Tag: ιδεολογία

… Περπατώντας αργά στην προκυμαία, “υπάρχω;” λες, κι’ ύστερα “δεν υπάρχεις!”

Παρασκευή 13 Μάρτη. Τί ήταν αυτό που είπε χτες η κυρία Μέρκελ, πρωθυπουργός ακόμα της γερμανίας; Ότι θα προσβληθεί το 70% του γερμανικού πληθυσμού; Ότι μπορεί να προσβληθεί το 70% του γερμανικού πληθυσμού;

Ό,τι και να είπε είναι τερατώδες. Διότι αν η γερμανίδα πρωθυπουργός λέει στο πόπολο ότι θα προσβληθούν ή μπορεί να προσβληθούν πάνω από 55.000.000 γνήσια πρωτοκοσμικοί και καπιταλιστικά αναπτυγμένοι γερμανοί, ενώ την ημέρα που τόλμησε να πει τέτοια κουβέντα τα διαπιστωμένα κρούσματα στην κίνα ήταν 134.519 (και οι νεκροί, ύστερα από 2,5 μήνες, 4.970) τότε είναι σα να είπε κάτι απ’ τα πιο κάτω:

Α) το γερμανικό σύστημα υγείας (και το γερμανικό κράτος) είναι εντελώς ανύπαρκτα, ακόμα και σαν φαντάσματα: ο σώζων εαυτόν σωθείτω!

Β) όχι απλά το γερμανικό σύστημα υγείας είναι ανύπαρκτο, αλλά είναι ανύπαρκτη και η οποιαδήποτε στοιχειώδης, τυπική φροντίδα – του – εαυτού, στον γερμανικό πληθυσμό…

Γ) όλοι λένε ψέμματα, κρύβουν τα κρούσματα (και άρα τους νεκρούς τους), και στην κίνα έχουν υπάρξει …. 100.000.000 απ’ τα πρώτα!

Αν η κυρία Μέρκελ βρίσκεται ακόμα στα καλά της δεν είπε τίποτα αυτά – είναι εξωφρενικά ακόμα και σαν «μια μαλακία μου ξέφυγε»…. Έκανε κάτι άλλο. Προσπάθησε να φοβήσει τον πληθυσμό, με τον πιο χοντροκομμένο τρόπο, αξιοποιώντας το κύρος της. Γιατί το έκανε αυτό η φράου Μέρκελ;

Αυτή είναι μια ερώτηση που πρέπει να την κρατήσουμε στην πρώτη γραμμή. Το γερμανικό κράτος / κεφάλαιο δεν είναι «τυχαίο» στον τωρινό παγκόσμιο καταμερισμό εξουσίας, εργασίας και πλούτου. Αν η κεντρική πολιτική βιτρίνα τρομοκρατεί τους υπηκόους της (κι αν τα «μέτρα» που θα πρέπει να λάβει στη βάση αυτής της τρομοκρατίας θα έχουν σίγουρα αντίκτυπο στην τυπική καπιταλιστική λειτουργία) θα πρέπει να έχει κάποιους σοβαρούς λόγους.

Η παράξενη κορονοβία…

Παρασκευή 13 Μάρτη. Θα το ξεκαθαρίσουμε και πάλι πριν από οτιδήποτε άλλο στη συνέχεια: κατά τη γνώμη της ασταμάτητης μηχανής θα πρέπει να ακολουθήσετε (σε γενικές γραμμές…) τις κρατικές οδηγίες για την «αντιμετώπιση» του covid-19… Όχι, όμως, επειδή αν δεν το κάνετε κινδυνεύετε να πεθάνετε ή να σκοτώσετε κάποιον – όχι!!! Για εντελώς διαφορετικούς λόγους, που θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε συν τω χρόνω.

Προς το παρόν, με κηρυγμένη επίσημα την «πανδημία», εξακολουθεί να είναι γεγονός ακλόνητο ότι ο covid-19 είναι (απ’ την καθαρά επιδημιολογική άποψη) μάλλον αστεία υπόθεση. Από την 31η Δεκέμβρη του 2019 ως χτες (12 Μάρτη 2020), δηλαδή μετά από 2,5 μήνες, καταγράφηκαν παγκόσμια 125.518 κρούσματα και 4.617 θάνατοι. Ποσοστό θνησιμότητας 3,6%. Αναλυτικότερα εδώ. 

Για να υπάρχει μια σύγκριση: κάθε χρόνο (κάθε χρόνο) η κοινή εποχιακή γρίπη σκοτώνει (παγκόσμια) από 291.000 (291 χιλιάδες) έως 646.000 (646 χιλιάδες) – κι αυτό είναι το σούμα στοιχείων από 33 κράτη, με «προβολή» σε 185.

Παρότι η περίοδος δράσης του covid-19 δεν έχει τελειώσει (εκτός, ίσως, απ’ την κίνα και τη νότια κορέα) – υπάρχει ωστόσο η βάσιμη ελπίδα ότι απ’ τις αρχές του καλοκαιριού η πανδημία θα υποχωρήσει αισθητά – ακόμα κι αν οι τωρινοί αριθμοί δεκαπλασιαστούν ως τα τέλη Μάη, και πάλι η καταστροφή θα είναι υποσύνολο (έως μικρό υποσύνολο) εκείνης που γίνεται απ’ την εποχιακή γρίπη κάθε χρόνο, εδώ και πολλά χρόνια…

Λυπούμαστε, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτά τα ποσοτικά δεδομένα (επειδή είναι τόσα και τέτοια ώστε να γίνονται ποιοτικά). Λυπούμαστε, αλλά ο covid-19 δεν είναι ούτε «βιολογικό όπλο», ούτε «σατανικό σχέδιο για την εξόντωση των γέρων», ούτε «το τέλος του κόσμου»! Η κοινη γρίπη θα ήταν πολύ καλύτερη γι’ αυτή τη δουλειά! Είναι όμως τόσο κοινότοπη η γρίπη ώστε κανείς δεν τολμάει να βγει στο μπαλκόνι και να πει: λαέ μου, φέτος ο κίνδυνος είναι τεράστιος, θα γριπιαστεί το 70% απο εσάς!!! Ή: θα βάλουμε τους πάντες και τα πάντα σε καραντίνα!…

Υπάρχει (σαν δικαιολογία για την ανεξέλεγκτη υπερμεγέθυνση της «απειλής» του covid-19) το επιχείρημα ότι είναι άγνωστος ιός, και ότι δεν υπάρχει εμβόλιο να τον σταματήσει. Πράγματι. Για τις γρίπες υπάρχει… Όμως αν υπάρχουν εμβόλια κατά της γρίπης και αυτή παρά τους εμβολιασμούς παραμένει τόσο φονική, τότε ο «δεν έχουμε εμβόλιο εναντίον του», ο free και solo και αδέσποτος covid-19 είναι ακόμα πιο αστείος!

