...IS' behavior is in many ways more like that of a secret service than of animated fanatics...
Αυτή είναι μια παρατήρηση από άρθρο στο καθεστωτικό Spiegel on line, στις 29 Μάρτη του 2016. Ο αρθρογράφος δεν λέει ότι ο IS ΕΙΝΑΙ μυστική υπηρεσία... Λέει ότι “πράττει σαν να είναι”. Είναι αμφίβολο αν ένα καθεστωτικό μέσο τέτοιου βεληνεκούς (όπως το spiegel) θα πήγαινε το θέμα πιο πέρα από υπαινιγμούς αν δεν είχε ακλόνητα στοιχεία· και, επιπλέον, το “σωστό timimg”.
Τι έγινε, λοιπόν, στις Βρυξέλες στις 22 Μάρτη το πρωΐ; Υποτίθεται πως όλα είναι γνωστά· και ταυτόχρονα όλα είναι ομιχλώδη. Όπως έχει συμβεί σ’ όλες τις φόνικες βόμβες - στο - ψαχνό σε πρωτοκοσμικές πόλεις, απ’ την περιβόητη 11η Σεπτέμβρη του 2001 και μετά, το ένα κράτος μετά το άλλο “αιφνιδιάζεται”· όμως λίγο μετά διαρρέουν (;) ειδήσεις ότι υπήρχαν πολλές “πληροφορίες” έγκαιρα... Το ένα κράτος μετά το άλλο ρίχνεται σ’ έναν “αγώνα ανακάλυψης και σύλληψης των τρομοκρατών” που καταλήγει σε συστηματικές πλαστοπροσωπίες... Το ένα κράτος μετά το άλλο καθησυχάζει τους υπηκόους του, και νομοθετεί δρακόντια μέτρα επιτήρησης και καταστολής... Κάποια αποφασίζουν να αναλάβουν αμέσως στρατιωτική δράση εναντίον τόπων που θεωρούν “εστία του κακού” - το βέλγιο εξαιρείται μέχρι στιγμής. [1Όπως και η ισπανία όπου η καινούργια “σοσιαλιστική” κυβέρνηση αμέσως μετά τις σφαγή στη Μαδρίτη, έφερε πίσω τον στρατό της απ’ το ιράκ.]
Και οι κοινωνίες, όχι μόνο οι άμεσα θιγόμενες αλλά το σύνολο του πρώτου κόσμου, κάτω απ’ τον ισχυρό βομβαρδισμό των καθεστωτικών μήντια, βιώνουν το “σοκ” που τους αναλογεί. Πριν κάτι μήνες (9 και 11 Δεκέμβρη) είχαμε κάνει δημόσια μια συστηματική ανάλυση / παρουσίαση του καπιταλιστικού management by stress τόσο στην μικρή (ατομική) κλίμακα όσο και την μεγάλη. [2Sarajevo νο 102, Γενάρης 2016.] Υποθέτουμε ότι η άποψή μας είναι γνωστή. Αναδημοσιεύουμε θυμίζοντάς τες μόνο δύο φράσεις από εκείνες τις αναφορές:
... Η διαρκής αναφορά στον “πόλεμο στην τρομοκρατία” έχει ένα σημαντικότερο αντικειμενικό σκοπό: να καθιερώσει μια κουλτούρα φόβου. Ο φόβος σκοτεινειάζει τη λογική, κάνει έντονα τα αισθήματα, και ευκολότερο στους δημαγωγούς να κινητοποιούν το πλήθος υπέρ των ενεργειών που θέλουν οι ίδιοι να κάνουν...
Το ενδιαφέρον δεν είναι μόνο η διαπίστωση, αλλά και το ποιός την κάνει. Ο “πολύς” Zbigniew Brzezinski, σε άρθρο του στην καθεστωτική Ουάσιγκτον Ποστ, πριν 9 χρόνια. Στις 25 Μάρτη του 2007. Αυτός ξέρει.
