Tag: κρίση

Νεοκρατισμός (τροφή για σκέψη) 1

Τετάρτη 8 Ιούλη. Οι μετασχηματισμοί που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στον «δυτικό κόσμο» αρκετά πριν την «κρίση covid-19» και, κυρίως, η επανεμφάνιση της μορφής – κράτος σαν «κέντρου ελέγχου» είτε της καπιταλιστικής «διάσωσης» (στην περίπτωση τραπεζών και στρατηγικών επιχειρήσεων μετά το 2008 – 2009) είτε της καπιταλιστικής «ανάπτυξης» απ’ το 2015 και μετά, έχουν τονιστεί κάμποσες φορές απ’ την ασταμάτητη μηχανή.

Οι μετασχηματισμοί αυτοί έκαναν ένα εκρηκτικό άλμα αξιοποιώντας την «κρίση covid-19». Για την ακρίβεια έχουμε υποστηρίξει (αναλαμβάνοντας όλη την ευθύνη της άποψής μας) ότι τα αφεντικά αυτών των μετασχηματισμών ήταν που κατασκευάσαν με τέτοιο τρόπο την «πρόσληψη» του (γενικά μιλώντας) ελάχιστα επικίνδυνου covid-19 έτσι ώστε να γίνει εφικτό (και “νόμιμο”) αυτό το εκρηκτικό άλμα. Κυρίως σε ότι αφορά τον έλεγχο (μέσω γενίκευσης της μηχανικής μεσολάβησης) του κοινωνικού εργοστάσιου.

Αυτό καθόλου δεν σήμαινε και δεν σημαίνει ότι ο covid-19 ήταν ανύπαρκτος· ή ότι ήταν εργαστηριακή κατασκευή. Ήταν, όμως, γενικά ακίνδυνος (εκτός απ’ τους επιβαρυμένους έτσι κι αλλιώς ηλικιωμένους, που θα τους σκότωναν και οι επιπλοκές μιας γρίπης αν δεν υπήρχε ιδιαίτερη φροντίδα για αυτούς). Το ακριβές χρονολόγιο που έχουμε κρατήσει (και πάνω στο οποίο, μέρα την μέρα, ήταν υποχρεωμένη να κινείται η ασταμάτητη μηχανή) δείχνει ότι υπήρξε ένα διάστημα (μερικών, λιγότερων ή περισσότερων ημερών) αμηχανίας στα επιτελεία του δυτικού βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος, που προκλήθηκε κυρίως απ’ το γεγονός ότι ο covid-19 εμφανίστηκε (καταγράφηκε, αξιολογήθηκε και αντιμετωπίστηκε με επιτυχία) στον βασικότερο ανταγωνιστή τους: το Πεκίνο. Στη συνέχεια, σαν «πρώτη αντίδραση» (και επιχειρησιακή βάση) τα υγιεινιστικά πραξικοπήματα και η τρομοκρατική δημαγωγία (ένας συνδυασμός μεσαιωνικών, πολεμικών και μεταμοντέρνων πρακτικών ελέγχου) επιλέχτηκαν και μπήκαν σε εφαρμογή, σαν “αντίγραφα” της κινεζικής τακτικής.

Τίποτα απ’ αυτά δεν είχε σχέση με την «δημόσια υγεία»! (Οι αποδείξεις είναι, πια, υπεραρκετές!!!) Η μορφή – κράτος, που σε διάφορες δυτικές καπιταλιστικές περιπτώσεις βρισκόταν ήδη «στο χείλος της αγοράς» μπήκε (ή σπρώχτηκε…) στο κέντρο των μετασχηματισμών, αναγνωριζόμενη σαν η κυρίως αρμόδια της βιοπολιτικής της 4ης βιομηχανικής επανάστασης για το επόμενο (άγνωστης αλλά πάντως όχι μικρής διάρκειας) διάστημα.

Ξέρουμε ότι οι εργατικές απόψεις μας είναι αιρετικές. Ξέρουμε επίσης ότι διάφοροι (επιεικώς αμόρφωτοι από την άποψη του ιστορικού διαλεκτικού υλισμού) «ερμηνεύουν» τον νεοκρατισμό σα «νεοκεϋνσιανισμό»… Πρόκειται για ένα λάθος που έχει και θα έχει τραγικές συνέπειες για την σύγχρονη εργατική τάξη: την μετατρέπει σε ζητιάνο… Ξέρουμε τέλος ότι θα χρειαστεί πολύ, συστηματική και προσεκτική δουλειά (και αρκετός χρόνος) για να ξεκαθαριστούν αυτά που πρέπει. (Μια δουλειά που μόνο ενδεικτικά μπορεί να γίνει με την μορφή της ασταμάτητης μηχανής).

Το πέρασμα απ’ τον (όποιο) νεοφιλελευθερισμό στον (όποιο) νεοκρατισμό δεν είναι απλά μια «ιδεολογική» αλλαγή φρουράς. Είναι, κυρίως, πολιτική (δηλαδή διευρυμένα εξουσιαστική) αναγκαιότητα για τα αφεντικά της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Ακόμα πιο έντονα εφόσον αυτή η τελευταία συμβαίνει μέσα σε συνθήκες οξυνόμενου ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού. Πράγμα που σημαίνει κυριολεκτική «συστράτευση» ανθρώπινων και τεχνοεπιστημονικών «πόρων» κάτω από εθνοκρατικές σημαίες.

Δεν είναι κάτι που συμβαίνει πρώτη φορά στην καπιταλιστική ιστορία – το αντίθετο. Είναι σίγουρα κάτι που γίνεται (πάντα) εναντίον της πολιτικής αυτονομίας της συγχρόνης εργατικής τάξης· αν υποθέσουμε ότι η τάξη μας ενδιαφέρεται ή θα ενδιαφερθεί σύντομα για την ανάκτησή της…

Νεοκρατισμός (τροφή για σκέψη) 2

Τετάρτη 8 Ιούλη. Για όσες / όσους ζουν (και σκοπεύουν να συνεχίζουν να ζουν) ΟΧΙ μ’ έναν τρόπο που τους διαφεύγει, μεταφέρουμε εδώ αποσπάσματα από ένα άρθρο κάποιου ονόματι Marshall Auerback που επαγγέλεται τον “αναλυτή της αγοράς” (με θητεία σε διάφορα γνωστά ή λιγότερο γνωστά μαγαζιά “συμβούλων επιχειρήσεων”). Είναι εχθρός / αντίπαλος δηλαδή! Παρ’ όλα αυτά, μιλώντας απ’ την απέναντι μεριά, το πλεονέκτημα των αποσπασμάτων του Auerback είναι ότι με λίγα λόγια τοποθετεί τον νεοκρατισμό μέσα στο πραγματικό περιβάλλον του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού – χωρίς να χρησιμοποιεί αυτήν την ορολογία. Ελπίζουμε ότι για όσους έχουν ακόμα την δυνατότητα να διαβάζουν (και όχι, απλά, να “σαρώνουν οπτικά”) τα παρακάτω θα έχουν κάποια χρησιμότητα:

… Το κείμενο του Atkinson [αναφέρεται σ’ ένα άρθρο που κατηγορεί τον κινεζικό καπιταλισμό ότι «πνίγει» τον δυτικό…] αναγνωρίζει εν τέλει ότι το κινεζικό μοντέλο του κρατικά καθοδηγούμενου καπιταλισμού έχει παίξει αξιοσημείωτο ρόλο στην καπιταλιστική ανάπτυξη και καινοτομία…

Πρόκειται για ένα μοντέλο που δεν είναι πρωτοφανές. Ο οικονομολόγος και επαγγελματίας της αγοράς Bill Janeway παρατήρησε [σε μια μελέτη του 2013] ότι η καινοτομία που καθοδηγείται απ’ το κράτος είναι ένα μοντέλο που «έχει μπει και ξαναμπεί σε πετυχημένη χρήση: στην Ιαπωνία, ξεκινώντας απ’ τις τελευταίες δεκαείτες του 19ου αιώνα· έπειτα με την ανάδυση των Ασιατικών Τίγρεων στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα· και τώρα απ’ την Κίνα».