Υπάρχει (σαν δικαιολογία κλπ) το όριο αντοχής των συστημάτων δημόσιας υγείας. Πράγματι. Όμως αυτές οι αντοχές δοκιμάζονται τελικά όχι απ’ την επικινδυνότητα του covid-19 του ίδιου, αλλά απ’ την τρομοκρατία που έχει εξαπολυθεί στο όνομά του! Η φράση «ο κορονοϊκός θα σκοτώσει λιγότερο κόσμο και περισσότερο τα συστήματα υγείας» είναι ωμά σωστή – ειδικά επειδή προέρχεται από καθεστωτικούς κύκλους. Αν ήταν αλλιώς η «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» αυτά τα συστήματα θα είχαν καταρρεύσει προ πολλού υπό το βάρος της εποχιακής γρίπης! Αλλά στη γρίπη, επειδή δεν υπάρχει τρόμος, οι υπήκοοι συμπεριφέρονται νορμάλ. Αν νοιώθουν άρρωστοι κάθονται στο σπίτι (παίρνουν άδεια ασθένειας…) και δεν φτύνουν τους συγκατοίκους τους… Αν είναι υγιείς φροντίζουν τους άρρωστους στο σπίτι, και τους φτιάχνουν ελαφριά φαγητά. Αν έχουν πυρετό τους βάζουν καμμιά κομπρέσσα για να ανακουφιστούν. Οι καλοί τρόποι φτάνουν και περισσεύουν!

Λοιπόν; Τώρα το «θα μείνετε σπίτι» είναι καθολική διαταγή! Κι αυτό δεν είναι καθόλου «καλοί τρόποι». Είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.

Η παράξενη συγκυρία

Παρασκευή 13 Μάρτη. Ας το πάρουμε απόφαση, για να μπορούμε να συνεννοηθούμε· και να σταθούμε με το κεφάλι επάνω (και όχι σαν «ουρά στα σκέλια»). Αυτούς τους μήνες υπάρχουν 2 (δύο) πραγματικότητες, εκ των οποίων η μία είναι εικονική – αλλά εμφανίζεται (και πρέπει να βρούμε τους τρόπους με τους οποίους τα καταφέρνει) πολύ ισχυρότερη της άλλης.

Η μία πραγματικότητα, η «πραγματική» πραγματικότητα (ο λεκτικός αναδιπλασιασμός είναι ήδη κακό σημάδι…) είναι ότι η πανδημία του covid-19 εξ αρχής, απ’ την εμφάνιση του τσαχπινογαργαλιάρη ιού στην κινεζική επαρχία Wuhan, έγινε ιδεολογικό, πολιτικό (και γεωπολιτικό) ζήτημα πρώτης γραμμής, πολύ περισσότερο απ’ την πραγματική του «φονική αξία». Αυτή η «φονική αξία» – οι αριθμοί το δείχνουν, και οι καπιταλιστικές κοινωνίες είναι άγρια «αριθμοποιημένες», έτσι ώστε οι μετρήσεις να μην μπορούν να πεταχτούν στα σκουπίδια – είναι ασήμαντη. Τελεία και παύλα. Αν «κάπου, κάπως, κάποτε» ο covid-19 μεταλλαχτεί και γίνει πολύ επικινδυνότερος, αυτό θα είναι μια καινούργια επιδημία – και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέτρο εκείνου που πραγματικά συμβαίνει εδώ και 2,5 μήνες….

Η άλλη πραγματικότητα, η «εικονική» πραγματικότητα, είναι μια επιθετική μεταφορά: θάνατος!!! Αόριστος, έξω απ’ τα δεδομένα, και παντού: σχεδόν στο σύνολο της «τοπογραφίας» των κοινωνικών σχέσεων παραμονεύει η «μόλυνση» – δηλαδή η απειλή του θανάτου.

Θάνατος! – εκτός εάν… Εκτός εάν τι; Εκτός εάν η μορφή κράτος ορίσει και επιβάλλει τους κανόνες της περιστολής και της αναδιάρθρωσης του κοινωνικώς σχετίζεσθαι· και, φυσικά, εκτός εάν αυτοί οι κανόνες θεωρηθούν απ’ την κοινωνική βάση «λογικοί», «ικανοί» και «αναγκαίοι»… Τότε ο «θάνατος» αντιμετωπίζεται, και γίνεται «ζωή». Νέα ζωή!

Ο George Caffetzis, σε μια ανάλυση του 1980 (ήδη 30 χρόνων), με θέμα (τότε) τους ενεργειακούς Αρμαγεδώνες, μας θυμίζει αυτό που τα αφεντικά θέλουν να αγνοούμε (περισσότερα στο cyborg 17):

… Η υπερβολή της επερχόμενης Αποκάλυψης υποδεικνύει μια κρίσιμη κρίση για το κεφάλαιο και τις προσπάθειές του να πετύχει μια μεγάλη αναδιοργάνωση στη διαδικασία συσσώρευσης, έτσι ώστε να ξεπεράσει τις τωρινές δυσκολίες. Η Αποκάλυψη δεν είναι ατύχημα. Οποτεδήποτε το τρέχον μοντέλο εκμετάλλευσης γίνεται μη βιώσιμο, το κεφάλαιο αρχίζει τους υπαινιγμούς περί θανάτου, με τη μορφή του τέλους του κόσμου.

