Tag: κρίση

Έξαψη και εκτόνωση

Δευτέρα 10 Δεκέμβρη. Σε ένα (δύσκολο να βρεθεί πια) αναλυτικό κείμενο του 1974, που αφορούσε την εξέγερση ενάντια στην εργασία στις ηπα, ο συγγραφέας τεκμηριώνει αξιόπιστα το πως ήδη απ’ την δεκαετία του ’60 τα αμερικανικά αφεντικά ήταν σε θέση να οργανώνουν μεγάλης κλίμακας ελεγχόμενες απεργιακές εκτονώσεις της εργατικής αρνητικότητας… Αν στα ‘60s τα αμερικανικά (και όχι μόνο) αφεντικά ήταν σε θέση να ανοίγουν «τις βαλβίδες αποσυμπίεσης» προς όφελός τους (χέστηκαν πραγματικά μόνο με την ανάδυση της άγριας προλεταριακής αρνητικότητας με συναίσθηση του εαυτού της), τι νομίζετε ότι μπορούν να κάνουν σήμερα, και μάλιστα χωρίς το περιττό έξοδο της εξαγοράς συνδικαλιστών, με τον φτηνό και εύκολο τρόπο των mass social media – brain control; Νομίζετε ότι φοβούνται τα μπάχαλα;

Το όπλο τους, αυτό που κάνει τα πάντα απλά, είναι η ρηχότητα. Ρηχές σκέψεις, ρηχά αισθήματα, αποστροφή σε οποιοδήποτε διανοητικό έργο απαιτεί χρόνο και κόπο. Τυπική μικροαστική «ηθική»! Κάπως έτσι τα ακροδεξιά λαμόγια του συστήματος εμφανίζονται σαν «αντισυστημικά»: δέκα πιασάρικα συνθήματα και ο μικροαστός έχει βρει «το δίκιο» του!

Κάπως έτσι οι φασίστες κινούνται σαν το ψάρι στο νερό μέσα στην μικροαστική ρηχότητα των όποιων «κίτρινων» ή «πράσινων» αντιδράσεων. Η ανάλυση που λέει «έχουν δίκιο» (οι μικροαστοί) είναι ελεεινή. Πρακτικά υπονοεί ότι και οι φασίστες έχουν δίκιο. Είναι και παραπλανητική: οι παλαιστίνιοι έχουν δίκιο εδώ και 100 χρόνια, αλλά «τρομοκράτες» και «σεξιστές» τους αποκαλούν! Τι πάει να πει, τελικά, «έχω δίκιο»;

Το επιμέρους δίκιο των πρωτοκοσμικών γίνεται πανηγυρική επίδειξη της επιθετικής ιδιοτέλειας τους· κι αυτή, με τη σειρά της, γίνεται φάρσα όταν φτιάχνει «καταλόγους αιτημάτων» σαν αυτόν που εμφανίζεται απ’ την μεριά των άγνωστης προέλευσης εκπροσώπων των «κίτρινων γιλέκων»: ένα συνονθύλευμα κρατισμού, εθνικισμού, ελάχιστα κουκουλωμένου ρατσισμού – και «κοινωνικής πρόνοιας». Για να παρηγορούνται μ’ αυτήν την τελευταία οι «αριστεροί» και λοιποί – που έχουν χάσει τον μπούσουλα όχι τώρα αλλά εδώ και 3 δεκαετίες… Να νομίζουν οι φουκαράδες ότι έχουν περιθώριο για κάποια «σωστή παρέμβαση»…

Εννοείται: ούτε κουβέντα για τον γαλλικό στρατό στο Sahel…

Θα το πούμε, θα το ξαναπούμε: η κοινωνική λουμπενοποίηση, η υπαγωγή των συγκινήσεων στο κεφάλαιο και στις psyops του, οι tittytainment των «κοινωνικών αντιδράσεων», είναι δουλεμένες εδώ και δεκαετίες στα manual των αφεντικών.

Για να γεννούν τα χρήσιμα τέρατα.

Η γραμμή Μαζινό

Σάββατο 8 Δεκέμβρη. Το γαλλικό καθεστώς μάλλον έχει αιφνιδιαστεί· και ίσως να μην έχει εντελώς άδικο. Ετοιμάζεται σήμερα για «πόλεμο δημόσιας τάξης» (πράγμα που, ωστόσο, μπορεί να είναι απλά ένα εργαλείο psyop) αλλά οι ομοιότητες με την «πλατεία Maidan» (κι όχι, βέβαια, με τον Μάη του ’68!!) εκδηλώθηκαν ήδη πριν μια βδομάδα. Κι αυτό είναι ένα στοιχείο που η ασταμάτητη μηχανή δεν σκοπεύει να παραβλέψει…

Το συνηθισμένο είναι να αποδίδονται όλα τα δίκια στα κοινωνικά υποκείμενα… Με πλήρη αδιαφορία για την ιδεολογική και πολιτική τους σύνθεση… Εκ των υστέρων διάφοροι το έχουν εξίσου εύκολο να παριστάνουν τους έκπληκτους για το πως και που «δυνάμωσαν οι φασίστες»· πέφτουν απ’ τα σύννεφα καθ’ έξιν…

Δεν ενδιαφέρει ποτέ η κατάσταση του κεφάλαιου – του γαλλικού εν προκειμένω. Όποιος θα έκανε τον κόπο να αναζητήσει τα βασικά στοιχεία θα διαπίστωνε το πόσο πίσω βρίσκεται (σα γενικά μεγέθη…) ο γαλλικός καπιταλισμός απ’ τον βασικό και ομολογημένο ευρωπαίο ανταγωνιστή του, τον γερμανικό. Ενδεικτικά νούμερα, απ’ το 2017:

– το γερμανικό αεπ ήταν 3,7 τρις δολάρια (4ο στον κόσμο) έναντι 2,58 τρις του γαλλικού (6ο στον κόσμο)·

– το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα ήταν 281,267 δις δολάρια ενώ ο γαλλικός καπιταλισμός είχε εμπορικό έλλειμα 89,52 δις.