Σε μια άλλη ανάλυση που δείχνει τον κεντρικό ρόλο που παίζει το κράτος στην καθοδήγηση της εκβιομηχάνισης, οι συγγραφείς Ben Landau-Taylor και Oberon Dixon-Luinenberg [τον Φλεβάρη του 2020] υποστηρίζουν ότι «Η μεγάλη δύναμη των καπιταλιστικών κοινωνιών είναι ότι βιομήχανοι σαν τον Henry Ford ή τον Jeff Bezos μπορούν να μετασχηματίσουν μεμονωμένες βιομηχανίες μέσα σ’ ένα υπάρχον οικονομικό πλαίσιο, αλλά το οικονομικό πλαίσιο αυτό καθαυτό είναι πολύ μεγάλο για να αναδιαρθρωθεί με χρήση των πόρων απλά οποιουδήποτε ιδιώτη ή εταιρείας. Μόνο το κράτος μπορεί να συντονίσει διαφορετικές βιομηχανίες για να δημιουργηθεί ένας μετασχηματισμός μεγάλης κλίμακας».

Αυτό δεν σημαίνει απλά να χρησιμοποιείται η κυβέρνηση για να κάνει τον τροχονόμο ανάμεσα σε νικητές και ηττημένους… Αντίθετα, οι τίγρεις της Ανατολικής Ασίας χρησιμοποίησαν την αγορά σαν μηχανισμό ανάδρασης για να εντοπιστούν περιοχές μελλοντικής ανάπτυξης, και στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν αυτήν την συσσωρευμένη πληροφορία για να μεταφέρουν κρατικούς πόρους από αντιπαραγωγικές σε παραγωγικές χρήσεις. Στην περίπτωση της Νότιας Κορέας, για παράδειγμα, αυτό πήρε την μορφή των ομίλων όπως η Samsung, που ξεκίνησε με βασικές βιομηχανίες γεωργικών προϊόντων και υφασμάτων στη δεκαετία του 1960, για να εξελιχθεί μέσω της κυβερνητικής καθοδήγησης σε πιο αναβαθμισμένους τομείς, όπως τα κινητά τηλέφωνα, οι υπολογιστές και οι ημιαγωγοί, όπου είναι απ’ τις μεγαλύτερες φίρμες στον κόσμο σήμερα. Αυτό έκανε και η Κίνα, τις ίδιες πολιτικές ως κάποιον βαθμό, προκαλώντας ένα κβαντικό άλμα στο επίπεδο ζωής του πληθυσμού της μέσα στα τελευταία 50 χρόνια.

Αντίθετα, η κρίση του 2008 (και η τρέχουσα παγκόσμια ύφεση εξαιτίας της πανδημίας) έχουν υποδείξει ακόμα μεγαλύτερες αποτυχίες στο δυτικό μοντέλο του φονταμενταλισμού της αγοράς: ένα κοκτέιλ πολιτικών που προωθούν το ελεύθερο εμπόριο, την απορρύθμιση, την εκτεταμένη ιδιωτικοποίηση (και την ανάλογη μείωση του ρόλου του κράτους) και την χρηματοπιστωτική αυστηρότητα, που όλες έχουν συμβάλει στην μεγάλη αύξηση της ανισότητας, σε φούσκες παγίων, σε καθήλωση των μισθών και σε μια έντονη βιομηχανική ακαμψία που προκαλεί σημαντική οικονομική ανασφάλεια σε μεγάλα τμήματα των πληθυσμών.

Νεοκρατισμός (τροφή για σκέψη) 3

Τετάρτη 8 Ιούλη. Και συνεχίζει το άρθρο:

… Αυτά τα προβλήματα δεν βρίσκονταν κοντά στη λύση τους ως χτες και, τελικά, σήμερα έχουν εκτραχυνθεί εξαιτίας της πανδημίας του covid-19.

Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι ένα μινιμαλιστικό κράτος που απλά δρα σαν διαιτητής για «την δημιουργία αποτελεσματικών, απαλλαγμένων από προσόδους αγορών, σε συνδυασμό με αποτελεσματικούς, απαλλαγμένους από διαφθορά δημόσιους τομείς, είναι έστω στοιχειωδώς ικανή ή αναγκαία συνθήκη για μια δυναμική, καπιταλιστική οικονομία». Τέτοια ήταν μια παρατήρηση που έγινε πριν δυο δεκαετίες απ’ τον καθηγητή Robert Wade στο επιδραστικό έργο του «Governing the Market» – και εξακολουθεί να είναι το ίδιο σημαντική και σήμερα.

Αντί απλά να στείλουμε «ένα καθαρό μήνυμα στην Κίνα ότι, προχωρώντας, ο συστηματικός μερκαντιλισμός των καινοτομιών που επιβραδύνει την παγκόσμια τεχνολογική καινοτομία δεν γίνει ανεκτός πια», όπως προτείνει ο Atkinson, μια καλύτερη επιλογή θα ήταν να στρέψουμε αυτές τις ίδιες πολιτικές εναντίον της Κίνας εμποδίζοντας την πρόσβαση του Πεκίνου στις δυτικές αγορές, ενόσω παράλληλα θα διαμορφώσουμε το κράτος σαν ενεργό παίκτη, για να βοηθήσει στην επιτάχυνση των καινοτομιών και της ανάπτυξης με καλύτερη ποιότητα (που θα έχει σα συνέπεια την ανάλογη αύξηση της οικονομικής ασφάλειας).

Αυτό συμβαίνει ως ένα βαθμό ήδη: η κυβέρνηση Trump πιέζει τον μεγαλύτερο στον κόσμο κατασκευαστή chip – την ταϊβανέζικη TSMC – να σταματήσει να παίρνει καινούργιες παραγγελίες απ’ την κινεζική Huawei. Αλλά δεν είναι αρκετό. Ακόμα κι αν ο Trump κρατήσει μια σκληρή στάση απέναντι στην Huawei αυτό θα σημαίνει ελάχιστα πράγματα, αν δεν συνδυαστεί με μια πιο δομική, εθνική αναπτυξιακή στρατηγική, στην οποία το κράτος θα παίζει δραστήριο ρόλο, αντί απλά να είναι ένας ουδέτερος παρατηρητής δίπλα στην αγορά….

