Tag: κρίση

Κυριακή 6 Μάη. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Netanyahu δεν απέτυχε, απλά, να πείσει με το πρόσφατο show του με τις δήθεν αποδείξεις του δήθεν «κρυφού» πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης… Γελοιοποιήθηκε διεθνώς! Έγινε ρεζίλι. Έχοντας παρακολουθήσει το show και, βλέποντας τις επόμενες ημέρες τις αντιδράσεις εκτός (αλλά και εντός) ισραήλ, κρίνουμε ότι μπήκε πανάξια στη διάσημη κατηγορία ελλήνων «αντιμνημονιακών» πολιτικών, την εποχή της ακμής τους. Στην κατηγορία «τρεις λαλούν και δυο χορεύουν».

Όμως θα πρέπει να δώσουμε περισσότερη και κάπως πιο απρόσωπη σημασία στο ζήτημα. Σε μια σειρά κρατών (που «τυχαίνει» να είναι συμμαχικά…) συμβαίνει ταυτόχρονα το ίδιο: πολιτικές βιτρίνες – καραγκιόζηδες, στον έναν ή στον άλλο βαθμό. Ουάσιγκτον, Αθήνα, Λευκωσία, Τελ Αβίβ· και σε κάποιο βαθμό Λονδίνο. Αν οι πολιτικές βιτρίνες αποτελούν εκπρόσωπους του κεφάλαιου σε κάθε κράτος (ολόκληρου ή της ηγεμονικής μερίδας του), πράγμα που θεωρούμε ότι ισχύει πάντα, τι σημαίνει το να έχουν αυτές οι πολιτικές βιτρίνες στοιχεία (συχνά έντονα) γελοιότητας; Μήπως έτσι εκφράζεται δημόσια κάποιου είδους υπόγεια «σύγχιση» στις τάξεις αυτών των «εθνικών» κεφαλαίων; Κι αν αυτό ισχύει, τι είδους είναι αυτή η «σύγχιση», και ποια είναι τα ιστορικά της χαρακτηριστικά;

Δεν θα ήταν σωστή κάποια ενιαία απάντηση. Τα μεγέθη είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, ώστε δεν επιτρέπουν μια συνολική γενίκευση. Ωστόσο πρέπει να υποδειχθεί ότι υπάρχει ένα τουλάχιστον κοινό ανάμεσα σ’ αυτούς τους «συμμάχους», με τις όποιες ιδιαιτερότητες ανά περίπτωση: σύγχιση μεσομακροπρόθεσμου προσανατολισμού σ’ έναν καπιταλιστικό κόσμο που οι συσχετισμοί αλλάζουν πολύ γρήγορα. Ή, για να το πούμε διαφορά: τακτικισμός χωρίς ουσιαστικό στρατηγικό ορίζοντα και βάθος.

Ας πάρουμε το ελληνικό παράδειγμα, αφού είμαστε υποχρεωμένοι να το τρώμε στα μούτρα. Το εντόπιο «εθνικό κεφάλαιο», τα ντόπια αφεντικά όλων των κατηγοριών και μεγεθών, αρνήθηκαν κατηγορηματικά το 2009 και το 2010 ότι έχουν σοβαρό, δομικό πρόβλημα συγκρότησης και «λειτουργίας» (με κριτήρια ορθολογισμού), παρότι η χρεωκοπία τόσο του κράτους όσο και των τραπεζών ήταν δεδομένη. Έπεισαν εύκολα τους υποτελείς ότι «φταίνε οι ξένοι» (άλλο που δεν ήθελε η μικροαστική μάζα) και προώθησαν διαδοχικά στο κέντρο της σκηνής διάφορες πολιτικές βιτρίνες που εκπροσωπούσαν αυτό ακριβώς το ελληνικό, εθνικό, καπιταλιστικό. μελοδραματικό δόγμα: «εμείς δεν φταίμε».