Κάθε περίοδος καπιταλιστικής ανάπτυξης έχει τα αποκαλυψιακά της οράματα… Αναφέρομαι στις λειτουργικές Αποκαλύψεις που σημαδεύουν κάθε περίοδο σημαντικών αλλαγών στην καπιταλιστική ανάπτυξη και σκέψη…

Προσοχή: δεν υπάρχει καμμία «συνωμοσία»!!! (υπάρχει όμως θρησκευτική “λογική”!) Όλα γίνονται φανερά, μπροστά στα μάτια μας, διαπερνούν τις αισθήσεις μας και τα κορμιά μας συνολικά, και τίποτα δεν είναι κρυφό! Ταυτόχρονα όμως πρέπει να παρανοούνται· πρέπει εμείς να παρανοούμε! Έχει τεράστια σημασία το ότι τίποτα δεν είναι κρυφό απ’ την «συμβολοποίηση» της καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης (συμπεριλαμβανόμενου του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού!) ως κοινωνικού θανάτου! Μόνο αν όλα είναι μπροστά μας μπορεί να δουλευτεί και να επιτευχθεί η παρανόηση / παράνοια! Μόνο αν δεν υπάρχει τίποτα κρυφό η εικονική πραγματικότητα υπερφαλλαγίζει πετυχημένα την «πραγματική»!

Αποδεικνύεται πως ισχύει πέρα για πέρα μια κουβέντα που είπε κάποιος που γεννήθηκε σαν δούλος, μεγάλωσε σαν δούλος, και πέθανε σαν απελεύθερος στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, πριν σχεδόν 2 χιλιετίες. Λεγόταν Επίκτητος:

Ταράττει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα.

Που σημαίνει: οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν πραγματικά· αλλά απ’ την γνώμη τους για την πραγματικότητα…

(To be continued…)

Τομές στο κοινωνικό έδαφος

Τετάρτη 11 Μάρτη. Να πλένετε καλά τα χέρια σας – να μην τα βάζετε στο στόμα, στη μύτη ή στα μάτια – να μην φταρνίζεσθε στα μούτρα των άλλων – να μην κάνετε χειραψίες – φιλιά στο στόμα ή στα μάγουλα τέλος – μην φτύνεστε μεταξύ σας – να κάθεστε σε απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου ο ένας απ’ τον άλλον – αν νοιώθετε αδιαθεσία τύπου κρυολογήματος μην βγαίνετε απ’ το σπίτι…

Αυτός ο ενδεικτικός κατάλογος (που περιλαμβάνει από παλιές συμβουλές καλών τρόπων μέχρι καινοφανείς απαγορεύσεις) συνιστά τις ατομικές υποχρεώσεις των υπηκόων ενόψει της καταραμένης λαίλαπας. Είναι ο ατομικός οπλισμός τους σ’ αυτήν την «μάχη»…

Απ’ την μεριά τους τα κράτη επεμβαίνουν στη μεγάλη κλίμακα, που αυτή τη φορά δεν είναι αποκλειστικά η οργάνωση των νοσοκομείων και των συστημάτων υγείας, η διανομή εμβολίων ή η ειδική φροντίδα των «ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων». Αυτή τη φορά το βασικό κρατικό μενού είναι η χωροταξία και ο έλεγχος της κυκλοφορίας. Ο καπιταλισμός, για τον οποίο διάφοροι ανόητοι έγραψαν (και πολλοί περισσότεροι πίστεψαν) ότι έχει εξαϋλωθεί και «απεδαφικοποιηθεί» εντελώς και για πάντα επιστρέφει στο έδαφος. Κι όχι απλά επιστρέφει· το καταλαμβάνει δια της βίας (των νόμων και της τάξης) και διακηρύσσει για μια ακόμα φορά (η προηγούμενη ήταν η «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας») – κι αυτή τη φορά πολύ πιο κατηγορηματικά – ότι α) δεν υπάρχει ούτε ένα μέτρο εδάφους που είναι αδιάφορο για τον έλεγχο (για το καλό της δημόσιας υγείας…) και β) ότι αυτό που προς το παρόν μοιάζει σαν «κατάσταση εξαίρεσης» είναι η επερχόμενη κανονικότητα. «Για το καλό όλων».

Η διαφορά ανάμεσα στην μικροκλίμακα του «ατομικού οπλισμού», της θωράκισης των μοριακών Εγώ, και στην μεγακλίμακα του χωροτακτικού κρατικού ελέγχου έχει προκαλέσει ένα υπόγειο, ανομολόγητο και με γκέλες εκφραζόμενο σοκ τους πρωτοκοσμικούς πληθυσμούς. Γι’ αυτούς τους πληθυσμούς επί τουλάχιστον 2 γενιές ο δημόσιος χώρος / χρόνος ήταν το κατεξοχήν πεδίο ελεύθερης κίνησης των μικροκλιμάκων, των ατομικών Εγώ, των εγωϊσμών, των κατά βούληση υλικών και συμβολικών συναλλαγών / ανταλλαγών. Εν τέλει όλων των παραλλαγών του Και Ως Εμπόρευμα Έσεσθαι: η αγορά σαν καθημερινό βίωμα… Τι πάει να πει «κλειστείτε σπίτι σας;» Τι πάει να πει να κάθεστε στα καφέ μπαρ σε απόσταση ενός μέτρου ο ένας απ’ τον άλλον; Τι πάει να πει απαγορεύονται οι χειραψίες;

Ένας καλός σύντροφος παρατήρησε ότι για πρώτη φορά στην ιστορία σχεδόν δύο αιώνων κρατικής διαχείρισης της υγείας η καραντίνα (η απαγόρευση κίνησης, ο εγκλεισμός), που είναι παλιά ιστορία, δεν αφορά τους «ασθενείς» – αφορά τους πάντες! Το «εν δυνάμει φορέας» και το «εν δυνάμει άρρωστος» εξαφανίζει το “υγιής”· και η κρατική διαχείριση γεφυρώνει την ψυχροπολεμική ταμπέλα του πολιτικού «συνοδοιπόρου» (στα μέρη μας· αλλού είχε άλλο όνομα) άρα εν δυνάμει ανατροπέα, και την «επιτυχία» της HIV εποχής, όπου ο positive δεν ήταν πια ο ασθενής με την παλιά έννοια των κλινικών συμπτωμάτων αλλά ο «εν δυνάμει…» άρρωστος. Αν υπάρχει νομιμοποίηση στην επιστροφή της γενικής βιοπολιτικής χωρο-ταξίας του κεφάλαιου στον 21ο αιώνα, είναι επειδή όλοι είμαστε “εν δυνάμει επικίνδυνοι για την δημόσια υγεία”….

