Tag: τεχνολογία

Ω τι κόσμος!

Δευτέρα 5 Οκτώβρη. Σε καμμία περίπτωση η ασταμάτητη μηχανή δεν θα πρότεινε σε κανέναν … netflix! Ή οτιδήποτε παρόμοιο. (Κανά βιβλίο ναι…) Αλλά με αφορμή το ντοκυμαντέρ «the social dilemma», όπου διάφορα «μετανοιωμένα» στελέχη / εφευρέτες εφαρμογών και τεχνολογιών που έχουν αποδειχθεί τεράστιες εμπορικές επιτυχίες και πολιτιστικοί / διανοητικοί / ηθικοί τυφώνες (σχετικά με τα antisocial media) γίνονται κατήγοροι των ίδιων τους των έργων, σκεφτείτε αυτό: θα εμπιστευόσασταν ποτέ έναν φετιχιστή (της τεχνολογίας, της θρησκείας, του εμπορεύματος) ακόμα κι αν με κάθε ειλικρίνεια ήθελε να σας απελευθερώσει από έναν φετιχισμό;

Πριν 9 χρόνια η κυρίαρχη σοφία στη δύση ήταν πως οι επαναστάσεις / εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο (η αραβική άνοιξη) έγιναν … χάρη στο twitter! Ήταν ένας τρόπος να υποτιμηθούν οι πληβειακοί αγωνίες και οι αγώνες στο νότο, και να αποθεωθεί η τεχνολογία του βορρά. Κανείς δεν είχε διανοηθεί να αποδώσει την συγκρότηση της 1ης σοσιαλιστικής εργατικής διεθνούς στους σιδηροδρόμους· αν και η μετακίνηση μέσω αυτών έπαιξε ρόλο στο να συγκεντρωθούν κάμποσοι ριζοσπάστες στη Γενεύη το 1866. Αλλά θεωρήθηκε “αυτονόητο” ότι μερικές επικοινωνιακές τεχνικές, το 2011, μπορούν να κάνουν ακόμα και επαναστάσεις … με εκατοντάδες δολοφονημένους, χιλιάδες βασανισμένους στα κρατητήρια…

Αυτή η φετιχιστική πεποίθηση διαπνέει ακόμα τους “μετανοιωμένους”. Ιεραπόστολοι ήταν όταν δούλευαν για τα αφεντικά της ψηφιακής επικοινωνίας / ενσωμάτωσης· ιεραπόστολοι παραμένουν και σαν “πρώην”.

Μπορεί ίσως ο καθένας να μάθει / καταλάβει μερικά πράγματα απ’ τις εξομολογήσεις τους· αλλά όχι τα βασικά. Γιατί αυτά τα βασικά προέρχονται όχι απ’ τα έργα του καπιταλισμού και των τεχνολογιών του, όχι απ’ τις μηχανές του αυτές καθ’ αυτές, αλλά κατ’ αρχήν απ’ τις προϋποθέσεις τους. Κι αυτές οι πολιτικές / κοινωνικές προϋποθέσεις βρίσκονται, διαφοροποιημένες και πιο σύνθετες, εκεί που βρίσκονταν εδώ και 30 χρόνια: παντού.

Ναι, η μηχανική των συμπεριφορών (και η μηχανοποίησή τους) βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Ναι, η με κάθε αφορμή τρομοκρατία, η πρόκληση διαρκών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, είναι στην πρώτη γραμμή. Αλλά…

Απ’ τις ρωγμές μπαίνει πάντα το φως… Κι οι ρωγμές δεν είναι ευχάριστες. Τρομάζουν…

Ποιά ιατρική (2); Η αλγοριθμική…

Σάββατο 3 – Κυριακή 4 Οκτώβρη. Ερώτηση: Εξακολουθεί η επιστημονική κοινότητα να μην καταλαβαίνει πώς λειτουργεί ο ιός;

Απάντηση: Φοβάμαι πως ναι, σε μεγάλο βαθμό. Σε όλες τις έρευνες που έχουμε πραγματοποιήσει για τον κορωνοϊό στο Χάρβαρντ, έχουμε αποτύχει. Σε όλες! Από την αρχή της κρίσης, για να μην κάνουν όλα τα εργαστήρια του πανεπιστημίου την ίδια δουλειά και αλληλοκαλυπτόμαστε, χωριστήκαμε σε ομάδες: άλλη είχε αντικειμένο έρευνας το εμβόλιο, άλλη τα διαγνωστικά τεστ, άλλη τα φάρμακα κ.ο.κ. Εμείς συνεργαστήκαμε με επιστήμονες του Τεχνολογικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης και του Πανεπιστημίου της Βοστώνης – πολύ δυναμικός συνδυασμός -, που ειδικεύονται στις προγνώσεις βάσει μαθηματικών μοντέλων. Προσπαθήσαμε να προβλέψουμε ποιοι είναι πιθανό να νοσήσουν, ποιοι να διασωληνωθούν, ποιοι να πεθάνουν. Σε κανένα συμπέρασμα δεν οδηγηθήκαμε. Αυτός ο ιός μας κοροϊδεύει!…

Αυτά γράφτηκαν στις 27 Σεπτέμβρη του 2020 (πριν μια βδομάδα). Στην καθεστωτική «καθημερινή». Λεγόμενα του καθηγητή χειρουργικής τραυμάτων στο πανεπιστήμιο Harvard Γιώργου Βελμάχου. Ο τσαχπίνης κοροϊδεύει κοτζάμ Harvard και όχι μόνο; Μήπως κοροϊδεύει και μαγαζιά σαν το Imperial College του Λονδίνου (υπάρχουν μικρότερες και μεγαλύτερες απομιμήσεις του σε διάφορα μέρη του κόσμου, και στο ελλαδιστάν)· ή μήπως το Imperial College κοροϊδεύει εμάς;

Όχι λοιπόν. Κανένας κορωνοϊός (και κανένας ιός) δεν «κοροϊδεύει»! Η αποτυχία που αναγνωρίζει ο κυρ Βελμάχος είναι, απλά, η αποτυχία μιας ολόκληρης άποψης που θέλει να εμφανίζεται σαν «ιατρική» ενώ δεν έχει καμμία σχέση, μιας άποψης που υποστηρίζει ότι είναι αρκετό να «παραμετροποιήσει» κανείς τις κοινωνικές συμπεριφορές (τα όποια γεγονότα), να φτιάξει ένα σύστημα εξισώσεων (έναν αλγόριθμο), να το «τροφοδοτήσει» με την παραμετροποίηση (data) και αυτό θα του βγάλει το «σωστό» αποτέλεσμα! Είναι η αποτυχία της αλγοριθμικής πρόγνωσης / αναπαράστασης, που είναι το πιο πρόσφατο «παιχνίδι στις πόλεις» (απ’ την μεριά των αφεντικών), είτε αφορά την δημόσια υγεία, είτε την δημόσια τάξη, είτε οτιδήποτε άλλο για το οποίο μπορεί να πουληθεί «πρόβλεψη».

