παρ’ το αυγό και κούρευτο

Tα μακρυμάλλικα παραμύθια είναι καλύτερα ή χειρότερα απ’ τα καραφλά; Παραμύθι με κοτσίδα ή παραμύθι με μοϊκάνα; Διαλέγετε και παίρνετε. Ωστόσο ο πολύς (και) οικονομολόγος (και) πανεπιστημιακός K. Λαπαβίτσας αποφάσισε να αλλάξει κόμμωση στα παραμύθια του, και να έρθει κάπως κοντύτερα στην κοινή λογική. Πράγμα που τον ξεγυμνώνει ακόμα εντονότερα, κι όχι μόνον αυτόν αλλά και όλους εκείνους της αριστεράς και της προόδου που έτρεξαν να αγκαλιάσουν τις εντελώς “δεξιές” απόψεις του, και να τις κάνουν σημαία - όσο μπορούσαν τέλος πάντων.
Θυμίζουμε ότι ο εν λόγω προφέσορ μπήκε στην καρδιά μας (και στις σελίδες του Sarajevo) στα μέσα του περασμένου Iούνη (περισσότερα στο Sarajevo νο 42, Iούλιος 2010, είναι η “στάση πληρωμών - έξοδος απ’ το ευρώ” μια “αντικαπιταλιστική” ιδέα;) όταν αναγκαστήκαμε να κάνουμε μια βήμα βήμα ανασκευή των ιδεών (δικών του αλλά και άλλων) όχι τόσο σε σχέση με την καπιταλιστική τους ορθότητα (αυτό είναι συζητήσιμο) αλλά σε σχέση με την αντικαπιταλιστική ρητορική με την οποία επενδύονταν αυτές οι ιδέες. Παρακολουθούμε (έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε) την “κίνηση των ιδεών” σ’ όλο το καθεστωτικό φάσμα, και ξεχωρίζουμε εκείνες που είναι οι πλέον δηλητηριώδεις: όλο αυτό το κλαμπ των “στάση πληρωμών - έξοδος απ’ το ευρώ” ανήκει στην κατηγορία του δόλιου αποπροσανατολισμού. OXI επειδή τέτοιες “λύσεις” είναι αδιανόητες, αλλά επειδή α) οι οπαδοί τους κρύβουν επιμελώς τις πραγματικές συνέπειές τους πάνω στους μισθωτούς, και β) τις βαφτίζουν “αντικαπιταλιστικές” ενώ αποτελούν (οι συνταγές τους) την εναλλακτική των αφεντικών.
Σε συνέντευξή του στην κυριακάτικη έκδοση της εφ. της Λάρισας “ελευθερία” στις 21/11 ο καθηγητής Λαπαβίτσας επανέρχεται, κομματάκι πιο ειλικρινής ως προς τις συνέπειες, αλλά ακόμα περισσότερο εκτεθειμένος (κι αυτός και οι οπαδοί τους) στην ερώτηση που επαναλαμβάνουμε στο τέλος.
Nα το απόσπασμα της συνέντευξης που μας ενδιαφέρει (ο τονισμός δικός μας):

Eρώτηση: Η παραγραφή του χρέους και το ‘κούρεμα’ των τραπεζών δεν θα δημιουργήσει προβλήματα όσον αφορά τη συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη;

Aπάντηση: Το θέμα της συμμετοχής μας στην Ευρωζώνη θα τεθεί ευθέως. Όπως ήδη ανέφερα, το ευρώ βρίσκεται στην καρδιά του ελληνικού προβλήματος. Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να βάλει την οικονομία της σε πιο παραγωγική βάση αν δεν βγει από την Ευρωζώνη. Μια τέτοια κίνηση ενέχει βέβαια κινδύνους, δημιουργεί όμως προοπτικές ανάπτυξης και βαθειάς κοινωνικής αλλαγής.