Ο αδιαφοροποίητος χαρακτήρας της ανοικτής και ακαριαίας «ανακατάληψης του εδάφους» και η επιβολή των υγιεινιστά σωστών συμπεριφορών, δηλαδή το δίπολο μεγακλίμακας – μικροκλίμακας με όρους υγιεινιστικής τάξης, δεν πέφτει απ’ τον ουρανό. Λίγο πριν πέσει, τα φορετά γκάτζετ που μετράνε την θερμοκρασία, τους σφιγμούς, τα βήματα ή το άγχος όποιου τα φοράει, είχαν γίνει ήδη αποδεκτά σε μεγάλη έκταση (πρόκειται για εμπορεύματα εταιρειών)· όσο το ότι κάθε σωστός εργαζόμενος πρέπει να φοράει ένα τέτοιο που του δίνει το αφεντικό – για το καλό το δικό του και το καλό της επιχείρησης.

Για να το πούμε διαφορετικά, μέσα «σ’ ένα σύννεφο καπνού»: το πως τα ατομικά, ιδιωτικά Εγώ – γεννήτριες δεδομένων και τα big data ενώνονται «σε σάρκα μία» (μια υλικότατη υπερκωδικοποίηση…), υπό κρατική διεύθυνση (που το κινέζικο παράδειγμα επιβεβαίωσε ότι είναι αποτελεσματικότερη απ’ τις διάχυτες εταιρικές), είναι η διακύβευση που θα αφήσει πίσω του στον «δυτικό κόσμο» αυτός ο τσαχπινογαργαλιάρης covid-19, όταν θα έχει περάσει κι αυτός στην ιστορία.

«Θεός βοηθός»

Τετάρτη 11 Μάρτη. Τα γεγονότα είναι γεγονότα. Δεν έχουμε περίπτωση ξεσπάσματος της επιδημίας (μήπως καλύτερα χορογραφίας;) του covid-19 από ένα γήπεδο, όπου ενθουσιώδεις οπαδοί έτρεξαν να αγκαλιάσουν τους παίκτες ήρωές τους… Δεν έχουμε επίσης περίπτωση ξεσπάσματος της επιδημίας από συναυλία, όπου οι σταρ πήδησαν απ’ την σκηνή πάνω στους οπαδούς τους που τους περιέφεραν στην αρένα δηλητηριάζοντας τους πάντες…

Αντίθετα έχουμε τα εξής περιστατικά. Στη νότια κορέα η επιδημία ξέσπασε σαν φωτιά που καίει τα σπαρτά από δεκάδες μέλη της «εκκλησίας του χριστού» στη Σεούλ (: το μεγαλύτερο ποσοστό των κρουσμάτων στη χώρα είχε προέλευση την αίρεση “shincheonji, church of jesus, the temple of the tabernacle of the testimony”)… Στο ελλαδιστάν η επιδημία πήρε απότομα ατμό από χριστιανούς προσκυνητές σε θρησκευτικούς προορισμούς στη μέση Ανατολή, όπου ασφαλώς κοινώνησαν… Και στην πολιτεία της Ουάσιγκτον ένας χριστιανός επίσκοπος που ήταν φορέας του civid-19 τον μετέδωσε σε άγνωστο αριθμό πιστών που του φιλούσαν το χέρι επί ώρα…

Ο ψυχρός παρατηρητής θα έλεγε λοιπόν ότι απ’ τους χώρους μαζικών συγκεντρώσεων δύο έχουν αποδειχθεί οι πιο επικίνδυνοι για την κυκλοφορία του covid-19: τα νοσοκομεία (στις περιπτώσεις που δεν υπήρξε έγκαιρη γνώση για τα πρώτα κρούσματα που νοσηλεύτηκαν για άλλους λόγους) και οι (χριστιανικές) εκκλησίες…

Καταλαβαίνουμε βέβαια το πόσο θυμώνουν οι πιστοί (ή οι φανατικότεροι ανάμεσά τους) αυτής της θρησκείας με την αποκάλυψη (τι άλλο;) ότι τον έχουν ξαναπιάσει οι γεροστριμάδες του τον θεό τους και δεν τους προστατεύει… Κανονικά (όπου το «κανονικά» αφορά τα ήθη άλλων εποχών, όχι και τόσο μακρινών) το χριστεπώνυμο πλήρωμα θα έπρεπε να έχει βγει στους δρόμους και να αυτομαστιγώνεται, αναγγέλλοντας το βασίλειο του αντίχριστου (που είναι το προτελευταίο στάδιο, πριν το δεύτερο και τελικό come back του γυιού του αφεντικού)… Κανονικά θα έπρεπε η δημόσια σφαίρα να έχει γεμίσει από την βαθιά χριστιανική σοφία ότι ο θεός μας τιμωρεί για τις αμαρτίες μας – «μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών!»…

Αντί γι’ αυτό; Αντί γι’ αυτό οι πιστοί υπερασπίζονται …το κουταλάκι!!.. Και οι άπιστοι, κι αυτοί με το κουταλάκι ασχολούνται! O tempora o mores!!!

(φωτογραφία. Δεν είναι ο Messi. Ο Ηρώδης είναι! Θέλει να σκοτώσει τα παιδάκια!)

Τί το θες το κουταλάκι;

Τετάρτη 11 Μάρτη. Αν υπάρχει καλή θέληση, ευτυχώς, για όλα βρίσκεται μια καλή λύση. Στην ειρωνεία δεν υπάρχει αδιέξοδο!

Έμπειροι επαγγελματίες εξέτασαν το ζήτημα και έχουν να προτείνουν μια λύση απλή, εύκολη, και με προοπτική: μεταλαβιά σε σφηνάκια! Χάρτινα μικρά ποτηράκια σε σειρά (: χαμηλό κόστος…), λίγα ψίχουλα αγάπης στο καθένα (: με υπόκρουση Ρίτα ή Μπέλλου, ανάλογα με τα γούστα), ένα γρήγορο πέρασμα μ’ ένα μπουκάλι αραιωμένη μαυροδάφνη (: τα παπαδοπέδια να μάθουν και μια τέχνη χρήσιμη…) και ιδού!!! Δίσκοι με τα σφηνάκια, και κάθε πιστός / πιστή θα παίρνει από ένα· (οι μερακλήδες τρία).

