Μια σειρά παράγοντες, αρκετά διαφορετικοί μεταξύ τους, που δεν θα βοηθούσε να παρουσιαστούν εδώ, συγκλίνουν σε αλλαγές απαραίτητες· που έχουν αρχίσει να δρομολογούνται απ’ τον περασμένο Μάρτη. Η πιο χαρακτηριστική (αν και για το Sarajevo όχι η σημαντικότερη) είναι ότι το περιοδικό που ξέρατε ως τώρα θα πάψει να εκδίδεται (έτσι όπως ξέρατε ως τώρα, δηλαδή σε χαρτί) απ’ την 1 Γενάρη του 2017. Οι φίλες / φίλοι του χαρτιού ας μην βιαστούν να στεναχωρηθούν πάντως. (Κι εμείς του χαρτιού παραμένουμε...).
Τι αλλάζει; Κατ’ αρχήν το Sarajevo γίνεται ένα πιο σύνθετο εγχείρημα. Τα συστατικά του θα είναι όλα τα πιο κάτω (και μερικά ακόμα που δεν είναι η ώρα να ανακοινωθούν):
α) η ασταμάτητη μηχανή·
β) ένας αριθμός κειμένων που θα κυκλοφορούν καθε μήνα με ψηφιακή μορφή·
γ) ένας (μικρότερος) αριθμός από μπροσούρες που θα εκδίδονται ανά τακτά διαστήματα·
δ) ένα έντυπο δρόμου (του οποίου την συχνότητα θα δούμε στην πράξη).
Ένα ένα, με τη σειρά.
α) Η ασταμάτητη μηχανή πέρασε το πρώτο εξάμηνο της δοκιμαστικής / πειραματικής “λειτουργίας” της. Έχει δείξει δυνατότητες, έχει δείξει ατέλειες, και σκοπεύουμε να δουλέψουμε παραπάνω ώστε να πάρει καλύτερη μορφή το αρχικό concept. Ένα στοιχείο, πάντως, της ασταμάτητης μηχανής είναι ότι ήδη αποτελεί (απ’ την άποψη του “όγκου” των κειμένων) κάτι παραπάνω απ’ το μισό της ύλης του (χάρτινου) Sarajevo.
β) Η αλληλεπίδραση της ύλης της ασταμάτητης μηχανής και της χάρτινης μηνιαίας έκδοσης του Sarajevo έδειξε, αυτούς τους 6 δοκιμαστικούς / πειραματικούς μήνες, ότι θα πρέπει να κατανείμουμε σωστά και ορθολογικά το τι προορίζεται για που. Έτσι, ενώ η ασταμάτητη μηχανή θα συνεχίσει να είναι η καθημερινή έκθεση σχολίων, αντιπληροφόρησης, κλπ με κείμενα μικρού μεγέθους, τα μεγαλύτερα σε μέγεθος σχόλια και τα πιο αναλυτικά κείμενα (όπως για παράδειγμα η ύλη του παρόντος τεύχους) θα κυκλοφορούν σε ψηφιακή μορφή, σελιδοποιημένα κανονικά (αλλά σε άλλο μέγεθος σελίδας, με κανονικού μεγέθους γράμματα - ουφ, επιτέλους! - έγχωμες φωτογραφίες, διαφορετικό lay out, κλπ) σαν pdf. (Θα επανέλθουμε στη συνέχεια για το κάτω από ποιές προϋποθέσεις θα μπορεί να τα βρει κάποιος / κάποια). Στο site, εκεί που ως τώρα έμπαιναν τα περιεχόμενα της χάρτινης έκδοσης, θα συνεχίσει περίπου το ίδιο: η ανάρτηση μικρού μέρους αυτών των μεγαλύτερων κειμένων, σε μορφή html.
