Tag: ιστορία

Το φάντασμα της “τεχνολογικής ανωτερότητας”

Τετάρτη 4 Σεπτέμβρη. Στα τέλη του Β παγκόσμιου πολέμου τα αμερικανικά χαλυβδουργεία (βασικός τομέας της καπιταλιστικής παραγωγής βιομηχανικών πρώτων υλών) είχαν τα πάντα για να κυριαρχήσουν παγκόσμια. Παρήγαγαν τα ¾ της παγκόσμιας ζήτησης, επωφελούμενα απ’ το ότι τα «καμίνια» των ανταγωνιστών τους (γερμανία, ιαπωνία) ήταν ερείπια. Για το προβλέψιμο μέλλον, δηλαδή για τις δεκαετίες του δεύτερου μισού 20ου αιώνα, η παγκόσμια παραγωγή χάλυβα θα εξαρτιόταν απ’ τις αμερικανικές «3 μεγάλες»: την Bethlehem, την U.S. Steel και την Republic. Δεν έγινε έτσι.

Το 1948, σ’ ένα μικρό χαλυβδουργείο στο αυστριακό Linz, οι μηχανικοί δοκίμασαν μια καινούργια μέθοδο παραγωγής. Ήταν τόσο πετυχημένη, που η εταιρεία εκείνη μετά από 4 χρόνια, το 1952, είχε εξελιχθεί σε πλήρως αναπτυγμένη εμπορική βιομηχανία παραγωγής χάλυβα. Η νέα μέθοδος είχε τα πάντα με το μέρος της: η κατασκευή των εγκαταστάσεων και των φούρνων της νέας μεθόδου ήταν 40% με 50% φτηνότερη απ’ την παλιά· τα λειτουργικά κόστη ήταν 25% μικρότερα· και η παραγωγικότητα τετραπλάσια. Το όνειρο της κερδοφορίας!

Το Linz έγινε κάτι σαν «Μέκκα» για την χαλυβουργία του καπιταλιστικού κόσμου. Η μέθοδος της εμφύσησης οξυγόνου υιοθετήθηκε παντού. Εκτός απ’ τις ηπα. Οι «3 μεγάλες», καθισμένες πάνω στην δόξα τους, απέρριψαν τη νέα μέθοδο εφευρίσκοντας πλαστά επιχειρήματα. Ακόμα κι όταν το 1957 το κογκρέσσο ενδιαφέρθηκε για το θέμα, οι εκπρόσωποι των «3 μεγάλων» καμάρωσαν ότι έχουν τρομακτική παραγωγικότητα, και σε μια ποιότητα που κανείς δεν μπορεί να φτάσει.

Έκαναν τραγικά λάθος. Όταν στη δεκαετία του ’60 η U.S. Steel αποφάσισε τελικά να υιοθετήσει την εμφύσηση οξυγόνου, το παιχνίδι είχε χαθεί: όλος ο καπιταλιστικός βορράς είχε χειραφετηθεί σε μεγάλο βαθμό απ’ την αμερικανική παραγωγή… Εκείνο που θα επεδίωκαν τα επόμενα χρόνια οι «3 μεγάλες» για να συγκρατήσουν, πια, την δική τους αγορά, ήταν δασμούς στις εισαγωγές…

Αυτή η μικρή (αν και καθόλου μοναδική στο νόημά της) ιστορία υπενθυμίζει, απλά, ότι είναι ένα πράγμα ο καπιταλισμός σαν σύστημα εκμετάλλευσης της εργασίας και ανάπτυξης / αξιοποίησης της τεχνολογίας, και εντελώς διαφορετικό πράγμα τα κάθε φορά συγκεκριμένα αφεντικά, η «εθνικότητά» τους, οι τακτικές τους, οι ιδέες του, οι ιδεοληψίες τους, κλπ…