Αν κάποιος καθησυχαστεί θεωρώντας ότι απλά πρόκειται για ζητήματα «καθοδήγησης της βιομηχανικής ανάπτυξης» θα κάνει τεράστιο λάθος. Δεν βρισκόμαστε ούτε στην αρχή της 1ης βιομηχανικής επανάστασης (όπου, για παράδειγμα, η κρατικοποίηση των εταιρειών σιδηροδρόμου στις ηπα ήταν υποχρεωτική προκειμένου να υπάρξει ένα συνεκτικό σχέδιο σιδηροδρομικών γραμμών που να οφελεί το σύνολο του κεφαλαίου, αντί για τυχοδιωκτικές ιδιωτικές πρωτοβουλίες απ’ τις οποίες πολλές κατέληγαν σε χρεωκοπία), ούτε στην αρχή της 2ης (όπου οι απαιτήσεις των παγκόσμιων πολέμων επέβαλαν κεντρικό έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της τότε παραγωγής)· ούτε καν στην αρχή της 3ης, που έγινε μέσα σ’ ένα ένδοξο και πανηγυρικό νεοφιλελεύθερο περιβάλλον, ως η επική γοητεία και η καταπληκτική ιδιωτική εφευρετικότητα των start upers…

Βρισκόμαστε στην αρχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης όπου όχι μόνο η εκμετάλλευση της εργασίας (και, κατά συνέπεια, ο κρατικός έλεγχος της αγοράς εργασίας) αλλά η εκμετάλλευση του συνόλου της ζωής και των κοινωνικών σχέσεων είναι Η “αγορά” που, για να γίνει ακόμα πιο λειτουργική (για λογαριασμό των αφεντικών), χρειάζεται κρατική καθοδήγηση. Αυτό το σημείο της ανάλυσής μας χρειάζεται πολύ περισσότερα, αλλά εν τω μεταξύ υπάρχει ήδη ένα ισχυρό παράδειγμα: στη διαχείριση του covid-19 η μορφή – κράτος στην δύση ΔΕΝ ανέλαβε την έρευνα και την παραγωγή φαρμάκων (ένα κλασσικό είδος «κρατικοποίησης»)· ανέλαβε όμως να μιμηθεί και να προσπαθήσει να εφαρμόσει / επιβάλλει μερικά στοιχεία του κινέζικου συστήματος κοινωνικού ελέγχου που λέγεται “social credit”!

Πράγματι. Μαζί με την αστυνομία και τον στρατό (που έχουν αναλάβει την εφαρμογή των πραξικοπημάτων, είτε είναι καθολικά είτε είναι διαφορικά), μαζί με την ανάληψη του χρηματικού κόστους «απλής επιβίωσης» του μεγαλύτερου μέρους της «εργατικής δύναμης», μαζί με την πολύ πιο θηριώδη επιδότηση των πιο δυναμικών ή στρατηγικών καπιταλιστικών κλάδων (συμπεριλαμβανόμενης και της «μερικής κρατικοποίησης», όπως σε επιλεγμένες αεροπορικές εταιρείες), η μορφή-κράτος ανέλαβε την ηθική διαπαιδαγώγηση των πληθυσμών, δίνοντας μαθήματα (δηλαδή διαταγές των οποίων η παράβαση συνεπάγεται χρηματικά πρόστιμα…) «κοινωνικής ευθύνης»! Πρακτικά κανένα ιδιωτικό αφεντικό, κανένας Bezos, δεν θα μπορούσε να επιβάλλει την γενική εκκένωση όλων των δημόσιων χώρων / χρόνων (με την κατηγορία της… μολυσματικότητας!) έτσι ώστε να κάνει άλματα η «ανασύνθεση / αναδιάρθρωση του δημόσιου / κοινωνικού» για λογαριασμό των αφεντικών του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος!

Οι ηλίθιοι (και, δυστυχώς, είναι άφθονοι) το έφαγαν αυτό. Δυστυχώς δεν πρόκειται για ένα πρόσκαιρο ιδεολογικό τρυκ προορισμένο να ξεχαστεί. Πρόκειται ουσιαστικά για την συσκευασία του περιορισμού των άλλοτε θρυλικών ατομικών δικαιωμάτων, ελευθεριών και εννοήσεων / γνωμών, στο όνομα του «κοινού καλού» που θα ορίζεται απ’ το κόμμα των αφεντικών. Τα νεοφιλελεύθερα «ιδεώδη» αποσύρονται διακριτικά απ’ την σκηνή, αφήνοντας το κέντρο της στη μορφή – κράτος! Αυτή είναι η καρδιά του κινέζικου social credit system: τόσο οι υπήκοοι μεταξύ τους όσο και το κράτος αξιολογεί την «κοινωνική ευθύνη», αμοίβει τους «κοινωνικά υπεύθυνους», τιμωρεί τους «κοινωνικά ανεύθυνους»… (Και οι ανόητοι νοσταλγοί του (φροντικού) “κράτους πρόνοιας” νομίζουν ότι ξαναζούν το παρελθόν!…)

Μιλήσαμε εξ αρχής για βιοπολιτική· συμβουλεύοντας ταυτόχρονα (αν μας επιτρέπεται!) ότι «βιοπολιτική» δεν είναι μια καινούργια λέξη για να την παπαγαλίζει ο καθένας που μοστράρεται εδώ κι εκεί… Βιοπολιτική υπήρχε και τον 19ο αιώνα, και τον 20ο – ας είναι καλά ο Φουκώ που τις υπέδειξε. Άρα δεν ψάχνουμε έναν δήθεν «καινούργιο» ορισμό· αλλά τα ιδιαίτερα σύνθετα και καινοτόμα χαρακτηριστικά και περιεχόμενά του σήμερα και αύριο…

Το αληθινό white house!

Τρίτη 7 Ιούλη. Σκάρτους 5 μήνες πριν τις αμερικανικές εκλογές του ερχόμενου Νοέμβρη το ψόφιο κουνάβι βρίσκεται πάντα στη θέση του υποψηφίου των ρεπουμπλικάνων… Είναι, όμως, στέρεη;

Υπάρχουν κανά δυο ζητήματα που είναι λιγότερο προσωποποιημένα και περισσότερο ουσιαστικά για το κοντινό μέλλον της διοίκησης του ψοφιοκουναβιστάν. Το πρώτο αφορά την ριζοσπαστικοποίηση α λα αμερικέν (ριζοσπαστικοποίηση πάντως) ένα καλού τμήματος της βάσης των ψηφοφόρων των δημοκρατικών, κυρίως των σχετικά νεότερων. Τα «προμηνύματα» εκδηλώθηκαν ξεκάθαρα στις ενδιάμεσες εκλογές για την βουλή των αντιπροσώπων, το 2018, όταν εκλέχτηκαν θριαμβευτικά 4 γυναίκες που ανήκουν στην αριστερή πτέρυγα των δημοκρατικών. Η λατινικής καταγωγής Alexandria Ocasio-Cortez στη Ν. Υόρκη, η σομαλή Ilhan Omar στη μιννεσότα, η έγχρωμη Ayanna Pressley στη μασαχουσέτη και η παλαιστινιακής / αραβικής καταγωγής Rashida Tlaib στο μίτσιγκαν, μπορεί να μην άλλαξαν τους ιδεολογικούς και πολιτικούς συσχετισμούς μέσα στο βαθύ κόμμα των δημοκρατικών… Έγιναν όμως ένα μόνιμο καρφί στα πλευρά του, με τις απόψεις και τις πρωτοβουλίες τους, είτε υπέρ των παλαιστινίων, είτε κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού γενικά, είτε κατά του ρατσισμού. (Στα αμερικανικά πολιτικά ήθη δεν ισχύει αυτό που ξέρουμε απ’ τα ευρωπαϊκά, δηλαδή η «κομματική πειθαρχία», μιας και όσοι εκλέγονται είτε στη βουλή είτε στη γερουσία, δίνουν λόγο στους ψηφοφόρους τους και όχι σε κάποιον «αρχηγό» του κόμματος).

