Tag: κρίση

Μήπως μια καλή δόση (κρατικού) σχεδιασμού;

Δευτέρα 11 Μάρτη. Υποθέτουμε ότι η υπόκλιση ενός έγκυρου νεοφιλελεύθερου οικονομολόγου στην αριστέρα του κράτους και του κεφάλαιου αφορά το γεγονός η “αγορά” σαν τέτοια δεν μπορεί πάντα και παντού να σέρνει το κάρο της καπιταλιστικής ανάπτυξης με τέτοιον τρόπο ώστε όπου υπάρχει η “πιο ελεύθερη αγορά” να εξασφαλίζεται η μονιμότητα της (καπιταλιστικής) ηγεμονίας. Ακόμα πιο σαφές: δεν είναι η αγορά που “αυτοκαθαρίζεται” απ’ τα γρέζια της ελεύθερης καπιταλιστικής τριβής: να μια αναγνώριση κοινότοπη ήδη απ’ το 2008, όταν ήταν ο αμερικανικός κρατικός προϋπολογισμός που ανέλαβε να “σώσει” τόσο τις συστημικές τράπεζες, όσο και τα μεγάλα ονόματα της αμερικανικής βιομηχανίας…

Αυτό που το 2008, το 2009 και το 2010 ήταν “σκάνδαλο” απ’ την καθαρή νεοφιλελεύθερη οπτική (που υποστηρίζε ως τότε ότι “δεν πειράζει αν χρεωκοπήσουν ακόμα και οι μεγάλες τράπεζες· θα είναι ένα υγιεινό ξεσκαρτάρισμα που θα ανοίξει τον δρόμο σε καινούργιες…) αλλά έγινε αποδεκτό σαν λύση ανάγκης, δέκα χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman Bros μπορεί να εμφανιστεί σαν κάτι πολύ σημαντικότερο από προσωρινό σωσίβιο. Η ασταμάτητη μηχανή υποστηρίζει ότι η αιτία βρίσκεται στην ανατολή: σ’ αυτήν ακριβώς την δεκαετία ο κινεζικός καπιταλισμός έσπασε όλα τα φράγματα· έτσι ώστε τώρα το ερώτημα της αντιμετώπισής του μόνο «αγοραίες» απαντήσεις δεν σηκώνει.

Κάποιος πιο ανθρωπιστής νεοφιλελεύθερος του είδους του Delong θα έδειχνε τις κοινωνικές ανισότητες που παρήγαγε ή/και μεγένθυνε η νεοφιλελεύθερη συνταγή. Πράγματι, αυτό είναι ένα ζήτημα που φαίνεται να απασχολεί διάφορα «καλόψυχα» αφεντικά σε πρωτοκλασσάτα διεθνή φόρα τα τελευταία χρόνια. Γιατί νάχουν τέτοιες έγνοιες; Μήπως απ’ τον φόβο πληβειακών επαναστάσεων; Θα μας κολάκευε, αλλά υπάρχει κάτι πιο απτό: απ’ την στιγμή που η κατανάλωση μέσω δανεικών εξέπνευσε (κάτι που οι πάντες ήξεραν ότι θα συμβεί), οι «μεγάλες κοινωνικές ανισότητες» σημαίνουν και πτώση της «καταναλωτικής δύναμης» των πληβειακών «μαζών». Κι αυτό, με τη σειρά του, περιορίζει την καπιταλιστική αξιοποίηση.

Δεν υπάρχει, βέβαια, μια ιδανική συνταγή για ένα εγγυημένο (κρατικό) σχεδιασμό σε ότι αφορά την καπιταλιστική διαχείριση. Αυτό είναι γνωστό ήδη απ’ την κεϋνσιανική (στις ηπα) προπολεμική περίοδο του Ρούσβελτ. Υπάρχει όμως αυτό το ζητούμενο: μια ανταγωνιστικά ικανότερη δυνατότητα (μέσω σχεδιασμού) απ’ ότι χωρίς αυτόν. Η βελτίωση, δηλαδή, των δυνατοτήτων να αντιμετωπίσεις τους (καπιταλιστές) ανταγωνιστές σου…

Ο νεοκρατισμός υπό κατασκευήν

Δευτέρα 11 Μάρτη. Αντίθετα απ’ ότι θα νόμιζαν οι ηλίθιοι (υπάρχει απεριόριστη ποσότητα από τέτοιους!) ο νεοκρατισμός σαν κεντρικός σχεδιασμός της κατανομής των διαθέσιμων πόρων και των κατευθύνσεων ερευνών και εφαρμογών (επίσης: του ελέγχου επί του “κοινωνικού εργοστάσιου”…) δεν θα είναι … “δημόσιες επιχειρήσεις” κλπ· το κοσμοείδωλο του καπιταλιστικού πρώτου κόσμου μετά τον Β παγκόσμιο. Ο νεοφιλελευθερισμός είχε σπουδαίες επιτυχίες σ’ ένα φάσμα κρίσιμων ζητημάτων τις οποίες κανείς δεν θα ήθελε ούτε να υποτιμήσει ούτε να ακυρώσει. Ας πούμε στην κατασκευή του “υπερατομισμού”.