Όλα τα εύφλεκτα καίγονται…

Πέμπτη 22 Αυγούστου. Πίσω, τώρα, στην επικήρυξη του Adrian Darya. Είναι ένα κουίζ που αυτή την στιγμή ούτε η ασταμάτητη μηχανή μπορεί να απαντήσει με 100% σιγουριά. Πάει κάπως έτσι: οι πιστοί σύμμαχοι είναι πιστοί σύμμαχοι και ξέρουν από μόνοι τους τι να κάνουν, ειδικά όταν τα δεδομένα είναι απλά. Όμως ο Pompeo μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει βγάζει φωτιές. Οπότε όταν ο Πομπηίας φωνάζει απ’ την Ουάσιγκτον και δίνει κάτι σαν “εντολές” στην Αθήνα θυμίζοντάς της ότι το ιρανικό τάνκερ είναι wanted, το κάνει αυτό:

Α) Για να διαφημίσει διεθνώς έναν σκύλο που έχει στην περιοχή (το ελλαδιστάν)…

Ή

Β) Το κάνει επειδή δεν είναι εντελώς σίγουρος ότι ελέγχει το νέο γκουβέρνο, ανησυχεί μήπως δεν είναι 110% αφοσιωμένο στους αμερικανικούς σχεδιασμούς όπως το προηγούμενο φαιορόζ, και δεν είναι σίγουρος μήπως του κάνει τίποτα «νερά», όχι βέβαια για το τάνκερ αλλά αλλού; Ας το θυμίσουμε: μετά την απελευθέρωσή του το Adrian Darya μπορούσε να κάτσει σ’ ένα ευρωπαϊκό λιμάνι (το γιβραλτάρ) όσο έκρινε ο καπετάνιός του… Γιατί όχι σε οποιοδήποτε άλλο επίσης ευρωπαϊκό;

Το κουίζ αυτό μοιάζει να μην λαμβάνει υπόψη του τα προηγούμενα σχόλια, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Ειδικά αν η «εφοπλιστική γραμμή» είναι προοπτικά επικίνδυνη για την χερσαία επικράτεια ή για τα συμφέροντα άλλων τομέων του ντόπιου κεφάλιου… Κι αν ο ρημαδοΚούλης (αν όχι το κόμμα του συνολικά…) θα ήθελε να εκφράσει μια ιμπεριαλιστική γραμμή πιο «ισορροπημένη»… (Για την περίπτωση που το χάσμα ανάμεσα σε Βερολίνο ‘n’ friends και Ουάσιγκτον συνεχίσει να μεγαλώνει…)

Σας προτείνουμε λοιπόν να μην βιαστείτε να απαντήσετε. Σε μερικούς μήνες θα καταλαβαίνουμε περισσότερα…

Και να σας θυμίσουμε ότι οι «εθνικοί διχασμοί» στο ελλαδιστάν, που δεν είναι και λίγοι, πάντα είχαν στο κέντρο τους βασικά ζητήματα «εξωτερικής / ιμπεριαλιστικής πολιτικής»….

(φωτογραφία: Στις 12 Δεκέμβρη 1916, με επικεφαλής τους αρχιτράγους, πλήθος αθηναίοι βασιλόφρονες διαδηλωτές κατέληξαν στο Πεδίο του Άρεως, που υπήρχαν ήδη σωροί από πέτρες, για να αναθεματίσουν τον «σατανά» της πολιτικής ζωής του ελλαδιστάν. Τον Βενιζέλο… Οι πέτρες έπεσαν εκεί που είναι τώρα το άγαλμα της Αθηνάς, και ένας ένας οι διαδηλωτές έριχναν την πέτρα τους και επαναλάμβαναν: Κατά Ελευθερίου Βενιζέλου φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την βασιλείαν και την πατρίδα, ανάθεμα έστω. Θα πρέπει να ήταν πολύ ωραία φάση…

Έτσι το Πεδίο δικαιωματικά το κοσμεί το άγαλμα του βασιλιά Κων/νου…)

