Η αξία του πετρελαίου

Σάββατο 18 Νοέμβρη. Είναι ο “μαύρος χρυσός” λίπασμα; Όχι. Συνεπώς τα 5.000 βαρέλια αργού (σχιστολιθικής προέλευσης…) που “διέφυγαν” την περασμένη Πέμπτη απ’ τον αγωγό keystone στη βόρεια Ντακότα, ιδιοκτησίας της TransCanada, θα πρέπει να θεωρηθούν έγκλημα. Αλλά υπάρχει κάτι βολικότερο: ατύχημα.

Θα ήταν άλλο ένα ανάμεσα σε πολλά άλλα παρόμοια, αν δεν συνέβαινε ο συγκεκριμένος αγωγός να είναι εκείνος του οποίου την κατασκευή προσπάθησαν να εμποδίσουν με πολύμηνο αγώνα ντόπιοι ιθαγενείς και αμερικάνοι οικολόγοι. Ήταν ο αγώνας του Standing Rock, που ξεκίνησε στις αρχές του 2016.

Προς τα τέλη της χρονιάς ο απερχόμενος πρόεδρος Ομπάμα είχε αποφασίσει την ακύρωση του έργου. Αλλά ο ψοφιοκούναβος άλλαξε την απόφαση τον περασμένο Μάρτη, έστειλε την αστυνομία, έστειλε και την εθνοφυλακή κατά των διαδηλωτών – και η δουλειά προχώρησε.

Και πράγματι, ο αγωγός μεταφέρει πετρέλαιο. Τώρα αν αφήνει και μερικές ποσότητες να γυρίσουν στο χώμα, ποιο είναι το πρόβλημα; Για ορυκτό δεν πρόκειται;

(φωτογραφία: διαδήλωση τον περασμένο Νοέμβρη – του 2016)

Ηλεκτροκίνηση

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία tesla διαπραγματεύεται την κατασκευή εργοστασίου στην Σαγκάη. Ο Musk θέλει να προλάβει την κινεζική αγορά· έστω ένα πολύ μικρό μερίδιο εκεί (το μεγαλύτερο θα το πάρουν οι κινέζικες ηλεκτρο-αυτοκινητοβιομηχανίες…).

Σύμφωνα με τη «ναυτεμπορική» πριν δυο μέρες:

… Ο φιλόδοξος στόχος της κίνας, της μεγαλύτερης αγοράς αυτοκινήτου του πλανήτη, αλλά και δεύτερης μεγαλύτερης καταναλώτριας «μαύρου χρυσού», να σταματήσει την κυκλοφορία οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης, επηρεάζει όχι μόνο την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά και την αγορά πετρελαίου… Η μειωμένη ζήτηση αργού απ’ τον ασιατικό δράκο, προβλέπεται να ωθήσει πτωτικά τις διεθνείς τιμές πετρελαίου, παρά τις προσπάθειες του οπεκ να τις στηρίξει με τη συμφωνία για μείωση της προσφοράς.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο cnbc ο Κρίς Γουόλτινγκ, διευθύνων σύμβουλος της Longview Economics, προέβλεψε ότι η τιμή του πετρελαίου θα διολισθήσει στα 10 δολάρια το βαρέλι το αργότερο έως το 2025. Αιτία της δραματικής πτώσης, όπως είπε, θα είναι η στροφή της κίνας και άλλων μεγάλων ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών στην ηλεκτροκίνηση, καθώς σήμερα το 70% της αγοράς πετρελαίου εξαρτάται από τη ζήτηση των μεταφορών.

Τα ηλεκτρικά ι.χ. είναι έτοιμα, όχι όμως οι ηλεκτρικές νταλίκες και τα ηλεκτρικά αεροπλάνα. Συνεπώς δεν θα εξανεμιστεί στο κοντινό μέλλον το 70% της παγκόσμιας ζήτησης σε πετρέλαιο και τα παράγωγά του· μάλλον ένα αισθητά μικρότερο ποσοστό, της τάξης του 15% ή 20%.

Γι’ αυτό και οι προβλέψεις για τις τιμές μετά από 5 ή 10 χρόνια μπορεί να μην είναι ακριβείς. Εκείνο που είναι ακριβέστατο είναι η εκτίμηση για σημαντική πτώση των τιμών και, κατά συνέπεια, για κατάρρευση καπιταλισμών που στηρίζονται αποκλειστικά στην εξαγωγή πετρελαίου. Αυτό ήδη συμβαίνει· σύντομα θα αφορά και το Ριάντ (που είναι βασικός προμηθευτής του κινέζικου καπιταλισμού σε oil).

