Tag: νόμοι σχέσεις

Κυβερνο-διαταγές

Κυριακή 7 Οκτώβρη. Ξέραμε το σύστημα του κτυπήματος καμπανών, στα χωριά, σαν υπόδειξη έκτακτης ανάγκης. Ξέραμε επίσης και τις (αντιεροπορικές;) σειρήνες, για τις οποίες γίνονται ακόμα στα μέρη μας περιστασιακές δοκιμές. Αλλά αυτά είναι απαρχαιωμένες μέθοδοι.

Την μέρα και την ώρα που φαίνεται στη φωτογραφία όλοι οι αμερικάνοι (με κινητά) έλαβαν αυτό το μήνυμα, σαν “προεδρική προειδοποίηση κινδύνου”. Ήταν “δοκιμαστικό”, και δεν ήταν καν “προεδρικό”. Το μήνυμα προερχόταν απ’ την ομοσπονδιακή υπηρεσία διαχείρισης έκτακτων καταστάσεων (FEMA).

Η πρόβα φαίνεται αθώα, και για καλό σκοπό. Πως αλλιώς να ειδοποιήσει ο κύριος κράτος τους υπηκόους του σε περίπτωση κινδύνου; Μόνο που αυτή η τεχνική δυνατότητα γενικευμένων «προσταγών» που, στην digital εξατομίκευσή τους δεν θα αφήνουν περιθώρια ούτε για αμφιβολίες ούτε για κριτική, δεν προ-οιωνίζεται «καλή και αγαθή χρήση».

Τον κύριο κράτος τον ξέρετε; (Να μην μιλήσουμε για το ενδεχόμενο χακαρίσματος, ε;)

Ο κακός καιρός

Σάββατο 29 Σεπτέμβρη. Γιατί βαφτίζουν τα καιρικά φαινόμενα με ανθρώπινα ονόματα; Είναι ανιμισμός; Είναι υπολογισμός; Μάλλον ένας συνδυασμός τους.

Το να αποκαλείς έναν τυφώνα «Κατερίνα» μπορεί να μην τον κάνει λιγότερο επικίνδυνο, τον κάνει όμως περισσότερο οικείο – στις καθημερινές κουβέντες. Ένα θηρίο χωρίς όνομα είναι ένα θηρίο που διαφεύγει κάθε «ορισμό». Ένα θηρίο με όνομα έχει, τουλάχιστον, «κατακτηθεί» συμβολικά. Βαφτίζοντας κάτι δηλώνεις μια ορισμενη συμβολική κυριότητα πάνω του…

Ακόμα κι αν είναι έτσι, δεν πρόκειται για μια διαδικασία απ’ τα κάτω. Το αντίθετο. Τα βαφτίσια γίνονται από ειδικούς· ίσως παρόμοιους μ’ εκείνους που φτιάχνουν τα εμπορικά ονόματα των μοντέλων των αυτοκινήτων, ανάλογα με τις γλωσσικές παραδόσεις (και τις στοματικές κοιλότητες) των εν δυνάμει αγοραστών, ανά αγορά. Πράγμα που σημαίνει ότι η ονοματοδοσία ορισμένων καιρικών φαινομένων είναι psy-op· ψυχοσυναισθηματική επιχείρηση κατευνασμού πιθανών «ακραίων» αντιδράσεων των πληθυσμών. Αμερικανιά μεν, όμως ποιος χρειάζεται κάτι παραπάνω;

Άλλο να ονομάζεται ένας τυφώνας “Ζορμπάς» (γελοίο σαν έμπνευση, αποτελεσματικό ψυχο-πολιτικά) και άλλο VT 602! Ύστερα μπορεί να βαφτίζονται οι εκρήξεις των ηφαιστείων· ίσως και οι σεισμοί. Με ονόματα (πεθαμένων) ποδοσφαιριστών ή άλλων megastars του θεάματος.

Τι άλλο θα απομείνει να βαφτιστεί; Ίσως οι βομβαρδισμοί με ατομικές βόμβες… (Έχει γίνει· έτσι ξεκίνησε το πράγμα…)

Ο μπάτσος δίπλα σου…

Κυριακή 23 Σεπτέμβρη. Η αποκάλυψη της αληθινής ταυτότητας του αρκετά γνωστού άγγλου “οικολόγου ακτιβιστή” Mark Stone το 2010 έγινε μάλλον τυχαία. Μια φίλη του έτυχε να ανοίξει μια τσάντα του, όπου βρήκε διάφορες αστυνομικές ταυτότητες, μεταξύ των οποίων και την αληθινή. Ο “Mark Stone” ήταν ο ασφαλίτης Mark Kennedy – για χρόνια «φυτευμένος» μέσα στο αγγλικό οικολογικό κίνημα.

