οι ασυγχώρητοι

Η 20η Φλεβάρη θα πρέπει να κηρυχτεί επέτειος: η ταφόπλακα της “αντι-μνημονιακής” πολιτικής φενάκης. Σίγουρα δεν θα γίνει έτσι. Στην ελλάδα τα παραμύθια ζουν πολύ [1Έχουμε θράσος, ε; Εδώ δεν έχει τελειώσει ακόμα ο “χρυσός αιώνας” της Αθήνας• η εκστρατεία του μεγΑλέκου• το βυζαντινό μεγαλείο• η ανακατάληψη της Πόλης• η επανάσταση του ‘21... Ούτε η χούντα δεν τέλειωσε ακόμα... κι εμείς έχουμε το θράσος να λέμε ότι ηττήθηκε πολιτικά η αντιμνημονιακή ρητορική; Ααααααα!....]. Ωστόσο τα γεγονότα είναι σκληρά και πεισματάρικα: γιατί η πιο “αντιμνημονιακή” ever κυβέρνηση που θα μπορούσε να φανταστεί ο ελληνικός μικροαστισμός απέτυχε τόσο πανηγυρικά να υπερασπιστεί “μέχρι τέλους” τις διακηρύξεις / υποσχέσεις της;
Το θεώρημα του γιατί είχαν αποτύχει οι προηγούμενοι κυβερνήτες, ως το σημείο να αυτοκτονήσουν πολιτικοκομματικά (το παράδειγμα του άλλοτε κραταιού πα.σο.κ. δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το κομματικό κόστος που είχαν οι προηγούμενες αποτυχίες...), είναι γνωστό: οι ξένοι τους είχαν “δεμένους” (λόγω “σκανδάλων”) - με απλά λόγια τους εκβίαζαν. Ασφαλώς αυτό το θεώρημα κουβαλάει μεγάλες δόσεις θεωριών συνωμοσίας, και επιπλέον είναι αναπόδεικτο. Αλλά οι της φαιορόζ κυβέρνησης εμφανίζονταν σαν “καθαροί”, άρα δεν τους είχαν “δεμένους”, άρα... Ποια είναι η εξήγηση τώρα; Και τι θέση έχει η όποια εξήγηση μέσα στο γενικό “αντιμνημονιακό” φά(ντα)σμα;
Έχουμε υπ’ όψη ορισμένες απαντήσεις του είδους: “κακή προετοιμασία” (της φαιορόζ κυβέρνησης), “κακή στελέχωση” (του διαπραγματευτικού team). Είναι φανερό ότι τέτοιου είδους απαντήσεις κατάγονται απ’ το ποδόσφαιρο... Υπάρχει και μια άλλη απάντηση: δεν τράβηξε (η φαιορόζ) κυβέρνηση τα πράγματα στα άκρα... δηλαδή δεν πήδηξε απ’ το ευρώ... Πιο περιφραστικά αυτή η γνώμη εκφράζεται σαν “η επιλογή για παραμονή στην ε.ε. και στο ευρώ περιόρισε αναγκαστικά τα περιθώρια διαπραγμάτευσης”: άρα, το “εθνικό νόμισμα” και ό,τι συνεπάγεται το άλμα από ένα “σκληρό” νόμισμα διεθνούς χρήσης σε ένα “μαλακό” νόμισμα εσωτερικής χρήσης, είναι η “φυσική” κορύφωση της “αντι-μνημονιακής γραμμής”... Ή μήπως η “επιστροφή στη δραχμή” είναι το πραγματικό κίνητρο (το μοναδικό κίνητρο που θα μπορούσε να θεωρηθεί όντως “πραγματικό”) της “αντιμνημονιακής γραμμής”, απ’ την αρχή; Θα το δούμε στη συνέχεια.

Σε ένα κείμενό τους στις 25 Φλεβάρη οι Σπ. Λαπατσιώρας, Δημ. Σωτηρόπουλος και Γ. Μηλιός (αν δεν κάνουμε λάθος στελέχη του συ.ριζ.α. και οι τρεις) πλησιάζουν κοντά στην αληθινή απάντηση του “γιατί” απέτυχε η πλέον “αντιμνημονιακή” κυβέρνηση (δεν την ονομάζουν έτσι...) αν και η εξήγησή τους μέσα απ’ την μερικότητά της (ή, ίσως, εξαιτίας αυτής ακριβώς της μερικότητας) είναι σχεδόν εντελώς ξένη μέσα στη γενική κριτική τους (στην κυβέρνηση), μιας και τελικά πρέπει να σώζονται τα κομματικά προσχήματα. Χάνεται, για να μην δημιουργηθεί η απορία “γιατί αυτά τα λέτε τώρα;”· οπότε, έστω και σα σκιά, να διατηρηθεί η γενική ορθότητα της (προηγούμενης) “αντιμνημονιακής” γραμμής. Γράφουν (οι τονισμοί δικοί μας):

...
Η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου καθορίστηκε προφανώς τόσο από εξωτερικούς παράγοντες, το δεδομένο και γνωστό νεοφιλελεύθερο πλαίσιο των “θεσμών”, όσο όμως και από εσωτερικούς, οι οποίοι τελικά έπαιξαν και τον καθοριστικό ρόλο.
Δευτερεύουσα μόνο σημασία έπαιξε η ελλιπής προετοιμασία της κυβέρνησης και οι αντιφατικές τακτικές του υπουργού οικονομικών...
... Εκείνο που καθόρισε την αναδίπλωση της ελληνικής πλευράς ήταν η στρατηγική πολιτική απόφαση για οικοδόμηση συμπαγών σχέσεων κοινωνικής εκπροσώπησης με εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που θεωρούν ως αδιανόητη τη διαταραχή της “ομαλότητας της αγοράς”, τη στιγμή που όλοι γνώριζαν τη σημασία και το χαρακτήρα της αναμέτρησης. Το συζητημένο σενάριο ενός bankrun οφείλει πάντα να εντάσσεται (και άρα να εξετάζεται, πέρα από τις επιμέρους τεχνικές αντιμετώπισης) στο πλαίσιο ενός κοινωνικού συσχετισμού δύναμης. Παράλληλα είναι αδιανόητο να υιοθετείται το επιχείρημα ότι συνέχεια μιας υποτιθέμενης “κατάρρευσης των τραπεζών” θα ήταν η “έξοδος από το ευρώ”, ένα συνάριο μηδενικής πιθανότητας, που αποτέλεσε απλώς “επιχείρημα” των κυβερνήσεων Παπανδρέου - Παπαδήμου - Σαμαρά για να αποδεχθεί η ελληνική κοινωνία τα Μνημόνια, και αποτελεί πάντα “όπλο” ακραίων νεοφιλελεύθερων, τύπου Σόιμπλε.
...

