Είναι κοινότοπο. Το πληροφορικό σκέλος του νέου καπιταλιστικού παραδείγματος, και ειδικά εκείνες οι πλευρές του που μπαίνουν σε μαζική χρήση χάρη σε φορητές συσκευές και κύματα εφαρμογών έχει ήδη διαμορφώσει ένα εντελώς καινούργιο ρεπερτόριο αναφορικά με τα εξής:
α) τι αξίζει να μαθαίνει κανείς (ανάλογα με τον τόπο, τον χρόνο, την συγκυρία)·
β) πως αξίζει να μαθαίνει κανείς (αυτό σχεδόν ταυτίζεται με το “να πληροφορείται”)·
γ) για πόσο χρόνο αξίζει κανείς να ξέρει τι (αυτό σχεδόν ταυτίζεται με τις ψηφιακές μνήμες και την διαχείρισή τους)·
δ) τι σχέση έχει (αν εξακολουθεί να έχει) αυτή η πληροφοριοποιημένη γνώση με την εμπειρία·
ε) ποιο είναι το νόημα εκείνου που άλλοτε ονομαζόταν εκπαίδευση / εκπαιδευτικό σύστημα.
Είναι σίγουρο ότι σε κοινωνίες συντηρητικές σαν την ελληνική όπου τέτοιες αλλαγές, ανάμεσα σε πολλές άλλες παρόμοιας τάξης, συμβαίνουν διαρκώς και εντατικά, δεν χωράει ούτε η ανασκόπηση ούτε η μεθοδική ανάλυση. Ή, αν χωράνε, θα είναι αγορεύσεις διαχωρισμένων ειδικών. Η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη (καλύτερη αλλά μόνο λίγο) αλλού. Διάφορες ειδικότητες και παραλλαγές της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας ασχολούνται με το θέμα, μερικές φορές υποχρεωτικά, αλλά πολλές φορές οι εξελίξεις αντιμετωπίζονται σαν “παράξενα νέα” μάλλον, παρά σαν δομικές αλλαγές που έχουν διαρκείς συνέχειες και μεταμορφώνουν κοινωνικά και θεσμικά πεδία που έμοιαζαν σταθερά και αιώνια.
Το σύνολο των πιο πάνω ζητημάτων (και οποιωνδήποτε παρόμοιων) διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα σύνθετο πεδίο ερωτημάτων. Θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε το επίθετο “σύνθετο” με το επίθετο “πλούσιο”. Αλλά οι καπιταλιστικές κοινωνίες του “ώριμου” καπιταλισμού δείχνουν να έχουν χάσει οποιαδήποτε δυνατότητα συλλογικού κριτικού αναστοχασμού για την “πορεία” τους. Κι ακόμα περισσότερο έχουν χάσει την δυνατότητα συλλογικών δράσεων στη βάση τέτοιων αναστοχασμών. Οι τεχνολογίες, η αναδιάρθρωση, το καινούργιο καπιταλιστικό παράδειγμα, προχωρούν “όπως θέλουν” (κυρίως τα αφεντικά). Και οι συνέπειες “απλά υπάρχουν”, συχνά αόρατες. Κάθε αναφορά στο τέλος, στο ξεπέρασμα του ιστορικού μαζικού, γραμικού, μνημονικού εκπαιδευτικού μοντέλου του 20ου καπιταλιστικου αιώνα, προκαλεί αυτόματες απωθήσεις, από διάφορες πλευρές και για διάφορους λόγους [1Η συνέλευση του game over που ξεκίνησε πριν χρόνια να διευρευνά αυτήν την κρίση / αναδιάρθρωση, σίγουρα δεν έχει αναγνωριστεί για την πολιτική σημασία αυτού που κάνει.]. Αν κάποιος ακουμπούσε το δάκτυλο στην πρωτοφανή πληγή που λέγεται τεράστιος γνωσιολογικός βούρκος στα πόδια οποιασδήποτε (και ταξικά) ανταγωνιστικής πρόθεσης, θα γινόταν ακόμα πιο απωθητικός.