Χάρη σ’ αυτό το δόγμα πέρασαν 8 γεμάτα χρόνια, κατά τα οποία το ελληνικό «εθνικό» κεφάλαιο (και, κατά συνέπεια, οι πολιτικοί του εκπρόσωποι) απέδειξε σ’ όλο τον κόσμο πως ούτε έχει ούτε μπορεί να φτιάξει ένα δικό του σχέδιο για την δική του διάσωση / διεθνή αναβάθμιση. Οκτώ γεμάτα χρόνια κατά τα οποία η μόνη δραστηριότητα ήταν ο «λομπισμός» μέσα στις γραμμές των «σχεδίων διάσωσης» που ήρθαν απ’ έξω, η προσπάθεια δηλαδή να διασωθούν οι πολιτικές πρόσοδοι για το ένα ή το άλλο «υποκείμενο»: αφεντικά της μεσαίας τάξης, «μεγάλα» αφεντικά, μικροαστικά αφεντικά διάφορων κατηγοριών.

Μετά από 8 γεμάτα χρόνια πολιτικού δανεισμού και επιτήρησης οι πολιτικές βιτρίνες (σαν εκπρόσωποι του «εθνικού» κεφάλαιου που έχει αποτύχει όχι στο να «βγάζει» φράγκα, ξύγκι κι απ’ την μύγα – άγρια υποτίμηση της εργασίας – αλλά στο να σχεδιάζει μεσο-μακροπρόθεσμα) μιλάνε στα σοβαρά για «έξοδο». «Έξοδο» από που; Απ’ την ανυποληψία δεν φεύγεις έτσι!!! Μια (κινέζικη;) παροιμία, με γενική αξία, λέει ότι η εμπιστοσύνη είναι κάτι που φεύγει γρήγορα καβάλα σε άλογο, και έρχεται δύσκολα κι αργά, περπατώντας με πολύ μικρά βήματα.

Η ελληνική κρατική και καπιταλιστική ανυποληψία, πεταμένη πάνω στον πάγκο του διεθνούς εμπορίου χρήματος, ήταν που εκτόξευσε τα επιτόκια δανεισμού στα τέλη του ’09 και στις αρχές του ’10. Έκτοτε, το μόνο που έκανε το «εθνικό κεφάλαιο» και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι μ’ αυτήν την ανυποληψία, ήταν να την βάλουν να χορεύει κάνοντας στριπτίζ. Ακόμα κι εκείνοι (διεθνώς) που στις αρχές αυτής της οκταετίας δεν ήξεραν τώρα ξέρουν.

Παρασκευή 20 Απρίλη. Όχι μόνο το μοντέλο φτηνή εργασία δεν άλλαξε, όχι μόνο ο πολιτικός προσοδισμός δεν καταστράφηκε σαν κυρίαρχη ιδέα και πρακτική, αλλά στην πραγματικότητα ισχυροποιήθηκε στο «μνημονιακό ελλαδιστάν». Η σχεδόν αποκλειστικότητα της τουριστικής βιομηχανίας μέσα στον χάρτη της «μείωσης της ανεργίας» το αποδεικνύει. Συνδυάζει αυτά τα δύο: την άγρια εκμετάλλευση της εργασίας απ’ την μια, και την απαλλοτρίωση γεωγραφικών και γεωφυσικών πόρων (την θάλασσα ενός αρχιπελάγους για παράδειγμα, τα «μαγευτικά ακρογιάλια»….) τους οποίους κανείς δεν έφτιαξε αλλά πολλοί αποζημούν άγρια, με την άδεια και τις ευχές του κράτους. Μόνο αν σκεφτόταν κανείς την οριακή εκμετάλλευση των υδάτινων αποθεμάτων που κάνει η ελληνική τουριστική βιομηχανία, και τις συνέπειες που έχει και θα έχει αυτό, θα ανατρίχιαζε. Κι όμως: δεν τρέχει τίποτα. Δεν τρώνε μόνοι τους οι «μεγάλοι κεφαλαιοκράτες» του κλάδου· τρώνε και οι μεσαίοι, και οι μικροί. Εθνική ενότητα. Όσο πιο φτηνή δουλειά, όσο πιο φτηνοί «πόροι», τόσο καλύτερα: η τουριστική βιομηχανία είναι ο «εθνικός πρωταθλητής» διάολε!!!