Όλη σχεδόν η δημαγωγία της υγιεινιστικής τρομοκρατίας στηρίχτηκε σε τέτοιου είδους «προβλέψεις» (περί επερχόμενου Αρμαγεδώνα), οι οποίες συνεχίζονται. Οι τεχνικοί που φτιάχνουν αυτούς τους αλγόριθμους (που στην προκείμενη περίπτωση πουλιούνται σαν «ιατρική») είναι συνήθως άσχετοι με οτιδήποτε σχετικό με ιατρική. (Πελάτες τους μπορεί είναι τυχάρπαστοι «γιατροί» και «καθηγητές» που βρίσκονται στο pay roll των φαρμακοβιομηχανιών, όσο και πολιτικοί). Για παράδειγμα, ο πολύς Ferguson που έχει γίνει συνώνυμος του επαγγελματία τρομοκράτη για επιδημίες μέσω Imperial College χάρη στις εκρηκτικές (και ολοφάνερα δόλιες) αλγοριθμικές προβλέψεις του, είναι πυρηνικός φυσικός (!)

Το είδος αυτών των καλοπληρωμένων παρασίτων δεν είναι καθόλου καινούργιο. Όταν τα χρηματιστήρια ήταν στις δόξες τους υπήρχε μεγάλη ζήτηση για δουλειά εκεί, από εταιρείες εμπορίου μετοχών χοντρική / λιανική. Δεν ζητούσαν όμως οικονομολόγους. Ζητούσαν μηχανικούς, μηχανολόγους, πληροφορικάριους. Επειδή όλο το νταραβέρι στα χρηματιστήρια γινόταν και γίνεται από «έξυπνους αλγόριθμους»… Πότε πότε, από κάποιο «λάθος» του αλγόριθμου, γινόταν και κανά κραχ – ας πούμε στη Ν. Υόρκη… αλλά διορθωνόταν μετά… Σε κάθε περίπτωση εκείνη η παραγωγή «έξυπνων αλγορίθμων» που αγόραζαν και πουλούσαν μετοχές αυτόματα, πουλιόταν προς τους άσχετους σαν «οικονομολογία», και “το χρήμα γεννάει χρήμα”.

Τώρα πουλιέται σαν «ιατρική», «επιδημιολογία» κι άλλα παραμύθια. Είναι η πραγματικότητα που περιέγραφε ο πιο πάνω (…) πριν 4 χρόνια: …Η επιδημιολογία κινδύνου έχει ξεπέσει σε άρθρα με σαλαμοποιημένα στοιχεία που δίνουν κύρος, και μ’ αυτόν τον τρόπο έχει φτάσει να καθορίζει την πολιτική με ψεύτικες αποδείξεις…

Ακριβώς αυτό.

Απουσία απ’ το internet;

Παρασκευή 2 Οκτώβρη. Μ’ εκείνη την αφελή σιγουριά που έχουν οι λαχανιασμένοι νεοφώτιστοι, το ελληνικό υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων θεώρησε ότι βρήκε έναν high tech τρόπο για να σπάσει τις καταλήψεις των σχολείων. Πρώτον, κάνοντας υποχρεωτική την λεγόμενη «τηλε-εκπαίδευση» για τα σχολεία που δεν λειτουργούν λόγω καταλήψεων. Και δεύτερον, «βάζοντας απουσία» στους καταληψίες, για τους οποίους θα απαγορεύεται η συμμετοχή στην «τηλε-εκπαίδευση».

Είναι ένας γνήσια ελληνικός συνδυασμός βλακείας και τεχνολογικού hype. Αρκετοί εστιάζουν στο ότι έτσι κι αλλιώς ούτε υπολογιστές ούτε καλές συνδέσεις έχουν όλα τα σπίτια (προτείνουμε να δοκιμάσουν οι «τηλε-εκπαιδευόμενοι» τις καφετέριες…) Πέρα απ’ αυτό δε φαίνεται να νομιμοποιείται η «απαγόρευση» – εκτός αν πρόκειται για απόφαση του συλλόγου διδασκόντων για αποβολή. Έτσι γινόταν, τουλάχιστον, στις προ «τηλε-εκπαίδευσης» εποχές… Χωρίς τέτοια απόφαση, σχολείο – σχολείο, και κατά παράβαση του τρόπου που λειτουργούν τα σχολεία στη βάση των κρατικών οδηγιών επί δεκαετίες, πώς ακριβώς σκοπεύει το υπουργείο παπάδων να κάνει πρακτικά τις απαγορεύσεις; Θα κόβει την σύνδεση;

Λείπει επιπλέον το σημαντικότερο, τόσο από συμβολική όσο και από πρακτική άποψη: το απουσιολόγιο! Δεν ξέρουμε ποιοί κάνουν αυτή τη δουλειά τώρα (κάποτε υπήρχαν οι «απουσιολόγοι», που ήταν συνήθως οι «καλοί μαθητές» που είχαν όρεξη να τιμηθούν με το καθήκον να είναι λιγάκι ρουφιάνοι για τις απουσίες των συμμαθητών τους) αλλά οπωσδήποτε πρέπει να φτιαχτεί.

Πρακτικά το σοφό υπουργείο υποδεικνύει την «τηλε-εκπαίδευση» σαν παρα-σχολείο· σα να πήγαιναν οι φρόνιμοι και νομιμόφρονες μαθητές στο σπίτι του καθηγητή όταν το σχολείο είχε κατάληψη….