Είναι πολλά τα πλεονεκτήματα ευλογημένοι! Θα παίζει τσούγκρισμα «άντε γειά μας»!

Παπιέ ντε κολ!

Τετάρτη 11 Μάρτη. Η ασταμάτητη μηχανή νόμιζε ότι πρόκειται για μικροαστικό μεν ελληνικό δε χούι: σε περίπτωση panic εφόδου στα υπερμπακάλικα, οπωσδήποτε αγορά και συσσώρευση κωλόχαρτων! Αλλά όχι. Απ’ την επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας όταν το brexit φαινόταν σαν τρακάρισμα σε οτοστράντα με 200 χιλιόμετρα την ώρα ως την «απαγορευμένη» ιταλία· απ’ την αυστραλία ως τις ηπα· απ’ την ιαπωνία ως την γαλλία, οι έντρομοι απ’ το τιτάνα covid-19 μικροαστοί αγοράζουν και αποθηκεύουν εκτός των άλλων μεγάλες ποσότητες κωλόχαρτων!

Τί στο διάολο; Το κωλόχαρτο είναι το πιο άχρηστο είδος, και όχι μόνο απ’ τα είδη «πρώτης ανάγκης»! Δεν χρειάζεται καν για την ατομική καθαριότητα: το πλύσιμο ( ο «μπιντές»…) είναι απλό και πολύ καλύτερο – ρωτήστε τους άραβες! Γιατί η «πολιτισμένη» ανθρωπότητα του ώριμου καπιταλισμού ορμάει με τέτοιο πάθος στα κωλόχαρτα όποτε νοιώθει ότι θα ζοριστεί; Πόσο πολύ ελπίζει να χέζει σε συνθήκες “έκτακτης ανάγκης”;

Φαίνεται πως η απάντηση είναι φροϋδική: έχει (ξανα)καθηλωθεί στο πρωκτικό στάδιο!

Είναι ο μαζικός παλιμπαιδισμός επιβεβαιωμένος στη χέστρα…

Ή μήπως να πεταχτώ θυμωμένος;

Τρίτη 10 Μάρτη. Υπάρχει ένα αόρατο βαθύ χάσμα στις καπιταλιστικές κοινωνίες, που βαθαίνει από τεχνοεπιστημονική «επανάσταση» σε τεχνοεπιστημονική «επανάσταση». Είναι το χάσμα ανάμεσα σ’ αυτό που θα λέγαμε μέση κοινωνική γνώση (ακόμα και για ζητήματα απτά, όπως το σώμα, η καλή του κατάσταση, κλπ) και σ’ αυτό που λέγεται επιστημονική γνώση – για τα πάντα. Σε όλους τους κλάδους (και όχι μόνο τους σχετικούς με την υγεία) αυτό που λέγεται τεχνοεπιστήμη είναι συσσωρευμένη και ισχυρά διαχωρισμένη απ’ τις κοινωνίες γνώση (δεν συζητάμε εδώ αν αυτή η γνώση είναι έγκυρη ή όχι – τεράστιο αλλά διαφορετικό θέμα). Οι υπήκοοι εκπαιδευόμαστε σταθερά και συστηματικά να πιστεύουμε ότι οι επιστήμονες ξέρουν – και δεν μπορούν παρά να ξέρουν! Μάλιστα όσο πιο επείγον είναι ένα ζήτημα (τα ζητήματα υγείας ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία) τόσο πιο έντονα η επιστημονική φιγούρα (ο «γιατρός») αναδεικνύεται, στα όρια της μαγείας, σε γνώστη/σωτήρα. Και επειδή «ξέρουν» οι επιστήμονες (ή αυτό υποστηρίζουν) νομιμοποιείται κάθε μεταφορά πόρων (κατ’ αρχήν χρήματος) προς τις έρευνές τους. Χωρίς κανένα έλεγχο και καμμία γνώση των χρηματοδοτών (: της εργασίας…) για το τι είναι και τι αφορούν αυτές…

Είναι, κατά συνέπεια, αδιανόητο για οποιοδήποτε κλάσμα, τμήμα της όποιας «επιστημονικής κοινότητας» να δηλώσει δημόσια ΔΕΝ ΞΕΡΩ! Είναι αδιανόητο να παραδεχτεί αυτό που συμβαίνει τώρα (με τον covid-19) αλλά επίσης συμβαίνει συχνά σε πολλά ζητήματα, ίσως λιγότερο επείγοντα αλλά όχι ασήμαντα: πάνω στην παντοκρατορία της κατοχής της γνώσης στηρίζεται αφενός η υπεροχή της «επιστημονικής γνώσης» μέσα στις καπιταλιστικές κοινωνίες, αφετέρου οι υλικοί όροι της ζωής των επιστημόνων. Οι χρηματοδοτήσεις.

Θα δεχόμασταν σαν θέμα σοβαρής έρευνας και συζήτησης το κατά πόσον ακόμα και η τεχνητή, με άγνοια (και με ψέμματα) συντήρηση της «κοινωνικής εμπιστοσύνης» στη γνώση των επιστημόνων είναι προτιμότερη απ’ το να αφεθεί χώρος για κάθε δεισιδαιμονία (παρότι άφθονες δεισιδαιμονίες ανθούν γύρω γύρω, ακόμα και μέσα στους επιστημονικούς κύκλους). Θα συμφωνούσαμε – δεν πάσχουμε από “αντι-επιστημονικό” πάθος… Υπάρχει οπωσδήποτε κι ένα επόμενο ζήτημα, του πως η όποια επιστημονική γνώση γίνεται εμπόρευμα, και επιστρέφει στις κοινωνίες που συντηρούν οικονομικά την επιστημονικότητα για να ξαναπληρωθεί (πολλές φορές πανάκριβα) σαν κάτι διαχωρισμένο και φετιχιστικό.

