Tag: ιστορία

Δύση εναντίον κίνας και το ανάποδο: η περίπτωση ενός τσαχπίνη (παρένθεση 1)

Κυριακή 27 Δεκέμβρη. Θίξαμε χτες το θέμα γνώση σε σχέση με τον τσαχπίνη, το ποιόν του, την διαχείρισή του… Ένα θέμα που σίγουρα έχει πάμπολλες προεκτάσεις, που εύκολα θα χαρακτηρίζονταν “φιλολογικές” ή “φιλοσοφικές”.

Χωρίς να είναι αδιάφορη για καμμία προσέγγιση του θέματος, η επιλογή της ασταμάτητης μηχανής είναι εδώ εργατική και πολιτική. Τι σημαίνουν αυτά τα επίθετα; Σημαίνουν ότι σε διαφορετικούς πολιτισμούς, σε διαφορετικές εποχές, ή και σε διαφορετικά κοινωνικά υποκείμενα στον ίδιο πολιτισμό και στην ίδια εποχή, υπάρχουν, δημιουργούνται, διαφορετικά γνωσιακά corpus – διαφορετικά είδη γνώσης, για να το πούμε απλά. Αυτά τα είδη γνώσεων μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με τον καταμερισμό εργασίας, ή/και τα φύλα, ή/και τις ηλικίες· διαφοροποιούνται οπωσδήποτε σε σχέση με την διαστρωμάτωση της εξουσίας. Και στις καπιταλιστικές κοινωνίες είναι (ή ήταν…) ταξικά προσδιορισμένα.

Αυτό ισχύει γενικά. Ισχύει οπωσδήποτε και σε ότι αφορά αυτές τις γνώσεις που θα ονομάζαμε γνώσεις υγείας, γνώσεις θεραπείας, γνώσεις των σωμάτων – ακόμα και γνώσεις επί των κοινωνικών σχέσεων σε σχέση με την υγεία. Ένα απλό παράδειγμα, που στους μεγαλύτερους / ες αναγνώστες της ασταμάτητης μηχανής κάτι θα θυμίζει (και στους νεώτερους / ες θα θεωρηθεί «ufo»!): σε άλλες εποχές (;), όταν τα παιδικά εμβόλια ήταν ελάχιστα και βασικά, οι (λαϊκές…) μανάδες έσπρωχναν τα παιδιά τους να κάνουν παρέα με άλλα που είχαν κάποια παιδική μεταδοτική αρρώστια για να «κολλήσουν» – και να την περάσουν ενόσω ήταν μικρά σε ηλικία… Αυτές οι λαϊκές γυναίκες δεν ήξεραν τι πάει να πει «αγέλη» στις ανθρώπινες σχέσεις, ούτε τι είναι η «ακίδα ιού». Εκείνο που ήξεραν όμως (και το ήξεραν εμπειρικά, από γενιά σε γενιά) ήταν πως αποκτιέται η ανοσία. Ήξεραν, επίσης, ότι είναι λάθος να αποφεύγεται η «μόλυνση» σε μια κατηγορία (παιδικών) ασθενειών· και πως είναι καλύτερα τέτοιες αρρώστιες να τις περάσει κανείς μικρός αντί να τις κολλήσει μεγάλος, οπότε οι συνέπειες θα ήταν πολύ χειρότερες. Η λαϊκή γνώση στο θέμα δεν ήταν «αντισηπτική», το αντίθετο…

Ας μην μυθοποιηθεί η λαϊκή γνώση με νεο-ρομαντικό τρόπο! Δεν ήταν μια γνώση υγείας πλήρης, ούτε αποτελεσματική στα πάντα: χωρίς την επιστημονική ιατρική η βρεφική θνησιμότητα και η θνησιμότητα στα παιδιά (από διάφορες αρρώστιες) ήταν εξαιρετικά υψηλή! Συνεπώς δεν θα ήταν σκόπιμο να φέρει κανείς σε αντιπαράθεση αυτά ή οποιαδήποτε άλλα είδη γνώσης για το «πιο είναι το καλύτερο εφ’ όλης της ύλης», ειδικά αν κάποιο ή κάποια διεκδικεί / ουν την υποτιθέμενη «αρτιότητα» της επιστήμης. Θα ήταν αρκετό και χρήσιμο να αναγνωριστεί πως διαφορετικά είδη γνώσεων υγείας, διαφορετικά γνωσιακά θεραπευτικά corpus, έχουν (ή μπορεί να έχουν) την αξία τους (δηλαδή: την αποτελεσματικότητά τους) σε διαφορετικές περιπτώσεις. Αντί για το δάκτυλο στη σκανδάλη, μια προσέγγιση προσεκτική, φιλική, εξοικείωσης, είναι η καλύτερη στάση όταν αυτά τα διαφορετικά γνωσιακά corpus, που ανήκουν σε διαφορετικά υποκείμενα, εποχές, πολιτισμούς ή τάξεις συμπίπτουν… (Αν ονομάσετε αυτήν την προσέγγιση “γνωσιακό εκλεκτικισμό” μπορεί να βρείτε και την βιβλιογραφία του· όχι μ’ αυτό το όνομα πάντως!)

Η συστηματική δυτική ιατρική δεν προέκυψε ούτε, κυρίως, εξελίχθηκε με τέτοιο συγκαταβατικό τρόπο! Ο λόγος είναι γνωστός σ’ όσους ασχολούνται με την Ιστορία: ήταν η αντίληψη της (πρώτα επαναστατικής και στη συνέχεια κυριαρχικής) αστικής τάξης, με προτεσταντική καταγωγή· η αντίληψη της για το σώμα, την υγεία, την θεραπεία, τους νοσογόνους παράγοντες, το είδος των θεμιτών φαρμάκων, που κρατώντας σαν σημαία της την «επαναστατικότητα» και τον τεχνικό «ορθολογισμό», πολέμησε χωρίς ενδοιασμούς, κυνήγησε, ποινικοποίησε, απαγόρευσε κάθε άλλη διαφορετική γνώση για θέματα υγείας και θεραπείας· χωρίς να τους δώσει κανένα περιθώριο να αποδείξουν (ή να μην αποδείξουν) την αξία χρήσης τους… Ο Foucault στο διεξοδικό η γέννηση της κλινικής είναι πολύ κατατοπιστικός γι’ αυτήν την μετάβαση.