– το δημόσιο χρέος σαν ποσοστό επί του αεπ ήταν 63,9% για το Βερολίνο έναντι 98,5% για το Παρίσι·

– το μέσο κατα κεφαλήν αεπ ήταν 44.659 δολάρια για την γερμανία και 38.678 για την γαλλία·

– το γερμανικό κράτος είχε πλεόνασμα 38,4 δις ενώ το γαλλικό έλλειμα 67 δις·

– οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση (το 2014) ήταν 193,37 δις για το Βερολίνο (11,14% του προϋπολογισμού) έναντι 154,46 δις για το Παρίσι (9,66%)·

– οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία ήταν 353,22 δις (19,65% του προϋπολογισμού) για το γερμανικό κράτος έναντι 245,74 δις (15,69%) για το γαλλικό·

– οι «δαπάνες για την άμυνα» ήταν (2017) 45,14 δις δολάρια για το Βερολίνο (2,73% του προϋπολογισμού) έναντι 58,63 δις για το Παρίσι (4,01%)

– η καταμετρημένη ανεργία ήταν (Οκτώβρης 2018) 3,3% για τον γερμανικό καπιταλισμό και 8,9% για τον γαλλικό.

Αυτά (και άλλα παρόμοια) σκιαγραφούν την σχετική θέση του γαλλικού κράτους / κεφάλαιου έναντι του βασικού (ευρωπαίου) ανταγωνιστή του μέσα στο project europe. Κατά συνέπεια, αυτά δείχνουν την υλική βάση των «μέτρων» και των «πολιτικών» που είναι αναγκασμένη να εφαρμόσει οποιαδήποτε γαλλική κυβέρνηση· και όχι τα γούστα του κάθε Macron.

Για παράδειγμα, το μόνο μέγεθος στο οποίο το γαλλικό κράτος / κεφάλαιο υπερέχει του γερμανικού είναι οι «δαπάνες για την άμυνα»· τις οποίες ο Macron το περασμένο καλοκαίρι υποσχέθηκε να μεγαλώσει. Αυτό σχετίζεται άμεσα με τις ιμπεριαλιστικές κινήσεις (κατά κύριο λόγο στην υποσαχάρια Αφρική και, δευτερευόντως, στη μέση Ανατολή) του Παρισιού.

Ωστόσο, αν δεν κάνουμε λάθος, δεν έχει υπάρξει κανένα κίνημα που να απαιτεί την μείωση των «δαπανών για την άμυνα» (και την απόσυρση του γαλλικού στρατού απ’ όπου έχει απλωθεί…) υπέρ των «κοινωνικών δαπανών»! Δεν είναι ανεξήγητο. Υπέρ ή κατά του Macron ή της Le Pen, με «κίτρινα γιλέκα» ή «πράσινα σκουφιά», η κοινωνική βάση στη γαλλία παραμένει βαθιά εθνικιστική στην πολύ μεγάλη πλειοψηφία της· ακόμα κι αν αυτό πριονίζει, στην παρούσα ιστορική φάση, την καθημερινότητά της.

Παριστάνει ότι δεν ξέρει· ή ότι δεν μπορεί να μάθει…

Το σημείο βρασμού

Σάββατο 8 Δεκέμβρη. Μ’ αυτά τα δεδομένα το πρόβλημα του γαλλικού καθεστώτος (και του Macron, στο βαθμό που η πρωτοκοσμική εξουσία εξακολουθεί να προσωποποιείται) δεν είναι κατά τη γνώμη μας αυτά καθαυτά τα “κίτρινα γιλέκα”, ούτε καν η σημερινή πολύ-συγκέντρωση. Είναι, μάλλον, η αποκατάσταση κάποιου είδους “εθνικής ενότητας” ανθεκτικής σε διαδικασίες αναδιάρθρωσης. Δεν είναι καινούργιο…

Σ’ αυτό το ιστορικό σημείο το γαλλικό καθεστώς καταφεύγει σ’ ένα φασιστικής προέλευσης μεγαΘέαμα εθνικής ενότητας μέσω δημόσιας τάξης. Ο βούρκος των social media (οι απειλές για δολοφονίες…) βοηθάει· αν δεν έχουν κατασκευαστεί αυτά τα «υλικά» (οι κάθε είδους απειλές) επί τούτου…

Όμως οι επιδόσεις του γαλλικού κράτους σε προηγούμενες παραλλαγές του ίδιου έργου «εθνική ενότητα μέσω δημόσιας τάξης» (κωδικός «ισλαμική τρομοκρατία»…) έχουν φτιάξει ένα ανθρωποφάγο βιογραφικό, εδώ και δεκαετίες.