Υπάρχουν, αντίθετα, εκδηλώσεις (διανοητικής και πολιτικής) αδράνειας, καθώς και εκδηλώσεις ιστορικού αναχρονισμού. Δεν είναι πρωτοφανείς μεν, αλλά η έλλειψη πρωτοτυπίας τις κάνει ακόμα πιο δραματικές. Όποιος, άλλοτε, υπερασπιζόταν την ασφάλεια ή την ευκολία των μετακινήσεων με γαϊδούρια ενόσω το αυτοκίνητο είχε αρχίσει ήδη να κυκλοφορεί, θα είχε ίσως τα δίκια του· όμως δίκια αναχρονιστικά, συντηρητικά. Εδώ και δεκαετίες κανείς δεν αναπολεί το κάρο που το έσερνε το μουλάρι· πράγμα που σημαίνει ότι η εξέλιξη στις μεταφορές έγινε, χωρίς να την φρενάρει η μελαγχολία ή τα συμφέροντα των πεταλωτών και των σαμαράδων. Το ίδιο συμβαίνει με τις πληροφορικές διαδικασίες “μάθησης”, “εμπειρίας”, “γνώσης” και “εκπαίδευσης” (οι λέξεις σκόπιμα σε εισαγωγικά): τίποτα και κανείς δεν πρόκειται να τις σταματήσει πια. Κι όταν τα “εκπαιδευτικά μουλάρια” (δηλαδή το εκπαιδευτικό σύστημα όπως το μάθαμε τον 20ο αιώνα) θα έχουν ξεπεραστεί οριστικά και αμετάκλητα, θα υπάρχουν νοσταλγικές διηγήσεις του είδους “μια φορά κι έναν καιρό”.
Το 2001 ο νεοϋορκέζος εκπαιδευτικός Marc Prensky δημοσιοποίησε μια έκθεση με τίτλο ψηφιακοί μετανάστες, ψηφιακοί ιθαγενείς. [2Ολόκληρο το κείμενο υπάρχει στην ιστοσελίδα του game over, στη βιβλιοθήκη. Ο Marc Prensky, σχεδόν 70 χρονών σήμερα, έχει δουλέψει σε διάφορα πόστα σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, την εκπαίδευση, τον σχεδιασμό της στρατηγικής επιχειρήσεων, και το αμερικανικό χρηματιστήριο.] Το θέμα του ήταν η (παραδοσιακή) εκπαίδευση και η συνύπαρξη, μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, μιας νεαρής γενιάς που μεγαλώνει μέσα στα νέα media και παλιότερων γενεών (που είναι οι δάσκαλοι / καθηγητές τους) που είναι πολιστικά ξενόφερτοι στο νέο (ασαφές αλλά δυναμικό) εκπαιδευτικό παράδειγμα.
Το 2001 είναι ήδη παλιό απ’ την άποψη των πληροφορικών / cyber εφαρμογών. Η προσέγγιση του Marc Prensky προκάλεσε μεν έναν κάποιον θόρυβο, αλλά όχι σάλο. Υπάρχουν ορισμένα σοβαρά ζητήματα σχετικά με το ιστορικό μαζικό, γραμμικό, μνημονικό εκπαιδευτικό σύστημα που δεν είναι εύκολο να παρακαμφθούν θεσμικά, ακόμα κι αν όλα τα δεδομένα (και ο Marc Ρrensky απλά βάζει στη σειρά μερικά απ’ αυτά) δείχνουν ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει. Το ιστορικό εκπαιδευτικό σύστημα, παρότι εργοστασιακής μορφής, δεν είναι μια φάμπρικα που την κλειδώνει κανείς λέγοντας “χρεωκόπησε”. Εκτός απ’ τα εκατομμύρια αυτών που δουλεύουν σ’ αυτό το παλιό εκπαιδευτικό εργοστάσιο υπάρχουν οι ακόμα περισσότεροι, οι οικογένειες και οι απόγονοι τους, που έχουν, γενιά την γενιά, διαμορφώσει την καθημερινή τους ζωή με βάση την ύπαρξη του σχολείου και του πανεπιστημίου, έστω κι αν πρόκειται πια απλά για parking. Συνεπώς οι αναστολές και οι απωθήσεις (μαζί και τα συμφέροντα) υπέρ της διατήρησης αυτού του “παλιού” συστήματος είναι πολύ ισχυρά, ακόμα κι αν εξίσου ισχυρή είναι η αντίθετη τάση, η Αλλαγή Παραδείγματος.