Το αληθινό ενδιαφέρον της επαναστατικής αστικής τάξης για την υγεία των πληθυσμών δεν πρέπει να αγνοηθεί: πράγματι τα κίνητρα αυτού του γνωσιακού πολέμου απ’ την μεριά της ήταν αυθεντικά. Για παράδειγμα δεν μπορούσε (και δεν θα έπρεπε!) να ανεχτεί πρακτικές «εξαγνισμού» σαν θεραπεία! Ούτε, απ’ την άλλη, το μοιρολατρικό «ήταν θέλημα θεού» για την αρρώστια και τον θάνατο! Είναι ωστόσο διαφορετικό ζήτημα το αν «μαζί με τα απόνερα έπρεπε να πεταχτεί και το μωρό»! Στο βαθμό που η μέριμνα της αστικής εξουσίας, στις αρχές του 19ου αιώνα, ήταν όντως η καλή υγεία και των πληβείων, το να ασχοληθούν οι διανοούμενοι και οι ειδικοί της με το να διακρίνουν το ποιές απ’ τις γνώσεις αυτών των «κατώτερων» ήταν πράγματι αποτελεσματικές και ποιές, αντίθετα, μεγάλωναν απλά την πελατεία του μεγαλοαδύναμου, θα έπρεπε να θεωρηθεί τότε και έκτοτε εύλογα αναγκαίο και σκόπιμο.

Δεν έγινε έτσι. Και, απ’ την στιγμή που η δυτική επιστημονική ιατρική εξαφάνισε κάθε άλλο αποτελεσματικό και χρήσιμο σώμα γνώσης υγείας / θεραπείας, άρχισε να κάνει τα δικά της εγκλήματα. Επιστημονικά αυτά. Ο Cesare Lombroso (1835 – 1909) και η δημοφιλής θεωρία του για τον «εγκληματικό χαρακτήρα» ήταν γνήσιο τέκνο αυτής της (ιατρικής…) επιστημοσύνης που ποτέ δεν έπαψε να υπηρετεί το ξεκαθάρισμα λογαριασμών της αστικής εξουσίας (κα της γνώσης / εξουσίας της) απέναντι στους πληβείους (και των δικών τους γνώσεων / αντιεξουσίας). Ο ευγονισμός ήταν επίσης γνήσιο προϊόν αυτής της αστικής επιστημοσύνης. Η ψυχιατρική των λωβοτομών και των ηλεκτροσόκ το ίδιο. Αυτά είναι μόνο λίγα παλιότερα παραδείγματα: παρότι η (και ιατρική) αστική, δυτική επιστήμη έδιωξε διάφορες αυθαίρετες (και επικίνδυνες) προ-αστικές θεραπευτικές δοξασίες, έφτιαξε την δική της λίστα καταστροφών, που συνεχίζεται ακόμα. Έτσι ώστε αν θέλει κάποιος να σταθεί με έντιμο τρόπο απέναντι στη δυτική επιστήμη (γενικά) και στη δυτική ιατρική επιστήμη (ειδικά), σε όλους τους κλάδους της, δεν θα πρέπει να κάτσει σε στάση προσοχής· ούτε, όμως, να πετάξει το μωρό μαζί με τα νερά… (Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ξέρει ότι αυτά τα νερά είναι πολλά…)

(φωτογραφία: Το Μάθημα ανατομίας του δρ. Τουλπ είναι μια απ’ τις θρυλικές ελαιογραφίες του Ρέμπραντ, του 1632. Στην εμπορική / πρωτοαστική (αν μας επιτρέπεται ο όρος) ολλανδία της εποχής, το βλέμμα του χειρούργου και η επισκόπηση των εσωτερικών οργάνων του ανθρώπινου σώματος ήταν ένα είδος ιδεο-πολιτικής “τομής”. Αλλά το νόημά της (και όχι την αναδυόμενη ιατρική αλήθεια του χειρουργικού βλέμματος· μάλλον την αξίωσή του να κατέχει την αλήθεια) μπορεί να την καταλάβει κανείς μόνο αν κάνει συγκρίσεις με άλλου είδους ιατρικές γνωσιοθεωρείες· όχι λιγότερο αποτελεσματικές, την ίδια εποχή…)

Η επέτειος;

Τρίτη 22 Δεκέμβρη. Δεν γιορτάζονται όλες οι επέτειοι, κι ούτε είναι όλες ευκαιρία για αναστοχασμούς, ακόμα και αυτοκριτική. Το γεγονός, πάντως, παραμένει: τέτοιες μέρες το 2019, λίγο πριν και λίγο μετά, σε μια κινεζική πόλη, κέντρο μιας κινεζικής επαρχίας (με άγνωστα κι αδιάφορα ονόματα ως τότε), εμφανιζόταν ο Αναμενόμενος: ένας ιός…

Πέρασε ένας χρόνος που προορίζεται να χωρίσει την καπιταλιστική ιστορία σε ένα «πριν» και ένα «μετά» – μια μεταφυσική ταξινόμηση του ιστορικού χρόνου, που βολεύει αλλά και παγιδεύει. Η Wuhan έγινε γνωστή παγκόσμια, αν και μόνο σαν όνομα. Ο Sars-CoV-2 (λαϊκά «covid» ή «κορονοϊός» ή «κορώνας» ή «φονιάς» ή «σφάκτης» ή …) έγινε θρύλος, δαίμονας θανάτου. Και η «καραντίνα» αναγορεύτηκε σε υγιεινομική πρακτική υψηλού κύρους (την προτείνουν οι «επιστήμονες»!), κάμποσους αιώνες μετά τον μεσαίωνα… Στο τέλος, φυσικά, ήρθε λαχανιασμένος ο 21ος αιώνας, με πολλές μορφές, κι ανάμεσά τους εκείνη της «λαϊκής αποδοχής» (;;) της γενετικής μηχανικής και των μεταλλάξεων στα ανθρώπινα κύτταρα και οργανισμούς…

Σ’ αυτήν την χρονιά η σκιά του κινέζικου κράτους / κεφάλαιου έπεσε βαριά πάνω στον δυτικό καπιταλισμό, είτε αυτό αναγνωρίζεται (σπάνια) είτε όχι. Κατ’ αρχήν ο «φονιάς» ήταν ένα show για τους δυτικούς: η αναγγελία της κατάρρευσης του αντίπαλου (του Πεκίνου). Στη συνέχεια η Wuhan (και το κινέζικο καθεστώς) έγινε η πηγή του Κακού. Τώρα, ένα χρόνο μετά, η Wuhan είναι σκάνδαλο: εκεί παρτάρουν… (Και το ακόμα πιο σκάνδαλο: παρτάρουν ΧΩΡΙΣ να εμβολιαστούν, ακόμα και με τα παραδοσιακής τεχνολογίας εμβόλια των κινεζικών φαρμακοβιομηχανιών!!! Καταλαβαίνετε; Στην καπιταλιστική δύση σχεδόν απαγορεύεται η ζωή χωρίς mRNA εμβόλια ή οποιοδήποτε άλλο κατασκεύασμα της γενετικής μηχανικής… Στην καπιταλιστική ανατολή δεν τα χρειάζονται! Είναι, λέτε, “ζήτημα υγείας”;)