Υπάρχει, βέβαια, μια διαφορά τώρα: το ζητούμενο δεν είναι η σιωπή για τον στρατιωτικό έλεγχο κάποιων αποικιών (εντός ή εκτός εισαγωγικών) αλλά η ίδια η μητρόπολη σαν πεδίο συγκρούσεων, ακόμα και παραφοράς. Πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό… Το σημερινό θέαμα είναι ένα σκαλί πάνω σε σχέση με την μόνιμη «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» (έκτακτης νομοθεσίας) που ισχύει στη γαλλία (εναντίων των πάντα ύποπτων μαγκρεμπιανών)· στην οποία κατάσταση, και πάλι, κανένα κίνημα δεν εναντιώθηκε πειστικά…

Ελέγχει το βαθύ γαλλικό κράτος τους original φασιστικούς μηχανισμούς στο εσωτερικό του; Ή παίζει με την φωτιά;

(φωτογραφία: Οι μπάτσοι είναι γάλλοι – και οι μαθητές επίσης. Χτες. Αυτό δεν είναι «παραδειγματισμός»… Αυτό είναι εκτός ελέγχου. Το αν είναι σκόπιμα τέτοιο, δεν μπορούμε να το απαντήσουμε ακόμα…)

G20 φύλλα και φτερά

Δευτέρα 3 Δεκέμβρη. Δεν έχει περάσει δα και κανάς αιώνας απ’ την εποχή που οι σύνοδοι των g20 ήταν κεντρικό ανάθεμα για το φαινόμενο της αντιπαγκοσμιοποίησης. Με πιο ηχηρή (και συγκρουσιακή) διαμαρτυρία εκείνη στο Toronto το 2010, οι σύνοδοι των g20 (που εγκαινιάστηκαν το 1999) θεωρήθηκαν η μορφοποίηση της μοχθηρής «παγκόσμιας διακυβέρνησης» του καπιταλιστικού πλανήτη. Είχαν διαβάσει και Negri οι της «αντιπαγκοσμιοποίησης», τον πίστεψαν… Δεν θέλει πολλά ο άνθρωπος… Για όποιον είχε τόση άγνοια ώστε να πιστεύει ότι στον δομικά ανταγωνιστικό καπιταλιστικό κόσμο μπορεί να υπάρξει στα σοβαρά τέτοιο πράγμα, όπως η «παγκόσμια διακυβέρνηση», οι σύνοδοι των g20 ήταν η ακλόνητη απόδειξη του κακού. (Φυσικά υπήρχε κάτι πρωτόγονο σ’ αυτήν την βεβαιότητα. Γιατί αυτοί οι g20 μπορούσαν έτσι κι αλλιώς να επικοινωνούν μεταξύ τους, ανά δύο, ανά τρεις, ανά πέντε, ή και όλοι μαζί, χωρίς να συγκεντρώνονται κάπου – κάτι που έπρεπε να το περιμένει κανείς από δαύτους αν το μενού τους ήταν η μοχθηρότητα της «παγκόσμιας διακυβέρνησης»…)

Παρότι και φέτος έγιναν διαδηλώσεις (στο Buenos Aires) είναι ολοφάνερο (;) ότι αυτήν την «κοινωνική συνεύρεση» την διαλύουν τα ίδια της τα μέλη· πράγμα λογικό και αναμενόμενο. Η αμερικανική εχθρότητα απέναντι στους πολυμερείς οργανισμούς και συμφωνίες (άρα και έναντι των g20) δεν είναι η αιτία της διάλυσης. Οφείλεται, απλά, στο ότι ο αμερικανικός καπιταλισμός δεν ωφελείται πια από τέτοιου είδους τυπικές ισότητες και ευγένειες. Όμως αν δεν ήταν ο αμερικανικός που θίγεται, θα ήταν κάποιος άλλος. Πέφτει, λοιπόν, στους ώμους κάποιου ενοίκου του άσπρου σπιτιού να επιδεικνύει την απαξίωσή του· και ποιος καλύτερος απ’ το ψόφιο κουνάβι;

(Οφείλουμε να θυμίσουμε ότι η «κοινωνία των εθνών», ένας πρωτοφανής για τα ως τότε δεδομένα διεθνής θεσμός «διαχείρισης και εξομάλυνσης των διαφορών» που φτιάχτηκε μετά τον Α παγκόσμιο πόλεμο με την ελπίδα του «ποτέ ξανά» (τέτοιος πόλεμος…), δεν διαλύθηκε επίσημα ποτέ· και πάντως όχι πριν τον Β. Συνέχισε να υπάρχει «κάπως» τα πρώτα χρόνια του Β παγκόσμιου· για να «σβήσει» και να «χαθεί» άκλαφτος, δίνοντας την θέση του στον διάδοχό του, τον οργανισμό ενωμένων εθνών, μετά το τέλος του Β παγκόσμιου. Που κι αυτός οδεύει προς το μνημείο του…

Το θυμίζουμε επειδή τέτοιοι διεθνείς / πολυμερείς θεσμοί, δημιουργήματα του καπιταλιστικού 20ου αιώνα όλοι, ενώ φτιάχονται πράγματι μια ωραία ημέρα δεν διαλύονται μιαν άλλη μέρα. Σβήνουν αργά αργά. Ξεπέφτουν, γίνονται όλο και περισσότερο διακοσμητικοί, μέχρι που κάποιοι στιγμή ξεχνιούνται αθόρυβα, χωρίς φανφάρες.