Θα αναδημοσιεύσουμε ορισμένα αποσπάσματα απ’ το παλιό (εντός ή εκτός εισαγωνικών) κείμενο του Prensky σαν ευκαιρία για σχολιασμό αλλά και σαν αφορμή για μερικές σκέψεις παραπάνω.
Με εντυπωσιάζει το πως, μέσα στον θόρυβο και στις συζητήσεις για την παρακμή της εκπαίδευσης στις ΗΠΑ αγνοούμε τις πιο βασικές απ’ τις αιτίες της. Οι μαθητές μας έχουν αλλάξει ριζικά. Οι σημερινοί μαθητές δεν είναι πια το είδος των ανθρώπων για τους οποίους σχεδιάστηκε κάποτε το εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Οι σημερινοί μαθητές και φοιτητές δεν έχουν αλλάξει απλά σαν ποσότητα σε σχέση με τον παρελθόν, ούτε απλά έχουν αλλάξει την αργκώ τους, τα ρούχα τους, το στυλ τους, όπως έτσι κι αλλιώς συνέβαινε με τις τελευταίες γενιές. Αυτό που συμβαίνει είναι μια πραγματικά μεγάλη ασυνέχεια . Κάποιος θα μπορούσε να μιλήσει για “μοναδική ιδιομορφία” (“singularity” [3Singularity είναι κατ’ αρχήν ένας τεχνικός όρος της φυσικής, και αφορά την ασυνέχεια που μπορεί να εμφανιστεί σ’ ένα κατά τα άλλα ομοιογενές πεδίο, ένα είδος “διαφορετικής κατάστασης” όπου δεν ισχύουν οι συνηθισμένοι νόμοι. Με το ίδιο όνομα ωστόσο, και σε σχέση με τις νέες τεχνολογίες, έχει δημιουργηθεί εδώ και πολλά χρόνια στις ηπα και αλλού μια σύμπραξη τεχνολόγων, νεοφουτουριστών, κοινωνιολόγων και επιχειρηματιών, που ασχολούνται με τον “μελλοντικό κόσμο”, όπου οι νέες τεχνολογίες θα έχουν μεταμορφώσει τα πάντα…]) - ένα γεγονός που αλλάζει τα πράγματα τόσο ριζικά ώστε δεν υπάρχει περίπτωση επιστροφής στο παρελθόν. Αυτή η, ας την πούμε έτσι, “μοναδική ιδιομορφία” είναι η καθιέρωση και πλατιά διασπορά της ψηφιακής τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Οι σημερινοί φοιτητές μας για παράδειγμα αντιπροσωπεύουν την πρώτη γενιά που μεγάλωσε μέσα σ’ αυτές τις νέες τεχνολογίες. Έχουν περάσει όλη τους τη ζωή κυκλωμένοι από (και χρησιμοποιώντας) υπολογιστές, βίντεο παιχνίδια, συσκευές ψηφιακής μουσικής, βιντεοκάμερες, κινητά τηλέφωνα, κι όλα τα υπόλοιπα παιχνίδια και εργαλεία της ψηφιακής εποχής. Ο μέσος σημερινός απόφοιτος κολλεγίου έχει περάσει στην ως τώρα ζωή του λιγότερες από 5.000 ώρες διαβάζοντας, αλλά πάνω από 10.000 ώρες παίζοντας video games (κι ας μην προσθέσουμε τις 20.000 τηλεθέασης). Τα παιχνίδια στους υπολογιστές, τα email, το internet, τα κινητά τηλέφωνα, και τα μηνύματα από απόσταση είναι δομικά στοιχεία της ζωής τους.