Γύρω απ’ αυτόν, μέσα απ’ την διαχείρισή του, για την καλύτερη αξιοποίησή του (με την έννοια του “ανθρώπινου κεφάλαιου”) πράγματι το κινεζικό σύμπλεγμα κράτους / κεφάλαιου έχει αποδειχθεί πρωτοποριακό. Φυσικά η κινεζική κοινωνία (όπως το σύνολο των ασιατικών και όχι μόνο) δεν πέρασε ποτέ μέσα απ’ τις δυτικές ιδέες περί “ελευθερίας” και “ατομικότητας”.

Αλλά αυτός είναι ένας παραπάνω λόγος για να προτείνει κάποιος original νεοφιλελεύθερος ότι πρέπει η σκυτάλη (μιλώντας για τις ηπα…) να δοθεί στην «αριστερά»: είναι αρκετά φιλελεύθερη πια ώστε να μην υπάρχει κανένας κίνδυνος ενός σχεδιασμού (απ’ την μεριά της) που θα συνεπάγεται ομοιομορφίες· και αρκετά «πονόψυχη» ώστε να μετριάσει ή και εξαλείψει την παράλυση μιας κοινωνικής πόλωσης που υπονομεύει μεσοπρόθεσμα την όποια «εθνική στράτευση»…

Τα στοιχεία που θα συνθέτουν το «νεο μίγμα» κρατισμού και ιδιωτικού επιχειρείν (αυτό που ονομάζουμε νεο-κρατισμό) διαφαίνονται ήδη στον ορίζοντα· αυτή είναι η γνώμη μας.

Έχουμε όμως υπομονή για να ερευνήσουμε το πράγμα καθώς βρίσκεται σε σιωπηλή εξέλιξη…

Ο λέων έχει σφηνώσει για τα καλά

Κυριακή 10 Μάρτη. Απ’ την ερχόμενη Τρίτη θα ξεκινήσει ένα τριήμερο ψηφοφοριών στο αγγλικό κοινοβούλιο, για τις οποίες η πρόβλεψη είναι ότι θα πέφτουν η μία μετά την άλλη στο ντουβάρι που ο κυρίαρχος αγγλικός λαός έκτισε με τα χεράκια του: ένα brexit αλλά τι brexit;

Την Τρίτη (12 Μάρτη) οι εθνοπατέρες θα κληθούν να ξαναψηφίσουν για την συμφωνία της κυρά May με την ε.ε., που απέρριψαν συντριπτικά τον περασμένο Γενάρη (με 230 ψήφους διαφορά…). Τώρα προβλέπεται η διαφορά να είναι μικρότερη· αλλά η συμφωνία πάει για δεύτερη φορά στον κουβά…

Αν γίνει αυτό, τότε την Τετάρτη οι εθνοπατέρες θα κληθούν να αποφασίσουν αν δέχονται ένα brexit μαλλιοκούβαρα, χωρίς συμφωνία. Οι προβλέψεις συγκλίνουν ότι δεν το αντέχει το στομάχι τους, οπότε κι αυτό το ενδεχόμενο θα απορριφθεί….

Την Πέμπτη θα γίνει η πιο ξεκούδουνη ψηφοφορία. Αφού οι άγγλοι εθνοπατέρες θα έχουν σιγουρευτεί ότι το ένα τους ξυνίζει και τ’ άλλο τους βρωμάει, θα κληθούν να αποφασίσουν αν θα ζητήσουν (απ’ την ε.ε.) μια μικρή παράταση στις «διαπραγματεύσεις». Αντί το θέμα «η συμμετοχή του Λονδίνου στην ε.ε.» να κλείσει στις 29 Μάρτη, να πάει λίγο παρακάτω. Αρχές Ιούνη (αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, στις οποίες το Λονδίνο δεν θα συμμετάσχει…)

Η ψηφοφορία είναι ξεκούδουνη, γιατί η ε.ε. σταθερά και επίμονα έχει δηλώσει (και το τηρεί) ότι δεν πρόκειται να δεχτεί αλλαγές στην συμφωνία (που θα έχει απορριφθεί για δεύτερη φορά στις 12 Μάρτη). Τώρα, περιπαιχτικά έως σαδιστικά, διάφοροι ευρωπαίοι απαντούν στο ενδεχόμενο τους αιτήματος μιας μικρής παράτασης «ναι, γιατί όχι, για κανά δυο μήνες… αρκεί να υπάρχει σοβαρός λόγος». Σαν «σοβαρό λόγο» στην ε.ε. εννοούν είτε την προκήρυξη εκλογών, είτε την προκήρυξη νέου δημοψηφίσματος.

Κι εδώ το αγγλικό δράμα γίνεται φάρσα α λα Monty Python: στην ψηφοφορία της Πέμπτης οι άγγλοι εθνοπατέρες θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα ζητήσουν παράταση (ή όχι) χωρίς να αποφασίσουν για ποιον «σοβαρό λόγο» θα την ζητήσουν. Δεν θα αποφασίσουν, δηλαδή, ούτε για εκλογές ούτε για δημοψήφισμα…

Τι θα κάνει, λοιπόν, η δόλια κυρά May αν το κοινοβούλιο πει (α λα ελληνικά!) «να το τρενάρουμε»; Θα πάει στις Βρυξέλλες λέγοντας «θέλω ο διαιτητής να σφυρίξει την λήξη με δυο μήνες καθυστέρηση αλλά δεν ξέρω γιατί» – ε; Ή μετά τις 14 Μάρτη το αγγλικό ψυχόδραμα «Τhe Glorious Brexit» θα αλλάξει script και θα γίνει: να πάμε σε εκλογές ή να πάμε σε δημοψήφισμα, ιδού η απορία – χμμ;