Ζούμε μια τέτοια περίοδο…)

(φωτογραφία: … Θα τους σφάξω σαν κουνέλια και θα βγω να παίξω μπάλα! Το ψόφιο κουνάβι παρατάει σύξυλο τον πρόεδρο της αργεντινής Macri και την κάνει την ώρα που θα έπρεπε να μοστραριστεί για την family photo των g20…)

Στο πλάι γενναίοι!

Τρίτη 27 Νοέμβρη. Η βαριά χρεωμένη αμερικανική general motors ανακοίνωσε χτες ένα «πρόγραμμα εξυγίανσης»: απολύσεις 14.700 εργαζομένων πλήρους και μερικής απασχόλησης (μεταξύ των οποίων και ένα ικανό ποσοστό των στελεχών διοίκησης) και κλείσιμο εφτά εργοστασίων (τα τέσσερα σίγουρα στις ηπα, ένα στον καναδά, και τα άλλα δύο δεν ανακοινώθηκαν). Οι μετοχές της g.m. πήραν ανάσα, τα συνδικάτα όχι. Θύμωσαν, έχουν δίκιο, αλλά επειδή αγνοούμε την αμερικανική «συνδικαλιστική κουλτούρα» δεν θα στοιχηματίσουμε από τώρα σε δυναμικές αντιδράσεις.

Πέρα απ’ την διάσταση του εργατικού ανταγωνισμού, υπάρχει ένα ενδιαφέρον και στο εξής: το ψόφιο κουνάβι ανέμισε πολλές φορές και συνεχίζει να ανεμίζει την ρομφαία της προστασίας της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Τι έχει, λοιπόν, η έρμη η general motors και ψοφολογάει;

Μια αναζήτηση των στατιστικών πωλήσεων αυτοκινήτων στην αμερικανική αγορά για τους 13 μήνες απ’ τον Οκτώβρη του 2017 ως και τον Οκτώβρη του 2018 δείχνει ότι η g.m. δεν είναι καν στην 20άδα. Συνεπώς το πρόβλημα είναι του συγκεκριμένου μαγαζιού… Τότε γιατί βρυχάται το ψόφιο κουνάβι;

Έχει ενδιαφέρον το ζήτημα επειδή αφορά τον ψοφιοκουναβικό πόλεμο κατά των ευρωπαϊκών (και ειδικά των γερμανικών) αυτοκινητοβιομηχανιών. Στις πρώτη δεκάδα πωλήσεων σ’ αυτό το διάστημα πρώτη είναι η (αμερικανική) ford. Δεύτερη είναι η (ιαπωνική) toyota. Όμως 6 στις 10 επιχειρήσεις της δεκάδας είναι ασιατικές (toyota 2η, honda 4η, nissan 5η, subaru 7η, hyundai 8η, kia 10η) ενώ οι γερμανικές είναι χαμηλά (mercedes 13η, volkswagen 14η, bmw 15η) και μάλιστα με αισθητά μικρό ποσοστό πωλήσεων σε σχέση με την ford ή την toyota.

Συνεπώς το «πρόβλημα» για το οποίο το ψόφιο κουνάβι απειλεί να οχυρώσει την αμερικανική αγορά, το πρόβλημα δηλαδή της εκτεταμένης ευρωπαϊκής διείσδυσης, είναι ανύπαρκτο. (Δεν ισχύει αυτό ειδικά για τα «υβριδικά»: εκεί τα μοντέλα της bmw είναι πρώτα, και ακολουθεί η honda, η fiat-chrysler και τέταρτη η ford). Γιατί, λοιπόν, έχει ξελαρυγγιαστεί;

Αν αναζητήσει κανείς στοιχεία για την κατανομή (μεταξύ εταιρειών) της παγκόσμιας αγοράς θα καταλάβει. Εκεί, λοιπόν, το 2017 πρώτη σε πωλήσεις ήταν η (ιαπωνική) toyota· δεύτερη η (γερμανική) volkswagen· τρίτη η (αμερικανική) ford) αλλά με πτωτική τάση· τέταρτη και πέμπτη (με εναλλασσόμενες θέσεις) η (ιαπωνική) honda και η (γαλλο-ιαπωνική) nissan· έκτη η (νοτιοκορεατική) hyundai· έβδομη η (αμερικανική) chevrolet· όγδοη η (νοτιοκορεατική, με υψηλή μετοχική συμμετοχή της hyundai) kia· ένατη η (γερμανική) mercedes· και δέκατη η (γαλλική) renault, με πτωτική τάση.

Είναι φανερό ότι το μεγάλο πρόβλημα η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία δεν το έχει τόσο στο εσωτερικό της όσο διεθνώς! Και τότε γιατί το ψόφιο κουνάβι απειλεί να οχυρώσει την «εσωτερική αγορά» του; Δεν είναι αυτοκτονικό αυτό, αφού και άλλοι μπορεί να απαντήσουν με αντίποινα;

Είναι – αλλά μοιάζει σαν κίνηση απελπισίας: μήπως αναγκαστούν κατ’ αρχήν οι ευρωπαίοι κατασκευαστές σε έναν «γενικό συμβιβασμό» με την Ουάσιγκτον, ώστε η τελευταία να ελπίζει ότι θα ανακτήσει κομμάτια όχι της δικής της αλλά της διεθνούς αγοράς. Και μετά θα έρθει η σειρά της σύγκρουσης με τους ασιάτες κατασκευαστές.