Οι 4 συγκεκριμένες γυναίκες, που τους έχει αποδοθεί ανεπίσημα το αργκώ hip hop όνομα “the Squad”, είναι ήδη ένα πρόβλημα για το βαθυκρατικό δημοκρατικό κόμμα. Μικρό αλλά υπαρκτό. Στις ερχόμενες εκλογές που θα γίνει ξανά μερική ανανέωση (των μισών θέσεων αν δεν κάνουμε λάθος) και στα δύο νομοθετικά σώματα, η «Squad» έχει όλα τα δεδομένα υπέρ της, για να αυξήσει την δύναμή της (αν και ποτέ δεν πρόκειται να γίνει πλειοψηφική ούτε καν μέσα στους «δημοκρατικούς»!). Αν οι οπαδοί του Sanders πάνε τελικά να ψηφίσουν, θα το κάνουν υπέρ τέτοιων υποψηφίων, που σε κάποιες περιπτώσεις θα εκλεγούν. Κι αυτό δεν θα ενισχύσει την «αφομοίωση» όπως θα περίμενε κανείς, αλλά μάλλον την πόλωση μέσα στην αμερικανική κοινωνία… Συμπέρασμα: ενώ ο «νυσταλέος Jo» είναι ιδανικός για τις ανάγκες του αμερικανικού παρακμιακού ιμπεριαλισμού, το τι θα συμβεί μειοψηφικά μεν αλλά δυναμικά με την βάση των «δημοκρατικών» (αν εκλεγεί πρόεδρος, και μάλιστα με την πλειοψηφία που του δίνουν οι τωρινές δειγματοληψίες) είναι εντελώς διαφορετικό ζήτημα.

Ανάλογα αλλά απ’ την ανάποδη μεριά είναι τα φλέγοντα ζητήματα απ’ την μεριά των ρεπουμπλικάνων. Αν το ψόφιο κουνάβι δεν ορθοποδήσει σύντομα, δεν είναι μόνο αυτός που θα χάσει την καρέκλα. Είναι και διάφοροι που προορίζονται για τα νομοθετικά σώματα. Σε κρίσιμες πολιτείες (κολοράντο, μέιν, βόρεια καρολίνα, αιόβα, μοντάνα) είναι ήδη στριμωγμένοι ενώ σε άλλες (μίτσιγκαν, νεβάδα, νέο χαμσάιρ, πενσυλβάνια) με τα τωρινά δεδομένα έχουν χάσει.

Αυτά έχουν εντείνει τις «γκρίνιες» στις τάξεις των συντηρητικών, και τις (προς το παρόν στις περισσότερες περιπτώσεις υπόγειες…) πιέσεις προς το ψόφιο κουνάβι να παραιτηθεί, ώστε το συνέδριο του κόμματος να αποφασίσει να βάλει κάποιον καλύτερο στην αρένα σαν υποψήφιο για τις εκλογές (μαντέψτε ποιόν!!!). Φυσικά το να παραιτηθεί ένας εν ενεργεία αμερικάνος πρόεδρος εν όψει εκλογών είναι ζόρικο ζήτημα· και το ψόφιο κουνάβι είναι ακόμα πιο ζόρικο. Όμως έχει αρχίσει ήδη μια αρθρογραφία στις ηπα όχι για το «αν» αλλά για το «πως» το ψόφιο κουνάβι θα δεχτεί (θα αναγκαστεί δηλαδή) να παραιτηθεί. Οι «ιδέες» μπορεί να είναι προπέτασμα καπνού· το ζήτημα όμως υπάρχει, και είναι «ζωής και θανάτου».

Ας το επαναλάβουμε, όπως το αντιλαμβάνεται η ασταμάτητη μηχανή: η (ιμπεριαλιστική) «γραμμή» που θα φρενάρει, (ίσως) ανακόψει, (ή και) αντιστρέψει την παρακμιακή κατηφόρα που έχει πάρει η αμερικανική ηγεμονία στον πλανήτη. Με αντιπάλους σαν το ευρασιατικό μπλοκ, και διάφορα «ιστορικά» ιμπεριαλιστικά ευρωπαϊκά κράτη (γαλλία, ιταλία – ακόμα και το ελλαδιστάν!) να ψάχνουν τα δικά τους κέρδη απ’ την ολοφάνερη αλλαγή των παγκόσμιων συσχετισμών δύναμης, η «γραμμή» των οικονομικών τιμωριών την οποία μια χαρά εξέφραζε το ψόφιο κουνάβι έχει αποτύχει… Δεύτερη τετραετία με έναν πρόεδρο που είναι και συμπεριφέρεται σαν real estater δεν βγαίνει. Μια παταγώδης εκλογική αποτυχία απ’ την άλλη θα ήταν πρακτικά εξαιρετικά δυσάρεστη σ’ αυτήν την ιστορική συγκυρία· σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας των “εσωτερικών προβημάτων”…

Αυτά τα “εσωτερικά” επικοινωνούν διαγώνια με τα “εξωτερικά”: η παρακμή και η πόλωση ανάμεσα σε ένα ποσοστό του πληθυσμού που είναι λευκοί προτεστάντες και ένα άλλο που έχουν μεταναστευτική καταγωγή. Παρότι αυτή η πόλωση έχει και ταξικές παραμέτρους δεν είναι καθαρόαιμα ταξική, όπως ίσως δεν είναι και απόλυτα φυλετική. Ωστόσο οι ψηφοφόροι του ψόφιου κουναβιού έχουν λυσσάξει ήδη απ’ την οκταετία του Obama· και κάποιοι από δαύτους ίσως γίνουν ανεξέλεγκτοι αν χάσουν την «κεντρική» εξουσία τον ερχόμενο Νοέμβρη λόγω ήττας των συντηρητικών… Όλα αυτά ενόσω η εξελιξη της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης στις ηπα θα έχει μεν φυλετική και ταξική ένταση, αλλά δεν θα «σεβαστεί» τους λευκούς κοκκινόσβερκους επειδή είναι τέτοιοι!…

Όπως καταγράφονται ως τώρα τα δεδομένα στις ηπα: η υποψηφιότητα του «σκληροπυρηνικού πατριώτη» Pence θα μπορούσε να ανασυντάξει τους συντηρητικούς, τραβώντας ψηφοφόρους και απ’ την δεξιά των δημοκρατικών· η υποψηφιότητα του «νυσταλέου Jo» επίσης μπορεί να τραβήξει ψήφους απογοητευμένων συντηρητικών, αλλά δεν εμπνέει καθόλου την αριστερή βάση των δημοκρατικών που, όπου μπορεί, θα προσπαθήσει να επωφεληθεί γινόμενη κανονική και υπολογίσιμη «φράξια»…

Ζόμπι, ή ο θάνατος μιας άλλοτε υπερδύναμης

Τρίτη 7 Ιούλη. Ένα απ’ τα «βάσανα» της κυβέρνησης του ψόφιου κουναβιού είναι ότι δεν έχει καταφέρει ακόμα να «τιθασσεύσει» τον covid-19. Μοιάζει ανεξήγητο· και τα ανεξήγητα (εντός ή εκτός εισαγωγικών) χρεώνουν αργά ή γρήγορα τους άρχοντες.

Δεν είναι άδικη αυτή η χρέωση. Είναι, απλά, μεταφυσική. Γιατί υπάρχουν πια πολλά στοιχεία ότι στις ηπα, όπως έγινε κι αλλού στα πρωτοκοσμικά κράτη, η «κοινή δεξαμενή», το να χρεώνονται δηλαδή όσο το δυνατόν περισσότεροι θάνατοι στον covid-19, είναι η τρέχουσα μέθοδος χρηματοδότησης των (μέχρι πριν υποχρηματοδοτούμενων) νοσοκομείων.

