Tag: οικονομικά

Παλιά – και καινούργια 3

Σάββατο 18 Γενάρη. Το γεγονός ότι το ψόφιο κουνάβι ανακάτεψε την «υδρογονανθρακική ανεξαρτησία» των ηπα με τον πόλεμο στη μέση Ανατολή μοιάζει με θριαμβολογία του αμερικανικού καπιταλισμού / ιμπεριαλισμού. Σα να είπε «σαν έχουμε όλους!». Δεν είναι όμως έτσι.

Το δημόσιο έλλειμμα του ψοφιοκουναβιστάν το 2019 ξεπέρασε το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια· και το αμερικανικό δημόσιο χρέος αυξάνεται διαρκώς (ας μην μιλήσουμε για το ιδιωτικό). Το αμερικανικό κράτος έχει όλο και μεγαλύτερη ανάγκη να δανείζεται από «ξένους»· για να είναι «βιώσιμο» το χρέος του πρέπει τα επιτόκια να είναι χαμηλά· για να είναι χαμηλά πρέπει να είναι πάντα πολλοί οι διατεθειμένοι να δανείσουν την Ουάσιγκτον· για να συμβαίνει αυτό θα πρέπει ένα τουλάχιστον στρατηγικό εμπόρευμα παγκόσμιας ζήτησης να «μονο-τιμολογείται» σε δολάρια. Τέτοιο εμπόρευμα αυτή τη στιγμή είναι το πετρέλαιο / φυσικό αέριο· ωστόσο σταδιακά και σταθερά χάνει κι αυτό την στρατηγική (ενεργειακή) κεντρικότητά του.

Η αντίστροφη κίνηση έχει αρχίσει, κι αυτό εκνευρίζει αφόρητα τα αφεντικά του αμερικανικού imperium. Κάποιοι συνδέουν την αμερικανική εισβολή στο ιράκ (το 2003) με την απόφαση του Hussein τρία χρόνια νωρίτερα (το 2000) να αλλάξει την τιμολόγηση των ιρακινών πετρελαίων από δολάρια σε ευρώ… Συνδέουν επίσης την καταστροφή της λιβύης με την απόφαση (λίγο νωρίτερα) του Καντάφι να δημιουργηθεί ένα κοινό αφρικανικό νόμισμα, με back up τον λιβυκό χρυσό, ώστε να τιμολογείται σ’ αυτό το νόμισμα το αφρικανικό πετρέλαιο…

Είτε αυτές οι συσχετίσεις είναι ακριβείς είτε όχι (μάλλον είναι…) η «αποδολαριοποίηση» και του διεθνούς εμπορίου υδρογονανθράκων έχει ξεκινήσει, με πρωταγωνιστές «μεγάλες δυνάμεις» του παγκόσμιου καπιταλισμού. Την Μόσχα, το Πεκίνο – και την ευρωζώνη. Η Τεχεράνη, το Καράκας, η Ντόχα, και κάποια αφρικανικά και ασιατικά κράτη είναι οι αμέσως επόμενοι «κρίκοι» σ’ αυτήν την αλυσίδα της νομισματικής (και όχι μόνο…) προσβολής της αμερικανικής (οικονομικής) ηγεμονίας. Όσο περισσότερο αυτά τα κράτη συγκροτούνται σε μπλοκ τόσο δυσκολότερο είναι για την Ουάσιγκτον να προκαλέσει εδώ ή εκεί την «δημιουργική καταστροφή» που την βολεύει: πρέπει να αναμετρηθεί «εφ όλης της ύλης» με τους «αναθεωρητές»…

Εάν η παγκόσμια ζήτηση υδρογονανθράκων (ειδικά απ’ τους πρώτης κατηγορίας καπιταλισμούς) μειώνεται ή/και διαφοροποιείται (είτε λόγω αύξησης της χρήσης πυρηνικής ενέργειας, είτε λόγω «πράσινης ενέργειας», είτε λόγω τεχνολογικών εξελίξεων όπως η πυρηνική «ψυχρή» σύντηξη)· εάν η αποδολαριοποίηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προχωράει μέσα από διακρατικές συμφωνίες πληρωμών σε άλλα νομίσματα· και εάν η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να βρει άλλο «στρατηγικό εμπόρευμα» στου οποίου την τιμολόγηση να επιβάλλει (και πώς άραγε;) την αποκλειστικότητα του δολαρίου, τότε – εν έτει 2020 – ο πρόσφατος θριαμβολογικός τόνος του ψόφιου κουναβιού είναι, απλά, γελοίος.

Κι αυτό επειδή ήδη ο διεθνής κύκλος κυκλοφορίας του δολαρίου μικραίνει· ήδη λιγοστεύουν οι δανειστές του αμερικανικού κράτους ενόσω οι ανάγκες του σε δανεικά αυξάνονται διαρκώς· ήδη η αμερικανική κεντρική τράπεζα δανείζει κοντοπρόθεσμα το κράτος ελλείψει άλλων πιστωτών· ήδη εξελίσσεται ένας πληθωρισμός «δολαριακών τιμών» μέσα από διάφορες φούσκες, αρχίζοντας απ’ το αμερικανικό χρηματιστήριο.

Παλιά – και καινούργια 4

Σάββατο 18 Γενάρη. Η ίδια ουγγιά χρυσαφιού που το 1971 (και το 1970, και το 1965, και το 1960, και το 1955…) έκανε 35 αμερικανικά δολάρια σήμερα κάνει πάνω από 1.550. Λαμβάνοντας το χρυσάφι σαν συγκριτικό σταθερό «μέτρο», τα σημερινά 1.550 δολάρια «ισοδυναμούν» με 35 του 1971: πρόκειται για τον ορισμό του άγριου νομισματικού πληθωρισμού: σχεδόν 4.500% μέσα σε χοντρικά 50 χρόνια!

Ωστόσο αυτός ο πληθωρισμός δεν φαινόταν ως σχετικά πρόσφατα να δημιουργεί ανυπέρβλητα προβλήματα στις διεθνείς συναλλαγές, στο βαθμό που το δολάριο (και το αμερικανικό κράτος / κεφάλαιο) έμοιαζαν ακλόνητα «the best».

Όχι πια! Απ’ τον τελευταίο οξύ σπασμό της διαρκούς κρίσης / αναδιάρθρωσης (το 2008) και με αυξανόμενη ταχύτητα έκτοτε είναι σαφές στους πάντες ότι οι ηπα χάνουν την παγκόσμια ηγεμονία τους, και ότι προσπαθούν να συγκρατήσουν την παρακμή τους με όλο και πιο βίαια μέσα. Οι επανεξοπλισμοί σε διάφορα επίπεδα (από όλο και περισσότερα κράτη) και οι τεχνολογικές καινοτομίες στα όπλα βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη· κάτω απ’ τις διακηρύξεις περί «ειρήνης», όπως άλλωστε συνέβαινε πάντα…

Όπως θα δείξουμε σε μερικούς μήνες (στο επόμενο τετράδιο για εργατική χρήση) η Χ παγκόσμια ηγεμονία τελειώνει όχι την ιστορική στιγμή που αντικαθίσταται από μια Ψ επόμενη… Έχει τελειώσει αρκετά νωρίτερα: την ιστορική στιγμή που ο «προστάτης» παύει να είναι «γενναιόδωρος» (αφού αυτό εξυπηρετούσε και τα δικά του συμφέροντα) επειδή έχει αρχίσει να «ζορίζεται» οικονομικά στα σοβαρά· και γίνεται κοινός, δύστροπος και επιθετικός νταβατζής, απαιτώντας απ’ τους «πελάτες» του να τον πληρώνουν για την όποια «προστασία» τους παρέχει…

Αυτό χαρακτηρίζει τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό όλο και πιο καθαρά, συστηματικά και απροκάλυπτα…

Δεν το έχετε προσέξει;

Lithium

Τετάρτη 13 Νοέμβρη. Στις 4 Νοέμβρη ο Morales ακύρωσε την συμφωνία που είχε κλείσει η κυβέρνησή του τον Δεκέμβρη του 2018, με την γερμανική ACI Systems Alemania (ACISA) για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων λιθίου στην επαρχία του Potosi. Οι κάτοικοι της περιοχής είχαν ήδη ξεκινήσει διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της συμφωνίας· ωστόσο ο Morales επεδίωκε την επαναδιαπραγμάτευση των όρων παραχώρησης στη γερμανική εταιρεία, ώστε να αυξηθούν τα οφέλη για το βολιβιανό κράτος και τους ντόπιους.

Στη βολιβία βρίσκονται τα δεύτερα σε μέγεθος στον κόσμο κοιτάσματα λιθίου, που ως τώρα δεν εξορύσσονται με «επιχειρηματικό τρόπο». Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι στην ευρύτερη περιοχή υπάρχει το 50%, μπορεί και παραπάνω, των παγκόσμιων αποθεμάτων. Η ζήτηση λιθίου, βασική πρώτη ύλη για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων, αναμένεται να διπλασιαστεί ως το 2025. Όσο για την ACISA; Φτιάχνει μπαταρίες για την Tesla.

Κάποιοι σχετίζουν το πραξικόμημα κατά του Morales με το πάγωμα αυτής της συμφωνίας με την ACISA. Όμως οι «χρωματιστές διαδηλώσεις» κατά του Morales ξεκίνησαν στις 21 Οκτώβρη (δυο βδομάδες πριν το «πάγωμα»). Κι ενώ πράγματι, απ’ την μεριά της Ουάσιγκτον, ένα απ’ τα επίδικα μπορεί κάλιστα να είναι τα κοιτάσματα λιθίου, αυτό με τίποτα δεν σημαίνει ότι, αν καταφέρει να εγκαταστήσει δικές της κυβερνητικές μαριονέτες, την δουλειά θα την πάρει μια γερμανική εταιρεία!!

Πέρα απ’ αυτό υπάρχει το πολύ ευρύτερο ζήτημα της «πίσω αυλής» του ψοφιοκουναβιστάν. Όταν έβαλε στο στόχαστρο τον Maduro, επιβεβαιώθηκε ότι το νυν αφεντικό της βενεζουέλα έχει συμμαχίες σ’ αυτήν την «αυλή». Ένας σύμμαχος ήταν η La Paz, άλλος σύμμαχος η Havana. Το ξήλωμα των συμμάχων, ειδικά την ώρα που στη χιλή (και λιγότερο γνωστό στη βραζιλία) η αντιπαλότητα στις καραδεξιές κυβερνήσεις δυναμώνει διαρκώς, θα μπορούσε να είναι από μόνο του, με ή χωρίς λίθιο, ένα σοβαρό ζήτημα για το αμερικανικό βαθύ κράτος / κεφάλαιο.

Τέτοιες εξηγήσεις (ή “εξηγήσεις”) αποφεύγουν όμως το βασικό: Τι απ’ αυτά αγνοούσε ο Morales; Και, τελικά: Γιατί απέδρασε στην Mexico City;

(φωτογραφία: οι λίμνες αλάτων στο Potosi περικλείουν τα τεράστια κοιτάσματα λιθίου).

Open to business 3

Τετάρτη 6 Νοέμβρη. Μια πασίγνωση στον πλανήτη (αν όχι και στον γαλαξία) επιχειρηματική ανοικτοσύνη είναι η «χρυσή βίζα». Δεν είναι, βέβαια, ελληνική πρωτοτυπία. Υπάρχουν κι άλλα ευρωπαϊκά κράτη που κάνουν την ίδια δουλειά. Απλά η ελληνικής προέλευσης «χρυσή βίζα» είναι η πιο φτηνή. Πράγμα που, όσο νάναι, μαζί με τον ήλιο και την θάλασσα, της δίνει ιδιαίτερη ελκυστικότητα.

Περί τίνος πρόκειται; Τυπικά, στην αρχική μορφή της business, όποιος αγοράσει ακίνητο αξίας 250.000 ευρώ στο ελλαδιστάν, αγοράζει μαζί “άδεια παραμονής” εδώ (για 5 χρόνια, που μπορεί να ανανεώνεται…), plus όλα τα έγγραφα για να ταξιδεύει στη «ζώνη Σέγκεν», όχι μόνον αυτός αλλά και όλοι οι συγγενείς πρώτου βαθμού, ανιόντες και κατιόντες. Άνετα καθαρίζουν σύζυγοι, γονείς και πεθερικά, συν τα όσα παιδιά. Πρόσφατα το κόλπο εμπλουτίστηκε: με 400.000 ευρώ για αγορά ελληνικών μετοχών εξασφαλίζει κανείς τα ίδια καλούδια… Και γλυτώνει τον ενφια…

Υπάρχει ακόμα περισσότερο «γλυκό»: μετά από κάποια χρόνια ο «επενδυτής» μπορεί να μετατρέψει την «άδεια παραμονής» την δική του και του σογιού του σε κανονική υπηκοότητα, με κανονικά ελληνικά / ευρωπαϊκά διαβατήρια, κλπ κλπ.

Πρόκειται για κόλπο υποδοχής «μαύρου χρήματος» (και ξεπλύματός του, φυσικά) – διεθνώς γνωστή και διεθνώς χειροκροτούμενη. Φυσικά, για να είναι τυπικά εντάξει, οι ελληνικές (και οι λοιπές ευρωπαϊκές) τράπεζες, «απαιτούν» η πληρωμή / μεταφορά χρήματος να γίνει διατραπεζικά. Που σημαίνει ότι ο μεξικάνος ή ο σαουδάραβας αγοραστής θα καταθέσει τους παράδες του σε μια μεξικάνικη ή σαουδαραβική τράπεζα, που αυτή είναι υπεύθυνη για να ερευνήσει την προέλευσή τους… Εντάξει τότε…

Πρακτικά τόσο οι ηπα όσο διάφορα ευρωπαϊκά κράτη έχουν αποφασίσει πως είναι κρίμα τόσα δις και τρις «εσόδων» του παγκόσμιου οργανωμένου εγκλήματος να μένουν κλειδωμένα σε χρηματοκιβώτια… Οπότε προσφέρουν κάτι τις (η ευρωπαϊκή άδεια παραμονής ή/και το αντίστοιχο διαβατήριο έχει αξία για ανθρώπους με έφεση στην επιχειρηματική περιπέτεια) για να τραβήξουν dirty παράδες στους δικούς τους clean καπιταλισμούς…

Η γνωστή σαν business friendly νότια κύπρος πήγε το κόλπο όσο μακριά γινόταν· και έχει εκτεθεί («κάπως»). Ένας μαλαισιανός μαφιόζος, ονόματι Taek Jho Low, αγόρασε την υπηκοότητα κι όλα της τα καλούδια – λαδώνοντας («επενδυτικά πάντα»….) όχι μόνο τον αρχιτράγο της Λευκωσίας αλλά πιθανότατα και «ισχυρούς παράγοντες της πολιτικής ζωής». Αν το όνομά αυτών των ισχυρών παραγόντων αρχίζει από Αν… και τελειώνει σε …άδης, τότε το πρόβλημα είναι σοβαρό. (Φυσικά υπάρχει τεκμήριο αθώωτητας των θρησκευτικών και πολιτικών ανδρών: όταν ο Law έκανε τις «επενδύσεις» του στο χρυσοπράσινο – φύλλο – ριγμένο – στο – πέλαγο, δεν ήταν wanted σ’ όλο τον γαλαξία· αυτό προέκυψε πρόσφατα).

Για το καλό του επιχειρείν όμως, μην πεταχτούν μαζί με τα απόνερα και τα μωρά!!!

No libra

Σάββατο 14 Σεπτέμβρη. O Zuckerberg ετοιμάζει ένα «κρυπτονόμισμα». Για την ακρίβεια ο κύριος facebook είναι ένα είδος « τεχνολογικού μπροστινού» για την δημιουργία ενός ψηφιακού νομίσματος από έναν αριθμό ιδιωτικών εταιρειών. Σε αντίθεση με το bitcoin (κι όλα τα παρόμοια κρυπτονομίσματα) που δεν έχουν κάποιο σταθερό μέτρο / αντίκρυσμα, και συνεπώς εκτός από παράνομες συναλλαγές προσφέρεται για τζόγο, το libra έχει σχεδιαστεί για να έχει το κύρος, την αξιοπιστία κανονικού νομίσματος. Θα έχει σταθερή ισοτιμία σχετιζόμενο μ’ ένα «καλάθι νομισμάτων» (ευρώ, δολάριο, γιέν, στερλίνα, δολάριο σιγκαπούρης – αλλά όχι το κινέζικο γουάν) και σαν «assets» κρατικά ομόλογα αξίας, κατ’ αρχήν, γύρω στα 200 δισεκατομύρια δολάρια. Στους συνεταίρους του libra (28 προς το παρόν) περιλαμβάνονται αμερικανικές εταιρείες «πλαστικού χρήματος» (visa, mastercard), η uber και άλλα μεγάλα μαγαζιά που δουλεύουν με ηλεκτρονικές πληρωμές.

Παρά τις εξασφαλίσεις που προσφέρει η τεχνολογία blockchain το ηλεκτρικό, ψηφιακό χρήμα δεν είναι αθώο. Αν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι γεμάτες data, το ψηφιακά νομίσματα είναι μόνο data. H διασπορά των υπολογιστών που μεσολαβούν και ελέγχουν την κυκλοφορία ενός κρυπτονομίσματος είναι μόνο μια φάρσα «δημοκρατικότητας»: είναι τέτοια η υπολογιστική ισχύς που απαιτείται για τις διαστραυρώσεις των συναλλαγών, ώστε τα σχετικά data centers και οι επεξεργαστές θα είναι ιδιοκτησία των μετόχων της libra.

Είναι προφανώς και γι’ αυτόν τον λόγο που χτες οι Bruno le Maire και Olaf Scholz (υπ.οικ. του Παρισιού και του Βερολίνου) ανήγγειλαν σχεδόν την απαγόρευση της κυκλοφορίας του libra στην ε.ε. όταν θα είναι έτοιμο (σε περίπου ένα χρόνο). Δεν είπαν καθαρά ότι το θεωρούν αμερικάνικη απόβαση στην ευρώπη. Είπαν, γενικά κι αόριστα, ότι «θα δημιουργήσει προβλήματα στους καταναλωτές και θα υπονομεύσει την χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ευρώπη». Πρόσθεσαν ότι θα φτιαχτεί ευρωπαϊκό ψηφιακό νόμισμα (κρυπτονόμισμα) με την εγγύηση και την ευθύνη της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας. Έχουν αργήσει. Τα τζογαδόρικα κρυπτονομίσματα τύπου bitcoin χρησιμοποιούνται και στην ευρώπη εδώ και χρόνια. Είναι δε πιθανό ότι το libra θα «χωθεί» και στις ευρωπαϊκές συναλλαγές· πιο εύκολα στα ηλεκτρονικά ψώνια απ’ τις ηπα.

Παρότι τα ψηφιακά νομίσματα εμφανίζονται σαν η ικανή και αναγκαία μορφή γενικού ισοδύναμου της αξίας σε μια εποχή γενίκευσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών, έχει τουλάχιστον ένα σοβαρό πρόβλημα, πέρα απ’ το ότι μ’ αυτά αφήνει ο καθένας τα ίχνη του παντού. Το πρόβλημα το έχουν και οι συναλλαγές οι ίδιες· ωστόσο στην εκδοχή «μέσο συναλλαγών» το πρόβλημα μπορεί να γίνει τερατώδες: δεν υπάρχει ψηφιακό «νομισματικό μέσο» χωρίς ηλεκτρισμό…

Έχει παραμυθιαστεί κανένας ότι ο οξυνόμενος ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός θα σεβαστεί τις ηλεκτρικές υποδομές οπουδήποτε; Ρωτάμε έτσι, για να θυμίσουμε ότι ο πιο διάχυτος πλούτος της εποχής είναι η βλακεία.

Αερομπελάδες

Παρασκευή 15 Μάρτη. Η παγκόσμια καθήλωση των 350 (;) boeing 737 max φυσικά και προκαλεί “πόνο” στην κατασκευάστρια εταιρεία. Ειδικά αφού πρώτον, η “διόρθωση του προβλήματος” (στο “έξυπνο” λογισμικό) θα χρειαστεί καιρό· και δεύτερον, ακόμα κι όταν η boeing πει «το κάναμε», θα πρέπει να βρει έναν τρόπο να το αποδείξει στους πελάτες της· κάτι καθόλου εύκολο σε ζήτηματα «μηχανικής ευφυίας». Η boeing είναι πιθανό ότι θα χρειαστεί πολύ καιρό για να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πελατών της… Δεν είναι αστείο: εκκρεμούν 5000 παραγγελίες για το συγκεκριμένο μοντέλο, αξίας 600 δισεκατομυρίων… 5000 παραγγελίες που μπορεί να ακυρωθούν!

Ο αριθμός των 737 max σε καθήλωση δεν είναι μεγάλος σε σχέση με το σύνολο των επιβατικών αεροπλάνων σε χρήση· επιμέρους όμως (σε σχέση με συγκεκριμένες εταιρείες) μπορεί να δημιουργηθεί κάποια έλλειψη πτητικών μέσων. Εκτός, λοιπόν, απ’ τις μετοχές των ανταγωνιστών της boeing (και δεν είναι μόνο η airbus αλλά και η κινεζική comac) και τις παραγγελίες, θα επηρεαστούν στον ένα ή τον άλλο βαθμό και οι επιβάτες. Ως προς τιμές εισιτηρίων, ως προς διαθεσιμότητα δρομολογίων, κλπ.

Τέτοια προβλήματα λύνονται στον καπιταλισμό. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

(φωτογραφία: Το C919, της κινεζικής comac, έχει απ’ το 2017 28 πελάτες με 815 παραγγελίες – λίγες δηλαδή. Θεωρείται όμως ευθέως ανταγωνιστικό τόσο του 737 της boeing, όσο και του Α320neo της airbus. Αν ένα μεγάλο μέρος των 5000 παραγγελιών φύγει απ’ την boeing, δεν θα μπορεί να το καλύψει μόνη της η airbus.

Πάνω που το ψοφιοκουναβιστάν πάει να στριμώξει το Πεκίνο, ένα παλιο-λογισμικό του ανοίγει νέους εμπορικούς ορίζοντες…)

American millennials

Πέμπτη 7 Μάρτη. Θα το περιμένατε για το ελλαδιστάν… Αλλά για το ψοφιοκουναβιστάν; Και όμως:

… Προσπαθήστε για μια στιγμή να μη σας κατακλύσει το αίσθημα της πίκρας, και σκεφτείτε πόσο ανελέητα είναι τα οικονομικά σας όταν αγωνίζεσθε να τα φέρετε βόλτα σε αυτή τη χώρα σήμερα. Οι μισθοί είναι στάσιμοι, ενώ το κόστος των ακινήτων, της περίθαλψης και της φροντίδας για τα παιδιά έχει εξακοντιστεί. Όπως αναφέρεται στα πορίσματα πρόσφατης οικονομικής ανάλυσης, “για τους Αμερικάνους που είναι κάτω των 40 ετών ο 21ος αιώνας μοιάζει με μια μακράς διαρκείας ύψεση”.

Σύμφωνα με έκθεση του 2018 … περισσότεροι απ’ τους μισούς Αμερικανούς (53%) ηλικίας 21 – 37 ετών έχουν δεχτεί κάποιο είδος οικονομικής αρωγής από γονείς, κηδεμόνες ή συγγενείς από τότε που έγιναν 21 ετών. Αυτό μπορεί να σημαίνει την πληρωμή του κινητού τηλεφώνου (41%), τα ψώνια του σούπερ μάρκετ και τους λογαριασμούς φυσικού αερίου (32%), το ενοίκιο (40%) ή την ασφάλεια ζωής (32%).

… Πέραν της οικονομικής στήριξης, πρέπει να αναφερθεί και η παροχή δωρεάν υπηρεσιών. Η κ. Πάλμερ, 39 ετών, λέει πως το ότι οι γονείς της προσέχουν τα παιδιά της 20 – 25 ώρες δωρεάν τον μήνα, συνέβαλε στο να αποφασίσουν με τον σύντροφό της να κάνουν και τρίτο παιδί. Εάν έπρεπε να πληρώνει μπέιμπι σίτερ, θα σήμαινε δαπάνες 6.000 δολαρίων τον χρόνο….

Αυτά γράφτηκαν στους καθεστωτικούς new york times πριν λίγες μέρες. Δεν αφορούν την καθαρή εργατική τάξη των ηπα, εκείνες και εκείνους που οργανώθηκαν στον «πόλεμο για 15 δολάρια ωρομίσθιο» νικώντας. Δεν αφορούν ούτε τα γκέτο, το προλεταριάτο της οικονομίας του εγκλήματος. Αφορούν τους «σπουδαγμένους», αυτούς με τουλάχιστον ένα τριτοβάθμιο δίπλωμα· ένα σοβαρό κομμάτι της «μεσαίας τάξης» (ή της I gonna be…). Είναι επιβαρυμένοι συχνά με ένα φοιτητικό δάνειο κάποιον δεκάδων χιλιάδων δολαρίων, το οποίο κανονικά ήλπιζαν ότι θα ξεχρεώσουν εύκολα χάρη στους καλούς μισθούς στελεχών που θα έπαιρναν μετά τις σπουδές… Και τώρα είναι εγκλωβισμένοι σ’ αυτήν την «παγίδα χρέους», απ’ την οποία αρκετοί (λένε οι ειδικοί των τραπεζών) μπορεί να μην βγουν ποτέ. Είναι, για να το πούμε με λίγες λέξεις, η υποθηκευμένη πρωτοκοσμική μεσαία τάξη του ψοφιοκουναβιστάν.

Η έρευνα δεν αναφέρεται στην πολιτική και ιδεολογική σύνθεση αυτού του «τρύπιου» (απ’ την άποψη των προοπτικών ανόδου) κοινωνικού στρώματος. Είναι εύλογο να μην είναι ενιαία, όπως άλλωστε συμβαίνει σ’ όλον τον κόσμο. Έχουν κοινά (π.χ. «απεχθάνονται την βία»…), όμως άλλοι μπορεί να είναι συντηρητικοί, και άλλοι liberals (με κάποια «αριστερή» απόχρωση).

Όταν, όμως (από ανάγκη; από ανάγκη…) η σωτηρία έρχεται απ’ τον οικογενειακό πατερναλισμό (χωρίς αυτό να θεωρείται τιμητικό) γιατί αυτά τα εκατομμύρια των αδικημένων, των λίγο πολύ ναυαγισμένων στην «αγορά εργασίας» την οποία οι γονείς τους (baby boomers…) στήριξαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να μην αναζητήσουν κάποιου είδους κρατικό πατερναλισμό; Με ανταλλάγματα βέβαια: κάποιες ελευθερίες προς χάρην εγγυήσεων ασφάλειας στην εργασιακή / μισθολογική διαδρομή… Γιατί όχι;

Είναι μια στρατιά πικραμένων, απογοητευμένων, εσωτερικά θυμωμένων υπετροφικών, υπερεπενδεδυμένων Εγώ… Μια εθνικά κατανεμημένη αλλά ουσιαστικά πρωτοκοσμική διεθνής των έκπτωτων αγγέλων…

Είναι «πολιτικό κεφάλαιο»…

(φωτογραφία: Η πολιτειακή κυβέρνηση της Φλόριντα, υπό την πίεση των εταιρειών δανεισμού, ακύρωσε προχτές τις άδειες άσκησης επαγγέλματος σε 1000 γιατρούς και νοσοκόμους / ες επειδή είχαν σταματήσει να πληρώνουν τις δόσεις των φοιτητικών τους δανείων…)

Προλεγόμενα της επόμενης “κρίσης” (1)

Κυριακή 3 Φλεβάρη. Η προηγούμενη όξυνση της κρίσης / αναδιάρθρωσης (αυτή που ξεκίνησε επίσημα με την χρεωκοπία της Lehman bros. τον Σεπτέμβρη του ’08) είτε στις διεθνείς διαστάσεις και πτυχές της είτε στις εντόπιες, ούτε έχει ξεπεραστεί· ούτε, σημαντικό από πολλές απόψεις, έχει γίνει κατανόητη ευρύτερα με ορθολογικό τρόπο.

Στα μέρη μας η μυθολογία του «φταίνε οι άλλοι» έβγαλε στο γκουβέρνο μια σειρά κυβερνοδιαχειριστές, των οποίων η βασική αποστολή ήταν να προστατέψουν το πολιτικό / προσοδικό μοντέλο του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου. Αυτό το μοντέλο προστατεύτηκε, πράγματι, αποτελεσματικά· ακόμα κι όταν ζορίστηκε και αναγκάστηκε να περιορίσει τις «παροχές» και τα «αντίδωρα».

Όπως ήταν αναμενόμενη συνέπεια η θρυλική «έξοδος απ’ τα μνημόνια», μια ψευδεπίγραφη «λήξη συναγερμού» σήμαινε πρακτικά (για τον πληθυσμό και τους άρχοντές του) ένα και μόνο ένα πράγμα: επαναδιαπραγμάτευση των πολιτικών προσόδων· κατά ομάδες, λόμπυ, μαφίες ή με οποιονδήποτε άλλον παρόμοιο τρόπο.

Όταν – μετά τις «στερήσεις των μνημονίων» – με το ακλόνητο εθνικό μοντέλο σε ισχύ μπαίνει ζήτημα «νέου μοιράσματος της πίτας» τα σπρωξίματα φτάνουν αναπόφευκτα στην κορυφή του πολιτικού θεάτρου. Στα κόμματα και στο κοινοβούλιο. Τα μελοδράματα πριν και μετά την συμφωνία των Πρεσπών έχουν πολύ μικρότερη σχέση μ’ αυτήν (τα περισσότερα κόμματα συμφωνούσαν σ’ αυτήν την «εθνική λύση»…) και πολύ μεγαλύτερη με το ποιοι θα «μοιράζουν» τις προσόδους (και με ποιες προτεραιότητες) την επόμενη τετραετία. Κι αυτό επειδή σε αντίθεση με τις «εποχές της αφθονίας» η πίτα είναι τώρα μικρότερη.

Το φαιορόζ γκουβέρνο, που έριχνε κατάρες στην επιδίωξη «πλεονασμάτων», άλλαξε γραμμή και έγινε βασιλικότερο του βασιλιά κυνηγώντας «υπερπλεονάσματα», όταν διαπίστωσε ότι αυτό ακριβώς το «φορολογικό περίσσευμα» μπορούσε να χρησιμοποιηθεί όπως τις χρυσές εποχές τα φτηνά κρατικά δάνεια: σαν μια εκδοχή «πίτας» προς πατερναλιστικό διαμοιρασμό.

Προλεγόμενα της επόμενης “κρίσης” (2)

Κυριακή 3 Φλεβάρη. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ήταν στα μέρη μας στη μόδα το (και καλά) «επαναστατικό» σύνθημα δεν θα γίνουμε τα γκαρσόνια της ευρώπης! Εν μέρει το σύνθημα ήταν συνεπές με την βαθιά κοινωνική πεποίθηση ότι τέτοιες «ταπεινές» (και κουραστικές) δουλειές θα πρέπει να τις κάνουν οι μετανάστες και οι μετανάστριες. Και εν μέρει σήμαινε ότι όλοι οι ντόπιοι θα έπρεπε να γίνουν μάνατζερς…

Τελικά η τουριστική βιομηχανία αποδείχθηκε «λύτρωση» τα τελευταία χρόνια – όχι, πάντως, για τους σύγχρονους εργάτες / εργάτριες. Η τελευταία μόδα του airbnb έχει κάνει ακόμα κι εκείνο το είδος μικροαστών που βρισκόταν εκτός τουριστικής βιομηχανίας, τους ιδιοκτήτες ακινήτων, να γυαλίζει το μάτι του. Η εκμετάλλευση ακινήτων είναι ο ορισμός της γεωπροσόδου· και, από μια παραξενιά της ιστορίας, η αστική (urban) γεωπρόσοδος είναι για την ελληνική κοινωνία η αυθεντική καρδιά του πολιτικού προσοδισμού απ’ τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά. Κωδικός αντιπαροχή: ένα μοναδικά ελληνικό θεσμικό κόλπο, σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.

Αυτό ακριβώς το «μοντέλο ανάπτυξης», πέρα απ’ την εκμετάλλευση των σύγχρονων εργατών / εργατριών, παράγει πλέον ένα νέο «υποκείμενο υπό εκμετάλλευση». Τους ενοικιαστές σπιτιών. Παράγει, επίσης, και ένα πρωτότυπο (για τα ελληνικά δεδομένα) είδος «μάνατζερς», ένα είδος που γενικά δεν υπήρχε με τέτοια ισχύ επειδή η αστική (urban) ιδιοκτησία ήταν πολύ διάσπαρτη: τους διαχειριστές ακινήτων – κοινώς μεσίτες. Είναι μια επαγγελματική φιγούρα που λειτουργεί, ad hoc, σαν «συγκεντρωτής κεφαλαίου», ανεβάζοντας κατακόρυφα τις τιμές (οπωσδήποτε των ενοικίων).

Ωστόσο, στο σύνολό του, τόσο ο γενικός πολιτικός προσοδισμός, όσο κι αυτή η αναβαθμισμένη και επιθετική «ιστορική καρδιά» του, η γεωπρόσοδος, είναι απλά η συνέχιση της άγριας συσσώρευσης που μπορεί να γλύτωσε ως τώρα την όξυνση του ταξικού ανταγωνισμού· δεν γλυτώνει, όμως, τις διαδοχικές «κρίσεις»…

Μπετονένια οικολογία

Κυριακή 3 Φλεβάρη. «…Κρίνουμε ότι πρέπει ο νομοθέτης να επανεξετάσει τι θεωρείται δασική έκταση και τι όχι. Στο οικοσύστημα δεν υπάγονται μόνο τα φρύγανα και η χαμηλή αραιή βλάστηση, αλλά και ο άνθρωπος που έχει και αυτός την ανάγκη να αναπτυχθεί, να απασχοληθεί και να επιβιώσει» αναφέρει η τοποθέτηση του ΣΕΤΕ.

Ο «ΣΕΤΕ» είναι ο «σύνδεσμος ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων». Και, συμμαχώντας με διάφορους συλλόγους «οικιστών» (ιδιοκτητών αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις), εν όψει της δημιουργίας κτηματολογίου σε διάφορες περιοχές, ζητάει να ενταχθούν στα «σχέδια πόλης» οι λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις»· αυτό το τελευταίο είναι ο ευφημισμός για τις συστάδες αυθαιρέτων.

Αν οι «οικιστές» θέλουν να νομιμοποιήσουν τα εξοχικά τους, τα αφεντικά των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, σαν συνδικάτο, θέλουν να νομιμοποιηθούν διάφορα παράνομα ξενοδοχεία και rooms to let, που έχουν κτιστεί σε δάση και γυαλούς… Έχουν ελπίδες, αφού ποτέ κανείς δεν χάλασε χατήρι σε οργανωμένες «ομάδες πίεσης»· ειδικά σε προεκλογική περίοδο.

Όμως τι θαυμάσια αντιστροφή είναι το επιχείρημά τους! «Και ο άνθρωπος είναι μέρος του οικοσυστήματος, και πρέπει να αναπτυχθεί κι αυτός – όχι μόνο τα βάτα και τα φίδια…». Μιας και μια πλευρά της «ανάπτυξης του ανθρώπου» (και συγκεκριμένα του «έλληνα ανθρώπου») είναι να κτίζει όπου μπορεί και να εκμεταλλεύεται ότι μπορεί, ίσως οι υπερασπιστές δασών και περιβάλλοντος να κινδυνεύουν με βαριές κατηγορίες.

Για αντιανθρώπινο ρατσισμό. Ίσως, ίσως, και για ανθελληνικό σπισισμό!