Θα πετύχει το ψόφιο κουνάβι; Η εκτίμησή μας είναι πως όχι. Στον δυναμικά αναπτυσσόμενο τομέα των αμιγώς ηλεκτρικών αυτοκινήτων πρώτη παγκόσμια σε πωλήσεις είναι μια (άγνωστη σ’ εμάς) κινεζική εταιρεία, η byd. Η (γενικά προβληματική) tesla είναι δεύτερη. Η μεγαλύτερη αγορά αυτή τη στιγμή (και για το μέλλον) είναι η κινεζική. Ενώ τα κινεζικά αφεντικά έχουν άμεση πρόσβαση και στις πρώτες ύλες (σπάνιες γαίες).

Σε κάθε περίπτωση η μετάβαση στην πλήρη ηλεκτροκίνηση θα φέρει μεγάλες ανακατάξεις – οι γερμανικές εταιρείες παρά τα αντίθετα θρυλούμενα δεν είναι καθόλου πίσω. Αν αμερικανικό μαγαζί με “αέρα” είναι μόνο ένα αυτή την στιγμή, η tesla, ο εμπορικός πόλεμος του ψόφιου κουναβιού είναι, απλά, στην κόψη του ξυραφιού.

Απ’ αυτήν και μόνο αυτήν την άποψη, η περίπτωση της general motors μπορεί να μην είναι εξαίρεση…

Πούλα!!!

Τρίτη 13 Νοέμβρη. Αν σήμερα και αύριο παρουσιαστούν τίποτα «αναταραχές» στο χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης, συνέχεια των χθεσινών, δεν θα είναι η «Αποκάλυψη»!! Έχουν προαναγγελθεί: διάφορα hedge funds πρέπει να «κλείσουν τις θέσεις» τους ως τις 15 Νοέμβρη, ώστε να καταθέσουν τριμηνιαίους ισολογισμούς. Και πουλάνε, για να μειώσουν τις όποιες χασούρες τους το τελευταίο διάστημα…

Ας πούμε ότι πρόκειται για «προσεισμικές δονήσεις»…

Εμπορικός (αλλά όχι μόνο…) πόλεμος 1

Πέμπτη 8 Νοέμβρη. Το έχετε διαβάσει ήδη εδώ κάμποσες φορές, σαν άποψη της ασταμάτητης μηχανής. Ιδού τώρα, πιο “έγκυρα”, από έναν ειδικό:

…Το πρώτο ταμπλώ του Trump είναι το σπάσιμο των κανόνων του εμπορίου. Πολλοί στην κυβέρνησή του θεωρούν τις αρχές και τις διαδικασίες του ΠΟΕ σαν εμπόδιο στις διμερείς διαπραγματεύσεις. Θα προτιμούσαν να κλείνουν συμφωνίες με άλλους έναν προς έναν, χωρίς να υποχρεώνονται να εφαρμόζουν μέτρα φιλελευθεροποίησης και χωρίς να είναι αναγκασμένοι να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του ΠΟΕ για την επίλυση εμπορικών διαφορών. Στόχος τους είναι να αναδιαρθρώσουν τις εμπορικές σχέσεις, διαμορφώνοντας ένα σχήμα κύκλου με τις ΗΠΑ στο κέντρο και τα υπόλοιπα κράτη στην περιφέρεια.

Η αιτία είναι αρκετά απλή: οι πολυμερείς κανόνες προστατεύουν πάντα τους πιο αδύναμους. Γιατί, λοιπόν, οι ΗΠΑ θα πρέπει να εμποδίζονται απ’ το να χρησιμοποιήσουν την συντριπτική διαπραγματευτική τους ισχύ; Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ, Μεξικό και Καναδά (USMCA) δείχνει τον δρόμο, καθώς επιβάλει στις δύο άλλες χώρες δεσμεύσεις που συμφέρουν τις ΗΠΑ, περιορίζοντας τις δικές τους επιλογές εμπορικής πολιτικής…

Αυτά έγραφε μεταξύ άλλων πριν λίγες μέρες, στις 26 Οκτώβρη, ο Jean Pisani-Ferry (καθηγητής στη σχολή διακυβέρνησης Hertie στο Βερολίνο, και στο ινστιτούτο πολιτικών επιστημών στο Παρίσι) στο site project syndicate. Και έτσι συμβαίνει: πέρα απ’ τα προσωπικά (ή ζωϊκά…) χαρακτηριστικά του ψόφιου κουναβιού, η ανάληψη της διοίκησης των ηπα απ’ τους συντηρητικούς απ’ το 2017 σηματοδοτεί την οριστική εγκατάλειψη του project «παγκοσμιοποίηση» απ’ τον βασικό επί 3 και πλέον δεκαετίες προωθητή του (τις ηπα) – με την ουρά στα σκέλια… Στην παγκόσμια εμπορική / καπιταλιστική αρένα όπως διαμορφώθηκε σταδιακά απ’ τα ‘80s και εντατικά απ’ τα ‘90s κάτω απ’ την αμερικανική σημαία, οι ηπα ηττήθηκαν· κάτι που ήταν ξεκάθαρο ήδη απ’ τα μέσα των ‘10s… Η διοίκηση Obama ήταν η τελευταία που προσπάθησε να διαρθρώσει (και να αξιοποιήσει υπέρ της ηγεμονίας του αμερικανικού καπιταλισμού) τις πολυμερείς εμπορικές / οικονομικές συμφωνίες. Ο Obama είχε την φιλοδοξία (ειδικά με την πολυμερή εμπορική συμφωνία του Ειρηνικού – TTP) να κυκλώσει εμπορικά / οικονομικά (και, κατά συνέπεια) και στρατιωτικά τον κινεζικό καπιταλισμό (“asia pivot”…) με έναν ευρύ συνεταιρισμό. Απέτυχε. Τελικά η TTP υπογράφτηκε χωρίς τις ηπα…