Με βαθιά απόγνωση η ασταμάτητη μηχανή κλείνει τα μάτια σ’ αυτό το φρικτό θέαμα: ενώ ο κόσμος καίγεται ο αγγλικός λέων έχει σφηνώσει σε μια πόρτα και δεν μπορεί να πάει ούτε μπροστά ούτε πίσω. Δείχνει μάλιστα έντονα συμπτώματα vertigo…

Και δεν ξέρουμε πως νοιώθει η αυτού μεγαλειότης για όλα αυτά…

(φωτογραφία: Αφίσα πρόσκλησης για κατάταξη στον αγγλικό στρατό, του 1915, στη διάρκεια του Α παγκόσμιου.. Τότε που ο βρυχηθμός του λέοντος ακουγόταν overseas….)

American millennials

Πέμπτη 7 Μάρτη. Θα το περιμένατε για το ελλαδιστάν… Αλλά για το ψοφιοκουναβιστάν; Και όμως:

… Προσπαθήστε για μια στιγμή να μη σας κατακλύσει το αίσθημα της πίκρας, και σκεφτείτε πόσο ανελέητα είναι τα οικονομικά σας όταν αγωνίζεσθε να τα φέρετε βόλτα σε αυτή τη χώρα σήμερα. Οι μισθοί είναι στάσιμοι, ενώ το κόστος των ακινήτων, της περίθαλψης και της φροντίδας για τα παιδιά έχει εξακοντιστεί. Όπως αναφέρεται στα πορίσματα πρόσφατης οικονομικής ανάλυσης, “για τους Αμερικάνους που είναι κάτω των 40 ετών ο 21ος αιώνας μοιάζει με μια μακράς διαρκείας ύψεση”.

Σύμφωνα με έκθεση του 2018 … περισσότεροι απ’ τους μισούς Αμερικανούς (53%) ηλικίας 21 – 37 ετών έχουν δεχτεί κάποιο είδος οικονομικής αρωγής από γονείς, κηδεμόνες ή συγγενείς από τότε που έγιναν 21 ετών. Αυτό μπορεί να σημαίνει την πληρωμή του κινητού τηλεφώνου (41%), τα ψώνια του σούπερ μάρκετ και τους λογαριασμούς φυσικού αερίου (32%), το ενοίκιο (40%) ή την ασφάλεια ζωής (32%).

… Πέραν της οικονομικής στήριξης, πρέπει να αναφερθεί και η παροχή δωρεάν υπηρεσιών. Η κ. Πάλμερ, 39 ετών, λέει πως το ότι οι γονείς της προσέχουν τα παιδιά της 20 – 25 ώρες δωρεάν τον μήνα, συνέβαλε στο να αποφασίσουν με τον σύντροφό της να κάνουν και τρίτο παιδί. Εάν έπρεπε να πληρώνει μπέιμπι σίτερ, θα σήμαινε δαπάνες 6.000 δολαρίων τον χρόνο….

Αυτά γράφτηκαν στους καθεστωτικούς new york times πριν λίγες μέρες. Δεν αφορούν την καθαρή εργατική τάξη των ηπα, εκείνες και εκείνους που οργανώθηκαν στον «πόλεμο για 15 δολάρια ωρομίσθιο» νικώντας. Δεν αφορούν ούτε τα γκέτο, το προλεταριάτο της οικονομίας του εγκλήματος. Αφορούν τους «σπουδαγμένους», αυτούς με τουλάχιστον ένα τριτοβάθμιο δίπλωμα· ένα σοβαρό κομμάτι της «μεσαίας τάξης» (ή της I gonna be…). Είναι επιβαρυμένοι συχνά με ένα φοιτητικό δάνειο κάποιον δεκάδων χιλιάδων δολαρίων, το οποίο κανονικά ήλπιζαν ότι θα ξεχρεώσουν εύκολα χάρη στους καλούς μισθούς στελεχών που θα έπαιρναν μετά τις σπουδές… Και τώρα είναι εγκλωβισμένοι σ’ αυτήν την «παγίδα χρέους», απ’ την οποία αρκετοί (λένε οι ειδικοί των τραπεζών) μπορεί να μην βγουν ποτέ. Είναι, για να το πούμε με λίγες λέξεις, η υποθηκευμένη πρωτοκοσμική μεσαία τάξη του ψοφιοκουναβιστάν.

Η έρευνα δεν αναφέρεται στην πολιτική και ιδεολογική σύνθεση αυτού του «τρύπιου» (απ’ την άποψη των προοπτικών ανόδου) κοινωνικού στρώματος. Είναι εύλογο να μην είναι ενιαία, όπως άλλωστε συμβαίνει σ’ όλον τον κόσμο. Έχουν κοινά (π.χ. «απεχθάνονται την βία»…), όμως άλλοι μπορεί να είναι συντηρητικοί, και άλλοι liberals (με κάποια «αριστερή» απόχρωση).