Τι λέει το πιο πάνω απόσπασμα; Ότι η αποτυχία της “σκληρής αντιμνημονιακής διαπραγμάτευσης” της φαιορόζ κυβέρνησης οφείλεται στα συμφέροντα των ψηφοφόρων της, εκείνων δηλαδή που πήραν τον συ.ριζ.α. από ένα μέγεθος του 3,5% συν/πλην και τον πήγαν στο 36%! Γιατί; Επειδή αυτά τα “κοινωνικά στρώματα” (οι μικρομεσαίοι, δες εδώ τα πολλά κεράσια! σ’ αυτό το τεύχος) με τα οποία η Κουμουνδούρου απέκτησε “συμπαγείς σχέσεις εκπροσώπησης”, θεωρούν “αδιανόητη την διαταραχή της ομαλότητας της αγοράς”... Θεωρούν, δηλαδή, αυτά τα κοινωνικά στρώματα, εντελώς εχθρικά προς τα συμφέροντά τους, τα εξής: την κατάρρευση των τραπεζών (“bankrun”), την “εξαφάνιση της αγοράς” για ένα διάστημα, κλπ κλπ...
Οι συγγραφείς συνεχίζουν με κάτι που μας φαίνεται πρωτότυπο (στα όρια του αδιανόητου) και πάντως είναι αστήρικτο μέσα στο κείμενο της κριτικής τους. Ότι, δηλαδή, η “διατάραξη της ομαλότητας της αγοράς” (μέσα απ’ την κατάρρευση των τραπεζών και τα υπόλοιπα) δεν συνεπάγεται “έξοδο από το ευρώ”, και πως, κατά συνέπεια, μια τέτοια “διατάραξη” δεν θα ανάγκαζε μια άλλη κυβέρνηση να αναδιπλωθεί, αφού αυτή η άλλη κυβέρνηση θα στηριζόταν σε άλλα κοινωνικά στρώματα (σε άλλους “κοινωνικούς συσχετισμούς δύναμης”).
Σε ποια άραγε; Ας το αφήσουμε...

Είναι αλήθεια όμως. Ενόσω το 80% του “ελληνικού λαού” (σύμφωνα με τους δημο(σ)κόπους...) θαύμαζε και στήριζε την “σκληρή γραμμή” της φαιορόζ κυβέρνησης προς τους “εταίρους”, το ίδιο 80%, ή το 70%, ή το 90% άδειαζε τις τράπεζες απ’ τις καταθέσεις του, οδηγώντας τες καθημερινά όλο και πιο κοντά στο σημείο της κατάρρευσης [2Για να το ξεκαθαρίσουμε. Είναι τέτοιος ο τρόπος που λειτουργούν οι τράπεζες από τότε που δημιουργήθηκαν σαν οικονομικός μηχανισμός ώστε μια μαζική απόσυρση ακόμα και ενός μέρους των καταθέσεων τις οδηγεί σε κατάρρευση, άσχετα απ’ το χρησιμοποιούμενο νόμισμα. Εάν οι καταθέτες, για οποιονδήποτε λόγο, πραγματικό ή φανταστικό, θεωρήσουν ότι “οι καταθέσεις τους κινδυνεύουν” και ορμήξουν να τις αποσύρουν, οποιαδήποτε τράπεζα “βουλιάζει”. Το κρίσιμο για την ομαλή λειτουργία τους είναι η “εμπιστοσύνη”! Μεταφυσική έννοια, ναι - και τόσο κεντρική για την καπιταλιστική ομαλότητα...]. Τραβούσε, δηλαδή, το χαλί κάτω απ’ τα πόδια αυτής της “ηρωϊκής” κυβέρνησης. Κι όταν, στις 19 Φλεβάρη, η ε.κ.τ. προειδοποίησε ανεπίσημα (όπως όφειλε να κάνει) ότι αν δεν σταματήσει αυτή η χρηματική αιμορραγία των ελληνικών τραπεζών (πως θα μπορούσε να σταματήσει το κακό; μέσω της “αναδίπλωσης”...) τότε την (καθαρά) Δευτέρα το βράδυ η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να ανακοινώσει περιορισμούς στις αποσύρσεις χρημάτων απ’ τις τράπεζες (πράγμα που θα οδηγούσε την Τρίτη, την Τετάρτη, την Πέμπτη, την Παρασκευή σ’ ένα τεράστιο κύμα πανικού...), τότε λοιπόν, η φαιορόζ κυβέρνηση αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί...
Κανείς δεν βγήκε, κι ούτε πρόκειται να βγει να κατηγορήσει τον ελληνικό “λαό” για αναισχυντία, για πεμπτοφαλαγγίτικη στάση και συμπεριφορά! Όλοι τον αγαπάνε αυτόν τον “λαό”, αφού θέλουν τις ψήφους και τον θαυμασμό του. Και κανείς δεν πρόκειται είτε να εξετάσει αυτήν την συμπεριφορά σαν τέτοια, είτε να την αναλύσει μέσα στην γενική (καπιταλιστική) κατάσταση, στην ελλάδα και παντού στον αναπτυγμένο καπιταλιστικά κόσμο: το ζήτημα είναι τόσο σοβαρό ώστε καταλήγει κάτω-απ’-το-χαλί, απ’ όλους τους αριστερούς, ακροαριστερούς κλπ “φίλους του λαού”. Αλλά αυτό δεν ισχύει για εμάς!

αντιφάσεις;