Είναι λοιπόν σαφές ότι σαν αποτέλεσμα αυτού του πανταχού παρόντος περιβάλλοντος και της γενικευμένης αλληλεπίδρασής τους μ’ αυτό, οι σημερινοί φοιτητές σκέφτονται - και - επεξεργάζονται - την - πληροφορία - με - ριζικά - διαφορετικό - τρόπο σε σχέση με τις προηγούμενες ανάλογες γενιές. Αυτές οι διαφορές πηγαίνουν πολύ μακρύτερα και πολύ βαθύτερα απ’ όσο υποψιάζονται ή καταλαβαίνουν οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί. “Διαφορετικά είδη εμπειρίας οδηγούν σε διαφορετικές δομές του εγκεφάλου” λέει ο dr. Bruce D. Berry, του Baylor College ιατρικής. Όπως θα δούμε με άλλη ευκαιρία είναι αρκετά πιθανό ότι οι εγκέφαλοι των φοιτητών μας έχουν αλλάξει - και είναι διαφορετικοί απ’ τους δικούς μας - σα συνέπεια του τρόπου με τον οποίο έχουν μεγαλώσει. Όμως άσχετα, τελικά, με το εάν κάτι τέτοιο είναι πράγματι αληθινό, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι οι δικοί τους τρόποι κατανόησης έχουν αλλάξει. Είναι διαφορετικοί. Θα μιλήσω γι’ αυτό στη συνέχεια.
Πως θα ονομάζαμε αυτούς του “καινούργιους” φοιτητές; Κάποιοι αναφέρονται σ’ αυτούς σαν N-gen (απ’ το Net) ή σαν D-gen (απ’ το digital). Αλλά ο πιο χρήσιμος προσδιορισμός που έχω πετύχει ως σήμερα είναι αυτός των Ψηφιακών - Ιθαγενών. Οι σημερινοί φοιτητές μας είναι όλοι “ντόπιοι ομιλητές” της ψηφιακής γλώσσας των υπολογιστών, των video games και του ίντερνετ.
Οπότε τι είμαστε εμείς οι υπόλοιποι; Όσοι από εμάς δεν γεννήθηκαν στον ψηφιακό κόσμο αλλά, σε κάποιο μεταγενέστερο σημείο της ζωής τους, εντυπωσιάστηκαν απ’ αυτόν και υιοθέτησαν αρκετά ή πολλά στοιχεία των νέων τεχνολογιών είναι, και πάντα θα εννοούνται έτσι, Ψηφιακοί - Μετανάστες .
...
Μόνο που το θέμα δεν είναι καθόλου για γέλια. Είναι πολύ σοβαρό, γιατί εάν επρόκειτο να μιλήσουμε για “ένα πρόβλημα”, το μεγαλύτερο τέτοιο που αντιμετωπίζει η εκπαίδευση σήμερα είναι ότι οι καθοδηγητές της, που είναι Ψηφιακοί Μετανάστες και μιλάνε σαν “μητρική” τους μια γλώσσα ξεπερασμένη (την γλώσσα της προ-ψηφιακής εποχής), προσπαθούν να διδάξουν έναν πληθυσμό νέων που μιλάει μια εντελώς διαφορετική γλώσσα.
Κι αυτό οι Ψηφιακοί Ιθαγενείς το καταλαβαίνουν πολύ εύκολα - το σχολείο μοιάζει όλο και συχνότερα σαν ένα μέρος όπου κουβαλήσαμε διάφορους αμόρφωτους ξένους, με βαριά προφορά, να διδάξουν. Οι Ιθαγενείς δεν μπορούν να καταλάβουν καν τι λένε οι Μετανάστες. Τι στην ευχή σημαίνει, τέλος πάντων, “πάρε έναν αριθμό στο τηλέφωνο”;
Μιας και αυτό το ζήτημα αφορά μια ριζοσπαστική αλλαγή, επιτρέψτε μου να τονίσω μερικές απ’ τις πλευρές του. Οι Ψηφιακοί Ιθαγενείς έχουν συνηθίσει να λαμβάνουν τις πληροφορίες με μεγάλη ταχύτητα. Τους αρέσουν οι παράλληλες διαδικασίες και η πολλαπλότητα ενεργειών και καθηκόντων. Προτιμούν να ασχολούνται με τις εικόνες πριν απ’ το κείμενο παρά το ανάποδο. Προτιμούν την τυχαία πρόσβαση (όπως το hypertext). Λειτουργούν καλύτερα όταν είναι δικτυωμένοι. Γουστάρουν την άμεση ικανοποίηση και τις συχνές επιβεβαιώσεις. Προτιμούν τα παιχνίδια απ’ την “σοβαρή” δουλειά.