Τι συνέβει; Οι δυτικοί caradinieri λένε ότι ξέρουν την απάντηση: το «απόλυτο lockdown»… Δύσκολα, πολύ δύσκολα θα ανέχονταν τα «παράπλευρα», όπως π.χ. τις face recognition κάμερες παντού, το social credit system, ή τον αυστηρό έλεγχο των αναρτήσεών τους στα antisocial media… Για λόγους άσχετους τόσο με τον ιό όσο και με το κινεζικό καθεστώς, τα δυτικά καθεστώτα (και οι έντρομοι υποτελείς τους) αντέγραψαν απ’ την κινέζικη περίπτωση μόνο αυτά που βόλευαν τόσο τους μεν όσο και τους δε… Αν και, η μαύρη αλήθεια είναι ότι εκείνα που βολεύουν τους μεν (τους «πάνω») είναι και θα είναι σε βάρος των δε (των «κάτω»)… Αλλά (όπως θα έλεγε και ο Λένιν…) η συνείδηση έρχεται αργά… Κι ίσως (λέει η περιθωριακή ασταμάτητη μηχανή) δεν έρχεται ποτέ…

Ήταν, πράγματι, το «απόλυτο lockdown» η ουσιαστική θεραπευτική συνεισφορά του κινέζικου κράτους / κεφάλαιου στην ανθρωπότητα, το «μέτρο της προστασίας της υγείας» απέναντι στο οποίο κάθε αμφισβήτηση είναι «ψέκα» είτε στο Πεκίνο, είτε στο Βερολίνο, είτε στο Παρίσι, είτε στην Αθήνα; Ή μήπως ήταν ένας πολιτικός, ιστορικός αντικατοπτρισμός στα μάτια των δυτικών παρακμιακών κοινωνιών, που αφού έχασαν την κριτική τους ικανότητα (ίσως το μόνο άξιο λόγου προτέρημα του δυτικού φιλελευθερισμού) αιωρούνται εδώ και καιρό (και σίγουρα π.c….) μέσα σε νέες μορφές ολοκληρωτισμού; Ήταν το «απόλυτο lockdown» σε μια περιοχή μερικών δεκάδων εκατομμυρίων μέσα στα εθνοκρατικά σύνορα 1,4 δισεκατομυρίων ανθρώπων (σαν να λέμε, αναλογικά, το «απόλυτο lockdown» στη Σαλονίκη μέσα στο ελλαδιστάν…) που εξαφάνισε ουσιαστικά τον τσαχπίνη απ’ την κινέζικη επικράτεια; Αν ναι, τότε γιατί το «απόλυτο lockdown» στην ισπανία την περασμένη άνοιξη δεν εξαφάνισε τον τσαχπίνη απ’ όλο τον δυτικό κόσμο (ευρώπη + βόρεια αμερική);

Οι ερωτήσεις μας είναι αιρετικές ακόμα κι αν δεν τις απαντήσουμε… Και δεν θα τις απαντήσουμε εδώ και τώρα, επειδή έχουμε κι άλλες… (Ως ένα βαθμό, έτσι ή αλλιώς, έχουμε δώσει επιμέρους απαντήσεις!)

Προμελέτη 3…

Σάββατο 21 Νοέμβρη. Το να παρακάμπτει, να προσπερνάει ή να αγνοεί κανείς τις προετοιμασίες και τις αιτιακές σχέσεις ανάμεσα σε προθέσεις εκδηλωμένες σε “ουδέτερο” χρόνο και γεγονότα που συμβαίνουν αργότερα (όπως, για παράδειγμα, η τρομοεκστρατεία του covid…) είναι σα να αγνοεί, να παρακάμπτει και να προσπερνάει τον ρόλο που έπαιξε η συνθήκη των Βερσαλιών στην άνοδο των ναζί στην εξουσία στη γερμανία· και στον Β παγκόσμιο πόλεμο. Φυσικά για την κατανάλωση των πληβείων καλό είναι να προμαγειρεύονται ευκολοχώνευτα κλισέ και τρύπιες βεβαιότητες: το κάθαρμα ο Χίτλερ “άρπαξε την ευκαιρία της εξουσίας”· και κάποια μπλοκ άθλιων αφεντικών «αρπάζουν την ευκαιρία του covid» – τελεία!

Αυτή η εκχυδαϊσμένη εννόηση της (καπιταλιστικής) πραγματικότητας θα μπορούσε να γίνει ακόμα και βαθυστόχαστο άρθρο σε κάποιο καθεστωτικό μήντιο… Θα πουλούσε. Αυτό είναι που θέλουμε; Ένα είδος «επαναστατικής» tittytainment;

Αντικειμενικά αρκετοί απαντούν «ναι». Όχι εμείς εδώ· κι αν υπάρχει τίμημα (υπάρχει!) θα το υποστούμε. Οι «πτωχοί των πνεύματι» μπορεί να είναι μακάριοι σε κάποια άλλη ζωή· σ’ αυτήν εδώ όμορφα κι ωραία την βγάζουν εκείνοι που φροντίζουν (και) για την διανοητική (άρα και την συνειδησιακή) φτώχια των άλλων.

Όλα όσα έχουμε πει ισχύουν!

Η ματαιότητα (;) της έγκαιρης κριτικής

Παρασκευή 20 Νοέμβρη. Μπορούσαν όλα αυτά να έχουν διαπιστωθεί πριν οδηγηθούν στο “σημείο βρασμού” τους, όπως αυτή τη χρονιά που τελειώνει και ίσως ακόμα χειρότερα εκείνη που έρχεται; Θα μπορούσαμε να είμαστε έτοιμοι; Θα έπρεπε.

Πριν τα ανακαλύψουν τίποτα τυμβωρύχοι (και τα πουλήσουν για δικά τους) να μερικά αχνάρια που θα έπρεπε να είχαν προσεχτεί έγκαιρα (αντί να καταναλωθούν, όπως συμβαίνει συνήθως…):

ΝΟΤΟΣ
σώμα και πολιτική…

Kάποιος είπε κάποτε πως όλες οι ιστορίες της ανθρωπότητας μπορούν να γραφτούν σαν μία ιστορία, με ένα και μοναδικό θέμα: το ανθρώπινο σώμα και την κοινωνική διαχείριση, μεταχείρισή του. Aσφαλώς αυτή η ιστορία δεν θα αφορούσε το σώμα σαν οργανικό σύνολο, όπως το αντιμετωπίζει η ανατομία, ή η φυσιολογία. Aλλά το σώμα σαν κοινωνικό γεγονός: τις απαγορεύσεις, τις τιμωρίες και τις διαμορφώσεις του· την ταξική του κατηγοριοποίηση· την μεταχείριση των φύλων και των ηλικιών του· την διαπραγμάτευση των επιθυμιών και των οριοθετήσεών τους, την αντιμετώπιση των πόνων και των φθορών του. Στο τέλος, αλλά όχι ασήμαντο, αυτή η ιστορία θα ήταν μια γενεαλογία όλων των μεγακατασκευών και των μικροδιευθετήσεων που σχετίζονται με τον φόβο του θανάτου του.