Επρόκειτο για σοκ. Ο “Stone” / Kennedy ήταν γνωστός σε διάφορες ομάδες στην ευρώπη, αφού στην αγγλία ήταν απ’ τους πρωταγωνιστές του κινήματος. Δεν ήταν ένας «πληροφοριοδότης», ένας «κατάσκοπος»… Ήταν agent provocateur. (Δεν ήταν / είναι ο μοναδικός, και φυσικά αυτά συμβαίνουν παντού. Και στα μέρη μας…)

Μία απ’ τις γυναίκες με την οποία είχε ερωτική σχέση, για δύο χρόνια, στη διάρκεια της πολύχρονης καριέρας του σαν “οικο-ακτιβιστής” ο “Stone” / Kennedy, η Kate Wilson, προσπαθεί εδώ και χρόνια να βρει το δίκιο της (ή να πάρει εκδίκηση) κάνοντας μήνυση στην «υπηρεσία» του. Στηρίζεται σε μια (υπηρεσιακή) νομοθεσία που απαγορεύει στους πράκτορες να συνάπτουν ερωτικές σχέσεις με τα υποκείμενα που παρακολουθούν (ή «χειρίζονται»).

Η Wilson είναι μία απ’ τις τουλάχιστον 12 γυναίκες ακτιβίστριες που έκαναν μήνυση (που έγινε δεκτή) στα αγγλικά δικαστήρια για κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών. Αλλά η ίδια θέλει να πάει το θέμα ακόμα πιο «ψηλά» στο αγγλικό νομικό σύστημα, στο Investigatory Powers Tribunal. Το συγκεκριμένο δικαστήριο ασχολείται αποκλειστικά με περιπτώσεις κατάχρησης εξουσίας και παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων εκ μέρους του αγγλικού κράτους.

Απ’ τις δίκες που έχασαν οι αγγλικές υπηρεσίες αναγκάστηκαν να πληρώσουν αποζημιώσεις· κατάφεραν, όμως, να κρατήσουν κλειστούς τους φακέλους των αναφορών του “Stone” / Kennedy. Η Wilson ελπίζει ότι μια απόφαση υπέρ της απ’ το IPT θα αναγκάσει την αγγλική ασφάλεια να της δώσει (τουλάχιστον) τον δικό της.

Είναι ζόρικο να ανακαλύπτεις εκ των υστέρων ότι κοιμόσουν αγκαλιά με τον εχθρό. Αν μπορούμε να ευχηθούμε κάτι στην Wilson είναι να καταφέρει να ξεμπερδέψει με την διάβρωση της ζωής της στο παρελθόν.

Αλλά το δηλητήριο της καχυποψίας δεν καθαρίζει. Αυτό είναι το έσχατο αλλά καθόλου ασήμαντο όφελος των κρατικών υπηρεσιών όταν φυτεύουν «πράκτορες προβοκάτορες»…

(Περισσότερα στο Sarajevo 48, Φλεβάρης 2011, agents provocateurs – πράκτορες προβοκάτορες)

Η αλυσίδα συναρμολόγησης

Κυριακή 23 Σεπτέμβρη. Μπορεί το ψοφιοκουναβιστάν να προσπαθεί να φρενάρει την κινεζική καπιταλιστική επέκταση υψώνοντας δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές· πόσο, όμως, «made in china» είναι τα εμπορεύματα που στα αμερικανικά τελεωνεία γράφουν made in china;

Το χαρακτηριστικό παράδειγμα λέγεται iPhone. Τα iPhone ξεφορτώνονται στα λιμάνια ή στα αεροδρόμια των ηπα σαν εισαγωγή απ’ την κίνα, με εργοστασιακή τιμή (το 7 και το 7plus) 240 δολάρια. Πάνω σ’ αυτό το νούμερο είναι που κανονικά πρέπει να μπουν οι αντικινεζικοί δασμοί.

