Τουριστική προσέγγιση…

Δευτέρα 1 Μάρτη. Αν πει, γράψει η ασταμάτητη μηχανή τέτοια πράγματα (το έχει κάνει συστηματικά) είναι για να ριχτεί στην φωτιά· ή να την αναλάβει η πολυπρόσωπη αστυνομία σκέψης. Αν, όμως, τα γράφουν καθεστωτικοί;

Την ώρα που όλος ο πλανήτης τον Ιούνιο θαύμαζε (δικαίως) τη Νέα Ζηλανδία για την εξάλειψη του κορωνοϊού, έστω προσωρινά, ένα άλλο θαύμα συνέβαινε σε μια άλλη γωνιά του κόσμου, που δεν είχε πάρει τόση δημοσιότητα. Η νοτιοανατολική Ασία, μια από τις φτωχότερες περιοχές του κόσμου, με αιχμή το Βιετνάμ, ζούσε το δικό της success story. Μέχρι τότε [σ.σ. Ιούνιος 2020] η χώρα των 97 εκατ. κατοίκων δεν είχε ούτε ένα θάνατο από Covid-19! Μέχρι τώρα έχει 35, ενώ τα συνολικά της κρούσματα δεν ξεπερνούν τα 2.400. Μερικά ακόμα εντυπωσιακά νούμερα για του λόγου το αληθές: η πάμφτωχη Καμπότζη των 17 εκατ. κατοίκων έχει 483 κρούσματα και 0 θανάτους, η Ταϊβάν των 24 εκατ. 940 κρούσματα και 9 θανάτους, η Ταϊλάνδη των 70 εκατ. μόλις 82 θανάτους, ενώ η χώρα που δεν τα κατάφερε τόσο καλά, οι Φιλιππίνες των 108 εκατ., δεν έχει ξεπεράσει τους 12.000 θανάτους.

Πού οφείλεται αυτό; Ταχύτητα στη λήψη ριζικών μέτρων (κλείσιμο αεροδρομίων, λοκντάουν και καμπάνιες ευαισθητοποίησης από τον Φεβρουάριο, χρήση της τεχνολογίας με εφαρμογές κινητών που κατέγραφαν ύποπτα περιστατικά, στοχευμένα τεστ), καθολική συμμόρφωση στη χρήση της μάσκας εξαρχής, λόγω εξοικείωσης του πληθυσμού και πρότερης εμπειρίας με τον SARS, ελάχιστο οικονομικό κόστος για τους πολίτες από τα μέτρα – κίνηση που βοήθησε στη συμμόρφωση και στην αποδοχή τους -, καθώς και κουλτούρα που δεν ευνοεί τη σωματική επαφή. Αυτό που διερευνάται ακόμα είναι μια πιθανή φυσική ανοσία του πληθυσμού, όπως υποστηρίζουν κάποιοι ερευνητές με επιχείρημα το ότι π.χ. στην Ταϊλάνδη το 90% των κρουσμάτων παρέμεναν ασυμπτωματικοί.

Αυτά μπορούσε να διαβάσει κάποιος χτες στο ένθετο περιοδικό «Κ» της καθεστωτικής «καθημερινής». Άσχετα με τις προθέσεις της συντάκτριας η προσέγγιση είναι ένα μικρό δείγμα οριενταλισμού – θα ήταν δύσκολο να είναι διαφορετικά. Για κάθε δυτικό η ανατολή (κοντινή ή μακρινή) είναι μέρη και κοινωνίες για τα οποία μπορεί να λέει ό,τι θέλει, αδιάφορο το τι λένε οι ίδιοι εκεί, είτε πρόκειται για τις εξουσίες, είτε πρόκειται για τις κοινωνίες και τα όποια τμήματά τους. Επιπλέον το «κανονικό» είναι αυτό που συμβαίνει στη Δύση (: θάνατος είναι οι κάργιες που κτυπιούνται … στα μήντια και στα λογιστήρια…) και οτιδήποτε άλλο είναι εξαίρεση, ασυνήθιστο, εξωτικό. Το μυαλό όσων νοιώθουν αφεντικά του πλανήτη (και, παράδοξο ή όχι, ακόμα και οι πιο ταπεινοί υπήκοοι νοιώθουν ότι έχουν μέρισμα στην ανωτερότητα…) είναι αδιανόητος ακόμα και ο υπαινιγμός ότι ο δυτικός (καπιταλιστικός) κόσμος είναι το κέντρο της πιο πρόσφατης βαθιάς παρακμής… Και πως στην προσπάθειά τους να ρεφάρουν (στον παγκόσμιο ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό) τα πιο δυναμικά αφεντικά του επείγονται να επιβάλλουν ολοκληρωτισμούς και βίαια τεχνολογικά άλματα, οπότε κατασκεύασαν την υγιεινιστική τρομοεκστρατεία, τις κοινές δεξαμενές της, την θανατοπολιτική, την «επιδημία κρουσμάτων» – είναι όμως η εξαίρεση στον πλανήτη…

Φαίνεται ότι γι’ αυτό έχουμε κατηγορηθεί για «συνωμοσιολόγοι»: κάνοντας κριτική στον καπιταλισμό και στην μορφή-κράτος δεν χωράς στον βούρκο…

(φωτογραφία: Υπαίθρια αγορά κάπου στην ταϋλάνδη… Φαίνεται καθαρά ότι “δεν ευνοείται η σωματική επαφή”… Ή όχι;)

Νοτιοανατολική ασία

Τρίτη 23 Ιούλη. Περίμετρος είπαμε χτες; Ας κάνουμε αυτήν την υπόθεση εργασίας, ότι περί αυτού πρόκειται.