Εν τω μεταξύ έχει γεννηθεί ένα καινούργιο ερώτημα: αν το διαδίκτυο χωράει απουσιολόγο πως κάνεις κατάληψη σ’ αυτό το «μαγαζί»;

Δουλεία στο σπίτι

Τετάρτη 23 Σεπτέμβρη. … Καθώς ο κορονοϊός στράγγιξε τους χώρους εργασίας σ’ όλο τον κόσμο, το software επιτήρησης γνώρισε νέα άνθηση. Προγράμματα σαν το ActivTrack, το Time Doctor, το Teramind και το Hubstaff έχουν γνωρίσει μια μετα-lockdown εκτόξευση στις πωλήσεις τους. Απ’ την στιγμή που θα εγκατασταθούν σ’ έναν υπολογιστή, προσφέρουν μια γκάμα κρυφών εργαλείων επιτήρησης, με τους προϊστάμενους να μπορούν να βλέπουν screenshots, τους χρόνους εισόδου σε διάφορες εφαρμογές αλλά και τις πληκτρολογήσεις, έτσι ώστε να είναι σίγουροι ότι οι εργαζόμενοι παραμένουν πειθαρχημένοι ενώ δουλεύουν από απόσταση. Αν και διαφημίζονται σαν software παραγωγικότητας, αποκαλούνται ήδη bossware εξαιτίας του ότι είναι κρυφά αλλά εμπλέκονται άμεσα στην δουλειά μέσω υπολογιστών…

Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων ένα άρθρο του γνωστού wired πριν 2 ημέρες. Είναι τεχνικά εύκολο και με ελάχιστο κόστος το να γίνει η «καραντίνα της εργασίας», η δουλειά στο σπίτι μέσω δικτύωσης δηλαδή, ένα κάτεργο διευρυμένης επιτήρησης. Όχι μόνο της δουλειάς αυτής καθ’ αυτής, αλλά και άλλων καθημερινών συνηθειών. Έτσι θα γίνει. Θα υπάρξουν εξαιρέσεις, δεν το αγνοούμε. Αλλά ο μισθωτός μάζα κατά κύριο λόγο του τριτογενούς που τώρα σπρώχνεται στο σπίτι του (με την δική του χαρούμενη συμφωνία…) θα διαπιστώσει σύντομα ότι έβαλε στο σπίτι του το αφεντικό, έμμεσα μεν αλλά αποφασιστικά.

Για τους κάθε είδους φίλους της καραντίνας αυτές οι εξελίξεις δεν είναι απλά ο.κ. Πρέπει να θεωρούνται ένας θρίαμβος «του αιτήματος για την προστασία της υγείας». Είναι εξαιρετικά αμφίβολο το πόσο υγιείς θα μείνουν όσοι θα δουλεύουν απ’ το σπίτι – αλλά τουλάχιστον ο τσαχπίνης θα αναχαιτιστεί, ειδικά εάν εμβολιαστούν με γενετική μηχανική… έτσι δεν είναι;

Έτσι… «Καπιταλιστικός ‘αντικαπιταλισμός’ και ξερό ψωμί» που φωνάζουν διάφοροι caradinieri!!!

Flat mind 1

Δευτέρα 21 Σεπτέμβρη. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το πως άνθρωποι που φαίνονται έλλογοι στην καθημερινή ζωή τους είναι δυνατόν να αποδίδουν τον covid-19 … στις τεχνολογίες επικοινωνιών 5G! Ακόμα χειρότερα όταν αυτές απλά δεν έχουν εγκατασταθεί ακόμα στα δυτικά κράτη!

Πριν μερικούς μήνες, στην Καλαμάτα, όπου γινόταν δοκιμαστική / πειραματική εγκατάσταση κεραιών 5G (της Huawei), έξαλλοι κάτοικοι απαίτησαν (και πέτυχαν) την διακοπή της με το επιχείρημα ότι … θα μειωθεί η γονιμότητα των ελλήνων (εξ αιτίας της ακτινοβολίας…), όχι όμως και των μεταναστών στην ίδια περιοχή, με αποτέλεσμα … τον αφελληνισμό αυτού του ιστορικού λίκνου του ελληνισμού που λέγεται «Μεσσηνία». Βλακεία με περικεφαλαία – μαζική ωστόσο τόσο όσο χρειαζόταν το δημοτικό συμβούλιο να την υιοθετήσει. (Ο πρεσβευτής Pyatt σίγουρα θα χάρηκε…)

Τώρα, με το νέο θεώρημα περί 5G που γεννάει «φονικούς ιούς», εμφανίζονται καινούργια παραμύθια: ανέκαθεν ο ηλεκτρισμός (κατά συνέπεια και ο ηλεκτρομαγνητισμός) σκότωνε! Όχι από τις ηλεκτροπληξίες… αλλά προκαλώντας επιδημίες γρίπης!

Τον παραλογισμό, ακόμα κι αν εμφανίζεται σαν επιμέρους κατάσταση, είναι σχεδόν αδύνατο να τον αντιμετωπίσει κανείς με λογικά επιχειρήματα. Υπάρχει ένα πολύ δυνατό παράδειγμα: οι οπαδοί της «επίπεδης γης» (αν και όχι της «επίπεδης σελήνης» ή του «επίπεδου ήλιου»… μεροληψία, δε νομίζετε;). Οι flat earthers, που εξωτερικά δείχνουν μάλλον «κανονικοί» αμερικάνοι, υποστηρίζουν με κάθε σοβαρότητα πως η σφαιρικότητα αυτής της πέτρας που λέγεται γη είναι προϊόν μοντάζ σε φωτογραφίες – και ότι ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες απ’ τον Phileas Fogg ήταν απλά μια απ’ τις φαντασιώσεις ενός γάλλου παραμυθά (του Verne). Φυσικά, δεν κάνουν τον κόπο να στείλουν μερικούς εκλεκτούς εκπροσώπους τους, με πληρωμένα εισιτήρια, να κινηθούν αεροπορικά μόνο προς την ανατολή ή μόνο προς την δύση, για να διαπιστώσουν με τα ίδια τους τα μάτια αν θα φτάσουν στην άκρη της γης/πίτσα ή θα γυρίσουν στο σπίτι τους.

Είναι πιθανό ότι η πηγή του προβλήματος πάει πολύ πιο πίσω και πολύ πιο βαθιά. Εκατοντάδες εκατομμύρια χριστιανοί εδώ και σχεδόν 2 χιλιετίες πιστεύουν ακράδαντα σε έναν θεό που έστειλε τον γυιό του μέσω μιας παρθένας γήινης, για να σώσει τον κόσμο. Μπορείς να πείσεις τους χριστιανούς σαν μάζα, ακόμα και με αμιγώς θρησκευτικά κριτήρια, ότι είναι ειδωλολάτρες και ότι βρίσκονται σε ακόμα βαθύτερο διανοητικό χάος σε σχέση με εκείνους που πίστευαν στις απιστίες του Δία; Όχι. Οτιδήποτε μπορεί να ονομαστεί λογική τελειώνει μπροστά σε οτιδήποτε μπορεί να ονομαστεί πίστη.