Μια νύχτα στον κήπο

Κυριακή 18 Αυγούστου. Στις 20 Φλεβάρη του 1939 περίπου 20.000 αμερικάνοι ναζί συγκεντρώθηκαν στον Madison Square Garden για να διαδηλώσουν τον λευκό, χριστιανικό ρατσισμό τους, και το κράμα αντι-σημιτισμού / αντι-κομμουνισμού που ήταν τότε maistream μεταξύ των πρωτοκοσμικών λευκών όχι μόνο στις ηπα αλλά και στην αγγλία (Τσώρτσιλ), στη γαλλία και αλλού.

Ο τύπος που ορμάει στη σκηνή για να διαμαρτυρηθεί εναντίον των ναζί ήταν ο 26χρονος εβραίος εργάτης Isadore Greenbaum. Βρέθηκε τυχαία εκεί κοντά, και όπως είπε την επόμενη μέρα στο δικαστήριο “όταν άκουσα αυτά που έλεγαν ‘τρελλάθηκα’”.

Έχει το ενδιαφέρον της η σχετική ανακοίνωση της “αμερικανο-εβραϊκής επιτροπής”, όπως δημοσιεύτηκε τις επόμενες ημέρες στους New York Times. Αν και δήλωσε ότι η συγκέντρωση ήταν «εντελώς αντι-αμερικανική και αντι-δημοκρατική… επειδή πιστεύουμε ότι τα βασικά δικαίωματα της ελευθερίας λόγου και της ελεύθερης συνάθροισης δεν πρέπει ποτέ να προσβάλλονται στις ηπα, είμαστε αντίθετοι σε κάθε ενέργεια που θα εμποδίζει την ‘γερμανοαμερικανική ένωση’ να εκφράσει τις απόψεις της». Η «γερμανοαμερικανική ένωση» ήταν η ναζιστική οργάνωση που έκανε την συγκέντρωση… Η “κάθε ενέργεια” ήταν ο Greenbaum…

Ήταν «περιθωριακό φαινόμενο» ο ναζισμός στις ηπα πριν μπουν στον Β παγκόσμιο πόλεμο; Όχι και τόσο. Η εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή ενός καναδο-αμερικάνου φασιστοπαπά, ονόματι Charles Coughlin, είχε ένα ακροατήριο γύρω στα 30 εκατομύρια αμερικάνους – κάτι ελάχιστα λιγότερο απ’ το 1/4 του τότε πληθυσμού: οι έπαινοι στον Μουσολίνι και στον Χίτλερ ήταν βασικοί στο ραδιο-μενού… O ιδιοκτήτης της ομώνυμης αυτοκινητοβιομηχανίας Henry Ford ήταν ανοικτά φιλοναζί. Μια persona της εποχής, ένας καραβανοπιλότος ονόματι Charles Lindbergh, το ίδιο. Ενώ υπήρχε και μια οργάνωση ονόματι «America First Committee» (οι αμερικανικές πρωτιές δεν κρύβουν τι εννοούν…) που εμφανιζόταν μεν σαν «αντιπολεμική» αλλά ήταν φιλοναζί, αντισημιτική και αντικομμουνιστική.

Τέλος ο ιδιοκτήτης του μεγαλύτερου εκδοτικού συγκροτήματος στις ηπα τότε (κατά καιρούς και βουλευτής) William Randolph Hearst είχε δηλώσει: …Όταν ακούτε να αποκαλούν κάποιον εξέχοντα αμερικάνο φασίστα, να ξέρετε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι ένας νομοταγής πολίτης που υπερασπίζεται τον αμερικανισμό…

Όταν οι ηπα μπήκαν στον δεύτερο παγκόσμιο, απ’ τον γηγενή φασισμό των λευκών αφαιρέθηκαν τα αγκάθια του φιλοναζισμού / φιλογερμανισμού και του αντι-σημιτισμού. Έμεινε ο αντι-κομμουνισμός, η πρώτη ύλη του μακαρθισμού. Και η ιστορία συνεχίστηκε, εντελώς «δημοκρατικά»…

Το 7λεπτο ντοκυμαντέρ «A night in the garden» είναι φτιαγμένο από αρχειακό υλικό της εποχής.