Αλλά τώρα το ζήτημα είναι αυτό: τα κράτη λαμβάνουν πρωτοφανή μέτρα ελέγχου του κοινωνικού εργοστάσιου, εν ονόματι ενός φαντάσματος θανάτου που είναι μόνο φάντασμα, επειδή η «επιστήμη δεν ξέρει»… Όσο κι αν θεωρηθεί εύλογο το ότι το «να μην ξέρεις» επιτρέπει το «να φοβάσαι ακόμα και το χειρότερο», εδώ συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό: μαζική εξαπάτηση με όρους κρατικής εξουσίας. Γιατί ακόμα κι αν οι επιστήμονες δεν θέλουν να πουν ανοικτά «δεν ξέρουμε» με έναν τρόπο που θα κλόνιζε την κοινωνική εμπιστοσύνη στην επιστημοσύνη (τους), θα έπρεπε να έχουν κάνει κάτι άλλο, και να το έχουν κάνει έγκαιρα και αποφασιστικά: να εμποδίσουν πειστικά την ανάπτυξη των μαζικών φοβιών για το χειρότερο· και την κρατική δράση που μοιάζει να καλύπτει προληπτικά την απόσταση ανάμεσα στην ασημαντότητα της τωρινής εκδοχής του covid-19 και το (άγνωστο) ενδεχόμενο μιας όντως επικίνδυνης μετάλλαξής του… Ενώ είναι σίγουρο ότι το know how αυτής της κρατικής δράσης ανοίγει και θα προχωρήσει (και) σε άλλους δρόμους.

… και η «εργαλειοποίηση», φανερή και κρυφή

Δευτέρα 9 Μάρτη. Όπως με την σύνδεση των μεταναστών / προσφύγων στην τουρκική πλευρά του Έβρου με το Idlib η ντόπια εθνικιστική δημαγωγία προσπάθησε να θολώσει τα νερά παρακάμπτωντας οποιαδήποτε πραγματική εξήγηση για τα κίνητρα του τουρκικού καθεστώτος, το ίδιο επεδίωξε και πέτυχε παραλείποντας οποιαδήποτε εξήγηση του γιατί αυτός ο άθλιος εθνικός εχθρός δεν «βομβάρδισε» με γυναίκες και παιδιά τη Σάμο ή το Καστελόριζο· τη νότια κύπρο ή την βουλγαρική επικράτεια… Κάτι σοβαρό έπρεπε να κρυφτεί – κι αυτό δεν μπορεί παρά να αφορά το «ειδικό» παρόν (και ακόμα περισσότερο το «ειδικό» μέλλον) αυτής της περιοχής. Στον εξελισσόμενο 4ο παγκόσμιο πόλεμο.

Παραμένει όμως ακόμα ένα κενό. Με ποιόν τρόπο αφενός το τουρκικό καθεστώς και αφετέρου το ελληνικό χρησιμοποίησαν τους μετανάστες / πρόσφυγες σε μια τέτοια light και έμμεση σύγκρουση σχετικά με τον ενεργειακό και στρατιωτικό έλεγχο αυτής της μικρής μεν αλλά κρίσιμης ζώνης;

Εδώ η ασταμάτητη μηχανή δεν έχει ακόμα κάτι ακλόνητο να καταθέσει! Μόνο μια υπόθεση εργασίας που, το παραδέχεται, δεν έχει αυτήν την στιγμή ατσάλινα επιχειρήματα υπέρ της. Σπρώχνοντας το τουρκικό καθεστώς μερικές εκατοντάδες πρόσφυγες / μετανάστες πάνω στο φράχτη του Έβρου (το επαναλαμβάνουμε: το πιο οχυρωμένο σημείο του συνοριακού ποταμού) πέρα απ’ το να τραβήξει το Βερολίνο (και όποιον άλλον) στο ζήτημα της αποκατάστασης / ανοικοδόμησης της συρίας, προσπάθησε να κάνει την ζώνη του νομού Έβρου «περισσότερο ευρωπαϊκή υπόθεση» – κόντρα στην (ελληνο)αμερικανοποίησή της. Και, αντίστροφα, το ελληνικό καθεστώς, ακολουθώντας υποδειγματικά την πιο σκληρή απ’ τις παραλλαγές της αντιμεταναστευτικής πολιτικής των ευρωπαϊκών κρατών, κατασκεύασε μια προσομοίωση του «τραμπισμού» (: της λογικής του τείχους στα σύνορα με το μεξικό και της στρατιωτικής διαχείρισης των λατίνων μεταναστών) σε τυπικά «ευρωπαϊκό έδαφος». Μ’ άλλα λόγια «αμερικανοποίησε» το ζήτημα – παρόλες τις «εκκλήσεις» για «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», που απαιτούν πάντως την ενίσχυση αυτής ακριβώς της στρατιωτικοποίησης ολόκληρης της χερσαίας ζώνης στα δυτικά του ποταμού.

Η στρατιωτικοποίηση της «διαχείρισης των ροών» δεν είναι άγνωστη στα «ήθη» της «ευρώπης κάστρου»! Είναι γνωστή τόσο στα βουλγαροτουρκικά σύνορα· όσο και στους ισπανικούς θύλακες στο μαρόκο· με έναν διαφορετικό τρόπο είναι γνωστή και στην τακτική της Ρώμης που ενισχύει τις λιβυκές ένοπλες συμμορίες για να κάνουν την δουλειά της «αποτροπής» για λογαριασμό της. Είναι γνωστή επίσης και στο κυνήγι των διεθνών μκο στη Μεσόγειο και στον ανατολικό Αιγαίο – που τώρα μοιάζει να έχει κοπάσει, αλλά έφτασε σε ακραίες καταστάσεις μέχρι και πριν λίγους μήνες.

Ωστόσο είναι ψέμα ότι το ελληνικό κράτος δεν μπορούσε παρά να ρίχνει διακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες εναντίον άοπλων μεταναστών / προσφύγων – προκειμένου να «προστατέψει τα σύνορα της ευρώπης»!!! Αν ήθελε κάτι τέτοιο απλά θα χρειάζονταν άμεσες επαφές και συνεννοήσεις με το τουρκικό καθεστώς! Ακόμα και μια έκτακτη και ακαριαία επείγουσα συνάντηση ευρωπαίων και τούρκων αξιωματούχων, ήδη απ’ το Σάββατο 29 Φλεβάρη, θα μπορούσε να έχει απαιτήσει. Οι ανοικτές «πολιτικές διαβουλεύσεις» με την Άγκυρα θα αφαιρούσαν απ’ την ιστορία (και την όποια «κακόβουλη» τουρκική μεθόδευση) το στοιχείο του συζητήσιμου αυθορμητισμού των προσφύγων / μεταναστών – στην προκειμένη περίπτωση. Και θα έβαζαν το ζήτημα εξ αρχής σε πολιτική (με όρους κρατών) και όχι σε στρατιωτική βάση.