γ) Οι μπροσούρες, δύο, τρεις, τέσσερεις ή όσες κάθε χρόνο, έρχονται να καλύψουν μια ανάγκη που έχει ανασταλεί εδώ και καιρό: μονοθεματικές αυτοτελείς εκδόσεις, για διάφορα θέματα, απ’ το ρεπερτόριο της εργατικής αυτονομίας· αλλά και καινούργια ζητήματα, που απαιτούν διεξοδικότερη ανάλυση, τεκμηρίωση, κλπ.
δ) Το έντυπο δρόμου θα είναι ... έντυπο δρόμου! Είναι μια (επιμέρους) πρόκληση που θα πρέπει να δουλευτεί με τις ιδιαιτερότητές της.
διαθεσιμότητα
α) Η ασταμάτητη μηχανή θα συνεχίσει να είναι προσβάσιμη όπως τώρα.
β) Τα μεγαλύτερα κείμενα, σχόλια, αναλύσεις, που θα σελιδοποιούνται σαν pdf, δεν θα είναι ελεύθερα προσβάσιμα. Αυτό είναι μια ουσιαστική αλλαγή. Θα διατίθενται σε όσες / όσους θέλουν να υποστηρίξουν (και) οικονομικά το ευρύτερο εγχείρημα του Sarajevo. Θα διατίθενται κατόπιν, ας το πούμε έτσι, μιας οικονομικής υποστήριξης, της τάξης των 25 ευρώ για 12 μήνες. Μπορεί κανείς να το πει “συνδρομή”, “ρεφενέ” ή crowdfounding - το τελευταίο μας φαίνεται πιο κοντά στη λογική μας. Σημασία έχει ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα υποστηριχτούν συγκεκριμένες κινήσεις εκ μέρους μας, μερικές απ’ τις οποίες θα αναφέρουμε στη συνέχεια.
Κάθε υποστηρίκτρια / υποστηρικτής λοιπόν, θα λαμβάνει σ’ ένα mail (το οποίο θα έχει ορίσει) τα pdf όταν τα αντίστοιχα κείμενα ολοκληρώνονται. Ένα ένα. Και θα μπορεί να τα διαβάσει είτε στην οθόνη, είτε εκτυπώνοντάς τα· στο σπίτι του ή στο φωτοτυπάδικο της γειτονιάς.
(H ολοκλήρωση ενός κειμένου απ’ αυτήν την κατηγορία, η κυκλοφορία του σα να λέμε, θα αναγγέλεται στην ασταμάτητη μηχανή. Το ίδιο και η έκδοση της όποιας μπροσούρας).
γ) Οι μπροσούρες θα ταχυδρομούνται δωρεάν στις υποστηρίκτριες / υποστηρικτές, υπό τρεις προϋποθέσεις. Πρώτον ότι θα μας στέλνονται έγκαιρα τα στοιχεία τους για την αποστολή, δεύτερον ότι οι ενδιαφερόμενες / οι θα ζητούν εκείνη ή την άλλη μπροσούρα (δεν θα είναι, δηλαδή, “τυφλή” η ταχυδρόμηση!), και τρίτον ότι οι μπροσούρες που ζητήθηκαν θα έχουν εκδοθεί μέσα στους καθε φορά συγκεκριμένους 12 μήνες της υποστήριξης καθεμιάς / καθενός. Αυτό σημαίνει, απλά, ότι κάποιος που θα μπει στο crowdfounding το 2019 δεν θα δικαιούται δωρεάν όλες τις μπροσούρες που θα έχουν εκδοθεί ως τότε!!!
Κατά τα υπόλοιπα ορισμένες απ’ αυτές τις μπροσούρες θα διακινούνται κανονικά εκεί που είναι δυνατόν να διακινηθούν σαν χαρτί· άλλες όχι, θα προορίζονται αποκλειστικά για τους υποστηρικτές του Sarajevo.