Αλλά οι Ψηφιακοί Μετανάστες δείχνουν ελάχιστη εκτίμηση γι’ αυτές τις νέες δεξιότητες που έχουν αποκτήσει οι Ιθαγενείς, κι έχουν τελειοποιήσει μέσα από πολλών χρόνων εξάσκηση και διάδραση. Αυτές οι ικανότητες είναι εντελώς ξένες για τους Μετανάστες, που εκπαιδεύτηκαν οι ίδιοι (κι έτσι διδάσκουν) αργά, βήμα - βήμα, σ’ ένα πράγμα κάθε φορά, ατομικά, και (πάνω απ’ όλα) με σοβαρότητα. “Οι φοιτητές μου απλά δεν …. όπως έκαναν άλλοτε” γκρινιάζουν οι εκπαιδευτικοί Ψηφιακοί Μετανάστες. Δεν μπορώ να τους …. ή να τους …. Δεν δείχνουν καμία διάθεση για …. ή για …. (Συμπληρώστε τα κενά, υπάρχει μια μεγάλη γκάμα επιλογών).
...
Δυστυχώς, όμως, για τους Ψηφιακούς Μετανάστες / δάσκαλους, οι νεαροί και οι νεαρές που έχουν μπροστά τους στις σχολικές αίθουσες έχουν μεγαλώσει μέσα στις ταχύτητες των video games και των video clips του MTV. Έχουν εξοικειωθεί με την αμεσότητα του υπερκειμένου, του κατεβάσματος μουσικής, των τηλεφώνων στις τσέπες τους, των αρχείων στους φορητούς υπολογιστές τους, των γρήγορων και άμεσων μηνυμάτων. Το μεγαλύτερο μέρος της νεανικής τους ζωής το έχουν περάσει δικτυωμένοι. Κι έχουν ελάχιστη υπομονή για διαλέξεις, τη λογική βήμα - βήμα, και όλη την παραδοσιακή εκπαιδευτική μεθοδολογία.
Οι Ψηφιακοί Μετανάστες / δάσκαλοι θεωρούν ότι αυτοί που εκπαιδεύονται σήμερα είναι οι ίδιοι όπως πάντα, και πως κατά συνέπεια οι ίδιες μέθοδοι που είχαν επιτυχία στους ίδιους όταν εκπαιδεύονταν είναι κατάλληλες και για τους τωρινούς μαθητές. Αλλά αυτή η υπόθεση δεν ισχύει πλέον. Οι σημερινοί μαθητές είναι διαφορετικοί. “Www.πεινάω.com” είπε ένας φοιτητής σχολής νηπιαγωγών πρόσφατα, την ώρα του μεσημεριανού στη σχολή του. “Κάθε φορά που πάω στο σχολείο πρέπει να μπαίνω σε αναμονή” παραπονιέται ένας άλλος, μαθητής λυκείου αυτός. Τι συμβαίνει; Οι Ψηφιακοί Ιθαγενείς δεν μπορούν να συγκεντρωθούν στο σχολείο ή δε θέλουν; Συχνά, απ’ την οπτική των Ιθαγενών, η μεθοδολογία των Ψηφιακών Μεταναστών που τους κάνουν τα μαθήματα δεν αξίζει της προσοχής τους, σε σύγκριση με οτιδήποτε άλλο απ’ το οποίο έχουν εμπειρία - και τους κατηγορούν απο πάνω ότι είναι αδιάφοροι!!!