Μια εποχή στο χάσιμο

Κυριακή 18 Αυγούστου. Ευτυχώς υπάρχει, έχει υπάρξει, μερικές φορές χάνεται και μερικές φορές ξαναεμφανίζεται, και μια «άλλη αμερική». Των αυτοχθόνων, των μαύρων δούλων που ποτέ δεν σκλαβώνονται, των λευκών που δραπετεύουν, των μεταναστών που δεν γίνονται “αμερικανάκια”.

Όταν το “america first” θα μας έχει απαλλάξει οριστικά απ’ την βαρβατίλα και την φονικότητά του, θα υπάρχουν πάντα εκεί οι αυτόχθονες, οι μιγάδες, η μαύρη soul στις καινούργιες εμπνεύσεις της, κάθε λογής “ξένοι”, και οι δραπέτες. Μπορεί όλοι αυτοί να έχουν μάτια λέιζερ, μπορεί να ταξιδεύουν με πειραγμένα flyboards· αλλά θα είναι κάπου εκεί.

Σε κάποια αληθινή route.

Εθνική προδοσία

Τρίτη 13 Αυγούστου. Ακολουθώντας μια παράδοση (ίσως αποκλειστικά αμερικανική) που δημιούργησαν οι σπρίντερ Tommie Smith και John Carlos στους ολυμπιακούς του 1968 (στο Μεξικό, πάνω φωτογραφία), δύο αθλητές του ψοφιοκουναβιστάν «πρόδωσαν» τον εθνικό «τους» ύμνο προχτές χρησιμοποιώντας το βάθρο σαν έδρανο διαμαρτυρίας.

Η μαύρη σφυροβόλος Gwen Berry σήκωσε την γροθιά της κατά την απονομή των μεταλλίων (στους παναμερικανικούς αγώνες στη Λίμα, μεσαία φωτογραφία) την ώρα που παιζόταν ο ύμνος των ηπα. Στους ίδιους αγώνες ο ένας απ’ τους τρεις «χρυσούς» σε κάποιο αγώνισμα ξιφασκίας λευκός Race Imboden δεν έκατσε προσοχή αλλά γονάτισε στο άκουσμα του ίδιου ύμνου. Ενάντια στον ρατσισμό, την οπλοκατοχή, την κακομεταχείριση των μεταναστών και σ’ έναν πρόεδρο που έχει την ρητορική του μίσους στην άκρη της γλώσσας του δήλωσε.

Θα τιμωρηθούν για την ασέβειά τους – παρότι οι πάντες ορκίζονται στην «ελεύθερη έκφραση γνώμης»…. Παρ’ όλα αυτά το ψοφιοκουναβιστάν μόνο να εντείνει τέτοιου είδους διαμαρτυρίες μπορεί. Για παράδειγμα, το 2016 ο παίκτης του μπέιζ μπολ (στην ομάδα San Francisco 49ers) Colin Kaepernick γονάτισε στην ανάκρουση του ύμνου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική βαρβαρότητα. Τιμωρήθηκε με το να μην βρίσκει ομάδα έκτοτε, παρότι ο τότε πρόεδρος Obama δήλωσε ότι ο Kaepernick «έκανε το σωστό»… Αλλά την επόμενη χρονιά, το 2017, με το ψόφιο κουνάβι πια στο άσπρο σπίτι, πάνω από 200 παίκτες διάφορων ομάδων έκαναν το ίδιο, εναντίον του αμερικάνου προέδρου αυτή τη φορά· αλλά και σαν συμπαράσταση στον Kaepernick.

