονταν να τα ακολουθούν “κατά γράμμα” θα μπορούσε να προκαλέσει τουλάχιστον αυτήν την αφελή ερώτηση: σας βλέπουν ρε!!! έχετε συνείδηση ότι έχετε και αντιπάλους; Η καταπληκτική υπεροψία των “νεοσυντηρητικών” στα ζητήματα της διεθνούς γεωπολιτικής και του παγκόσμιου διακρατικού ανταγωνισμού, ίσως δεν οφείλεται στο ότι αγνοούσαν τους αντιπάλους τους. Αλλά σε κάτι, φευ, πολύ ανθρώπινο: στο γεγονός ότι δεν προλάβαιναν πια να τους πάρουν σοβαρά υπόψη ώστε να διαμορφώσουν εναλλακτικές τακτικές! Ο τόνος είναι στο “δεν προλάβαιναν πια”... Έπρεπε να ορμήξουν, γιατί ο χρόνος τελείωνε...
Οπωσδήποτε δεν ήταν ασυνεπείς. Πριν την εκλογή του Μπους του Β, στις 16 Ιανουαρίου του 1998, μια τριάδα επίλεκτων του PNAC, οι αξιότιμοι Ντόναλντ Ράμσφελντ, Πωλ Γούλφοβιτς και Ρόμπερτ Ζέλλικ, έστειλαν ανοικτή επιστολή στον τότε αμερικάνο πρόεδρο Κλίντον, υποστηρίζοντας ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν πρέπει να ανατραπεί με χρήση διπλωματικών, πολιτικών και στρατιωτικών μέσων. Πιο ενδιαφέρουσα ήταν η οπτική τους σε σχέση με την “πολυμέρεια” ή την “μονομέρεια” που θα έπρεπε να ακολουθήσουν οι ηπα για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους:

... Δεν μπορούμε πλέον να στηριζόμαστε στους συμμάχους μας στον “πόλεμο του κόλπου” [εν: τον πόλεμο του 1991] για να συνεχίσουμε την επιβολή των κυρώσεων ή για να τιμωρούμε τον Σαντάμ κάθε φορά που εμποδίζει ή διώχνει τους επιθεωρητές του ΟΗΕ.... Η αμερικανική πολιτική δεν μπορεί να σακατεύεται πλέον από την λανθασμένη εμμονή στην ομοφωνία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ...”

Για τους απολογητές ενός κράτους κι ενός ιμπεριαλισμού του οποίου η πιο ένδοξη περίοδος υπήρξε εκείνη στην οποία ηγείτο αδύναμων και βολικών συμμάχων, τουλάχιστον στα χαρτιά, τι υπονοούμενο υπήρχε στην παραδοχή ότι “δεν μπορούμε να στηριζόμαστε στους συμμάχους μας του πολέμου στον κόλπο”; Ίσως ότι “έχουμε πια πολλούς συμμάχους, και δεν γίνεται να τους ευχαριστούμε όλους...”. Ίσως όμως και κάτι πιο δυσοίωνο: ότι “κάποιοι απ’ αυτούς έχουν γίνει αναιδείς, και δεν μας ακολουθούν πια...” Η αμερικανική ηγεμονία στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα είχε επιτευχθεί χωρίς think tank από πίσω της· στην αρένα των πολέμων και των οικονομικών αναμετρήσεων... Το γεγονός ότι οι πεινασμένοι για την συνέχιση και την ενδυνάμωση αυτής της ηγεμονίας σ’ ολόκληρο τον 21ο αιώνα ήταν υποχρεωμένοι όχι μόνο να φλυαρούν προκαταβολικά ή να ονειρεύονται φωναχτά αλλά και να φοβούνται το “σακάτεμα”, που άραγε θα το έβαζε κανείς; Στην δύναμη ή στην αδυναμία;

εφ. “βήμα”, 2 Αυγούστου 2000

εφ. “ελευθεροτυπία”, 28 Σεπτέμβρη 2000

εφ. “ελευθεροτυπία” , 7 Σεπτέμβρη 2000

εφ. “τα νέα”, 27 Φλεβάρη 2001

Ο πρώτος ενάμισης χρόνος της προεδρίας Μπους του Β επιβεβαίωνε πάντως τους “νεοσυντηρητικούς”. Τουλάχιστον σε ότι αφορούσε το ιράκ και τις προεκτάσεις της στρατιωτικής του διαχείρισης. Η σειρά των ελληνικών δημοσιευμάτων δίπλα και πάνω θυμίζει ότι το Παρίσι, η Μόσχα όλο και πιο “ξεθαρρεμένη”, και ενδεχομένως κι άλλα ευρωπαϊκά κράτη (με πρώτη την ιταλία) έτρωγαν τα νύχια τους για καυγά εναντίον όσων “τετελεσμένων” είχε δημιουργήσει η Ουάσιγκτον την προηγούμενη δεκαετία.
Το Παρίσι ειδικά εκδηλωνόταν με ιδιαίτερο (διπλωματικό...) πάθος. Για παράδειγμα στις 7 Οκτώβρη του 2000, εκτός απ’ τις διαμαρτυρίες για την συνέχιση του εμπάργκο κατά του ιράκ, η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε και την “αναγνώριση της κυβέρνησης των ταλιμπάν” - σκάνδαλο (και τυπικός γαλλικός μικρομεγαλισμός)! Τα πεινασμένα παιδιά και τα χωρίς αναλώσιμα νοσοκομεία του ιράκ έγιναν κύριο όπλο στην εκστρατεία (μέσω μήντια) υπέρ της ακύρωσης των αμερικανικών κυρώσεων. Στις 21 Φεβρουαρίου 2001 ο ιταλός πρωθυπουργός (της κεντροαριστεράς) Αμάτο τσακώθηκε με τον άγγλο Μπλερ για το θέμα των συνεχιζόμενων κυρώσεων και βομβαρδισμών, με τρόπο ώστε να γίνει διεθνώς γνωστό... Ενώ τρεις ημέρες νωρίτερα είχαν γίνει σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις διαδηλώσεις “κατά της αμερικανικής πολιτικής στο ιράκ”. Στις 5 Ιούλη ο καταραμένος Χουσεΐν ευχαριστούσε δημόσια τον Πούτιν για την στάση του στο συμβούλιο ασφαλείας του οηε. Δυο βδομάδες αργότερα, 19 Ιούλη 2001, ο επικεφαλής των επιθεωρητών του οηε (για τον αφοπλισμό του ιράκ) Σκοτ Ρίτερ θα φώναζε δυνατά ότι η Ουάσιγκτον χειραγωγεί ορισμένους επιθεωρητές για να βρίσκει προφάσεις για επιθέσεις· και ότι κάνει κατασκοπεία, πράγμα σκανδαλώδες για την υπόληψη ενός τέτοιου διεθνούς οργανισμού. Στα μέσα Αυγούστου 2001 οι “παγωμένες” επί πολλά χρόνια (έως εχθρικές) σχέσεις μεταξύ Βαγδάτης και Δαμασκού θα έκαναν θεαματική στροφή, με την ανακοίνωση του Άσαντ ότι τον επόμενο μήνα θα κάνει επίσημη επίσκεψη στον Χουσεΐν...
Κοιτώντας εκ των υστέρων, και με την γνώση των όσων ακολούθησαν, έχει κανείς αμφιβολία ότι εκείνη την χρονιά, το 2001, είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται δυσμενείς (παγκόσμια) συσχετισμοί σε βάρος της αμερικανικής τακτικής στο ιράκ; Έχει κανείς αμφιβολία ότι το σχέδιο “ταπώνουμε τα πετρέλαια του ιράκ” έχανε ραγδαία νομιμοποίηση, κι ότι επιχειρηματικοί (και εθνικοί...) ανταγωνιστές της Ουάσιγκτον προσπαθούσαν να βάλουν χέρι σ’ αυτό που δεν έπρεπε να αγγίζει κανείς; Υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές οι εξελίξεις ήταν (ή θα μπορούσαν να γίνουν) τμήμα μιας ευρύτερης διαδικασίας που οδηγούσε, με βεβαιότητα, στην πρακτική αμφισβήτηση της αμερικανικής ηγεμονίας;