Ωστόσο το iPhone δεν κατασκευάζεται στην κίνα. Εκεί μόνο συναρμολογείται. Όλα τα βασικά (και ακριβά) συστατικά του, όπως η οθόνη αφής, τα chips μνήμης, οι μικροεπεξεργαστές και τα υπόλοιπα παράγονται από αμερικανικές, ιαπωνικές, νοτιοκορεατικές και ταϊβανέζικες εταιρείες, με ονόματα όπως Intel, Sony, Samsung και Foxconn. Τα εργοστάσια που τα φτιάχνουν βρίσκονται κυρίως στην ταϊβάν. Τα εξαρτήματα εισάγονται στην κίνα, συναρμολογούνται, και εξάγονται σαν “made in china” iPhones.

Κάποιοι έκατσαν να βρουν πόσα απ’ τα 240 δολάρια εργοστασιακή τιμή στα αμερικανικά σύνορα (τέλη του 2016) πηγαίνουν που, με βάση την γεωγραφική διασπορά της κατασκευής ενός iPhone. Και διαπίστωσαν ότι στις ηπα και στην ιαπωνία μένουν, βαριά βαριά, 68 δολάρια στην κάθε μία· στην ταϊβάν περίπου 48· κάτι λιγότερο από 17 δολάρια πάνε στη νότια κορέα· και στην κίνα μόνο 8,46 δολάρια, ή το 3,6% της τελικής εργοστασιακής τιμής. Αυτό το ποσό αντιστοιχεί στην μπαταρία που κατασκευάζεται στην κίνα και την εργασία συναρμολόγησης. (283 δολάρια ανά κομμάτι, για ένα μοντέλο των 32 gb που στα τέλη του 2016 είχε τιμή λιανικής 649 δολάρια, πάει κατευθείαν στους λογαριασμούς της apple. Τα υπόλοιπα μοιράζονται στη γραμμή εμπορικής διάθεσης εντός ηπα: κέρδος χοντρικής, λιανικής, έξοδα μεταφοράς, αποθήκευσης, κλπ).

Αν και όχι υποχρεωτικά με τις ίδιες αναλογίες, παρόμοια ισχύουν για αρκετά απ’ τα κάμποσες χιλιάδες “made in china” εμπορεύματα που έχουν μπει στο στόχαστρο του αμερικανικού εμπορικού πολέμου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του κινεζικού υπουργείου εμπορίου απ’ τον δεύτερο γύρο των πάνω από 6.000 ειδών, για περισσότερα απ’ τα μισά, θα επηρεαστούν λιγότερο ή περισσότερο μη κινεζικές επιχειρήσεις.

Το αμερικανικό καθεστώς θα ήθελε να πιστεύει πως όλοι αυτοί θα βολευτούν νοιώθοντας “παράπλευρες απώλειες”. Ή, ακόμα καλύτερα, θα πάρουν απ’ τον κινεζικό καπιταλισμό τους “κρίκους” που έχει (τελικούς προφανώς) και θα τους μεταφέρουν αλλού.

Ωστόσο το Πεκίνο τους προσφέρει την ανάποδη δυνατότητα: όχι να φύγουν, αλλά να μπουν ακόμα περισσότερο στην κινεζική αγορά, κρατώντας για το κινεζικό κεφάλαιο (και τους κινέζους εργάτες) τα τελικά στάδια κατασκευής. (Τα γράφαμε χτες).

Το ηθικό δίδαγμα; Είναι αδύνατο – σε γενικές γραμμές – να αποδοθεί πλήρης “εθνικότητα” στα πιο σύγχρονα απ’ τα εμπορεύματα. Άσχετα και πέρα απ’ τις ενδοκαπιταλιστικές και διακρατικές αντιθέσεις, ο πραγματικός καπιταλισμός οργώνει τον πλανήτη από άκρου σε άκρο, συχνά σαν διαδοχικοί κρίκοι των ίδιων αλυσίδων συναρμολόγησης ή διακίνησης…

(φωτογραφία: Εργοστάσιο της Foxconn).

Μεσοπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί

Σάββατο 22 Σεπτέμβρη. Δεν έχουν περάσει περισσότερα από 10 ή 15 απ’ την εποχή που οι συνταξιούχοι (και οι συντάξεις) θεωρούνταν ένας δυναμικός παράγοντας για τις «αγορές» και την κατανάλωση του πρώτου κόσμου. Οι συνταξιούχοι (έλεγαν οι ύμνοι σ’ αυτούς) έχουν άφθονο χρόνο, και μπορούν να κάνουν τουρισμό, διακοπές, ταξίδια για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Μπορούν να ασχοληθούν με διάφορα (ακριβά) χόμπυ. Ή (άλλο σημαντικό) οι συνταξιούχοι του βορρά θα κατηφορήσουν για μόνιμη κατοίκηση στο νότο, επειδή το κλίμα είναι πιο ευχάριστο και υγιεινό. Αυτό, με τη σειρά του, θα τονώσει σημαντικά διάφορες «αγορές υπηρεσιών προς την τρίτη ηλικία», από ιατρικές μέχρι βοήθεια στα οικιακά, κλπ κλπ.

Άλλαξαν οι καιροί. Η επιμονή των φαιορόζ να εισάγουν τον θάνατο σαν «δημοσιο-οικονομικό παράγοντα», σαν επιχείρημα ή σαν απόδειξη λογιστηρίου, φαίνεται (τουλάχιστον) «άκομψη». Αλλά είναι συνεπής σε μια «οικονομική λογική» που διατρέχει και άλλα ζητήματα. Απ’ τον υπολογισμό ότι τα τροχαία ατυχήματα (συμπεριλαμβανομένων των θανατηφόρων) αυξάνουν το αεπ (αφού πλήθος επαγγελματικοί κλάδοι «ζουν» απ’ αυτά) ως την δόλια σύνδεση του χρόνου συνταξιοδότησης όχι με τα έτη εργασίας αλλά με το «προσδόκιμο ζωής». Πράγμα που σημαίνει ότι – ενάντια τους «μέσους όρους» – όσο αυτά τα όρια συνταξιοδότησης «τείνουν» προς διψήφια νούμερα με το 7 μπροστά, τόσο πιο πιθανό είναι ότι αρκετοί θα πεθαίνουν πριν προλάβουν να βγουν στη σύνταξη· ξαλαφρώνοντας τα ταμεία.

Γενικά μιλώντας ο θάνατος μπορεί κάλλιστα να βρίσκεται ψηλά σε διάφορους οικονομικούς υπολογισμούς. (Δεν ισχύει αυτό με τις κληρονομιές;;). Ο πόλεμος τι είναι; “Αντιπαραγωγικός” καπιταλιστικά; Κάθε άλλο!!! Ο θάνατος είναι της μόδας και συμφέρει, από διάφορες απόψεις. Προσοχή όμως: πάντα ο θάνατος των Άλλων – ποτέ ο δικός μας, ειδικά αν πρόκειται να είναι αργός και βασανιστικός.

Είναι, λοιπόν, κυνικοί ο τενεκεδένιος εξοχότατος πρωθυπουργός ή ο κυρ Ευκλείδης; Δεν έχουν συγγενείς σε ηλικία “συμφέρει να μας αδειάσεις την γωνιά”; Είναι κάτι πιο απλό: πιστοί υπηρέτες του κράτους και του κεφάλαιου. Όπως, εννοείται, και οι υπόλοιποι δεξιοί, οι «αντιπολιτευόμενοι», που κάτι έπαθαν με την προσβολή σε βάρος των «περήφανων γηρατειών» – καθότι εκλογές στον ορίζοντα…

Αν, όμως, σαν πιστοί υπηρέτες κράτους και κεφάλαιου, περιμένουν να πεθάνουν κι αυτοί οι αφέντες για να τους αφήσουν κάτι τις, μάταια ελπίζουν. (Ίσως γι’ αυτό προτιμούν να πληρώνονται καλά τοις μετρητοίς…)

(φωτογραφία: Περιμένοντας το αναπόφευκτο: μια κυβέρνηση ντυμένη “μαύρος άρχοντας”…)