Κατά κάποιο τρόπο το «δεν κάθομαι προσοχή» όταν παίζεται ο εθνικός ύμνος έχει γίνει στις ηπα μια μορφή συμβολικής διαμαρτυρίας ανάλογη του «σου πετάω ένα παπούτσι» στα ισλαμικά ήθη. Εννοείται ότι το αμερικανικό φασισταριό διαολίζεται. Ο ακροδεξιός αντιπρόεδρος Pence την έκανε τον Οκτώβρη του ’17 από έναν αγώνα μπέιζ μπολ όταν μέλη των San Francisco 49ers γονάτισαν, δηλώνοντας ότι «δεν μπορώ να ανεχτώ οποιαδήποτε πράξη δεν σέβεται τον στρατό μας, την σημαία μας και τον εθνικό μας ύμνο». Ο γερουσιαστής της Oklahoma James Lankford ήταν ακόμα πιο διεισδυτικός: τα ρωσικά troll, μέσω internet (είπε τον Νοέμβρη του 2017) προσπαθούν να διαλύσουν την αμερικανική κοινωνία… (Τα «ρωσικά troll» ήταν οι καμπάνιες μέσω διαδικτύου υπέρ αυτής της συμβολικής απείθιας).

Η περίοδος δεν είναι «1968». Αλλά με επιμονή και καθαρό μυαλό μπορεί να γίνει καλύτερη…

Blowing in the wind

Κυριακή 11 Αυγούστου. Σήμερα ένα μικρό αφιέρωμα. Ας πούμε: προς αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας· αν αυτές οι λέξεις έχουν ακόμα κάποιο νόημα.

Όχι, δεν είναι καθόλου για τα πιο σοβαρά ζητήματα της εποχής. Ίσως είναι για ένα σοβαρά αστείο θέμα της εθνικής μικροαστικής βλακείας. Η ασταμάτητη μηχανή το επιτρέπει στον εαυτό της – μέσα Αυγούστου είναι…

Εξάλλου δεν μπορεί να αποκαταστήσει την σοβαρότητα κανενός· ακόμα και για τα δευτερεύουσας σοβαρότητας ζητήματα…

Μύθοι και θρύλοι 1

Κυριακή 11 Αυγούστου. Το βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής μυθολογίας περί «πανεπιστημιακού ασύλου» είναι ότι σχεδόν πάντα σημαδεύει ουσιαστικά κάπου αλλού, σε «κάτι άλλο», που δεν πρέπει να ειπωθεί με το όνομά του. Μ’ άλλα λόγια το «πανεπιστημιακό άσυλο» είναι παρωνυμία. Υπάρχει μια έντονη σημαδούρα αυτής της παραπλάνησης, που θα έπρεπε να την βλέπουν οι πάντες (αλλά όχι, η μυθολογία / ιδεολογία τυφλώνει): η επίμονη χωροταξία του «προβλήματος». Αφορά πάντα 2 ή 3 σχολές της Αθήνας· συν, κατά περίπτωση, το πανεπιστημιακό campus της Σαλονίκης. ΔΕΝ αφορά ποτέ το πολυτεχνείο της Ξάνθης, της Κρήτης ή της Πάτρας· το τει της Κοζάνης, της Χαλκίδας, της Καλαμάτας, του Αιγάλεω, ή του Πειραιά κλπ κλπ. Απ’ τα πάνω από 35 συγκροτήματα αει και τει του ελλαδιστάν που «καλύπτονται» απ’ το «πανεπιστημιακό άσυλο», το «πρόβλημα εντοπίζεται» σε 4, 3 ή 2 – ανάλογα με τα κέφια της δημαγωγίας. Κι ωστόσο αυτή η εξαίρεση εμφανίζεται σαν κανόνας εξαιτίας της «κεντροποίησης» των ελληνικών φαντασιακών… Απόδειξη πρώτης γραμμής ότι η ρητορική περί «πανεπιστημιακού ασύλου» απλά αναπαράγει ή επωφελείται από μια «ιδεολογική δομή» (και με την χωροτακτική έννοια της λέξης «δομή») που είναι συνήθως άσχετη (ή και αντίθετη) απ’ τα χαρακτηριστικά των πραγματικών στόχων που κρύβονται από πίσω κάθε φορά.