Πολλά και διάφορα συμβαίνουν χάρη σ’ αυτά τα “τρομοκρατικά σοκ”, σε πολλά επίπεδα. Είναι όλα τόσο καίρια ώστε η ερώτηση ποιός ωφελείται απ’ τις βόμβες - στο - ψαχνό έχει όχι μόνο προφανή αλλά και ιδιαίτερα περιεκτική απάντηση... Δεν ωφελούνται, πάντως, εκείνοι που φέρεται να αναλαμβάνουν την “πολιτική ευθύνη” και, φυσικά, την οργάνωση και την εκτέλεση. Όχι αυτοί οι “μισαλλόδοξοι φανατικοί ισλαμιστές”, που έχουν εγκατασταθεί γερά στο πρωτοκοσμικό φαντασιακό: ...IS' behavior is in many ways more like that of a secret service than of animated fanatics...
Έχουμε ασχοληθεί αναλυτικά με κάθε μια απ’ τις προηγούμενες “βόμβες - στο - ψαχνό” σε πρωτοκοσμικές πόλεις· υποδεικνύοντας εκείνα τα δεδομένα που στην σωστή τοποθέτηση και ανάλυσή τους αποδεικνύουν το inside job. Δεν θα κάνουμε ξανά το ίδιο, παρότι υπάρχουν κι εδώ, στην περίπτωση Βρυξελλών, “πεταγμένα εδώ κι εκεί”, στοιχεία και δεδομένα που απορρίπτουν την καθεστωτική “εξιστόρηση”. Και δεν θα το κάνουμε, επειδή θεωρούμε ότι υπάρχει απέναντί μας διαμορφωμένο ήδη ένα μπλοκ “φοβισμένων” (σε πολλά εισαγωγικά) πρωτοκοσμικών υπηκόων, που αρχίζει να λυσσάει - αυτό που ήταν εξ’ αρχής το ζητούμενο της περιβόητης “τρομοκρατίας”. [3Η κατασκευή ιδεολογικά σκληροπυρηνικών “κοινωνικών στρατών” που να υπακούουν και να υπηρετούν τις μεθοδεύσεις των κρατικών και παρακρατικών “συμπλεγμάτων της ασφάλειας” είναι ένα απ’ τα βασικά και σταθερά θέματα δημόσιας πολιτικής ανάλυσης και κριτικής της οργανωμένης εργατικής αυτονομίας, ήδη απ’ τον Δεκέμβρη του 2002. Η παράθεση τίτλων από εκδηλώσεις, μπροσούρες, προκηρύξεις, και άρθρα σε περιοδικά, περιλαμβανομένου του Sarajevo, θα προκαλούσε μελαγχολία...] Συνεπώς θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πια δεν έχουμε σαν αντίπαλο μόνο τα πρωτοκοσμικά καπιταλιστικά κράτη και παρακράτη και τους φανερούς ή κρυφούς μηχανισμούς τους. Αλλά και σημαντικά τμήματα των κοινωνιών, που στο κέντρο τους έχουν ανοικτά και καθαρά ρατσιστικές, μιλιταριστικές και φασιστικές απόψεις, και η περίμετρός τους φτάνει ως την πλαδαρή (μεν) αποδοχή (δε) της κυρίαρχης προπαγάνδας· ή την ατομικίστικη αδιαφορία.
η αστυνομική αντίληψη της ιστορίας
Στο πρώτο (πολυσέλιδο) κείμενο σε σχέση με τις περιβόητες επιθέσεις στις 11 Σεπτέμβρη του 2001, που κυκλοφορήσαμε μόλις δυο βδομάδες μετά (ένα ολόκληρο τεύχος του περιοδικού 3η γενιά...), στις 25 Σεπτέμβρη του 2001, κι ενώ τα χειροκροτήματα και οι επευφημίες των ντόπιων “αντιαμερικάνων” όλων των ειδών, “δεξιών” κι “αριστερών”, για τους “τρομοκράτες” ηχούσαν ακόμα πολύ ζεστά, υποστηρίζαμε, με πολιτικούς συλλογισμούς και επιχειρήματα, ότι μόλις ξεκινούσε μια κλιμάκωση του 4ου παγκόσμιου πολέμου, σε άμεση σχέση με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση, την οποία θεωρούσαμε ήδη τότε σε μακρόχρονη εξέλιξη. Δεν περιμέναμε συγχαρητήρια. Κάναμε το καθήκον μας: προειδοποίηση για τον επερχόμενο κίνδυνο, όχι της “τρομοκρατίας” σαν τέτοιας, αλλά των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων που μπορούν να την αξιοποιήσουν θαυμάσια.