Το μόνο που άλλαξε αυτά τα 8 χρόνια διεθνούς πολιτικού δανεισμού και επιτήρησης, και δεν ήταν για καλό, ήταν η μετατόπιση ενός ακόμα μεγαλύτερου μέρους των εντόπιων καπιταλιστικών δραστηριοτήτων στην «μαύρη», κάτω απ’ τα ραντάρ, και στην πραγματικότητα στους λογαριασμούς των φραξιών του οργανωμένου εγκλήματος. Εκεί τα έσοδα και οι “δουλειές” ανθούν, πράγματι. Μόνο που δεν είναι μεγέθη (π.χ. σε σχέση με το αεπ) που μπορούν να καταγραφούν, ώστε να αποτελέσουν εχέγγυο, κάλυψη, για την δανειοληπτική αξιοπιστία του «λευκού κράτους».

Το μοντέλο της έντασης εργασίας σε κυρίαρχη (έως σχεδόν αποκλειστική θέση), μοντέλο που καθιερώθηκε και εξοπλίστηκε στα ‘90s σε βάρος των χιλιάδων μεταναστών και μεταναστριών απ’ τα ερείπια του πρώην «ανατολικού μπλοκ», βαλκανικού κατά κύριο λόγο αλλά όχι μόνο, αυτό το μοντέλο που είναι συνώνυμο των πρόσφατων «χρυσών εποχών», εγκαταστάθηκε μόνιμα και οριστικά στο πνεύμα και στο σώμα της ελληνικής καπιταλιστικής συσσώρευσης. Το καθήκον μας σα σύγχρονη εργατική τάξη ήταν να αμφισβητούμε (έως και ακυρώσουμε) αυτό το «εθνικό μοντέλο»! Αποτύχαμε: η τάξη μας ούτε καν το διανοήθηκε – κι έτσι συνέχισε να σκάβει τον λάκο της. ‘Οσο για εμάς που το διανοηθήκαμε (με συλλογικό τρόπο) απλά πλησιάσαμε επικίνδυνα στα όρια της «γραφικότητας»…

(Κι ωστόσο είχαμε και έχουμε απόλυτα απόλυτα δίκιο! Αυτή η χιλιοτραγουδισμένη τα προηγούμενα χρόνια «ανατροπή» δεν γίνεται αλλάζοντας την «κορυφή», τις πολιτικές βιτρίνες· ή, όπως ήλπιζαν και ελπίζουν διάφορα λιγούρια και αποτυχημένα λαμόγια, με μερικούς βουλευτές. Γίνεται (και μόνον έτσι) ανατρέποντας τους συσχετισμούς στην εργατική βάση της καπιταλιστικής πυραμίδας…. Δύσκολο, πολύ δύσκολο. Αλλά αυτό είναι το σωστό).

Παρασκευή 20 Απρίλη. Μ’ όποια σοβαρά κριτήρια κι αν μετρήσει κανείς την κατάσταση, το συμπέρασμα είναι το ίδιο: το ελλαδιστάν είναι ένα failed state· επειδή είναι μια failed society. Ταξική, ταξικότατη, αλλά με λούμπεν διαταξική “κουλτούρα”. Οι προβολές στο μέλλον απλά κάνουν ακόμα πιο δυσοίωνη την πρόγνωση. Η γνώση της ιστορίας επιβεβαιώνει την «ιστορική συνέχεια». Θα ξαναθυμήσουμε ότι ο 20^ος αιώνας, ο αιώνας του φορντισμού που, ειδικά μετά τον β παγκόσμιο, ήταν αλλού στας ευρώπας η εποχή του κεϋνσανιασμού και του κράτους πρόνοιας, στο ελλαδιστάν ήταν κυρίως ένας αιώνας εμφυλίου πολέμου, σε διαδοχικά επεισόδια. Ακριβώς επειδή ο πολιτικός προσοδισμός δεν τους χωρούσε όλους, και πάντα έπρεπε κάποιοι (χιλιάδες) να βρίσκονται εκτός· μέχρι τις επόμενες εκλογές ή το επόμενο πραξικόπημα· μέχρι τους «δικούς τους στο γκουβέρνο».

