Tag: ιστορία

Κόσμος, χάρτες, κυριαρχία 4…

Τρίτη 12 Μάη. Οπωσδήποτε δεν είναι (ακόμα λιγότερο στα μέρη μας) γνωστή η ιστορία της ασίας. Ο κόσμος, οι χάρτες και η ιστορία που συνήθως μαθαίνουμε είναι αφόρητα δυτικο-κεντρικά. Αυτό, με τη σειρά του, διαμορφώνει απόψεις, πεποιθήσεις, «διανοητικούς αυτοματισμούς», που πολύ δύσκολα αλλάζουν.

Τα μυαλά μπορεί να μένουν ακίνητα – οι ενδοκαπιταλιστικοί συσχετισμοί όχι! Κάποιοι (οι χαμένοι) ασυνήθιστοι εντελώς στην ήττα και την παρακμή τρελλαίνονται· ή έτσι λένε (φωτογραφία επάνω). Εν τω μεταξύ οι χαρτογράφοι συνεχίζουν να τοποθετούν στους χάρτες τους το κέντρο-του-κόσμου, όπως το εννοούν…

Ο πιο κάτω χάρτης είναι επίσημος, κινεζικός – του 2013…

 

Μια χούφτα παρατηρήσεις ακόμα

Παρασκευή 24 Απρίλη. Είναι πιθανό να ξενίζει το γεγονός ότι μια ιστορία που εμφανίζεται σαν «μαζικό πρόβλημα υγείας» (όπως ο covid-19) είναι πρακτικά πολύ περισσότερα και σημαντικότερα… Και ότι, κατά συνέπεια, η βίαιη αναδιάρθρωση των σωμάτων και των κοινωνικών σχέσεων μέσω της «πανδημίας» έτσι ώστε να γίνουν πιο «δεκτικά» στις απαιτήσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης είναι μια πολυδιάστατη εξέλιξη, που περιλαμβάνει όχι μόνο τακτικές και στρατηγικές δημόσιας τάξης (: η αστυνομο-ποίηση και η ψηφιο-ποίηση του υγιεινισμού) αλλά, επίσης, ενέργειες όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού (: η στρατιωτικο-ποίησή του). Δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος (ή η ασταμάτητη μηχανή δεν ξέρει κάποιον) που να διορθώνει την διανοητική μυωπία, την εμπειρίστικη αντίληψη για την πραγματικότητα ή ακόμα και τον ιδεολογικό οππορτουνισμό. Η φράση Il n’y a pas de politique qui ne soit pas une politique des corps (“δεν υπάρχει πολιτική που να μην είναι πολιτική των σωμάτων”) κάποτε ήταν μέρος της φωτιάς της κοινωνικής (και εργατικής) αμφισβήτησης… Κάποτε… Κάποτε το πιο γλυκό φιλί ήταν στα οδοφράγματα… Τώρα αυτή η φράση είναι ένας από εκείνους τους βαρετούς γρίφους που καλό είναι να αποφεύγουν οι οκνηροί (και διάφοροι κουτοπόνηροι…).

Πόσο πρόβλημα υγείας είναι, πραγματικά, ο covid-19; Ο «αδέκαστος» κυβερνήτης της Ν. Υόρκης Cuomo δήλωσε χτες ότι μετά από μια δειγματοληπτική έρευνα, προέκυψε ότι το ποσοστό θνησιμότητας (αναλογία όσων πεθάνουν προς όσους μολύνονται) στην πόλη είναι (τελικά) «μικρότερο απ’ όσο νόμιζαν»… Είναι κάπου στο 0,5%… Οι πιο συστηματικές έρευνες πάνω στο θέμα (μία έγινε πιο διάσημη από άλλες επειδή την έκανε το team του Ιωαννίδη, στη Santa Clara) δείχνουν ωστόσο πως αυτό το ποσοστό είναι ακόμα μικρότερο. Περίπου στο 0,15%. Ο Ιωαννίδης (και όλο και περισσότεροι μάλλον «αιρετικοί» ειδικοί…) υποστηρίζει (το λέει στην συνέντευξη που αναρτήσαμε προχτές…) πως η πιθανότητα θανάτου μετά από μόλυνση απ’ τον covid-19 (αυτό το 0,15%) είναι η ίδια με την πιθανότητα θανάτου κατά την διάρκεια οδήγησης ι.χ. απ’ το σπίτι στη δουλειά και πίσω: αυτό το δεύτερο αναμφίβολα ΔΕΝ θεωρείται «σοβαρό πρόβλημα υγείας»… Παρόλα αυτά ο καθένας πρέπει να προσέχει όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και τους άλλους…

Ο οκνηρός θα διαβάσει στα πιο πάνω «αριθμούς»· και εφόσον έχει φάει το παραμύθι θα θυμώσει επειδή δείχνουμε … ασέβεια στους ανθρώπους! Η σύγκριση, όμως, δεν είναι αριθμητικό τρικ. Είναι σύγκριση πολιτικών αντιλήψεων ως προς τι είναι τι. Με την ίδια ακριβώς έννοια που είναι πολιτική αντίληψη η «ευαισθησία για ένα σκυλάκι που κτύπησε» και ο ταυτόχρονος κυνισμός απέναντι στις χιλιάδες δολοφονημένους / ες στη μέση Ανατολή ή στις συστηματικές δολοφονίες παλαιστινίων (με την έμμεση συμμετοχή και του ελληνικού κράτους).

Και επειδή αυτό που συμβαίνει είναι η οργανωμένη διασπορά (και ενσωμάτωση) όχι του covid-19 αλλά ενός ορισμένου και πολύ συγκεκριμένου σετ ιδεών που τον έχουν κάνει «σημαία», ακριβώς γι’ αυτό μπορούμε να «αποκαλύψουμε» μια συγκεκριμένη πολιτική εξουσίας. (Εδώ οι οκνηροί θυμώνουν ακόμα περισσότερο και αρχίζουν να πληκτρολογούν ή να μουρμουράνε διάφορα…).

Σε μια ενδιαφέρουσα πρόσφατη ανάλυση της/του Paul B. Preciado (μεταφρασμένη, απ’ το blog Σφίγγα και άλλες χίμαιρες σε δύσκολους καιρούς) μπορεί κανείς να διαβάσει μεταξύ άλλων κι αυτό:

… Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, τη σύφιλη. Η επιδημία έπληξε για πρώτη φορά την πόλη της Νάπολης το 1494. Η ευρωπαϊκή αποικιακή επιχείρηση είχε μόλις αρχίσει. Η σύφιλη ήταν σαν τον πυροβολισμό εκκίνησης για την αποικιοκρατική καταστροφή και τη φυλετική πολιτική που θα έρθει μαζί της. Οι Άγγλοι την χαρακτήρισαν «η γαλλική ασθένεια», οι Γάλλοι είπαν ότι ήταν «το ναπολιτάνικο κακό» και οι Ναπολιτάνοι ότι είχε έρθει από την Αμερική: ειπώθηκε ότι ήταν φερμένη από τους αποίκους που είχαν μολυνθεί από τους ιθαγενείς… Ο ιός, όπως μας δίδαξε ο Derrida, είναι εξ ορισμού ο αλλοδαπός, ο άλλος, ο ξένος. Σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη, η σύφιλη υλοποίησε στα σώματα του 16ου έως και τον 19ο αιώνα τις μορφές καταπίεσης και κοινωνικού αποκλεισμού που κυριαρχούσαν στην πατριαρχική-αποικιακή νεωτερικότητα: την εμμονή για τη φυλετική καθαρότητα, την απαγόρευση των αποκαλούμενων «μικτών γάμων» μεταξύ ανθρώπων διαφορετικής τάξης και «φυλής» και τους πολλαπλούς περιορισμούς που βάρυναν πάνω στις σεξουαλικές και εξωσυζυγικές σχέσεις.