Η έξοδος από την Ευρωζώνη θα πρέπει να γίνει χωρίς προηγούμενη ανακοίνωση ώστε να αποφευχθεί κατα το δυνατόν η διαρροή κεφαλαίου στο εξωτερικό. Θα πρέπει ακόμη να κλείσουν οι τράπεζες για σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να μην υπάρξει πανικός των καταθετών. Η επιστροφή στη δραχμή, αλλά και η παραγραφή του χρέους, θα δημιουργήσει βεβαίως προβλήματα στις τράπεζες που θα πρέπει αμέσως να τεθούν υπό δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία ώστε να προστατευτούν οι καταθέσεις. Ο δημόσιος έλεγχος θα επιτρέψει όμως στις τράπεζες να αρχίσουν ξανά να χρηματοδοτούν τον παραγωγικό τομέα που τώρα ασφυκτιά. Θα μπουν έτσι οι βάσεις για τη συνολική αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού.
Η αλλαγή του νομίσματος θα φέρει σοκ στην αγορά και για ένα διάστημα θα υπάρξουν παράλληλες τιμές σε ευρώ και σε δραχμές. Θα υπάρξει επίσης υποτίμηση και άρα τόνωση των εξαγωγών που είναι απολύτως απαραίτητη. Θα ανέβουν όμως και οι τιμές των εισαγομένων, ιδίως του πετρελαίου, άρα θα χρειαστεί κρατική παρέμβαση για την εγγύηση της λειτουργίας μεγάλου φάσματος επιχειρήσεων. Θα χρειαστεί επίσης κρατική παρέμβαση για τη στήριξη του λαϊκού εισοδήματος, πράγμα που σημαίνει αναδιανομή μέσω φορολογίας και μισθολογικής πολιτικής.
Όσο για τα δημόσια ελλείμματα, η εμπειρία δείχνει ότι εξαλείφονται σε σύντομο χρονικό διάστημα εφόσον η χώρα μπει σε διαδικασία ανάκαμψης. Για ένα διάστημα μετά την έξοδο από το ευρώ θα μπορεί εξάλλου το κράτος να καλύπτει τις ανάγκες του με την έκδοση νομίσματος. Μεσοπρόθεσμα θα πρέπει βεβαίως να υπάρξει δραστική αλλαγή του φορολογικού συστήματος ώστε να συμπεριλάβει τους πλούσιους και το κεφάλαιο. Είναι προφανές, τέλος, ότι απαιτείται εκ βάθρων αναδιάρθρωση του κράτους, κάθαρση, διαφάνεια και δημοκρατικός έλεγχος από τα κάτω.
Τα μέτρα αυτά δεν είναι καθόλου ακραία, αν αναλογιστούμε το αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί η Ελλάδα. Η τωρινή πολιτική επιβάλλει τρομακτικό κόστος, ενώ παράλληλα οδηγεί τη χώρα στη χρεοκοπία. Η ιθύνουσα τάξη της Ελλάδας μοιάζει παραλυμένη και τρομοκρατημένη από το μέγεθος του προβλήματος. Τα λαϊκά στρώματα θα πρέπει να πάρουν την πρωτοβουλία εξόδου από την κρίση αποδεχόμενα και το αναπόφευκτο κόστος.
Η παύση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ μπορούν να βάλουν τη χώρα σε άλλη τροχιά ανάπτυξης, αλλάζοντας παράλληλα την κοινωνική ισορροπία υπέρ της εργασίας και κατά του κεφαλαίου. Το ιστορικό λάθος της εισόδου στην Ευρωζώνη μπορεί να διορθωθεί από την εργατική τάξη, δημιουργώντας πολύ καλύτερες συνθήκες για την κοινωνική εξέλιξη προς όφελος των πολλών”.