Όταν ο πολιτικός προσοδισμός σαν υποκατάσταση / παραλλαγή του κράτους πρόνοιας εκδημοκρατίστηκε (επί πασοκ, στα ‘80s) άρχισαν οι χρεωκοπίες, φανερές ή κρυφές, σε λιγότερο από μια δεκαετία. Την παρτίδα έσωσε απ’ τις αρχές των 90s ένας καινούργιος γύρος μαζικών αποκλεισμών απ’ τις πολιτικές προσόδους, σε συνδυασμό με την άγρια εκμετάλλευση της εργασίας: η πολιτική απαγόρευση ενός μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης, των μεταναστών και μεταναστριών. Αλλά κι αυτό (η “ανάπτυξη”…) είχε ημερομηνία λήξης: η ακόρεστη όρεξη των ντόπιων μικροαστών οδήγησε τελικά σε μια ακόμα χρεωκοπία. Κι αυτή δεν γινόταν να κρυφτεί. Και τι περιμένει κανείς, λοιπόν, από δω και στο εξής; Η «εξαγωγή εργασίας», ειδικευμένης και μη, δεν είναι αρκετή για να ελαφρύνει τους κρατικούς ισολογισμούς. Η νέα “εθνική” μετανάστευση, κυρίως αν και όχι αποκλειστικά, εντός ε.ε. και ευρωζώνης, ανακουφίζει μεν τις πιέσεις για την κατανομή των πολιτικών προσόδων αλλά δεν αλλάζει το μοντέλο.

Αυτά όλα συμβαίνουν σε μια περίοδο διαρκούς όξυνσης των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών. Ιστορικά, σε κάποιες περιπτώσεις, αυτή η όξυνση υπήρξε «ευκαιρία» για τον γεωπολιτικό προσοδισμό του ελλαδιστάν. Αν, όμως, μελετήσει κανείς πιο προσεκτικά την ιστορία του, θα δει ότι οι «επιτυχίες» και οι «αποτυχίες» του συγκλίνουν πάντα στο ίδιο σημείο: στους διεθνείς συσχετισμούς δύναμης, και την έκβαση της ενδοκαπιταλιστικής σύγκρουσης μακριά, πολύ μακριά απ’ τον ελληνικό ορίζοντα. Κάθε φορά που το ελλαδιστάν βρέθηκε στη μεριά των νικητών (π.χ. Β παγκόσμιος πόλεμος), και άρα είχε γεωπολιτικά προσοδικά οφέλη, ο εσωτερικός ανταγωνισμός για τις καινούργιες πολιτικές προσόδους αγρίευε στον ύψιστο βαθμό, καθοδηγούμενος απ’ την πιο μαύρη και αντιδραστική συμμαχία των αφεντικών και των μικροαστών λακέδων τους: π.χ. «εμφύλιος» 1944 – 1949. Κάθε φορά που το ελλαδιστάν έχανε (π.χ. «μικρασιατική καταστροφή») πάλι την πλήρωναν οποιοιδήποτε άλλοι εκτός απ’ τα ντόπια αφεντικά: άγρια προλεταριοποίηση των προσφύγων, ρατσισμός, κλπ.

Μ’ άλλα λόγια: η ιδέα ότι το ελλαδιστάν θα κερδίσει τώρα πουλώντας σε καλή τιμή, για άλλη μια φορά, την θέση του οικοπέδου σε αμερικάνους, ισραηλινούς και όποιους άλλους απ’ τον «άξονα», έχει αξία μόνο, ΜΟΝΟ, για τα αφεντικά. Ποτέ δεν έγινε αλλιώς, ποτέ δεν θα γίνει αλλιώς!

Είναι όμως η προσμονή γεωπολιτικών κερδών απ’ τον σε εξέλιξη 4^ο παγκόσμιο πόλεμο έστω ρεαλιστική; Δεν μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για την εξέλιξή του. Πάντως ένα κράτος παρίας δεν μπορεί, ακόμα και στην καλύτερη των περιπτώσεων, να πάρει, σαν γεωπολιτικές προσόδους, τίποτα περισσότερο απ’ αυτό που αντιστοιχεί στην πραγματική «συμβολή» του· ίσως και κάτι λιγότερο. Και (αυτό μπορούμε να το προβλέψουμε!) σ’ έναν παγκόσμιο πόλεμο που το κύριο πεδίο του (θα) είναι η ευρασία και ο ειρηνικός, η άκρη της χερσόνησου του Αίμου δεν θα προσφέρει πολλά…

Στηρίζοντας ό,τι πιο αιμοβόρο και αντιδραστικό υπάρχει στην ανατολική Μεσόγειο και στη μέση Ανατολή (με την ελπίδα ότι τα «αφεντικά», η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο, «θα δώσουν κάτι τις») τα αφεντικά και οι λακέδες του ελλαδιστάν προσπαθούν μάταια να αναβιώσουν τον 19^ο και τον 20^ο αιώνα της καπιταλιστικής ιστορίας… Ένας Κολοκοτρώνης τους λείπει…