Αν τόσα εκατομμύρια μέλη του είδους μας, με τόσο φανατισμό, πιστεύουν στην παρθενογέννεση του γυιού του θεϊκού αφεντικού, γιατί μερικές χιλιάδες ανάμεσά τους να μην πιστεύουν ότι ο ηλεκτρομαγνητισμός γεννάει ιούς;

Η σωτηρία σώζει!

Κυριακή 20 Σεπτέμβρη. Όταν κουβαλάνε τα πληκτρολόγιά τους στον απόπατο (εκεί που κάθε σπουδαίος άνδρας σκέφτεται και διαπράττει σπουδαία πράγματα!) είναι λαλίστατοι. Πότε πότε ρίχνουν μια καλή και στην ασταμάτητη μηχανή – ή έτσι νομίζουν. Όταν όμως το πράγμα σοβαρεύει, μούγκα στη στρούγκα!

Ο λόγος για τους κάθε είδους caradinieri και τα αντιcovid-19 εμβόλια. Αυτά είναι (και ήταν απ’ την αρχή) ο άμεσος (αλλά όχι ο μοναδικός ούτε και ο τελευταίος) στόχος όλης της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας παγκόσμια, κι όμως οι φίλοι της δεν πανηγυρίζουν που οι big pharma δηλώνουν όλο και πιο κοντά!

Έχουμε ήδη γράψει τεκμηριωμένα πως όλα τα δυτικά εμβόλια που είναι υποψήφια για τα γενναία κορμιά των «στρατιωτών κατά του αόρατου εχθρού», συν το ρωσικό και τουλάχιστον ένα κινεζικό είναι προϊόντα γενετικής μηχανικής και, στην «καλύτερη των περιπτώσεων», χρησιμοποιούν μεταλλαγμένους ιούς προκειμένου να «πουσάρουν» το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Έχουμε γράψει επίσης (κι αυτό είναι ευρύτερα γνωστό) πως όλες οι δυτικές φαρμακοβιομηχανίες θέλουν (και παίρνουν) απ’ τα δυτικά κράτη «αμνηστία» για οποιεσδήποτε παρενέργειες εμφανίσουν τα εμβόλια – πράγμα που είναι μια ακόμα απόδειξη, αν χρειαζόταν, ότι θα έχουν παρενέργειες και πιθανότατα άγνωστες. (Αυτές οι τεχνολογίες γενετικής μηχανής και μεταλλάξεων δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ σε βάρος ανθρώπων). Αφού, λοιπόν, οι γενικές και οι τοπικές «καραντίνες», οι μάσκες και οι ξεμάσκες, θα έχουν αυτήν την ολοκλήρωση, γιατί οι caradinieri έχουν καταπιεί τις μεγάλες γλώσσες τους; Πανηγύρισαν για τα «φιλικά προετοιμασίας» της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, και τώρα που αρχίζει το κανονικό «πρωτάθλημα» χασμουριούνται;

Μαθαίνουμε τώρα ότι μια απ’ τις κατασκευάστριες mRNA εμβολίου, η «εταιρεία που ήρθε απ’ το πουθενά», η αμερικανική moderna, είτε συνεργάζεται άμεσα με την αμερικανική darpa (ο τεχνολογικός βραχίονας του αμερικανικού πενταγώνου…) μέσω της θυγατρικής βιοτεχνολογικής profusa που έχει φτιάξει η τελευταία, είτε είναι εντελώς βιτρίνα της darpa. Η darpa μέσω της profusa προωθεί το δικό της σύστημα αλλοίωσης / μεταλλάξης των ανθρώπινων κυττάρων προκειμένου να «δουλέψει το συνθετικό RNA αγγελιοφόρος» που θα εισάγεται με το εμβόλιο. Και σαν κρατική επιχείρηση που είναι έχει προβάδισμα στην έγκρισή του για χρήση στους ανθρώπους, κάτι που αναμένεται ως το τέλος της χρονιάς.

Όταν οι κάθε είδους caradinieri στα μέρη μας απολάμβαναν αθώα αθώα τα καλοκαίρια και τους χειμώνες της, το 2006, η darpa έστηνε το δικό της «πρόγραμμα» μολυσματικών ασθενειών από ιούς, σαν τμήμα των ερευνών της για βιολογικό πόλεμο. Βασικό στοιχείο των αρχικών ερευνών ήταν η χρήση μεταλλαγμένων ιών για «αμυντικούς σκοπούς» (ως γνωστόν όλοι οι πόλεμοι και οι ιμπεριαλισμοί είναι «αμυντικοί»). Ένα άλλο βασικό στοιχείο ήταν οι τεχνολογικές δυνατότητες στενής επιτήρησης της «υγείας» των πληθυσμών – για το καλό του ελέγχου τους…

Ένα απ’ τα διαμάντια αυτών των ερευνών ήταν η κατασκευή μεταλλαγμένων εντόμων που θα μεταφέρουν καταστροφικούς ιούς στις φυτικές καλλιέργειες του εχθρού – πάντα για αμυντικούς λόγους -, το γνωστό (τουλάχιστον στο cyborg και τους αναγνώστες του) πρόγραμμα insect allies. Ένα άλλο διαμάντι ήταν η ανάπτυξη νανοτεχνολογιών μεταφοράς του mRNA στα κύτταρα.