Για ποιον λόγο όμως, κάποια / κάποιος να δίνει 25 ευρώ ανά 12 μήνες (: 2 ευρώ τον μήνα) για κάτι ηλεκτρονικό, που θα μπορούσε να είναι δωρεάν; Όσο το Sarajevo τυπωνόταν σε χαρτί, δεν υπήρχε πρόβλημα. Ο καθένας / η καθεμιά έπαιρνε όποιο τεύχος ήθελε (μπορεί όλα, μπορεί μερικά) και πλήρωνε το χαρτί, το τύπωμα, κλπ. Τώρα; Μπας και την είδαμε να βγάλουμε λεφτά απ’ το Sarajevo;
Όχι. “Την είδαμε” να προχωρήσουμε επιμέρους τμήματα του εγχειρήματος Sarajevo, μερικά απ’ τα οποία έχουν ξεκινήσει αλλά σταμάτησαν, για καθαρά οικονομικούς λόγους (με 740 ευρώ μισθό τον μήνα, δεν μπορούν να γίνουν πολλά, όση διάθεση κι αν υπάρχει!). Ένα απ’ αυτά τα επιμέρους αφορά τα βιβλία του Spirit. Ορισμένα περιοδικά του παρελθόντος (ενδεικτικά η 3η γενιά, το Σαμποτάζ... - και αρκετό υλικό ακόμα, που δεν έχει νόημα να ονοματίσουμε τώρα) πρέπει να ψηφιοποιηθούν και να μπουν στη βιβλιοθήκη του Spirit. Αυτό, επειδή αρχικά ψηφιακά αρχεία έχουν καταστραφεί, εκτός απ’ τις πάμπολλες ώρες δικής μας δουλειάς, απαιτεί πολλές εκατοντάδες σκαναρίσματα, που είναι αδύνατον να γίνουν ερασιτεχνικά. Πρέπει να γίνουν επαγγελματικά, και άρα να πληρωθούν...
Κάτι άλλο που ξεκίνησε και σταμάτησε γρήγορα, πάλι για οικονομικούς λόγους, είναι η πρόσβαση σε ορισμένες βάσεις δεδομένων (άρθρα, καθεστωτικές αναλύσεις, κλπ) που είναι σημαντικές για την τεκμηρίωση της πολιτικής μας δουλειάς, αλλά είναι “κλειστές”. Απαιτούν συνδρομές, μερικές απ’ τις οποίες είναι τσουχτερές...
Γι’ αυτό τώρα μιλάμε για οικονομική υποστήριξη και όχι για “συνδρομές”. Δεν πρόκειται για ανταλλαγή ένα - προς - ένα. Όποια / όποιος αποφασίσει ότι αξίζουν τον κόπο τα 25 ευρώ ανά 12 μήνες, θα ξέρει ότι στηρίζει μια δουλειά ευρύτερη, πάντα για κινηματικούς σκοπούς, πάντα απ’ την σκοπιά της εργατικής αυτονομίας. Υποθέτουμε ότι έχουμε το δικαίωμα να ζητάμε εμπιστοσύνη. (Όπως επίσης και ο καθένας / η καθεμιά έχει το δικαίωμα να μην μας την δείξει).
Αυτά, λοιπόν, για την “πολυμορφική” εξέλιξη του Sarajevo. Η διάθεση και η αποφασιστικότητα είναι, εδώ, δεδομένη. Ξέρουμε, απ’ την άλλη, ότι θα υπάρξουν (πολλοί; λίγοι; άγνωστο) που θα βρουν τρόπους (δεν είναι δα και δύσκολο!) να παίρνουν τα pdf χωρίς να υποστηρίζουν το εγχείρημα. Αρκεί ένας φίλος για να βουλευτούν και 2, και 3, και 5 και 10 άτομα. Δεχόμαστε αυτήν την πραγματικότητα προς το παρόν, αφήνοντας στην άκρη μια (εξ αρχής) τεχνική λύση σε ένα θέμα που είναι πολιτικής και ηθικής τάξης. Ωστόσο αν η “καβατζοανάγνωση” απειλήσει την βιωσιμότητα του εγχειρήματος, κρατάμε το δικαιώμα να το προστατέψουμε με όποιον τρόπο θεωρούμε αποτελεσματικότερο.