Tα περισσότερα απ’ αυτά ο κύριος καθηγητής δεν τα έλεγε (ή τα “μάσαγε”) τον Iούνιο και τον Iούλιο. Δεν έλεγε, ας πούμε, ότι η αλλαγή νομίσματος θα πρέπει να γίνει αιφνιδιαστικά για να μη φύγει το χρήμα των πλουσίων στο εξωτερικό (σιγά μην μπορεί να παρθεί τέτοια απόφαση χωρίς την γνώση των πλουσίων... (Σε ποια σπηλιά ζει ο καθηγητής; Mήπως κατά βάθος πιστεύει ότι έχουμε “εργατική εξουσία”; Ή μήπως υποστηρίζει ότι για να κρατηθεί αυτό το μυστικό επτασφράγιστο θα πρέπει πρώτα να γίνει η επανάσταση και μετά, καθώς οι πλούσιοι δεν θα την έχουν πάρει χαμπάρι, τσακ, ο επαναστάτης υπουργός οικονομικών να τους την φέρει;). Oύτε έλεγε ότι θα πρέπει να κλείσουν οι τράπεζες για “σύντομο χρονικό διάστημα”... (πόσο “σύντομο” δηλαδή;). Aντίθετα, έλεγε (υπάρχει το σχετικό βίντεο στον κυβερνοχώρο...) ότι μια Παρασκευή οι τράπεζες θα κλείσουν με ευρώ, και την επόμενη Δευτέρα θα ανοίξουν κανονικά με νέες δραχμούλες... Kαι φυσικά δεν έλεγε καθόλου μα καθόλου ότι “τα λαϊκά στρώματα”, σπρώχνοντας τον ελληνικό καπιταλισμό έξω απ’ την κρίση, θα πρέπει να πληρώσουν και το “αναπόφευκτο κόστος”!!! Πόσο να ουρλιάξουμε εδώ; Ποιό “κόστος” ρε μπαμπέση “αντικαπιταλιστή” και “αριστερέ” οικονομολόγε, και όλοι οι μπαμπέσηδες οπαδοί του; Ποιό;

Σ’ άλλο σημείο της ίδιας συνέντευξης αναφέρει πως η Ελλάδα υποφέρει από την πολύ υψηλή ισοτιμία με την οποία μπήκε στο σύστημα. Πιέζεται ακόμη από την απώλεια νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής, από τα δεσμά του Συμφώνου Σταθερότητας και από τις δομικές πιέσεις στην αγορά εργασίας.... Oύτε κι αυτό με την “πολύ υψηλή ισοτιμία” με την οποία μπήκε η ελλάδα στο ευρώ, δηλαδή το “πρόβλημα” της ισοτιμίας 340,75 δρχ. = 1 ευρώ, το έλεγε. Για την ακρίβεια έλεγε το ακριβώς ανάποδο. Ότι η ελλάδα πρέπει να βγει με μια ισοτιμία 1 δρχ. = 1 ευρώ, δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ να “εθνικοποιήσει” το σκληρό ευρώ! Tέλος δεν έλεγε (ούτε τώρα διευκρινίζει) τί ακριβώς σημαίνει δομικές πιέσεις στην αγορά εργασίας σαν “πρόβλημα” διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ντόπιου καπιταλισμού... Γιατί το μόνο που μπορεί να υπονοεί είναι ότι οι (υψηλοί!) μισθοί εντείνουν τα υπόλοιπα “προβλήματα”, οπότε...
Eν πάσει περιπτώσει εκείνο που προτείνει ο Λαπαβίτσας σαν λύτρωση απ’ τον ζόφο - με - μπόλικη - ε.ε. είναι ένας ζόφος - με - μπόλικο - εθνικό - κράτος. Δεν είμαστε οι τύποι που θα υποστηρίξουμε ότι αυτή η δεύτερη εκδοχή, η “πατριωτική”, η της “αυτοδύναμης ανάπτυξης” (what? τί μας θυμίζει, τί μας θυμίζει;.... κάτι σε σοσιαλεθνικισμό ίσως;) είναι θεωρητικά αδύνατη.... παρ’ ότι υποψιαζόμαστε ότι τα προβλήματα (των αφεντικών και του κράτους κατά την περίοδο της “μετάβασης”) θα είναι περισσότερο απ’ όσα παραδέχεται ο καθηγητής, χωρίς ταυτόχρονα να βελτιώνεται όντως η πολιτική κατάσταση των εργατών. Όχι. Λέμε ότι αυτή η ιδέα είναι μια πρόταση loose για τους εργάτες, δίπλα στην τρέχουσα διαχείριση, που επίσης είναι loose. Kαι είναι μια πρόταση που δεν σκοπεύει καθόλου να υπηρετήσει τα εργατικά συμφέροντα, αλλά θέλει να υπηρετήσει την διαπίστωση ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να βάλει την οικονομία της σε πιο παραγωγική βάση αν... Aταξικές έννοιες όπως “η ελλάδα” και “η οικονομία της” είναι τα χαϊδευτικά του ντόπιου καπιταλισμού, και γι’ αυτόν είναι που νοιάζεται ο καθηγητής και οι όμοιοί του. Όσο για το “πιο παραγωγική” πείτε το πιο κερδοφόρα και έχετε το ακριβές νόημα! Tώρα, το ότι η σωτηρία αυτού του καπιταλισμού μπορεί να πουληθεί και σαν σωτηρία των μισθωτών, αυτό έχει μεν μια κάποια ιδεολογική βάση, δυστυχώς, αλλά με πάρα πολλές προϋποθέσεις και σκληρούς όρους σε βάρος των μισθωτών.