Η ουτοπία της κοινότητας και το μοντέλο ανοσίας της σύφιλης είναι αυτό του αστικού λευκού σώματος, σεξουαλικά περιορισμένου στην έγγαμη ζωή, ως πυρήνα της αναπαραγωγής του εθνικού σώματος. Ως εκ τούτου, η πόρνη μετατράπηκε στο ζωντανό σώμα που συμπύκνωσε όλα τα ειδεχθή πολιτικά σημαίνοντα κατά την επιδημία: γυναίκα εργάτρια και συχνά υποκείμενο φυλετισμού, σώμα έξω από τους οικιακούς κανονισμούς και το γάμο, που μετέτρεψε την σεξουαλικότητά του στα μέσα παραγωγής του, η εργάτρια του σεξ έγινε ορατή, ελεγχόμενη και στιγματισμένη ως ο κύριος φορέας της εξάπλωσης του ιού. Αλλά δεν ήταν η καταστολή της πορνείας, ούτε ο περιορισμός των ιερόδουλων σε εθνικούς οίκους ανοχής (burdeles) (όπως φαντάστηκε ο Restif de la Bretonne) αυτό που θεράπευσε την σύφιλη. Ακριβώς το αντίθετο. Η απομόνωση των ιερόδουλων τις έκανε μόνο πιο ευάλωτες στη νόσο. Αυτό που θεράπευσε τη σύφιλη ήταν η ανακάλυψη των αντιβιοτικών και ιδιαίτερα της πενικιλίνης το 1928, ακριβώς μια στιγμή βαθιών μετασχηματισμών της σεξουαλικής πολιτικής στην Ευρώπη με τα πρώτα κινήματα απο-αποικισμού, την πρόσβαση των λευκών γυναικών στην ψήφο, τις πρώτες αποποινικοποιήσεις της ομοφυλοφιλίας και μια σχετική απελευθέρωση της ετεροφυλοφιλικής ηθικής του γάμου…

(φωτογραφία: Έξω απ’ τον σταθμό Gare de Lyon, Παρίσι, 23 Μάη 1968…)

Η πολιτική οικονομία της αναδιάρθρωσης (των “υπηρεσιών υγείας”) 2: the coffins ‘n’ the curve!

Σάββατο 18 Απρίλη. Πέρα απ’ την γενική (κοινωνική) επίγνωση ότι «κακό είναι να μπαίνεις στην εντατική, αλλά είναι η τελευταία ελπίδα», οι μεθ εμφανίστηκαν στην καθεστωτική δημαγωγία με δύο τρόπους. Ο ένας ήταν ο καθαρά τρομοκρατικός: φέρετρα! Τα φέρετρα, σαν εκροή των μεθ, «εντυπώθηκαν» στη μαζική, πανικόβλητη παράνοια (λειτούργησαν μια χαρά δηλαδή…) παρότι σε πολλές περιπτώσεις αποδείχθηκε γρήγορα ότι ήταν (όπως λέγεται στην ψηφιακή αργκώ) “fake” φωτογραφίες και video… Δεν βαριέσαι; Το ψέμα έχει μακριά ποδάρια· και η αποκάλυψή του κοντά χέρια. (Μπορεί να έχει και εσωτερική, συναισθηματική μοϊκάνα…)

Ο άλλος τρόπος ήταν… η «καμπύλη»! Η «καμπύλη» (και η “ισοπέδωσή της”, που έγινε πολύ δημοφιλής και στα μέρη μας, χάρη στους αρχιπαπάδες και το λοιπό τρομοκυβερνοσόι της “προσευχής των 6.00”) πουλήθηκε μαζικά και πολύ φυσιολογικά σε εκατομύρια αλαλιασμένους πρωτοκοσμικούς υπηκόους, που ξέχασαν ακόμα και τα στοιχειώδη που μαθαίνει κανείς στο γυμνάσιο!!! Δεν ήταν απλά Η απόδειξη για την “ορθότητα” και την “αποτελεσματικότητα” των (υγιεινιστικών…) πραξικοπημάτων. Ήταν και μια μύηση (“ψευτο”μύηση στην πραγματικότητα…) στα “εργαλεία” των πληροφορικάριων-της-υγείας (που είναι, πια, οι κατεξοχήν “γιατροί”!): διαγράμματα, καμπύλες (ω, τι κομψότης!), πίνακες, όλη η μεταφυσική αναπαράσταση – των πάντων!

Πριν θυμίσουμε αυτά τα στοιχειώδη, μια χρήσιμη ιστορική αναδρομή. Τακτικά, ειδικά στις πρώτες φάσεις της τρομοεκστρατείας και των απαγορεύσεων, χρησιμοποιήθηκε δημαγωγικά το “παράδειγμα” της πανδημίας γρίπης του 1918 (αυτή που ονομάστηκε “ισπανική” ενώ θα έπρεπε να λέγεται “αμερικάνικη”…) και δύο αμερικανικών πολιτειών, της Philadelphia και του St. Louis (ευχαριστούμε τον Η. για την υπόδειξη και τα στοιχεία). Η διοίκηση της πρώτης αδιαφόρησε για την φονικότητα της γρίπης και δεν πήρε μέτρα· αντίθετα οι δημόσιες εκδηλώσεις και συναθροίσεις έγιναν κανονικά. Μια τεράστια παρέλαση έγινε όπως είχε προγραμματιστεί τον Σεπτέμβρη παρότι είχαν υπάρξει οι πρώτοι νεκροί. H διοίκηση του γειτονικού St. Louis ήταν προκομένη, πήρε ό,τι απαγορευτικό μέτρο μπορούσε – και, κατά την ιστορική αφήγηση «δικαιώθηκε»! (Είναι το γνωστό διπολικό μοντέλο: ο πωλών τοις μετρητοίς vs ο πωλών επί πιστώσει, κλπ).

Το παρακάτω «διάγραμμα» εικονογραφεί την σωφροσύνη των μέτρων (St. Louis, διακεκομμένη γραμή) απέναντι στην αδιαφορία (Philadelphia). Συνήθως προβάλλεται κάπως έτσι:

Αν ήταν έτσι είναι ξεκάθαρο ότι στη Philadelphia έγινε μακελιό εκείνο το μακρινό 1918 – ενώ το νοικοκυρεμένο St. Louis την έβγαλε καθαρή. Όμως ολόκληρο το διάγραμμα είναι αυτό:

Εδώ η εννόηση είναι κάπως διαφορετική! Ενώ, πράγματι, έγινε μακελιό στη Philadelphia επί ένα μήνα, τον Οκτώβρη του 1918, στη συνέχεια εκεί η φονικότητα σχεδόν μηδενίστηκε… Αντίθετα, στο νοικοκυρεμένο St. Louis οι θάνατοι συνεχίστηκαν, και μάλιστα είχαν μια δυσοίωνη ανοδική τάση στα μέσα Δεκέμβρη, για να ξαναπέσουν ευτυχώς στη συνέχεια…

Στην προκείμενη περίπτωση οι «κορυφώσεις» και οι «ισοπεδώσεις» έχουν μόνο στατιστική αξία. Το πραγματικό ενδιαφέρον, η πραγματική σημασία, βρίσκεται στο εμβαδόν των επιφανειών ανάμεσα στις γραμμές και τον οριζόντιο άξονα: αυτό σχετίζεται με το σύνολο των νεκρών στις δύο περιπτώσεις.