Πρέπει να επαναλάβουμε εδώ αυτό που συνοδεύει το Sarajevo εδώ και πάνω από 10 χρόνια: Μέσα στην αποπνικτική παραίτηση απ’ την δυνατότητα να ανατραπεί στ’ αλήθεια αυτό το σύστημα, μέσα στην αποπνιχτική ανάδυση μορφών συμβιβασμένης και συμβιβαστικής γκρίνιας, το Sarajevo δεν παριστάνει τον κούκο που φέρνει την άνοιξη. Ούτε θέλουμε, ούτε μπορούμε να γίνουμε “το φως στο σκοτάδι”. Το Sarajevo είναι μόνο ένα μέρος απ’ τα καθήκοντά μας. Σημαντικό όσο τα υπόλοιπα.
(Καθήκον... Ποιος ξέρει πια τι σημαίνει αυτή η γαμημένη λέξη;)
Ας ανακεφαλαιώσουμε:
- Μετά την 1η Γενάρη 2017 το Sarajevo δεν θα εκδίδεται σε χαρτί.
- Αντί γι’ αυτό θα υπάρχει κάθε μήνα ένας αριθμός ψηφιακών κειμένων, σελιδοποιημένων, σε μορφή pdf και μέγεθος σελίδας Α4.
- Όποια / όποιος ενδιαφέρεται γι’ αυτά θα πρέπει να δίνει τον όβολό του για την υποστήριξη του συνόλου του εγχειρήματος: 25 ευρώ για 12 μήνες.
- Όποια / όποιος αποφασίσει ότι θέλει κάτι τέτοιο θα πρέπει να στείλει στο mail του Sarajevo την πρόθεσή του / της, για να δώσουμε τα επιπλέον στοιχεία του τρόπου καταβολής αυτής της υποστήριξης. Είναι, ουσιαστικά, αυτό που κάνουν όλα αυτά τα χρόνια οι συνδρομητές / συνδρομήτριες του χάρτινου Sarajevo.
- Όλες / όλοι οι συνδρομήτριες / συνδρομητές που έχουν ενεργή συνδρομή καλύπτονται κανονικά (στην αποστολή των pdf) μέχρι την λήξη της, στα mail τους που έχουμε υπ’όψη μας. Δεν θα κρύψουμε πάντως ότι χαιρόμαστε που θα απαλλαγούμε απ’ τους δεκάδες φακέλους, την αναμονή στο ταχυδρομείο, τα γραμματόσημα, κάθε μήνα· όλα αυτά τα όμορφα που εφηύρε ο 20ος αιώνας...
- Οι μπροσούρες θα είναι διαθέσιμες (ταχυδρομικά) δωρεάν για όσους / όσες υποστηρίζουν το εγχείρημα, με τους όρους που αναφέραμε νωρίτερα.
Ελπίζουμε ότι δεν πικραίνουμε, τελικά, τους φίλους / τις φίλες του διαβάσματος από χαρτί. ‘Ομως εκείνο που ήταν ένα έτοιμο χάρτινο περιοδικό για όλες / όλους, για εμάς ήταν ντάνες από κόλλες χαρτιού στις οποίες έπρεπε να γίνει ένθεση, δίπλωμα, ράψιμο... Τρία πεντάωρα εντατικής χειρωνακτικής δουλειάς, μετά το τυπογραφείο. Εδώ και 10 χρόνια...
Απ’ τις αρχές Γενάρη όποια / όποιος συμμετέχει στην υποστήριξη του Sarajevo θα μπορεί να χαίρεται το διάβασμα σε χαρτί έχοντας φροντίσει γι’ αυτό. Όσο για εμάς; Θα γλυτώσουμε (ίσως...) τα χειρουργεία πάνω άκρων.