Το τέλος της «παγκοσμιοποίησης» συνεπάγεται, υποχρεωτικά, και την ιδεολογική / πολιτική υποχώρηση των «κοινωνικών / πολιτικών / οικονομικών» υποκειμένων που την είχαν προωθήσει· ενδεχομένως οφελούμενα και τώρα, ή ακόμα και στο μέλλον. (Αυτά τα υποκείμενα δεν εξαφανίζονται! Υποχωρούν αναγκαστικά, ελλείψει σχεδίου και αποτελεσματικότητας, και οχυρώνονται σε δευτερεύοντα και τριτεύοντα ζητήματα σε σχέση με την γενική, παγκόσμια κίνηση του κεφάλαιου… Ζητήματα φύλων, σεξουαλικοτήτων, δικαιωμάτων, μειονοτήτων, πολιτικής ορθότητας, κλπ… Ζητήματα που, σε κάθε περίπτωση, έχουν εγγραφεί προ πολλού, απ’ τα ’90s, στην καπιταλιστική αξιοποίηση· αν και όχι μ’ έναν μόνο τρόπο…)

Η «πολιτική ώθηση» (συχνά απ’ τα πάνω) μιας διαφορετικής συμμαχίας «κοινωνικών / πολιτικών / οικονομικών» υποκειμένων, εθνικιστικών, ρατσιστικών, συντηρητικών, μισαλλόδοξων είναι η πιο χτυπητή μορφή που παίρνει η επιστροφή του πλανήτη καθαρά και ωμά στο καπιταλιστικό ethos «ο-καθένας-για-την-πάρτη-του». Αυτό που περιγράφει συνοπτικά ο Pisani-Ferry για το (ας το πούμε έτσι) “νέο αμερικανικό παράδειγμα”: ένας μ’ έναν, και νικάει ο πιο δυνατός. «Προχωράς και πυροβολάς»… Όχι απλά «άγρια δύση», αλλά άγρια ξεκαθαρίσματα παντού.

Οπωσδήποτε το «ένας μ’ έναν» είναι η ελπίδα του αμερικανικού (και ως έναν βαθμό του πολύ πιο αδύναμου αγγλικού) καπιταλισμού… Τα αφεντικά του, όμως, δεν μπορούν να επιβάλλουν στους αντιπάλους τους να εμφανίζονται μόνοι τους, γυμνοί στ’ αγγούρια. Οι αντι-συσπειρώσεις είναι η μόνη λογική συνέπεια: εμπορικές / οικονομικές, και φυσικά στρατιωτικές. Για παράδειγμα η Σεούλ υπέγραψε χτες συμφωνία εμπορίου με την Τεχεράνη, με τις συναλλαγές να γίνονται στο νοτιοκορεατικό νόμισμα. Είναι η πιο πρόσφατη περίπτωση, αλλά καθόλου η τελευταία. Παρακάμπτοντας το δολάριο στις διεθνείς συναλλαγές «φίλοι και εχθροί» πριονίζουν το ένα απ’ τα δύο κλαδιά πάνω στο οποίο κάθεται η «συντριπτική διαπραγματευτική ισχύς» των ηπα: την διεθνή χρήση του εθνικού τους νομίσματος…

Τα zombie δεν είναι χορτοφάγα 1

Τετάρτη 17 Οκτώβρη. …Η παγκόσμια αγορά των μοχλευμένων δανείων είναι μεγαλύτερη απ’ ότι η αγορά των ενυπόθηκων δανείων στις ηπα το 2006 – και συνεχίζει να μεγαλώνει εξαιρετικά γρήγορα. Η Επιτροπή ανησυχεί απ’ αυτήν την αύξηση του μοχλευμένου δανεισμού…

Η «επιτροπή» είναι η επιτροπή οικονομικής πολιτικής της τράπεζας της αγγλίας – όχι κανά τυχαίο think tank… Όσο για τον μοχλευμένο δανεισμό; Το κόλπο δεν είναι καθόλου καινούργιο. Είναι ακριβώς το ίδιο μ’ εκείνο που έπαιζε στα ‘90s και ακόμα εντονότερα στα ‘00s…. Μέχρι που ήρθε εκείνη η αποφράδα ημέρα όπου η Lehman Brothers κατέβασε ρολά…