Μην σας φανεί παράξενο ότι τα ντόπια αφεντικά έχουν χάσει την μπάλα. Πρώτον, δεν είναι καθόλου η πρώτη φορά που αυτό συμβαίνει στην ντόπια ιστορία. Και δεύτερον, αυτά τα αφεντικά, δεν έχουν καμία ιστορία «αυτοδύναμης ανάπτυξης» άξιας λόγου· ούτε, κατά συνέπεια, την συνείδηση της “τάξης δι’ εαυτήν”. (Την αποκτούν μόνο όταν τους απειλήσουμε εμείς, σαν τάξη…). Η συνείδησή τους είναι κατάλληλα μετατοπισμένη: “τάξη μέσω της νομής του κράτους”.

Με την συζητήσιμη εξαίρεση των εφοπλιστών (που ωστόσο, στην πλειοψηφία τους, έχουν με το ελληνικό κράτος όχι μια σχέση σχεδιασμού και διοίκησης αλλά μόνο εξυπηρέτησης ευκαιριακών και συγκεκριμένων συμφερόντων, και ορισμένες φορές «ευεργεσιών», χωρίς την ευθύνη και τον μπελά κάποιου γενικού σχέδιου διεύθυνσης· κάτι που είναι λογικό με βάση τον global χαρακτήρα των επιχειρήσεών τους… Την διεύθυνση του ελληνικού κράτους την έχουν κάνει απ’ τον 19ο αιώνα outsourcing στους έλληνες κοτσαμπάσηδες…) τα ντόπια αφεντικά έχουν «αναπτυχθεί» στη βάση του πολιτικού προσοδισμού. Των διάφορων νομοθετικών παραθύρων, των εφοριακών παραβλέψεων, των πολεοδομικών εξαιρέσεων, των δημοτικών και νομαρχιακών παρεμβάσεων, των δικαστικών αποφάσεων, κλπ. Και, κατά συνέπεια, αγνοούν τι είναι στρατηγική με μεγάλο βάθος χρόνου. (Έχουμε συγκεκριμένα και πρόσφατα παραδείγματα επ’ αυτού, αλλά θα ασχοληθούμε μαζί τους άλλη φορά).

Παρασκευή 20 Απρίλη. Πρέπει να θυμίσουμε ότι πολύ πρόσφατα, το 2015, οι φαιορόζ ανέλαβαν απ’ τα ντόπια αφεντικά το καθήκον να πουλήσουν «γεωπολιτική αξία» σε οποιονδήποτε θα ήταν διατεθειμένος να πληρώσει καλά, και μάλιστα να κάνουν αυτό το νταραβέρι in extremis. Με τσαμπουκά. (Οι προηγούμενοι είχαν προσπαθήσει το ίδιο, αλλά πιο light). Η Αθήνα απείλησε τους πάντες στην ευρώπη (την ε.ε., την ευρωζώνη, το Βερολίνο, την ε.κ.τ….) – ψεκασμένος υπ.αμ, ογκόλιθος υπ.εξ. και Γιάνης υπ.οικ. ήταν η «επιθετική τριπλέτα» – ενώ έγλυψε όλους τους υπόλοιπους: Μόσχα, Πεκίνο, BRICS, Ουάσιγκτον… ακόμα και το Καράκας.

Δεν βρέθηκε κανείς, ΚΑΝΕΙΣ, διατεθειμένος να πληρώσει ούτε μισό σέντσι πάνω απ’ την «εμπορική αξία» των δουλειών που είχε, ή δεν είχε, στα μέρη μας! Δεν βρέθηκε κανείς, ΚΑΝΕΙΣ, διατεθειμένος να δανείσει ένα κράτος ξωφλημένο. Εκτός, φυσικά, απ’ την ε.ε., που μετά την απαλλαγή των γαλλικών και των γερμανικών τραπεζών και δεκάδων ασφαλιστικών ταμείων απ’ τα ελληνικά ομόλογα, είχε όλο τον χρόνο να αναρωτηθεί αν περιμένει κάτι παραπάνω απ’ την «μικρή ασθενή» εκτός απ’ το να πληρώνει τα χρέη της προς τα κράτη. Που την έσωσαν απ’ την καταστροφή.