Δεν έκανε όμως αυτό το ρημαδογκουβέρνο! Δεν «πολιτικοποίησε», αλλά αντίθετα στρατιωτικοποίησε ακαριαία την εμφάνιση μερικών εκατοντάδων ανθρώπων στο συνοριακό πέρασμα. Κι εκεί βρίσκεται το “μυστικό”, αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Αν το τουρκικό καθεστώς «εργαλειοποίησε ανθρωπιστικά» μερικές εκατοντάδες φυγάδων απ’ την μια μεριά του ποταμού υποδεικνύοντάς τους σχεδόν το «αδύνατο», την επίθεση σ’ ένα φράχτη που από πίσω είχε στρατοαστυνομία, το ελληνικό καθεστώς έκανε το ίδιο σε πολύ χειρότερη version απ’ την άλλη μεριά του ποταμού, χαρακτηρίζοντάς τους «εισβολείς» και αντιμετωπίζοντάς του ανάλογα. «Άοπλη εμπροσθοφυλακή του εχθρού»! Πρόκειται για πλήρη και ακριβέστατη αντιγραφή της ρητορικής του ψόφιου κουναβιού!

Και ασφαλώς ένας Pyatt και ένας Palmer εκτίμησαν αυτή τη στάση, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Όχι μόνο για την ρατσιστική έκφανση της ελληνικής «εργαλειοποίησης» των μεταναστών και των προσφύγων. Όχι μόνο για την επιστράτευση κάθε λαϊκοφασιστικού κατακαθιού, απ’ αυτά που πάντα είναι πρόθυμα να δουλέψουν για κάποιο project «stay behind»… Αλλά και επειδή κυρίως – το λένε με κάθε τρόπο πια – η ζώνη στα δυτικά του Έβρου είναι «ζωτικός χώρος» του αμερικανικού ιμπεριαλισμού· και ο «σουλτάνος» δεν είναι σύμμαχός του…

Υποθέτουμε ότι θα θεωρήσετε τολμηρή την προσέγγισή μας. Εμείς την θεωρούμε κοινότοπη. Κι αυτό επειδή όταν το ελληνικό κράτος καλούσε την frontex και, κυρίως, το νατο (το νατο!!!) να αναλάβουν να εμποδίζουν τις «ροές» μεταναστών και προσφύγων απ’ τα τουρκικά παράλια προς τα ελληνικά νησιά (θυμάστε πόσα χρόνια τώρα;) αυτό ακριβώς έκανε: εργαλειοποιούσε τους πρόσφυγες / μετανάστες με σκοπό την άτυπη και στρατιωτική κατοχύρωση όχι απλά των θαλάσσιων συνόρων του προς τα ανατολικά· αλλά, κυρίως, την κατοχύρωση του ότι υπάρχει μια συνεχής (θαλάσσια) συνοριακή γραμμή στο ανατολικό Αιγαίο, απ’ την Αλεξανδρούπολη ως το Καστελόριζο· έμμεσα, δηλαδή, την άτυπη μεν αλλά ισχυρή συμβολικά «επιβεβαίωση» του ότι το τουρκικό κράτος δεν έχει αοζ στο Αιγαίο… Αυτήν την εργαλειοποίηση την έκανε το ελλαδιστάν με «δικαιολογία» ότι και η τουρκία, «αφήνοντας ροές», θέλει το ελληνικό κακό. Το κόλπο δεν έπιασε, απλά κανείς δεν είναι τόσο ηλίθιος ώστε να μπλέκει σε τέτοια κόλπα. Προσπαθήθηκε όμως!

Το να υπάγει τους μετανάστες / πρόσφυγες σε γεωπολιτικές επιθετικές αξιώσεις δεν είναι καθόλου άγνωστο ή ξένο για την ελληνική αντι-μεταναστευτική πολιτική. Από τότε που οι «σκούπες» κατά των μεταναστών απ’ την αλβανία και το «ξαπόστελμά τους πίσω» παρακολουθούσε την όποια «ανυπακοή» των Τιράνων απέναντι στην Αθήνα – θυμάστε τα ‘90s; Όσες / όσοι έχετε την ηλικία δεν θα πρέπει να τα ξεχνάτε: αν το ένα μάτι του ντόπιου ρατσισμού / κανιβαλισμού γυάλιζε πάντα απ’ την εκμετάλλευση της φτηνής δουλειάς των βαλκάνιων προλετάριων, το άλλο γυάλιζε απ’ τις δυνατότητες να χρησιμοποιηθούν σαν «μάζα κρέατος» για να αποσπαστούν νταβατζιλίδικα πρόσοδοι απ’ τα κράτη καταγωγής τους. Κι αυτό γινόταν συστηματικά επί χρόνια με το αλβανικό κράτος…

Όχι λοιπόν. Παρότι παραδεχόμαστε ότι δεν έχουμε αυτή τη στιγμή ακλόνητα στοιχεία για την θέση μας, μόνο τολμηρή δεν είναι… Το μόνο τολμηρό σ’ αυτήν είναι η συνολική απόρριψη των «αληθειών» του ντόπιου κράτους / παρακράτους / κεφάλαιου.

Αυτό; Ναι… Το εννοούμε! Μοναχικά ξεμοναχικά δεν το διαπραγματευόμαστε!

(φωτογραφία: Ο ορισμός του “οι φίλοι στα δύσκολα φαίνονται”… Απ’ την Παλαιστίνη στον Έβρο και πάλι πίσω. Οι εγκάθετοι πίσω απ’ την ανάρτηση λένε πολύ περισσότερα απ’ όσα νομίζουν…)

Coronoβία

Κυριακή 8 Μάρτη. Coronoβία: θα μπορούσε να είναι μια ακόμα λέξη απ’ το λεξικό του μέλλοντος, αν δεν αφορούσε την εξελισσόμενη πραγματικότητα όλο και περισσότερων υπηκόων στον πλανήτη.