Όταν, όμως (από ανάγκη; από ανάγκη…) η σωτηρία έρχεται απ’ τον οικογενειακό πατερναλισμό (χωρίς αυτό να θεωρείται τιμητικό) γιατί αυτά τα εκατομμύρια των αδικημένων, των λίγο πολύ ναυαγισμένων στην «αγορά εργασίας» την οποία οι γονείς τους (baby boomers…) στήριξαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να μην αναζητήσουν κάποιου είδους κρατικό πατερναλισμό; Με ανταλλάγματα βέβαια: κάποιες ελευθερίες προς χάρην εγγυήσεων ασφάλειας στην εργασιακή / μισθολογική διαδρομή… Γιατί όχι;

Είναι μια στρατιά πικραμένων, απογοητευμένων, εσωτερικά θυμωμένων υπετροφικών, υπερεπενδεδυμένων Εγώ… Μια εθνικά κατανεμημένη αλλά ουσιαστικά πρωτοκοσμική διεθνής των έκπτωτων αγγέλων…

Είναι «πολιτικό κεφάλαιο»…

(φωτογραφία: Η πολιτειακή κυβέρνηση της Φλόριντα, υπό την πίεση των εταιρειών δανεισμού, ακύρωσε προχτές τις άδειες άσκησης επαγγέλματος σε 1000 γιατρούς και νοσοκόμους / ες επειδή είχαν σταματήσει να πληρώνουν τις δόσεις των φοιτητικών τους δανείων…)

… αγάπη μόνο!

Παρασκευή 1 Μάρτη. Ο πρώην δικηγόρος του ψόφιου κουναβιού Michael Cohen έχει καταδικαστεί σε 3 χρόνια φυλάκιση για οικονομικά αδικήματα. Η φυλάκισή του θα αρχίσει στις 6 Μάη. Μέχρι τότε «δίνει» διάφορα σε βάρος του ψόφιου κουναβιού: καταθέτοντας χτες σε επιτροπή της αμερικανικής βουλής των αντιπροσώπων κατηγόρησε τον πρώην πελάτη του για ρατσισμό, ψέματα και απειλές εναντίον διάφορων· που αναλάμβανε ο ίδιος ο Cohen να διεκπεραιώσει…

Ενώ λοιπόν το ψόφιο κουνάβι «διαπραγματευόταν» στο Hanoi και ο Cohen του έσκαβε τον λάκο στην Ουάσιγκτον, εμφανίστηκε επί σκηνής ο 43χρονος Ciccio, κατά κόσμον Francesco Gambino, της ομώνυμης αμερικανο-σισιλιάνικης φαμίλιας. Συνεντευξιαζόμενος στην daily mail ο Francesco (που επίσημα έχει αφήσει τις οικογενειακές υποθέσεις για να ασχοληθεί με την αστυνομική λογοτεχνία… ελπίζοντας, ποιος ξέρει;, ότι κάποιος Coppola θα βρεθεί να σπρώξει στην αθανασία της 7ης τέχνης και την οικογένεια Gambino… ) το ξεκαθάρισε:

… Οι κρατούμενοι αγαπούν τον Trump και μισούν τα ποντίκια. Αν ο Cohen θέλει να βγει ζωντανός απ’ την φυλακή, καλύτερα να κρατήσει κλειστό το στόμα του σε σχέση με τον Trump… Αλλιώς θα έχει την τύχη του Whitey Bulger.

Ο Bulger δολοφονήθηκε τον περασμένο Οκτώβρη σε μια φυλακή στη δυτική Βιρτζίνια, επειδή είχε αρχίσει να συνεργάζεται με το fbi. Ο Francesco, απ’ την μεριά του, είχε απευθυνθεί πέρυσι στο ψόφιο κουνάβι, ζητώντας να δώσει χάρη στον πατέρα του, που είχε καταδικαστεί για εμπόριο ηρωΐνης… Καλά έκανε: και ο Trump πατέρας είναι..

Δύσκολοι καιροί για το ψόφιο κουνάβι. Την ίδια μέρα που του κράτησε μούτρα ο Kim ο rocketλεβέντης, ανέλαβε την προστασία του ο Gambino ο σουγιάς. Απ’ τον Ειρηνικό στο πεζοδρόμιο… Eίναι καλό ή κακό να τον αγαπούν οι (λευκοί προφανώς…) ποινικοί στις usa;

Ίσως καλό: αν πρόκειται ποτέ να καταλήξει πίσω απ’ τα σίδερα, θα έχει έτοιμους φίλους… Όσο για τις united states; Μα δεν υπάρχει σεβασμός για το προεδρικό αξίωμα; Επιτέλους!! Βγαίνει ο κάθε μαφιόζος και δηλώνει υποστηρικτής του προέδρου;

Ω καιροί!!!

Δόγματα και απελπισίες

Τρίτη 26 Φλεβάρη. Τον καιρό της ευδαιμονίας (ας πούμε απ’ το δεύτερο μισό των ‘90s ως το πρώτο μισό των ‘00s) το δημοφιλές δόγμα ήταν: αν χρωστάς στην τράπεζα 20 χιλιάρικα έχεις πρόβλημα· αν χρωστάς 20 εκατομύρια το πρόβλημα το έχει η τράπεζα… Ακόμα και στατιστικά αν το σκεφτεί κανείς, εκείνοι που θα ήταν δυνατόν να δημιουργήσουν πρόβλημα στις τράπεζες με τα πανύψηλα χρέη τους θα ήταν πάντα πάρα πολύ λιγότεροι απ’ τους άλλους, εκείνους δηλαδή που θα είχαν σοβαρό πρόβλημα αν σταματούσαν να πληρώνουν τις δόσεις τους.