Υπάρχουν κάμποσοι, και μέσα στην τωρινή φαιορόζ κοικοβουλευτική σύμπραξη και απ’ έξω, που φλυαρούν και θα συνεχίσουν να φλυαρούν για την “εθνική απελευθέρωση” (του ελληνικού καπιταλισμού...) που θα έρθει με την “έξοδο” απ’ το ευρώ και την ε.ε.. Στα μυαλά αυτών των ανθρώπων αυτή η “έξοδος” έχει πάρει τις μυθικές διαστάσεις της άλλης “εξόδου”, της βιβλικής: υπάρχει μια “γη της επαγγελίας” που περιμένει στο βάθος του δρόμου, ακόμα κι αν ο δρόμος είναι γεμάτος κακουχίες...
Αλλά ο τιμημένος και δοξασμένος ελληνικός λαός έχει εντελώς διαφορετική άποψη. Αυτή η άποψη δεν φαίνεται απ’ τις δημοσκοπήσεις, όπου ο καθένας μπορεί να λέει δωρεάν ό,τι θέλει· ούτε απ’ τα πύρινα κηρύγματα εδώ κι εκεί. Ο ελληνικός λαός ψηφίζει “υπέρ του ευρώ” κάθε φορά (κι έχει γίνει δύο ή τρεις φορές μέσα στα τελευταία 5 χρόνια) που θεωρεί ότι υπάρχει κίνδυνος. Είτε να καταρρεύσουν οι τράπεζες “κλείνοντας” τις καταθέσεις του στα λογιστήρια τους, είτε να βγει το ελλαδιστάν απ’ την ευρωζώνη. Είμαστε μάλιστα εντελώς σίγουροι πως το ίδιο κάνουν (: αποσύρουν τις καταθέσεις τους απ’ τις ελληνικές τράπεζες) και όλοι οι σκληροί “επαναστάτες” διάφορων κομμάτων και οργανώσεων της αριστεράς (ή της δεξιάς) που κοιμούνται και ξυπνούν με την ίδια ρητορεία στο κεφάλι: ουστ παλιό ε.ε., ουστ παλιοευρώ.
Αυτή η σταθερή ως τώρα και κρυφή (καθ’ ότι “ιδιωτική”) ψήφος εμπιστοσύνης στο ευρώ δεν είναι παράλογη. Μπορεί ο ελληνικός λαός να μην έχει μνήμες καλπάζοντα πληθωρισμού (αν και στη δεκαετία του ‘80, επί δραχμής, “έπαιζαν” κάτι 15% ή και παραπάνω...), έχει όμως ενστικτώδικες γνώσεις καπιταλιστικής πολιτικής οικονομίας. Το “σκληρό” ευρώ, το οποίο μάλιστα δεν είναι συνάλλαγμα για το πορτοφόλι του αλλά νόμισμα καθημερινής χρήσης, είναι αυτό που του επιτρέπει (του ελληνικού λαού) να επιχορηγεί γυιούς και κόρες που σπουδάζουν στην ευρώπη ή στην αμερική - η εποχή της δραχμής είχε πολύ μεγάλες δυσκολίες: περιορισμούς στην εξαγωγή συναλλάγματος, μαύρη αγορά (δολαρίων, μάρκων, φράγκων, κλπ). Το “σκληρό” ευρώ είναι που του επιτρέπει (του ελληνικού λαού) να κάνει ταξίδια όπου θέλει στο εξωτερικό - η εποχή της δραχμής ήταν εποχή ευρωπαϊκής αλητείας μόνο για τους φίλους του magic bus και των τραίνων (ωραίοι καιροί, άλλοι καιροί...). Το “σκληρό” ευρώ του επιτρέπει να απολαμβάνει, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, διάφορα εισαγώμενα, που δεν είναι μόνο τα λεμόνια αργεντινής, αλλά και τα ανταλλακτικά των ι.χ. οχημάτων, το μηχανολογικό υπόστρωμα του νέου παραδείγματος (υπολογιστές, ρομπότ, γκάτζετ χειρός), τα παντεταρισμένα φάρμακα και τα ιατρικά υλικά και μηχανήματα - η δραχμή θα τα έκανε απλησίαστα. Το “σκληρό” ευρώ τέλος επιτρέπει (σε ένα καλό τμήμα του ελληνικού λαού) να “απασχολεί” μετανάστες εργάτες και μετανάστριες εργάτες αντί να δουλεύουν σ’ όλες αυτές τις “βρωμοδουλειές” γυιοί και κόρες, χάνοντας κάθε κύρος κι ελπίδα σ’ αυτή τη μάταιη ζωή.
Δεν είναι “επαναστατικές” οι ενστικτώδικες γνώσεις καπιταλιστικής πολιτικής οικονομίας του ελληνικού λαού. Δεν είναι, όμως, και άκυρες. Γι’ αυτό, κάθε φορά που νοιώθει ότι κινδυνεύει να ξεπέσει χρηματικά (είτε έχοντας τα λεφτά του κλειδωμένα στα κεντρικά θησαυροφυλάκια των τραπεζών είτε κυλώντας στην “δραχμούλα”) αντιδρά αδιαπραγμάτευτα. Εάν οι καταθέσεις του είναι μικρές (5, 10, 15 χιλιάρικα) τις κρύβει στο σπίτι του: αυτή είναι η περίπτωση μισθωτών (ακόμα και χαμηλόμισθων που καταφέρνουν να βγάζουν “κάτι στην άκρη”), συνταξιούχων (ακόμα και χαμηλοσυνταξιούχων που καταφέρνουν να κρατάνε ένα μικρο απόθεμα για τα “χειρότερα”). Αν είναι μεγάλες (100, 150, 200 χιλιάρικα) τις μεταφέρει σε ασφαλή σημεία, είτε τραπεζικές θυρίδες είτε, ακόμα καλύτερα, τράπεζες εκτός συνόρων. Αν είναι ενδιάμεσα αυτοσχεδιάζει [3Από ειδησειογραφικό site:
"...Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, η προηγούμενη εβδομάδα ήταν μια από τις δυσκολότερες των τελευταίων μηνών και εκτιμούν ότι οι εκροές καταθέσεων ανήλθαν στα 3,5 δισ. ευρώ. Η εικόνα επιδεινώθηκε ραγδαία μετά την αποτυχία του Eurogroup της Δευτέρας, 16 Φεβρουαρίου, να επιτευχθεί συμφωνία, με τις καταθέσεις να μειώνονται καθημερινά υπό τον φόβο ενός αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, την περασμένη Παρασκευή [σ.σ.: 20/2] η μείωση των καταθέσεων προσέγγισε το 1 δισ. ευρώ. Σημειώνεται ότι από το τέλος Οκτωβρίου μέχρι σήμερα, οι καταθέσεις έχουν μειωθεί περίπου κατά 23 δισ. ευρώ, αποτέλεσμα αρχικά της πολιτικής αβεβαιότητας, κατόπιν της αποτυχίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και τώρα λόγω της ανησυχίας για την κατάληξη των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών, η πλειονότητα των παραπάνω κεφαλαίων, σε ποσοστό άνω του 80%, έχει παραμείνει στη χώρα (κυρίως σε θυρίδες, σεντούκια και αμοιβαία κεφάλαια) και μόνο 20% έχει μετακινηθεί σε ξένες τράπεζες..."].
Αξίζει, για να υπάρχει μια πιο ολοκληρωμένη και έντιμη ιδέα, να θυμίσουμε ότι πριν 40 ή 50 χρόνια, όπου ο “τραπεζικός τομέας” ήταν (σε σύγκριση με την σημερινή κατάσταση) υπανάπτυκτος, από κοινωνική άποψη τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά. Και τότε (κυρίως τότε!!!) υπήρχαν στα τραπεζικά ταμεία αποταμιεύσεις μισθωτών. Όμως δεν πληρώνονταν οι μισθοί μέσω τραπεζών. Τώρα, που συμβαίνει έτσι, είναι συνηθισμένο να μην “τραβάνε” οι μισθωτοί όλον τον μισθό τους μονομιάς· που σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή, ειδικά στις αρχές και στα μέσα κάθε μήνα, πέρα απ’ τις καταθέσεις υπάρχουν “παρκαρισμένοι” στις τράπεζες και μισθοί. Πράγμα που απ’ την μια έχει μεγαλώσει κατά πολύ τον κοινωνικό “κύκλο” όσων ενδιαφέρονται για την “τύχη” των τραπεζών, και απ’ την άλλη εντείνει την αδιαλλαξία τους σε περίπτωση πιθανολογούμενης “κρίσης ρευστότητας”.