Ούτε ψύλλος στον κόρφο του μελλοντικού βασιλιά για τα επόμενα 30 χρόνια, όποια εκδοχή του ισλάμ κι αν πουλάει για θρησκεία του…

(Σε κάθε περίπτωση θα το ξαναπούμε: αν βρεθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα πετρελαίου στην ελληνική επικράτεια, ας μας κρατήσουν ένα μπιτονάκι. Για ενθύμιο…)

Τρύπα στο νερό

Παρασκευή 14 Ιούλη. Έχει κοινωνιολογικό (και όχι μόνο…) ενδιαφέρον αν υπάρχουν ντόπιοι που πιστεύουν ότι το γαλλικό και το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό βρίσκονται στην ανατολική Μεσόγειο …. για να προστατέψουν το γεωτρύπανο που κάνει ερευνητικές τρύπες στο «οικόπεδο 11» και, κατά συνέπεια, για να προστατέψουν «τα ελληνικά εθνικά δίκαια»! Εκτός από κοινωνιολογικό, ανθρωπολογικό και ψυχοπαθολογικό ενδιαφέρον έχει και πλάκα…

Αν όχι για άλλους λόγους γι’ αυτόν: επειδή ξεχνούν (οι δημαγωγοί και τα εύπιστα αρνιά τους) ότι στα ίδια νερά πλέει και το ρωσικό πολεμικό ναυτικό! Διάολε! Γιατί δεν γίνεται αναφορά στη Μόσχα; Μήπως επειδή θα αρχίσει να βρωμάει το θεώρημα της «προστασίας»; Όλοι έχουν μαζευτεί για να φυλάξουν ένα τρυπάνι; Χμμμμ…

Ψυχραιμία λοιπόν. Και μυαλό έστω λίγο παραπάνω από “ειρηνόφιλου” περιστεριού. Το καλύτερο για την υγεία όλων των κυπρίων θα ήταν να βγει απ’ τις τρύπες στο βυθό ουίσκυ! Αυθεντικό σκωτσέζικο ουίσκυ! Παλαιωμένο επί αιώνες!!! Και η τουριστική βιομηχανία της κύπρου θα ενισχυθεί με τρεχούμενο «νερό που καίει», και δεν θα εμπλακούν στην εκμετάλλευσή του όλοι αυτοί οι στρατοί που στριμώχνονται στην περιοχή· ή τίποτα proxies τους.

Δεν είναι κρίμα να γίνει κ….τρυπίδα η περιοχή επειδή έχει κοιτάσματα σε μια εποχή ώριμης απαξίωσης του περιεχομένου τους;

Total eclipse

Παρασκευή 7 Ιούλη. Φουριόζος ο νέος γάλλος πρόεδρος. Επηρεασμένος απ’ τα προχθεσινά σχόλια της ασταμάτησης μηχανής (αλλοίμονο!…) ανακοίνωσε χτες το τέλος της εσωτερικής καύσης, στη γαλλία – ως το 2050. Σ’ αυτήν την απόφαση, μάλιστα, έδωσε και μια αντι-αμερικανική απόχρωση – ξανά αλλοίμονο!

O Macron σήκωσε τα μανίκια και ανήγγειλε: ως το 2040 θα απαγορευτούν εντελώς τα μη ηλεκτρικά αυτοκίνητα· ως το 2022 (σε πέντε χρόνια) θα έχουν κλείσει τα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος από λιθάνθρακα· ως το 2025 θα έχει μειωθεί κατά 50% η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας (;;;;;)· και θα σταματήσει η έκδοση νέων αδειών για έρευνες πετρελαίου και αερίου (άγνωστο πότε).

Για την πυρηνική ενέργεια ο νεαρός και ενθουσιώδης πρόεδρος μπορεί και να παρασύρθηκε. Αυτό για τις άδειες όμως; Γαλλική δεν είναι η total; Δεν είναι αλήθεια ότι ανακατεύεται σε έρευνες στους ελληνικούς (αλλά και τους ελληνοκυπριακούς) βυθούς; Δηλαδή θα μείνουν αμανάτι τα τεράστια ελληνικά κοιτάσματα; Δεν θα γίνουμε κι εμείς πλούσιοι σαν τους σαουδάραβες;

Θα μας παρατήσουν σύξυλους οι πετροεπενδυτές; Ααααα…

Εσωτερική καύση 1

Πέμπτη 6 Ιούλη. Η ανακοίνωση της σουηδικής (κινεζικής ιδιοκτησίας) αυτοκινητοβιομηχανίας volvo πως όλα τα καινούργια μοντέλα της, αρχίζοντας απ’ το 2019, θα είναι αμιγώς ηλεκτρικά, επιβεβαιώνει τις τάσεις. Όχι μόνο στην ιδιωτική μετακίνηση. Αλλά και στον πετροχημικό κύκλο. H αμερικανική tesla (που «ξεφύτρωσε απ’το πουθενά» σε ότι αφορά την ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας) έχει ανοίξει τον δρόμο. Πολύ σύντομα θα ακολουθήσουν όλα τα μεγάλα ονόματα· ενώ καπιταλιστικά θηρία όπως η apple, που δεν είχαν ποτέ σχέση με την ιδιωτική μετακίνηση, ετοιμάζονται για την δική τους πρόταση / γκάτζετ με 4 ρόδες. Κι αυτή, επιμένουμε (όπως όταν πρωτοθίξαμε το θέμα, παραπάνω από μια δεκαετία πριν) είναι μια μεταβατική φάση: εντελώς ηλεκτρικά + εντελώς αυτόματα = ιπτάμενα ι.χ.