Το «γραφείο βιολογικών τεχνολογιών» (ΒΤΟ) της darpa εμφανίζεται τώρα σαν «η μεγαλύτερη ελπίδα της ανθρωπότητας να σταματήσει τον covid-19», πράγμα που εκτός απ’ το να εξασφαλίσει την αύξηση της χρηματοδότησής του, σημαίνει επίσης  – για όποιον έχει μια στάλα μυαλό – ότι η θανατοπολιτική, η δημιουργική λογιστική πτωμάτων και το θέαμα της φονικότητας του covid-19 ήταν και είναι απόλυτα απαραίτητα για να μπορεί η γενετική μηχανική και οι πολεμικές εφαρμογές της να «σώσουν την ανθρωπότητα»: αν δεν κινδύνευε η έρμη γιατί να προσέτρεχε σε τέτοια σωτηρία;

Είναι αυτές οι νανοτεχνολογίες που βάζουν ένα στρατιωτικό / πολεμικό μαγαζί στην πρώτη γραμμή της τρομοεκστρατείας, στη συγκεκριμμένη περίπτωση δίπλα και μαζί με την άγνωστης προέλευσης moderna. Θα αναρωτηθεί ίσως κάποιος γιατί η darpa (και κάθε όμοιά της αλλού στον κόσμο…) νοιάζεται τόσο πολύ για το καλό της ανθρωπότητας ώστε να ασχολείται με βιο-τεχνολογίες που μετατρέπουν το ανθρώπινο σώμα σε «γενετικό εργαστήριο μεταλλάξεων». Η darpa δεν ενδιαφέρεται για κανένα «καλό της ανθρωπότητας». Ενδιαφέρεται να βρει τρόπους να μπορεί να εμβολιάσει γρήγορα και εύκολα τους αμερικάνους πεζοναύτες σε περίπτωση που βρεθούν εκτεθειμένοι σε ιούς, προκειμένου να επιβιώσουν / αντέξουν μερικούς μήνες – και πάντως όχι να πεθάνουν υγιέστατοι στα βαθιά γεράματα! Γι’ αυτό και ψάχνει τεχνολογίες εμβολιασμού fast track, αδιαφορώντας για παρενέργειες που είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν, αλλά μπορεί να εμφανιστούν ύστερα από 1, 2 ή 4 (όπως είπε ο ceo της astrazeneca…) χρόνια. Από κατεστραμμένους «βετεράνους» το αμερικανικό ιμπέριουμ έχει πάρα πολλούς. (Πολλοί αυτοκτονούν και απαλλάσουν το κράτος τους απ’ τα έξοδα συντήρησης μιας ψευτοζωής).

Ας ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν: γεννήτριες και προαγωγοί της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας είναι τα συμφέροντα και οι σχεδιασμοί χρόνων των αφεντικών του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος. Μια απ’ τις αιχμές αυτών των συμφερόντων είναι η καθιέρωση της γενετικής μηχανικής ως «θεραπευτικής μεθόδου». Οι καταστροφικές συνέπειες αυτής της καθιέρωσης, αν επιτευχθεί, είναι βέβαιες – αρκεί να «θυμηθεί» κανείς τι συμβαίνει με τα μεταλλαγμένα φυτά βιομηχανικής παραγωγής πρώτων υλών διατροφής (σόγιες, καλαμπόκια, κλπ). Εν τέλει οι υγιεινιστικοί τρομοκράτες ΔΕΝ ενδιαφέρονται για την υγεία κανενός – για τις αρρώστιες ενδιαφέρονται! Απ’ αυτές βγάζουν τα τρελά τους κέρδη, σ’ αυτές στερεώνουν τις εξουσίες τους.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, αν πετυχαίνετε κάποιο φίλο της καραντίνας (υπάρχουν ακόμα πολλοί) να τον κτυπάτε φιλικά στην πλάτη, λέγοντάς του «καλά κρασιά»!

(φωτογραφία: Οι εταρείες πληρώνουν τα πειραματόζωά τους, αλλά οι αληθινά «κοινωνικά υπεύθυνοι» θα πρέπει να προσφερθούν αφιλοκερδώς… Τι φοβούνται; Μην σακατευτούν; Τι «κοινωνική υπευθυνότητα» μας διδάσκουν τόσο καιρό;

Εμπρός γενναίοι στρατιώτες! Το καθήκον σας καλεί!!)

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 8

Τετάρτη 16 Σεπτέμβρη. Η δικτύωση σαν μορφή της «φυσικής» αποστασιοποίησης διαδοχικών κρίκων μιας παραγωγικής (ή και καταναλωτικής) διαδικασίας δεν είναι καινούργια εν έτει 2020. Πολλές δουλειές που γίνονταν ως τώρα στο «γραφείο» είναι ουσιαστικά «τηλέ-». Η μετατόπιση ενός λογιστή, ενός προγραμματιστή ή ενός ελεγκτή πληροφορικών συστημάτων απ’ το «γραφείο στο σπίτι» δεν αποτελεί γενέθλια στιγμή της «τηλε-εργασίας». Αλλά μιας δόλιας χωροτακτικής αποκέντρωσης / απομόνωσης.

Στο βαθμό που τα αφεντικά θα έχουν τον έλεγχο της «παραγωγικότητας της εργασίας» μέσω δικτύωσης (άρα τον έλεγχο των χρόνων και της έντασης), τα οφέλη τους απ’ αυτήν την μετατόπιση είναι αξιοσημείωτα. Πρώτ’ απ’ όλα αυτό που ήδη λένε: η δραστική μείωση των εξόδων τους για συντήρηση των «γραφείων». Ύστερα η δυνατότητά τους να εκτρέψουν τις μισθωτές σχέσεις σε εργολαβικές, με ό,τι κάτι τέτοιο σημαίνει για τις δεσμεύσεις τους. Ακόμα και το ιδεολογικό όφελος δεν είναι αμελητέο: αν οι εργαζόμενοι δηλώνουν ευχαριστημένοι που το μωρό τους μπουσουλάει κάτω απ’ το pc τους, οι εργοδότες μπορούν να είναι δυο και τρεις φορές ευχαριστημένοι. Ο χρόνος «ενασχόλησης με τα οικιακά», όσο διάσπαρτος κι αν είναι, θα αφαιρείται εύκολα απ’ τον χρόνο «ενασχόλησης με τη δουλειά», που θα μετριέται με το λεπτό, με το δευτερόλεπτο, με τα κλικ, και οτιδήποτε τέλος πάντων. Καινούργιες νόρμες «αποδοτικότητας» θα εφευρεθούν (εφευρίσκονται ήδη).

Απ’ τα τέλη του 2010, δηλαδή σχεδόν εδώ και μια 10ετία, με το «πλάνο 30/900» η εργατική αυτονομία υπέδειξε την σημασία του μισθού και του χρόνου εργασίας για την ανασύνθεση της εργατικής υποκειμενικότητας· και του ανταγωνισμού της. Κοιτώντας τα εργοδοτικά οφέλη της δουλειάς στο σπίτι μέσω δικτύωσης και τον τρόπο που μπορεί αυτή η φάκα να κρυφτεί πίσω απ’ το μικρό κομμάτι τυρί στο κέντρο της, θα λέγαμε ότι ενώ (για παράδειγμα) η μείωση του χρόνου μετακίνησης προς- και από- την δουλειά φαίνεται θετική, υποκαθιστά (και υποσκάπτει) την απαίτηση για δραστική μείωση του χρόνου εργασίας· ένα ζήτημα κρίσιμο για την καθημερινή ζωή των πάντων. Απ’ την ίδια προσέγγιση, η μετατροπή των μισθωτών σχέσεων σε de facto εργολαβικές υποσκάπτει την απαίτηση ενός βασικού μισθού που θα καλύπτει τις σύγχρονες εργατικές ανάγκες.