Και ναι, πράγματι, υπήρξε διαφορά ποσοστού θνησιμότητας ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις. Για την Philadelphia στο διάστημα 8/9/1918 – 28/12/1918 ήταν 719 νεκροί ανά 100.000 κατοίκους, και για το St. Louis το μισό, 347/100.000. Αλλά η Philadelphia, εκτός απ’ το να είναι (τότε) μια «βαριά βιομηχανική πόλη» (με ότι σήμαινε στη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα από άποψη περιβάλλοντος, αέρα, κλπ, το «βαριά βιομηχανική πόλη») με έναν «παστωμένο» πληθυσμό 2 εκατομυρίων ψυχών (το μεγαλύτερο μέρος εργάτες, εργάτριες, και πολυμελείς οικογένειες σε φτωχόσπιτα), είχε ένα πολύ σοβαρό μειονέκτημα: το 75% του ιατρικού προσωπικού της πόλης (γιατροί και νοσοκόμοι) είχε μετατεθεί στην ευρώπη, για τις ανάγκες του 1ου παγκόσμιου πολέμου… Χωρίς γιατρούς και νοσοκόμες δεν θα έπρεπε να περιμένει κανείς σπουδαία αποτελέσματα για την αντιμετώπιση της επιδημίας.. Αντίθετα το St. Louis είχε το 1/3 του πληθυσμού (κάτω από 700.000 ψυχές), και αρκετά μεγάλη γερμανική παροικία. Είναι προφανές ότι το γερμανικής καταγωγής ιατρικό προσωπικό δεν στάλθηκε στο μέτωπο του πολέμου κατά των γερμανών… Είναι επίσης γνωστό πως κάποια «περιοριστικά μέτρα» ίσχυαν ήδη στο St.Louis, σε βάρος των “γερμανών εχθρών” κατοίκων… Τέλος είχε εκεί πολύ λιγότερες βιομηχανίες (κυρίως μπύρας)…

Εν τέλει, συνεκτιμώντας κανείς όλους τους παράγοντες, θα συμπέραινε κάτι όχι μόνο για την “αποτελεσματικότητα των απαγορεύσεων” το 1918, αλλά και για την σημασία ενός γεγονότος-κλειδί. Όπως συνέβη και στο Bergamo με το ματς Αταλάντα – Βαλένθια, έτσι και στην περίπτωση της Philadelphia η παρέλαση-της-ελευθερίας (που συγκέντρωσε, τον έναν πάνω στον άλλο στα πεζοδρόμια, πάνω από 200.000 ανθρώπους) ήταν που έκρινε την εξέλιξη μιας τόσο εύκολα μεταδόσιμης ίωσης.

(φωτογραφίες: Παίρνεις τους πνιγμένους / δολοφονημένους μετανάστες του 2013 και τους παρουσιάζεις σαν «νεκρούς του covid-19» το 2020 – ποιό είναι το πρόβλημα; Παίρνεις ένα στρατιωτικό κονβόι φορτηγών απ’ τη γαλλία και το πουλάς σαν «μεταφορά εκατοντάδων νεκρών από τον στρατό στην ιταλία» – ποιό είναι το πρόβλημα; Όσοι θέλουν θάνατο για να δικαιολογήσουν την εθελοδουλεία τους, θάνατο θα αγοράσουν, ή οποιαδήποτε απομίμησή του – με την κατάλληλη λεζάντα. Διάολε, είναι ο 21ος αιώνας, καπιταλιστικότατος, δεν είναι παίξε γέλασε!)

Έρμε covid-19…

Πέμπτη 5 Μάρτη. Θα το επαναλάβουμε (παρότι η πειστικότητά μας είναι υποχρεωτικά περιορισμένη): δεν υπάρχει καμμία συνωμοσία στο πως κράτη και αφεντικά διαχειρίζονται, στη βάση των γνώσεων που τους προφέρουν οι ειδικοί (τους), των πόρων που έχουν διαθέσιμους, και της εξουσίας που ασκούν, την μία ή την άλλη πραγματική έκτακτη κατάσταση. Για ένα είδος (το ανθρώπινο) που παρά την μεγαλομανιακή παράνοιά του δεν παύει να είναι απλά μια απ’ τις πάμπολλες μορφές ζωής στον πλανήτη, οι πραγματικά έκτακτες καταστάσεις είναι μάλλον «φυσιολογικές».

Το θέμα είναι η διαχείριση αυτών των καταστάσεων· προς όφελος της εξουσίας. Σε άλλους καιρούς, για παράδειγμα, οι περίοδοι ανομβρίας, εξαιρετικά επώδυνες έως καταστροφικές για αγροτικές οικονομίες, αντιμετωπίζονταν (;) με λιτανείες, δεήσεις, ακόμα και ανθρωποθυσίες. Αυτά δεν επηρέαζαν το κλίμα· συντηρούσαν όμως τις σχέσεις εξουσίας. Μέχρις ότου κάποια στιγμή ξανάρχιζαν οι βροχές, και τα όποια αφεντικά (παπάδες, βασιλιάδες, παλατιανοί, τσατσορούφιανοι, δήμιοι) πανηγύριζαν.

Οι μαζικές μικροβιακές μολύνσεις είναι μάλλον κοινότοπες στην ανθρώπινη ιστορία. Εκείνο που τις διαφοροποιεί (πέρα απ’ την φονικότητά τους) είναι το πλέγμα των κοινωνικών θεσμών (άρα και των δομών εξουσίας) εντός των οποίων ξετυλίγονται. (Το ίδιο ισχύει για τους σεισμούς, τις εκρήξεις ηφαιστείων, τις πλημμύρες, κλπ). Και, μέσα σ’ αυτά τα πλέγματα, μπορεί και πρέπει να εντοπιστεί και να αναλυθεί κάθε φορά η ένταση του αιτήματος φροντίδας ή/και σωτηρίας που απευθύνεται απ’ τους θιγόμενους προς την / τις κεντρική / ες δομή / ες εξουσίας. Είτε είναι θρησκευτικές, είτε είναι πολιτικές. Νομιμοποιούνται αυτές οι δομές εξουσίας (δηλαδή οι σχέσεις υπεξαίρεσης του πλούτου) στη βάση μιας κάποιας εγγύησης για φροντίδα του συλλογικού; Αν ναι σε ποιο βαθμό;

Πριν έναν (καπιταλιστικό) αιώνα, για παράδειγμα, δεν θα υπήρχε η κοινωνική απαίτηση απ’ την μορφή κράτος (βασιλιάδες συνήθως) να βρει εμβόλιο για μια επιδημία. Ίσως να περιοριζόταν στην εξασφάλιση φαγητού σε συνθήκες διαλυμένου εμπορίου. Τώρα οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές.

Φαίνεται «φυσιολογικό» αυτό, αλλά δεν είναι. Είναι ιστορικά προσδιορισμένο! Σε συνθήκες «νεοφιλελευθερισμού» και «όσο λιγότερο κράτος τόσο το καλύτερο», η ευθεία εφαρμογή αυτών των δογμάτων θα (υπέθετε κανείς ότι θα) ήταν «όποιος ζήσει έζησε – κι όποιος πεθάνει πέθανε». Αλλά όχι! Η ιδέα ενός «προστάτη», μιας «πατερναλιστικής διαχείρισης» είναι ζωντανή· εν μέρει για σωστό λόγο: η συνθετότητα των κοινωνικών σχέσεων και δομών δεν επιτρέπει την πλήρη και χωρίς εμπόδια εφαρμογή του κοινωνικού δαρβινισμού που έχει προωθήσει με επιτυχία σε πολλά σημεία αυτών των σχέσεων ο νεοφιλελευθερισμός.