Υπάρχει μια άποψη ότι ο ίδιος ο Σαντάμ Χουσεΐν πέρασε την θηλειά στο λαιμό του όταν ανακοίνωσε στις αρχές Νοέμβρη του 2000 ότι οι πληρωμές του όποιου πετρελαίου εξήγαγε θα γίνονται πλέον σε ευρώ και όχι σε δολάρια. Ένα σούσουρο ξέσπασε τους επόμενους μήνες, καθώς διάφορα πετρελαιοπαραγωγά κράτη (συμπεριλαμβανόμενης της ρωσίας και του ιράν) άρχισαν να διαρρέουν ότι μπορεί να κάνουν κάτι ανάλογο. Εν όλω ή εν μέρει. Το “μπορεί” θεωρήθηκε σα σχεδόν τετελεσμένο, και η αμερικανική επίθεση στο ιράκ για δεύτερη φορά (όχι όμως κι εκείνη στο αφγανιστάν) εξηγήθηκε στη βάση των σοβαρών κινδύνων που θα προκαλούσε στην “οικονομία” (και στην ηγεμονία) των ηπα η εμφάνιση “πετροευρώ” στη θέση των “πετροδολαρίων”. Από ορισμένες απόψεις το θέμα αυτό είναι σοβαρό. Απ’ την στιγμή (1971) που το δολάριο αποσυνδέθηκε απ’ την σταθερή ισοτιμία με τον χρυσό, και απ’ την στιγμή που η κεντρική αμερικανική τράπεζα τυπώνει δολάρια κατά βούληση, η χρήση (και άρα η διεθνής χρησιμότητα αυτού του νομίσματος) βρίσκεται στο ότι μ’ αυτό κοστολογείται το βασικότερο μετά την εργασία εμπόρευμα. Το πετρέλαιο. Συνεπώς όλοι οι συναλλασσόμενοι πρέπει να έχουν δολάρια, άρα και οι κεντρικές τράπεζες των κρατών του κόσμου πρέπει να έχουν αποθεματικά σε δολάρια. Άρα επενδύουν σε “δολαριακές αξίες”, συνήθως τα ομόλογα του αμερικανού κράτους· δηλαδή το δανείζουν για να αυξάνουν το “απόθεμα δολαρίων” τους (απ’ τον τόκο).
Αυτά είναι σωστά. Αλλά το πέρασμα από ένα αποθεματικό νόμισμα τέτοιας κυκλοφορίας σ’ ένα άλλο (ή περισσότερα) δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Ειδικά για εκείνους που έχουν μεγάλα αποθέματα απ’ αυτό το νόμισμα. Κάθε υποτίμηση του δολαρίου (έναντι άλλων νομισμάτων) σημαίνει υποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων που είναι υπολογισμένα σ’ αυτό το νόμισμα. Εκτός απ’ την περίπτωση που ένας τέτοιος κάτοχος μεγάλης (σε δολάρια) αξίας περιουσιακών στοιχείων θα κατάφερνε να τα ανταλλάξει με αξίες εκφρασμένες σε άλλο νόμισμα πριν αυτό γίνει αντιληπτό και υποτιμηθεί το δολάριο (μια περίπτωση τεχνικά εντελώς δύσκολη) η απότομη αντικατάσταση του δολαρίου σαν παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος θα οδηγούσε στην απότομη υποτίμησή του, και άρα θα φτώχαινε όλους όσους έχουν αποθέματα σ’ αυτό το νόμισμα.
Κοιτώντας λοιπόν το θέμα στο σύνολό του, είναι μάλλον απίθανο να φοβήθηκε η Ουάσιγκτον ότι “όπου νάναι” θα μείνει με τα ωραία της δολάρια για κωλόχαρτο, έπειτα απ’ την ενέργεια του Χουσεΐν στα τέλη του 2000. Απ’ την μια αυτή η διαδικασία αντικατάστασης του δολαρίου, σαν αποθεματικού νομίσματος, δεν εμποδίστηκε καθόλου απ’ την δεύτερη επίθεση στο ιράκ. [9] Κι απ’ την άλλη, δεν ήταν μόνο αυτή η επίθεση που έκαναν οι αμερικάνοι. Σε επίπεδο διακηρύξεων τουλάχιστον, μετά την Μεγάλη Προβοκάτσια, είχαν πολύ περισσότερους στόχους. [10] Δεν ήταν μόνο βερμπαλισμός: πολλά και διάφορα δεν τους πήγαν καλά. Κι έτσι διάφοροι στόχοι τελικά την γλύτωσαν. Γιατί, βέβαια, προλάβαιναν ή δεν προλάβαιναν να εκτιμήσουν τι θα κάνουν οι αντίπαλοί τους, είχαν τέτοιους. Και απόκτησαν ακόμα περισσότερους στο δρόμο...

Τελικά, από γεωπολιτική άποψη (που δεν είναι καθόλου η μοναδική) ένα γεγονός του είδους “11η/9ου” ήταν λειτουργικά αναγκαίο για την Ουάσιγκτον (και τους πιο πιστούς της συμμάχους) πριν συμβεί. Το ότι οι “ιεραπόστολοι” του PNAC είχαν μνημονεύσει σε προγενέστερες εκθέσεις τους την χρησιμότητα ενός τέτοιου “σοκ”, είναι ασφαλώς ένα στοιχείο. Όχι για την διορατικότητά τους (απέδειξαν ότι δεν είχαν τέτοια) αλλά για την ετοιμότητά τους.... ίσως και στο να το δημιουργήσουν ή να βοηθήσουν άλλους να το κάνουν. 
Το βέβαιο είναι ότι στόχοι που έβαλε η ένοπλη πια αμερικανική κυβέρνηση δεν είχαν καμία σχέση με τις επιθέσεις εκείνης της ημέρας. Υπήρχαν στη λίστα από πολύ νωρίτερα. Υπήρξε μια εσωτερική διχογνωμία, αμέσως μετά την 11η/9ου, για το εάν θα έπρεπε να γίνει κατευθείαν επίθεση στο ιράκ (χρεώνοντας τον Χουσεΐν για τις επιθέσεις) ή θα έπρεπε να προηγηθεί το αφγανιστάν. Πάντως το αφγανιστάν ήταν πολύ πιο εύκολο από στρατιωτική άποψη. Όμως αυτή η “άμεση απάντηση” (στους υπεύθυνους του θανάτου τόσων αμερικάνων...) δεν είχε στόχο μόνο ή κυρίως τα υψίπεδα του ινδοκούς. Επί τη ευκαιρία (της παρουσίας του μπιν Λάντεν εκεί) ο κυριότερος στόχος ήταν το πακιστάν. Και έμμεσα αλλά καθαρά η κίνα.
Η θέση του αφγανιστάν το κάνει καρφί στην κοιλιά της κίνας. Αλλά για τεχνικούς (επιμελητειακούς) λόγους αυτή η θέση είναι ασήμαντη χωρίς την πακιστανική ένωσή της με την θάλασσα. Επιπλέον το αφγανιστάν έχει υπάρξει η νο 1 στόχευση του πακιστανικού ιμπεριαλισμού (ναι, υπάρχει και τέτοιος) πολύ πριν τους ταλιμπάν. Συνεπώς, η επίθεση και η δημιουργία αμερικανικών βάσεων επί αφγανικού εδάφους ήταν “εισοδισμός” σε σημαντική περιοχή ευθύνης υποτιθέμενου συμμάχου. Δεν είναι μυστικό ότι η Ισλαμαμπάντ ήταν απόλυτα αντίθετη στην αμερικανική επίθεση (και στρατοπέδευση) μπροστά τα μούτρα της, και ότι για να συναινέσει απειλήθηκε οικτρά. Η φράση “ή θα συνεργαστείτε μαζί μας ή θα σας γυρίσουμε στην εποχή του λίθου” που ειπώθηκε από αμερικάνους κυβερνητικούς στον δικτάτορα του πακιστάν Μουσάραφ λίγες ημέρες μετά την 11η/9ου, δεν είναι κουβέντα συμμάχων, αλλά εχθρών. Και μάλιστα κουβέντα λυσσασμένου.
Πράγματι, αν και οι διαδοχικές χούντες του πακιστάν συμμαχούσαν παραδοσιακά με το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον, τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του ‘90 και τα πρώτα του ‘00, το “άνοιγμα” της Ουάσιγκτον στο Νέο Δελχί σήμαινε συνεχόμενη ψύξη των πακιστανο-αμερικανικών σχέσεων. Και ιδιαίτερη θερμότητα στις (οικονομικές αλλά και στρατιωτικές) σχέσεις της Ισλαμαμπάντ με το Πεκίνο. Τις ημέρες που η Ουάσιγκτον απειλούσε την Ισλαμαμπάντ ότι θα την ισοπεδώσει εντάσσοντάς την στον “άξονα του κακού”, το Πεκίνο απολάμβανε ήδη ναυτικών διευκολύνσεων στο πακιστάν. Δεν επρόκειτο για βάση, αλλά αυτός δεν ήταν λόγος για να μην θορυβείται όχι μόνο το Ν. Δελχί αλλά και διάφοροι πρωτοκοσμικοί. [11]
Η Ουάσιγκτον ήθελε απεγνωσμένα λιμάνια, αεροδρόμια και δρόμους στο πακιστάν. Γνωρίζοντας επίσης το βάθος της σχέσης με τους ταλιμπάν, ήθελε “στρατό” και “μυστικές υπηρεσίες”. Αν οι πρώτες απαιτήσεις ήταν σαφώς προσδιορίσιμες στο χώρο και τον χρόνο, οι δεύτερες σήμαιναν ότι το πακιστανικό καθεστώς θα έπρεπε να ξεβρακώσει τον σκληρό του πυρήνα, και να τον παραδώσει γυμνό στην Ουάσιγκτον.
Στις 19 Σεπτέμβρη (του 2001) ο δικτάτορας Μουσάραφ απηύθυνε διάγγελμα στους πακιστανούς, ουσιαστικά απολογούμενος για τα “λάθη” που ήταν υποχρεωμένος να κάνει λόγω της διεθνούς κατάστασης (φωτογραφίζοντας την συμμαχία με τις ηπα) και διαβεβαιώνοντάς τους ότι “τα εθνικά συμφέροντα παραμένουν πρώτα και αδιαπραγμάτευτα”. Την επόμενη ημέρα, 20 Σεπτέμβρη, ο Μπους ο Β τον επιβεβαίωσε, στην ομιλία του σ’ ένα (γεμάτο καραβανάδες) κογκρέσσο “προς το αμερικανικό λαό”. Ήταν η ημέρα της φράσης “όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας” για την οποία οι ιστορικοί του μέλλοντος θα αποφανθούν αν ήταν πραγματική επίδειξη ισχύος ή τσαμπουκαλεμένη απελπισία.

Το ιδεολογικό κλειδί του απότομου, πολεμικού αμερικανικού forward, για χάρη του οποίου όχι μία αλλά δέκα “11η/9ου” θα γίνονταν αν ήταν απαραίτητες, είναι γνωστό: πόλεμος κατά της τρομοκρατίας. Από την εποχή της εκστρατείας των αχαιών κατά της Τροίας εφευρίσκονται δικαιολογίες / μυθολογίες για τη νομιμοποίηση των πολέμων των αφεντικών και την εθελοντική συστράτευση των υποτελών... Αυτό δεν κάνει περιττή την ερώτηση γιατί αυτό το σλόγκαν / ιδεολογικό περίβλημα και όχι κάποιο άλλο; Η δυναμική του σερβιρίσματος “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας” ήταν προβλέψιμη (τουλάχιστον από εμάς, όπως φαίνεται χωριστά)· αλλά παρήγαγε πράξεις που κατά κάποιον τρόπο ξεπέρασαν τη φαντασία μας, όχι όμως την τότε ανάλυσή μας: οι καπιταλιστικές μητροπόλεις τοποθετήθηκαν στην πρώτη γραμμή του πυρός, ξανά και ξανά: Μόσχα, Μαδρίτη, Λονδίνο...
Το αρχικό πλεονέκτημα του σερβιρίσματος “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας” ήταν τακτικού χαρακτήρα: κανείς δεν θα μπορούσε εύκολα να το “αμφισβητήσει” σαν “θέμα”. Από καθαρά στρατιωτική άποψη βέβαια, όπως παρατηρήθηκε έγκαιρα, το “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας” ήταν τόσο ηλίθιο όσο το “πόλεμος κατά των βομβαρδισμών”! Όμως η στρατιωτική ηλιθιότητα ήταν ασήμαντη μπροστά στην πολιτική μεθόδευση: αυτόν τον “μυστηριώδη” και “ομιχλώδη” πόλεμο μπορεί κανείς να τον διεξάγει όπου και όπως θέλει. Και κυρίως μπορεί να τον διεξάγει τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Εναντίον του αφγανιστάν, ακόμα περισσότερο εναντίον του ιράκ (και εναντίον της συρίας και του ιράν που ήταν στη λίστα) το “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας” έγινε πολύ γρήγορα ένα διάτρητο άλλοθι που προκαλούσε περισσότερα προβλήματα παρά οφέλη στους εμπνευστές του. Αλλά στο εσωτερικό μέτωπο των περισσότερων πρωτοκοσμικών κρατών το πράγμα δούλεψε τέλεια. Τόσο τέλεια ώστε σχεδόν όλοι οι απολογισμοί της δεκαετίας 2001 - 2011 το ξεχνούν!