Είναι αντιφατικό, ύστερα απ’ όλα αυτά, το ότι ο ελληνικός λαός “στήριζε” χειμωνιάτικα τον epic κυρ Γιάνη και τον boy κυρ Αλέξη, φουσκώνοντας με “εθνική υπερηφάνεια”, την ίδια στιγμή που τους υπονόμευε πρακτικά; Από πρώτη ματιά ναι. Αν το ψάξει κανείς λίγο παραπάνω όμως δεν πρόκειται για αντίφαση. Πρόκειται για μικροαστισμό, και τον ηθικό, ιδεολογικό, συναισθηματικό διπολισμό της μικροαστικής ζωής. “Απ’ έξω κούκλα - απο μέσα πανούκλα” λέει μια παροιμία. Από ‘δω η κυρία μου - απο ‘δω το αίσθημά μου όπως τάλεγε ένα λαϊκό σουξέ των ‘90s. Και φόβοι - για - το - αύριο, και ποδοσφαιρικό feeling. Και σύμπλεγμα εθνικής κατωτερότητας και το αναποδό του, θηριώδης έως εγκληματική εθνική υπεροψία... Το γεγονός ότι οι ταλαντώσεις και οι παράνοιες των μικρομεσαίων οφείλονται στην “ενδιάμεση” θέση τους στην πυραμίδα της κοινωνικής ιεραρχίας (δεν είναι στο ύψος της μπουρζουαζίας όπου θα ήθελαν να βρίσκονται, δεν είναι και στον εργατικό πάτο όπου φοβούνται μην πέσουν) έχει εξηγηθεί πολύ καλά από τους θεωρητικούς και πολιτικούς μας προγόνους, οπότε δεν θα πούμε τίποτα εδώ. 
Όμως αυτά είναι τα “κοινωνικά στρώματα” που στην ελλάδα, υπό ομαλές δημοκρατικές συνθήκες, φτιάχνουν (ή γκρεμίζουν) κόμματα εξουσίας! Αυτά είναι τα “κοινωνικά στρώματα” που διψούσαν για “ερμηνείες της κρίσης” του είδους “δημόσιο χρέος” - “μνημόνιο” - “ξένοι δυνάστες” - “τρόικα” - “Μέρκελ” ανταμείβοντας τους πιο πειστικούς και καπάτσους με προοπτική εξουσίας. Αυτά είναι τα “κοινωνικά στρώματα” που αναθέτουν την ικανοποίηση των συμφερόντων τους που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το κράτος σε “σωτήρες πατέρες”, και τώρα σε super heroes διαφόρων fiction.

η πετυχημένη “γραμμή”

Η κατασκευή της δήθεν “σκληρής αντίθεσης” μεταξύ “μνημονιακών” (δηλαδή: προδοτών) και “αντιμνημονιακών” (δηλαδή: ελευθερωτών) αυτά τα 5 χρόνια διαχείρισης της κρίσης στην ελλάδα ήταν πετυχημένη όχι επειδή εξηγούσε στ’ αλήθεια οτιδήποτε αλλά επειδή ήταν αφόρητα επαρχιώτικη: ταίριαζε γάντι στην παλιά (;) μυθολογία της “ψωροκώσταινας”, του “λαού που στενάζει κάτω απ’ την μπότα των ξένων”. Διάφοροι λακέδες των ντόπιων αφεντικών, δημαγωγοί και ειδικοί του μαζικού ψυχολογικού πολέμου, κούρντισαν κατάλληλα τα ελληνικά μικροαστικά κόμπλεξ, φτιάχνοντας διάφορες έννοιες, αλληγορίες, ιστορικές αναλογίες. Η “ελλάδα είναι πειραματόζωο” είπαν και ξαναείπαν. “Η χούντα δεν τελείωσε το ‘73” είπαν και ξαναείπαν, για να δώσουν ένα αριστερό άρωμα στην ανανέωση του θεωρήματος της “εξάρτησης”. Οι έλληνες μικροαστοί, είτε μισθωτοί που έμειναν άνεργοι, είτε άλλοι που έχασαν μέρος του μισθού τους, είτε συνταξιούχοι στα χαμηλά της ιεραρχίας, ΔΕΝ σήκωσαν ούτε μια στιγμή το κεφάλι τους, αυτά τα 5 χρόνια, για να δουν ότι σε άλλα ευρωπαϊκά καπιταλιστικά κράτη (όπως η ισπανία, η ιταλία, η πολωνία, τα βαλτικά κράτη, ακόμα και η γαλλία και η γερμανία) εφάρμοσαν και εφαρμόζουν αντίστοιχες “πολιτικές” ΧΩΡΙΣ κανένα “μνημόνιο”, καμία “τρόικα”, καμία “έξωθεν επιβολή”. Κράτησαν το κεφάλι τους μέσα στην εθνική, μικροαστική ιδεολογική άμμο - κι αυτό ήταν ιδιαίτερα βολικό για τα ντόπια αφεντικά. Στην εποχή, υποτίθεται, του “παγκόσμιου χωριού” (ελέω internet...[4Πόσοι έλληνες, άραγε, ψωνίζουν μέσω internet, και πόσοι απ’ αυτούς συνειδητοποιούν ότι αυτή η “ευκολία” - μαζί με τις εμφανώς φτηνότερες τιμές - κλείνει τα εμπορικά; Ε;]) ΔΕΝ είχαν κανένα λόγο (: κανένα συμφέρον) να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπήρξε ούτε υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο “εθνικό” ελληνικό πρόβλημα (εκτός, φυσικά, απ’ την συγκρότηση του ντόπιου καπιταλισμού σαν τέτοιου!) αλλά, τόσο στην κρίση όσο και στην διαχείρισή της, υπήρχε και έγινε ακόμα πιο έντονη μια ταξική πόλωση.
Ενώ οι “μνημονιακοί” ευαγγελιστές επέμεναν (και τώρα πια κρατάνε όλες τις αποδείξεις στα χέρια τους, εξαιτίας της φαιορόζ “αναδίπλωσης”) ότι η διαχείριση της κρίσης είναι ένα αναγκαίο πέρασμα “εθνικών δοκιμασιών” για να ξανάρθει η “εθνική ανάπτυξη”, οι “αντιμνημονιακοί” ινστρούκτουρες (της αριστεράς αλλά και της δεξιάς) επέμεναν (και κάμποσοι θα συνεχίσουν...) ότι η “εθνική ανάπτυξη” χρειάζεται πρώτα απ’ όλα “εθνική απελευθέρωση”: εθνικό νόμισμα, εθνική οικονομική πολιτική, κλπ κλπ. Οτιδήποτε βαφτίζεται “εθνικό” αποκτάει μεταφυσική διάσταση στο φαντασιακό της συντριπτικής πλειοψηφίας των ελλήνων. Μπορεί να αντιπαραθέτουν ένα “εθνικό” με ένα άλλο “εθνικό” (οι δοκιμασίες απ’ την μια, η απελευθέρωση απ’ την άλλη), αλλά θα κάνουν ό,τι μπορούν και οι μεν και οι δε, ο καθένας απ’ τις θέσεις του, για να μην ρηγματώσει και να μην πολωθεί ταξικά ο κόσμος τους. Καθόλου παράξενο αφού, 99 φορές στις 100, απ’ το 1974 και μετά, εκείνοι που διαμορφώνουν και την “αληθινή εξήγηση του κόσμου” είναι μικροαστικής και μεσοαστικής καταγωγής...