Ακριβώς γι’ αυτό, επειδή δηλαδή η ιδέα μιας «κεντρικής φροντίδας» δεν έχει εξαφανιστεί (ούτε μπορεί να εξαφανιστεί) στις post modern καπιταλιστικές κοινωνίες της «ελεύθερης αγοράς», τα πεδία της δημόσιας υγείας και της δημόσιας τάξης είναι εκείνα στα οποία κατεξοχήν δουλεύεται η ανάδυση εκείνου που ονομάζουμε (σαν αυτόνομοι εργάτες) νεοκρατισμό. Με άλλα λόγια η βιοπολιτική σαν σύνθετη τεχνική της εξουσίας (πολιτικής, νομικής, επιστημονικής), ταυτόχρονα κεντρικής και αποκεντρωμένης, συγκεντρωμένης και διάχυτης, δεν είναι μια διαδικασία που μόνο κατεβαίνει απ’ τα πάνω προς τα κάτω· ανεβαίνει επίσης απ’ τα κάτω προς τα πάνω, σαν «κοινωνικό αίτημα».

Είναι γι’ αυτό που η κινεζική κρατική / καπιταλιστική βιοπολιτική σε συνθήκες μυθοποιημένης «κρίσης» (ελέω covid-19) αποδεικνύεται όχι απλά νικήτρια, αλλά σαν μια ακόμα απόδειξη της γενικής ισχύος του «παραδείγματος του Πεκίνου» για τον 21ο αιώνα: το να κινητοποιεί ο «προστάτης» όλους τους διαθέσιμους πόρους με ευστοχία ήταν ζητούμενο συνήθως (αν και όχι αποκλειστικά) σε καιρούς πολέμου. Τώρα χρειάζεται και σε καιρούς «ειρήνης» – ακόμα κι αν αυτή είναι προ-πολεμική· ή παρα-πολεμική…

Εγκυκλοπαιδικά 1 (η καρδιά σας περιβόλι)…

Παρασκευή 28 Φλεβάρη. Τον συγγραφέα και «ειδικό γεωπολιτικό αναλυτή» της Ασίας, γνώστη διάφορων ασιατικών γλωσσών, δεν τον ξέρουμε· ούτε στάθηκε δυνατό να μάθουμε κάτι γι’ αυτόν ιντερνετικά. Πιθανόν το Α. Β. Abrams να είναι ψευδώνυμο. Παρόλα αυτά βρήκαμε ενδιαφέροντα τα λεγόμενά του σ’ ένα πρόσφατο άρθρο του για τις «μεγάλες δυνάμεις» σήμερα. Μεταφέρουμε λοιπόν τις αρχικές παραγράφους αυτού του άρθρου (η ορθογραφία του πρωτότυπου):

Ο κόσμος σήμερα βρίσκεται σε μια περίοδο ανανεωμένης σύγκρουσης μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, βάζοντας το δυτικό μπλοκ οδηγούμενο απ’ τις ΗΠΑ εναντίον των «4 μεγάλων ανταγωνιστών» – όπως ονομάζονται απ’ τους δυτικούς αμυντικούς σχεδιαστές – συγκεκριμένα την Κίνα, την Ρωσία, την Βόρεια Κορέα και το Ιράν. Αυτή η σύγκρουση την τελευταία 15ετία έχει κλιμακωθεί με παγκόσμιες συνέπειες, περιλαμβάνοντας την στρατιωτική, την οικονομική και την πληροφοριακή σφαίρα – και μοιάζει να οδεύει προς κορύφωση καθώς εμφανίζονται σημάδια ακόμα μεγαλύτερων εντάσεων σε πολλά πεδία, απ’ τις στρατιωτικές εξελίξεις και τον αγώνα δρόμου των εξοπλισμών ως τους σκληρούς οικονομικούς πολέμους και τον ακόμα σκληρότερο πληροφοριακό πόλεμο.

Παρότι ο όρος «Γ Παγκόσμιος Πόλεμος» βρίσκεται σε χρήση απ’ την δεκαετία του 1940, σε σχέση με την πιθανότητα ενός μεγάλο πολέμου μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων ακόμα μεγαλύτερης κλίμακας σε σχέση με τον Α και τον Β παγκόσμιο πόλεμο, ο Ψυχρός Πόλεμος ανάμεσα στο Δυτικό και στο Σοβιετικό μπλοκ ήταν, στην κορύφωσή του, τόσο καθολικός, τόσο παγκόσμιος και τόσο θερμός όσο οι προηγούμενοι. Καθώς εξελίχθηκε η οπλική τεχνολογία, η δυνατότητα μιας απευθείας αναμέτρησης μειώθηκε αξιόλογα – σπρώχνοντας τις κυριότερες δυνάμεις να ψάξουν εναλλακτικά μέσα για να μεθοδεύσουν την συνθηκολόγηση των αντιπάλων τους και την διεκδίκηση της δικής τους κυριαρχίας.

Αυτό φαίνεται απ’ τον τρόπο με τον οποίο ο Ψυχρός Πόλεμος και η παρούσα φάση της παγκόσμιας σύγκρουσης την οποία κάποιοι ονομάζουν «Ψυχρό Πόλεμο 2» διακρίνονται απ’ τους δύο πρώτους παγκόσμιους πολέμους, παρά το γεγονός ότι οι τελικοί στόχοι των εμπλεκόμενων έχουν πολλές ομοιότητες. Θα πρότεινα λοιπόν να επαναπροσδιοριστεί το τι είναι ένας «παγκόσμιος πόλεμος», και να αναγνωρίσουμε ότι η παρούσα φάση της παγκόσμιας σύγκρουσης είναι, σε κάθε πλευρά της, τόσο έντονη όσο οι «θερμοί πόλεμοι» μεταξύ μεγάλων δυνάμεων στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα.

Εγκυκλοπαιδικά 2…

Παρασκευή 28 Φλεβάρη. Αν οι διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι και η σμίκρυνση των πυρηνικών κεφαλών είχαν γίνει 20 χρόνια νωρίτερα, οι Σύμμαχοι πιθανόν θα είχαν βασιστεί πολύ περισσότερο σε έναν οικονομικό και πληροφορικό πόλεμο για να ανασχέσουν και τελικά να εξουδετερώσουν τη ναζιστική Γερμανία. Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος θα είχε γίνει πολύ διαφορετικά, αντανακλώντας τις τεχνολογικές δυνατότητες της εποχής. Αν δει κανείς το ζήτημα μέσα απ’ αυτήν την οπτική, ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να θεωρηθεί σαν ο «Γ Παγκόσμιος Πόλεμος» – μια ολοκληρωτική σύγκρουση, πιο διευρυμένη, συνολική και διεθνής σε σχέση με τις προηγούμενες· που κράτησε πάνω από 40 χρόνια. Η τωρινή σύγκρουση, ο «Δ Παγκόσμιος Πόλεμος», βρίσκεται σε εξέλιξη. Η αξιολόγηση των προηγούμενων «πολέμων μεταξύ μεγάλων δυνάμεων» και ο πρωτοφανής χαρακτήρας της εξελισσόμενης σύγκρουσης τώρα, μπορούν να προσφέρουν μερικές αξιόλογες γνώσεις για το πως εξελίσσεται ο πόλεμος και τα καθοριστικά στοιχεία των εμπλεκόμενων.