Μύθοι και θρύλοι 2

Κυριακή 11 Αυγούστου. Απ’ την επίθεση της αστυνομίας στο κατειλημμένο πανεπιστημιακό «παράρτημα» στην Πάτρα το 1978 ως το ηρωϊκό και πένθιμο 1985 – ‘86, η διακύβευση (και η στόχευση) πίσω απ’ την ρητορική του «ασύλου» ήταν η αυξημένη επιρροή των «εξωκοινοβουλευτικών» φοιτητικών ομάδων· των «αναρχοαυτόνομων» όπως έλεγαν από κοινού η ασφάλεια και το κκε. Η οριοθετημένη και επίσημα πολιτικά αναγνωρισμένη γκάμα τέλειωνε (στα «αριστέρα») στο κκε· απο ‘κει και πέρα οτιδήποτε (και μάλιστα μαζικό και δυναμικό) ήταν, ουσιαστικά, «εκτός νόμου». (Στην πράξη εκτός πολιτισμικής εξέλιξης και πραγματικότητας ήταν η ελληνική αριστερά…)

Πως, όμως, μπορούσε να γίνει η απονομιμοποίηση αυτού του φοιτητικού ριζοσπαστισμού που ανήκε στα μετα-’68 πολιτικά ρεύματα του πρώτου κόσμου αλλά για τα ελληνικά δεδομένα έμοιαζε προς στιγμήν πραγματικά αποδιαρθωτικός; Με αναφορές και βιβλιογραφία περί “επαναστατικής ορθότητας”; Όχι βέβαια! Μέσα απ’ την ρητορική περί «πανεπιστημιακού ασύλου»: αυτοί οι «εξτρεμιστές» ήταν «καταχραστές» της «πανεπιστημιακής προστασίας έναντι της αστυνομίας» (έτσι πήγαινε το πράγμα), «ύποπτα και προβοκατόρικα στοιχεία»… Έτσι ώστε, για παράδειγμα, όταν μετά την βίαιη / αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης των «10 χιλιάδων προβοκατόρων» στις 17 Νοέμβρη του 1980 η αστυνομία έριχνε μέσα στο εμπ όχι μόνο δακρυγόνα αλλά και σφαίρες (με κάποιους τραυματίες μεταξύ των οποίων ο Σ.Π. πολύ σοβαρά…) «έκανε απλά το καθήκον της» απέναντι στη νεαρή μεταχουντική δημοκρατία. Το απέδειξαν την επόμενη ημέρα η κνε και η εσακ (ο τότε συνδικαλιστικός βραχίοντας του κκε) που ανέλαβαν δια της βίας στο εμπ την «περιφρούρηση του πανεπιστημιακού ασύλου» απ’ αυτούς ακριβώς τους εξτρεμιστές…

Το ίδιο ακριβώς πρόβλημα, της έντονης επιρροής ριζοσπαστών, η «νεαρή μεταχουντική δημοκρατία» το είχε όχι μόνο στα πανεπιστήμια αλλά και στα εργοστάσια. Το κύμα άγριων απεργιών και καταλήψεων εργοστασίων απ’ το 1975 ως το 1977 δεν άφηνε αμφιβολία! Εκεί το «πρόβλημα» δεν μπορούσε να συσκευαστεί σαν «πρόβλημα του πανεπιστημιακού ασύλου» ούτε οι καταλήψεις μπορούσαν να βαπτιστούν «παραβίαση των ακαδημαϊκών ελευθεριών»! Αντιμετωπίστηκε με τη νομοθεσία περί «συνδικαλιστικών ελευθεριών» (!!!), τον θρυλικό νόμο 330, που απλά έβγαλε εκτός νόμου οποιαδήποτε εργατική κινητοποίηση δεν γινόταν υπό την αιγίδα αναγνωρισμένου κοινοβουλευτικού κόμματος / συνδικάτου…