Συμβαίνει λοιπόν αυτό το τραγικό και συνάμα γελοίο. Το ταξικό και προβληματικό σαν τέτοιο «δημόσιο σύστημα υγείας» των ηπα γίνεται ζόμπι, «τρώγοντας» ασθενείς και «χέζοντας» θάνατο λόγω covid-19, για να επιβιώσει… Αλλά μ’ αυτόν τον τρόπο καταστρέφει την (υγιεινιστική και όχι μόνο) υπόληψη της άλλοτε μόνης υπερδύναμης, βγάζοντας έμμεσα και μυστικοποιημένα σε δημόσια θέα τα βρώμικα σωθικά του καπιταλισμού α λα Chicago School. Και μ’ αυτόν τον τρόπο, ένα «δημόσιο σύστημα υγείας» που αξιοποιεί τον covid-19 πειρατικά (δηλαδή με νεοφιλελεύθερη ορθότητα!), ρίχνει κι άλλο νερό στον μύλο της αμερικανικής παρακμής, αν όχι (ή όχι κυρίως) στο εσωτερικό, σίγουρα στη διεθνή αρένα.

H αμερικανική περίπτωση αξίζει ίσως παραπάνω έρευνα, σαν ένας απρόβλεπτος αλλά ιστορικά εξηγήσιμος τρόπος πτώσης. Είναι δύσκολο να βρεθούν ατόφια τα κρίσιμα χαρακτηριστικά του αμερικανικού καπιταλισμού στο εσωτερικό της επικράτειάς του σε άλλα μέρη. Μερικά απ’ αυτά όμως (όπως, για παράδειγμα, η ιδεολογία και η θρησκευτική «αυτοπεποίθηση» του «ευλογημένου έθνους»…) υπάρχουν. Η μεσσιανική αντίληψη για το κράτος και τους υποτελείς του είναι η ιδανική φόρμουλα για να κρύβονται οι αδυναμίες και του μεν και των δε· μέχρι που το όμορφο χαλί που τα σκεπάζει όλα σκίζεται, κομματιάζεται, ακόμα και από τυχαίο λόγο. Μια απρόοπτη πολιτική εφαρμογή της θεωρίας του χάους…

Τί απομένει; Οι άρχοντες – υποτίθεται ότι μπορούν (ή δεν μπορούν) μ’ ένα μαγικό ραβδί να σώσουν αν όχι κάποιες ζωές ίσως κάποια προσχήματα.

Μπορούν;

It was a hard day (more will come…)

Τετάρτη 24 Ιούνη. Αυτό το σύντομο video, μαζί με την μουσική του επένδυση, μας αρέσει (: ο Trump επιστρέφει απ’ την αποτυχημένη προεκλογική του συγκέντρωση στην Οκλαχόμα…). Μας αρέσει επειδή δείχνει ότι ακόμα κι ένα ψόφιο κουνάβι δικαιούται να γυρνάει σπίτι κουρασμένο, αποκαμωμένο, μετά το σχόλασμα. Μια ταλαίπωρη πολιτική βιτρίνα που δεν έβγαλε το “μεροκάματο”…. 

Το θέμα είναι: πότε και πώς θα παραδεχτεί ότι σχόλασε;

Ποιός αντικαπιταλισμός; Ποιός αντικρατισμός;

Δευτέρα 15 Ιούνη. Όταν οι τρέχουσες εννοήσεις για το τι είναι ο καπιταλισμός και τι είναι η μορφή-κράτος στην 3η δεκαετία του 21ου αιώνα αφορούν και στηρίζονται στο τι ίσχυε στο πρώτο μισό του 20ου (άντε και λίγο μετά…), όσους «αντι-» όρκους κι αν δώσει κάποιος έχει ξεπεραστεί απ’ την πραγματικότητα. Είναι τραγική και συνάμα εγκληματική η παράλειψη του να παρακολουθεί οποιοσδήποτε θέλει να είναι εχθρός του συστήματος την πραγματική ιστορική – διαλεκτική εξέλιξη αυτού του συστήματος. Είναι τραγική και συνάμα εγκληματική η παράλειψη της ανανέωσης του πολιτικών αναλυτικών / κριτικών εργαλείων σε συνάρτηση με την καπιταλιστική / κρατική πραγματικότητα.

Κι αυτά έχουν αναδειχθεί όσο πιο καθαρά γίνεται τους τελευταίους μήνες, με αφορμή την υγιεινιστική τρομοεκστρατεία. Το πως η υγεία (ατομική και συλλογική) όχι μόνο έχει γίνει προ πολλού κεφάλαιο αλλά, επιπλέον, είναι μία απ’ τις αιχμές της γενικής καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης (4ης βιομηχανικής επανάστασης), είναι εντελώς αδιανόητο για ανθρώπους που θα ήθελαν μεν να έχουν κριτική δυνατότητα, έχουν όμως υποχωρήσει και βουλιάζουν στη λούμπεν αισθητική των αντιsocial media. Υπνοβατούν – και νομίζουν ότι κάτι κάνουν…

Όποιος, λοιπόν, δεν ασπάζεται την κυρίαρχη ρητορική είναι – λένε και αυτοί – «συνωμοσιολόγος». Ιστορικά η δεξιά του συστήματος (που στα μέρη μας ήλεγχε για δεκαετίες το κράτος) αυτό ακριβώς υποστήριζε: οι κομμουνιστές ήταν «φερέφωνα» και «ψεύτες». Τώρα έχει απλά αλλάξει λίγο η ορολογία· όχι, όμως, το νόημα: η εργατική κριτική στο νέο βιο-πληροφορικό μοντέλο της «καπιταλιστικής αναπτυξης» είναι …. «συνωμοσιολογία»… Δηλαδή γεμάτη ψέμματα, όργανο κάποιων γνωστών ή άγνωστων σκοτεινών δυνάμεων…

Υπάρχουν όντως άνθρωποι που υποστηρίζουν τερατώδη / βλακώδη πράγματα σε σχέση με τον covid-19 και την διαχείρισή του – όπως και για πολλά άλλα. Απ’ το ότι είναι έργο των alien, μέχρι το ότι οφείλεται (ή μήπως μεταδίδεται;) απ’ τις 5G κεραίες… (Πριν οι 5G κεραίες θα μείωναν την τεκνοποιία των ελλήνων, και θα άφηναν τους «ξένους» να κυριαρχήσουν στην επικράτεια – θυμάστε τους γενναίους της Καλαμάτας;). Ανάλογα βλακώδες / τερατώδες όμως είναι να υποστηρίζει κανείς τα φερέφωνα των big pharma και των big tech. Όλοι αυτοί, και οι μεν και οι δε, θα χρησιμοποιηθούν, χρησιμοποιούνται ήδη, σαν η 5η φάλαγγα ενάντια σε οποιοδήποτε ρεύμα συνεκτικής κριτικής. Παρά την εξώφθαλμη ανοησία τους οι ισχυρισμοί τους έχουν μια χρησιμότητα: διαμορφώνουν την κοινή δεξαμενή στην οποία μπορεί ο καθένας, «αγωνιστής» ή καθεστωτικός, να ρίχνει τις απόψεις που τον ξεπερνούν.