Πετυχημένη, λοιπόν, για 5 χρόνια η καριέρα της “αντιμνημονιακής” λύτρωσης. Ένα απ’ τα βασικά ελαττώματα της κατασκευής, βέβαια, είναι πως η ανώτατη στιγμή της είναι (υποχρεωτικά) μια κυβέρνηση που, σαν άλλος μεγΑλέκος θα κόψει όλους τους κόμπους. Ε, αυτή η κυβέρνηση ήρθε - μαζί με την “ελπίδα”! Στις 25 Γενάρη. Η fiction κράτησε λιγότερο από μήνα. Στις 21 Φλεβάρη έγινε σαφές ότι ακόμα και η πιο “νωπή λαϊκή εντολή”, ο πιο ποζεράς υπουργός οικονομικών και οι πιο “αυθόρμητες” συγκεντρώσεις συμπαράστασης στην πιο “αντιμνημονιακή” κυβέρνηση της ευρώπης και του πλανήτη, δεν είναι ικανά να κουνήσουν ούτε ένα βότσαλο απ’ την καπιταλιστική πραγματικότητα. Μ’ άλλα λόγια αποδείχθηκε (αλλά σε ποιούς;) ότι όλα αυτά δεν έχουν καμία αξία και σχέση με τους ταξικούς συσχετισμούς δύναμης· αυτούς που αν αλλάξουν σοβαρά τότε και μόνον τότε απειλούνται στ’ αλήθεια τ’ αφεντικά.
Όμως η 20η Φλεβάρη δεν ήταν, έτσι απλά, “αδυναμία της κυβέρνησης”! Ήταν το σημείο τελικής κατάρρευσης [5Το σημείο της αρχικής κατάρρευσης ήταν το “πας για ύπνο με πρώτη φορά αριστερά και ξυπνάς με ακροδεξιούς στα υπουργεία - και δεν έγινε πραξικόπημα μέσα στη νύχτα”...] της “αντιμνημονιακής γραμμής” - της ίδιας πάνω κάτω που είχαν τόσο η (δήθεν) “αριστερή” εσωκομματική αντιπολίτευση όσο και διάφοροι εξωκοινοβουλευτικοί σχηματισμοί της αριστεράς (τύπου αντ.αρ.συ.α. [6Η αντ.αρ.συ.α., αφού πρώτα με “σωστή και ισορροπημένη πολιτική συμμετοχής στις κινητοποιήσεις με σαφώς όμως διακριτή τοποθέτηση υπέρ της διαγραφής του χρέους, της ρήξης και εξόδου απ’ την ε.ε.” έβαλε το λιθαράκι της στην υποστήριξη της “σκληρής βαρουφάκιας διαπραγμάτευσης” (“σιγά μη χάσουμε το πλήθος”!), θεωρεί πως μπορεί να κεφαλοποιήσει αυτό που θεωρεί “αντιε.ε. τάση” των ψηφοφόρων μετά την κυβερνητικη προδοσία. Ένα σχετικό άρθρο στην εφ. “πριν” στις 22 Φλεβάρη τελειώνει με την εξής παράγραφο:
"...Η μεταφυσική απολυτοποίηση της βαθμιαίας εξέλιξης και η παραγνώριση των εκρηκτικών στιγμών της (όχι απαραίτητα του μεγέθους και της έντασης της επαναστατικής κατάστασης), στις οποίες αυξάνεται ανισόμετρα η ανάπτυξη και ριζοσπαστικοποίηση της συνείδησης και των αγώνων, δεν έχει μόνο γνωσιολογική σημασία αλλά και πολιτική, αφού η μη διάγνωση εκρηκτικών στιγμών αποκλείει και την πολιτική αξιοποίησή τους. Τέτοια φαινόμενα έντονης ανάπτυξης συνειδήσεων και αγώνων (με ανεπάρκειες και αντιφάσεις) εμφανίστηκαν το 2011-2012 και σε μικρότερο βαθμό στις σημερινές κινητοποιήσεις."
Πρέπει να είναι κανείς πολύ μυημένος στην αργκώ του επαναστατικού απελευθερωτικού ιερατείου για να καταλάβει κάτι τις από τέτοια βαθυστόχαστα. Θυμίζουν όμως ένα σύνθημα που φώναζαν αριστεριστές, σε διαδηλώσεις, στα τέλη της δεκαετίας του ‘70: όχι στην άρση των κάθετων τομών! (!!!). Κι όποιος κατάλαβε κατάλαβε.]). Γιατί το βασικό αίτιο της αναδίπλωσης είναι το ίδιο το κοινωνικό υποκείμενο που αγκάλιασε και λάτρεψε την “αντιμνημονιακή” ρητορεία, μαζί με τις “αντιε.ε.” και “αντιευρώ” δήθεν αγριάδες· αυτό το κοινωνικό υποκείμενο και τα πραγματικά του συμφέροντα ήταν η αληθινή αιτία. Με τις “αντιφάσεις” του θα έλεγε κάποιος; Με τον διπολισμό και την διπλοπροσωπία του θα απαντούσαμε.
Και δεν θα μπορούσε να έχει γίνει αλλιώς. Ένα άλλο κοινωνικό υποκείμενο, η συνειδητοποιημένη σύγχρονη εργατική τάξη (... για παράδειγμα....) δεν θα ήταν καθόλου αυτοκτονική ώστε να “φάει” την “αντιμνημονιακή” εθνική / διαταξική ενότητα, ούτε θα ήταν ανόητη ώστε να στοχεύει στη “δημιουργία κυβέρνησης” (για να σωθεί) - ούτε τώρα, ούτε σε 10 χρόνια... Ένα άλλο κοινωνικό υποκείμενο, η τάξη μας, για να καταφέρει να ανέβει στο προσκήνιο της ιστορίας, θα ήταν αρκετά έξυπνο ώστε να καταλάβει την δύναμη που έχει σε συνθήκες κρίσης και αναδιάρθρωσης η δυναμική, μαχητική, πρακτική εργατική αντιπολίτευση. Και, φυσικά, δεν θα έφτιαχνε (ούτε θα έψαχνε...) συμμαχίες με άλλες κυβερνήσεις, αλλά μόνο με τους υπόλοιπους σύγχρονους εργάτες και εργάτριες της ευρώπης. Χωρίς κρατικούς συνδικαλιστές, χωρίς κόμματα του κράτους και του κεφάλαιου, χωρίς αναθέσεις και κοινοβουλευτισμούς, όσο δύσκολο κι αν ήταν κάτι τέτοιο.