Αν αυτά είναι σωστά, γεννιέται το ερώτημα: εντάξει, αλλα τι μπορούμε ή πρέπει να κάνουμε; Εκείνο που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να επιδιώκουμε είναι η επιστροφή …. στα μυθικά χρόνια του φορντικού καπιταλισμού! Η μείωση του βασικού εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας και στην ψηφιακή εκδοχή της εξακολουθεί να είναι στρατηγικής σημασίας· χωρίς να αποτελεί ενισχυτικό επιχείρημα αν κάποιος / κάποια στο σπίτι του μεγαλώνει παιδί, σκυλί ή γεράνια! Επιπλέον θα ήταν έξυπνο να μην θεωρείται η δουλειά στο σπίτι επιθυμητή απ’ τους μισθωτούς. Αν πρόκειται τα αφεντικά να γλυτώσουν «πάγια» έξοδα (κι αυτό είναι το σίγουρο) θα πρέπει να πληρώσουν παραπάνω για την μετακόμιση του υπολογιστή εργασίας στο καθιστικό. Όχι με την μορφή bonus (μια ύπουλη διαχείριση) αλλά σαν αύξηση στον μισθό. Όλες οι μορφές άδειας που αφορούν την εξαρτημένη, μισθωτή σχέση θα πρέπει επίσης να μείνουν ακέραιες.

Όμως αυτά ακούγονται σαν ευχολόγια σε μια εποχή σχεδόν εξαφανισμένης εργατικής αυτο-οργάνωσης. Πιστεύει κανείς ότι κάποιο συνδικάτο (ή κάποιο κόμμα) θα προτάξει τα στήθη του; Καλύτερα να προσέξει τον δομικό αναχρονισμό που χαρακτηρίζει αυτές τις πατερναλιστικές δομές, που κάποτε υπήρξαν βασικά στηρίγματα της εξουσίας αλλά είναι εχθρικές προ πολλού απέναντι στα εργατικά συμφέροντα.

Πριν το να κάνουμε αυτό κι αυτό, υπάρχουν οι βασικές προϋποθέσεις για την δράση…

(προσωρινό τέλος)

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 6

Τρίτη 15 Σεπτέμβρη. Η DAK, που συστήνεται σαν «ο τρίτος σε μέγεθος μη κερδοσκοπικός ασφαλιστικός οργανισμός» στη γερμανία, κάνει τακτικά έρευνες στους μισθωτούς του τριτογενή. Είχε την ιδέα, προφανώς προϊόν των κυρίαρχων ερωτήσεων της περιόδου, να βάλει στο ερωτηματολόγιο ερωτήματα σχετικά με την ψηφιοποίηση της εργασίας – στο τέλος του 2019. Ξαναέκανε ανάλογες ερωτήσεις την περασμένη άνοιξη. Συγκεκριμένα, μεταξύ Δεκέμβρη του 2019 και τον Γενάρη του 2020 (προ covid…) ρώτησε 7.054 εργάτες. Μεταξύ Απρίλη και Μάη του 2020 (φουλ covid…) ρώτησε 7.226. 5.854 εργάτες απάντησαν και στις δύο έρευνες. Μερικά απ’ τα ευρήματα αυτών των δειγματοληψιών (που όπως όλες οι παρόμοιες πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι σαν η αποκάλυψη της αλήθειας αλλά σαν σοβαρή ένδειξη γι’ αυτήν) στη συνέχεια.

Στο τετράμηνο που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο έρευνες, ο καπιταλιστικός τομέας που προχώρησε περισσότερο στην καθιέρωση της δουλειάς στο σπίτι ήταν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές – κατά 80% σε σχέση με πριν. Ακολούθησαν διάφορες μεγάλες χημικές / φαρμακοβιομηχανίες (BASF, Bayer, κλπ) καθώς και ο δημόσιος τομέας – κατά 72%. Ύστερα η βιομηχανία των media και της τέχνης / πολιτισμού – 68%. Στην πιο χαμηλή σχετικά μετατόπιση προς την δουλειά στο σπίτι ήταν οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας (29%), φροντίδας υγείας (29%) και εμπορίου (37%).

Πριν την τρομοεκστρατεία περίπου οι μισοί εργοδότες θεωρούσαν την δουλειά στο σπίτι σαν πιθανή επιλογή απ’ την μεριά τους κάποια στιγμή στο μέλλον· αλλά οι υπόλοιποι μισοί εμφανίζονταν ιδιαίτερα αρνητικοί θεωρώντας ότι θα χάσουν την επίβλεψη πάνω στους υπαλλήλους τους. Αλλά χάρη στον covid-19 η δουλειά στο σπίτι υπερδιπλασιάστηκε, αυξανόμενη κατά 116%, είτε σαν μόνιμη κατάσταση είτε σαν τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.

Από υποκειμενική άποψη τώρα, το 41,3% όσων μισθωτών ερωτήθηκαν απάντησε πως θεωρεί ότι η δουλειά στο σπίτι αυξάνει την παραγωγικότητά τους· αλλά μόνο το 18% είπε ότι ήταν ελεύθερο να αποφασίσει το ποιές ώρες θα δουλέψει. Πράγμα που σημαίνει ότι σε πάνω από 4 στις 5 περιπτώσεις το αφεντικό εξακολουθούσε να ελέγχει το ωράριο, ακόμα και από απόσταση. Επιπλέον περισσότεροι απ’ τους μισούς, το 54,2% συγκεκριμένα, θεώρησε ότι η έλλειψη καθαρού διαχωρισμού μεταξύ χρόνου εργασίας και χρόνου εργασίας είναι πρόβλημα. Το 68% θεώρησε θετική συνέπεια την μείωση του χρόνου μετακίνησης από και προς την δουλειά, και λίγο παραπάνω απ’ τους μισούς (το 54%) δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να δουλεύουν απ’ το σπίτι στο μέλλον, ακόμα και χωρίς covid-19.