Σε κάθε περίπτωση η διάχυτη ανά την επικράτεια φοιτητική / νεολαιίστικη ριζοσπαστικοποίηση του τέλους της δεκαετίας του ’70 και των αρχών του ’80 αντιμετωπίστηκε «συμβολικά» μέσα απ’ την χωροτακτική, συμβολική «συμπύκνωση του κακού», στο κέντρο της Αθήνας… Αυτή είναι μια πάγια διαδικασία: προκειμένου να περιγράψει η δημαγωγία το “επικίνδυνο φαινόμενο” πλαστογραφώντας το, το χωροθετεί οριοθετώντας το, σαν “κακό σπυρί”…

Μύθοι και θρύλοι 3

Κυριακή 11 Αυγούστου. Καθώς ο όποιος φοιτητικός ριζοσπαστισμός υποχωρούσε (ή γινόταν ρηχότερος) απ’ το ’87 – ‘88 μέχρι, χοντρικά, τα μέσα της δεκαετίας του ’90 (με εμβληματική την αστυνομική εισβολή και την σύλληψη πάνω από 500 καταληψιών μέσα στο εμπ το 1995, και πάλι του «αγίου Πολυτεχνείου»…), το πρόβλημα δεν ήταν πια η ενοχλητική «εξωκοινοβουλευτική» επιρροή μέσα στο φοιτηταριάτο, αλλά μάλλον η όσμωση φοιτητικών και μη φοιτητικών πλευρών της «άγριας νεολαίας». Ήταν η περίοδος όπου τα Εξάρχεια είχαν ανακηρυχτεί «άβατο» απ’ την καθεστωτική εφημερίδα «το βήμα», και όπου κάθε μεγάλη, μεσαία ή μικρή πόλη της επικράτειας είχε τα δικά της «Εξάρχεια». Και πάλι η ρητορική περί «πανεπιστημιακού ασύλου», με τα δάκτυλα να δείχνουν το εμπ, το χημικό και πιο σπάνια τη νομική της Αθήνας, πάντα στο κέντρο της πρωτεύουσας, κατασκεύαζε το φάντασμα των «καταχραστών της πόλης» (και των πανεπιστημίων της…) που θα έπρεπε να τσακιστούν κάτω απ’ την σιδερένια φτέρνα της αστυνομίας· αλλά φευ το «άσυλο» της «έδενε τα χέρια»…

Επρόκειτο, τώρα, για άλλο ουσιαστικό πρόβλημα, διαφορετικό από εκείνο της προηγούμενης περιόδου: το πέρασμα από μια καπιταλιστική κοινωνία συντηρητική, αποταμιευτική, που «διακρατούσε ή/και εμπόδιζε τις επιθυμητικές ροές» (όπως θα έλεγαν κάποιοι…) σε μια κοινωνία καταναλωτική, έξαλλη, «φιλελεύθερη» και επιθετική – αλλά και εθνικόφρονα μαζί.

Οι αντιφάσεις αυτής της μετάβασης φάνηκαν μέσα σε λιγότερο από 1 χρόνο. Στην άγρια κατάληψη του εμπ το 1990 εκείνοι που μόλις πριν 5 χρόνια, το 1985, ήταν «αγανακτισμένοι πολίτες» που ήθελαν να τσακίσουν τα κωλόπαιδα, οι πασόκοι δηλαδή, έφερναν στους καταληψίες αντιασφυξιογόνες μάσκες και φάρμακα – διότι κυβερνούσε η «ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά» του Μητσοτάκη του Α. Λίγους μήνες αργότερα όμως, το Νοέμβρη του 1991, ξαναέγιναν «αγανακτισμένοι»… Κι όταν η αστυνομία με δακρυγόνα έβαλε φωτιά στην πρυτανεία (κατά λάθος προφανώς, αλλά…) η κατακραυγή για τους «γνωστούς άγνωστους» ήταν πανεθνική…