...
Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Θα πρέπει οι Ψηφιακοί Ιθαγενείς / μαθητές να μάθουν τους παλιούς τρόπους, ή θα πρέπει οι Ψηφιακοί Μετανάστες / δάσκαλοί τους να μάθουν τους καινούργιους; Δυστυχώς, άσχετα με το πόσο πολύ θα το ήθελαν οι Ψηφιακοί Μετανάστες, είναι εξαιρετικά απίθανο ότι οι Ψηφιακοί Ιθαγενείς θα γυρίσουν στο παρελθόν. Κατ’ αρχήν αυτό είναι απλά αδύνατο - τα μυαλά τους έχουν ήδη διαμορφωθεί διαφορετικά. Επιπλέον μια τέτοια οπισθοδρόμηση αντιβαίνει οτιδήποτε ξέρουμε σχετικά με την πολιτισμική μετανάστευση. Τα παιδιά που γεννιούνται σε οποιοδήποτε νέο πολιτιστικό περιβάλλον (σε σχέση μ’ εκείνο στο οποίο μεγάλωσαν οι γονείς τους) μαθαίνουν το καινούργιο πολύ εύκολα, και αντιδρούν δυναμικά σε οποιαδήποτε επιστροφή στο παλιό. Οι έξυπνοι ενήλικοι μετανάστες παραδέχονται ότι δεν ξέρουν και πολλά για τον καινούργιο κόσμο στον οποίο ζουν, και καταφεύγουν στα παιδιά τους ώστε να μάθουν και να εξοικειωθούν. Ή όχι και τόσο έξυπνοι (ή όχι και τόσο ευέλικτοι) μετανάστες ξοδεύουν τον περισσότερο καιρό τους αναπολώντας το πόσο καλά ήταν τα πράγματα στα “παλιά μέρη” τους.
Συνεπώς, εάν αποκλείσουμε την εκδοχή απλά να σταματήσουμε να προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τους Ψηφιακούς Ιθαγενείς και να τους αφήσουμε να το κάνουν μόνοι τους όταν μεγαλώσουν, πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα. Και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να ξαναεξετάσουμε την εκπαιδευτική μεθοδολογία μας και τα περιεχόμενά της.
Πρώτα, σε ότι αφορά τη μεθοδολογία μας. Οι σημερινοί δάσκαλοι και καθηγητές πρέπει να μάθουν να επικοινωνούν στη γλώσσα και στο στυλ των μαθητών τους. Αυτό δε σημαίνει να αλλάξουν το νόημα όσων γνώσεων είναι σημαντικές, ή να παραιτηθούν απ’ την εκπαίδευση στη σωστή σκέψη. Αλλά σημαίνει ότι θα πρέπει να προχωράνε πιο γρήγορα, λιγότερο με την μέθοδο βήμα - βήμα, περισσότερο εν παραλλήλω, με περισσότερο τυχαίο τρόπο μεταξύ άλλων. Οι εκπαιδευτές, φυσικά, θα ρωτήσουν “Και πως μπορούμε να διδάξουμε την λογική με τέτοιο τρόπο;” Δεν είναι σαφές ακόμα, όμως θα πρέπει να ασχοληθούμε με το να βρούμε τις κατάλληλες απαντήσεις.
Ύστερα, σε σχέση με τα περιεχόμενα. Μου φαίνεται ότι μετά την εξάπλωση της ψηφιακής εμπειρίας και τεχνολογίας υπάρχουν πλέον δύο είδη περιεχομένων. “Κληρονομημένα” περιεχόμενα, και “Μελλοντικά” περιεχόμενα.
Τα “κληρονομημένα” περιεχόμενα περιλαμβάνουν την ανάγνωση, τη γραφή, την αριθμητική, τη λογική σκέψη, την κατανόηση των γραφών και των ιδεών του παρελθόντος, κλπ - όλο το “παραδοσιακό” εκπαιδευτικό υλικό μας. Είναι, βέβαια, ακόμα σημαντικό, αλλά από διαφορετική σκοπιά. Ένα μέρος αυτού του υλικού (ας πούμε η λογική σκέψη) θα συνεχίσει να είναι σημαντικό, όμως άλλα μέρη του (όπως, ίσως, η ευκλίδεια γεωμετρία) θα είναι λιγότερο σημαντικά, στο επίπεδο που είναι τα Λατινικά και τα Ελληνικά.