Μετά την κατάρρευση της “αντιμνημονιακής γραμμής” άρχισε ν’ ακούγεται, διακριτικά είναι η αλήθεια, ένα άλλο δίπολο: λιτότητα - αντιλιτότητα. Τα 5 χρόνια της κυριαρχίας του διπόλου μνημόνιο - αντιμνημόνιο η λιτότητα ήταν μια μικρή λεπτομέρεια. Και σωστά [7Τα καταραμένα “μνημόνια” περιλάμβαναν πολλά μέτρα που δεν είχαν καμία σχέση με λιτότητα. Ας πούμε το “άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων”. Ή την ριζική αλλαγή των μηχανισμών, για να φορολογούνται αποτελεσματικά οι πλούσιοι. Συνεπώς η εφεύρεση και η χρήση του “αντι-μνημόνιου” δεν ήταν μια διευρυμένη εκδοχή του “αντι-λιτότητα”, αλλά το διαταξικό χώνεμα (και η ακύρωση) των εργατικών συμφερόντων μέσα στα συμφέροντα των μικροαστών, των μεσοαστών, ακόμα και των μεγαλοαστών.]. Αλλά δεν είμαστε καθόλου σίγουροι πως η αντικατάσταση της ρητορικής περί “μνημονίου” με την μισορητορική περί “λιτότητας” αποτελεί κάποια ουσιαστική αλλαγή στα συμφέροντα που πρέπει να υπηρετήσει η φαιοροζ κυβέρνηση. Μάλλον πρόκειται για ένα αμήχανο “πέταγμα της μπάλας έξω” σε σχέση με την προηγούμενη ρητορική που είναι ακόμα πολύ φρέσκια.