Δεν ασχοληθήκαμε με μια ντετεκτιβίστικου τύπου αναζήτηση “αποτυπώματων” των πραγματικών (και όχι των τελικών) δραστών εκείνων των επιθέσεων. Τα επόμενα χρόνια εκδηλώθηκαν πολλών και διαφόρων ειδών αμφισβητήσεις της καθεστωτικής παρουσίασης των γεγονότων (και των δραστών) εκείνης της ημέρας. Οι περισσότερες ήταν καθαρές “θεωρίες συνωμοσίας”. Υπήρξαν, όμως, και κάποιες που θεωρούμε αξιόπιστες: οι έρευνες της ένωσης πολιτικών μηχανικών των ηπα (κάτι σαν το ελληνικό τ.ε.ε.), για παράδειγμα.
Ωστόσο το ζήτημα για εμάς δεν ήταν τότε (και εξακολουθεί να μην είναι) η “αποκάλυψη” κάποιων εντυπωσιακών στοιχείων που θα αποδείκνυαν ακόμα και στον πιο ανόητο το πως δουλεύουν τα κράτη και τα παρακράτη. Τέτοια στοιχεία έχουν αξία, αλλά αξία επικουρική. Βοηθητική. Εάν ένα κράτος, μια παρακρατική οργάνωση, ένας μηχανισμός ασφάλειας, μια μυστική υπηρεσία, κάνουν σωστά την προβοκατόρικη δουλειά τους, είναι πιθανό (επαγγελματίες είναι!) να μην αφήσουν εύκολα εντοπίσιμα ίχνη. “Τέλειο έγκλημα” δεν υπάρχει, ούτε και σ’ αυτές τις περιπτώσεις· όμως τα ντοκουμέντα μπορεί να ανακαλυφθούν αργά, πολύ αργά, όταν οι συνέπειες του σχεδόν - τέλειου - εγκλήματος θα έχουν ολοκληρωθεί.
Εκείνο που είναι πρωτεύον για εμάς, σαν αυτόνομους εργάτες, είναι η δυνατότητα της πολιτικής ανάλυσης των εξουσιαστικών δομών, δηλαδή των κρατών, των παρακρατικών φραξιών τους, κλπ. Δεν είναι καθόλου εύκολο έργο. Και δεν είναι καθόλου εύκολο έργο επειδή αυτές οι δομές εξουσίας, αυτοί οι μηχανισμοί, αυτά τα κυκλώματα, εξελίσσονται μέσα στο χρόνο. Είτε εξαιτίας του ταξικού ανταγωνισμού (όταν αυτός συμβαίνει πραγματικά)· είτε εξαιτίας της ίδιας της καπιταλιστικής εξέλιξης, και των καινούργιων (ή διαφορετικών, ή εναλλακτικών) αναγκών διεύθυνσης και ελέγχου των κοινωνιών· είτε εξαιτίας του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού.
Εάν, για παράδειγμα, κάποιος ιταλός υπήκοος της δεκαετίας του ‘60 είχε κατά νου μια (αφηρημένη) ιδέα περί κράτους α λα 1900, δεν θα μπορούσε να καταλάβει τίποτα απ’ αυτό που το τότε κίνημα ονόμασε στρατηγική της έντασης. Υπήρχαν πολλοί τέτοιοι, που ζούσαν με τις “αναμνήσεις” μιας παρελθούσας κρατικής μορφής και λειτουργίας και, αναγκαστικά, αποδέχονταν (θέλοντας και μη) τις κρατικές εξηγήσεις για τις μαζικές δολοφονίες στην πιάτσα Φοντάνα στο Μιλάνο το 1969 ή στην Μπολώνια το 1980. Η ανάλυση της στρατηγικής της έντασης ήταν αποδεκτή μειοψηφικά έως εξαιρετικά μειοψηφικά - απ’ το κίνημα, κι ίσως ούτε καν όλο. Αποδείχθηκε πέρα για πέρα σωστή, χρόνια αργότερα. Στην εποχή τους εκείνοι που ανέλυσαν την δολοφονική κρατική λειτουργία δεν είχαν “ακλόνητα στοιχεία και αποδείξεις” για την δράση των παρακρατικών μηχανισμών, των φασιστών, των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών. Αυτά βγήκαν (εν μέρει...) στην επιφάνεια (τυχαία ή σκόπιμα δεν έχει σημασία εδώ) δεκαετίες μετά. Η ορθότητα της πολιτικής ανάλυσης δεν βασιζόταν σε στοιχεία “αστυνομικού τύπου”. [4Ακόμα και μια έρευνα που έκαναν για τις βόμβες στην πιάτσα Φοντάνα τα τότε μέλη των ερυθρών ταξιαρχιών, η γραπτή έκθεση των συμπερασμάτων της οποίας βρέθηκε απ’ την ιταλική αστυνομία το 1974 και, στη συνέχεια, “εξαφανίστηκε”, φαίνεται πως έκανε σημαντικά λάθη. Απέδιδε τις βόμβες σε αναρχικούς (που, όμως, δεν είχαν σκοπό τον φόνο αμάχων) και μόνο την “προμήθεια των υλικών” σε φασίστες.] Βασιζόταν σε μια σύγχρονη ανάλυση των δομών του ιταλικού κράτους, των συμφερόντων των ιταλών αφεντικών (οικονομικών και πολιτικών), και στις δυνατότητες της μαζικής ψυχολογίας...