… Το μεσοδιάστημα ανάμεσα στον Γ και στον Δ «παγκόσμιο πόλεμο» ήταν αξιοσημείωτα μεγαλύτερο από εκείνο ανάμεσα στον Β και στον Γ. Αυτό οφείλεται σ’ έναν αριθμό παραγόντων – κυρίως στο ότι δεν υπήρχε άμεσος και σαφής αντίπαλος για να γίνει στόχος του Δυτικού Μπλοκ απ’ την στιγμή που εξαφανίστηκε η Σοβιετική Ένωση. Η Μετα-Σοβιετική Ρωσία ήταν η σκιά της σκιάς του προηγούμενου εαυτού της. Υπό την διακυβέρνηση του Boris Yeltsin η οικονομία της χώρας κατέρρευσε κατά 45% μέσα σε 5 μόλις χρόνια απ’ το 1992 και μετά, οδηγώντας σε εκατομμύρια θανάτους και κατρακύλα των στάνταρς της καθημερινής ζωής. Πάνω από 500.000 γυναίκες και νεαρά κορίτσια της πρώην ΕΣΣΔ έπεσαν στα νύχια σωματεμπόρων στη Δύση και στη Μέση Ανατολή – συνήθως σαν σκλάβες του σεξ· η εξάρτηση από ναρκωτικά αυξήθηκε κατά 900%· το ποσοστό αυτοκτονιών διπλασιάστηκε· ο HIV έγινε επιδημία σ’ όλη τη χώρα· η διαφθορά ήταν ανεξέλεγκτη· και ο αμυντικός τομέας της χώρας είδε τα βασικά οπλικά του συστήματα, κρίσιμα για την διατήρηση της ισορροπίας με την Δύση, να καθυστερούν ή να τερματίζονται εξαιτίας της έλλειψης χρηματοδότησης. Η πιθανότητα διάλυσης του κράτους, όπως συζητήθηκε πάμπολλες φορές μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων, έγινε πολύ πιθανή, ακολουθώντας το γιουγκοσλαβικό μοντέλο.

… Όπως συνέβη με τον Ψυχρό Πόλεμο πριν, και σε μικρότερο βαθμό με τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, οι μεγάλες δυνάμεις μάλλον κυλούν σε μια καινούργια φάση συγκρούσεων παρά την κηρύσσουν σε μια μεμονωμένη, συγκεκριμένη στιγμή. Ξεκίνησε ο Ψυχρός Πόλεμος με το τείχος του Βερολίνου, τις δυτικές ναπάλμ στην Κορέα ή μήπως όταν ρίχτηκαν οι ατομικές βόμβες στη Hiroshima και το Nagasaki – κάτι που επιτάχυνε τον ανταγωνισμό πυρηνικών όπλων; Ανάλογα δίνονται διάφορες ημερομηνίες για την έναρξη του Β Παγκόσμιου Πολέμου: η Γερμανική εισβολή στην Πολωνία το 1939, η έναρξη του Σινο-ιαπωνικού πολέμου δυο χρόνια πριν, η επίθεση της Ιαπωνικής αυτοκρατορίας στο Pearl Harbour και η κατάληψη της Νοτιοδυτικής Ασίας που συμβόλισε την πρώτη σημαντική επέκταση πέρα απ’ την Ευρώπη και την Βόρεια Αφρική το 1941, ή κάποια άλλη ημερομηνία τελικά. Η διολίσθηση σ’ έναν καινούργιο παγκόσμιο πόλεμο είναι, αν όχι κάτι άλλο, ακόμα πιο αργή απ’ τα προηγούμενα ανάλογα διαστήματα….

Όχι και τόσο εγκυκλοπαιδικά

Παρασκευή 28 Φλεβάρη. Η «αρίθμηση» των παγκόσμιων πολέμων θα μπορούσε να θεωρηθεί εν μέρει ανούσια έως αδιάφορη· εκτός αν σχετίζεται με το τι καταλαβαίνει (και τι δεν καταλαβαίνει) ο καθένας σαν παγκόσμιο πόλεμο. Όμως κι αυτό με την σειρά του μπορεί να είναι γελοίο: οι 11 στους 10 που θα ρωτούσε κάποιος σήμερα, φαντάζονται σαν «παγκόσμιο πόλεμο» τις σκηνές που έχουν δει στον σινεμά ή σε ντοκυμαντέρ απ’ τον Β (ή απ’ τον Α)… Αν δεν βλέπουν στις γειτονιές τους τανκς κι αν δεν κοιμούνται σε καταφύγια (ή σε σκηνές στις Μόριες…), τότε – απλά, πολύ απλά – δεν συμβαίνει κανένας «παγκόσμιος πόλεμος»! Τελεία και παύλα!!! (Εκεί είναι που το μικροαστικό θράσος “δεν χωράνε άλλοι φυγάδες πολέμου” γίνεται ενεργητικός πόλεμος το ίδιο – τμήμα του παγκόσμιου….)

Αν υποστηρίζει κανείς το θεώρημα ότι «δεν υπάρχει πραγματικότητα, όλα είναι σχετικά», τότε το «ποιός Δ και ποιός Γ παγκόσμιος πόλεμος;» είναι μια φυσιολογική αντίρρηση – θεόστραβων μεν, αλλά που νομίζουν ότι είναι ανοιχτομάτηδες. Ένα πρόβλημα υπάρχει μόνο: κανείς ποτέ δεν παρέλαβε στη διεύθυνσή του (ή τώρα πια στο έξυπνο τηλεχειριστήριο / κινητό του) επίσημη ειδοποίηση με την μεγάλη σφραγίδα του κράτους και περιεχόμενο του είδους «η κυβέρνηση της χώρας σας σας ενημερώνει ότι σε δύο μήνες θα πάρει μέρος σε παγκόσμιο πόλεμο»!!… Αντίθετα η απώθηση της πραγματικότητας (που είναι πολύ πιο παλιά απ’ το θεώρημα ότι «πραγματικότητα δεν υπάρχει»!!!) συμβούλευε πάντα ότι «δεν τρέχει τίποτα» – μέχρι που άρχιζε ο ένας μετά τον άλλον να τρέχουν… (Το ίδιο συμβουλεύει και τώρα….)

Και τι σημασία έχουν αυτές οι παρατηρήσεις; Είναι φιλοσοφικού ή φιλολογικού ενδιαφέροντος; Είναι καλές για κουβέντες καφενείου; Ή μήπως συμβάλλουν στην αύξηση της χρήσης ηρεμιστικών και λοιπών καταπραϋντικών;

Όλα τα πιο πάνω είναι (δυστυχώς) πιθανά· ίσως και κάτι παραπάνω από πιθανά: βέβαια! Το πολιτικό ζήτημα (με τον τρόπο που η ασταμάτητη μηχανή καταλαβαίνει το νόημα της λέξης – ανταγωνιστική, εργατική κι αυτόνομη – «πολιτική»: η τέχνη της αντι-εξουσίας) βρίσκεται όμως κάτω απ’ τα προφανή· κάτω απ’ τις απειλές και κάτω απ’ τις απωθήσεις. Βρίσκεται στο ότι ακόμα κυριαρχεί στις σκέψεις και στις συμπεριφορές η (δήθεν) ασφάλεια της μικροκλίμακας. Το «ασχολούμαι με τα μικρά και όλα θα πάνε καλά». Ή το «ασχολούμαι πότε και πότε με κάτι μεγαλύτερο, σαν κατανάλωση και ξεκάρφωμα – αλλά κρατάω σφικτά τις μικρές σιγουριές μου. Τις αγοράζω κιόλας – για καλύτερα…».

(Ένα σχόλιο κάνουμε… Για την ελπίδα ότι η ζωή αρχίζει και τελειώνει στο άδειασμα των ραφιών των σούπερ μάρκετ…

Δεν είναι ελπίδα. Συμφορά είναι…)

Παλιά – και καινούργια 1

Σάββατο 18 Γενάρη. Μπορεί, άραγε, το ψοφιοκουναβιστάν να γλυτώσει όχι την μείωση της ηγεμονίας του αλλά την κατάρρευσή της «προστατεύοντας» την παγκόσμια κυκλοφορία του δολαρίου; Για όσες / όσες δεν έχουν τις βασικές γνώσεις σχετικά με την καπιταλιστική πολιτική οικονομία, «πλανητική ηγεμονία» σημαίνει όπλα και μόνον όπλα. Αυτό είναι μόνο εν μέρει σωστό: όλα έχουν μια τιμή, και το να είναι ένα κράτος «αστακός» δεν το απαλλάσσει απ’ αυτόν τον κανόνα. Ειδικά αν πρόκειται για το αμερικανικό: το στρατοβιομηχανικό του σύμπλεγμα εδώ και δεκαετίες είναι (σαν χρηματοδότηση απ’ το δημόσιο ταμείο) ένα βαρέλι χωρίς πάτο, όπου η «ποιότητα» των όπλων είναι συνώνυμη του όσο πιο υψηλού κόστους γίνεται. Τί θα συνέβαινε, λοιπόν, ακόμα και στον αμερικανικό μιλιταρισμό, αν το δολάριο έχανε την «διεθνή αξία» του;

Από το 1971 και μετά, όταν το αμερικανικό δολάριο εγκατέλειψε την σταθερή πρόσδεσή του με το χρυσάφι (προκειμένου να «τυπωθούν» πληθωριστικά δολάρια για να χρηματοδοτηθεί ο πόλεμος στο βιετνάμ…) έπαψε να είναι η διεθνής «άγκυρα» του μέτρου των ανταλλακτικών αξιών. Το 1971 (ως το 1971) η σταθερή ισοτιμία του δολαρίου προς τον χρυσό (35 δολάρια η ουγγιά) εξασφάλισε την ηγεμονία του αμερικανικού νομίσματος κατ’ αρχήν στον «δυτικό» καπιταλισμό, αφού όλα τα υπόλοιπα δυτικά κράτη «έδεναν» τα εθνικά τους νομίσματα με το δολάριο· πράγμα που σήμαινε πως αντί να έχουν χρυσάφι στα υπόγεια των κεντρικών τραπεζών τους, σαν back up της «αξίας» των νομισμάτων τους, όφειλαν να έχουν δολάρια. Τι σήμαινε αυτό; Ότι δάνειζαν το αμερικανικό δημόσιο, και εκτός από “ρευστό” είχαν σαν back up τα αμερικανικά χρεώγραφα.

Μέσα σε δύο χρόνια το δολάριο υποτιμήθηκε σχεδόν κατά 50%: το 1973 η ισοτιμία με το χρυσάφι είχε πάει στα 64,9 δολάρια η ουγγιά. Το 1974 η υποτίμηση ήταν ακόμα πιο έντονη: 116,5 δολάρια η ουγγιά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το δολάριο θα γινόταν συν τω χρόνω «χαρτοπετσέτα», και θα έπαυε να είναι «αποθεματικό νόμισμα» για τις κεντρικές τράπεζες άλλων κρατών. Μ’ άλλα λόγια οι ηπα θα κινδύνευαν ακόμα και με χρεωκοπία.

Η λύση στο αμερικανικό πρόβλημα δόθηκε …καπιταλιστικά και ιμπεριαλιστικά. Το 1974 ο τότε αμερικάνος πρόεδρος Nixon έστειλε στο Ριάντ τον καινούργιο του υπ.οικ., τον William Simon, σε μια στρατηγική αποστολή. Η Ουάσιγκτον πρότεινε στους πετρελαιοπαραγωγούς σαουδάραβες ένα deal επωφελές και για τις δύο πλευρές. Οι ηπα θα αγόραζαν πετρέλαιο απ’ την σαουδική αραβία πληρώνοντας σε δολάρια και θα παρείχαν στο χουντοβασίλειο όπλα και στρατιωτική βοήθεια, και σε αντάλλαγμα οι σεΐχηδες θα αγόραζαν (με τα δολάρια που θα έβγαζαν απ’ το πετρέλαιο) τα αμερικανικά ομόλογα, δανείζοντας τις ηπα.

Τα «πετροδόλαρα» σαν έννοια και σαν πραγματικότητα γεννήθηκαν εκείνη την χρονιά. Το 1974. Δεν επρόκειτο, όμως, μια περιορισμένης σημασίας διακρατική συμφωνία μεταξύ Ουάσιγκτον και Ριάντ. Με δεδομένο ότι το σαουδαραβικό βασίλειο κυριαρχούσε τότε (σαν ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου) στον ο.πε.κ. (: οργανισμός πετρελαιοπαραγωγών κρατών), και με δεδομένο ότι ο ο.πε.κ. ως τις αρχές της δεκαετίας του ’80 παρήγαγε (και πουλούσε) το 50% του πετρελαίου παγκόσμια, η τιμολόγηση και οι αγοραπωλησίες του στρατηγικού εμπορεύματος «πετρέλαιο» σε δολάρια καθιερώθηκαν πολύ γρήγορα παγκόσμια. Τι σήμαινε αυτό; Επειδή όλα τα κράτη αγόραζαν πετρέλαιο, έπρεπε να έχουν μεγάλα αποθέματα σε δολάρια. Αυτό που είχε χάσει σαν «σταθερή αξία» το δολάριο το 1971 όταν εγκατέλειψε τον «κανόνα του χρυσού» (που είχε καθιερωθεί στο Bretton Woods το 1944), δηλαδή την δυνατότητα να είναι «νόμισμα παγκόσμιας χρήσης» (και, ως εκ τούτου, να κάνει τα αμερικανικά ομόλογα «στάνταρ επένδυση») το ξανακέρδισε τρία χρόνια μετά, όταν εξασφάλισε ότι ένα στρατηγικό εμπόρευμα που οι πάντες ήθελαν (το πετρέλαιο) τιμολογούνταν σε δολάρια.

Αντί για την σταθερή διασύνδεση μ’ ένα «μέσο αποθησαυρισμού» με ελάχιστη βιομηχανική αξία (τον χρυσό), ρευστή αλλά οργανική διασύνδεση με τον παγκόσμιο ενεργειακό / καπιταλιστικό κύκλο (μέσω πετρελαίου): μ’ αυτόν τον τρόπο το δολάριο εξασφάλισε σχεδόν άλλα 30 χρόνια παγκόσμιας ηγεμονίας στις ηπα. Με ποιον τρόπο; Εφόσον το να δανείζει κανείς τις ηπα θεωρούνταν «σημαντική και κερδοφόρα επένδυση» η Ουάσιγκτον μπορούσε να δανείζεται απ’ όλο τον πλανήτη κατά βούληση· χρηματοδοτώντας το στρατο-βιομηχανικό της σύμπλεγμα. Και, άρα, την στρατιωτική της υπερεπέκταση…

Να που τα κανόνια και οι βόμβες έχουν πίσω τους την καπιταλιστική πολιτική οικονομία!

Ύβρις 1 – καπιταλιστική!

Παρασκευή 6 Δεκέμβρη. …Είμαστε μια αυτοκρατορία πλέον, και όταν δρούμε δημιουργούμε την δική μας πραγματικότητα. Κι ενόσω εσείς θα μελετάτε αυτήν την πραγματικότητα – με ζήλεια – εμείς θα δρούμε ξανά, δημιουργώντας άλλες νέες πραγματικότητες, τις οποίες θα μπορείτε να μελετήσετε επίσης, κι έτσι θα πηγαίνουν τα πράγματα. Είμαστε πρωταγωνιστές της ιστορίας … και εσείς, όλοι εσείς, θα μείνετε πίσω και απλά θα μελετάτε τι κάνουμε…

Ίσως είναι μια απ’ τις πιο «πανηγυρικές» εκφράσεις εξουσιαστικής αλαζονείας στην Ιστορία… Ωστόσο δεν προέρχεται ούτε απ’ τον Ιούλιο Καίσαρα, ούτε απ’ τον Τζένγκις Χαν. Είναι δήλωση του αμερικάνου Karl Rove, «ειδικού σύμβουλου ασφαλείας» του Bush του Β, λίγο πριν ή λίγο μετά την εισβολή στο ιράκ. Το 2003. Απευθυνόταν σε όσους είχαν αμφιβολία για τη νομιμότητα (και για τις δικαιολογήσεις) της εισβολής.

Παρότι το 2003 ήταν προβλέψιμο (για όσους είχαν τα κατάλληλα αναλυτικά εργαλεία…) ότι η «αυτοκρατορία» ήταν ήδη σε παρακμή – κι αυτό αποδείχθηκε γρήγορα στην κατοχή στο ιράκ – οι αλαζόνες στην Ουάσιγκτον «προφήτευαν» ότι «δρώντας» (στρατιωτικά πρώτα και κύρια) θα αναδιαμορφώνουν την (παγκόσμια) πραγματικότητα, χωρίς ικανούς αντιπάλους και χωρίς ανάσα. Ήταν ο μιλιταριστικός βολονταρισμός στις δόξες του!

Χτες, 16 χρόνια μετά το 2003, ο «δεξιός πατριώτης» αμερικάνος αρθρογράφος David Goldman (aka Spengler, μεταξύ άλλων συνιδιοκτήτης του site asia times…) ξεκίνησε ένα άρθρο του με τίτλο «Η πολιτική για την 5G ‘η μεγαλύτερη στρατηγική καταστροφή στην ιστορία των ηπα’» ως εξής:

…Ένας σημαντικός ρεπουμπλικάνος που συμβουλεύει τον πρόεδρο Donald Trump χαρακτήρισε την αμερικανική στρατηγική για την 5G «την μεγαλύτερη στρατηγική καταστροφή στην ιστορία των ηπα». Οι προσπάθειες των ηπα να δημιουργήσουν εμπόδια στον κινεζικό τηλεπικοινωνιακό γίγαντα της Huawei ώστε να μην κυριαρχήσει στην παγκόσμια αγορά των συχνοτήτων των 5 γενιάς συχνοτήτων απέτυχαν, ενόσω η ανεπαρκής ρύθμιση και οι λαθεμένες επιχειρηματικές επιλογές εμπόδισαν τις αμερικανικές προσπάθειες για την 5G εντός επικράτειας – είπε αυτός ο πολιτικός σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση ρεπουμπλικάνων χορηγών και ακτιβιστών…

Θα ήταν μεγάλη παρηγοριά για τον αμερικανικό (και όχι μόνο) καπιταλισμό αν η «μεγαλύτερη στρατηγική καταστροφή στην ιστορία» του(ς) ήταν ότι απέτυχαν να φρενάρουν την Huawei…. Θα ήταν γρατζουνιά, που εύκολα μπορεί να επουλωθεί. Η «πολιτική τομογραφία» όμως αρχίζει απ’ την έρευνα του γιατί το αμερικανικό καθεστώς – τεχνολογικό, πολιτικό, στρατιωτικό, ασφαλίστικο· και πάντως σε καμμία περίπτωση το ψόφιο κουνάβι solo – διανοήθηκε ότι θα μπορούσε να πετύχει αυτό το φρενάρισμα!

Η απάντηση είναι τόσο πανταχού παρούσα ώστε είναι εύκολο να παριστάνουν πολλοί (οι πάντες) ότι δεν την βλέπουν. Βρίσκεται στις αλαζονικές δηλώσεις του Rove περί «κατασκευής πραγματικοτήτων»!

Πράγματι. Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και μετά, όταν ο «δυτικός κόσμος», άρχοντες και υποτελείς μαζί, ανακήρυξαν εαυτούς όχι απλά νικητές, αλλά τους έσχατους νικητές στην Ιστορία (: Francis Fukuyama: The end of History and The Last Man, 1992) εξαιτίας της κατάρρευσης ενός μπλοκ (του ανατολικού) το οποίο – ανιστόρητα αλλά βολικά! – είχε αναχθεί σε «υπαρξιακή απειλή», από τότε και μετά λοιπόν, άρχοντες και υποτελείς των «έσχατων νικητών» θεώρησαν εαυτούς «απελευθερωμένους». Απελευθερωμένους τόσο πλατιά και τόσο βαθιά ώστε να μπορούν να απολαύσουν την διαφυγή ακόμα και απ’ την «πραγματικότητα». Η προγραμματισμένη παραίσθηση ως “ανθρώπινο δικαίωμα”!

Οι «πολλαπλές πραγματικότητες», εκβιασμένες αρχικά και ελκυστικές ύστερα, κυοφορούνταν στο πεπτικό σύστημα του νεοφιλελευθερισμού εξ αρχής, απ’ τα ‘80s: είσαι αυτό που νομίζεις ότι είσαι (το οποίο στο υποδεικνύει η «αγορά») χωρίς άλλα, μη αγοραία και δουλεμένα κοινωνικά κριτήρια και περιορισμούς… Πάρε και drugs αν αυτό σε βοηθάει… Απ’ τα ’90s και μετά το πεπτικό σύστημα «απελευθερώθηκε» – και εκατοντάδες εκατομμύρια αρχόντων και υποτελών άρχισαν να απολαμβάνουν το αποτέλεσμα…

Ύβρις 2 – καπιταλιστική!

Παρασκευή 6 Δεκέμβρη. Η χειρότερη στρατηγική καταστροφή της «δύσης», με τις ηπα σαν εμπροσθοφυλακή και σημαιοφόρο, άρχισε να συμβαίνει όταν αυτή η «δύση» πήρε διαζύγιο (που ως τώρα είναι πραγματικό…) από τις πηγές της διανοητικής / ηθικής καταγωγής της: τον Διαφωτισμό, και την (αξιωματική) βεβαιότητα ότι η πραγματικότητα είναι ΜΙΑ, ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ… Και ότι το μόνο που συμβαίνει σχετικά μ’ αυτήν, το μόνο που επιτρέπεται να συμβαίνει για το καλό των συνειδήσεων, είναι διαφορετικές ερμηνείες της… Διαφορετικές μεν στις αφετηρίες τους, που υπάγονται όμως σε τόσο εντατικό και τεκμηριωμένο έλεγχο αλήθειας (της πραγματικότητας) ώστε στο τέλος έγκυρη θεωρείται ΜΙΑ και ΜΟΝΟ ΜΙA ερμηνεία αυτής της πραγματικότητας. (Συνήθως η ερμηνεία της φυσικής επιστήμης – μέχρις ότου έπαψε κι αυτή να είναι μία).

Δεν ήταν χωρίς βάσανα, μπελάδες και πισωγυρίσματα αυτή η θεμελιώδης πεποίθηση του «δυτικού κόσμου» στην εξέλιξή της επί πολλές δεκατίες. Όμως ήταν μόνο στην ιστορική φάση που αυτός ο κόσμος αυτοανακηρύχτηκε ως «ο έσχατος νικητής» (ένας ναρκισσισμός ανιστόρητος!), δηλαδή στη δεκαετία του ’90, που ο απεριόριστος σχετικισμός που είχε αναγγείλει ο γάλλος φιλόσοφος Jean-Francois Lyotard το 1979 (: η μεταμοντέρνα κατάσταση)· είχε προβλεφτεί ήδη απ’ τον Guy Debord το 1967 (: η κοινωνία του θεάματος)· και είχε θεωρηθεί κομβικό ζήτημα τόσο απ’ τον Marx όσο και απ’ τον Hegel απ’ τον 19ο αιώνα κιόλας όταν ανέλυαν την αλλοτρίωση και τον φετιχισμό, αυτός λοιπόν ο απερίοριστος σχετικισμός περί του τι είναι τι έγινε από τότε κοινότοπη νόρμα.

Δηλαδή; Ο ακροδεξιός Rove δήλωσε το 2003: θα νικάμε, και θα φτιάχνουμε την πραγματικότητα που θα ταιριάζει στις νίκες μας… Είπε επίσης: … επειδή είμαστε αυτοκρατορία… Ωστόσο η «αυτο-κρατορία», η «ισχύς του αυτού», του Εαυτού (αυτή είναι η τυπική ετυμολογία της λέξης «αυτοκρατορία») δεν ήταν πια αποκλειστικό προνόμιο της μεγάλης κλίμακας εξουσίας! Ήταν ήδη η τρέχουσα πραγματικότητα εκατομμυρίων Εαυτών – Κεφάλαια, που προσπαθούσαν (τα περισσότερα αποτυγχάνοντας) να στήσουν τις δικές τους μικρο-αυτοκρατορίες (στην καθημερινή ζωή, στις σχέσεις, στις δουλειές…) κατασκευάζοντας την πραγματικότητα που θα ταίριαζε στις νίκες και στους θρόνους τους….

Το (συχνά οδυνηρό) μέτρο της πραγματικότητας θεωρήθηκε, απλά, η παρηγοριά (ή και η γκρίνια) των «ηττημένων»! Η δική τους πραγματικότητα ήταν μόνο μία ανάμεσα σε πολλές… Ήταν το περίσσευμα, το σκουπίδι ανάμεσα στις πραγματικότητες των «νικητών» – των μόνων που απολάμβαναν τις πραγματικότητες, άρα ήταν οι μόνοι αρμόδιοι να μιλούν (γι’ αυτές). Κι αφού οι «νικητές» είχαν καβαλήσει (έτσι έλεγαν) το τελευταίο, ισχυρότερο και πιο ακαταμάχητο κύμα της Ιστορίας, αυτό το κύμα δεν θα μπορούσε παρά να στέφει νικητές όσους το καβαλίκευαν. Κι όσο για τους «ηττημένους»; Ας ξαναπροσπαθούσαν…. Ή ας πέθαιναν…

Μ’ αυτήν την αντίληψη για τον κόσμο, με την διάλυση της πραγματικότητας σε βολικές «πραγματικότητες», ο «δυτικός κόσμος» όχι απλά δεν μπορούσε αλλά ήταν αδύνατο να λάβει υπόψη του ότι οι αυτο-κρατορίες, σε κάθε κλίμακα, απ’ την ατομική ως την πλανητική, διαλύονται… Με πάταγο, μιζέρια, πόνο και αίμα… Του ήταν αδύνατο να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι οι «ηττημένοι» των ‘90s (κάτι Μόσχες, κάτι Πεκίνα) θα είναι κάτι άλλο από αιώνια ηττημένοι!

Απ’ αυτόν τον ναρκισσισμό κατάγεται η αμερικανική βεβαιότητα ότι θα εκτροχιάσει έναν άλλο, αντίπαλο καπιταλισμό, ενώ αυτός ο δεύτερος έχει τέτοια και τόση υλική βάση ώστε μόνο να αναπτύσσεται και να επεκτείνεται διαρκώς μπορεί· ότι θα εκτροχιάσει, συμβολικά και πραγματικά μια κάποια «άγνωστη» εταιρεία, με το εξωτικό όνομα «Huawei»… Οι ελάχιστοι έντιμοι διαλεκτικοί υλιστές που είχαν απομείνει στον «δυτικό» κόσμο στα ‘90s και στα ‘00s όχι μόνο «προέβλεπαν» τι θα γίνει, αλλά το ανέλυαν γραπτά και τεκμηριωμένα… Ήταν περιθωριακοί! (Το ότι τέτοια είναι και η ασταμάτητη μηχανή είναι τίτλος τιμής!)

Η στρατηγική καταστροφή βρίσκεται πίσω από πλήθος τακτικές αποτυχίες· αλλά δεν ταυτίζεται μαζί τους. Και καθώς αυτές οι περιβόητες 5G επικοινωνίες θα κάνουν τις πολλαπλές πραγματικότητες τόσο «απτές» (ψηφιακά), τόσο καθημερινές και τόσο κοινότοπες πολύ σύντομα, θα χρειαστούν πολύ σκληρές συγκρούσεις, κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές και, επιπλέον, μάχες «σώμα με σώμα», και επί πολλές γενιές, για να διαλυθεί η πανούκλα του απεριόριστου σχετικισμού. Οι “πραγματικότητες” έθαψαν την πραγματικότητα· η επιστροφή της θα έχει τις συνέπειες τεκτονικών σεισμών…

Λέγεται ότι ο Λένιν, μιλώντας για τον πληθωρισμό, είχε σχολιάσει σαρκαστικά ότι θα κρεμάσουμε τους καπιταλιστές με το σκοινί που θα μας πουλήσουν… Μετά από μερικές γεμάτες δεκαετίες νεοφιλελεύθερου μεταμοντερνισμού, ο «δυτικός καπιταλιστικός κόσμος» αποδεικνύεται ότι χάρισε στον κινέζικο / ασιατικό καπιταλισμό το σκοινί για να κρεμαστεί ο ίδιος (ο δυτικός) όσο πιο μεταμοντέρνα γίνεται!

Θα χυθεί αίμα – αυτή κρεμάλα δεν θα γίνει σαν συμβολαιογραφική πράξη…

Χύνεται ήδη… Θα χυθεί πολύ πολύ περισσότερο… Τελικά εμείς και οι σαν εμάς σπρώνονται στα κρεματόρια…

(Αλλά είπαμε: κρατείστε σφικτά τις απωθήσεις σας!)

(φωτογραφία: Αφελείς δεν είμαστε. Φυσικά και η εικονική πραγματικότητα, η επαυξημένη πραγματικότητα, οι πολλαπλές πραγματικότητες κι όλα τα παρόμοια έχουν γίνει ήδη πανηγυρικά αποδεκτά απ’ τους υποτελείς. Μαζικά. Και έρχονται τα πιο “προχωρημένα”…

Το τι θα τους στοιχίσει αυτή η αποδοχή ούτε που μπορούν να το διανοηθούν οι έρμοι…)