Θεωρητικές (και όχι μόνο) επιπλοκές

Σάββατο 22 Σεπτέμβρη. Ιστορικά οι ηπα (μαζί με την αγγλία) υπήρξαν απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ή/και τις αρχές εκείνης του ’80 οι «γονείς» του νεοφιλελευθερισμού. Είναι γεγονός ότι το manual του νεοφιλελευθερισμού δεν εφαρμόστηκε (γενικά) στο σύνολό του: στην ηπειρωτική ευρώπη διαμορφώθηκε μια διαφορετική παραλλαγή («ορντοφιλελευθερισμός») που διατηρούσε ενισχυμένο ρόλο για το κράτος (και για τις οργανωμένες ροές χρήματος απ’ τα αναπτυγμένα «κέντρα» στις λιγότερο αναπτυγμένες «περιφέρειες», με τα διαφόρων ειδών ευρωπαϊκά προγράμματα), σε διάκριση με την αμερικανική εκδοχή («αναρχοφιλελευθερισμός») που προσπάθησε και κατάφερε (με κορύφωση την δεκαετία του ’90) να «απορρυθμίσει» σχεδόν το σύνολο των «αγορών». Εντός ηπα αλλά και εκτός, όπου ήταν αυτό εφικτό.

Η διαχείριση του ξεσπάσματος της κρίσης απ’ το 2008 και μετά δεν ήταν πουθενά «ορθόδοξα νεοφιλελεύθερη», εφόσον – σύμφωνα με το manual – θα έπρεπε να αφεθούν να χρεωκοπήσουν οποιεσδήποτε τράπεζες ή επιχειρήσεις βρέθηκαν στο χείλος του γκρεμού: ο «φυσικός καπιταλιστικός / αγοραίος νόμος της εκκαθάρισης των σκάρτων και μη παραγωγικών κεφαλαίων» εμποδίστηκε…

Η συνέχεια της παγκόσμιας διαχείρισης της κρίσης, που είχε την συνέπεια της πολύ γρήγορης «ανόδου» του κινεζικού καπιταλισμού (περιληπτικά την περιγράψαμε πριν δυο μέρες) έχει σ’ αυτήν την ιστορική στιγμή τις εξής συνέπειες. Απ’ την μια οι ιστορικές κοιτίδες του νεοφιλελευθερισμού (αγγλία και ηπα) αναδιπλώνονται στα σύνορά τους – η Ουάσιγκτον μέσω του εμπορικού πολέμου / προστατευτισμού, το Λονδίνο μέσω του brexit… – προφανώς ηττημένες (σαν “εθνικά κεφάλαια”, όσο μπορεί αυτό να εντοπιστεί) απ’ την “παγκοσμιοποίηση”. Απ’ την άλλη μεριά, ένα αυταρχικό (και σαφώς αντι-φιλελεύθερο) κράτος, το κινεζικό, παραμένει όχι απλά ο σημαιοφόρος αλλά και ο κρισιμότερος κρίκος του (σχετικά) ελεύθερου διεθνούς εμπορίου.

Αυτό σημαίνει πως πρακτικά το manual του νεοφιλελευθερισμού, σα σύνολο, έχει ξεπεραστεί. Έχει κομματιαστεί (σε οικονομικά, θεσμικά, ταξικά, ιδεολογικά κομμάτια) και τα κράτη / εθνικά κεφάλαια επιλέγουν συγκεκριμένα κομμάτια που τους βολεύουν, συνδυάζοντάς τα με άλλα, διαφορετικά ή ακόμα και αντίθετα κομμάτια.

Πρόκειται για ένα είδος εκλεκτικισμού της πολιτικής οικονομίας του κεφάλαιου – στη θέση των παλιότερων συμπαγών ορθοδοξιών (κεϋνσιανισμός ή νεοφιλελευθερισμοί). Καλό παράδειγμα είναι διάφορα καθεστώτα στην ανατολική ευρώπη, όπως η ουγγαρία ή η πολωνία. Η «οικονομική βάση» είναι σταθερά νεοφιλελεύθερη, με την έννοια της υποτίμησης μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης. Η δεσπόζουσα ιδεολογία κάθε άλλο παρά (νεο)φιλελεύθερη είναι: εθνικιστική, ρατσιστική, μνησίκακη· κάθε αληθινός νεοφιλελεύθερος θα γινόταν έξαλλος (ξεχνώντας, ένοχα, ότι η πρώτη εφαρμογή των οικονομικών θεωρίων της «σχολής του Σικάγο» και του Φρίντμαν ήταν η αιματηρή χούντα της χιλής…). Και το πολιτικό εποικοδόμημα είναι ολιγαρχικό / αυταρχικό (για παράδειγμα ο σχεδόν καθολικός έλεγχος των media, ή ο ρόλος διάφορων μαφιών).