Κι έτσι πέρασε ο καιρός. Ωστόσο από πιο τούνελ νομίζουν οι πολιτικές βιτρίνες ότι θα «βγάλουν την χώρα»; Το κουβαλάει επάνω του ο ντόπιος καπιταλισμός / το ντόπιο κράτος, είναι είναι ένα μόνιμο τούνελ – «δημόσιο έργο» που υπερκοστολογείται και μένει διαρκώς ατελείωτο για να επεκτείνεται, είναι η «καμπούρα» τους… Αλλά, τελικά, και η δική μας «καμπούρα». Της τάξης μας.

Αν νομίζουν ότι αυτό δεν το έχουν καταλάβει οι πάντες στον πλανήτη, και ειδικά οι έμποροι χρήματος, δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Πράγμα που δεν μας εκπλήσσει. Αν πιστεύουν ενδόμυχα ότι πάλι εμείς θα πληρώσουμε την «έξοδο» και τον «δρόμο προς την γη της επαγγελίας» έχουν δίκιο. Ούτε αυτό μας εκπλήσσει.

Εφόσον συνεχίσουμε στον ίδιο μαλακισμένο μικροαστισμό, φυσικά και έχουν δίκιο…

Τετάρτη 13 Δεκέμβρη. Έχει την πλάκα του: άνθρωποι που θέλουν να θεωρούνται σοβαροί (κάποιοι, μάλιστα, “ειδικοί”) υποδεικνύουν με κάθε βεβαιότητα ότι το bitcoin (όπως και τα υπόλοιπα «κρυπτονομίσματα») είναι… «χρυσός»! Ψηφιακός βέβαια, αλλά πάντως χρυσός.

Πέρα και έξω απ’ το τεχνο-μυστήριο που καλλιεργείται γύρω απ’ τα «κρυπτονομίσματα», δεν είναι τίποτα περισσότερο από μέσα συναλλαγής. Στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών έχουν υπάρξει τα πιο παράξενα τέτοια: από πέτρες (ενδεχομένως «πολύτιμες») μέχρι τα τσιγάρα στις φυλακές. Έχει σημασία πως από ιστορική άποψη τα περισσότερα μέσα συναλλαγής δεν είχαν πίσω τους κάποια «κεντρική τράπεζα» με την έννοια που την μάθαμε στον σύγχρονο καπιταλισμό. Είχαν όμως πάντα αυτόν τον απαράβατο κανόνα: την «αξία» τους (τα μέσα συναλλαγής / νομίσματα) την αποκτούσαν απ’ τον συνδυασμό της εμπιστοσύνης στις συναλλαγές με την ποσότητα / σπανιότητά τους.

Φέρνει κάτι ρηξικέλευτα καινούργιο το bitcoin και γενικά τα «κρυπτονομίσματα» σ’ αυτήν την κοινωνική / οικονομική λειτουργία του οτιδήποτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί σα νόμισμα, δηλαδή σαν μέτρο της αξίας; Απολύτως τίποτα. Η «τεχνολογική υπόστασή» του(ς) είναι, απλά, σημάδι της εποχής και καθόλου ένας νεωτερισμός. Αυτό που κάνει η τεχνολογία των «κρυπτονομισμάτων» είναι να εξασφαλίζει (;) την περιορισμένη ποσότητά του(ς)· δηλαδή την σπανιότητά του(ς). Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.

Όπως συμβαίνει με κάθε άλλο εμπόρευμα, έτσι και τα νομίσματα, όταν γίνονται τα ίδια εμπορεύματα, υπόκεινται στους κανόνες «προσφοράς και ζήτησης». Το bitcoin δεν είναι εξαίρεση. Επειδή είναι «σπάνιο», στο βαθμό που υπάρχει μεγάλη ζήτηση γι’ αυτό, θα ανεβαίνει η τιμή του (σε σχέση με άλλα νομίσματα / μέτρα της αξίας / μέσα συναλλαγών).