Πράγματι, επ’ ευκαιρία του βίαιου άλματος στις προδιαγραφές της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, τα δυτικά κράτη / αφεντικά έχουν φτιάξει όχι μία αλλά δύο κοινές δεξαμενές. Στη μία ρίχνουν νεκρούς αφού πρώτα τους «καταγράψουν σαν θύματα του covid-19». Στην άλλη ρίχνουν ζωντανούς, αφού πρώτα τους «καταγράψουν σα συνωμοσιολόγους». Αρκεί να παρακολουθήσει κανείς την mainstream δημαγωγία / «δημοσιογραφία» στα μέρη μας για να διαπιστώσει τη λύσσα με την οποία σπρώχνουν οι αλήτες – ρουφιάνοι σ’ αυτή τη δεύτερη «κοινή δεξαμενή» όποιον τολμήσει να αμφισβητήσει τις διατεταγμένες αλήθειες τους…

Δεν είναι όμως αυτό το τέλος της ιστορίας. Ενώ η πρώτη «κοινή δεξαμενή» είναι η βάση για την επιβολή της αλγοριθμικής φυλακής για «λόγους δημόσιας υγείας», η δεύτερη είναι η βάση για την επιβολή γενικευμένης λογοκρισίας «για λόγους δημόσιου συμφέροντος / αλήθειας». Και τα δύο έχουν ξεκινήσει ήδη. Για παράδειγμα οι «συνωμοσιολόγοι» που απαγορεύονται στον κυβερνοχώρο κατηγορούνται σαν πράκτορες του εχθρού (δηλαδή της Μόσχας και του Πεκίνου) – χωρίς καμμία απόδειξη.

Λοιπόν. Λιγότεροι ή περισσότεροι θα οξύνουμε τις θέσεις μας και θα στοχεύουμε χωρίς υποχώρηση τον καπιταλισμό και το κράτος του 21ου αιώνα. Αυτό! Αντιπληροφόρηση και εργατική κριτική. Αυτό! Οι ξεπεσμένοι που παρανοούν ας περιμένουν…

Τα εύκολα έχουν τελειώσει προ πολλού! Lasciate ogni speranza, voi ch’ entrate! (La Divina Commedia, Dante Alighieri)

Ο μεγάλος κρίκος 1

Τετάρτη 3 Ιούνη. Η αφορμή είναι σοβαρή. Οι αιτίες ακόμα πιο σοβαρές. Αλλά η ευκολία με την οποία η αντιρατσιστική / αντιμπάτσικη εξέγερση στις ηπα πέταξε απ’ το κέντρο της δημαγωγίας (σίγουρα τον πρώτο καπιταλιστικό κόσμο) τα θανατόμετρα, κάνοντας την συμπαράσταση στις διαμαρτυρίες το must κρατών, celebrities, media κλπ έχει κάτι το ιδιαίτερο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που μια εξέγερση αφροαμερικάνων (αλλά και άλλων πληβείων) τραβάει την διεθνή προσοχή. Είναι όμως ίσως η πρώτη φορά που τα συλλυπητήρια προς τους οικείους του δολοφονημένου είναι συσκευασμένα σ’ ένα «μνημόσυνο» για την υπερδύναμη. Η χαρά των rivals του ψοφιοκουναβιστάν δύσκολα κρύβεται. Αλλά και η αποστροφή των άλλοτε συμμάχων το ίδιο. Είναι κοινοτοπία: η εξέγερση δεν θεωρείται απλά η δίκαιη αντίδραση των κατατρεγμένων του αμερικανικού καπιταλισμού· αλλά κι ένα ακόμα καρφί στο πολιτικό του φέρετρο.

Η παρακμή της αμερικανικής ηγεμονίας είναι δεδομένη· και δεν χρειαζόταν καμμιά μπάτσικη δολοφονία για να επιδειχθεί. Αλλά όσοι πιστεύουν ότι η (άλλοτε) «μόλη υπερδύναμη» απλά θα καταρρεύσει μ’ έναν πνιχτό κρότο όπως κάποτε η ε.σ.σ.δ. αγνοούν τραγικά την ιστορία – και την πολιτική γεωγραφία. Η γενική στρατιωτικοποίηση μιας υπερδύναμης που χάνει μεν τα παγκόσμια ερείσματά της αλλά διαθέτει ακόμα όχι μόνο φονικά όπλα πρώτης κατηγορίας αλλά και αρκετούς τόνους «πατριωτικού μιλιταρισμού» είναι πάντα μια έξοδος κινδύνου. Τα ρεβόλβερ ίσως είναι το μόνο είδος «πατριωτισμού» που μπορεί να δημιουργηθεί σε μια εποικιστική αποικιοκρατία· και τέτοια ήταν πάντα η «λευκή ψυχή» των ηπα. Το μόνο που άλλαξε απ’ την εποχή του let’s go west είναι το διαμέτρημα και ο ρυθμός πυροβολισμών….

Εν τω μεταξύ ίσως η σοβαρότερη ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του ψοφιοκουναβιστάν δεν βρίσκεται στους δρόμους και στα ξηλωμένα πεζοδρόμια των πόλεων, αλλά στην χρηματοπιστωτική καρδιά της: στην fed. Η κεντρική ομοσπονδιακή τράπεζα των ηπα, αφού προσπάθησε ανεπιτυχώς να “μαζέψει” τα δολάρια που “εκτυπώθηκαν” για να γίνουν δάνεια και χρέη επούλωσης της κρίσης του 2008 / 2009 αυξάνοντας τα επιτόκια, έκανε απ’ το 2019 και μετά στροφή 180 μοιρών. Και συνεχίζει να ρίχνει “νομισματικό αέρα”, μέσω τραπεζών αλλά και ράτους, στις ακόμα μεγαλύτερες χρηματοπιστωτικές φούσκες που δημιουργήθηκαν στη 10ετία “διαχείρισης της κρίσης”. Το τέλος αυτού του δρόμου είναι γνωστό: ένα πληθωριστικό δολάριο που θα χάνει σταδιακά τον διεθνή κύκλο της κυκλοφορίας του. Υπέρ αυτής της κατάληξης δουλεύουν άλλωστε προσεκτικά αλλά σταθερά και μεθοδικά και οι rivals του ψοφιοκουναβιστάν.

Θα φανεί ίσως παράξενο: η τελευταία ευθεία της αμερικανικής παρακμής θα έχει αρχίσει όταν κάποιοι πεζοναύτες, σε κάποιο «συνοριακό φυλάκιο» της άλλοτε αυτοκρατορίας (σε κάποια στρατιωτική βάση δηλαδή), διαπιστώσουν ότι τα ντάλαρς του μισθού τους δεν πολυπερνάνε στα τοπικά μπαρ και μπουρδέλα…

(η συνέχεια του μεγάλο κρίκου αύριο)

John Maynard Keynes is dead!

Κυριακή 31 Μάη. Κάποιοι το έχουν κάνει ήδη, και περισσότεροι θα το κάνουν σύντομα: θα χαρακτηρίσουν τα (ευρωπαϊκά) προγράμματα αναδιάρθρωσης κεϋνσιανά. Αν περιορίσει κανείς την οπτική του αποκλειστικά και μόνο στην οικονομική / χρηματική κρατική διαχείριση, τότε «κεϋνσιανισμός» ήταν ήδη τα bail out διάφορων too big to fail επιχειρήσεων (και τραπεζών) απ’ το 2009 και μετά…

Όμως ο Keynes δεν διατύπωσε μια στενά εννοημένη οικονομική θεωρία. Διατύπωσε, μάλλον, μια πολιτική πρόταση «δημιουργικής» ένταξης της εργατικής τάξης μέσα στο «καπιταλιστικό κύκλωμα»· άρα μια συνολική πρόταση εξουσίας! Διαφορετικά, απ’ την στενά οικονομική σκοπιά, «κεϋνσιανικό» ήταν και το οικονομικό πρόγραμμα της ναζιστικής γερμανίας. Το οποίο, όπως ξέρουν όσοι ενδιαφέρονται για τέτοια ζητήματα, επαινούσε ο Keynes· όπως επίσης επαινούσε τα πενταετή πλάνα και τον κεντρικό σχεδιασμό των μπολσεβίκων.