Ωστόσο το δόγμα ήταν δημοφιλέστατο, τόσο πολύ ώστε να μαρτυράει κάτι: όπως σε όλα τους οι ντόπιοι μικροαστοί έχουν (είχαν) την ελπίδα (και σε εποχές ευδαιμονίας την βεβαιότητα) ότι θα ανέβουν ψηλά, έτσι γινόταν και με τα δάνειά τους. Οι δανειστές των 20 ή των 50 χιλιάδων (για στεγαστικά, καταναλωτικά, κλπ) φαντασιώνονταν ότι θα καταφέρουν να αυξήσουν τόσο πολύ τα χρέη τους, ώστε να απελευθερωθούν απ’ αυτά εκτοξευόμενοι στη στρατόσφαιρα των εκατομμυρίων. Άγνωστο πόσοι το προσπάθησαν και το κατάφεραν. Η μεγάλη μάζα έμεινε, σίγουρα, στη βάση εκτόξευσης του «αν χρωστάς σχετικά λίγα έχεις πρόβλημα».

Τα πρώτα χρόνια της κρίσης και της διαχείρισής της α λα ελληνικά κάναμε περισσότερα απ’ όσα μπορούσαμε για να ενημερώσουμε για την άποψή μας: ότι το υψηλό «δημόσιο χρέος» ήταν, τελικά, δευτερογενές – και ότι το πραγματικό σοβαρό πρόβλημα του ελληνικού καπιταλισμού ήταν η χρεωκοπία των ντόπιων τραπεζών. Όπως, άλλωστε, ίσχυε για όλο τον υπόλοιπο καπιταλιστικό κόσμο – ευρώπη και βόρεια αμερική σίγουρα. Για την σωτηρία των οποίων (εντόπιων τραπεζών) το ελληνικό κράτος αύξησε τόσο πολύ το χρέος του, ώστε να γίνει διεθνές βούκινο…

Για λόγους που τους αναλύσαμε και τους μάθαμε στην εξέλιξη των χρόνων, η «λαϊκή μάζα», δηλαδή η μικροαστική πλειοψηφία που είχε ή θα είχε σύντομα πρόβλημα με τα χρέη της στην τράπεζα, ακολούθησε το κρατικό / παρακρατικό δάκτυλο, που έδειχνε το «δημόσιο χρέος»…. Το βάφτισε «ανύπαρκτο», το βάφτισε «επονείδιστο», «ακόλαστο» ή όπως αλλιώς – σκατά καταλάβαινε ακόμα και σε σχέση μ’ αυτό!! Το βασικό όμως είναι ότι η «λαϊκή μάζα» πέρασε πολλά (και κρίσιμα από πολιτική άποψη) χρόνια βρίζοντας την Μέρκελ και τον Σόιμπλε, με τον πιο εθνικιστικό τρόπο που θα ήταν δυνατόν. Που σημαίνει: στο όνομα της εθνικής ενότητας, είτε το είχαν συναίσθηση είτε όχι, εκείνοι που είχαν ή θα είχαν σύντομα πρόβλημα με τα δάνειά τους, έβγαλαν τις τράπεζες (και την ιδεολογική λειτουργία του χρηματοπιστωτισμού) έξω απ’ τον λογαριασμό. Η μάζα αυτή πεθύμησε την φυλάκιση πολιτικών… Οι Προβόπουλοι, οι Σάλλες και όλοι οι παρόμοιοι ήταν έξω απ’ τα ραντάρ της. Τέτοιο χατήρι στους βαθυκρατικούς χρυσοδάκτυλους του ντόπιου χρηματοπιστωτισμού δεν θα μπορούσε να το φανταστεί κανένας ισλανδός!

Τα χρόνια της διαχείρισης της κρίσης πέρασαν. Οι πολιτικές βιτρίνες ισχυρίζονται ότι το ζήτημα του «δημόσιου χρέους» διευθετήθηκε (πράγμα που είναι μια αλήθεια εντελώς προσωρινή). Οι τράπεζες όμως; Αυτές που δεν είχαν κανένα πρόβλημα το 2009, το 2010, το 2011 – όπως ήθελε η «λαϊκή μούσα» (της εθελοδουλείας); Περίεργο πράγμα: οι χρηματοπιστωτικοί μηχανισμοί που ΔΕΝ είχαν πρόβλημα… εξακολουθούν να έχουν!!! (Μόνο κάτι περιθωριακοί σαν εμάς το έδειχναν, σαν πολιτικό ζήτημα, έγκαιρα – τι κρίμα!).

Και όχι μόνο έχουν πρόβλημα αλλά για να το λύσουν, πρέπει να μεταφέρουν μεγάλα μέρη του προβλήματος στους οφειλέτες: “κόκκινα” δάνεια, φανάρια – μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά... Να τα μεταφέρουν σ’ αυτούς για τους οποίους ήδη απ’ την εποχή της ευδαιμονίας ήταν γνωστό ότι… το έχουν…