Αν και το σύνολο των αποτελεσμάτων δεν έδειξε μια διαμορφωμένη οριστικά πλειοψηφική τάση μεταξύ των μισθωτών του τριτογενούς στη γερμανία υπέρ της δουλειάς στο σπίτι, είναι βέβαιο ότι έχοντας την μαυρίλα της κοινωνικής μόλυνσης και των γενικών απαγορεύσεων απ’ την μια μεριά και την πιθανότητα ανεργίας ή «εργασιακής εφεδρείας» απ’ την άλλη, οι μισοί ή και περισότεροι απ’ αυτούς που ρωτήθηκαν αγάπησαν το σπίτι τους ως εργασιακό κελί. Είναι μια καλή μαγιά για την προώθηση αυτού του είδους των εργασιακών σχέσεων: αν συμφωνούν και οι μισθωτοί γιατί να μην τους «κάνουν την χάρη» οι εργοδότες, στο βαθμό που μπορούν να οργανώσουν κατάλληλα τον καταμερισμό εργασίας και να εντατικοποιήσουν τον δικτυακό έλεγχο σπίτι – σπίτι, όχι μόνο τον έλεγχο της δουλειάς αλλά και της καθημερινότητας;

(Αλήθεια: αυτά τα παιδιά που θα μεγαλώνουν παίζοντας με την δουλειά της μαμάς ή/και του μπαμπά, θα φεύγουν ποτέ απ’ το σπίτι; Πώς θα τους φαίνονται οι άλλες δουλειές;)

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 7

Τρίτη 15 Σεπτέμβρη. Υποστηρίζουμε λοιπόν, μέσα απ’ αυτή την πρώτη προσέγγιση, ότι η δουλειά στο σπίτι στην ψηφιακή εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης (που αποκαλείται «τηλε-εργασία») δεν είναι βήμα προς μεγαλύτερο εργατικό έλεγχο πάνω στο χρόνο και στην ένταση της εργασίας, ακόμα κι αν αυτό νομίζουν πολλοί. Είναι το αντίθετο: βήμα (βήματα…) προς τον ασφυκτικότερο έλεγχο επί της εργασίας, ακόμα και χωρίς την φυσική παρουσία του αφεντικού, του προϊστάμενου ή των ρουφιάνων τους. Η δουλειά στο σπίτι δεν θα γυρίσει (στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της) στην ένδοξη και περήφανη αρνησικυρία των υφαντριών στην αγγλία πριν την 1η βιομηχανική επανάσταση· θα προχωρήσει μάλλον προς τις δυστοπικές εκφάνσεις της ταινίας sleep dealer…

Μερικές πλευρές αυτού του ασφυκτικότερου ελέγχου παρουσιάσαμε ήδη. Η τροποποίηση της μισθωτής σχέσης επί το εργολαβικότερο· η καλύτερη αξιοποίηση του «δίκιου του πελάτη»· η επέκταση του χρόνου εργασίας με δικαιολογία το «μα ασχολείσαι και με το παιδί»· οι δυνατότητες εντατικοποίησης: αυτά είναι μερικά μάλλον προφανή στοιχεία.

Υπάρχουν όμως κι άλλα. Πώς συγκροτείται η εργατική αντιπαλότητα (προς το αφεντικό κατ’ αρχήν) όταν αυτή η φιγούρα είναι απούσα με την φυσική έννοια και, στη θέση της, υπάρχει ένας «διευθυντικός αλγόριθμος»; Πώς συγκροτείται η εργατική αλληλεγγύη χωρίς την φυσική παρουσία και σχέση, μόνο μεσολαβημένα από μηχανές, και άρα μέσα από ελέγξιμα κανάλια; Πώς είναι εφικτή η μαχητική εργατική οργάνωση, ακόμα και σε συνδικαλιστικό επίπεδο; Μέσω social media;

Ένα απ’ τα πλεονεκτήματα που μνημονεύουν οι μισθωτοί υπέρμαχοι της δουλειάς στο σπίτι, ίσως το πιο συμπαγές και χειροπιαστό, είναι η εξοικονόμηση του χρόνου μετακίνησης από και προς τη δουλειά. Που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι συνολικά 2, 3 ή και περισσότερες ώρες. Αυτό είναι σωστό. Όμως η ασταμάτητη μηχανή θυμάται (και θυμάται καλά!) ότι σε άλλες εποχές, όπου η εργατική συνείδηση και ανταγωνιστικότητα ήταν οξυμένες, το σχετικό αίτημα ήταν να θεωρείται ο χρόνος μετακίνησης από και προς την δουλειά σαν χρόνος εργασίας. Και είτε να αφαιρείται απ’ το καθημερινό ωράριο, είτε να πληρώνεται έξτρα.

Το να μεταφερθεί ο χρόνος μετακίνησης (έστω σαν οικονομικό έξοδο) στη μεριά του αφεντικού είναι (ήταν πιο σωστά) ένας στόχος αντιδιαμετρικά αντίθετος με το να απαλειφθεί μετατρέποντας τα σπίτια σε «γραφεία»! Αν η τωρινή απάντηση στην κούραση του πάω και γυρνάω απ’ την δουλειά είναι το «η δουλειά εισβάλει και καταλαμβάνει το σπίτι», απέχει ελάχιστα από ένα γενικό πρόσταγμα κατ’ οίκον εγκλεισμού, «εθελοντικής φυλάκισης», όπως αυτό που επιβλήθηκε δια της βίας με τα πρόσφατα πραξικοπήματα. Υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι χρόνοι προς- και από- που θα μπορούσαν να απαλειφθούν με ανάλογους τεχνολογικούς τρόπους: προς- και από- την εκπαίδευση· προς- και από- την διασκέδαση· προς- και από- την ξεκούραση των διακοπών. Ο καπιταλισμός της 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι έτοιμος να προσφέρει παντού μια τέτοια «εξοικονόμηση χρόνου» – που ωστόσο είναι πλαστή! Είναι, μάλλον, αλλαγή στην καπιταλιστική αξιοποίηση του χρόνου: πιο εντατική, πιο συστηματική. Όντως οι χρόνοι μετακίνησης είναι η σπατάλη που ήθελε (και κατάφερε) να καταπολεμήσει ο Ταίηλορ στα αμερικανικά μηχανουργεία· τώρα πια όμως σε κλίμακα κοινωνικού εργοστάσιου.

