Δευτέρα 4 Ιούλη>> Θα το αναγνωρίσετε: είναι το τραγούδι που έγραψε ο P. Gabriel για τον νοτιοαφρικάνο αντιφασίστα Bantu Stephen Biko, που δολοφονήθηκε στις φυλακές της Πραιτόρια απ’ τους ρατσιστές λευκούς του νοτιοαφρικάνικου απαρτχάιντ καθεστώτος το 1977.
Ο αγώνας ενάντια στο τελευταίο δυτικό απαρτχάιντ, αυτό του Τελ Αβίβ, δεν έχει σταματήσει. Και θα συνεχιστεί, όσες «κρίσεις» κι αν μεσολαβήσουν.
Δευτέρα 9 Σεπτέμβρη. O Bantu Stephen Biko υπήρξε εκείνο που σήμερα πολλοί «ανθρωπιστές» και μαϊμού «αντιφασίστες» (υπάρχουν πολλών ειδών) θα μισούσαν. Ένας νοτιοαφρικάνος μαύρος αγωνιστής κατά του εκεί απαρτχάιντ. Ριζοσπαστικοποιήθηκε στα νειάτα του, και αρχικά συμμετείχε σε αντιρατσιστική οργάνωση που είχε επικεφαλής λευκούς νοτιοαφρικάνους. Γρήγορα συνειδητοποίσε πως οσονδήποτε καλές κι αν ήταν οι προθέσεις των συγκεκριμένων λευκών, δεν μπορούσαν να καταλάβουν την υλική πραγματικότητα του να είσαι μαύρος και να ζεις σε γκέτο («μπαντουστάν») υπό την εξουσία και τον έλεγχο των λευκών και της στρατοαστυνομίας τους.
Στα 22 του (σημειώστε παρακαλούμε την ηλικία…) ηγήθηκε στη δημιουργία μιας οργάνωσης αποκλειστικά μαύρων, ινδών και άλλων αφρικανών πληβείων – χωρίς λευκούς…. Εμπνεόμενος απ’ το κίνημα των μαύρων στις ηπα (black power) έδωσε έμφαση στην καλλιέργεια της συλλογικής αυτοπεποίθησης των υπόδουλων μαύρων κοινοτήτων του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ. Αυτή η δουλειά, η ανάδυση της «μαύρης υπερηφάνειας» για τους σκλάβους, τον μετέτρεψε σε «δημόσιο κίνδυνο», για το ρατσιστικό καθεστώς. Και όχι μόνο. Η λευκή κυβέρνηση τον κατηγορούσε για ρατσισμό (επειδή απέκλειε την συμμετοχή λευκών στην οργάνωση «Συνέλευση των Μαύρων»…)· διάφορες οργανώσεις «καλοπροαίρετων» λευκών (κατά του απαρτχάιντ υποτίθεται) τον κατηγορούσαν για σεξισμό (επειδή είχε ερωτικές σχέσεις και με λευκές γυναίκες…), ενώ οι σκληροπυρηνικοί φυλετιστές στις μαύρες κοινότητες τον κατηγορούσαν για κοσμοπολιτισμό επειδή είχε φτιάξει οργάνωση που περιλάμβανε ινδούς και αφρικανούς άλλης καταγωγής…
Η αστυνομία των λευκών τον συνέλαβε τον Αύγουστο του 1977, και τον βασάνισε. Πέθανε στις 12 Σεπτέμβρη, μέσα στη φυλακή, απ’ τα βασανιστήρια. Έγινε ένα απ’ τα πρόσωπα / σύμβολα τόσο της υπερηφάνειας των μαύρων αφρικανών αποικοκρατούμενων όσο και του αγώνα κατά του νοτικοαφρικανικού απαρτχάιντ.