Σκέτες απελπισίες

Τρίτη 26 Φλεβάρη. Στην παλιο-ισλανδία λοιπόν (καπιταλισμός κι εκεί), αντί να χάνουν τον χρόνο τους κυνηγώντας φαντάσματα, κοίταξαν τις τραπεζικές πρακτικές στη χορήγηση δανείων! Κοίταξαν, δηλαδή, τα τραπεζικά παρακάλια, του είδους “με κάθε δάνειό σας, σας κάνουμε κι άλλα δύο δώρο!”. Σ’ αυτή τη σχέση υπάρχουν δύο πόλοι: αυτός που δανείζει, κι αυτός που δανείζεται. Η ευθύνη όμως δεν είναι μοιρασμένη στη μέση. Επειδή οι ισλανδοί ξέρουν ότι ζουν σε καπιταλισμό (σε αντίθεση με τους έλληνες, που νομίζουν ότι ζουν στην βυζαντινή αυτοκρατορία που, απλά, δεν έχει προλάβει ακόμα να ξανακηρύξει την Isranbul πρωτεύουσα) η επίγνωση της κοινωνικής βάσης ότι, σε τελευταία ανάλυση, όταν κάποιος μοιράζει (δανεικά) λεφτά και κάποιος τα παίρνει, την μεγαλύτερη ευθύνη την έχει ο πρώτος· η ύπαρξη στην ισλανδία (εδώ;) κάποιας νομοθεσίας που χαρακτηρίζει ορισμένες τραπεζικές πρακτικές (σε ότι αφορά, π.χ., τις επιθετικές πωλήσεις δανείω) σαν ριψοκίνδυνη και, σε τελευταία ανάλυση, παράνομη· και το παντελόνιασμα απ’ τα στελέχη των τραπεζών (στην ισλανδία όπως και στην ελλάδα) των γενναίων bonus ανάλογα με τις «πωλήσεις» (δανείων…) που πετύχαιναν· για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν σημαίνοντα στελέχη των εκεί τραπεζών πήγαν φυλακή.

Θα πει κάποιος ότι στην ελλάδα δεν δόθηκαν «δάνεια χαμηλής εξασφάλισης», subprime… Αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο. Ισχύει, μάλιστα, το αντίθετο: είναι ευθύνη των τραπεζικών στελεχών να ξέρουν (το ήξεραν και στα μέρη μας!) ότι δίνοντας απλόχερα δανεικά δημιουργούν «φούσκες» (μεταξύ αυτών: στα ακίνητα) οι οποίες, όταν θα έσκαγαν αργά ή γρήγορα (και πάντως μέσα στην 20ετία αποπληρωμής του μέσου στεγαστικού…) κάποιοι, πολλοί, θα έχουν πρόβλημα. Ακόμα κι αν ο μέσος ηλιθιος μικροαστός κοιτάει στον ουρανό και νομίζει ότι η καρέκλα του είναι εξασφαλισμένη και ο μισθός του θα ανεβαίνει συνέχεια ώστε να φτιάξει εξοχικό στην Αράχωβα, ακόμα κι έτσι, τα τραπεζικά στελέχη, σαν εξ ορισμού serfers ενός μηχανισμού που υποχρεωτικά δημιουργεί ή επιβλέπει κρίσεις και καταρρεύσεις μεγάλης κλίμακας, θα έπρεπε να ξέρουν ότι δεν υπάρχει τέτοιος ουρανός. Μόνο γκρεμοί.

Το ήξεραν στα μέρη μας; Δεν το ήξεραν; Αδιάφορο: έβγαζαν φράγκα, πολλά φράγκα, πουλώντας δάνεια. Έτσι ώστε όταν θα ερχόταν η στιγμή της κόλασης, στο ικρίωμα δεν θα έπρεπε να είναι μόνο εκείνοι που «είχαν πρόβλημα» απ’ την αρχή. Κυρίως θα έπρεπε να είναι εκείνοι που τους έπεισαν ότι «δεν θα έχεις πρόβλημα…» – επωφελούμενοι άμεσα, υλικά, τοις μετρητοίς απ’ την διαβεβαίωση…

Δεν έγινε έτσι. Κι αυτό είναι πολιτικό γεγονός κεντρικής σημασίας για τις ταξικές ισορροπίες στα μέρη μας. Ακόμα και τώρα, που γίνεται η ύστατη προσπάθεια να σωθούν οι ελληνικές τράπεζες χωρίς bail in (που θα τις καταστρέψει εντελώς), η «εθνική ενότητα» ανάμεσα στις δύο ή τρεις σημαίες της έχει και μία του χρηματοπιστωτισμού. Αντίστροφα, οι «υποστηρικτές του λαού» αιωρούνται στο βάλτο του γεγονότος ότι μόνο ξώφαλτσα (και για ξεκάρφωμα) κοίταξαν προς τη μεριά των ceo και των δ.σ. των ελληνικών τραπεζών στα χρόνια της ευδαιμονίας. Υπάρχει εξήγηση στη μυωπία τους: τα στενά συμφέροντά τους και η καούρα τους να διασώσουν τον ντόπιο μικροαστισμό μαζί με όλες τις διαχρονικές ψευδαισθήσεις του.

Η Ιστορία είναι αμείλικτη

Τρίτη 26 Φλεβάρη. Η εποχή της “αστακομακαρονάδας” σαν διαμάντι στα μικροαστικά στέμματα (τρως λίγο αστακό και πολύ ζυμαρικό, οπότε νοιώθεις λιγάκι αστός – η κοινωνική άνοδος των μικροαστών περνάει σίγουρα απ’ το στομάχι τους· και λίγο χαμηλότερα απ’ αυτό!) ήταν πολύ υπαρκτή και πολύ μαζική. Σ’ αυτήν την κοινωνία, που ψήφισε κάποιον το ’09 κόβοντας στη μέση μια φράση του και κρατώντας το ευχάριστο “λεφτά υπάρχουν…”, το να μοιράζουν λεφτά οι τραπεζικές γραφειοκρατείες επί μια δεκαπενταετία πριν ήταν το πιο ευχάριστο πράγμα που θα μπορούσε να ζήσει.