Για ποιον λόγο, λοιπόν, ο χ ή ο ψ εργοδότης δεν θα χρησιμοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα (του ότι δεν χρειάζεται να πάει κάποιος στη δουλειά) υπέρ του, επιμηκύνοντας τον πραγματικό χρόνο εργασίας; Για ποιον λόγο ο χ ή ο ψ εργοδότης δεν θα πει «έλα τώρα, κάτσε να τελειώσεις την δουλειά σήμερα, αφού άλλωστε δεν θα χάσεις τον χρόνο σου να έρθεις εδώ και να γυρίσεις πίσω»;

Κι ύστερα αυτό: η δουλειά στο σπίτι αφορά με τα τωρινά δεδομένα (και το κοντινό μέλλον) την λεγόμενη διανοητική εργασία· πόστα, δουλειές και καθήκοντα του τριτογενούς τομέα. Πολλά άλλα πόστα, δουλειές και καθήκοντα, ακόμα και του τριτογενούς (και όχι μόνο), θα συνεχίσουν να γίνονται με φυσική παρουσία, συχνά «χειρωνακτικά». Δεν υπάρχει άραγε σοβαρή πιθανότητα να δημιουργηθεί έτσι μια ακόμα διαχωριστική γραμμή μέσα στο σύνολο της εργατικής τάξης, ανάμεσα σ’ εκείνους που θα έχουν την «πολυτέλεια» (καθόλου τέτοια επί της ουσίας) να δουλεύουν από το σπίτι και τους άλλους που θα είναι αναγκασμένοι να σέρνονται απ’ το σπίτι στη δουλειά και πάλι πίσω;

Προς το παρόν διατυπώνουμε ερωτήσεις…

(συνεχίζεται)

Η δουλειά μετά (την τρομοκρατία) 4

Σάββατο 12 Σεπτέμβρη. Τι ήταν εκείνο που θύμωσε τόσο πολύ τα αγγλικά αφεντικά κάπου στον 19ο αιώνα απέναντι στις υφάντρες που δούλευαν στο σπίτι έτσι ώστε να αποφασίσουν να στήσουν δικούς τους αργαλειούς, σε δικούς τους χώρους, τραβώντας την ειδικευμένη εργασία έξω απ’ το σπίτι, για να την μαντρώσουν στις πρώτες μανιφακτούρες; Πριν τους έδιναν τα υλικά, έκλειναν συμβόλαια παράδοσης συγκεκριμένης ποσότητας υφασμάτων σε συγκεκριμένο χρόνο, και πλήρωναν σταδιακά μέχρι την στιγμή της τελικής παραλαβής και την εξόφληση. Τι ήταν όμως εκείνο που δεν πήγαινε καλά;

Η εργατική αρνητικότητα. Δουλεύοντας στα σπίτια τους και άρα έξω απ’ τον άμεσο έλεγχο του εμπόρου / παραγγελιοδόχου, οι υφάντρες εύρισκαν διάφορες δικαιολογίες και προφάσεις για να καθυστερούν, ζητώντας επιπλέον λεφτά. Συνήθως «χαλούσε ο αργαλειός»… Μ’ άλλα λόγια ο παραγγελιοδόχος δεν μπορούσε να ελέγξει την εργατική αποδοτικότητα. Μπροστά σ’ αυτό το εμπόδιο το πρωτόλειο κεφάλαιο, πέρα απ’ την μορφή «χρήμα» και την μορφή «εμπόρευμα» έπρεπε να ολοκληρωθεί με την μορφή «πάγιο κεφάλαιο»: κτίρια και μηχανές ιδιοκτησίας του αφεντικού, σ’ έναν συγκεκριμένο τόπο εργασίας, με ωράρια και – κυρίως – έναν κάποιο έλεγχο.

Αυτή η πρώιμη μορφή δουλειάς στο σπίτι που οδήγησε στα θρυλικά υφαντουργεία του Μάτζεστερ και του Όλνταμ, κατέγραψε και το μόνιμο «εκ γενετής» πρόβλημα του καπιταλισμού: τον εργοδοτικό έλεγχο πάνω στους χρόνους και τους ρυθμούς εργασίας. Όλες οι τεχνολογικές καινοτομίες, όλοι οι μηχανολογικοί νεωτερισμοί που εφαρμόστηκαν στην οργάνωση της παραγωγής απ’ τον Ταίηλορ και μετά, και εφαρμόζονται μέχρι σήμερα και αύριο, έχουν το ίδιο ζητούμενο: τον αποτελεσματικότερο έλεγχο στον χρόνο, στον ρυθμό, στην «απόδοση» της εργασίας.

Στο ίδιο διάστημα (απ’ τα πρώτα εργοστάσια στον 19ο αιώνα μέχρι και το τέλος της 3ης βιομηχανικής επανάστασης) η δουλειά στο σπίτι δεν εξαφανίστηκε. Ανάλογα με την περίοδο, την διάρθρωση της παραγωγής, τα τεχνικά μέσα και το συνολικό πραγματικό σύνταγμα των ταξικών σχέσεων, συνέχισε να υπάρχει λίγο πολύ στην περίμετρο της βασικής και συμβασιοποιημένης μισθωτής σχέσης. Υποκείμενη ωστόσο σε όλο και πιο αυστηρούς έως ασφυκτικούς ελέγχους, είτε σαν «σύμβαση έργου» είτε σαν «δουλειά με το κομμάτι»: αυστηρά χρονικά όρια, αυστηρά συμβόλαια, ρήτρες μη έγκαιρης παράδοσης, κλπ. Με δυο λόγια, ένα μέρος απ’ τις γνώσεις γύρω απ’ τον έλεγχο της εργασίας που τα αφεντικά αποκτούσαν και εφάρμοζαν στους όχι οικιακούς χώρους / χρόνους εργασίας (στα εργοστάσια δηλαδή) μεταφερόταν στον έλεγχο και της δουλειάς στο σπίτι. Συναρμολόγηση παιχνιδιών ή ρολογιών τοίχου; Αρχιτεκτονικά σχέδια ή μακέτες; Μεταφράσεις ή επιμέλειες κειμένων; Ράψιμο ή ζαχαροπλαστική; Αυτά και άλλα περιεχόμενα δουλειάς στο σπίτι απόκτησαν (ή αυτό ήταν πάντα ο στόχος) την ένταση και την επίβλεψη της τυπικής «γραμμής παραγωγής», παρότι βρίσκονταν μακριά απ’ τους τοίχους του τυπικού εργοστάσιου.

Και, εννοείται, θεωρούνταν εργολαβίες…