Αργά χτες η ιταλική κυβέρνηση κήρυξε σε καραντίνα ολόκληρη την Λομβαρδία και άλλες 11 επαρχίες στην βόρεια και κεντρική ιταλία: πέρα απ’ τα επιμέρους μέτρα (κλείσιμο μουσείων, απαγόρευση διάφορων πολιτιστικών events) απαγορεύεται η είσοδος και η έξοδος οποιουδήποτε απ’ τις αποκλεισμένες περιοχές. Η απαγόρευση θα ισχύει ως τις 3 Απρίλη…

Αν υπάρχει κάτι εντυπωσιακό στη μίμηση του κινέζικου τρόπου, είναι διπλό. Πρώτον η αυστηρότητά του για κάτι που είναι πασιφανές πια πως έχει μικρότερη επικινδυνότητα απ’ την γρίπη. Και δεύτερον το ότι οι κρατικές μεθοδεύσεις μοιάζουν ηθικά ακαταμάχητες! Ποιός θα αμφισβητήσει την ορθότητά τους χωρίς να κατηγορηθεί αμέσως σαν εν δυνάμει serial killer;

Όχι λοιπόν, δεν πρόκειται πια μόνο για έναν υγιεινιστικό κίνδυνο. (Πρακτικά δεν θα μπορούσε να είναι μόνον τέτοιος!). Δεν θα υποστηρίξουμε (επειδή καθόλου δεν το πιστεύουμε) ότι υπάρχει κάποια παγκόσμια συνωμοσία. Είναι κάτι πιο πεζό: αφού πρώτα καλλιεργήθηκε η covid-19 τρομοκρατία με κινεζικά έξοδα, επιστρέφει στους δημιουργούς της με ένα κύμα κυβερνητικών και κοινωνικών πανικών. Για κάθε 1 κρούσμα (κρούσμα, όχι θάνατο) στον λεγόμενο πρώτο κόσμο, 50 και 100 διατάσσονται σε καραντίνα. Κι αν τα κρούσματα είναι 40 ή 50 τότε… Η ισπανική κωμόπολη Haro, 11.000 κατοίκων, μπήκε σε καραντίνα μετά από καμμιά 30 κρούσματα («κόλλησαν» στη διάρκεια μιας κηδείας…)· και η αστυνομία ανέλαβε την εφαρμογή του αποκλεισμού. Παρεπιπτόντως στην ισπανία οι θάνατοι που αποδίδονται σε επιπλοκές του covid-19 είναι ως τώρα μόλις 8 (σε σύνολο 400 κρουσμάτων), και η Haro είναι η πρώτη αλλά όχι και η μοναδική πόλη που μπαίνει σε καραντίνα… Θα ακολουθήσουν κι άλλες.

Πρόκειται, κυρίως, για ένα κοινωνικό – πολιτικό ζήτημα. Δεν θα σηκώσουμε τις σημαίες της ανταρσίας (ποιοί είμαστε άλλωστε;): ακολουθείτε τις οδηγίες αλλά μην τις πιστεύετε!! Γλυτώστε το μυαλό σας! Το χρειάζεσθε περισσότερο από ποτέ! Μετά την παρανοϊκή απαγόρευση του καπνίσματος (συχνά οπουδήποτε) η απαγόρευση της κυκλοφορίας (σαν μέτρο κατά των κινδύνων του φταρνίσματος, ενδεχομένως και της αναπνοής της ίδιας), παρά τις πολύ σοβαρές «οικονομικές συνέπειες» που έχει, καταλαμβάνει εξ εφόδου τις συνειδήσεις. Είτε ήταν απ’ τα πριν έτοιμες για την κατίσχυση της ασφάλειας σε βάρος της ελευθερίας (και, by the way, της λογικής), είτε όχι.

Τολμάμε να υποστηρίξουμε πως εδώ συμβαίνει κάτι ανάλογο εκείνου που έγινε με το μαζικό εμπόριο δανείων στα ‘90s και στα ‘00s. Τότε η οργανική καπιταλιστική ανάγκη για υποτίμηση της εργασίας στον «αναπτυγμένο κόσμο» οδήγησε σε υποστήριξη της κατανάλωσης με δανεικά, σε υποθήκες των ζωών δηλαδή· και, στη συνέχεια, σαν αναπόφευκτη συνέπεια, σε ένα ξεγυρισμένο κραχ του χρηματοπιστωτικού κυκλώματος, που διασώθηκε απ’ τα κράτη (δηλαδή την κεντρική μεταφορά χρήματος απ’ την υπεξαίρεση της εργασίας). Τώρα, η επίσης οργανική καπιταλιστική ανάγκη για «υγιεινισμό» (είναι τεράστια η σχετική βιομηχανία αλλά και η ιδεολογία της «φροντίδας της υγείας του Εαυτού Κεφάλαιο») καταλήγει σ’ ένα άλλο ξεγυρισμένο κραχ φοβιών, του οποίου η μόνη διαχείριση είναι οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας και συγχρωτισμού· ένα είδος «παγώματος» των φυσικών κοινωνικών σχέσεων! (Και ταυτόχρονα: ανάδειξη της ψηφιακής μεσολάβησής τους σαν της μόνης απρόσβλητης από από υγιεινιστικούς κινδύνους… ). Προς στιγμήν (που θα κρατήσει κάποιο καιρό) ο καθένας είναι επικίνδυνος για κάθε άλλον σαν “φυσικό” ον – αυτό είναι το μήνυμα! Και είναι τόσο εντατικό και εξ εφόδου ώστε δεν χωρούν αντιρρήσεις….

Για την ασταμάτητη μηχανή που καταλαβαίνει και χρησιμοποιεί την έννοια του κοινωνικού εργοστάσιου πρόκειται εδώ για ένα πρωτοφανές ιστορικά lock out της γενικής, κεντρικής διεύθυνσης (των κρατών) κατά του πεπερασμένου «ιδιωτικού» στις διάφορες παλιότερες, “αναλογικές” εκφάνσεις του.

Όχι, τέτοιους καιρούς δεν ζούμε ένα διάλειμμα της ιστορίας του νεοφιλελευθερισμού εξαιτίας “ανωτέρας βίας”… Πρόκειται για πέρασμα σε άλλο Παράδειγμα…

(φωτογραφία πάνω: Υπερβολή; Ή νομιμοφροσύνη; Διαλέξτε…

Κάτω: Ούτε άρτος ούτε θεάματα. Simple fear…)