Η Ουάσιγκτον εμφανίζεται εκνευρισμένη αφού το Πεκίνο, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο καταφέρνει να τραβήξει προς τη μεριά του διάφορα κράτη της νοτιοανατολικής ασίας τα οποία το ψοφιοκουναβιστάν θεωρούσε συμμάχους του. Μετά το βιετνάμ, που σταδιακά ανακαλύπτει μεγαλύτερη κοινότητα συμφερόντων με τον κινεζικό καπιταλισμό παρά με τον αμερικάνικο, η καμπότζη προσφέρει γη (και θάλασσα) σε κινεζικές κατασκευαστικές, για κάτι που όλα δείχνουν ότι θα είναι ένα σετ λιμανιού / αεροδρομίου για διπλή χρήση. Πολιτική αλλά και (εν δυνάμει) στρατιωτική.

Η Dara Sakor είναι ένα φιλόδοξο «επενδυτικό σχέδιο» σχεδόν 4 δις δολαρίων με διάρκεια 99 χρόνων που χρηματοδοτείται απ’ το Πεκίνο. Περιλαμβάνει την κατασκευή και εκμετάλλευση διεθνούς αεροδρομίου, λιμανιού για μεγάλα πλοία, βιομηχανικού πάρκου, και ενός συμπλέγματος ακριβού τουρισμού με ξενοδοχεία, σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού, εγκαταστάσεις καθαρισμού του νερού και νοσοκομείο. Δεν υπάρχει πουθενά φανερή μνεία σε κινεζικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις· αλλά η Ουάσιγκτον βλέπει να χάνει επιρροή και στην καμπότζη οπότε ανησυχεί για τα χειρότερα.

Γιατί, όμως, να μην έρθει η στιγμή του «μαζέψτε τα» για το ψοφιοκουναβιστάν; Έχουν πάθει αμνησία οι βιετναμέζοι, οι καμποτζιανοί και οι υπήκοοι του λάος για το τι πέρασαν κάτω απ’ τα αμερικανικά B 52 στα ‘70s;

Όχι βέβαια.

Νοτιοανατολική ασία 1

Σάββατο 16 Φλεβάρη. Την περασμένη Τρίτη κάναμε μια σύντομη αναφορά στα λεγόμενα του Ben Rhodes, πρώην βασικού συμβούλου του Obama. Μεταξύ άλλων θρηνούσε για την αλλαγή γραμμής στην Ουάσιγκτον, και για το γεγονός ότι η ψοφιοκουναβική διοίκηση γκρεμίζει την παγκόσμια επιρροή (των ηπα) που είχε προσπαθήσει να συγκρατήσει η προηγούμενη διοίκηση των δημοκρατικών.

Μια κρίσιμη περιοχή τέτοιων «οικοδομικών εργασιών» είναι η νοτιοανατολική ασία. Η Ουάσιγκτον έχει κάνει μεγάλες «επενδύσεις» (κυρίως αν και όχι αποκλειστικά μέσω στρατιωτικών σχέσεων) με τα κράτη της περιοχής (φιλιππίνες, βιετνάμ, καμπότζη, μαλαισία, ινδονησία) και ο λόγος είναι προφανής: πρόκειται για τον βασικό «προμαχώνα» για την ανάσχεση της θαλάσσιας επέκτασης του Πεκίνου.

Όταν η Ουάσιγκτον έχασε την Μανίλα (με την εκλογή του Duterte) έχασε ένα βασικό «εργαλείο πίεσης» προς τον κινεζικό καπιταλισμό / ιμπεριαλισμό. Η κόντρα της Μανίλα με το Πεκίνο για την κυριότητα διάφορων νησίδων και ατολών στη νότια θάλασσα της κίνας ήταν που επέτρεπε στην Ουάσιγκτον να εμφανίζεται ταυτόχρονα σαν «προστάτης της ελευθερίας» στον Ειρηνικό και «προστάτης των αδυνάτων» απέναντι στον κινέζικο γίγαντα.