Ίσως επειδή οι πολιτικοί φορείς της «δημοκρατίας» έβλεπαν τις ανάγκες της hard core «εθνικής ενότητας» που ερχόταν… Στην οποία «εθνική ενότητα» όχι μόνο οι άθεοι, απάτριδες και αναρχικοί θα ήταν εθνικοί εχθροί, αλλά ακόμα και οι απλά liberal – αν τολμούσαν να αμφισβητήσουν την εθνικισμό και τον ρατσισμό…

Και πάλι: το «άσυλο» ήταν το έμβλημα μιας ευρύτερης πολιτικής απαγόρευσης που δεν έπρεπε να δηλωθεί με το όνομά της... Τα αυστηρά όρια προσδιορίζονταν απ’ το «το όνομα μας είναι η ψυχή μας» και το «η λύση είναι μία / σύνορα με την σερβία»… Και, στη συνέχεια, απ’ το «ενιαίο αμυντικό δόγμα» και το «η τουρκία διαλύεται, θα φάμε ένα κομμάτι της…»

Μύθοι και θρύλοι 4

Κυριακή 11 Αυγούστου. Ας το ξεκαθαρίσουμε: από ιστορική περίοδο σε ιστορική περίοδο οι οδομαχίες με την αστυνομία γίνονταν όλο και πιο φορμαλιστικές – τα υποκείμενα άλλαζαν. Για τις γηπεδικές συνιστώσες αυτών των οδομαχιών (όλο και πιο έντονες απ’ τις αρχές των ‘90s) τόσο το «πανεπιστημιακό άσυλο» όσο και το κέντρο της πόλης ήταν ξένα. Οι νεαροί αυτοί αυτοεκπαιδεύονταν σε άλλου είδους συγκρούσεις με την αστυνομία μέσα ή έξω απ’ τα γήπεδα, συχνά στις γειτονιές τους, σε περιοχές που αν όχι όλοι σίγουρα αρκετοί ήξεραν καλά. Αντίθετα το αθηναϊκό κέντρο τους ήταν παντελώς άγνωστο. Κι ακόμα πιο ξένο τους ήταν το να κλειστούν σ’ ένα κτίριο μόνο και μόνο για να βομβαρδίζονται με δακρυγόνα, παγιδευμένοι σε βαθμό ασφυξίας.

Αν συμμετείχαν σε «μπάχαλα» στο κέντρο ήταν μόνο για την απόλαυση του πράγματος. Το να αποκλειστείς σ’ ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα, μακριά απ’ την γειτονιά και τον φυσικό σου χώρο, χωρίς να μπορείς να κάνεις οτιδήποτε, αδιαφορώντας (προφανώς) για διαδικασίες όπως οι συνελεύσεις, ήταν μάλλον ανάθεμα παρά επιδίωξη για τέτοιες φιγούρες. Ήταν συχνά οι αστυνομικές τακτικές που απέκλειαν αυτούς τους νεαρούς στο «άσυλο» / μη άσυλο, συντηρώντας το θέαμα του «κέντρου που καίγεται» – παρά οι δικές τους επιλογές.

Ακόμα κι όταν το “κέντρο” δεν καιγόταν έπρεπε να καίγεται: στις οθόνες των τηλεοράσεων εμφανίζονταν πλάνα άλλων στιγμών – χωρίς, φυσικά, καμμία σχετική αναφορά… Το καθεστωτικό ψέμα απολάμβανε και απολαμβάνει εδώ και δεκαετίες και τα ηλεκτρικά ποδάρια του…