Ένα απ’ τα παράξενα που θα έδειχνε αυτή η ιστορία είναι πως αυτό που όλοι και όλες μας έχουμε μάθει πως είναι το πιο ατομικό στοιχείο της ατομικότητάς μας, το σώμα μας, είναι στην πραγματικότητα ελάχιστα σχηματισμένο απ’ τις “ελεύθερες” επιλογές μας. Tα κινήματα, οι κριτικές και οι αρνήσεις των ‘60s και ‘70s είχαν πολύ λόγο για το σώμα. Eννόησαν (και σαν κληρονόμοι τους μάθαμε) πως η σάρκα μας και τα πάθη της είναι η ελάχιστη αδιαπραγμάτευτη περιουσία μας.

Πόσο λάθος! H καπιταλιστική αναδιάρθρωση έχει πολύ περισσότερα ράμματα για τη γούνα μας απ’ ό,τι είχε ποτέ άλλοτε στο παρελθόν – και απ’ ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Mεγάλες αφηγήσεις και πρακτικές για το σώμα (απ’ την βιοτεχνολογία μέχρι τους cyborgs) και μικρές καθημερινές συνήθειες (απ’ την γενίκευση της καθιστικής στάσης μέχρι το κυνήγι των βιταμινών και το τζόκιν) αναμορφώνουν τα κορμιά, όλων και καθενός / καθεμιάς χωριστά. Aποδεικνύοντας που ο περιούσιος υλικός εαυτός μας ανήκει πολύ περισσότερο στην εποχή του παρά στις ψευδαισθήσεις μας.

(Sarajevo νο 12, Μάρτης 2007)

 

Yπάρχει ένα τρόπος για να δουλεύει απρόσκοπτα μια ανθρώπινη κρεατομηχανή: να φτιάχνει την αίσθηση πως τα θύματά της είναι μάζα. Kαι υπάρχει ένας τρόπος για να δουλεύει απρόσκοπτα ένας συστηματικός δολοφόνος: να μετράει πτώματα. H μέτρηση κάνει κάθε θάνατο γυμνή μονάδα· αφαιρεί τον πόνο, κάθε αίσθημα· κονταίνει το έγκλημα στα μέτρα της στατιστικής· κι εξιδανικεύει την φρίκη με τη μορφή ενός κοντέρ…

(Sarajevo νο 15, Σεπτέμβρης 2007)

 

…Oι «μεγάλες κλίμακες» της ιστορίας, της καπιταλιστικής ιστορίας, κινούνται. Oι μεγάλες κλίμακες του ταξικού ανταγωνισμού (που δεν μπορούν να υποκατασταθούν από καμία πρωτοπορεία, κι ούτε υποκαταστάθηκαν ποτέ) παραμένουν φανερά τουλάχιστον ακίνητες, μουδιασμένες, παραιτημένες, ξέπνοες, φοβισμένες. Ποιός διάλεξε να ζει σε μια τόσο ζόρικη συστροφή της ιστορίας; Kανείς…

…Kαι πουθενά δεν θα γραφτεί πώς προσπερνάνε τα μηδέν όσοι αντέχουν να κουβαλάνε στις καρδιές τους το μερδικό τους απ’ την θλίψη.

(Sarajevo νο 35, Δεκέμβρης 2009)

Ο covid και ο GDPR 2

Πέμπτη 5 Νοέμβρη. Αυτά προ covid!… Η μαστορεμένη τρομοκρατία και η αποδοχή (τόσο απ’ τις πολιτικές βιτρίνες όσο και απ’ τους υπηκόους) της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» είχαν στόχο, πέρα απ’ όλα τα υπόλοιπα και σοβαρά, τον βομβαρδισμό του GDPR μέχρι να γίνει σκόνη!! Dust in the wind… Τίνος ήταν τα βομβαρδιστικά; Το καταλαβαίνετε: των big tech και των big pharma, αμερικανικών αλλά και ευρωπαϊκών, που είχαν βρεθεί με μια θηλειά στο λαιμό τους εξαιτίας του GDPR και των θηριωδών προστίμων για την παραβίασή του. Και ποιός ήταν ο κύριος στόχος του βομβαρδισμού, η «καρδιά» που έπρεπε να σταματήσει; Εκείνα τα δεδομένα που ήταν τα πιο αυστηρά περιφρουρημένα απ’ τον «γενικό κανονισμό»: τα data υγείας…

Το τι έχει συμβεί με τα προσωπικά δεδομένα υγείας μέσα στην πυκνή καπνιά απ’ το carpet bombing της τρομοεκστρατείας είναι δύσκολο να το συνειδητοποιήσει όποιος / όποια αγνοεί τι σημαίνουν data και personal data για την υγεία των αφεντικών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Κάναμε μια αναφορά στο Σάββατο 31 Οκτώβρη (αναδιάρθρωση 5, 6, 7) σχετικά με την απαλλοτρίωση των ατομικών dna μέσω των «τεστ». Πάρα πολύ σοβαρό ζήτημα, αλλά ταυτόχρονα ένα μόνο μέρος της βίαιης απελευθέρωσης των προσωπικών δεδομένων υγείας (και όχι μόνο) απ’ τους αυστηρούς περιορισμούς του GDPR (που θεωρήθηκε πρότυπο για μια αντιστοιχη αμερικανική νομοθεσία, η οποία – φυσικά – ποτέ δεν φτιάχτηκε…) προς όφελος… Τίνος; Της “δημόσιας υγείας” νομίζουν οι “στρατιώτες του πολέμου”…

Είναι ξεκάθαρο ότι τα αφεντικά του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος είχαν στην ατζέντα τους πέρα απ’ τα υπόλοιπα και το να αποτελειώσουν τόσο τον GDPR όσο και οτιδήποτε παρόμοιο που θα περιόριζε στο μέλλον την δράση τους, την συσσώρευση και την κερδοφορία τους, χρησιμοποιώντας σαν φραγμό τα «ατομικά δικαίωματα»! Είναι ξεκάθαρο ότι αυτά τα αφεντικά αναζητούσαν τρόπο να δημιουργηθούν τέτοιες συνθήκες ώστε οι υπήκοοι μαζικά να τους παραδώσουν αλαλιασμένοι οι ίδιοι κάθε προσωπικό δεδομένο για την υγεία τους με αντάλλαγμα μια δήθεν «σωτηρία». Είναι ξεκάθαρο ότι η «ισοπέδωση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων» ήταν και παραμένει πίσω απ’ την ρητορική των τρομοκρατών. Είναι ξεκάθαρο, τελικά, ότι τα αφεντικά του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος άρπαξαν την ευκαιρία που έφτιαξαν μαζί με τους πάμπολλους λακέδες τους (την υπερδιόγκωση του δήθεν κινδύνου του covid) για να σμπαραλιάσουν τον GDPR – προλαβαίνοντας οποιαδήποτε αντιγραφή του στις ηπα και αλλού!