Οι σοβαρές (και κυρίως: ανταγωνιστικές, από εργατική σκοπιά) αναλύσεις των σύγχρονων postmodern, τεχνο-γραφειοκρατικών κρατικών δομών έχουν σταματήσει διεθνώς απ’ την δεκαετία του 1980. (Ας μην μιλήσουμε για τα μέρη μας: εδώ “ανάλυση” θεωρούνται τα “παραπολιτικά” των κομμάτων...) Τι συνέπειες είχε στις δομές εξουσίας η νίκη των αφεντικών απέναντι στα μεγάλα κύματα εργατικών και ευρύτερα κοινωνικών αρνήσεων των ‘60s - ‘70s, η αφομοίωση πολλών απ’ αυτές και η περιθωριοποίηση άλλων; Αδιάφορο... Τι συνέπειες είχε στις κρατικές και παρακρατικές δομές εξουσίας των πρωτοκοσμικών κρατών της ευρώπης, της βόρειας αμερικής, της ιαπωνίας, η νίκη τους στον Γ παγκόσμιο (“ψυχρό”) πόλεμο; Αδιάφορο... Τι συνέπειες είχε και έχει στις κρατικές, παρακρατικές, ασφαλίτικες δομές εξουσίας η σταθερή διόγκωση και εξάπλωση (παγκόσμια) του οργανωμένου εγκλήματος; Αδιάφορο... Τι συνέπειες είχε και έχει η εξελισσόμενη καπιταλιστική αναδιάρθρωση; Αδιάφορο... Τι αλλαγές στα “κέντρα βάρους” των επιμέρους κυκλωμάτων και μηχανισμών εξουσίας, σε διάφορες κλίμακες, έχει η γενικευμένη πληροφοριοποίηση; Αδιάφορο... Τι αλλαγές στους ιδεολογικούς μηχανισμούς και στις λειτουργίες τους φέρνει η αλλαγή (καπιταλιστικού) παραδείγματος; Αδιάφορο...
Όλα αυτά θεωρούνται αδιάφορα· ακόμα και από (σύμφωνα με δηλώσεις των ίδιων) “ανατροπείς”, “επαναστάτες”, κλπ. Αντίθετα έχουν εσωτερικευτεί οι παραπλανητικές κοινοτοπίες που το ίδιο το σύστημα παράγει για να προστατεύεται, ηθικολογικές έννοιες όπως “διαφθορά” ή κενοί νοήματος όροι όπως “διαπλοκή”. Τα κράτη, τα παρακράτη, οι φασιστικοί βραχίονές τους, η σφικτή όσμωση του “νόμου” και των “εκπροσώπων” του με το οργανωμένο έγκλημα, όλα αυτά τυλιγόνται με ένα πέπλο αδιάφορου μυστηρίου· όχι μόνο στην ελλάδα αλλά παντού.
Ακόμα χειρότερα, έχει εσωτερικευτεί μαζικά απ’ τις πρωτοκοσμικές κοινωνίες μια “δημοσιογραφική” / αστυνομική αντίληψη για τις δομές εξουσίας· και για την ιστορία. Δεν υπάρχει ζήτημα ανάλυσης των βασικών λειτουργικών διαδικασιών των κρατών στη βάση των καπιταλιστικών αναγκαιοτήτων και αντιπαλοτήτων· υπάρχει, αντίθετα, περιέργεια για “αποκαλύψεις” (και συγκαλύψεις), για “αποδείξεις” (και διαψεύσεις), για “αλήθειες” με ντοκουμέντα (ακόμα κι αν είναι κατασκευασμένα) και “οπτικό υλικό” - που να μπορεί να διαδίδεται, πια, ηλεκτρονικά.
Όμως αυτή η δημαγωγική / αστυνομική αντίληψη για την εξουσία και την ιστορία διαλύει εντελώς την δυνατότητα κριτικής σκέψης. Δεν μπορεί καν να “βάλει σε σειρά” τα όποια “στοιχεία” θεωρεί “σημαντικά”. Απλά τα καταναλώνει· και τα ξεχνάει. Είναι το τέλειο διανοητικό έδαφος για κρατικές και παρακρατικές προβοκάτσιες: αρκεί ο έλεγχος των δημαγωγικών και των αστυνομικών μηχανισμών για να γίνει ακόμα και η πιο χοντροκομμένη προβοκάτσια των κρατών ή μηχανισμών τους το σχεδόν - τέλειο - έγκλημα που χρειάζεται κάθε φορά.
Αυτό το διανοητικό έδαφος, τον “μεταμοντέρνο εκλεκτικισμό” στην εννόηση της πραγματικότητας, την συνείδηση / κολάζ των εντυπώσεων, την διάλυση των λογικών συνειρμών και την αντικατάστασή τους από ένα είδος διανοητικού ζάπινγ, δεν το δημιούργησαν, κατά την ταπεινή μας γνώμη, οι τρομοκρατικές προβοκάτσιες των τελευταίων 15 χρόνων. Είναι το διανοητικό αποτέλεσμα του συνδυασμού του (νεο)ατομισμού, του γενικευμένου εμπορευματικού φετιχισμού, και της καθολικής πληροφοριοποίησης και μηχανικής (ηλεκτρονικής) μεσολάβησης. Είναι, δηλαδή, το είδος σκέπτεσθαι που αντιστοιχεί, υπηρετεί και διευκολύνει το υπό εξέλιξη βιοπληροφορικό παράδειγμα.
Οι σκληροί πυρήνες των δομών εξουσίας αξιοποιούν αυτό το διανοητικό έδαφος (πώς αλλιώς;), και το αναπαράγουν γύρω απ’ την αναδιάρθρωση του διπόλου “ασφάλεια / ελευθερία”. Αυτό ΔΕΝ είναι μια στατική διαδικασία. Είναι μια δυναμική εξέλιξη που επιστρατεύει με μετα-μοντέρνο τρόπο τους υπηκόους στις ανάγκες των “παικτών” του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού.Αυτή είναι η “δουλειά” της κεντρικής μαζικής παραγωγής φόβων (management by stress...), κι αυτό είναι ένα απ’ τα χρήσιμα συμπεράσματα που έβγαλαν τ’ αφεντικά απ’ τον τρίτο παγκόσμιο (ψυχρό) πόλεμο και τον φόβο του παγκόσμιου πυρηνικού ολέθρου. Και εφαρμόζουν, με παραδειγματικό τρόπο, στην εξέλιξη του τέταρτου.
Κάποιος που θα θεωρούσε τα πιο πάνω εύλογα θα υποστηρίζε το συμπέρασμα ότι υπ’ αυτές τις συνθήκες, αφού τα κράτη, υποσύνολά τους, μηχανισμοί και κυκλώματά τους, μπορούν να διαχειρίζονται διανοητικά και συναισθηματικά την “ισλαμική τρομοκρατία”, δεν χρειάζεται και να την παράγουν... Απλά μπορούν να αφήνουν “τα πράγματα να συμβαίνουν”...
Θα ήταν έτσι αν δεν βρισκόταν σε εξέλιξη πόλεμος. Η λέξη “πόλεμος”, δυστυχώς, είναι τόσο πολυχρησιμοποιημένη ώστε σχεδόν έχει χάσει το νόημά της. Όμως σε κάθε πόλεμο (και σίγουρα στον ενδοκαπιταλιστικό, διακρατικό ή όπως αλλιώς αρθρώνεται, πόλεμο) δεν είναι αρκετό το να χειρίζεται κανείς αποτελεσματικά το πεδίο της μάχης. Πρέπει να “παράγει” και τα κατάλληλα γεγονότα, στο σωστό timing. Δεν μπορεί να αφήνει τα μικρότερα ή μεγαλύτερα “εμπόλεμα επεισόδια” απλά να συμβαίνουν. Πρέπει να τα δημιουργεί.
Δεν μπορεί, για να τελειώνουμε, να “αφήνει” τους μυστήριους “ισλαμιστές τρομοκράτες” να κουβαλούν εκρηκτικά στις Βρυξέλλες, μαδώντας την μαργαρίτα για το αν θα κτυπήσουν κάτι του νατο ή όχι. Πρέπει να φροντίσει να είναι υποδειγματική βόμβα - στο - ψαχνό. Σε πλατεία, σε αεροδρόμιο, σε τραίνο, σε συναυλία, σε κάτι που να μπορεί να “εσωτερικευτεί” απ’ το πόπολο σαν απειλή και φόβος.
Οι βόμβες στο ψαχνό στις Βρυξέλλες επιβεβαίωσαν και ανέβασαν λίγο την ένταση του πρωτοκοσμικού φόβου - απέναντι στην “ισλαμική τρομοκρατία” ειδικά, και στους μουσουλμάνους γενικά. H δολοφονική πολιτική βιτρίνα του αγγλικού κεφάλαιου που λέγεται Tony Blair, συνταξιοδοτημένη μεν απ’ την κυβέρνηση αλλά πάντα ενεργή στην αναπαραγωγή της παλιάς αποστολής της, το έθεσε ωμά σε μια συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στην καθεστωτική Sunday Times στις 27 Μάρτη του 2016:
...Many millions of Muslims hold a viewpoint that is fundamentally incompatible with the modern world...
Στα τέσσερα κείμενα που ακολουθούν αποφεύγουμε να ασχοληθούμε με τις “λεπτομέρειες” των βομβών - στο - ψαχνό στις Βρυξέλλες· παρότι έχουν το ενδιαφέρον τους. Πιάνουμε πιο γενικές πλευρές του ζητήματος, με την ελπίδα να συμβάλλουμε στην αποκατάσταση εκείνου που δείχνει εξαφανισμένο: της πολιτικής κριτικής στα σύγχρονα καπιταλιστικά κράτη, της πολιτικής αντίληψης της Ιστορίας.
Μπορεί να είναι μάταιο. Εσείς ξέρετε...
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 - Όπως και η ισπανία όπου η καινούργια “σοσιαλιστική” κυβέρνηση αμέσως μετά τις σφαγή στη Μαδρίτη, έφερε πίσω τον στρατό της απ’ το ιράκ.
[ επιστροφή ]
2 - Sarajevo νο 102, Γενάρης 2016.
[ επιστροφή ]
3 - Η κατασκευή ιδεολογικά σκληροπυρηνικών “κοινωνικών στρατών” που να υπακούουν και να υπηρετούν τις μεθοδεύσεις των κρατικών και παρακρατικών “συμπλεγμάτων της ασφάλειας” είναι ένα απ’ τα βασικά και σταθερά θέματα δημόσιας πολιτικής ανάλυσης και κριτικής της οργανωμένης εργατικής αυτονομίας, ήδη απ’ τον Δεκέμβρη του 2002. Η παράθεση τίτλων από εκδηλώσεις, μπροσούρες, προκηρύξεις, και άρθρα σε περιοδικά, περιλαμβανομένου του Sarajevo, θα προκαλούσε μελαγχολία...
[ επιστροφή ]
4 - Ακόμα και μια έρευνα που έκαναν για τις βόμβες στην πιάτσα Φοντάνα τα τότε μέλη των ερυθρών ταξιαρχιών, η γραπτή έκθεση των συμπερασμάτων της οποίας βρέθηκε απ’ την ιταλική αστυνομία το 1974 και, στη συνέχεια, “εξαφανίστηκε”, φαίνεται πως έκανε σημαντικά λάθη. Απέδιδε τις βόμβες σε αναρχικούς (που, όμως, δεν είχαν σκοπό τον φόνο αμάχων) και μόνο την “προμήθεια των υλικών” σε φασίστες.
[ επιστροφή ]