κάτι παράπλευρες απώλειες

Το “αντιμνημόνιο” (και το “αντιε.ε. - αντιευρώ”) είναι πολιτική, πολιτική που εξυπηρετούσε την εθνική ενότητα και τα συμφέροντα των θιγμένων μικρομεσαίων (γιατί υπάρχουν κι άλλοι που ωφελήθηκαν τα μέγιστα αυτά τα χρόνια...)· αυτά τα καταλαβαίνουμε, μας είναι εχθρικά, δεν καταφέραμε όμως να τα εμποδίσουμε στον απαιτούμενο βαθμό.
Τι γίνεται τώρα όταν για τις ανάγκες μιας τέτοιας (καθεστωτικής) πολιτικής επιστρατεύεται και θεωρία, και μάλιστα υποτίθεται “μαρξιστική”, “λενινιστική”, κλπ; Γίνεται, και συγχωρείστε μας τους χαρακτηρισμούς, η αποθέωση της “επαναστατικής” θεολογίας.
Φυσικά δεν έχουμε καμία όρεξη να διεκδικήσουμε κάποιου είδους προπατορική θεωρητική / αναλυτική ορθότητα. Όμως η εργατική / ανταγωνιστική κατανόηση της κρίσης, της διαχείρισής της, των αιτίων και των σκοπών της δεν υστερεί καθόλου σε θεωρητικό οπλοστάσιο - και δεν κακοποιεί τίποτα. Οι “ροές χρήματος”, οι κατανομές του, οι “πυκνώσεις” και οι “αραιώσεις”, οι συγκεντρώσεις και οι εξαφανίσεις του (του χρήματος), ακόμα και οι διαφορετικές μορφές που παίρνουν αυτές οι κατανομές (μισθός, επιχειρηματικό κέρδος, τόκος, πρόσοδοι, κλπ) διατρέχουν και διαμορφώνουν την ταξική διαστρώματωση των καπιταλιστικών σχηματισμών, και δεν μπορεί να είναι άσχετες μ’ αυτήν. Δεν μπορούν, επίσης, να διαφοροποιηθούν αυτές οι ροές ή οι μορφές τους χωρίς σκληρό ταξικό πόλεμο (ακόμα και ο πόλεμος των αστών κατά των γαιοκτημόνων ήταν τέτοιος) παρότι, φυσικά, η σύγκρουση των τάξεων επεκτείνεται πολύ μακρύτερα απ’ τις κατανομές και τις μορφές του “γενικού ισοδύναμου”. Η μόνη εύλογη αντίθεση θα ήταν αυτή “μισθός εναντίον τόκου (και κέρδους)”.
Επειδή η ιδεολογική αξία του μικροαστισμού και των παραγώγων του, όπως το δίπολο ζωής και θανάτου “μνημόνιο - αντιμνημόνιο”, είναι να ακυρώνει οποιαδήποτε ταξική πόλωση, είναι αυτός και μόνον αυτός που μπορεί να “παράξει” (και να προσκυνήσει) τόσο την κεντρικότητα του “δημόσιου χρέους” (σαν μιας μορφής που αφορά, λίγο πολύ, τους πάντες) όσο και την εθνικοποίηση του ως “προβλήματος”. Είναι φάρσα, αλλά η αντιμνημονιακή “θεωρία” την παρουσιάζει σαν αλήθεια: οι καπιταλιστικές κρίσεις οφείλονται λέει το παραμύθι (το επιβεβαιώνουν και οι λακέδες τεχνικοί της εξουσίας, όπως οι οικονομολόγοι) στις “ανισομέρειες” της “εθνικής ανάπτυξης” μεταξύ διαφορετικών κρατών!... Όχι βέβαια! Έτσι μπορούν να συσκευαστούν και να πουληθούν οι καπιταλιστικές κρίσεις / αναδιαρθρώσεις, ειδικά όταν είναι δομικές, και ακόμα πιο ειδικά όταν πρόκειται να λυθούν με ενδοκαπιταλιστικούς / διακρατικούς πολέμους και μεγάλης έκτασης καταστροφή. Αλλά δεν οφείλονται σε εθνοκρατικές “ανισότητες” (ή “προδοσίες”...). Οφείλονται στις υποχρεωτικές ανισορροπίες (κερδοφορίας...) μεταξύ διαφορετικών καπιταλιστικών τομέων, υποχρεωτικές ανισορροπίες μεταξύ διαφορετικών καπιταλιστικών τομέων ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΑΤΡΙΔΑ! Κι αυτές οι ανισορροπίες, με τη σειρά τους, οφείλονται στην ανισορροπία μεταξύ της απόσπασης της υπεραξίας και της πραγματοποίησής της· μ’ άλλα λόγια στη δομική καπιταλιστική αντινομία μεταξύ της κοινωνικής παραγωγής του πλούτου και της ατομικής ιδιοποίησής του. Γι’ αυτό “καπιταλισμός” και “κρίσεις” (άλλοτε κυκλικές και άλλοτε δομικές) είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, αδιάφορο εάν πρόκειται για “εθνικό” ή “διεθνές” νόμισμα”, αδιάφορο εάν πρόκειται για τον 19ο, τον 20ο ή τον 21ο αιώνα! Είναι δύσκολο, άραγε, να καταλάβει κανείς ότι στη διάρκεια της τελευταίας κρίσης / αναδιάρθρωσης οι χαμένοι ΔΕΝ είναι η “ελλάδα” ή η “ιταλία” ή η “πορτογαλία”, ούτε απ’ την άλλη κερδισμένοι η “γερμανία” ή η “φινλανδία”, αλλά πως χαμένοι είναι το μεγαλύτερο μέρος των σύγχρονων εργατών και στην ελλάδα, και στην ιταλία, και στην γερμανία, και στις ηπα, και στη συρία, και στην αίγυπτο, και... και... και · ενώ κερδισμένοι είναι οι τραπεζίτες, το μεγαλύτερο μέρος των αφεντικών, οι ιδιοκτήτες “ακινήτων” αξιών, οι βαρώνοι του οργανωμένου εγκλήματος... είναι δύσκολο αυτό; Και είναι δύσκολο αυτή η στοιχειώδης επίγνωση να οδηγήσει στην κατανόηση του γιατί συμβαίνει έτσι; Όχι, δεν είναι δύσκολο. Γίνεται δύσκολο, αδιανόητο, χάρη στη μικροαστική ιδεολογική ηγεμονία, και χάρη στις θεωρητικές διαστροφές.
Από λειτουργική άποψη όλες οι δομικές κρίσεις / αναδιαρθρώσεις του καπιταλισμού είναι παραλλαγές εκδήλωσης των ίδιων βασικών αντινομιών. Από πολιτική και ιδεολογική άποψη όμως το πράγμα σηκώνει διαχείριση· κι αυτή ήταν η μεγάλη επιτυχία του να σερβιριστεί και να γίνει ευμενώς αποδεκτή η τωρινή όξυνση της κρίσης σαν “κρίσης δημόσιων χρεών”. Τι είναι “χρέος”; Μια μορφή των χρηματικών ροών· αλλά όποιος την ανάγει σε “αιτία” δεν μπορεί να πει τίποτα περισσότερο. Αντίθετα θα συσκοτίσει τα πάντα. Ένας χαμηλόμισθος που αναγκάστηκε να πάρει ένα τραπεζικό δάνειο για να αντιμετωπίσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας (επειδή το δημόσιο σύστημα τον έχει πετάξει στα σκοινιά) χρωστάει. Ένας μικρο-μεσοαστός που πήρε ένα στεγαστικό δάνειο για να φτιάξει την εξοχική του βιλίτσα χρωστάει. Ένας φιλόδοξος μικροαστός που πήρε ένα επιχειρηματικό δάνειο για να ανοίξει μαγαζί (και να αποσπά υπεραξία) χρωστάει. Απ’ την άποψη της μικροαστικής ηγεμονίας που ανάγει την μορφή / χρέος σε κεντρική και ουδέτερη, όλοι αυτοί είναι τυπικά ισοδύναμοι οφειλέτες, και κατά συνέπεια υπάγονται ομοιόμορφα στα “κόκκινα δάνεια” και τις ρυθμίσεις της εξόφλησής τους. Οι ταξικές σχέσεις και πολώσεις έχουν εξαφανιστεί. Έχει εξαφανιστεί, δηλαδή, το γεγονός ότι ο εργάτης αναγκάστηκε να χρεωθεί επειδή το αφεντικό του (σαν επιχειρηματίας / σαν εξοχική βιλίτσα...) τον εκμεταλλεύεται διπλά: και μέσω της μείωσης του άμεσου μισθού του, και μέσω της μείωσης του έμμεσου μισθού του (των περιβόητων “κοινωνικών δαπανών”). Ενώ, αντίθετα, το αφεντικό επέλεξε να δανειοδοτηθεί επειδή τα όποια κέρδη του προτιμάει να τα αξιοποιεί αλλιώς: καταναλώνοντας κόκα, για παράδειγμα. Η μορφή / χρέος, λοιπόν, που εμφανίζεται σαν ομοιόμορφη και ουδέτερη, δεν είναι παρά μια μορφή ταξικής κυριαρχίας “κάποιων” πάνω σε “κάποιους άλλους” μέσω των ροών και των κατανομών του χρήματος. Τίποτα μαγικό· σκέτος καπιταλισμός.

Ας το πούμε, λοιπόν, κι αυτό απ’ την σεχταριστική σκοπιά (ναι, είναι αλήθεια) της εργατικής μας θέσης. Η “αντιμνημονιακή γραμμή” κατέρρευσε φτάνοντας στα πολιτικά της όρια, αλλά η “θεωρητική” της στήριξη, σκληρά αντι-εργατική (όσες φορές κι αν επικαλείται την τάξη μας...) θα μείνει όρθια. Κρατώντας και το “αντιμνημόνιο” σαν ξόανο (περάστε, εδώ οι αληθινοί αντιμνημονιακοί!). Κι αυτό επειδή ίσως (οπωσδήποτε είναι ένα “ίσως” που μας αρέσει...) η πολιτική αποτυχία οδηγήσει κάποιους / κάποιες της τάξης μας, που παραμυθιάστηκαν, να ξαναδούν συνολικά το παραμύθι, αμφισβητώντας τις παραδοχές και τις προϋποθέσεις του.
Για να μην συμβεί τίποτα τέτοιο: Εμπρός γενναίοι μου! Αφού το “έξω απ’ το μνημόνιο” δεν γίνεται, πάμε πιο γερά: έξω απ’ το ευρώ, έξω απ’ την ε.ε.!!!