το εσωτερικό μέτωπο

Εκτός απ’ το ανάψει τους κινητήρες της στρατιωτικής της μηχανής, η “λαβωμένη” και “οργισμένη” Ουάσιγκτον, αμέσως μετά το πλήγμα, επέβαλε εσωτερική νομοθεσία έκτακτης ανάγκης. Ήταν η απότομη και γενικευμένη ενδυνάμωση των μηχανισμών ασφάλειας, των “μη συμβατικών” ερευνών σε σπίτια, των “προληπτικών” συλλήψεων, η οργάνωση της ρουφιανιάς, κλπ κλπ. Όλα όσα περιμένει κανείς από ένα κράτος που βρίσκεται σε πόλεμο όχι γενικά (εναντίον κάποιου ορατού εχθρού) αλλά ειδικά εναντίον ενός αόρατου τέτοιου. Οι επικοινωνίες, και μάλιστα το ανερχόμενο διαμάντι τους, οι ηλεκτρονικές επικοινωνίες, έγιναν ιδιαίτερος στόχος. Με μια παθολογική αυστηρότητα ο περιβόητος patriot act έφτανε ως τον έλεγχο των δημόσιων βιβλιοθηκών, και του τι διαβάζει ποιός... Εννοείται ότι τα (αεροπορικά) αμερικανικά σύνορα έγιναν σημείο μέγιστης τεχνοαστυνομικής επένδυσης - και τέτοια παραμένουν, άσχετα με την πραγματική αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών επιτήρησης. Αν συγκρίνει κανείς αυτή την κατάσταση με το ψευτοελευθεριακό πνεύμα της αμερικανικής (και της ευρωπαϊκής) δεκαετίας του ‘90, μπορεί να το πει μ’ αυτά τα λόγια: ξαφνική και γενικευμένη στρατιωτικοποίηση της επιτήρησης και της δημόσιας τάξης στις μητροπόλεις - χωρίς εμφανή αιτία.

Εδώ το “χωρίς εμφανή αιτία” είναι κλειδί. Εάν υπήρχαν αναπτυγμένα κομμουνιστικά κόμματα ή κινήματα, τα οποία επεδίωκαν (με καλές πιθανότητες...) την ανατροπή του συστήματος, τότε θα είχαμε την επανάληψη του ευρωπαϊκού και (σε μικρότερου βαθμό) του αμερικανικού μεσοπολέμου. Αλλά τίποτα τέτοιο δεν υπήρχε στις αρχές της δεκαετίας του ‘00, ούτε στην προηγούμενη· κι ούτε φαινόταν καν και καν στο έσχατο βάθος του ορίζοντα. Αν και ορισμένα τσακάλια (της αριστεράς και της προόδου), αιώνια θύματα της καπιταλιστικής αδικίας, μουρμούρισαν για λίγο ότι αυτή η έκτακτη νομοθεσία εσωτερικού ελέγχου στρεφόταν κατά των ιδίων (ως “κινήματος της αντιπαγκοσμιοποίησης”), το μεν “κίνημα” ξεφούσκωσε όμορφα κι ωραία όπως ήταν προορισμένο να συμβεί, οι δε φανεροί στόχοι της διεθνούς “αντιτρομοκρατίας εσωτερικού” αποδείχθηκαν γρήγορα οι μουσουλμανικές μειονότητες. Αλλά το τρομοκράτης = μουσουλμάνος και το μουσουλμάνος = τρομοκράτης έγινε τόσο “κλειστό” και ταυτολογικό σχήμα, ώστε χωρίς να υποτιμάει κανείς τα όσα προκάλεσε εναντίον ατόμων και συνόλων, δεν έμοιαζε αρκετό για να απαντήσει στο ερώτημα της “αιτίας”.

Έχοντας ήδη αρχίσει την ανάλυση της σύγχρονης καπιταλιστικής κρίσης, σαν αυτόνομοι, δημοσιοποιήσαμε ξανά και ξανά μέσα στη δεκαετία του ‘00, το συμπέρασμά μας: η μόνη αλήθεια που είχαν ξεστομίσει οι “ιεραπόστολοι” του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και όλοι οι σύμμαχοί τους ήταν, τελικά, ότι ο “πόλεμος κατά της τρομοκρατίας” ήταν προληπτικός! Στην αρένα του παγκόσμιου ενδοκαπιταλιστικού διακρατικού ανταγωνισμού, στην αρένα του Δ παγκόσμιου, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της στόχευαν στο να προλάβουν την δύση της αμερικανικής ηγεμονίας... Αλλά στα εσωτερικά τους μέτωπα, κάθε κράτος χωριστά και σε συνεργασία μεταξύ τους, στόχευαν κάτι διαφορετικό. Στόχευαν να προλάβουν την “αδέσποτη ανάπτυξη” και κοινωνική ενσωμάτωση των όποιων πλεονεκτημάτων των “δαιμόνιων δυνάμεων” (των τεχνολογιών, δηλαδή) που τα ίδια αφεντικά είχαν καλέσει στο πλευρό της κερδοφορίας τους. Στόχευαν επίσης να διαμορφώσουν έγκαιρα συμπαγή “μονο-ιδεολογικά” κοινωνικά μπλοκ ή και διαταξικές συμμαχίες, κόντρα στον postmodern πληθωρισμό / πολυκερματισμό. Όλα αυτά ενόψει του επόμενου ξεσπάσματος της κρίσης, που ήδη “έτρεχε”, του οποίου (ξεσπάσματος) τον χρονισμό δεν μπορούσαν βέβαια να προβλέψουν με ακρίβεια, μιλούσαν όμως (και έγραφαν) γι’ αυτό αμέσως μετά την “λήξη” του ξεσπάσματος του 1997 - 1998. Κι όχι απλά μιλούσαν και έγραφαν (διάφοροι ειδικοί του συστήματος) αλλά περίμεναν να είναι πολύ εντονότερο και “κεντρικό” απ’ ότι εκείνο που μόλις είχε προηγηθεί.

Πρέπει, λοιπόν, να το αναγνωρίσουμε. Όσες αποτυχίες και να είχε η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο, το Τελ Αβίβ και οι υπόλοιποι συμμαχοί τους στο διεθνές, διακρατικό “επίπεδο” της εκστρατείας που ξεκίνησαν το 2001, άλλο τόσο υπερπετυχημένη ήταν η ίδια η εκστρατεία στο εσωτερικό των δυτικών μητροπόλεων. Όχι μόνο σε σχέση με την “ανάπτυξη”, την αποδοχή και τελικά την κοινωνική ενσωμάτωση του αντιμουσουλμανισμού, της “απειλής της τρομοκρατίας”, και της επιτήρησης. Αλλά και, κυρίως σ’ αυτό, την διάλυση της κριτικής οξύτητας που απαιτούσαν τα γεγονότα και οι εξελίξεις, σχεδόν παγκόσμια, αν όχι πριν οπωσδήποτε μετά το τέλος του 2001. Δέκα χρόνια μετά το αναμενόμενο ξέσπασμα της κρίσης έχει συμβεί (ή μήπως υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες;)... αλλά οι υπήκοοι (κι όχι μόνο οι έλληνες) σέρνονται, έτοιμοι να αρπάξουν οποιοδήποτε κόκκαλο του είδους “η πατρίς κινδυνεύει” (με ή χωρίς “τρομοκράτες”, “όπλα μαζικής καταστροφής” ή ότι άλλο) τους πεταχτεί.
Όχι ότι δεν υπήρξαν δολοφονικά γεγονότα που έχασκαν (σε σχέση με τα θεωρήματα περί “τρομοκρατών”, και άρα σε σχέση με το σύνολο αυτού του πολεμικού εργαλείου...) τόσο ώστε να προκαλέσουν καθολική οργή και απόρριψη των μεθοδεύσεων των αφεντικών, σ’ αυτόν τον “εσωτερικό” ιμπεριαλιστικό πόλεμο... Υπήρξαν. Αλλά οι αντιδράσεις ήταν πια παβλωφικές.
Αντιγράφουμε απ’ την μπροσούρα που εξέδωσε και μοίρασε η federaction τον Δεκέμβρη του 2005, με τίτλο η διεθνής του τρόμου - η στρατηγική της έντασης και ο ρόλος των κρατών:

11/3/2004: Τέσσερεις απανωτές εκρήξεις, νωρίς το μεσημέρι, σε βαγόνια αστικών τραίνων, σε σταθμούς λαϊκών περιοχών της Μαδρίτης. Πάνω από 190 οι νεκροί, πάνω από 1000 οι τραυματίες. Οι πρώτες έρευνες δείχνουν πως χρησιμοποιήθηκαν εκρηκτικά υψηλής καταστροφικότητας, απ’ αυτά που κατέχει ο στρατός...