Κι έτσι σ’ αυτή τη συγκυρία όλα μοιάζουν «ιστορία»… Habeas corpus σήμαινε (στα λατινικά του μεσαίωνα) «(κατ)έχεις το σώμα σου». Η πρώτη γραπτή κωδικοποίησή του, σα νομοθεσία, έγινε στην αγγλία το 1679. Και σχετιζόταν με τις περιπτώσεις καταχρηστικής σύλληψης των υπηκόων και φυλάκισής τους (από τους άρχοντες ή/και τα όργανά τους). Η αναγνώριση της «κυριότητας πάνω στο σώμα σου» έγινε η βάση του περιορισμού των εξουσιών των αρχόντων. Η πρώτη «ατομική περιουσία» και το δικαίωμα της προστασίας της που αναγνωρίστηκε τότε, στον Μεσαίωνα, ήταν το ανθρώπινο σώμα…

Τρισήμισυ αιώνες μετά η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία γράφει στα «ψιλά γράμματά» της ότι το σώμα σου δεν σου ανήκει…

Και ελάχιστοι το συνειδητοποιούν…

Οδηγίες για το πως μπορεί ο βασιλιάς Macron να γίνει ο βασιλιάς Guy de Lusignan

Τρίτη 27 Οκτώβρη. Δεν ήταν δύσκολο να προβλέψει κανείς τις αντιδράσεις στη μεγαλοφυώς βλακώδη λούμπεν ιδέα του βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης να προβάλει τα (κακόγουστα πέρα απ’ τα υπόλοιπα) αντιμουσουλμανικά σκίτσα του charlie hebdo σε κυβερνητικά κτήρια της επικράτειάς του…

Για τον Erdogan ήταν λάδι στα γρανάζια του: … Οι μουσουλμάνοι στην ευρώπη υφίστανται μια εκστρατεία λυντσαρίσματος παρόμοια με εκείνη που υπέστησαν οι εβραίοι πριν τον β παγκόσμιο… Οι επιθέσεις εναντίον τους έχουν γίνει πολιτική ενός επικεφαλής κράτους… Ακούστε: είστε φασίστες, είστε ένα κρίκος απ’ την αλυσίδα του ναζισμού… Αυτά δήλωσε και ανέβηκε κι άλλο στην εκτίμηση εκατομμυρίων· σε σχέση, για παράδειγμα, με τον τοξικό του Ριάντ ή τον χασάπη του Καΐρου, που δεν έβγαλαν κιχ…

Ο Erdogan απευθύνεται ταυτόχρονα στους μουσουλμάνους της ευρώπης και στους μουσουλμάνους εκτός· κυρίως τους άραβες σουνίτες. Οπωσδήποτε η αναφορά του σε «κρίκο του ναζισμού» είναι άκυρη για τους δεύτερους. Ιστορικά, έχοντας υποστεί τα πάνδεινα απ’ την αγγλική και την γαλλική αποικιοκρατία, μεγάλο μέρος των αράβων είχαν θεωρήσει τους ναζί στον β παγκόσμιο συμμάχους και απελευθερωτές…

Αλλά το λάδι εξασφαλίστηκε για τους τούρκους ισλαμοδημοκράτες.

Εκείνο που απομένει στον βασιλιά Macron είναι να πάει την ερχόμενη Κυριακή σε εκκλησία: υπάρχει μια κεντρική χριστιανική θρησκευτική γιορτή / αργία στη γαλλία (η αργία ισχύει αν πέφτει σε εργάσιμη ημέρα), των «αγίων πάντων». Αν το κάνει (οι φήμες λένε ότι θα το κάνει) θα έχει «βαφτιστεί» οριστικά σαν σταυροφόρος. Και επειδή ένας γάλλος βασιλιάς σήμερα δεν μπορεί να είναι κάτι λιγότερο από ένας βασιλιάς τότε, θα έχει γίνει ο Guy de Lusignan: ο σύντομος (τελευταίος) σταυροφόρος / χριστιανός βασιλιάς της κατεχόμενης Ιερουσαλήμ.

Βασική λεπτομέρεια για δαύτον. Ήταν αλαζόνας και επιθετικός – μέχρι που τον τσάκισε κυριολεκτικά o An-Nasir Salah ad-Din Yusuf ibn Ayyub, γνωστός ως Salah ad-Din ή Saladin, στη μάχη του Χαττίν, το 1187, απελευθερώνοντας την Ιερουσαλήμ (και όχι μόνο).

Μπορεί να μην φαίνεται στον ορίζοντα ένας τέτοιος «εφιάλτης» για τύπους σαν τον βασιλιά Macron, ειδικά μετά την δολοφονία του Soleimani… Ή μπορεί να προετοιμάζεται…

(φωτογραφία: Ο de Lusignan (Marton Csokas) στην ταινία του Ridley Scott του 2005 Kingdom of Ηeaven).

Μια (θλιβερή) ιστορία 1

Δευτέρα 31 Αυγούστου. Το πάνω σχέδιο (ο barcode φυλακή), ένα απ’ τα πρώτα stencil σ’ αυτήν την πόλη, ήταν απ’ τα πιο αναγνωρίσιμα “σήματα” του κινήματος στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Σήμα του κινήματος, σήμα της κριτικής του στάσης απέναντι στην τεχνολογία. Την ίδια εποχή (και με την ίδια αφορμή, το ζήτημα των “ηλεκτρονικών ταυτοτήτων” που κυκλοφορούσε περισσότερο σαν φήμη / προοπτική παρά σαν κάτι άμεσο) οι χριστιανοί μιλούσαν για το “χάραγμα του σατανά” και τον “666”… Ήταν διακριτοί, ήταν καταγέλαστοι, και σε καμμία περίπτωση οι κινηματικοί δεν ανησυχούσαμε μην μας μπερδέψει κανείς με δαύτους….