Δανεικά σημαίνουν υποθήκη. Υποθηκεύει κανείς όχι μόνο το “ακίνητό” του, αλλά πιθανά και την ζωή του – αν κάτι πάει στραβά, κι αν είναι (στην πραγματικότητα) πληβείος. Φαντασμένος μεν, πληβείος δε…. Και επειδή η σχέση δανειστή – οφειλέτη είναι άνιση (πάντα ήταν, σ’ όλη την ιστορία του δανεισμού!) όταν έρθει η στιγμή να “έχεις πρόβλημα”, μπορεί και να είναι πρόβλημα ζωής…

Γι’ αυτά θα μπορούσαμε να γράφουμε ώρες. Όμως η ευθύνη, το ξαναλέμε, δεν είναι μοιρασμένη στη μέση. Αυτός που κάνει “΄πολιτική τιμών” στο εμπόριο πρέζας επειδή θέλει να ανοίξει την αγορά και να αυξήσει τα κέρδη του δεν έχει στο ζύγι το ίδιο βάρος με τον πρεζάκια. Ούτε μπορεί να κρυφτεί ο έμπορος πίσω απ’ τον πρεζάκια (του χρήματος…) με το επιχείρημα “ας πρόσεχε”. Αν πρόσεχαν όλοι αυτός θα πούλαγε χαρτομάντηλα στα φανάρια – και δεν θα του άρεσε καθόλου…

Οι ευθύνες των εμπόρων πρέζας (εν προκειμένω: των εμπόρων χρήματος) είναι πολύ μεγάλες, πολύ συγκεκριμένες – και εύκολα αποδείξιμες. Όχι γενικές, του είδους “κάτω οι τράπεζες”. Όχι “οι μπάτσοι πουλάνε την ηρωΐνη!” (σωστό, ισχύει και για την κοκαΐνη, αλλά είναι λειψό). Το τραπεζικό κύκλωμα, στα high του, είχε συγκεκριμένες ιεραρχικές δομές, που τις στελέχωναν συγκεκριμένα άτομα: προέδρους τραπεζών, εκτελεστικούς διευθυντές των δ.σ., μετόχους και μερίσματα, διευθυντές καταστημάτων, πωλητές δανείων, λογιστές, κλπ. Ήξεραν ότι ρίχνουν ζαριές πάνω σε καμπούρες. Ήξεραν ότι η ντόπια «αγορά ακινήτων» ήταν «υπερθερμασμένη». Ήξεραν ότι με ή χωρίς «παγκόσμια κρίση» η «φούσκα θα έσκαγε». Αλλά την τάιζαν. Ο κάθε μαλάκας μικροαστός στον γκισέ δεν καταλάβαινε χριστό. Αυτοί ήξεραν όμως. Ήξεραν ότι θα έρθει μια στιγμή που αυτός ο μαλάκας μικροαστός θα είναι μπροστά στον γκισέ όχι κορδωμένος αλλά γονατιστός… Στατιστικά ήταν απόλυτα βέβαιοι…

Πέρασε ο καιρός με τον πατερναλιστικό «νόμο Κατσέλη». Χώθηκαν εκεί και καβατζώθηκαν πολλές «πρώτες κατοικίες / βίλες». Εκείνοι που έκαναν την τύχη τους με το «πάρε κόσμε δανεικά» ουσιαστικά καθάρισαν. Ο «πάρε κόσμε» όμως είναι εδώ και καιρό μπροστά στην υποθήκευση της ζωής του. Χρωστάει και δεν μπορεί να ξεχρεώσει. Ασυναίσθητα αποδεικνύεται ότι το «οι ωραίοι έχουν χρέη» ήταν ύμνος για εκείνους με τα μύρια. Όμως ο “πάρε κόσμε” το τραγούδισε κι ας το ξανατραγούδησε νομίζοντας ότι γράφτηκε γι’ αυτόν.

Την υποθήκευσή του την συνυπέγραψε – αυτό είναι βέβαιο. Δεν τόλμησε να πάρει οργανωμένα και μαζικά πίσω την υπογραφή του. Δεν τόλμησε να σπάσει μια και καλή το συμβόλαιό του με τον έρωτα και το τσιφτετέλι για τα φράγκα: θα έπρεπε πριν να πνίξει τον μικροαστισμό του.