11/3/2004: Από το μεσημέρι και μετά ο πρωθυπουργός της ισπανίας Χοσέ Μαρία Αθνάρ τηλεφωνεί αυτοπροσώπως σε διευθυντές εφημερίδων και άλλων μήντια για να προωθήσει την άποψη πως δράστης αυτής της δολοφονίας είναι η βασική αυτονομιστική οργάνωση ΕΤΑ. (Αυτό θα το καταγγείλει μια βδομάδα αργότερα ο Αντόνιο Φράνκο, διευθυντής της εφημερίδας της Καταλωνίας El Periodico)

11/3/2004: Στις 5.30 το απόγευμα η υπουργός εξωτερικών της Ισπανίας Άνα Παλάθιο (που είναι και επίτροπος στην ε.ε.) στέλνει κατεπείγουσα γραπτή εντολή σ’ όλους τους ισπανούς πρεσβευτές ανά τον κόσμο, όπου αναφέρει ρητά: Πρέπει να αξιοποιείτε κάθε ευκαιρία που σας παρουσιάζεται προκειμένου να διαβεβαιώνετε την υπευθυνότητα της ΕΤΑ γι’ αυτές τις βάρβαρες επιθέσεις και να διαλύετε κάθε αμφιβολία γύρω από το θέμα αυτό, την οποία κάποιοι θα επιθυμούσαν να αξιοποιήσουν. (Μέσα στον χαλασμό ποτέ δεν θα μάθουμε ποιοί ήταν αυτοί οι “κάποιοι” που “θα επιθυμούσαν να αξιοποιήσουν αμφιβολίες” σχετικά με τους δράστες του μακελειού στη Μαδρίτη...)

11/3/2004: Αργά το απόγευμα το περιβόητο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (η θεωρούμενη κορυφή της πλανητικής εξουσίας) καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο τις βομβιστικές επιθέσεις στη Μαδρίτη, οι οποίες διαπράχτηκαν από την οργάνωση ΕΤΑ...

12/3/2004: Παρότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να ενοχοποιούν την βασκική ΕΤΑ, ο ισπανός πρωθυπουργός θα δηλώσει σε δημοσιογράφους: Ποια δημοκρατική κυβέρνηση, κατά τη γνώμη σας, δεν θα απέδιδε τις ευθύνες στην ΕΤΑ; Εν τω μεταξύ, οι φήμες που σκόπιμα καλλιεργούνται ήδη στην ισπανία από τους ειδικούς του ψυχολογικού πολέμου κάνουν λόγο για “κοινή επιχειρήση της ΕΤΑ και της Αλ Κάιντα”...

13/3/2004: Μια μέρα πρις τις βουλευτικές εκλογές οι φήμες και οι “εκτιμήσεις” της ισπανικής αστυνομίας έχουν επικεντρωθεί κυρίως στην “ισλαμική τρομοκρατία”. Οι ισπανοί που είχαν καταπιεί αμάσητη την άποψη περί ευθύνης της ΕΤΑ νοιώθουν εξαπατημένοι.

14/3/2004: Το δεξιό “λαϊκό κόμμα” του Αθνάρ, που μέχρι τις παραμονές των εκλογών ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί, θα υποστεί δεινή ήττα από τους σοσιαλδημοκράτες. Βασική αιτία της μεταστροφής των ψηφοφόρων θεωρείται το “ψέμα” περι δραστών του μακελειού στη Μαδρίτη. Οι σοσιαλδημοκράτες ανακαλούν τον ισπανικό στρατό από το Ιράκ.

16/3/2004: Ενώ η ισπανική αστυνομία βρίσκεται ουσιαστικά στο σκοτάδι για την ταυτότητα των  δραστών των βομβισμών... η εξήγηση περί “ισλαμικής τρομοκρατίας” έχει πάρει την θέση της “βασκικής τρομοκρατίας”. Κι αρχίζει να λειτουργεί. Δύο επιζήσαντες “αναγνωρίζουν” (προφανώς από “λίστες υπόπτων”) πως ο 30χρονος μαροκίνος Τζαμάλ Ζουγκάμ ήταν σε έναν από τους σταθμούς. Ο Ζουγκάμ συλλαμβάνεται σαν ύποπτος τρομοκράτης...

16/3/2004: Ο αρχηγός της Σκότλαντ Γιάρντ, σχολιάζοντας το μακελειό στη Μαδρίτη, θεωρεί “αναπόφευκτο” ένα παρόμοιο κτύπημα στο Λονδίνο. Θα “δικαιωθεί” ενάμισυ χρόνο αργότερα...

Μάρτης 2004: Η ισπανική αστυνομία έχει, με σιγουριά πλέον, στρέψει την αναζήτηση των ενόχων στους μετανάστες από την βόρεια Αφρική. Κυρίως από το μαρόκο. Χιλιάδες εργάτες από το μαρόκο (και άλλες περιοχές της Αφρικής) δουλεύουν στα “αμπάρια” της ισπανικής ανάπτυξης, ενώ η περιοχή αυτή της βόρειας Αφρικής ήταν παραδοσιακά “ζώνη επιρροής” των ισπανικών αφεντικών. Συνεπώς η κατασκευή “ισλαμιστών τρομοκρατών” προερχόμενων απ’ αυτές ακριβώς τις περιοχές είναι πολλαπλά συμφέρουσα επιχείρηση. Μπολιάζει τους μηχανισμούς της εκμετάλλευσης με γερές δόσεις “αντιτρομοκρατικής” ασφάλειας. Οι επιθέσεις εναντίον μεταναστών από ισπανούς πολλαπλασιάζονται.

Μάρτης 2004: Η ισπανική αστυνομία επιδίδεται σε συλλήψεις σκουρόχρωμων “υπόπτων” και “εγκεφάλων” για τις βόμβες στη Μαδρίτη. Αυτό είναι μια εύκολη δουλειά. Ταυτόχρονα διεξάγει μια άλλη επιχείρηση, πολύ πιο δύσκολη: σε συνεργασία με την γαλλική αστυνομία προχωράει σε συλλήψεις ηγετικών στελεχών της ΕΤΑ, αποκαλύψεις κρησφυγέτων, οπλισμού της οργάνωσης, κλπ.
Ίσως ο ψεύτης πρώην πρωθυπουργός Αθνάρ να μην ήταν ακριβώς “ψεύτης” όταν χρέωνε στην ΕΤΑ την σφαγή στη Μαδρίτη. Ίσως να είχε υπ’ όψη του “το άλλο” σχέδιο...

3/4/2004: Διαμέρισμα σε λαϊκή πολυκατοικία σε προάστιο της Μαδρίτης ανατινάζεται κατά τη διάρκεια αστυνομικής πολιορκίας. Σύμφωνα με τις αρχές στο διαμέρισμα κρύβονταν οι βασικοί αυτουργοί των επιθέσεων στη Μαδρίτη, μαροκίνοι φυσικά, μαζί με καφάσια εκρηκτικών. Σύμφωνα πάντα με τις σχετικές ανακοινώσεις οι ισλαμιστές τρομοκράτες αυτοανατινάχτηκαν για να μην συλληφθούν. Οι αρχές μιλάνε για 4 νεκρούς τρομοκράτες και 1 αστυνομικό. Οι 4 αργότερα θα γίνουν 7.
(Πολύ βολική εξέλιξη: οι νεκροί δεν μιλάνε, ούτε καν για να υποστηρίξουν ότι είναι άσχετοι...)

Απρίλης 2004: Η ισπανική αστυνομία συλλαμβάνει διάφορους γνωστούς των 4 (ή των 7) με την κατηγορία ότι “γνώριζαν τρομοκράτες”, άρα ήταν “μέλη τρομοκρατικού δικτύου”.

14/4/2004: Ένα μήνα μετά την σφαγή η ισπανική αστυνομία ανακοινώνει περιχαρής ότι “τα χρήματα για να την οργάνωση των επιθέσεων βρέθηκαν από πωλήσεις ναρκωτικών, βασικά χασίς και χαπιών ecstasy”.

29/4/2004: Η ηλεκτρονική σελίδα του BBC αναφέρεται σε δημοσίευμα της ισπανικής καθεστωτικής εφημερίδας El Mundo, σύμφωνα με το οποίο δύο κρατούμενοι ύποπτοι για τις επιθέσεις στη Μαδρίτη ήταν συνεργάτες της ισπανικής ασφάλειας!
Σύμφωνα μ’ αυτήν την αποκάλυψη, ο μαροκινός Ραφά Ζουχέρ έδινε πληροφορίες για διακίνηση ναρκωτικών, “κυρίως χασίς και χαπιών ecstasy” (τι σύμπτωση!), ενώ ο δεύτερος, ο ισπανός Χοσέ Εμίλιο Σουάρεζ, ήταν σχετικός με την διακίνηση όπλων και εκρηκτικών. Ο Σουάρεζ - σύμφωνα με την El Mundo που επικαλείται ανώνυμους αξιωματικούς - προμήθευσε τα εκρηκτικά τους “τρομοκράτες” μέσω Ζουχέρ...
Το ισπανικό υπουργείο δημόσιας τάξης δεν διαψεύδει τα στοιχεία. Δεσμεύεται ότι “θα κάνει έρευνα”...

15/6/2004: Ενώ όσοι μαροκίνοι μετανάστες συλλαμβάνονται σαν “ύποπτοι” πρέπει να αποδείξουν την αθωότητά τους, 3 ισπανοί, μεταξύ των οποίων και ο Σουάρεζ, που κατηγορούνται για συνεργασία με τρομοκρατική οργάνωση, αφήνονται ελεύθεροι... με περιοριστικούς όρους...

15/7/2004: Ο “εθνικός” αντιτρομοκρατικός εισαγγελέας της ισπανίας Μπαλτασάρ Γκαθόν δηλώνει ότι “το Μαρόκο είναι μεγάλη τρομοκρατική απειλή”. Σαφές το υπονοούμενο...

Φθινόπωρο 2004: Ο ισπανικός στρατός παρατάσσει στις μεσογειακές ακτές απέναντι από το μαρόκο μια συστοιχία αντιαεροπορικών πυραύλων patriot. Η δικαιολογία; “Για να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία”...

16/11/2004: Μια νεαρή μαροκινή δικάζεται και καταδικάζεται μέσα σε 25 λεπτά, σε 6 χρόνια κάθειρξη. Κατηγορία; Ότι μετέφερε και παρέδωσε στους τρομοκράτες τις βόμβες που μπήκαν στα τραίνα...