«Μοχλευμένο δάνειο» είναι ένα δάνειο που έχει χαρακτηριστεί «σκουπίδι», καθώς αυτός που έχει δανειστεί είναι μια ήδη υπερχρεωμένη επιχειρήση. Τέτοια δάνεια θεωρούνται έτοιμα να «κοκκινίσουν» οποιαδήποτε στιγμή (αν η επιχειρήση χρεωκοπήσει), οπότε οι τράπεζες που τα δίνουν φροντίζουν να τα ξεφορτωθούν έγκαιρα. Πως; Τα «πακετάρουν» μαζί με άλλα, λιγότερο επισφαλή δάνεια, φτιάχνοντας «σύνθετα χρηματοπιστωτικά προϊόντα» που λέγονται CLO (collateralized loan obligations) και τα πουλάνε σε λίγο πολύ τζογαδόρους «επενδυτές». Αυτοί τα αγοράζουν επειδή έχουν ψηλά επιτόκια, που σημαίνει ότι μπορούν να γράφουν στα λογιστικά τους βιβλία υψηλά έσοδα από τόκους. Αυτή η «κερδοφορία» κάνει ελκυστικά τα funds (που είναι οι «επενδυτές») και αυξάνει τους μισθούς των μανατζαρέων τους. Εννοείται ότι αυτοί οι μανατζαρέοι δεν είναι ηλίθιοι: για να αγοράσουν τα CLOs δανείζονται απ’ τις τράπεζες με αισθητά χαμηλότερα επιτόκια απ’ αυτά που εισπράττουν…

Ακριβώς ό,τι γινόταν με τα «σκουπίδια» («χαμηλής εξασφάλισης») στεγαστικά (subprime) δάνεια στις ηπα κατά κύριο λόγο. Όλα πηγαίνουν καλά – μέχρι να αρχίσουν οι χρεωκοπίες των επιχειρήσεων που βρίσκονται στη βάση αυτής της αντεστραμμένης πυραμίδας. Αν αυτές οι χρεωκοπίες περάσουν ένα ελάχιστο όριο τότε παρασέρνουν τα δικά τους δάνεια· την «αξία» των CLOs· άρα και την αποπληρωμή των δανείων (των «επενδυτών») που έγιναν για την αγορά τους. Ο κύκλος της κατάρρευσης ξαναγυρίζει τελικά από εκεί που ξεκίνησε: στις τράπεζες.

Εξαιτίας των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων που ήταν η προϋπόθεση της «ποσοτικής χαλάρωσης» των κεντρικών τραπεζών σε ηπα, ε.ε., ιαπωνία για να διασωθούν οι τράπεζες απ’ την προηγούμενη έκρηξη της κρίσης, οι “zompie companies”, οι επιχειρήσεις δηλαδή που ήταν ήδη υπερχρεωμένες, μπορούσαν παρόλα αυτά να συνεχίσουν να δανείζονται τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά και να αυξηθούν αριθμητικά, αφού η πραγματική καπιταλιστική κρίση, «κρίση υπερσυσσώρευσης» καθόλου δεν έχει ξεπεραστεί. Το αντίθετο.

Τώρα που η fed (αμερικανική κεντρική τράπεζα) αυξάνει σταθερά τα επιτόκιά της (η ευρωπαϊκή όχι ακόμα…) τα καινούργια επιχειρηματικά δάνεια και η εξυπηρέτηση των παλιότερων (μέσω καινούργιου δανεισμού) γίνονται δυσκολότερα. Αναμένεται έξαρση επιχειρηματικών χρεωκοπιών· σε τι έκταση άραγε; Στις ηπα αυτή ειδικά η «αγορά», των CLOs, είναι 1,1 τρισεκατομύρια δολάρια. Μαζί με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή «αγορά» το νούμερο φτάνει σήμερα στα 2,6 τρισεκατομύρια δολάρια. – και μεγαλώνει έντονα… Το πιο χαρακτηριστικό: έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια. Τόσο στις ηπα όσο και στην ε.ε. το 80% αυτών των «μοχλευμένων» δανείων δεν έχουν «κάλυψη» της προκοπής. Είναι στον αέρα: τα assets των επιχειρήσεων (που θα χρεωκοπήσουν) έχουν μηδαμινή αξία σε σχέση με τα δάνεια που χρωστάνε.

Πράγμα που σημαίνει ότι σ’ αυτά τα 10 χρόνια «διαχείρισης της κρίσης» ο πραγματικός καπιταλισμός συνέχισε να τρώει εκτός απ’ τις εργατικές σάρκες και τα δικά του θεμέλια… Αφού, όχι μόνο δεν «λύνονται» οι πραγματικές εσωτερικές του αντινομίες αλλά, αντίθετα, οξύνονται…

Τα zombie δεν είναι χορτοφάγα 2

Τετάρτη 17 Οκτώβρη. Το έχουμε ξαναγράψει, ας το επαναλάβουμε: μπορεί μεν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να είναι έξω απ’ αυτή την εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, αλλά αυτό δεν οφείλεται στην «καλή υγεία» του. Το αντίθετο. Οφείλεται στο ότι δεν έχει βρει λύση για τα «δάνεια σκουπίδια» της προηγούμενης περιόδου· άρα οφείλεται στην ανίατη κατάστασή του.