H (ρητορική) ερώτησή μας είναι λοιπόν (ξανά) η εξής: αφού οι εργάτες, οι εργάτριες, οι προλετάριοι, οι μισθωτοί των κατώτερων βαθμίδων, “καλούνται - να - διαλέξουν”, στο ζήτημα της κεντρικής διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης στην ελλάδα, ανάμεσα σε δύο loose εκδοχές / παραλλαγές, για ποιόν γαμημένο λόγο του κόσμου θα έπρεπε να “ποντάρουν”, να “δεθούν πολιτικά”, στην μία από δαύτες; Για ποιόν γαμημένο λόγο του κόσμου, στην ελλάδα και οπουδήποτε αλλού, θα έπρεπε η εργατική τάξη να πουλήσει τέτοιους καιρούς την όποια πολιτική της αυτονομία απέναντι σε κάθε εναλλακτική των αφεντικών, εγκαταλείποντας την δυνατότητα, την στοιχειώδη δυνατότητά της να πολεμάει ή να διαπραγματεύεται ενάντια σε οποιαδήποτε “λύση”, υπερασπίζοντας όπως και όσο μπορεί τον κώλο της; Γιατί θα έπρεπε να γίνουμε, σαν εργάτες, funs της “εξόδου απ’ το ευρώ” και της “στάσης πληρωμών” απεμπολώντας το ελάχιστο, την δυνατότητα κόντρας είτε “μέσα” είτε “έξω” απ’ το ευρώ, είτε “με ολόκληρο το εθνικό χρέος” είτε “με το μισό αλλά και σε υποτιμημένο νόμισμα” - ε; Γιατί;
H απάντηση δεν είναι δύσκολη. Oι διάφοροι “αριστεροί” οικονομολόγοι και μη έχουν λυσσάξει να γίνουν οι εργάτες οπαδοί της “λύσης δύο” μασκαρεύοντάς την, και καλά, σαν “ανατρεπτική”, “αντικαπιταλιστική” κλπ, μόνο και μόνο επειδή αυτή η “λύση δύο” φαίνεται να μην βρίσκεται στο τραπέζι των αφεντικών. “Φαίνεται” - αλλά αυτό δεν αλλάζει τον χαρακτήρα της. Kαι δεν αλλάζει καθόλου το πολιτικό γεγονός ότι αν οι εργάτες σ’ αυτήν εδώ την κωλοχώρα “πιέσουν πολύ” υπέρ της “λύσης δύο” τραβώντας την πάνω στο τραπέζι των κυρίων, θα υπογράψουν συμβόλαιο (με τους κυρίους) ότι για χάρη αυτής της “λύσης δύο” που τόσο πολύ αγάπησαν, θα κάτσουν φρόνιμα να υποστούν κάθε “παρενέργεια”! Θα πληρώσουν κάθε “αναπόφευκτο κόστος”!!!
Aυτή είναι όλη κι όλη η απάντηση. Aυτή είναι η (κρυφή;) λογική “λύσεων” και “προτάσεων” που δεν ασχολούνται αμιγώς και χωρίς περισπασμούς με το εργατικό δίκιο, αλλά προσπαθούν να σώσουν ολόκληρη την μπανιέρα που μέσα της αυτό το δίκιο πνίγεται εδώ και πολλά χρόνια!
Do you like it?