Ο κευνσιανισμός δεν ήταν, λοιπόν, ποτέ απλά τα «ελικόπτερα που ρίχνουν λεφτά», όπως άλλωστε δεν ήταν απλά το «να βάζουμε εργάτες να θάβουν μπουκάλια με λεφτά, και ύστερα άλλους για να τα ξεθάβουν». Κι αυτό είναι το ουσιαστικό στην πολιτική οικονομία του καπιταλισμού, και στη στροφή που έχει ξεκινήσει εδώ και λίγα χρόνια, επιταχύνεται τώρα, και γίνεται για συγκεκριμένους λόγους και με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το να ονομάζει ο οποιοσδήποτε «κεϋνσιανισμό» αυτό που σαν αυτόνομοι εργάτες ονομάζουμε εδώ και λίγα χρόνια νεο-κρατισμό δεν είναι απλά λάθος. Είναι επικίνδυνο λάθος. Γιατί δημιουργεί την εντελώς πλαστή, παραπλανητική και καθησυχαστική ιδέα ότι επιστρέφει διεθνώς η σχετικά «ειρηνική» περίοδος των δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70 – με μια αναβίωση, επιπλέον, «ψυχρού πολέμου»… Πολύ επικίνδυνη αυτή η αυταπάτη, και πολλοί επικίνδυνοι όσοι την προωθούν!

Μία απ’ τις ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα, ας πούμε, στο αμερικανικό μεσοπολεμικό new deal (που θεωρείται η πρώτη εφαρμογή του κεϋνσιανισμού, αν και υπήρχαν επίσης αμερικάνοι οικονομολόγοι που την στήριξαν) και στα διάφορα «new deal» που εμφανίζονται τώρα, είναι η θέση που προβλέπεται για την εργατική τάξη. Η στρατηγικής σημασίας πρόταση του Keynes προς τα αφεντικά μετά την μεγάλη κρίση / κατάρρευση του 1929 ήταν η αναγνώριση, εκ μέρους τους, της πολιτικής αυτονομίας της εργατικής τάξης – ως παράγοντα που πρέπει να εισαχθεί στις καπιταλιστικές ισορροπίες, αντί να θεωρείται μόνιμα ένα εξωτερικό και επικίνδυνο στοιχείο που πρέπει μόνο να καταστέλλεται… Η κεϋνσιανή πολιτική πρόταση ήταν αντίθετη απ’ την φασιστική / ναζιστική, την ίδια περίοδο· μια πρόταση που έκανε το ακριβώς αντίθετο: προσπάθησε (και για ένα ορισμένο διάστημα κατάφερε) να ενσωματώσει την εργατική τάξη στο κράτος, απαγορεύοντας την οργανωτική και πολιτική αυτονομία της… Μετατρέποντάς την σε ένα είδος πειθαρχημένων οφελούμενων της τότε αναδιάρθρωσης / ανάπτυξης (2η βιομηχανική επανάσταση). Τεράστια διαφορά, αν συνυπολογιστεί ότι από στενή οικονομική άποψη το γερμανικό / ναζιστικό πρόγραμμα και το αμερικανικό είχαν αρκετές ομοιότητες.

Η κεϋνσιανή πρόταση εννοούσε ότι εργασία και κεφάλαιο έχουν κατ’ αρχήν αντίθετα συμφέροντα (και αντίθετες προτάσεις εξουσίας!), είναι οργανωμένα χωριστά· και είναι ευθύνη του κράτους, σαν «ουδέτερου τρίτου παράγοντα» να φέρνει αυτές τις δύο πλευρές «στο τραπέζι του διαλόγου» φροντίζοντας, με εκατέρωθεν υποχωρήσεις, να προκύπτει κάθε φορά η χρυσή τομή που δίνει ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη…

Μην φανταστεί κανείς ότι αυτή η πολιτική πρόταση εξουσίας επιστρέφει!!! Η κεϋνσιανή πρόταση για αναγνώριση (μέσα στα διευρυμένα τότε πλαίσια της αστικής δημοκρατίας…) της αυτονομίας της εργατικής τάξης ήταν ιστορικά προσδιορισμένη! Ο Keynes λάμβανε υπόψη του τις επαναστατικές εκδηλώσεις αυτής της εργατικής αυτονομίας: πρώτα τη νικηφόρα επανάσταση των μπολσεβίκων το ’17, και ύστερα το κύμα διαδοχικών εργατικών επαναστάσεων που σάρωσε την ευρώπη απ’ τα τέλη εκείνης της δεκαετίας ως τις αρχές της επόμενης, αρχής γενομένης απ’ την γερμανία.

Βλέπει κανείς, έστω και σαν επικίνδυνα σπέρματα, κάποια σύγχρονη εργατική αυτονομία (δεν αναφερόμαστε στους εαυτούς μας!) σήμερα; Βλέπει κανείς ότι η σύγχρονη εργατική τάξη στον πρώτο κόσμο βρίσκεται σε προεπαναστατικό αναβρασμό; Επειδή η απάντηση είναι ένα ξερό «όχι» (η επιτυχία των πρόσφατων υγιεινιστικών πραξικοπημάτων είναι μια ακόμα θλιβερή επιβεβαίωση…), δεν έχουν κανένα λόγο τα αφεντικά να μοιραστούν, ή έστω να περιορίσουν την εξουσία τους! Το ακριβώς αντίθετο βρίσκεται σε εξέλιξη, το ακριβώς αντίθετο κάνουν: την μετασχηματίζουν, την ενισχύουν, την καθολικοποιούν!

Επειδή η ζόρικη αλήθεια είναι ότι σαν σύγχρονη εργατική τάξη βρισκόμαστε (φρικτά…) «πολύ πιο πίσω» απ’ το σημείο που βρίσκονταν οι μακρινοί μας πρόγονοι στα ‘10s και στα ‘20s του 20ου αιώνα, δεν υπάρχει καμμία ανάγκη αναβίωσης του κεϋνσιανισμού! Τα αφεντικά θα χρησιμοποιήσουν βέβαια μερικές οικονομικές τακτικές που «μοιάζουν» να προέρχονται απ’ τον κεϋνσιανισμό· αλλά ο νεο-κρατισμός είναι ήδη ένα κράμα προσαρμοσμένο στη βίαιη (όπου χρειάζεται) ή/και συναινετική (όπου η κυρίαρχη ιδεολογία είναι πειστική) διεύθυνση της μηχανοποίησης των πάντων.