Δεν είναι, λοιπόν, το ελλαδιστάν μια «όαση» μέσα στην επερχόμενη έρημο. Είναι, μάλλον, ήδη κομμάτι της (εξάλλου στις καπιταλιστικές κρίσεις / αναδιαρθρώσεις δεν υπάρχουν «οάσεις», ειδικά με τόσο μικρή βάση συσσώρευσης όπως η ελληνική). Άσχετα, όμως, απ’ την ένταση και την έκταση της επίδρασης που θα έχει το επόμενο ξέσπασμα της κρίσης στον (ασήμαντου μεγέθους) ελληνικό καπιταλισμό, ο λόγος της «ανησυχίας» όλων των καθωσπρέπει και παγκόσμιας εμβέλειας οικονομικών μηχανισμών (δντ, bis, τράπεζα της αγγλίας, κλπ) είναι σοβαρός.

Ένα μόνο παράδειγμα. Η ελβετική credit suisse είναι ένας απ’ τους «μεγάλους παίκτες» στην «ευρωπαϊκή αγορά» των CLOs, η τρίτη στην κατάταξη. Τον περασμένο Σεπτέμβρη έστειλε γράμμα στους πελάτες της για να τους καθησυχάσει… Ποιο ήταν το βασικό της επιχείρημα; Ότι οι προβλέψεις για τις επιχειρηματικές χρεωκοπίες είναι κάτω απ’ τους μεσοπρόθεσμους μέσους όρους…

«Οι προβλέψεις»…

Αυτός και οι άλλοι πόλεμοι

Τετάρτη 17 Οκτώβρη. Τα χρηματοπιστωτικά πάρτυ, τα overdose και τα ξενερώματα πάνω στις καπιταλιστικές δομικές αντινομίες είναι, λογοτεχνική αδεία, ο πυρετός τους. Καθόλου παράδοξο ότι προσφέρουν τα βασικά στοιχεία για να καταλάβει κανείς τι είναι και που σκοπεύει ο «εμπορικός πόλεμος» ή ο «νεο-προστατευτισμός». Αλλά και οι εσωτερικές (ανά κράτος) ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις, που εκδηλώνονται με την πολιτική άνοδο, εδώ ή εκεί, των πιο «καθυστερημένων» (και άρα προβληματικών) τμημάτων του κεφάλαιου: που είναι εθνικιστικά και προσπαθούν να οικοδομήσουν διαταξικές «εθνικές ενότητες» υπό την καθοδήγησή τους, μοιράζοντας ψίχουλα στους υποτελείς.

Και τα δύο, ο εθνοκρατικός προστατευτισμός (μαζί με τις συγκρούσεις που προκαλεί σε πλανητική κλίμακα), ο anti-global νεο-εθνικισμός δηλαδή, αλλά και οι «εσωτερικές» έριδες / συγκρούσεις σε διάφορα κράτη, είναι παραλλαγές του ίδιου πράγματος: της προσπάθειας διάσωσης εκείνων των μερίδων του κεφάλαιου (των αφεντικών) που τείνουν προς ή φοβούνται κάποια επερχόμενη χρεωκοπία / κάποιο επερχόμενο ξεπέρασμα, και «αγχωμένα» προσπαθούν να διασφαλίσουν επικράτειες κυκλοφορίας των εμπορευμάτων τους / πραγματοποίησης της υπεραξίας που αποσπούν. Άρα ζώνες κερδοφορίας προφυλαγμένες απ’ τους ανταγωνιστές τους.

Πρόκειται για τα πιο αντιδραστικά (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης) τμήματα των «εθνικών» και των «διεθνών» αφεντικών. (Τα οποία, παρεπιπτόντως, έχουν την άνεση να ενσωματώνουν διάφορες post-modern και virtual κοινωνικές πόζες…) Γι’ αυτό χαρακτηρίζονται απ’ αυτό που είναι μόνο επιφανειακά αντιφατικό. Απ’ την μια μεριά δηλώνουν ένα κάποιο ενδιαφέρον για τους «ντόπιους εργαζόμενους», που μπορεί να εκφραστεί με μικρο-δόσεις «παροχών». Απ’ την άλλη είναι σκληρά ρατσιστές, αδιάλλακτοι εχθροί των μεταναστών και της μετανάστευσης, άρα ορκισμένοι εχθροί της (πολυεθνικής) εργατικής τάξης. Κι αυτό είναι βασικό στοιχείο της ιδεολογικής συμμαχίας τους με την εθνική (κάθε φορά) μικροαστική πλέμπα. (Ο συμπηλισμός, που χώνει και τους “μετανάστες” μέσα σε παρανοϊκούς καταλόγους, είναι αφάνταστα χρήσιμος στην παραγωγή της αποπροσανατολιστικής / κατευναστικής σύγχισης – αλλά γι’ αυτόν κάποια άλλη φορά…)

Το πρώτο, ο πατερναλιστικός «φιλεργατισμός» (απ’ το ψόφιο κουνάβι ως τον Σαλβίνι…) επιδιώκει να φέρει πίσω πολλαπλάσια κέρδη, σαν «εθνική ενότητα» του κεφάλαιου… Για κάθε χρήση (π.χ. «περισσότερη δουλειά τώρα», η περίπτωση της αυστρίας… ή πειθαρχία…) Το δεύτερο είναι αναπόφευκτο, αφού σαν καπιταλιστικές συμμαχίες (της μίας ή της άλλης έκτασης) δεν μπορούν παρά να μισούν την σύγχρονη εργατική τάξη σα σύνολο.

(Υπάρχει και συνέχεια…)