Μπορεί να είναι προβληματική η εμμονή πολλών αμερικάνων με “θεωρίες συνωμοσίας”, μια εμμονή που τους σπρώχνει να ψάχνουν τις πιο απίθανες αποδείξεις για το ότι οι επιθέσεις της 11ης/9ου ήταν “inside job”. Οι ισπανοί (όπως και οι άγγλοι απ’ τον Ιούλιο του 2005 και μετά...) είναι όμως νηφάλιοι: πιστεύουν τα κράτη τους! Και τις official εξηγήσεις. Αν, απ’ την άποψη των ιδεολογιών προς χρήση στο εσωτερικό μέτωπο, η μεν “11η/9ου” είχε περιορισμένη επιτυχία, οι δε “βόμβες στο ψαχνό” στα τραίνα στη Μαδρίτη και στο Λονδίνο απόλυτη, ποιό είναι το συμπέρασμα άραγε;

δαίμονες για κάθε χρήση

Με τον τρόπο που η Ουάσιγκτον επέλεξε να κλιμακώσει τον Δ παγκόσμιο πόλεμο, στις 11/9/2001 και μετά, υπήρχε γι’ αυτήν ένας μόνος δρόμος: να πετύχει, από στρατιωτική άποψη, απόλυτα. Ειδικά στον πόλεμο κατά του ιράκ. Οι δύο επιχειρήσεις, σε αφγανιστάν και ιράκ, είχαν ουσιαστικά προπαγανδιστικό νόημα. Έπρεπε να δείξουν σ’ όλον τον πλανήτη (και κυρίως στα κράτη που ανταγωνίζοταν τότε, ή σκόπευαν να ανταγωνιστούν μελλοντικά τις ηπα) ότι η Ουάσιγκτον έχει πετύχει την απόλυτη “Αλλαγή Παραδείγματος” από στρατιωτική άποψη, κι ότι διαθέτοντας έναν συνδυασμό νέων τεχνολογιών και όπλων, σύγχρονων επιτελείων και εγχειριδίων πολέμου, χρήματος και διπλωματικής ισχύος, μπορεί να φέρει σε αίσιο πέρας οπουδήποτε στον πλανήτη στρατιωτικές επιχειρήσεις - αστραπή, που αξιοποιώντας “έξυπνα” τους όποιους “εσωτερικούς παράγοντες” (σε κάθε περιοχή) πετυχαίνουν ανατροπές καθεστώτων, “τιμωρίες εγκληματιών”, κλπ κλπ κλπ. Τα όνειρα του PNAC και όλων των πέριξ ήταν ότι η γρήγορη και “καθαρή” νίκη στο αφγανιστάν και (κυρίως) στο ιράκ θα κόψουν τα πόδια τόσο του ιράν, του πακιστάν και της συρίας όσο και των διεθνών φίλων τους (στην ευρώπη και στην ασία), πολλαπλασιάζοντας γρήγορα και εύκολα την “αποδοχή” των “υπερδυνατοτήτων” της “μόνης υπερδύναμης”. Η ιστορική δήλωση του αμερικάνου υπαμ Donald Rumsfeld στις 21 Γενάρη του 2003, παραμονές της επίθεσης στο ιράκ, έχει μείνει στην ιστορία:

...Η Γερμανία έχει γίνει πρόβλημα, και η Γαλλία επίσης έχει γίνει πρόβλημα.... αλλά δείτε τον μεγάλο αριθμό των άλλων κρατών της Ευρώπης... Δεν είναι με την Γαλλία και την Γερμανία σ’ αυτό το θέμα [της επίθεσης στο ιράκ] είναι με τις ΗΠΑ... Η Γερμανία και η Γαλλία αντιπροσωπεύουν την “παλιά Ευρώπη”... Αλλά η επέκταση του ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια σημαίνει ότι το κέντρο βάρους της ηπείρου έχει μετατοπιστεί ανατολικά...

Αυτή η δήλωση ήταν εκείνη τη στιγμή κάτι παραπάνω από επίδειξη αλαζονείας προς “παλιούς συμμάχους” που προσπαθούσαν να “σακατέψουν” την αμερικανική δράση στον κόσμο, όπως έγραφε ο ίδιος Rumsfeld και οι φίλοι του 6 χρόνια πριν. Ήταν ο πρόλογος της βεβαιότητάς του(ς) ότι ο αμερικανικός στρατός θα “κάνει τη δουλειά” του στο ιράκ μέσα σε λίγες βδομάδες (εκπλήσσοντας τους πάντες...) και ότι ως το καλοκαίρι του 2003 θα υπήρχε ένα “νέο καθεστώς” που θα στηριζόταν σε μερικές αμερικανικές βάσεις επί τόπου, μέχρι να “ριζώσει”. Στα χαρτιά και στα σχέδια (κι αυτά είχε ο Rumsfeld υπ’ όψη όταν έφτυνε κατάμουτρα στο Παρίσι και το Βερολίνο - και έμμεσα, φυσικά, την Μόσχα, που είχε την ίδια άποψη εναντίον της επέμβασης των αμερικάνων, των άγγλων, και των υπόλοιπων “πρόθυμων”) η στρατιωτική δράση του blitz war που ονειρευόταν θα έπρεπε να κρατήσει όχι περισσότερο από 4 ή 5 βδομάδες... Στα λόγια και στα παραμύθια τόσο ακριβώς κράτησε!!! Η επίθεση άρχισε στις 19 Μάρτη, και την 1η Μάη ο αμερικάνος πρόεδρος Μπους ο Β βγήκε στο κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου Abraham Lincoln (πάντα προσοχή στα “σημεία”...) για να δηλώσει ότι ο πόλεμος τελείωσε.

Κρίμα! Γερή η θέληση, αλλά...  τα περιβόητα facts αποδείχθηκαν διαφορετικά. Ακόμα, το καλοκαίρι του 2011, η ιρακινή αντίσταση έστελνε φέρετρα στις ηπα, αν και όχι με την ένταση των προηγούμενων χρόνων... Όσο για τον πόλεμο στο αφγανιστάν; Εκεί ουσιαστικά οι αμερικάνοι και οι σύμμαχοί τους έχουν ηττηθεί, ακόμα και απ’ την πιο μιλιτιραστικά εννοημένη στρατιωτική άποψη. Δέκα χρόνια μετά τον εικαζόμενο “περίπατο” στα υψίπεδα δεν τους μένει τίποτα άλλο απ’ το να το παραδεχθούν. Ότι έχασαν.
Πολλά δεν πήγαν καλά, λοιπόν, όπως σχεδίαζαν και ήταν σίγουροι στην Ουάσιγκτον, στο Λονδίνο και στη Μαδρίτη (επί πρωθυπουργίας Αθνάρ) το 2001, το 2002, το 2003, ακόμα και το 2004. Δεν πήγε καλά (παρά μόνο για λίγο) η πορτοκαλί επανάσταση στην Ουκρανία (το 2004), την Ουκρανία για την οποία η υπ.εξ. του Κλίντον Μαντλίν Ολμπράιτ είχε ξεκαθαρίσει ότι είναι το ένα απ’ τα τρία “στρατηγικής σημασίας για τις ηπα” σημεία του πλανήτη (τα άλλα δύο είναι η νότια αφρική και η ινδονησία). Τελικά η ουκρανία έπαψε να συνορεύει με τις ηπα και ξανασυνορεύει με την ρωσία. Η αποτυχία του να κρατηθεί η ουκρανία (ολόκληρη ή έστω η μισή) στη “σφαίρα επιρροής” των ηπα έκανε άχρηση την επανάσταση των ρόδων στη γεωργία και δημιούργησε σοβαρούς προβληματισμούς στο πολωνικό καθεστώς. Ο Σαακασβίλι παραμένει βέβαια στην καρέκλα του, αλλά μόνο και μόνο επειδή η Μόσχα δεν έχει αποφασίσει να τον τελειώσει.
Δεν πήγε καλά ούτε η επανάσταση των κέδρων στο λίβανο, την άνοιξη του 2005, μετά την (πάντα σκοτεινή ως προς τους δράστες της...) δολοφονία του Ραφίκ Χαρίρι. Η Χεζμπ’ αλλάχ όχι μόνο παρέμεινε ισχυρή το 2005 αλλά ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο το καλοκαίρι του 2006, όταν και πάλι “κάτι δεν πήγε καλά”: η επίθεση του ισραηλινού στρατού στο λίβανο. Εκεί επρόκειτο για ήττα - κόλαφο του (υποτιθέμενα) “μόνο ανίκητου στρατού στον κόσμο” - και, φυσικά, κανένα “σχέδιο Νέας Μέσης Ανατολής” δεν μπορούσε πια να προχωρήσει μέσα από ήττες (στο ιράκ και στο λίβανο).
Απέτυχε και το πραξικόπημα που υποστήριξε η Ουάσιγκτον (αλλά και η Μαδρίτη του Αθνάρ) εναντίον του Τσάβες, στη βενεζουέλα, τον Απρίλη του 2002. Πέτυχε βέβαια ένα άλλο πραξικόπημα, στην Ονδούρα, τον Ιούνη του 2009 - όμως η κατάσταση στην άλλοτε “πίσω αυλή” των ηπα δεν είναι, και δεν θα είναι ποτέ πια, όπως τις εποχές της πραγματικής αμερικανικής κυριαρχίας.
Ίσως, όμως, αποδειχθεί στρατηγικής σημασίας αποτυχία (των φιλοδοξιών των ηπα και των συμμάχων τους όπως ξεδιπλώθηκαν με άξονα περιστροφής και εκτόξευσης την 11η/9ου του 2001) μια επιτυχία: η ένταξη του κινεζικού καπιταλισμού στον “παγκόσμιο οργανισμό εμπορίου”, στα μέσα Δεκέμβρη του 2001. [12] Οι ηπα (και όχι μόνο αυτές άλλωστε) είχαν πλήρες “οπλοστάσιο” για να εμποδίζουν αυτήν την εξέλιξη, επικαλούμενες μόνιμα την “κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” στην κίνα... Αλλά η επιλογή ήταν διαφορετική. Απ’ την “στενά” οικονομική άποψη η κίνα καλούνταν να παίξει (σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα) τον ρόλο που έπαιζαν οι περιβόητες “τίγρεις” πριν την κατάρρευση του 1997: απ’ την μια το πάμφτηνο “εργοστάσιο του κόσμου”, απ’ την άλλη μια τεράστια αγορά και για την πρωτοκοσμική παραγωγή. Απ’ την γεωπολιτική άποψη πάλι, η προσέγγιση της Ουάσιγκτον στο Πεκίνο (παρά, το ξαναλέμε, τα αντίθετα επιχειρήματα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει) ήταν επανάληψη της τακτικής της επί Νίξον, ελαφρά βελτιωμένη. Τότε το αμερικανικό καθεστώς δεν δίστασε να βελτιώσει τις σχέσεις του με ένα κομμουνιστικό καθεστώς σαν το κινεζικό, μόνο και μόνο σαν αντίβαρο στη Μόσχα. Τώρα η Ουάσιγκτον θα ήθελε το ίδιο, όχι μόνο απέναντι στη Μόσχα αλλά και στο Τόκιο.
Όμως τα πράγματα έχουν πάρει ως τώρα διαφορετική τροπή. Η συμμαχία του Πεκίνου με την Μόσχα δεν ονομάζεται απλά αλλά είναι στρατηγική. Με ακτίνα επιρροής απ’ την κεντρική ως τη νοτιοανατολική ασία· περιοχές κατ’ εξοχήν ευαίσθητες για την αμερικανική ηγεμονία. Όσο για το “φτηνό εργοστάσιο του κόσμου” έγινε μεν πράγματι τέτοιο· έγινε όμως επίσης ένας “μεγάλος πιστωτής” της Ουάσιγκτον. Οι συνέπειες αυτού του τελευταίου δεν είναι μεν ακόμα ολοκάθαρες, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία: η κίνα δεν είναι ούτε σαουδική αραβία ούτε χονγκ κονγκ· άρα στις σχέσεις “οφειλέτη - πιστωτή” μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου δεν χωράνε τα κόλπα που έμαθαν στις ηπα στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα.

Πάνω: οι New York Times προλαβαίνουν να ενημερώσουν ότι οι “τζιχαντιστές” ανέλαβαν και την ευθύνη για τις βομβιστικές επιθέσεις στο Όσλο.
Κάτω: Η weekly Standard ενημερώνει για την πιθανή εμπλοκή των “τζιχαντιστών” στην ίδια επίθεση.

Σ’ αυτό το επίπεδο του Δ παγκόσμιου, οι αποτυχίες του ενός είναι επιτυχίες του άλλου. Και ο πόλεμος συνεχίζεται και θα συνεχιστεί μέχρι ότου υπάρξει αναμφισβήτητος νικητής. Αλλά εκεί που όντως υπάρχουν τέτοιοι νικητές (τα αφεντικά και οι κοινωνικοί τους λακέδες) είναι στα “εσωτερικά μέτωπα” αυτού του πολέμου! Στις πρωτοκοσμικές κοινωνίες. Τα βασικά δόγματα του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας” έχουν χωνευτεί, οι μουσουλμάνοι είναι (ενεργοί ή εν δυνάμει) “ισλαμιστές τρομοκράτες που μας επιβουλεύονται”, και ολόκληρο το σύμπλεγμα της ασφάλειας, που γίνεται διαρκώς και πιο αποπνικτικό, έχει νομιμοποιηθεί. Με γκρίνιες ή χωρίς.
Έχουν χωνευτεί τόσο πολύ τα δόγματα του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας” ώστε ακόμα κι όταν ένα λευκό, κατάλευκο κάθαρμα γαζώνει λευκούς, η “πρώτη αντίδραση” (η “ανακλαστική” σα να λέμε...) είναι πως πρόκειται για δουλειά “ισλαμιστών”. Κι όταν προκύπτει πως πρόκειται για έναν 100% πρωτοκοσμικό, η “δεύτερη αντίδραση” (των μηχανισμών προπαγάνδας και δημαγωγίας) είναι άνετα η εξής: πρόκειται για “τρελό” που εμπνέεται από τους “ισλαμιστές τρομοκράτες” (ενώ είναι απλά ένας απ’ τους πάμπολλους φασίστες πρωτοκοσμικούς)· και πάντα προβάλλεται η πιο “χαριτωμένη” απ’ τις φωτογραφίες του, έτσι ώστε να αποενοχοποιηθεί τουλάχιστον σαν “εικόνα”, να γίνει μπλουζάκι, αφίσα, και ό,τι άλλο. [13]
Το χώνεμα των ρατσιστικών και φασιστικών δογμάτων έχει επιτευχθεί όχι επειδή οι σφαγές - στο - ψαχνό ήταν άψογα σκηνοθετημένες σε βάρος μουσουλμάνων· αλλά επειδή οι πρωτοκοσμικές κοινωνίες, στην περίοδο της ευδαιμονίας, είχαν ενσωματωμένα μεγάλα περιθώρια (και διάθεση) να τα υιοθετήσουν και να τα αξιοποιήσουν. Σε βάρος των μεταναστών που, λόγω γεωγραφικής συνάφειας, στην ευρώπη είναι σε μεγάλο βαθμό μουσουλμάνοι. Το να πούμε ότι (και) απ’ αυτή την άποψη τα χρόνια πριν το 2008, στο όνομα της “αντιτρομοκρατίας” γινόταν στις καπιταλιστικές μητροπόλεις ένας διαρκής “εσωτερικός πόλεμος” κατά των εργατών και των εργατριών, ακούγεται κοινότοπο. Το ότι αυτός ο πόλεμος δεν θα ήταν δυνατόν να περιοριστεί στους “ξένους” και ότι τ΄αφεντικά αυτού του πολέμου χρησιμοποίησαν τους μετανάστες προλετάριους για να πετύχουν προληπτικά και έγκαιρα την χειροπόδαρη παράδοση (και) των κάθε φορά “ντόπιων”, είναι ίσως λιγότερο κοινότοπο. Αλλά είναι γεγονός.

και λοιπόν;

Οι περί “Δ παγκόσμιου πολέμου” αναφορές μας ίσως ν’ ακούγονται βαρύγδουπες. Τι προσφέρουν εκτός απ’ το να μεγαλώνουν την αίσθηση αδυναμίας και την κατάθλιψη; Επιτρέψτε μας: μόνο οι “παθολογικά αθώοι” μπορούν να προτιμούν την άγνοια και να έχουν σε υψηλή εκτίμηση την βλακεία.
Το κομμάτιασμα της πραγματικότητας και το σερβίρισμα επιλεγμένων δόσεών της σαν “αλήθειας” ήταν πάντα εργαλείο κυριαρχίας. Η δύναμη της ιδεολογίας δεν ανακαλύφθηκε απ’ τους αστούς και τον καπιταλισμό· την είχαν ανακαλύψει πολύ πριν οι κάθε είδους παπάδες. Η ιδεολογία είναι η ψευδής συνοχή του κατάλληλα κομματιασμένου κόσμου, που αναπαράγει αυτό το κομμάτιασμα και όλους τους χρήσιμους για τον ελέγχο διαχωρισμούς.
Το γεγονός ότι διεξάγεται εδώ και δυο δεκαετίες ένας καινούργιος παγκόσμιος πόλεμος, με παλιά αλλά και καινούργια μέσα, δεν είναι η εύκολη διαπίστωση για να δικαιολογήσουμε (άτομα και παρέες) την μικρότητά μας. Το ίδιο ακριβώς ισχύει για την γενεαλογία της κρίσης που τώρα καταλαβαίνουν οι πολλοί, και την αντιλαμβάνονται συνήθως λαθεμένα.  Είναι ίσως εύκολο να δηλώσει ο καθένας (μας) την αδυναμία του να επηρεάσει, έστω και στο ελάχιστο, την ροή της Ιστορίας· αλλά τότε ας μην παριστάνει κανένας τον εγγόνο και τον δισέγγονο άλλων που, χωρίς να είναι καθόλου “υπεράνθρωποι”, αυτό ακριβώς προσπάθησαν στον καιρό τους· και κάποτε το κατάφεραν.
Δεν είναι δική μας ανακάλυψη, αλλά ισχύει. Η κάθε φορά συνθετότητα της όποιας εξουσίας (καπιταλιστικής εν προκειμένω) δεν απαιτεί τίποτα λιγότερο απ’ τους εχθρούς της απ’ την κατάλληλα σύνθετη αποκάλυψη όλων των πλευρών της. Και μια δεύτερη αποκάλυψη αμέσως μετά, την αποκάλυψη των αδύνατων σημείων που κάθε εξουσία έχει, και κρύβει καλά. Οι οπαδοί και οι διακινητές της “απλοϊκότητας - στην - εννόηση - του - εχθρού” είναι ατζέντηδες της υποδούλωσης· δυο σχεδόν χρόνια τώρα τους έχουμε δει καλά και στα μέρη μας.
Η εκ μέρους μας ανακεφαλαίωση των τελευταίων 20 χρόνων με “παράξενο ελκυστή” την αμερικανική “11η/9ου” ήταν και περιληπτική, και ελλειπής και άνιση. Θα χρειαζόταν χρόνος που δεν έχουμε για μια πιο πλήρη εξιστόρηση. Αλλά το συμπέρασμα μας φαίνεται σαφές (μας φαινόταν τέτοιο και πριν 10 χρόνια). Απομένουν ακόμα όλα τα υπόλοιπα...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Για λόγους απώθησης οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται έναν πόλεμο μόνο αν βομβαρδιστεί το σπίτι τους. Οι πιο ενημερωμένοι πάλι, ψάχνουν ένα εντυπωσιακό γεγονός, που τα ίδια τα (εμπόλεμα) αφεντικά ονομάζουν “αρχή - του - πολέμου”. Αλλά δεν είναι έτσι. Ο Β παγκόσμιος πόλεμος δεν άρχισε με την εισβολή του γ ράιχ στην Πολωνία· άρχισε πολύ νωρίτερα, αμέσως μετά το τέλος του Α, με την Συνθήκη των Βερσαλιών. Ο Γ παγκόσμιος πόλεμος (ο επονομαζόμενος “ψυχρός”) δεν ξεκίνησε με την διάσημη κουβέντα περί “σιδηρού παραπετάσματος” στην ομιλία του Τσώρτσιλ τον Μάρτιο του 1946. Άρχισε μισό χρόνο νωρίτερα, με το πυρηνικό Ολοκαύτωμα στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, ενόσω τέλειωσε ο Β. Και ο Δ δεν θα αρχίσει όποτε μας υποδείξουν τ’ αφεντικά. Άρχισε αμέσως μόλις τέλειωσε ο Γ. Αν δεν το καταλαβαίνουμε και δεν το νοιώθουμε, πρόβλημα δικό μας.
[ επιστροφή ]