Τα “μελλοντικά” περιεχόμενα είναι, σε μεγάλο βαθμό, κι αυτό δεν είναι παράξενο, ψηφιακά και τεχνολογικά. Κι ενώ σ’ αυτά περιλαμβάνονται τα software, τα hardware, η ρομποτική, η νανοτεχνολογία, η γενετική, κλπ, περιλαμβάνονται επίσης η ηθική, η πολιτική, η κοινωνιολογία, οι γλώσσες και άλλα που σχετίζονται άμεσα με τα προηγούμενα. Τέτοια “μελλοντικά” περιεχόμενα είναι εξαιρετικά ελκυστικά για τους σημερινούς μαθητές. Όμως πόσοι Ψηφιακοί Μετανάστες / δάσκαλοι είναι έτοιμοι να τα διδάξουν; Κάποιος πρότεινε μια φορά ότι θα πρέπει να επιτρέπεται στα παιδιά να χρησιμοποιούν υπολογιστές στο σχολείο, αλλά υπολογιστές που θα τους έχουν φτιάξει μόνα τους. Είναι μια εξαιρετική ιδέα, ιδιαίτερα ρεαλιστική αν λάβουμε υπ’ όψη τις ικανότητες των σημερινών μαθητών. Αλλά ποιός θα τους διδάξει κάτι τέτοιο;
Σαν εκπαιδευτικοί πρέπει να ασχοληθούμε με το πως θα διδάξουμε μαζί Κληρονομημένα και Μελλοντικά περιεχόμενα, στη γλώσσα των Ψηφιακών Ιθαγενών. Το πρώτο περιλαμβάνει μια μείζονα μετάφραση και αλλαγή μεθοδολογίας· το δεύτερο περιλαμβάνει τα προηγούμενα ΣΥΝ καινούργια περιεχόμενα και τρόπους σκέψης. Δεν είμαι σίγουρος τί είναι το πιο δύσκολο. Το “να μαθαίνεις καινούργια πράγματα” ή το “να μαθαίνεις παλιά πράγματα με καινούργιο τρόπο”; Υποψιάζομαι ότι το δεύτερο είναι το δυσκολότερο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Η συνέλευση του game over που ξεκίνησε πριν χρόνια να διευρευνά αυτήν την κρίση / αναδιάρθρωση, σίγουρα δεν έχει αναγνωριστεί για την πολιτική σημασία αυτού που κάνει.
[ επιστροφή ]
2 - Ολόκληρο το κείμενο υπάρχει στην ιστοσελίδα του game over, στη βιβλιοθήκη. Ο Marc Prensky, σχεδόν 70 χρονών σήμερα, έχει δουλέψει σε διάφορα πόστα σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, την εκπαίδευση, τον σχεδιασμό της στρατηγικής επιχειρήσεων, και το αμερικανικό χρηματιστήριο.
[ επιστροφή ]
3 - Singularity είναι κατ’ αρχήν ένας τεχνικός όρος της φυσικής, και αφορά την ασυνέχεια που μπορεί να εμφανιστεί σ’ ένα κατά τα άλλα ομοιογενές πεδίο, ένα είδος “διαφορετικής κατάστασης” όπου δεν ισχύουν οι συνηθισμένοι νόμοι. Με το ίδιο όνομα ωστόσο, και σε σχέση με τις νέες τεχνολογίες, έχει δημιουργηθεί εδώ και πολλά χρόνια στις ηπα και αλλού μια σύμπραξη τεχνολόγων, νεοφουτουριστών, κοινωνιολόγων και επιχειρηματιών, που ασχολούνται με τον “μελλοντικό κόσμο”, όπου οι νέες τεχνολογίες θα έχουν μεταμορφώσει τα πάντα…
[ επιστροφή ]