Εδώ και 2 περίπου χρόνια η Ουάσιγκτον χάνει και την Πχνομ Πενχ – την καμπότζη. Αντίστοιχα την κερδίζει το Πεκίνο. Το κράτος της καμπότζης (όπως και το γειτονικό του βιετνάμ) κυβερνώνται από «κομμουνιστικά κόμματα», είναι δηλαδή μονοκομματικό κράτος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται πρακτικά. Αυτή η ιδεολογική / πολιτική συγγένεια με το Πεκίνο θα ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει την αμοιβαία έλξη (πιο έντονη στην περίπτωση της καμπότζης, ανερχόμενη στην περίπτωση του βιετνάμ).

Δεν πρόκειται, όμως, γι’ αυτό· ή, έστω, κυρίως γι’ αυτό. Τα κράτη της περιοχής, όπως και όλα όσα στον πλανήτη έχουν σοβαρά προβλήματα καπιταλιστικής ανάπτυξης, ζυγίζουν την ισχύ των όποιων πιθανών συμμάχων τους· και το είδος των ανταλλαγμάτων που μπορούν να πάρουν απ’ αυτούς. Στην περίπτωση της νοτιοανατολικής ασίας μιλάμε κυρίως για γεωπολιτικές προσόδους (το ελλαδιστάν δεν είναι το μόνο καθεστώς του πλανήτη που την βγάζει έτσι!) Αυτές ανεβαίνουν όσο οξύνεται μια αντιπαράθεση παγκόσμιας κλίμακας (όπως αυτή ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο)· αλλά μαζί μ’ αυτή την «αύξηση» γίνονται πιο έντονες οι απαιτήσεις για μια «τελική επιλογή πλευράς».

Το καμποτζιανό καθεστώς δείχνει να έχει αποφασίσει: Πεκίνο. Δεν είναι το πρώτο που παίρνει τέτοια απόφαση. Θυμηθείτε: νότια κορέα, βόρεια κορέα, φιλιππίνες, μαλαισία… Αποφασιστικοί παράγοντες είναι δύο. Απ’ την μια η «απλοχεριά» με την οποία το Πεκίνο ανταμοίβει τις επιρροές του, χωρίς όρους του είδους «δημοκρατία» κλπ. Απ’ την άλλη το τι μεθοδεύει ξανά η Ουάσιγκτον στο όνομα της «δημοκρατίας»: κι εδώ η περίπτωση βενεζουέλα γίνεται άμεσα αντιληπτή σαν «σήμα κινδύνου».

Η μόνη περίπτωση για διάφορα καθεστώτα της νοτιοανατολικής ασίας να μείνουν αυταρχικά (είτε λέγονται «κομμουνιστικά» είτε όχι) αναπτυσσόμενα ταυτόχρονα από καπιταλιστική άποψη (εντασσόμενα, αν θέλετε, σε βελτιωμένες θέσεις στον παγκόσμιο καπιταλιστικό καταμερισμό) είναι να συμμαχήσουν με το Πεκίνο. Και, στον βαθμό που μπορούν, να αντιγράψουν το δικό του μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης: υπό μονοκομματική κρατική διεύθυνση.

Όταν, απ’ την άλλη μεριά, η Ουάσιγκτον «τιμωρεί» με διάφορες οικονομικές κυρώσεις όποιον δεν είναι στα μέτρα της, φτάνοντας ξανά (όπως άλλοτε) να απειλεί στρατιωτική εισβολή εναντίον ενός καθεστώτος (Μαδούρο) που, σε τελευταία ανάλυση, έχει την τυπική νομιμοποίηση εκλογών, οι μνήμες της αιμοβόρας αμερικανικής ιμπεριαλιστικής δράσης στην ανατολική ασία στα ‘60s και στα ‘70s «ξυπνούν». Δεν είναι στενά ιδεολογικό το ζήτημα, του είδους 3ος παγκόσμιος και «δημοκρατία εναντίον κομμουνισμού». Είναι σκέτο ζήτημα γεωπολιτικών επιρροών, όπως άλλωστε ήταν και τότε, κάτω απ’ το χαλί της ιδεολογίας. Κι αφού μια τέτοια «αφύπνιση» γίνεται στη σκιά ενός ασιάτη γίγαντα που είναι διατεθειμένος να προσφέρει την προστασία του (όχι μόνο στρατιωτική αλλά και οικονομική) και δεν βαρύνεται με στρατιωτικές εκστρατείες ούτε με ιδεολογικές απαιτήσεις, είναι σαφές ότι το κλάμα του Rhodes έχει σοβαρή βάση.

Κι έρχεται η σειρά του Ανόι. Που επίσης έχει θέματα με το Πεκίνο για τη νότια θάλασσα της κίνας. Αλλά… προηγείται ο ρεαλισμός…

(φωτογραφία στη μέση: Τα αποτελέσματα αμερικανικού carpet bombing στην καμπότζη, στη διάρκεια του πολέμου στο βιετνάμ…

Κάτω: ο καμποτζιανός πρωθ. Hun Sen με τον Xi Jinping στο «παλάτι της ειρήνης» στην Phnom Penh, στις 13 Οκτώβρη του 2016. Ο ένας γυιός του είναι νο 2 στη στρατιωτική ιεραρχία ενώ ο άλλος επικεφαλής των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών).