Tag: ιράκ

Μέση ανατολή 2

Παρασκευή 6 Οκτώβρη. Όταν η προέλαση του isis (και άλλων ένοπλων ομάδων) έφτασε στο σημείο να απειλεί τον Άσαντ και το καθεστώς του (το μόνο αναγνωρισμένο διεθνώς, τότε και τώρα) με πνίξιμο στη Μεσόγειο, η Μόσχα αποφάσισε ότι “enough”. Μπήκε στο συριακό πεδίο μάχης στο πλευρό του αποδεκατισμένου συριακού στρατού, ενώ τόσο η Χεζμπ’ αλλάχ όσο και η Τεχεράνη, νοιώθοντας μεγαλύτερη στρατιωτική σιγουριά, αναθάρρησαν και ενίσχυσαν σημαντικά τους ενόπλους τους δίπλα στον Άσαντ…

Γιατί η Μόσχα αποφάσισε να ρίξει το στρατιωτικό (αλλά και συμβολικό γεωπολιτικά) βάρος της στη μέση Ανατολή ανατρέποντας, ως ένα σημείο, τις εξελίξεις; Ένα λόγος ήταν η τύχη της (μικρής αλλά μοναδικής στη Μεσόγειο) ναυτικής βάσης της στην συριακή Tartus. Δεν ήταν μόνον αυτό. Η διάλυση υπαρχόντων κρατών δεν είναι τακτική της Μόσχας (ούτε του Πεκίνου): έχει ομοσπονδιακή δομή σαν κράτος και, κυρίως, μάτωσε (και σκότωσε) πολύ για να κρατήσει τις καυκάσιες περιοχές (τσετσενία, ιγκουσετία). Φυσικά έχει απλωθεί κάπως, αφενός στην τυπικά γεωργιανή επικράτεια (επίσημα στην αμπχαζία και στη νότια οσετία), αφετέρου στην τυπικά ουκρανική (στην κριμέα επίσημα, στην ανατολική ουκρανία λιγότερο).

Η πετυχημένη τριχοτόμηση του ιράκ και της συρίας κατά μήκος θρησκευτικών / ιδεολογικών γραμμών θα μπορούσε πράγματι να τροφοδοτήσει ένα καινούργιο κύμα ένοπλων αποσχιστικών ανταρσιών στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς τόσο εντός όσο και εκτός ρωσικής ομοσπονδίας. Στην κεντρική ασία. Αν το αμερικανικό (και όχι μόνο) σχέδιο πετύχαινε στη μέση Ανατολή, ασφαλώς θα εφαρμοζόταν κι αλλού – αυτή θα ήταν η συμβολή της πολυεθνικότητας του isis. Η Μόσχα (και το Πεκίνο) είχαν και έχουν σοβαρούς λόγους εναντίον.

Το σημαντικότερο είναι ότι το αμερικανικό σχέδιο της τριχοτόμησης μόνο επιφανειακά μπορούσε να μπει σε έναν χάρτη με τρία καινούργια σταθερά κράτη στη θέση των δύο. Η ανάμειξη των πληθυσμών (και από θρησκευτική άποψη) και οι οικονομικές ανάγκες θα παρήγαγαν έναν μόνιμο πόλεμο, άλλοτε υψηλής και άλλοτε χαμηλής έντασης σ’ όλη αυτή τη ζώνη. Ο πραγματικός στόχος του αμερικανικού ιμπεριαλισμού δεν ήταν και δεν είναι, λοιπόν, «η διόρθωση των συνόρων» αλλά η μόνιμη αποσταθεροποίηση – που επιτρέπει στο πεντάγωνο και στις μυστικές υπηρεσίες να πολλαπλασιάζουν τις βάσεις τους, εμφανιζόμενα σαν «δύναμη σταθεροποίησης».

Έχοντας κρατήσει αποστάσεις απ’ την λιβυκή περίπτωση, η Μόσχα είχε πολλούς λόγους να εμποδίσει την «ομαλή εξέλιξη» της τριχοτόμησης στη συρία (κατ’ αρχήν) και στο ιράκ (έμμεσα). Και το έκανε. Πετυχημένα ως ένα σημείο, αλλά όχι οριστικά (αυτή τη στιγμή).

Μέση ανατολή 4

Παρασκευή 6 Οκτώβρη. Αυτά τα ξέρουν όλοι. Τα ξέρει οπωσδήποτε το «μπλοκ της Astana»: Μόσχα, Τεχεράνη, Άγκυρα, Δαμασκός, Βηρυτός – και η Βαγδάτη. Η Μόσχα δεν μπορεί μεν να στραφεί ανοικτά κατά των ypg αυτή τη στιγμή, βλέπει όμως το πόσο «αμερικανικά» δρουν. Οι υπόλοιποι, και ειδικά Άγκυρα, Τεχεράνη και Βαγδάτη, έχουν μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων (ή/και δηλώσεων), ειδικά μετά το «ανεξαρτησιακό δημοψήφισμα» στο ιρακινό κουρδιστάν, στις 25 Σεπτέμβρη. Σε πρώτο χρόνο κανένα απ’ αυτά τα κράτη δεν φαίνεται να θέλει έναν (ακόμη) πόλεμο. Εκείνο που οπωσδήποτε θέλουν είναι να εξασφαλίσουν ότι ένα μισο- (ή ψευτο-) ανεξάρτητο ιρακινό κουρδιστάν δεν θα είναι στους αμερικανικούς και ισραηλινούς στάβλους. Πράγμα που σημαίνει: δεν θα είναι safe heaven για αμφισβητήσεις ή/και επιχειρήσεις εναντίον τους. Είναι εύκολο κάτι τέτοιο; Όχι…

Την περασμένη Τετάρτη η αραβική (με έδρα το Λονδίνο) εφημερίδα Asharq al-Awsat δημοσίευσε συνέντευξη με τον ρώσο υπ.εξ. Sergei Lavrov. Ο οποίος τα έχωσε· όχι στους proxies ypg αλλά κατευθείαν στην Ουάσιγκτον:

… Σε μερικές περιπτώσεις οι ελεγχόμενες απ’ τις ηπα δυνάμεις έμμεσα ενθαρρύνουν άλλους τρομοκράτες να επιτίθενται σε στρατηγικά σημεία που δίκαια επανακαταλήφθηκαν απ’ την Δαμασκό, ή ηθελημένα εμπλέκονται σε αιματηρές προβοκάτσιες σε βάρος των δικών μας δυνάμεων…

Αναφερόταν στην Deir ez-Zor. Και συνέχισε:

… Καλώ όλους τους «παίκτες» στη συρία να εγκαταλείψουν τις γεωπολιτικές τους φιλοδοξίες και συμβάλλουν πλήρως στην αποκατάσταση της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή… Η πρακτική μας συνεργασία με την τουρκία και το ιράν σε όλα τα επίπεδα δείχνει, με την πλήρη σημασία των λέξεων, τον κεντρικό ρόλο που έχουν στη σταθεροποίηση της κατάστασης στη συρία και το ιράκ…

Δεν υπάρχουν περιθώρια παρερμηνείας σ’ αυτές οι κουβέντες, έτσι δεν είναι;

Όπως δεν υπάρχουν περιθώρια παρερμηνείας στο περιεχόμενο της επίσκεψης του Ερντογάν στην Τεχεράνη πριν 2 ημέρες (4/10). Για «βάθεμα της συμμαχίας» μίλησε ο Ερντογάν, για προσπάθεια «ξένων δυνάμεων» και ειδικά του ισραήλ να κρατήσουν τα δύο κράτη στο περιθώριο των εξελίξεων στη μέση Ανατολή μίλησε ο Χαμενεΐ (ο αρχιπαπάς του ιράν)…

Συρία 3

Πέμπτη 5 Οκτώβρη. Πράγματι, σύριοι and friends έχουν ξεκινήσει αυτήν την αργή προέλαση. Θα πρέπει να ανακαταλάβουν απ’ τον isis μισή ντουζίνα παραποτάμια χωριά, πράγμα που σημαίνει ότι δεν πρόκειται για περίπατο (και σίγουρα όχι για την «θυελλώδη πρόοδο» τύπου «οι πολέμαρχοι του isis τα έχουν κάνει πλακάκια με τους αμερικάνους και τις ypg”). Αυτό είναι το μειονέκτημα: απέχουν αυτή τη στιγμή περίπου 80 χιλιόμετρα, που θα είναι δύσκολα. Το πλεονέκτημα είναι ότι η Δαμασκός κρατάει θέσεις και δυτικά της Abu Kamal, σε απόσταση κάτι παραπάνω από 40 χιλιόμετρα. Μπορεί, λοιπόν, να επιτεθεί από δύο μεριές.

Κάτω απ’ τα σύνορα, στην ιρακινή μεριά, οι περιοχές ελέγχονται απ’ τον isis. Οι ιρανικές / σιιτικές πολιτοφυλακές (PMU) ξεκίνησαν την ανάποδη επιχείρηση, πάντα προς το ίδιο συνοριακό σημείο, και έχουν ανοίξει έναν διάδρομο απέχοντας περίπου 50 χιλιόμετρα απ’ την al Qa’im. Αλλά τις τελευταίες μέρες έχουν σταματήσει, ασχολούμενες σε άλλο μέτωπο. Υποθέτουμε ότι κάποια στιγμή, όχι αργά, θα γίνει η συνδυασμένη / συντονισμένη επίθεση προς το σημείο Abu Kamal / al Qa’im, από βορρά, νότο και δύση.

Κάποιοι, κοιτώντας τον χάρτη, μπορεί να σκεφτούν: αααα, αυτό είναι deal! Η Ουάσιγκτον «να αφήσει» τελικά το συγκεκριμένο πέρασμα / χερσαία επικοινωνία μεταξύ Βαγδάτης και Δαμασκού, με αντάλλαγμα να έχει παρουσία αρκετά κοντά, στα εδάφη που έχουν καταλάβει οι αδελφοί ypg. (Έχει γραφτεί ότι η Ουάσιγκτον θα δημιουργήσει βάση κάπου εκεί· και η Μόσχα στο αεροδρόμιο της Deir ez Zor). Πράγματι, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε μια τέτοια συνεννόηση! Μόνο που, αν ισχύει, την θεωρούμε προσωρινή. Το γιατί θα το εκθέσουμε τις επόμενες ημέρες.

Η “μάχη του Κιρκούκ”

Τρίτη 3 Οκτώβρη. Ένα άλλο δημοψήφισμα δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους (ή κάτι τέτοιο…), ανατολικότερα, πριν καμιά 10αριά ημέρες, δεν κηρύχτηκε αντισυνταγματικό· ίσως επειδή στο ιράκ η έννοια “σύνταγμα” είναι σχετική. Ούτε, επίσης, προσπάθησαν ένοπλοι με διαταγές απ’ την Βαγδάτη να κλέψουν τις κάλπες και τα ψηφοδέλτια. Ο κουρδικός πληθυσμός του βόρειου ιράκ αποφάσισε ότι θέλει κράτος· αλλά είναι πολύ πιθανό ότι (σ’ αυτή τη φάση τουλάχιστον) πρόκειται για “διαπραγματευτικό χαρτί” απέναντι στην κεντρική ιρακινή κυβέρνηση.

Μέχρι τώρα οι κουρδοκρατούμενες περιοχές του βόρειου ιράκ την βγάζουν (οικονομικά) με λαθρεμπόριο. Πετρελαίου. (Το ίδιο ισχύει για τις αντίστοιχες περιοχές της βόρειας συρίας). Το λαθρεμπόριο γίνεται μέσω τουρκίας: το τουρκικό καθεστώς επιτρέπει διακριτικά στα βυτιοφόρα (μέχρι πρόσφατα ανάμεσά τους και σ’ εκείνα του isis) να μεταφέρουν το λαθραίο πετρέλαιο μέσω του εδάφους του επειδή απ’ αυτό επωφελούνται και δικά του αφεντικά. Όσο απομένει αδιάθετο στην τουρκία, φορτώνεται σε τάνκερ από λιμάνια της νότιας τουρκίας (στο σχετικό νταραβέρι διαπρέπουν και έλληνες εφοπλιστές…)

Αυτό το ξέρουν οι πάντες, στην περιοχή και όχι μόνο· το ξέρουν πολύ καλά στο Αρμπίλ. Ό,τι και να διαπραγματευτεί η φεουδαρχικού τύπου πολιτική εξουσία του με την Βαγδάτη, ό,τι και να συμφωνήσει, δεν μπορεί να σταθεί οικονομικά χωρίς την συγκατάθεση της Άγκυρας. Επιπλέον, απ’ την στιγμή που το άλλο μακρύ χέρι του αμερικανικού και του ισραηλινού ιμπεριαλιστικού σχεδιασμού στη μέση Ανατολή, οι συριακές ypg, έχουν επεκταθεί και εξοπλιστεί δίπλα στο ιρακινό κουρδιστάν (καταλαμβάνοντας εδάφη που δεν έχουν ούτε καν κουρδικές μειονότητες· έχουν όμως πετρέλαιο…), απ’ την στιγμή δηλαδή που οι «φιλοκουρδικές» μεθοδεύσεις της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ είναι εκτεθειμένες στο φως της ημέρας, είτε αρέσει στους κούρδους του ιράκ είτε όχι, οι εθνικιστικές κινήσεις (ή ελιγμοί) τους αφορούν όχι μόνο την Βαγδάτη και την Άγκυρα αλλά και την Τεχεράνη και την Δαμασκό.

Έτσι, απέναντι στο «διαπραγματευτικό χαρτί» του δημοψηφίσματος της 25 Σεπτέμβρη, έχει παραταχτεί ένα αντίπαλο «διαπραγματευτικό χαρτί», από βορρά, νότο και ανατολή: στρατοί της Άγκυρας, της Βαγδάτης και της Τεχεράνης. Η απειλή εισβολής είναι πραγματική αλλά όχι άμεση: εξαρτιέται απ’ το πως θα κινηθεί το καθεστώς των Μπαρζανί (που έχει και τις εσωτερικές του κόντρες). Στο βαθμό που δεν έχει την ανοικτή και δημόσια υποστηρίξη της Ουάσιγκτον (την υπόγεια την έχει, όπως έχει την φανερή του Τελ Αβίβ), το γήπεδο των ελιγμών του έχει μικρύνει σημαντικά. Όσο για τους ypg; Έχουν γίνει απόλυτα proxie της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ, θεωρούμε μάλιστα πολύ πιθανό μονάδες τους να διοικούνται κατευθείαν από αμερικάνους. Το να γίνεσαι εγκάθετος μιας «μεγάλης δύναμης» προσφέρει σιγουριά… μέχρι να αναποδογυρίσει το τραπέζι και να βρεθείς πλακωμένος στα σίγουρα.

(Το Κιρκούκ είναι απ’ τις βασικές πετρελαιοπαραγωγές περιοχές / πόλεις του ιράκ, που έχει καταληφθεί και ελέγχεται απ’ τους πεσμεγκρά, αν και ο κουρδικός πληθυσμός της πόλης είναι μειονότητα. Αν το Ερμπίλ σκοπεύει να το κρατήσει για καιρό, σε βάρος της Βαγδάτης, – δείχνει απαραίτητο για την οικονομική του επιβίωση – θα χυθεί πολύ αίμα…)

Συνοριακές επιχειρήσεις

Τετάρτη 23 Αυγούστου. Ο Ερντογάν το ανακοίνωσε προχτές (στις 21/8) αλλά εσείς το ξέρετε ήδη απ’ τις 17/8: οι συζητήσεις με τον αρχιστράτηγο του regular ιρανικού στρατού αφορούσαν πράγματι την αντιμετώπιση των (λίγων μεν, με «γερές πλάτες» δε) ανταρτών του pjak, του «ιρανικού κλάδου» του κουρδικού pkk.

Απ’ τα λεγόμενα του τούρκου προέδρου (αλλά και τις ανακοινώσεις του Bagheri όταν γύρισε στο ιράν) καταλαβαίνουμε ότι Άγκυρα και Τεχεράνη θα κλιμακώνουν ευκαιριακά, όταν κρίνουν πως χρειάζεται, αυτό που έχουν ξεκινήσει, κοινές επιχειρήσεις δηλαδή στα σύνορα ιράκ / ιράν, στη μεριά του ιράκ, στα ορεινά κρησφύγετα του pjak. Προκύπτει επίσης καθαρά ότι το κτίσιμο του τείχους των σχεδόν 200 χιλιομέτρων στα σύνορα τουρκίας / ιράν γίνεται εν γνώσει και με την συμφωνία της Τεχεράνης.

Η «συνεργασία» σ’ αυτό το σημείο της μέσης Ανατολής, δείχνει ότι παρά τις (προφανώς σκόπιμες) αντίθετες φήμες, Άγκυρα και Τεχεράνη είναι καλά συγχρονισμένες και στο συριακό πεδίο μάχης.

(Οι «φρουροί της επανάστασης» δήλωσαν ότι δεν έχουν συμφωνήσει για επιθέσεις εκτός συνόρων, στο ιρακινό έδαφος δηλαδή… Αλλά την δουλειά του πυροβολικού μπορεί να την κάνει και ο regular στρατός! Οπότε ο καθένας στον τομέα του…)

Άγκυρα – Τεχεράνη

Παρασκευή 18 Αυγούστου. Ανακοινώθηκε εκ των υστέρων, αλλά αφού χτες σχολιάσαμε το θέμα πρέπει να το αναφέρουμε. Ο αρχιστράτηγος του ιρανικού τακτικού στρατού Mohamed Baqeri δεν πήγε μόνος του στην Άγκυρα. Συνοδευόταν απ’ τον αρχιστράτηγο του πεζικού των «φρουρών της επανάστασης» Mohammad Pakpour, και διάφορους άλλους καραβανάδες. Σημειώνουμε ανάμεσά τους τον στρατηγό Qasem Rezaei, της ιρανικής συνοριοφυλακής.

Οπότε το ζήτημα που αναφέραμε χτες σίγουρα ήταν κύριο πιάτο των επαφών· το ότι δεν ανακοινώθηκε τίποτα είναι εύλογο. Ζητήματα σχετικά με το συριακό πεδίο μάχης επίσης μπορεί να συζητήθηκαν (με τον Pakpour).

Συναντήσεις πολλών αστέρων

Πέμπτη 17 Αυγούστου. Ο αρχηγός του ιρανικού επιτελείου Mohammad Bagheri βρίσκεται από προχτές σε επίσκεψη και επαφές στην Άγκυρα. Η επίσκεψη του συγκεκριμένου αρχικαραβανά σχολιάζεται σαν «ασυνήθιστη» (μπορεί και να είναι). Και της αποδίδονται, σαν περιεχόμενο συζητήσεων, τα πάντα: απ’ την κατάσταση στη συρία και τις όποιες διαφωνίες Άγκυρας / Τεχεράνης εκεί, μέχρι…

Γίνεται ένα βασικό λάθος. Μάλλον από πρόθεση παρά από άγνοια. Ο αρχηγός του στρατού στο ιράν, αν και τυπικά έχει την ίδια θέση με τον αντίστοιχο τούρκο και οποιονδήποτε άλλο παρόμοιο, στην πράξη αντιπροσωπεύει κάτι λιγότερο. Το πολύ καλά εκπαιδευμένο, πολύ καλά εξοπλισμένο και έμπειρο στρατιωτικό σώμα στο ιράν δεν είναι ο στρατός (των εφέδρων) αλλά οι «φρουροί της επανάστασης». Που έχουν χωριστή διοίκηση, κλπ. Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι του παρόντος να εξηγήσουμε· συμβαίνει όμως. Στο συριακό πεδίο μάχης δεν συμμετέχει ο ιρανικός στρατός αλλά οι φρουροί της επανάστασης. Αυτοί μετράνε απώλειες (ακόμα και υψηλόβαθμων αξιωματικών) αλλά και εμπειρίες και νίκες. Συνεπώς, αν η Άγκυρα θέλει να κουβεντιάσει με την Τεχεράνη οτιδήποτε σχετικό με την συρία σε στρατιωτικό επίπεδο, θα το κάνει μ’ αυτούς· και όχι με τον regular ιρανικό στρατό.

Εκείνο που πιθανότατα μπορεί και πρέπει να συζητήσει το τουρκικό καθεστώς (και) με τον regular ιρανικό στρατό είναι το κουρδικό αντάρτικο. Όχι γενικά: ειδικά το κουρδικό αντάρτικο που Ουάσιγκτον, Τελ Αβίβ και Ριάντ «σπρώχνουν» κατά του ιράν, απ’ τα βουνά του ανατολικού ιρακινού κουρδιστάν.

Εδώ και μερικές εβδομάδες, περιοδικά, η τουρκική αεροπορία και το ιρανικό πυροβολικό κτυπούν ορεινές θέσεις αυτών των ενόπλων, μέσα στο βόρειο ιράκ, στην περιοχή που τυπικά ελέγχεται απ’ τους πεσμεγκρά. To είχαμε πιθανολογήσει έγκαιρα, και φαίνεται πως ισχύει: η «αναβίωση» αυτού του «εθνικοαπελευθερωτικού» στα βορειοδυτικά του ιράν είναι ένα απ’ τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Τεχεράνης, μετά τις επιτυχίες της στο συριακό πεδίο μάχης.

Ο συντονισμός σ’ αυτές τις επιχειρήσεις, το μέλλον τους, και το ευρύτερο «πολιτικό περιβάλλον» (οι κούρδοι του ιράκ έχουν αναγγείλει δημοψήφισμα δημιουργίας ανεξάρτητου κράτους για τις 25 Σεπτέμβρη…) θα μπορούσε να είναι όντως αντικείμενο συζήτησης του Bagheri τόσο με τον Erdogan όσο και με τον τούρκο αρχιστράτηγο Hulusi Akar. Στο βαθμό που, απ’ την μεριά της Τεχεράνης, την υπόθεση έχει αναλάβει κατ’ αρχήν (και) ο regular στρατός – κάτι πρέπει να κάνει κι αυτός!

Την σοβαρότητα της υπόθεσης δείχνει και η απόφαση της Άγκυρας να κτίσει τείχος σε ένα μέρος των συνόρων της με την Τεχεράνη. Προφανώς το θέμα δεν αφορά μετανάστες απ’ το αφγανιστάν και το πακιστάν, αλλά τα πέρα δώθε κούρδων ενόπλων μεταξύ ιράν και τουρκίας.

Είμαστε βέβαιοι ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες συναντήσεις γι’ αυτό το θέμα…

Μέση ανατολή

Δεύτερα 14 Αυγούστου. Να ένας τρόπος για το αμερικανικό πεντάγωνο να ρεφάρει την (τακτική) ήττα του στη συρία: φτιάχνοντας ακόμα περισσότερες βάσεις στο βορειοδυτικό ιράκ. Πέντε, διαφόρων μεγεθών, για να ελέγχει τα σύνορα ιράκ – συρίας σ’ όλο το μήκος απ’ την περιοχή Sinjar στα βορειοδυτικά (του ιράκ), μέχρι την κωμόπολη Al Qa’im, στις όχθες του Ευφράτη, κοντά στα ιρακινο-συριακά σύνορα. Φυσικά αυτή η περιοχή κατέχεται ακόμα απ’ τον isis, αλλά «… των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν…»

Αυτή η χωροθέτηση των αμερικανικών βάσεων έχει προφανή στόχο: να «επιτηρεί» (δηλαδή να ελέγχει) την χερσαία επικοινωνία μεταξύ Βαγδάτης και Δαμασκού όταν απελευθερωθεί και η Deir ez-Zur. Όμως πόσο καιρό θα καταφέρουν οι αμερικάνοι να κατέχουν ιρακινό έδαφος; Θα βολέψει να υπάρχει μόνιμα μια ασταθής κατάσταση εκεί…

Near east

Τετάρτη 2 Αυγούστου. Τηρουμένων των ιστορικών και γεωπολιτικών αναλογιών, η επίσκεψη του Muqtada al-Sadr στην Jeddah, την περασμένη Κυριακή, και η συνάντησή του με τον «θα σας γ…σω όλους» αντιβασιλιά του Ριάντ Mohammed bin Salman (αυτόν με το πρόβλημα στη μύτη…) θα μπορούσε να θεωρηθεί κάτι ανάλογο με επίσκεψη κάποιου πολωνού στρατηγού στο Λονδίνο, και την συνάντησή του με την βασίλισσα της αγγλίας, το 1985!

Το πιθανότερο είναι να μην ξέρετε ποιος είναι ο Muqtada al-Sadr. Πρόκειται ίσως για τον ισχυρότερο σιίτη ηγέτη στο ιράκ, πρώην επικεφαλής του «στρατού του Μαχντί», που για χρόνια, στην αρχή της αμερικανικής κατοχής, προκάλεσε πολλά και σοβαρά προβλήματα στους κατοχικούς και στους συνεργάτες τους. Στην Βαγδάτη υπάρχει μια μεγάλη περιοχή (φτωχογειτονιές) που λέγεται (στα αγγλικά) Sadr City, προς τιμήν του πατέρα του, που ήταν ιμάμης ευρύτατης αποδοχής. Ο ίδιος ο Muqtada, αφού πρώτα, επί κάποια χρόνια μετά το 2003, αρίστευσε σαν πολέμαρχος κατά των συνεργατών των αμερικάνων, μετακόμισε στο ιράν, στην Κόμ, όπου σπούδασε, και έγινε ιμάμης. Από τότε, επιστρέφοντας στη Βαγδάτη, άφησε στην άκρη τα πολιτικά (: στρατιωτικά) καθήκοντά του, και ανέλαβε αποκλειστικά την ιδεολογική καθοδήγηση των οπαδών του. Ή έτσι φαίνεται…

Τι ήθελε, λοιπόν, ο Muqtada al-Sadr, που είναι εγγυημένα “φίλος της Τεχεράνης”, στη λυκοφωλιά του Salman; Μήπως μετέφερε κάποιο συμβιβαστικό μήνυμα απ’ το ιράν; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι υπάρχει εσωτερική φαγούρα στους ιρακινούς σιΐτες, και πως ο al-Sadr ψάχνει στηρίγματα στους (ακροδεξιούς και πορωμένους) ουαχαβίτες του Ριάντ. Αν και είναι αλήθεια ότι ο al-Sadr δεν είναι θρησκευτικά σεχταριστής (και ποτέ δεν ήταν, το αντίθετο) το να τον θεωρεί κανείς τόσο χαζό ώστε να περιμένει την “φιλία” των κοκάκηδων του σαουδαραβικού παλατιού (και των πολεμόκαβλων του Τελ Αβίβ…) θα ήταν σα να λέει ότι έχει αποβλακωθεί εντελώς.

Η δική μας εκτίμηση είναι ότι όχι, δεν πρόκειται περί αυτού. Ο φραξιονισμός στους σιΐτες του ιράκ είναι πιθανός – πολιτικός προσοδισμός (εντονότερος μετά την “απελευθέρωση” της Μοσούλης) λέγεται. Αλλά κανείς δεν έχει χάσει το μυαλό του. Η επίσκεψη του al-Sadr στην φωλιά των εχθρών του μοιάζει μάλλον με την σκηνή απ’ τον Νονο 1, όπου ένας απ’ τους ανθρώπους του Κορλεόνε εμφανίζεται στην αντίπαλη μαφία σα “δυσαρεστημένος”. Στην ταινία δεν το τρώνε. Στην μεσανατολική πραγματικότητα, και με στριμωγμένους στα σκοινιά τους σαουδάραβες και τους λίγους υποτακτικούς τους, δεν αποκλείεται να το φάνε. Ή να το μισο-φάνε.

Ο al-Sadr θα μπορούσε να τους «πείσει για την δυσαρέσκειά του» απέναντι στην Τεχεράνη, αφού αυτοί οι πρίγκηπες και λοιποί υπό ξεπεσμό είναι μόνιμα σε «κατάσταση» να πιαστούν από οτιδήποτε. Οι ιρανοί φρουροί της επανάστασης έχουν εκπαιδεύσει στο ιράκ μια πολιτοφυλακή ονόματι Al-Hashd Al-Shaabi, κάποιων χιλιάδων μελών (οι εκτιμήσεις είναι τόσο ασαφείς που δεν έχει νόημα να αναφέρουμε αριθμούς), αρκετοί απ’ τους οποίους ήταν βασικοί στην πολιορκία και την κατάληψη της Μοσούλης, στις μάχες τετράγωνο – τετράγωνο. Είναι, δηλαδή, μπαρουτοκαπνισμένοι. Κάποιοι λένε ότι είναι μια νέα Χεζμπ’ αλλάχ, στο ιράκ αυτή τη φορά. Δεν αποκλείεται.

Κατά την άποψη μας τέτοιος αριθμός πειθαρχημένων και ιδεολογικά σταθερών πεζικάριων δεν θα μπορούσε να βρεθεί στο ιράκ έξω απ’ τον (παλιό;) “στρατό του Μαχντί”. Αλλά ο al-Sadr μπορεί, ίσως, να το παίξει ότι η Al-Hashd Al-Shaabi τον “ξεπερνάει” και τον “περιθωριοποιεί”. Με τέτοια παραμυθάκια μπορεί να πεισθούν οι Salman: η διορατικότητά τους είναι «υψηλού επιπέδου», και αποδεικνύεται απ’ τον καυγά που έχουν ξεκινήσει με την Ντόχα.

(Η Τεχεράνη κυκλοφοράει μια διαφορετική εκδοχή, την οποία μπορούμε μεν να παρουσιάσουμε αλλά δεν έχουμε διασταυρώσει. Ότι ο al-Sadr πήγε στην Jeddah καλεσμένος του Salman που προσπαθεί, με ιρακινή μεσολάβηση προς τους Houthis, να σταματήσει τον πόλεμο που χάνει, στην υεμένη. Χμμμ… Παραείναι βολική εκδοχή – βολική για το ιρανικό καθεστώς… Θα δείξει.)

Αν αναρωτηθείτε «και τι μας νοιάζουν εμάς αυτά;» δεν θα κάνουμε τον κόπο να σας πείσουμε. Απλά ο al-Sadr και ο «στρατός του Μαχντί», πριν καμιά δεκαετία, απείλησαν να τινάξουν στον αέρα τον αμερικανικό σχεδιασμό στο ιράκ (με τις εξαιρετικά διακριτικές πλάτες της Τεχεράνης και την βοήθεια, τότε, των ιρανών φρουρών της επανάστασης) – περισσότερα δεν μπορούμε να πούμε εδώ. Το εξώφυλλο του αμερικανικού καθεστωτικού newsweek στις 4 Δεκέμβρη του 2006 (φωτογραφία επάνω) δεν ήταν τυχαίο.

(δεύτερη φωτο: μια επίσης αναγνώριση του ρόλου του al-Sadr «τότε», από αντικαθεστωτική μεριά αυτή τη φορά…

τρίτη φωτό: απ’ την προχτεσινή επίσκεψη. Εκατό χρονών η αλεπού, εκατοένα τα αλεπόπουλα…)

Μέση ανατολή

Τετάρτη 26 Ιούλη. Αν είναι σωστό ότι οι μόνοι αξιόπιστοι σύμμαχοι / proxies που απέμειναν στην Ουάσιγκτον στο συριακό πεδίο μάχης είναι οι ypg, τότε είναι εύλογα κι αυτά τα δύο συμπεράσματα (και μια μελλοντική παραίτηση: του τωρινού αμερικάνου υπ.εξ.). Πρώτον, κανείς δεν θα αμφισβητήσει στο κοντινό μέλλον την κουρδική κατοχή της ζώνης της Rojana, στα βόρεια σύνορα της συρίας, εφόσον σ’ αυτήν η Ουάσιγκτον έχει διασπείρει τον στρατό, τις μυστικές υπηρεσίες και τους μισθοφόρους της. Αλλά, δεύτερον, κανείς δεν θα αναγνωρίσει (με την διεθνή έννοια της λέξης) αυτήν την κουρδική ζώνη με τρόπο που να υπονοεί μελλοντική αναγνώριση χωριστού κράτους. Με δυο κουβέντες: το pkk και οι παραλλαγές του έχουν νοικιάσει φτηνά το τομάρι τους στη βόρεια συρία, με τη μορφή μιας ορισμένης «ανεξαρτησίας» υπό την αιγίδα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Αλλά δεν είναι ο 19ος αιώνας, όπου ακόμα και τότε οι “μεγάλες δυνάμεις” έπρεπε να συμφωνήσουν για φτιαχτούν καινούργια κράτη. Τώρα έχουν χάσει οποιαδήποτε διεθνή προοπτική επισημοποίησης αυτής της «ανεξαρτησίας». Κι ενώ μπορεί κανείς να ζήσει για καιρό στα limbo του παγκόσμιου ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, δεν μπορεί να ελπίζει ότι τέτοια «κενά» θα κρατήσουν για πάντα…

Εκείνοι που είναι αντίθετοι σ’ αυτό το deal δεν είναι αμελητέοι. Σημειώστε: Μόσχα, Τεχεράνη, Άγκυρα, Δαμασκός (ναι μεν δεν μετράει στρατιωτικά, μετράει όμως σαν επίσημο διεθνές υποκείμενο κρατικής εξουσίας) and, last but not least, Πεκίνο. Έχουν ισχυρότατα συμφέροντα στο να μην επισημοποιηθεί ξανά τέτοια περίπτωση «διαμελισμού» αναγνωρισμένης επικράτειας. Κι έχουν, επίσης, ισχυρότατα συμφέροντα να μην θέλουν αμερικανικές βάσεις κοντά στους δρόμους του μεταξιού – και στις μπίζνες τους, γενικά.

Μια πρώτη έκφραση των πραγματικών τωρινών συσχετισμών παίζεται ήδη δίπλα. Στο ιράκ. Μετά την απελευθέρωση / ισοπέδωση της Μοσούλης, το ιρακινό καθεστώς εμφανίζεται, τουλάχιστον στα λόγια, σκληρό απέναντι στην Ουάσιγκτον: να μην διανοηθεί ότι θα ξαναστήσει βάσεις στο ιράκ – δεν έχει, άραγε, καμία άλλη εκτός απ’ την πρεσβεία στη Βαγδάτη; Δεν ξέρουμε. Ωστόσο στη Βαγδάτη πνέει ένας άνεμος αυτοπεποίθησης στη συμμαχία όχι μόνο με την Τεχεράνη (υπογράφτηκε προχτές συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας σε διάφορα επίπεδα) αλλά και την Μόσχα (θα γίνει μια καλή αγορά καινούργιων ρωσικών τανκς Τ-90). Είναι τα απόνερα της πετυχημένης ρωσικής εμπλοκής στη συρία.

Φυσικά τίποτα δεν είναι και δεν θα είναι εύκολο σ’ αυτή τη ζώνη της μέσης Ανατολής. Οι σουνιτικοί πληθυσμοί που είχαν πάρει το μέρος του isis αναζητούν επειγόντως αξιόπιστους «προστάτες». Και φαίνεται ότι η Άγκυρα και η Ντόχα έχουν αναλάβει αυτήν την «προστασία», σε συνεννόηση αυτή τη φορά με την Τεχεράνη και τους σιίτες του ιράκ. Αν αυτή η συνεννόηση συνεχίσει να είναι σταθερή, τότε το «διαίρει και βασίλευε» της Ουάσιγκτον, του Τελ Αβίβ και του Ριάντ θα έχει υποστεί την οριστική, στρατηγική ήττα του. Τότε αυτή η περιοχή της μέσης Ανατολής θα έχει σοβαρές ελπίδες να ξαναανασάνει.