2 - Κυκλοφορούν από ανεκτές έως εξαιρετικά παρανοϊκές “θεωρίες συνωμοσίας”, που έχουν σκοπό να δείξουν ότι οι επιθέσεις ήταν “δουλειά από μέσα”. Πράγματι έτσι ήταν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο· είτε εξαρχής, είτε κατά την διάρκεια, είτε στο τέλος. Αλλά καθόλου δεν χρειάζεται να γίνεται κανείς ντέτεκτιβ για να το αποδείξει! Εν τέλει, αν χρειάζονται “σκληρά γεγονότα” και μόνον τέτοια, υπάρχει ένα, κι αυτό είναι υπεραρκετό. Η καθόλου “τρομοκρατική” κατάρρευση ενός τρίτου πύργου στο world center, στη Ν. Υόρκη, δίπλα στους δύο ουρανοξύστες, εκείνη την ίδια ημέρα, στις 11 Σεπτέμβρη του 2001. Όποιος αγνοεί το θέμα: Sarajevo νο 32, Σεπτέμβρης 2009, WTC7: το κτίριο με την μεγαλύτερη σκιά στον κόσμο.
[ επιστροφή ]

3 - Όχι, δεν έχουμε καβαλήσει κανένα καλάμι! Μας εντυπωσιάζει ωστόσο η ευκολία με την οποία γεγονότα “μεγάλης κλίμακας” των δυο τελευταίων καπιταλιστικών δεκαετιών άλλοτε αποσιωπούνται και άλλοτε αποσυνδέονται - έτσι ώστε στο τέλος να προκύπτουν συμπεράσματα που υποψιάζεται κανείς ότι βρίσκονταν στην αρχή των συλλογισμών και των αναλύσεων... Το να “αποδεικνύεις” αυτό που είχες απ’ την αρχή στο μυαλό σου αγνοώντας συστηματικά ότι δεν ταιριάζει λέγεται προκατάληψη - έτσι δεν είναι;
[ επιστροφή ]

4 - Τα σχετικά γεγονότα είναι μάλλον γνωστά, αλλά για τις ανάγκες αυτής εδώ της έκθεσης ας τα θυμήσουμε. Το ιράκ είχε χρόνιες “συνοριακές διαφορές” με το κουβέιτ. Επιπλέον η αμερικανίδα April Catherine Glaspie ήταν πρεσβευτής στη Βαγδάτη μεταξύ 1980 και 1988, στη διάρκεια δηλαδή του πολέμου ιράκ - ιράν· σα να λέμε την εποχή της πιο θερμής φιλίας μεταξύ Ουάσιγκτον (και Παρισιού και Μόσχας) με τον μετέπειτα “χασάπη”. Όταν ξαναέπιασε το πόστο, στα τέλη Ιούλη του 1990, ήταν άρα σε τόσο “γνωστά μέρη” ώστε τίποτα δεν θα μπορούσε να της ξεφύγει.
Τις προετοιμασίες του ιρακινού στρατού λοιπόν, τις ήξερε πολύ καλά. Και στο τηλεγράφημα που έστειλε στη βάση της, στο αμερικανικό υπεξ, μετά τις πρώτες συναντήσεις της με τον Χουσεΐν και άλλους ιρακινούς αξιωματούχους στα τέλη εκείνου του Ιούλη, έγραφε τα όσα η ίδια είπε στον “φίλο”:

...Βλέπουμε ότι συγκεντρώνετε πολύ στρατό στα νότια σύνορά σας. Εμείς δεν ανακατευόμαστε στις ενδοαραβικές συγκρούσεις, όπως είναι οι συνοριακές σας διαφωνίες με το Κουβέιτ. Δούλεψα στην αμερικανική πρεσβεία στο Κουβέιτ στα τέλη της δεκαετίας του ‘60. Οι οδηγίες που είχαμε από τότε ήταν ότι δεν εκφράζουμε γνώμη γι’ αυτό το θέμα, και ότι αυτό το θέμα δεν αφορά την Αμερική. Ο James Baker [υπεξ της κυβέρνησης Μπους του Α στα ‘90s] έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτή τη γραμμή, στους εκπροσώπους τύπου του υπουργείου. Ελπίζουμε ότι θα μπορέσετε να λύσετε αυτό το πρόβλημα χρησιμοποιώντας κάθε κατάλληλη μέθοδο είτε μέσω του Klibi [Chedli Klibi, τότε γ.γ. του αραβικού συνδέσμου] είτε μέσω του προέδρου Μουμπάρακ. Αυτό που ελπίζουμε είναι το πρόβλημα να λυθεί γρήγορα...

Οπωσδήποτε η αμερικάνα πρεσβευτής δεν είπε ρητά στον Χουσεΐν “μπουκάρετε και καταλάβαιτε το κουβέιτ”. Όταν όμως λες “ξέρω ότι συγκεντρώνεις στρατό” και ότι “εμείς - οι ηπα - δεν ανακατευόμαστε”, αυτή η κουβέντα είναι το διπλωματικό ισοδύναμο του “πράσινου φωτός”.
[ επιστροφή ]

5 - Τον Σεπτέμβρη του 1980, λίγο πριν την έναρξη του πολέμου με το ιράν (που ο Χουσεΐν ξεκίνησε...) η πετρελαϊκή παραγωγή του ιράκ ήταν (κατά μέσο όρο) 3,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Ο οκταετής πόλεμος (που έληξε με ουσιαστική ήττα του ιράκ παρά την πολύμορφη βοήθεια που είχε απ’ τους δυτικούς και την Μόσχα) άφησε πολλές καταστροφές στην πετρελαϊκή βιομηχανία του, κι έτσι τις παραμονές της εισβολής στο κουβέιτ η παραγωγή είχε πέσει σημαντικά. Αλλά οι “κυρώσεις” που επέβαλαν η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο και (ως ένα χρονικό σημείο) το Παρίσι μετά την “καταιγίδα της ερήμου” κατέβασαν ακόμα πιο χαμηλά την ιρακινή παραγωγή. Για μια πενταετία, απ’ το 1991 ως και το 1996, η παραγωγή του ιράκ ήταν σχεδόν μηδενισμένη. Επιπλέον αυτές οι “κυρώσεις” απαγόρευσαν στο ιρακινό καθεστώς να επισκευάσει τις σημαντικές ζημιές της βιομηχανίας (στα σημεία εξόρυξης και στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής), με αποτέλεσμα να καθηλωθούν / απαξιωθούν και οι υποδομές στο σύνολό τους. Από το 1996 στο πλαίσιο του σχεδίου “πετρέλαιο αντί τροφίμων” επιτράπηκε μεν στο ιράκ να ξαναρχίσει την άντληση και την εξαγωγή πετρελαίου, αλλά πάντα κάτω από περιορισμούς, και υπό την απειλή των όπλων. Μετά την εισβολή και την κατοχή του 2003 τον λόγο είχαν τα σαμποτάζ των ανταρτών της αντίστασης. Τελικά, για το 2011, υπάρχει η “εκτίμηση” (αλλά όχι βεβαιότητα) ότι η ιρακινή παραγωγή θα φτάσει τα 1,9 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα· λίγο παραπάνω δηλαδή απ’ την παραγωγή του 1990, και πολύ πιο κάτω απ’ την παραγωγή του 1980...
[ επιστροφή ]

6 - Το “peak oil” είναι το χρονικό σημείο κορύφωσης της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, ύστερα απ’ το οποίο η μεν παραγωγή φθίνει, όχι όμως και η ζήτηση· πράγμα που θα είχε αρμαγεδωνικές συνέπειες για τον καπιταλιστικό κόσμο, στο βαθμό που δεν θα είχε αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις. Διάφοροι αναλυτές και στατιστικολόγοι τοποθετούσαν το “peak oil” στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 ή, το αργότερο, μέσα στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα... Δεν έχει φτάσει μεν ως τώρα αυτή η στιγμή, αλλά η απειλή της θα μπορούσε πράγματι να παρακινήσει το αμερικανικό κράτος σε στρατιωτική δράση.
[ επιστροφή ]