Εν τέλει, αν θέλει κανείς να είναι ακριβής, στο σύνολό τους αυτές οι τωρινές βιοπολιτικές είναι Ταιηλορισμός 2.0 ή 3.0, παρά οτιδήποτε άλλο…

(Παρεπιπτόντως ούτε ο κινέζικος καπιταλισμός είναι κεϋνσιανικός (θα τ’ ακούσουμε κι αυτό!). Είναι σκέτα κρατικός, με υιοθέτηση όλων των στοιχείων της παραγωγής και της κατανάλωσης εμπορευμάτων, αλλά ταυτόχρονα ισχυρό κεντρικό έλεγχο και αυτής της αγοράς… Αυτός είναι, άλλωστε, ο ισχυρός νεωτερισμός του σε σχέση με τον κρατικό καπιταλισμό της άλλοτε εσσδ, που έχει αιφνιδιάσει έως τρομοκρατήσει τους δυτικούς με τον δυναμισμό του…)

Το διπλό αφεντικό 18

Κυριακή 31 Μάη. Αν υπάρχει ένας πρόσφατος εργατικός αγώνας διαρκείας που θα έπρεπε να έχει εμπνεύσει και στα μέρη μας και σ’ όλη την ευρώπη την ανάκτηση, απ’ την εργατική τάξη, της πρωτοβουλίας των πολεμικών κινήσεων κατά των αφεντικών και του κράτους τους, είναι το αμερικανικό κίνημα fight for 15. Το κίνημα για τον διπλασιασμό του ελάχιστου βασικού μισθού, από 7,5 δολάρια την ώρα στα 15.

Το υποκείμενο αυτού του αγώνα ήταν εκατομμύρια άντρες και γυναίκες της αμερικανικής εργατικής τάξης που δουλεύουν και πληρώνονται σαν «ανειδίκευτοι», με το ελάχιστο, βασικό. Κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά στον τεράστιο τριτογενή τομέα, αυτά τα εκατομμύρια των εργατών και εργατριών είναι η «θάλασσα εργασίας» την οποία διαχειρίζονταν (στις ηπα) από κοινού τα συγκεκριμένα κάθε φορά αφεντικά και το κράτος. Οι πρώτοι πληρώνοντας τα ελάχιστα, και το δεύτερο «συμπληρώνοντας με επιδόματα» έτσι ώστε να φτάνουν κοντά στο όριο επιβίωσης.

Αυτό που κατάλαβαν αυτά τα εκατομμύρια των ανθρώπων ήταν πως ενώ οι τυπικοί παραλήπτες αυτών των επιδομάτων ήταν οι ίδιοι, οι πραγματικοί ωφελούμενοι ήταν τα αφεντικά τους! Το (αμερικανικό) κράτος έπαιζε τον πατερναλιστικό του ρόλο ελέγχοντας την εργατική καθημερινότητα· και ταυτόχρονα «έκλεινε το μάτι» στους εργοδότες, εξασφαλίζοντάς τους φτηνή, ευέλικτη, εύκολα «ανταλλάξιμη» εργασία. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εργατών και εργατριών είναι μετανάστες, ο αποκλεισμός τους, η καθήλωσή τους σε ένα καθεστώς «υπο-κανονικού» πολίτη, συμπλήρωνε την υποτίμησή τους.

Ε, αυτό που οι συνηθισμένοι (εντόπιοι και μη) «φίλοι των εργατών» αρνούνται να καταλάβουν, αυτή η εργατική τάξη το κατάλαβε πολύ καλά: ο αγώνας για διπλασιασμό του βασικού μισθού ήταν, επίσης, αγώνας απαλλαγής απ’ τον κρατικό πατερναλισμό των επιδομάτων! Μια ιστορική στιγμή λαμπρής στην διαύγειά της εργατικής συνείδησης.

Αυτό το κίνημα ξεκίνησε σχεδόν απ’ το μηδέν το 2012. Από ελάχιστους μεν αλλά αποφασισμένους, ψυχωμένους εργάτες του «επισιτισμού», των θηριωδών αμερικανικών αλυσίδων fast food. Ανανέωσαν, φρέσκαραν εντυπωσιακά τις οργανωτικές και προπαγανδιστικές μεθόδους τους, φτάνοντας στο σημείο που χωρίς υπερβολή θα έπρεπε να ονομαστεί η επιστήμη μαζί με την τέχνη του εργατικού ανταγωνισμού! Αντιμετώπισαν με αξιοθαύμαστη ευφυία και επιτυχία μερικές απ’ τις παγκόσμιες φίρμες του (αμερικανικού) καπιταλισμού, τα πανίσχυρα νομικά τους γραφεία και τις πολιτικές τους διασυνδέσεις, ενόσω σαν κίνημα “ανειδίκευτων εργατών μάζα” εξαπλώνονταν από κλάδο σε κλάδο: απ’ τα αεροδρόμια και τα νοσοκομεία μέχρι τα βενζινάδικα, τις οικιακές βοηθούς, τις αλυσίδες λιανικού εμπορίου τύπου wall mart… Επίμονα και υπονομετικά έκαναν πράξη αυτό που στα μέρη μας είναι ένα όνειρο (που υπονομεύεται μόνιμα απ’ τον «επαναστατικό» μικροαστισμό): την οργανωτική αποκέντρωση μαζί με τον κινηματικό συντονισμό. Σταδιακά, μήνα τον μήνα και χρόνο τον χρόνο μεγάλωναν σε δύναμη και επιρροή στο σύνολο της αμερικανικής εργατικής τάξης: ξεκίνησαν από διαδηλώσεις λίγων δεκάδων (τις οποίες όλοι κοροϊδευαν και είχαν «καταδικασμένες»…) και έφτασαν σε ταυτόχρονες διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων, σ’ όλο το αμέρικα. Και, βέβαια, νίκησαν! Στα μέσα του 2019, παρά την πεισματική αντίσταση των αφεντικών και τις προσπάθειες προβοκατσιών, μια σειρά μεγάλων εταιρειών αλλά και αρκετές πολιτειακές νομοθεσίες, είχαν αναγκαστεί να καθιερώσουν σαν ελάχιστο, βασικό μισθό τα 15 δολάρια την ώρα…

Εργατικός αγώνας ετών στον μεταμοντέρνο καπιταλισμό της βιασύνης, του «εδώ και τώρα», του just in time; Ναι! Γιατί μαζί με την απαλλοτρίωση του κεντρικού για το σύνολο της εργατικής ταξης ζητήματος του βασικού μισθού, εκείνο που το κίνημα απαλλοτρίωσε ήταν και ο χρόνος! Ο ανταγωνιστικός χρόνος, ο χρόνος του εργατικού ανταγωνισμού!…

(Ένας λόγος για τη νίκη; Εκεί, στο αμέρικα, οι πληβείοι δεν αλοιθωρίζουν προς τις εκλογές, τα κουκιά και τα νούμερα! Οι συμπαραστάτες του κινήματος, απ’ το occupy wall street μέχρι τις κοινότητες των μεταναστών, ήταν αυτό και μόνον αυτό: ενεργοί συμπαραστάτες ενός εργατικού κινήματος, τέτοιου που στις ηπα είχε να εμφανιστεί απ’ τις δεκαετίες του 1920 και του 1930! Δεν υπήρχαν δεύτερες σκέψεις, δεν υπήρχαν κομματικά και γκρουπουσκουλιάρικα συμφέροντα, δεν υπήρχαν «επαναστατικοί» ναρκισσισμοί, δεν υπήρχαν «πολιτικές ιδιοτέλειες». Δεν υπήρχε, δηλαδή, τίποτα απ’ αυτά που στα μέρη μας ανθεί σε τόση αφθονία ώστε μόνιμα να μπαίνουν τρικλοποδιές σ’ οτιδήποτε αυθεντικά ανταγωνιστικό…)