Εκεί γύρω, στις αρχές της δεκαετίας, οι αναρχοαυτόνομοι της ιατρικής στην Αθήνα κυκλοφόρησαν ένα περιοδικό με τίτλο να μην αφήσουμε το λευκό να εξορίσει τα άλλα χρώματα. Περιοδικό κριτικής στην ιατρική και στην ιατρικοποίηση· με πιο έντονο προσανατολισμό την εναντίωση στην ψυχιατρική και την ψυχιατρικοποίηση…

Δεν έπιασε νοσταλγία την ασταμάτητη μηχανή. Θυμάται. Απλά θυμάται. Θυμάται πως υπήρξε ένας καιρός σ’ αυτήν εδώ την γαμοχώρα που οι «περιθωριακοί» είχαν αρκετή ευρύτητα ορίζοντα και αρκετή επίγνωση της σύνθετης πραγματικότητας (σύνθετης για τα τότε δεδομένα…) ώστε να ασχολούνται με την κριτική στην τεχνολογία και στην επιστήμη· συμπεριλαμβανόμενης της «μυθικής» ιατρικής… Υπήρξε μια εποχή που η «περιθωριακότητα» ήταν συνυφασμένη με την συνειδητή ιεροσυλία απέναντι σε διάφορες «σταθερές» του συστήματος… Υπήρξε μια εποχή όπου το να λες «όχι» δεν ήταν ατάκα και αυτο-κατανάλωση· σήμαινε ότι έπρεπε να έχεις ψάξει και να ξέρεις τους λόγους του «όχι» σου, ώστε να απαντάς (ή και να κατατροπώνεις) τους ακόλουθους των «ναι»…

Αυτή η εποχή κράτησε χοντρικά ως το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’80. Ύστερα άρχισε να «σβήνει», αλλού αργά αργά κι αλλού γρήγορα (για λόγους που ξεπερνούν τον χώρο της ασταμάτητης μηχανής για να εξηγηθούν). Το βέβαιο είναι ότι μια δεκαετία μετά, στα μέσα των ‘90s, θα έψαχνε κανείς με το φανάρι άνθρωπο του «πεζοδρομίου» που να θεωρεί πως τέτοια ζητήματα (η τεκμηριωμένη κριτική στην τεχνολογία, στις επιστήμες, κλπ) ανήκουν υποχρεωτικά (και όχι «άμα γουστάρεις»…) στα «βασικά» του ανταγωνισμού· και δύσκολα θα τον εύρισκε. Τα πανεπιστήμια είχαν ανοίξει τις πόρτες τους για οτιδήποτε και οποιονδήποτε· συνεπώς ήταν όχι το κίνημα και οι ανάγκες του ανταγωνισμού αλλά τα μεταπτυχιακά που έγιναν η «αιτία» να ασχολείται κανείς με τέτοια πράγματα. «Μεταπτυχιακά» … δηλαδή μια καλύτερη θέση στην αγορά εργασίας…

Η ασταμάτητη μηχανή θυμάται. Θυμάται, για παράδειγμα, πως όταν στις 11 Ιούνη του 2003 μια υπο-ομάδα των «μητροπολιτικών συμβουλίων» παρουσίασε σε δημόσια εκδήλωση το θέμα σώματα την εποχή της βιοπληροφορικής: πληροφοριοποίηση της κοινωνίας, βιοτεχνολογία της ανθρώπινης αναπαραγωγής έμοιαζε με ufo. To ίδιο ίσχυσε όταν, στο τέλος της ίδιας χρονιάς, του 2003, έγινε παρουσίαση / εισήγηση ενός άλλου θέματος: video games, η ηλεκτρονική τάξη των κοινωνικών σχέσεων. («Κοίτα να δεις με τι μαλακίες ασχολούνται» έλεγε εν χορώ ο «χώρος» – και μούτζωνε τους “ελιτιστές”…)

Η συνέχεια της τεκμηριωμένης, ανταγωνιστικής κριτικής σ’ ένα μεγάλο φάσμα θεμάτων / περιεχομένων είχε χαθεί· και η κατάντια των τελευταίων μηνών απλά επιβεβαιώνει αυτό που ήταν γνωστό (στην ασταμάτητη μηχανή) εδώ και χρόνια… Αυτό που πολέμησε και πολεμάει ίσως περισσότερο απ’ όλα…

Μια (θλιβερή) ιστορία 2

Δευτέρα 31 Αυγούστου. Τα χρόνια και οι δεκαετίες πέρασαν… Οι χριστιανοί, με αφορμή τον covid-19, λένε περίπου τα ίδια μ’ αυτά που έλεγαν στις αρχές των ‘80s. Απ’ την άλλη μεριά ο διανοητικός κομφορμισμός έγινε σε τέτοιο βαθμό «δικαίωμα» σ’ όλον αυτόν τον γαλαξία απ’ την λεγόμενη «αριστερά» (του κράτους και του κεφάλαιου) και πέρα, ώστε το μόνο που θα μπορούσε να συμβεί ήταν να γεννηθούν τέρατα.

Κι έτσι ακριβώς έγινε! Όχι τώρα. Έγινε πρώτα με το περίφημο φαινόμενο της «αντιπαγκοσμιοποίησης», του οποίου τα μέλη διεκδίκησαν την ριζοσπαστικότητα «κινήματος» ενώ ήταν η πρώτη postmodern μεγάλης κλίμακας αναπαράσταση / ενσωμάτωση συγκεκριμένων κρατικών και καπιταλιστικών προσανατολισμών (το ψόφιο κουνάβι κάνει πράξη εκείνη την “λογική”!!! ). Έγινε στη συνέχεια όταν η κρίση / αναδιάρθρωση οξύνθηκε, με την “χρηματοπιστωτική” (και όχι μόνο) κατάρρευση. Τότε οι “ειδικοί” που έπρεπε να “πιστεύει” κάθε γνήσιος επαναστάτης δεν ήταν οι λοιμωξιολόγοι αλλά οι οικονομολόγοι· είναι γνωστό τι χαρά έκαναν οι τελευταίοι! Ακόμα και τα στοιχειώδη για την “λειτουργία” (και τις αναπόφευκτες κρίσεις) του καπιταλισμού είχαν ξεχαστεί οριστικά· αντί γι’ αυτά, η “έξοδος απ’ την ε.ε.” και “το εθνικό νόμισμα” προτάθηκαν και υιοθετήθηκαν σαν το ιδανικό φάρμακο… (Τέλεια θεραπεία… Θυμάται κανείς τι γέννησε η μικροαστική φάρσα των “αγανακτισμένων”; Έχει κανείς ευθύνη για τέτοια γεννητούρια; Μπααααα…. )

Όταν οι αποδείξεις της πολιτικής αφασίας στον πρώτο κόσμο διαδέχονται η μία την άλλη, γιατί τα αφεντικά να μην οξύνουν τις επιθέσεις τους; Αν το δει κανείς απ’ την μεριά τους δεν υπάρχει κανένας μα κανένας κίνδυνος! Αντίθετα υπάρχουν συμφέροντα, υπάρχουν αιτίες σοβαρές, δικές τους. Το ότι η επίθεση με και μέσω του covid-19 είναι, πια, κυριολεκτικά «εξ επαφής» δίνει καινούργια ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αν μπορούμε να το πούμε μεταφορικά αυτά τα εκατομμύρια Εγω – Εαυτός – Κεφάλαιο βρέθηκαν στα σκοινιά κι απο κεί στο καναβάτσο.