Παρότι εδώ και χρόνια δεν υπάρχει (με την εξαίρεση του fight for 15) σοβαρός, μαζικός και οργανωμένος εργατικός ανταγωνισμός στη λεγόμενη «δύση», άρα δεν υπάρχει ούτε χρειάζεται η θεωρητική βάση του, το να επιμένει κανείς ότι ο original νεοφιλελευθερισμός (με τις όποιες παραλλαγές του) παραμένει πάντα το κυρίαρχο καθεστωτικό δόγμα των αφεντικών, είναι λάθος.

Ένα επικίνδυνο λάθος – λέμε. Γιατί μας αφήνει ακάλυπτους (έως «μαλάκες»…) στις (συχνά σύνθετες) τρέχουσες εξελίξεις της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης…

Αν κάποιος κυνηγάει φαντάσματα δεν βλέπει ούτε τη μύτη του.

Ο φιλεργατισμός των κατεργάρηδων

Δευτέρα 17 Σεπτέμβρη. Το φαιορόζ γκουβέρνο (λέει ότι) θέλει να καταργήσει τον «υποκατώτατο μισθό»… Ακόμα κι αν το «κάλλιο αργά παρά ποτέ» είναι εύλογο σχόλιο, θα πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός. Θέλει να τον καταργήσει ή να τον μετασχηματίσει;

Τα ως τώρα στοιχεία (δεν έχει οριστικοποιηθεί το σχέδιο) δείχνουν το δεύτερο. Ναι μεν ο ονομαστικός «υποκατώτατος» (τα λεφτά που παίρνει κάποιος / κάποια δηλαδή) είναι προς κατάργηση, αλλά το φαιορόζ γκουβέρνο ψάχνει τρόπο να μην «επιβαρυνθούν» τ’ αφεντικά απ’ αυτό! Η ιδέα είναι, λοιπόν, η επιδότηση του «μη μισθολογικού κόστους» – των ασφαλιστικών εισφορών. Κατά 50% για τον πρώτο χρόνο πρόσληψης του / της κάτω των 25, και κατά 100% για τον δεύτερο χρόνο δουλειάς. Ένα είδος κρατικά επιδοτούμενης «γκρίζας» εργασίας δηλαδή, κρατώντας πάντα το ηλικιακό όριο των 25 χρόνων…

Αν θεσμοθετηθεί κάτι τέτοιο, θα σημαίνει την συντήρηση ενός «υποκατώτατου» – για το καλό των αφεντικών και της κερδοφορίας τους – με «άλλο τρόπο». Πέρα απ’ τα υπόλοιπα που θα εφεύρουν τα αφεντικά για να αυξήσουν ακόμα περισσότερο τα οφέλη τους από μια τέτοια εξέλιξη (πραγματικό σύνταγμα vs τυπικό σύνταγμα…) υπάρχει ένα ελεεινό σημείο σ’ αυτήν: αν το υπουργείο οικονομικών μετατραπεί σε «ασφαλιστή» της δουλειάς των κάτω των 25 δεν θα συμπίπτουν, άραγε, τα συμφέροντά του με εκείνα των φυσικών εργοδοτών στο να δηλώνονται επίσημα λιγότερες έως πολύ λιγότερες ώρες δουλειάς; Ναι, θα συμπίπτουν: θα έχει (το υπουργείο οικονομικών) λιγότερα έξοδα…

Μα είναι απατεώνες οι ροζ υπουργοί να αρχίσουν να κλέβουν και στο ζύγι; Συζητήσιμο… Όμως ακόμα κι αν δεν είναι, δεν θα βρίσκονται αιώνια στις καρέκλες τους. Νομοθετώντας ανοίγει κανείς έναν δρόμο που θα τον αξιοποιήσουν οι επόμενοι και οι μεθεπόμενοι…

(Ωστόσο η αλήθεια είναι σκληρή: αν είμαστε ικανοί για τίποτα παραπάνω, ας πάμε να το πάρουμε…)