Επειδή στα ‘70s (ακόμα και στα ‘80s) οι πρωτοκοσμικοί κινηματικοί ήταν πράγματι τέτοιοι, επειδή δεν ζέσταιναν αυγά και επειδή δεν φοβούνταν την ανοικτή υποστηρίξη των πρωτοκοσμικών (ευρωπαϊκών και αμερικανικών) κρατών στο απαρτχάιντ καθεστώς της Πραιτώρια, ο Biko, η ζωή και ο θάνατός του, έγιναν θρύλος πολύ μακρύτερα απ’ τη νότια Αφρική.
Λίγους μήνες μετά την δολοφονία του Biko, ο Peter Gabriel, πρώην μέλος των Genesis, έβαλε την τέχνη του σε κίνηση και έγραψε το τραγούδι / ύμνο “Biko”. Κατά κάποιον τρόπο το τραγούδι λειτούργησε ταυτόχρονα σαν το soundtrack του κινήματος στην ευρώπη και στη βόρεια αμερική, και πολλαπλασιαστής του: ακόμα κι όποιος δεν ήξερε τίποτα για το νοτιοαφρικανικό καθεστώς άκουγε το τραγούδι, ρωτούσε και μάθαινε.
Το αφιερώνουμε στους αγωνιζόμενους και τις αγωνιζόμενες στη Παλαιστίνη εναντίον του ισραηλινού απαρτχάιντ. Ναι, είναι πιο δύσκολοι οι καιροί, και ο θάνατος των Άλλων είναι της μόδας – αλλά ο αγώνας αυτός είναι τόσο δίκαιος, τόσο μακρύς, τόσο γενναίος και τόσο αιματηρός που ένα μόνο μπορεί να είναι το τέλος του: η νίκη!
Το τραγούδι το αφιερώνουμε σε δύο εκδοχές. Πάνω στην επίσημη κατά κάποιον τρόπο. Και κάτω από μια συναυλία του Gabriel με τους Simple Minds, εναντίον του απαρτχάιντ, στο Wembley, τον Ιούνη του 1988, σαν συμπαράσταση στον αγώνα των μαύρων… Όταν ακόμα το καθεστώς φαινόταν ανίκητο, έξι χρόνια πριν το απαρτχάιντ καταρρεύσει κάτω απ’ τον ασταμάτητο αγώνα των νοτιοαφρικάνων και την παγκόσμια κινηματική πίεση, που ανάγκασε πολλές πρωτοκοσμικές κυβερνήσεις να αποσύρουν την υποστήριξή τους σ’ αυτό. Ο Mandela τότε ακόμη ήταν στις φυλακές του καθεστώτος της Πραιτώρια, καταδικασμένος σαν «τρομοκράτης»…
Για όσους μετράνε και ζυγίζουν τέτοιους αγώνες με βάση την αμελητέα σύντομη διάρκεια της όποιας κάβλας τους, και για όσους λένε ότι οι παλαιστίνιοι αποκλείεται να νικήσουν επειδή είναι σκλαβωμένοι εδώ και 75 χρόνια, μια μικρή πληροφορία: ο αγώνας των μαύρων νοτιοαφρικάνων κατά των λευκών εποίκων και της υποδούλωσής τους κράτησε 80 ολόκληρα χρόνια. Νίκησε μετά από 80 χρόνια αίματος και πόνου· αλλά επίσης αποφασιστικότητας και υπερηφάνειας. Ογδόντα χρόνια.. Αυτό, για να υπάρχει ένα μέτρο του τι σημαίνει «αγώνας»…
Και κάτι ακόμα: ως το 1994 (όταν και “έπεσε”) το απαρτχάιντ καθεστώς στη νότια αφρική ήταν αγγλικής προέλευσης. Θέλουμε να πούμε: δεν ήταν τίποτα «δευτεράτζες» οι λευκοί, πρωτοκοσμικοί, χριστιανοί υποστηρικτές του. Όσο νάναι κάτι πρέπει να σας θυμίζει αυτό.
Μπορείς να σβήσεις ένα κερί (ίσως και παραπάνω)
Αλλά δεν μπορείς να σβήσεις την φωτιά όταν δυναμώσει ο άνεμος…