Σε καμμία περίπτωση δεν τελειώνει εδώ η ιστορία! Ωστόσο το να εξηγήσει κάποιος την ιστορική, πολιτική και οικονομική αλληλουχία της διεθνούς κρίσης / αναδιάρθρωσης που έχει φτάσει στο σημείο απαλλοτρίωσης των σωμάτων εγκαινιάζοντας την εποχή του «μετα-ανθρωπισμού» σε πνεύματα που κοιμούνται εδώ και δεκαετίες (και που, τώρα, δεν είναι σίγουρα αν έχουν ξυπνήσει κανονικά ή αν βρίσκονται στη δίνη κάποιου περαστικού εφιάλτη) είναι εξαιρετικά δύσκολο. (Κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι και μάταιο…) Σου λέει ο άλλος (που θεωρεί εαυτόν ενημερωμένο): μα δεν βλέπεις τι γίνεται στην ινδία; Είναι η ίδια κοινωνική φιγούρα που πριν «έβλεπε» (δηλαδή νόμιζε ότι βλέπει…) τι γίνεται στο Bergamo, μετά τι γίνεται στη Ν. Υόρκη, μετά τι γίνεται στο περού… αλλά δεν μπορεί να δει τι γίνεται δίπλα του!

Απ’ τον μεσοπόλεμο και την μαζικοποίηση του σινεμά και ύστερα οι εντυπώσεις κατασκευάζονταν έτσι ώστε να προκαλούν συγκεκριμένες συγκινησιακές αντιδράσεις. Εξαρτημένα αντανακλαστικά λέγονται· κι αυτά τα είχε υπόψη του άλλες εποχές το κίνημα… Το ότι έναν αιώνα μετά την εφεύρεση του μοντάζ οι εικόνες είναι ακόμα πιο «πετυχημένες» στο κεφαλοκλείδωμα το ξέρουμε· πώς, όμως, να το παραδεχτούν και οι αιχμάλωτοί τους, αναγνωρίζοντας το πως και γιατί πέφτουν θύματα; Πώς ο καθένας μπορεί να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί (και ατομικά) γι’ αυτήν την εγκληματική, την θηριώδη, διανοητική, ηθική και πολιτική οπισθοδρόμηση όταν είναι σίγουρος ότι έχει καταλάβει (δηλαδή: πιστεύει!), ε;

Τελικά αυτή η εξαφάνιση της κριτικής επί τουλάχιστον 3 δεκαετίες είναι το ισχυρότερο χαρτί των αφεντικών… Δεν μπορούμε, φυσικά, να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω. Μπορούμε όμως, λιγότεροι ή περισσότεροι, το άλλο. Το forward!

Στην τελική δεν είμαστε οι σωτήρες του κόσμου!

Τα επίσημα ψέμματα είναι η αλήθεια!

Κυριακή 23 Αυγούστου. Είναι ή δεν είναι παραπληροφόρηση, διαστρέβλωση, «fake news», τρομολαγνεία, πείτε το όπως θέλετε, το να συνδέεται ο covid-19 με την πανδημία της «ισπανικής γρίπης» (που μόνο ισπανική δεν ήταν…) το 1918; Είναι ή δεν είναι παραπληροφόρηση, διαστρέβλωση, “fake news”, τρομολαγνεία, πείτε το όπως θέλετε, το να αναγγέλεται «δεύτερο κύμα covid-19 όπως ΕΚΕΙΝΟ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ ΤΟΥ 1918 ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΠΙΟ ΦΟΝΙΚΟ ΑΠ’ ΤΟ ΠΡΩΤΟ», ε;

Δεν χρειάζεται να βυθιστεί κανείς σε ειδικές μελέτες για να απαντήσει ναι, είναι και παραείναι! Αρκεί το αντίστοιχο λήμμα στην (αγγλική) wikipedia:

… Οι περισσότερες επιδημίες γρίπης σκοτώνουν δυσανάλογα πολύ νέους και πολύ γέρους, με μεγαλύτερο ποσοστό επιβίωσης για τις ηλικίες που βρίσκονται ανάμεσα. Αλλά η Ισπανική γρίπη κατέληξε σε ένα υψηλότερο του αναμενόμενου ποσοστό θνησιμότητας για νεαρούς ενήλικους. Οι επιστήμονες προτείνουν διάφορες πιθανές εξηγήσεις για το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας της πανδημίας γρίπης του 1918. Μερικές αναλύσεις έχουν δείξει ότι ο ιός ήταν ιδιαίτερα φονικός επειδή προκάλεσε μια καταιγίδα κυτοκινών, που σχετίζεται απ’ την ισχυρότερη ανοσοποιητική αντίδραση του οργανισμού των νεαρών ενηλίκων. Αντίθετα, μια ανάλυση του 2007 απ’ τις ιατρικές επιθεωρήσεις της εποχής της πανδημίας βρήκε ότι η ιική μόλυνση δεν ήταν πιο επιθετική από προηγούμενους ιούς γρίπης. Αντίθετα ο υποσιτισμός, τα κατάμεστα στρατιωτικά νοσοκομεία και στρατόπεδα, και η κακή υγιεινή, όλα αυτά που είχαν πολλαπλασιαστεί απ’ τον πρόσφατο πόλεμο, προκάλεσαν βακτηριακή υπερμόλυνση. Αυτή η υπερμόλυνση σκότωσε τα περισσότερα απ’ τα θύματα…

Ποιός και γιατί συγκρίνει τον υποσιτισμό, την άθλια υγιεινή, την άθλια ψυχολογία, την συναισθηματική πίεση των χαρακωμάτων και των στρατοπέδων του Α παγκόσμιου, τις νοσηλευτικές δυνατότητες σε τέτοιες συνθήκες με το σήμερα; Ποιός και γιατί συγκρίνει μια πανδημία γρίπης ιδιαίτερα φονική, που είναι μοναδική στην ιστορία των τελευταίων 200 χρόνων (επειδή κτύπησε τους φαντάρους ενός πολέμου όπου οι στρατιώτες ήταν έτσι κι αλλιώς κρέας για τα κανόνια – και το ήξεραν!) με τον covid-19;

Μόνο εντεταλμένοι, επαγγελματίες, τσατσορούφιανοι, καλοπληρωμένοι ψεύτες μπορούν να το κάνουν!! Είτε με λευκές ρόμπες είτε χωρίς!!! Αλλά, βέβαια, αυτοί είναι οι «κύριοι». Οι λακέδες του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος. Και αυτό είναι που θέλει να ορίζει τι είναι «αλήθεια» και τι όχι!!