Κάποιος να σε προσέχει

Δευτέρα 10 Σεπτέμβρη. Οι πρωτοκοσμικές κοινωνίες (η ελληνική σ’ αυτήν την περίπτωση είναι τέτοια, plus τον μίζερο επαρχιωτισμό της…) δεν αναστενάζουν μόνο στα γήπεδα και στα social media. Αναστενάζουν και στους ψυχογιατρούς. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, με μόνο εισιτήριο την πληρωμή της επίσκεψης (εκεί που τα συστήματα δημόσιας υγείας δεν καλύπτουν το έξοδο) αγοράζουν το άνοιγμα της εσώψυχών τους, ελπίζοντας σε ίαση, σε κατευνασμό. Σύμφωνα με τις επίσημες μετρήσεις, στα κράτη μέλη της ε.ε. συν την ισλανδία, τη νορβηγία και την ελβετία, το 27% του ενήλικου πληθυσμού (μεταξύ 18 και 65 χρονών) επισκέφτηκε ψυχογιατρούς για την διαχείριση μιας τουλάχιστον ακολουθίας mental disorders το 2017.

Αλλά οι ειδικοί λένε ότι το μέγεθος αυτό είναι κατώτερο του πραγματικού. Πρώτον επειδή στα στοιχεία δεν περιλαμβάνονται όλες οι mental disorders. Και δεύτερον επειδή όπου υπάρχει φοροδιαφυγή των ψυχογιατρών (π.χ. στο ελλαδιστάν…) δεν μπορεί να υπάρξει υπολογισμός των ασθενών. Ένα είναι βέβαιο: το φαινόμενο έχει σαφείς αυξητικές τάσεις.

Τι συμβαίνει άραγε; Το διαμάντι στο στέμμα της εξέλιξης της ανθρωπότητας, ο πρώτος καπιταλιστικός κόσμος, «τρελαίνεται»; Ή μήπως η περήφανη νίκη του ατομισμού (και ξέρουμε διάφορους που δηλώνουν εχθροί του αλλά είναι οι πιο φανατικοί εκφραστές του) διαλύει συστηματικά όχι μόνο τα όποια υπόλοιπα διανθρώπινων σχέσεων ήταν ζωντανές στο προηγούμενο καπιταλιστικό παράδειγμα, αλλά και κάθε δυνατότητα τωρινής ανασύστασης τέτοιων σχέσεων;

Ανοίγεις την ψυχή σου υπό την καθοδήγηση ενός άγνωστου ειδικού επειδή δεν υπάρχει ένα φιλαράκι που να σ’ αγαπάει στ’ αλήθεια· ένα φιλαράκι που να μην ντραπείς το εσώτερο ξεβράκωμά σου μπροστά του, ως εκεί που θα πονέσεις αφόρητα – και λυτρωτικά· ένα φιλαράκι που θα περιθάλψει την πληγή σου βγάζοντάς σε βόλτα μέσα στην άγρια νύχτα με το ζόρι;

(Πόσο ρομαντικά ακούγονται αυτά, ε; Πόσο παλιομοδίτικα; Όμως ναι: μαζί με τον καπιταλισμό υπάρχει και η μοναξιά…)

Κάποιον να προσέχεις

Δευτέρα 10 Σεπτέμβρη. Κι αν, τελικά, ο πληρωμένος ειδικός, ο άγνωστος (ενδεχομένως και ο απόλυτα άσχετος…) είναι μια κάποια λύση ώστε κάποιος να σε προσέξει, υπάρχει άραγε ανάλογη λύση στο να προσέξεις εσύ κάποιον;

Λένε ότι είναι προσόν. Μπροστά σε μία ή δύο μεγάλες οθόνες, συν ένα ή δύο smartphones, συν μια (όποια) συσκευή ακόμα, καταφέρνει να τις χειρίζεται όλες ταυτόχρονα. Μιλάει στο κινητό, απαντάει στο viber, παρακολουθεί ένα viral video, κάνει μια on line δουλειά· μπορεί και περισσότερα. Είναι ένα θαύμα «πολυλειτουργικότητας», κάτι σαν ανθρώπινος ελβετικός σουγιάς μ’ όλα τα εξαρτήματα ανοιγμένα ταυτόχρονα…

Αλλά η προσοχή; Η προσοχή έχει γίνει κάτι σαν καλειδοσκόπιο. Κομματιασμένη, ένα ποσοστό εδώ, ένα εκεί, ένα τρίτο παραπέρα. Αυτό δεν είναι εργασιακό μοντέλο! Αυτό είναι υπόδειγμα ζωής!!! Αυτό είναι ο 21ο αιώνας χωρίς οδηγίες χρήσης! Χωρίς σωσίβιο… Χωρίς αλεξίπτωτο… Αποδεικνύεται στις παρέες, όπου οι “live” κουβέντες γίνονται παράλληλα με ηλεκτρονικές αλληλογραφίες, φωτο-αποθατίσεις που διακόπτουν κάθε οιρμό… Και κάτι περίεργες σιωπές, σαν καθιζήσεις…