Αυτό δεν το διανοείται καν… Εντάξει. Αλλά ο καπιταλισμός που δίνει τα μεν παίρνει τα δε. Και δεν ασχολείται με τις λεπτομέρειες και τα “ψυχολογικά” του κάθε εθελόδουλου, όσο φτωχοδιάβολος κι αν έγινε, όσο κι αν μιξοκλέγεται…

Καϋμένη βρετανία…

Δευτέρα 25 Φλεβάρη. Αν ένας μήνας στη λατινική αμερική μπορεί να περάσει και άπραγος (αλλά οι μέρες σου είναι μετρημένες…) ένας μήνας στην πολιτική ζωή της επικράτειας της αυτού μεγαλειότητας μπορεί να είναι το ίδιο άσφαιρος;

Το Λονδίνο βρίσκεται μόλις 4 μέρες και ένα μήνα απόσταση απ’ την ημερομηνία της εξόδου του απ’ την ε.ε.. 29 Μάρτη – αυτό ισχύει ως τώρα, και θα συνεχίσει να ισχύει εκτός αν η κυρά May ζητήσει μια παρατασούλα (έχουν γίνει όλοι έλληνες εκεί;). Αν υπάρχει κάποια τακτική απ’ την μεριά της (κι αυτό θα κριθεί απ’ το αποτέλεσμα) αυτή είναι να φέρει μια ακόμα ψηφοφορία για την αποδοχή ή την απόρριψη της συμφωνίας που έχει κάνει ήδη με την ε.ε. τόσο κοντά στο σφύριγμα της λήξης, ώστε οι αντιρρησίες και οι hardcore απ’ το κόμμα της να κάνουν πίσω.

Πετώντας χτες προς το αιγυπτιακό θέρετρο Sharm el-Sheikh (όπου θα γίνει η σύνοδος ε.ε. – αραβικής λίγκας) μετατόπισε την ημερομηνία που είχε υποσχεθεί «για να το ξαναδούμε». Απ’ τα τέλη Φλεβάρη, στις 12 Μάρτη. Η αντιπολίτευση απ’ τη μεριά της προωθεί νόμο που θα δίνει στο κοινοβούλιο το δικαίωμα να επιβάλλει στην May να ζητήσει παράταση εξόδου αν στις 13 Μάρτη δεν υπάρχει συμφωνία στην μία και μοναδική υπαρκτή συμφωνία. Αυτός ο νόμος θα ανατρέπει βέβαια προηγούμενη κοινοβουλευτική απόφαση πως «ότι και να γίνει, στις 30 Μάρτη έχουμε φύγει». Τι να κάνεις όμως; Κάπως θα πρέπει να λέγεται στα αγγλικά το «βλέποντας και κάνοντας» (αλλά μην ρωτήσετε τον π.ε.τ.!)

Το (εγγλέζικο) χιούμορ των απο κάτω συνοψίζεται σε σχόλια του είδους “συνεχίστε να κλωτσάτε το τενεκάκι, και στο τέλος θα χειροκροτήσουμε αυτό!” Πράγματι, μετά από 2,5 χρόνια διαπραγματεύσεων για την ηρωϊκή απελευθέρωση απ’ τις αλυσίδες της ε.ε., τι άλλο έχει μείνει για χειροκρότημα;

Ίσως η αγωνία των φασιστών διαφόρων ειδών και προελεύσεων μήπως στις αναπόφευκτα κοντινές επόμενες εκλογές γίνει πρωθυπουργός ο Corbyn…

Στα πρόθυρα της χρεωκοπίας

Τρίτη 19 Φλεβάρη. Στην Ουάσιγκτον, είτε το δείχνουν είτε όχι, “χαϊδεύουν” το ρεβόλβερ που έχουν στη ζώνη τους: αν και η φράση αποδίδεται στον Μάο, είναι η “ψυχή” του αμερικανικού ιμπεριαλισμού: η “γραμμή” (της επικράτησης) βρίσκεται στην άκρη της κάνης.

Πράγματι. Αλλά για πόσο καιρό η νικηφόρα κάνη θα έχει την αστερόεσσα στη λαβή; Την προηγούμενη εβδομάδα ο Beth Hammack, ένας απ’ τους βασικούς τραπεζίτες της goldman sachs, που είναι επικεφαλής μιας αμερικανικής κυβερνητικής επιτροπής γνωστής σαν «συμβουλευτική επιτροπή για τα κρατικά ομόλογα» έστειλε ένα εμπιστευτικό γράμμα στον Steven Mnuchin, υπουργό οικονομικών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της συγκεκριμμένης επιτροπής την επόμενη δεκαετία η κυβέρνηση των ηπα θα χρειαστεί να δανειστεί 12 τρισεκατομύρια δολάρια – κι αυτά χωρίς να υπολογιστούν οι έκτακτες ανάγκες κάποιας ύφεσης. Ποιος σ’ αυτόν τον πλανήτη ή και στον γαλαξία θα δώσει αυτά τα δανεικά – όταν ήδη διάφορα κράτη ξεφορτώνονται τα αμερικανικά ομόλογα αντικαθιστώντας τα με χρυσό – για λόγους που έχουμε εξηγήσει;

Συγκρατείστε κι αυτό, που δεν προεξοφλεί μεν το «τελικό αποτέλεσμα της αναμέτρησης» του 4ου παγκόσμιου, δείχνει όμως με ωμή (και γι’ αυτό με ανομολόγητη) καθαρότητα την ιμπεριαλιστική κατάσταση και τους συσχετισμούς αυτή τη στιγμή: χαϊδεύοντας τα ρεβόλβερ στις ζώνες τους οι ύαινες του αμερικανικού ιμπεριαλισμού θα ήθελαν ένα πραξικόπημα στη βενεζουέλα…

Μέχρι που το ψόφιο κουνάβι ανακαλύπτει ένα πραξικόπημα μέσα στο ίδιο του το σπίτι…

Πως σας φαίνονται αυτά τα δύο μαζί; Απόδειξη ισχύος ή το ανάποδο;