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 - Έχουμε θράσος, ε; Εδώ δεν έχει τελειώσει ακόμα ο “χρυσός αιώνας” της Αθήνας· η εκστρατεία του μεγΑλέκου· το βυζαντινό μεγαλείο· η ανακατάληψη της Πόλης· η επανάσταση του ‘21... Ούτε η χούντα δεν τέλειωσε ακόμα... κι εμείς έχουμε το θράσος να λέμε ότι ηττήθηκε πολιτικά η αντιμνημονιακή ρητορική; Ααααααα!....
[ επιστροφή ]

2 - Για να το ξεκαθαρίσουμε. Είναι τέτοιος ο τρόπος που λειτουργούν οι τράπεζες από τότε που δημιουργήθηκαν σαν οικονομικός μηχανισμός ώστε μια μαζική απόσυρση ακόμα και ενός μέρους των καταθέσεων τις οδηγεί σε κατάρρευση, άσχετα απ’ το χρησιμοποιούμενο νόμισμα. Εάν οι καταθέτες, για οποιονδήποτε λόγο, πραγματικό ή φανταστικό, θεωρήσουν ότι “οι καταθέσεις τους κινδυνεύουν” και ορμήξουν να τις αποσύρουν, οποιαδήποτε τράπεζα “βουλιάζει”. Το κρίσιμο για την ομαλή λειτουργία τους είναι η “εμπιστοσύνη”! Μεταφυσική έννοια, ναι - και τόσο κεντρική για την καπιταλιστική ομαλότητα...
[ επιστροφή ]

3 - Από ειδησειογραφικό site:

...Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, η προηγούμενη εβδομάδα ήταν μια από τις δυσκολότερες των τελευταίων μηνών και εκτιμούν ότι οι εκροές καταθέσεων ανήλθαν στα 3,5 δισ. ευρώ. Η εικόνα επιδεινώθηκε ραγδαία μετά την αποτυχία του Eurogroup της Δευτέρας, 16 Φεβρουαρίου, να επιτευχθεί συμφωνία, με τις καταθέσεις να μειώνονται καθημερινά υπό τον φόβο ενός αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, την περασμένη Παρασκευή [σ.σ.: 20/2] η μείωση των καταθέσεων προσέγγισε το 1 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι από το τέλος Οκτωβρίου μέχρι σήμερα, οι καταθέσεις έχουν μειωθεί περίπου κατά 23 δισ. ευρώ, αποτέλεσμα αρχικά της πολιτικής αβεβαιότητας, κατόπιν της αποτυχίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και τώρα λόγω της ανησυχίας για την κατάληξη των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών, η πλειονότητα των παραπάνω κεφαλαίων, σε ποσοστό άνω του 80%, έχει παραμείνει στη χώρα (κυρίως σε θυρίδες, σεντούκια και αμοιβαία κεφάλαια) και μόνο 20% έχει μετακινηθεί σε ξένες τράπεζες...

[ επιστροφή ]

4 - Πόσοι έλληνες, άραγε, ψωνίζουν μέσω internet, και πόσοι απ’ αυτούς συνειδητοποιούν ότι αυτή η “ευκολία” - μαζί με τις εμφανώς φτηνότερες τιμές - κλείνει τα εμπορικά; Ε;
[ επιστροφή ]

5 - Το σημείο της αρχικής κατάρρευσης ήταν το “πας για ύπνο με πρώτη φορά αριστερά και ξυπνάς με ακροδεξιούς στα υπουργεία - και δεν έγινε πραξικόπημα μέσα στη νύχτα”...
[ επιστροφή ]

6 - Η αντ.αρ.συ.α., αφού πρώτα με “σωστή και ισορροπημένη πολιτική συμμετοχής στις κινητοποιήσεις με σαφώς όμως διακριτή τοποθέτηση υπέρ της διαγραφής του χρέους, της ρήξης και εξόδου απ’ την ε.ε.” έβαλε το λιθαράκι της στην υποστήριξη της “σκληρής βαρουφάκιας διαπραγμάτευσης” (“σιγά μη χάσουμε το πλήθος”!), θεωρεί πως μπορεί να κεφαλοποιήσει αυτό που θεωρεί “αντιε.ε. τάση” των ψηφοφόρων μετά την κυβερνητικη προδοσία. Ένα σχετικό άρθρο στην εφ. “πριν” στις 22 Φλεβάρη τελειώνει με την εξής παράγραφο:

...Η μεταφυσική απολυτοποίηση της βαθμιαίας εξέλιξης και η παραγνώριση των εκρηκτικών στιγμών της (όχι απαραίτητα του μεγέθους και της έντασης της επαναστατικής κατάστασης), στις οποίες αυξάνεται ανισόμετρα η ανάπτυξη και ριζοσπαστικοποίηση της συνείδησης και των αγώνων, δεν έχει μόνο γνωσιολογική σημασία αλλά και πολιτική, αφού η μη διάγνωση εκρηκτικών στιγμών αποκλείει και την πολιτική αξιοποίησή τους. Τέτοια φαινόμενα έντονης ανάπτυξης συνειδήσεων και αγώνων (με ανεπάρκειες και αντιφάσεις) εμφανίστηκαν το 2011-2012 και σε μικρότερο βαθμό στις σημερινές κινητοποιήσεις.

Πρέπει να είναι κανείς πολύ μυημένος στην αργκώ του επαναστατικού απελευθερωτικού ιερατείου για να καταλάβει κάτι τις από τέτοια βαθυστόχαστα. Θυμίζουν όμως ένα σύνθημα που φώναζαν αριστεριστές, σε διαδηλώσεις, στα τέλη της δεκαετίας του ‘70: όχι στην άρση των κάθετων τομών! (!!!). Κι όποιος κατάλαβε κατάλαβε.
[ επιστροφή ]

7 - Τα καταραμένα “μνημόνια” περιλάμβαναν πολλά μέτρα που δεν είχαν καμία σχέση με λιτότητα. Ας πούμε το “άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων”. Ή την ριζική αλλαγή των μηχανισμών, για να φορολογούνται αποτελεσματικά οι πλούσιοι. Συνεπώς η εφεύρεση και η χρήση του “αντι-μνημόνιου” δεν ήταν μια διευρυμένη εκδοχή του “αντι-λιτότητα”, αλλά το διαταξικό χώνεμα (και η ακύρωση) των εργατικών συμφερόντων μέσα στα συμφέροντα των μικροαστών, των μεσοαστών, ακόμα και των μεγαλοαστών.
[ επιστροφή ]