7 - “Δεκαέξι γαλόνια, κάτι παραπάνω από 60 λίτρα, πετρελαίου. Αυτή είναι η ποσότητα που καταναλώνει, σε ημερήσα βάση, κατά μέσο όρο κάθε αμερικάνος στρατιώτης στο ιράκ ή το αφγανιστάν. Είτε άμεσα, μέσω της χρήσης των hummer, των τανκς, των φορτηγών και των ελικοπτέρων, είτε έμμεσα, όταν ζητάει αεροπορική υποστήριξη.
Πολλαπλασιάστε αυτό το νούμερο επί τους 162 χιλιάδες αμερικάνους στρατιώτες στο ιράκ, συν τους 24 χιλιάδες στο αφγανιστάν, συν τους 30 χιλιάδες επιπλέον που βρίσκονται στη γύρω περιοχή, τα κρατίδια της αραβικής χερσονήσου ή τα (μη πυρηνικά) αεροπλανοφόρα και τα υπόλοιπα πολεμικά πλοία που κινούνται στον Περσικό κόλπο. Θα έχετε ένα νούμερο κοντά στα 13,25 εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου. Αυτή είναι η ημερήσια κατανάλωση για τις αμερικανικές επιχειρήσεις στην μεσανατολικό - κεντροασιατική ζώνη πολέμου.
Πολλαπλασιάστε την ημερήσια κατανάλωση επί 365 και φτάνετε στα 4,9 δισ. λίτρα. Αυτή είναι κατά προσέγγιση η αμερικανική πετρελαϊκή ανάγκη σε ετήσια βάση, για στρατιωτικούς λόγους σ’ αυτήν την περιοχή του κόσμου... Αλλά δεν τελειώνουμε εδώ. Για κάθε στρατιώτη που βρίσκεται στο “θέατρο των επιχειρήσεων” είναι φρόνιμο να υπολογίζουμε άλλους δύο που είναι υπό εκπαίδευση ή υπό μεταφορά, και οι οποίοι επίσης έχουν μια κατά κεφαλήν κατανάλωση πετρελαίου. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι το αμερικανικό Πεντάγωνο διαθέτει περί τις 170 βάσεις σε όλον τον κόσμο, και πως πρέπει να μετακινεί εκατομμύρια τόνους όπλων, πυρομαχικών, τροφίμων, καυσίμων και λοιπού εξοπλισμού, για όλους αυτούς τους συνοριακούς φρουρούς του, δια θαλάσσης ή αέρα.
Κι ούτε αυτό είναι όλη η υπόθεση. Ας προσθέσουμε πως ο αμερικανικός στρατός διαθέτει τον μεγαλύτερο παγκόσμια στόλο αεροπλάνων, ελικοπτέρων, πλοίων, τανκς, θωρακισμένων οχημάτων, υποβρυχίων και λοιπά, τα οποία δουλεύουν όλα με κινητήρες εσωτερικής καύσης (πλην κάποιων πυρηνοκίνητων αεροπλανοφόρων και υποβρυχίων). Προκύπτει απ’ αυτό πως μόνο του το αμερικανικό υπουργείο άμυνας είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου στον κόσμο...”
Αυτά γράφαμε μεταξύ άλλων πριν 4 και βάλε χρόνια (Sarajevo νο 14, Ιούλιος 2007, το παράδοξο ενός “πολέμου για το πετρέλαιο”). Πρέπει να συμπληρώσουμε ότι απ’ όλες τις τεχνολογίες κίνησης χωρίς κινητήρες εσωτερικής καύσης που έχουν εφαρμοστεί ή αναγγελθεί αυτές τις δύο δεκαετίες καμία δεν κάνει για στρατιωτική χρήση! Αυτό σημαίνει πως ακόμα κι αν αύριο όλα τα ι.χ. του κόσμου γίνονταν ηλεκτρικά, τα στρατιωτικά τροχοφόρα, πλεούμενα και ιπτάμενα θα παρέμεναν πετρελαιοκίνητα.
[ επιστροφή ]

8 - “Δεν κάνουν τα δυνατά κράτη πόλεμο, αλλά τα αδύνατα”. Αυτό λέει μια παλιά κουβέντα, κι έχει το νόημα ότι τα πραγματικά δυνατά κράτη επιβάλλονται χωρίς να ρίξουν μια ντουφεκιά...
[ επιστροφή ]

9- Είναι βέβαιο ότι ως προς το ζήτημα του κυρίαρχου νομίσματος (παγκόσμια) διεξάγεται ένας μακρύς πόλεμος εδώ και χρόνια. Ένας πόλεμος που πιθανότατα βρίσκεται σήμερα σε φάση όξυνσης. Αντίπαλα νομίσματα είναι το δολάριο και το ευρώ. Υπάρχει μια διαρκής “πτωτική τάση” στη ζήτηση του δολαρίου (και αξιών εκφρασμένων σε δολάρια) είτε σαν απόθεμα είτε για διεθνείς συναλλαγές. Και μια σταθερή “ανοδική τάση” του ευρώ. Η διαφορά στα ποσοστά ανάμεσα στα δύο νομίσματα έχει μικρύνει αισθητά τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, ενώ για τα στοιχεία των κεντρικών τραπεζών ανά τον κόσμο υπάρχουν καταγραφές, δεν συμβαίνει το ίδιο για τα “περιουσιακά στοιχεία” ιδιωτών. Έμμεσες (αλλά θεωρούμενες σχετικά ασφαλείς) εκτιμήσεις γι’ αυτά τα τελευταία δείχνουν ότι εκεί το ευρώ είναι σε καλύτερη θέση απ’ το δολάριο. Μπορεί παρακινδυνευμένες - μπορεί όχι, υπάρχουν πάντως εκτιμήσεις ότι ήδη το ευρώ έχει πάρει ανεπίσημα τη θέση του δολαρίου στη νομισματική ηγεμονία του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Σε κάθε περίπτωση, είτε κάτι τέτοιο έχει συμβεί ήδη “υπόγεια”, είτε πρόκειται να συμβεί, μπορεί κανείς να εκτιμήσει ορισμένες τωρινές διεθνείς “κινήσεις” (ή και φλυαρίες) που έχουν σχέση μ’ αυτόν τον πόλεμο: απ’ την έντονη αγγλο-αμερικανική “οικονομολογική” δημαγωγία περί “χρεωκοπίας της ελλάδας” και “διάλυσης της ευρωζώνης”, μέχρι τις εκκλήσεις στο μεγάλο κινέζικο πουγκί να αγοράσει περισσότερα ευρωομόλογα (άρα λιγότερα αμερικανικά ομόλογα....). Μέχρι, αν θέλετε, την σχεδόν πατσαβούρα που έφαγε ο αμερικάνος υπ.οικ. Γκάιτνερ στην πρόσφατη ανεπίσημη σύνοδο του eurogroup στην Βαρσοβία.
[ επιστροφή ]

10 - Τον Σεπτέμβρη του 2001 η cia δημοσιοποίησε μια ανάλυση / έκθεσή της, με τίτλο “worldwide attack matrix”, όπου εξέθετε λεπτομέρειες για “αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις σε 80 κράτη”. Περίπου την ίδια εποχή ο αμερικάνος υπ.αμ. Rumsfeld ανακοίνωσε ότι “η χώρα μας αποδύεται σε μια μεγάλη προσπάθεια πολλαπλών στόχων που εκτείνεται σε 60 κράτη”. Το βέβαιο είναι ότι “μυστικές επιχειρήσεις”, στρατιωτικές με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έχουν γίνει έκτοτε από αμερικάνους σε τουλάχιστον 3 κράτη με τα οποία δεν βρίσκονται επίσημα σε πόλεμο: υεμένη, πακιστάν, σομαλία. Αλλά οι επίσημες αμερικανικές ανακοινώσεις εξακολουθούν να είναι “large”: ο εκπρόσωπος τύπου της διοίκησης των “ειδικών επιχειρήσεων” του αμερικανικού στρατού ανακοίνωσε πρόσφατα ότι οι ειδικές δυνάμεις του “δουλεύουν” σε 70 κράτη, και ότι στο τέλος του 2011 θα δρουν σε 120. Το γενικό πνεύμα αυτής της “γενικευμένης επίθεσης” δεν είναι η σταθεροποίηση αλλά η αποσταθεροποίηση διάφορων περιοχών, για να δικαιολογείται ακόμα περισσότερος μιλιταρισμός.
[ επιστροφή ]

11 - Τον Μάη του 2011 ο υπουργός άμυνας του πακιστάν Ahmed Muktar κάλεσε “τους κινέζους αδελφούς μας” να φτιάξουν ναυτική βάση στο λιμάνι Gwadar, και να υπάρχει εκεί μόνιμη παρουσία του κινεζικού πολεμικού ναυτικού. Ασυνήθιστη προσφορά, την οποία προς το παρόν το Πεκίνο δεν έχει αποδεχτεί δημόσια...
[ επιστροφή ]

12 - Να θυμίσουμε επί τη ευκαιρία κάποιον καπιταλισμό μεγάλης κλίμακας που κρατιέται με νύχια και με δόντια έξω από τον ποε: πρόκειται για τον ρωσικό! Η ρωσία, λοιπόν, δεν μπορεί να μπει στο παγκόσμιο εμπόριο με τους ίδιους “ελεύθερους” όρους όπως δεκάδες μεγάλα και μικρά κράτη, επειδή της κλείνει την είσοδο ένα μέλος / νάνος με μεγάλες πλάτες: η γεωργία του Σαακασβίλι! Το αποτέλεσμα είναι ότι στο διεθνές της εμπόριο η ρωσία δουλεύει ουσιαστικά με διακρατικές συμφωνίες. Πράγμα που σημαίνει ότι οι εξαγωγές της είναι βασικά του εξής είδους: υδρογονάνθρακες (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), όπλα και πυρηνικά εργοστάσια... Φυσικά μ’ αυτόν τον τρόπο (των διακρατικών συμφωνιών) η ρωσία ελέγχει και τις εισαγωγές της· κι ίσως το καθεστώς της κρίνει πως ο τελικός απολογισμός συμφέρει. Τουλάχιστον ως τώρα. Πάντως, εάν έχει κανείς την απορία γιατί δεν έχει πλημμυρίσει η ευρώπη από ρωσικά αυτοκίνητα, υπολογιστές και φάρμακα (τομείς στους οποίους ο ρωσικός καπιταλισμός δεν υστερεί καθόλου σε know how) η απάντηση βρίσκεται όπως κοιτάς τον Λευκό Οίκο, δίπλα: στην Τιφλίδα...
[ επιστροφή ]

13 - Στην ισραηλινή blogοσφαιρα έγινε πάρτυ επινικείων όταν μαθεύτηκε η ταυτότητα του δολοφόνου στο Όσλο. Σχόλια του είδους “καλά να πάθουν”, “εγώ χαίρομαι” και “να πνιγούν στο αίμα τους” είχαν την τιμητική τους, ειδικά όταν “αποκαλύφθηκε” ότι 2 μέρες πριν την σφαγή στο κάμπινγκ της σοσιαλδημοκρατικής νεολαίας, σε επίσκεψη του πρωθ. (και αρχηγού του κόμματος...) είχε σηκωθεί πανό που έγραφε “μποϋκοτάρετε το ισραήλ”.

Περισσότερα για τον ευρωπαϊκό φασιστο-ρατσισμό, με αφορμή την δράση του Breivik, στο antifa barricada νο 16, Σεπτέμβρης - Οκτώβρης 2011.
[ επιστροφή ]