Θα εξαφανιστούν οι κινητήρες εσωτερικής καύσης για τις μεταφορές / μετακινήσεις; Όχι αύριο. Υπάρχουν τα «παλιά» μοντέλα που θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν· όπως υπάρχουν και οι πιο σκληρές απαιτήσεις (όπως τα φορτηγά) που θα καλυφθούν σε δεύτερο χρόνο ηλεκτρικά. Το γεγονός είναι πως όταν όλο και μεγαλύτερο μέρος της αγοράς ι.χ. θα γίνεται ηλεκτρικό, θα οξύνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών, άρα θα επιταχύνονται και οι τεχνολογικές βελτιώσεις έως καινοτομίες. Ως προς την διάρκεια και την αντοχή των μπαταριών, τον χρόνο φόρτισης, την απόδοση, κλπ.

(Εννοείται ότι θα αλλάξουν χαρακτήρα και τα περιβαλλοντικά προβλήματα του καπιταλιστικού κόσμου. Αυτό άλλη φορά…)

Το πως θα παράγονται αυτές οι όλο και πιο αυξημένες ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος είναι το άλλο μισό αυτής της εξέλιξης. Παρότι οι λεγόμενες «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» εξαπλώνονται, η πυρηνική επιλογή όχι μόνο δεν εγκαταλείπεται αλλά μάλλον εξελίσσεται κι αυτή εντυπωσιακά (από τεχνική άποψη): αρκεί να δει κανείς τι κάνουν οι ρώσοι και οι κινέζοι μηχανικοί. Το βέβαιο είναι ότι το πετρέλαιο δεν θα κερδίσει στη χοντρική της ηλεκτρικής παραγωγής αυτό που θα χάσει στη λιανική της αυτοκίνησης.

Εσωτερική καύση 2

Πέμπτη 6 Ιούλη. Συνεπώς, έχοντας κατα νου τις τάσεις (που προχωρούν πολύ γρηγορότερα απ’ ότι πιστεύουν πολλοί…) μπορούμε να βάλουμε ένα μεχάλο Χ πάνω σ’ ένα μεγάλο μέρος του πετροχημικού κύκλου. Ειδικά σε ότι αφορά την παραγωγή καυσίμων. Γιατί ενώ είναι αλήθεια ότι οι βενζίνες και τα πετρέλαια κίνησης για τις οδικές μετακινήσεις / μεταφορές δεν είναι το μεγαλύτερο ποσοστό της χρήσης του πετρελαίου και των καυσίμων παραγώγων του, είναι ακόμα πιο αλήθεια ότι ακόμα κι αν ένα 20% ή 30% απ’ αυτήν ξεπεραστεί σύντομα (σε βάθος 10 ή 15 χρόνων), ολόκληρος ο κύκλος, απ’ τις πετρελαιοπηγές ως τα διυλιστήρια, και απ’ τις παγκόσμιες μεταφορές (τάνκερ) μέχρι την τοπική διανομή, «θα κάτσει». Ήδη η εξόρυξη πετρελαίων είναι μεγαλύτερη απ’ την κατανάλωσή τους. Αυτή η ψαλίδα θα μεγαλώνει σταθερά τα χρόνια που έρχονται.

Πέρα απ’ τις ισχυρές ανακατατάξεις έως και συγκρούσεις που προκαλεί και θα συνεχίσει να προκαλεί αυτή η «Ενεργειακή Αλλαγή Παραδείγματος» στον καπιταλιστικό κόσμο μεταξύ διαφορετικών κλάδων, έχει φέρει ήδη σοβαρές γεωπολιτικές αλλαγές. Που θα γίνονται, όσο περνάει ο καιρός, όλο και πιο φανερές.

Οι 2 πρώτοι παγκόσμιοι πόλεμοι, στον 20ο αιώνα, ήταν όντως και πόλεμοι για το πετρέλαιο σε μεγάλο βαθμό. Περιοχές του κόσμου που είχαν κοιτάσματα και άλλες που ήταν κοντά σε πετρελαιοπήγαδα ή λιμάνια, και μπορούσαν να παίξουν ρόλο χωροφύλακα, «ανατιμήθηκαν» στον παγκόσμιο καπιταλιστικό καταμερισμό· συχνά σε υπερβολικό βαθμό. Τώρα έχει αρχίσει η ανάποδη πορεία. Η γεωπολιτική υποτίμηση· σίγουρα σε ότι αφορά τον άλλοτε «μαύρο χρυσό».