(Για την ιστορία – εν μέρει το έχουμε ξαναγράψει. Την εποχή που ξέσπασε εκείνη η γρίπη τα μικροσκόπια δεν μπορούσαν να διακρίνουν έναν ιό του μεγέθους της γρίπης. Γι’ αυτό και υπήρχε σύγχιση μεταξύ των τότε γιατρών για το τι ήταν η αρρώστια. Ειδικά επειδή υπήρχαν σε πολλές περιπτώσεις ασυνήθιστα συμπτώματα (εσωτερικές αιμοραγίες, πτώση των δοντιών, απίστευτα εξανθήματα, κλπ) που έδειχναν προς τύφο, χολέρα, δάγκειο πυρετό, αρρώστιες βακτηριογενείς δηλαδή, που δεν έχουν σχέση με την γρίπη.

Μεταγενέστερες έρευνες, σε πτώματα που είχαν καταψυχθεί για ερευνητικούς λόγους, ανακάλυψαν ότι οι βασικές πνευμονικές επιπλοκές που οδηγούσαν σε θάνατο οφείλονταν σε βακτηρίδια και όχι στον ιό της γρίπης. Τα βακτηρίδια ήταν πολύ εύκολο να μεταδοθούν λόγω των άθλιων συνθηκών υγιεινής· και τα μικροσκόπια του 1918 μπορούσαν να τα διακρίνουν. Χρησιμοποιήθηκαν αντιβακτηριδιακές θεραπείες, που έσωσαν αρκετές ζωές, αν και δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν προκαταβολική ανοσία.

Η επιβαρυντική δράση ενός ιού γρίπης σε πνευμόνια που έχουν μολυνθεί ή θα μολυνθούν παράλληλα από βακτηρίδια είναι γνωστή. Ωστόσο από ιατρική άποψη είναι διαφορετικό να πεθαίνει κανείς ΜΕ τον ιό της γρίπης απ’ το να πεθαίνει ΑΠΟ τον ιό της γρίπης. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη το τι γινόταν στα πεδία των μαχών τότε, για παράδειγμα το γεγονός ότι οι καθημερινές επιθέσεις γίνονταν πατώντας πάνω σε πτώματα της προηγούμενης ημέρας, δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι συνυπήρξαν και τύφος και χολέρα…

Ωστόσο, για λόγους ευκολίας, φτιάχτηκε μια «κοινή δεξαμενή» για όλους τους νεκρούς εκείνης της πανδημίας…)

Η ένταση των αγαλμάτων

Τετάρτη 29 Ιούλη. Ένα ζευγάρι αγαλμάτων που τοποθετήθηκαν σ’ έναν ιδιωτικό νοτιοκορεάτικο κήπο σε μια ορεινή περιοχή μπορεί να έχει «σοβαρές συνέπειες στις ιαπωνο-κορεατικές σχέσεις» – διεμήνυσε χτες ο Yoshihide Suga, γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου στο Τόκιο. «Κάτι τέτοιο είναι ασυγχώρητο για τους διεθνείς καλούς τρόπους»… Τι ερέθισε την ακροδεξιά ιαπωνική κυβέρνηση;

Το ένα άγαλμα δείχνει μια νεαρή νοτιοκορεάτισσα, με παραδοσιακό ντύσιμο, καθιστή. Είναι μνήμη των “comfort women”, των νοτιοκορεατισσών που αιχμαλωτίστηκαν απ’ τον ιαπωνικό στρατό κατοχής της χερσονήσου και κλείστηκαν σε στρατόπεδα joy division, για την «απόλαυση» των στρατιωτών. Απέναντί της ένας άντρας με δυτικό ντύσιμο, γονατιστός, σε στάση συγγνώμης.

Είναι κάποιος αυτός ο γονατιστός; Σίγουρα είναι ιάπωνας – είναι όμως κάποιος συγκεκριμένος; Οι φήμες θέλουν να είναι ο νυν πρωθ. Shinzo Abe. Για να το διαπιστώσει όμως ο οποιοσδήποτε πρέπει να ξαπλώσει, για να έρθει φάτσα με φάτσα. Ο Kim Changryeol, ιδιοκτήτης του κήπου και των αγαλμάτων κουρντίζει το Τόκιο. «Μπορεί να είναι ο Abe, μπορεί και να μην είναι… Ο άντρας αντιπροσωπεύει οποιονδήποτε έχει την ευθύνη να απολογηθεί σοβαρά στα θύματα της σεξουαλικής σκλαβιάς, τώρα ή στο μέλλον. Θα μπορούσε να είναι ακόμα και ο πατέρας της κοπέλας… Γι’ αυτό έχω ονομάσει αυτό το σύμπλεγμα «Αιώνια Εξιλέωση».

Δύσκολη η πολυσημία της τέχνης! Το ζήτημα της συγγνώμης και της αποζημίωσης των γυναικών που έγιναν σκλάβες του ιαπωνικού στρατού εκνευρίζει το Τόκιο, που περνάει εδώ και χρόνια την μιλιταριστική αναγέννησή του – ο Abe και το κόμμα του είναι βασικοί παράγοντες. Το να θεωρεί πως μπορεί να είναι η δική του φάτσα στο άγαλμα είναι ωστόσο και μια έμμεση παραδοχή προσωπικής ενοχής – στο βαθμό που αρνείται εδώ και χρόνια οποιαδήποτε κουβέντα για τις αποζημιώσεις…

Αλλά, το έχουμε ξαναπεί, η αντιπαράθεση Τόκιο και Σεούλ έχει πολύ πιο σύγχρονες αιτίες. Η ανάπτυξη του νοτιοκορεάτικου καπιταλισμού τις λίγες τελευταίες δεκαετίες γίνεται ακριβώς στους τομείς που ο ιαπωνικός θεωρούσε ότι έχει ακλόνητα πλεονεκτήματα.

Πράγμα που σημαίνει ότι ο Abe θα θύμωνε αν φτιαχτόταν στη νότια κορέα άγαλμα που να τον δείχνει γονατιστό ακόμα κι αν ήταν μπροστά στη θάλασσα…