(φωτογραφία: Η αναπαράσταση των «κρυπτονομισμάτων» με την μορφή χρυσών λιρών είναι εξόφθαλμη απάτη. Που πιάνει στους επιεικώς ηλίθιους· δυστυχώς γι’ αυτούς είναι πολλοί, έτσι ώστε να σιγουρεύονται μεταξύ τους ότι είναι τέρατα ευφυίας…)

Τετάρτη 13 Δεκέμβρη. Ως εδώ όλα είναι γνωστά από πολύ παλιά: η υψηλή ζήτηση ενός «μέσου συναλλαγών» για λόγους αποθησαυρισμού ή/και κερδοσκοπίας είναι παλιά όσο η συσσώρευση η ίδια. Αυτά είναι γνωστά και με άλλη μορφή: την μεγάλη ζήτηση μετοχών για τους ίδιους λόγους. Το bitcoin δεν είναι διαφορετικό απ’ τα «χαλυβδόφυλλα» και τον «τασόγλου – delongi», «χαρτιά» για τα οποία έπεφταν κορμιά κάποτε στα μέρη μας (απ’ την … λατρεία) – χωρίς οι φανατικοί μικροαστοί πιστοί να έχουν ιδέα περί τίνος πρόκειται… Στο τέλος πλήρωσαν, δεν κατάλαβαν, και το βούλωσαν…

Υπάρχει περίπτωση να πέσει η «ζήτηση» για το bitcoin ρίχνοντας την τιμή του στα τάρταρα; Θεωρητικά ναι· όπως συμβαίνει με όλα τα εμπορεύματα. Υπάρχουν, όμως και άλλα ενδεχόμενα. Το στατιστικά πιθανότερο είναι εκείνο που συμβαίνει και με τις μετοχές, όταν οι τιμές τους έχουν γίνει αερόστατο: κάποιοι αρχίζουν να πουλάνε προκειμένου να μετατρέψουν την (υψηλή) τιμή σε κάτι πιο στέρεο· σε κανονικό νόμισμα… Αυτό λέγεται «κερδοσκοπία», αλλά είναι συνυφασμένο με τις λειτουργίες της «αγοράς». Αν οι πωλητές περάσουν ένα όριο που δεν είναι ποτέ προκαθορισμένο, τότε είναι πολύ πιθανό να αυξηθούν οι μιμητές τους, ρίχνοντας κι άλλο την τιμή (εφόσον η «προσφορά» ξεπεράσει την «ζήτηση»). Τότε δημιουργούνται συμπεριφορές πανικού (καθόλου άγνωστες στο είδος μας, αν και χρήσιμες μόνο στη σαβάννα…): όλο περισσότεροι πουλάνε ενώ όλο λιγότεροι αγοράζουν. Στο τέλος δεν σωριάζεται μόνο η τιμή. Σωριάζεται, κυρίως, η βασική προϋπόθεση: η εμπιστοσύνη στην «αξία» του εμπορεύματος. Που, επειδή είναι νόμισμα, δεν έχει καν το πλεονέκτημα του «φυσικού μονοπωλίου», του εμπορεύματος δηλαδή χωρίς το οποίο δεν μπορεί να ζήσει κανείς.

Ειδικά όμως για τα ηλεκτρονικά νομίσματα υπάρχουν κι άλλοι κίνδυνοι απότομης κατάρρευσης της τιμής τους. Μια εκτεταμένη και μεγάλης διάρκειας διακοπή ρεύματος – για παράδειγμα. Χωρίς ηλεκτρισμό δεν υπάρχει (ούτε σαν φαντασίωση) κανένα «κρυπτονόμισμα» (ενώ, αντίθετα, υπάρχει το κανονικό χρυσάφι ή το παραδοσιακό χρήμα με την φυσική του υπόσταση). Οπωσδήποτε μια γενική, εκτεταμένη και μεγάλης διάρκειας διακοπή ρεύματος (εξαιτίας, ας πούμε, της χρήσης ηλεκτρομαγνητικών όπλων σ’ έναν πόλεμο…) θα προκαλέσει πολύ σοβαρότερα προβλήματα στις ανθρώπινες κοινωνίες του καπιταλιστικού βορρά… Όμως ακριβώς γι’ αυτό, εξαιτίας των πολύ σοβαρότερων προβλημάτων, η εξαφάνιση των κρυπτονομισμάτων θα γίνει την στιγμή που τα όποια (συσσωρευμένα) μέσα συναλλαγής θα ήταν απαραίτητα παρά ποτέ!