Πώς, λοιπόν, να συγκεντρώσεις την προσοχή σου στο τραύμα που πάει να σου δείξει το φιλαράκι όταν είναι ντεμοντέ να συγκεντρώνεις την προσοχή σου οπουδήποτε, ακόμα και (ατυχώς…) στα δικά σου τραύματα; Πως να μπεις στη θέση (στο πάθος και στο λάθος) του άλλου όταν δεν έχεις πια καμμία θέση, όταν απο-εδαφικοποιείσαι διαφεύγοντας κάθε σοβαρή ευθύνη, όταν πλανάρεις πάνω στην αφρίζουσα «κοινωνικότητα», ακόμα κι αν πρόκειται για τους αφρούς υπόγειων θυμών και ακόμα πιο υπόγειων πνιγμών; Κι αφού πάντα είσαι αλλού και εδώ, λίγο εδώ, λίγο αλλού και λίγο ακόμα πιο πέρα, αφού έγινες άτοπος κι άρα ότι κάνεις είναι ά-τοπο, που θα βρεις, με τη σειρά σου, ένα φιλαράκι που να σ’ αγαπάει και να σε νοιάζεται στ’ αλήθεια· ένα φιλαράκι που θα τα παρατήσει όλα για πάρτη σου και θα σε ανασηκώσει μέχρι να σε δει να ξαναπερπατάς χωρίς να τρεκλίζεις, αύριο ή μεθαύριο το πρωί; Αφού δεν μπορείς να προσέξεις κανέναν και πουθενά, που και πότε θα σε προσέξει κάποιος;

Κοίτα το αόρατο βέλος στον αόρατο τοίχο: κατευθείαν στους ψυχογιατρούς! Αγόρασε προσοχή, ενδιαφέρον, μέριμνα, φροντίδα. Αγόρασε αυτά που δεν τολμάς (ή δεν ξέρεις…) να χαρίσεις. Πλήρωσε για το μισό (να κοιτάξει κάποιος τα “μέσα” σου διαγώνια, βαριεστημένα, επαγγελματικά…) για να πάρεις μπόνους το άλλο μισό (να μην είσαι ποτέ το φιλαράκι που…)

(φωτογραφία: Και χειρουργεία παίζουν…)

Κράτα με να σε κρατώ…

Δευτέρα 10 Σεπτέμβρη. Τα ζόρια που οδηγούν στα ψυχοϊατρεία είναι αστεία μπροστά στα ζόρια παλιότερων γενεών· που τα κουμάνταραν, με ηρωϊκούς ή αντιηρωϊκούς τρόπους, αλλά σίγουρα χωρίς ειδικούς των ανθρώπινων σχέσεων. Όλα τα σύγχρονα ψυχοζόρια είναι αστεία, εκτός από ένα. Αυτό είναι καινούργιο και τραγικό.

Μάθαμε, σωστά, να είμαστε εχθροί της εκμετάλλευσης… Τώρα πρέπει να μάθουμε επιπλέον κι άλλη μια εχθρότητα, ζόρικη: απέναντι στην εγκατάλειψη… που έχει γίνει η χαριτωμένη βασική συνθήκη της «κοινωνικότητας». Απέναντι στην εγκατάλειψη σαν την διαστροφή των “like”. Όχι μόνο των ηλεκτρονικών αλλά και των υπαρξιακών· της ρηχότητας των αισθημάτων και της φλύαρης αδιαφορίας για τους άλλους… (Μια διαστροφή που έχει ωστόσο την γενεαλογία της).

Όλο και περισσότερα κρύβονται «κάτω απ’ το χαλί». Όταν όμως ο σωρός γίνει βουνό, θα πρέπει να το ανέβουμε. Και θα το ανέβουμε, αλλιώς θα πέσει και θα μας πλακώσει. (Οι ψυχογιατροί και τα ψυχοφάρμακα του σύμπαντος είναι κι αυτά μέσα στο βουνό…).