Παρότι αυτά φαίνονται «γενικά» στην πράξη αποτελούν τόσο ισχυρές τάσεις ώστε μόνο κλείνοντας κανείς τα μάτια και τ’ αυτιά μπορεί να τις παραλείψει. Και αξίζει κανείς να δει (και να σκεφτεί) πως κράτη πετρελαιοπαραγωγά και άλλοτε «σημαντικά», όπως η λιβύη, η βενεζουέλα ή οι χούντες της αραβικής χερσονήσου πληρώνουν ήδη και θα πληρώσουν μελλοντικά ακόμα εντονότερα το τίμημα της πετρελαϊκής μονοκαλλιέργειας που τα έβγαλε στον αφρό τον 21ο αιώνα, αλλά τα προορίζει για τον βυθό στον 21ο.

Μπορεί, επιπλέον, να δει (και να εκτιμήσει) την «τύχη» που θα έχουν άλλα κράτη, που διέπρεψαν στην παγκόσμια γεωπολιτική και στους ενδοκαπιταλιστικούς ανταγωνισμούς του 20ου αιώνα σαν χωροφύλακες των θαλάσσιων δρόμων του πετρελαίου· ή σαν στρατιωτικά ορμητήρια / βάσεις πρώτης γραμμής. Όπως το ελληνικό.

Δεν υπάρχει αφηρημένη «μοίρα» στην «άνοδο και την πτώση» των κρατών ή οποιασδήποτε άλλης καπιταλιστικής μορφής. Η χούντα του Ριάντ, για παράδειγμα, ξέροντας ότι έχει ξοφλήσει, διατείνεται ότι θα βάλει μπροστά φιλόδοξα σχέδια για να γίνει «κάτι άλλο» πέρα από εξαγωγέας πετρελαίου. Λεφτά έχει. Αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα καταφέρει ποτέ να γίνει «κάτι άλλο» με αξία στον καπιταλιστικό καταμερισμό του 21ου αιώνα. Εκτός απ’ αυτό που έχει γίνει ήδη, που έχει μεν γεωπολιτική σημασία αλλά όχι για πάντα: κατασκευαστής και χρηματοδότης «τρομοκρατών».

Το ελλαδιστάν; Φαίνεται πως η εναλλακτική του είναι μόνον αυτή που έβριζαν οι πάντες στα ‘90s, ειδικά οι της κάθε είδους αριστέρας: γκαρσόνια στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία. Έντασης εργασίας, as usual.

(Και «μικροί» και «μεσαίοι» ιδιοκτήτες φυσικά!!!)

Εσωτερική καύση 3

Πέμπτη 6 Ιούλη. Προσοχή όμως! Αν, για παράδειγμα, ο βράχος του γιβλαρτάρ έχανε την στρατιωτική γεωπολιτική αξία του (δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο όσο υπάρχουν πολεμικοί και εμπορικοί στόλοι!…) και τα αφεντικά του έκριναν ότι θα ρεφάρουν μετατρέποντας το μέρος σε παγκόσμιο προπατζίδικο ή παγκόσμιο μπουρδέλο, ΔΕΝ θα ανακτούσαν το σύνολο της προηγούμενης γεωπολιτικής αξίας του. Θα συγκρατούσαν, απλά, την υποτίμηση.

Κι αυτό επειδή υπάρχουν (καπιταλιστικές) διαδικασίες που είναι πιο ευκίνητες και ευέλικτες στο χώρο και τον χρόνο σε σχέση με άλλες. Ο τουρισμός είναι μια περίπτωση απ’ το πρώτο είδος: πολύ «ευαίσθητος» σε πολλών ειδών συμβάντα, και μακροπρόθεσμα αβέβαιος απ’ την άποψη της «σταθερότητας». Οι αγέλες των πελατών της βιομηχανίας έχουν πάντα πολλές εναλλακτικές· ενώ τα ήθη της κατανάλωσης «ελεύθερου χρόνου» μπορεί να αλλάξουν δραστικά σε βάθος, π.χ., 20ετίας…

Εσωτερική καύση 4

Πέμπτη 6 Ιούλη. Με τούτα και με τ’ άλλα οι έρευνες για την ανακάλυψη πετρελαϊκών κοιτασμάτων στην ελληνική επικράτεια πως σας φαίνονται; Δεν είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να πουλάς πετρέλαιο; Σε μπιτόνια; Σε πάγκο στη λαϊκή; Super!!! Πέντε κιλά πατάτες και τρία λίτρα δώρο!

Ή μήπως είναι καλύτερα να πουλάς φρούτα, χόρτα εποχής, και δίκταμο;