Tag: ιδεολογία

Έξω οι ξένοι, κι όχι μόνον αυτοί!

Δευτέρα 23 Μάρτη. Η μικροαστική φρίκη των πειθαρχημένων στρατιωτών έδωσε άλλο ένα στιβαρό δείγμα του πόσο μακριά μπορεί να πάει. Το έδωσε και στην ελλάδα, και στην ιταλία, και στην ισπανία – και δεν ξέρουμε που αλλού.

Οι «τοπικές κοινωνίες» (ξέρετε τί βρίσκεται κάτω απ’ αυτές τις λέξεις; Οι «άγιοι παντελεήμονες» βρίσκονται…) διώχνουν με κάθε διαθέσιμο τρόπο όσους δεν θεωρούν δικούς τους! Όχι τους μετανάστες ή τους πρόσφυγες πια. Όχι. Όλους τους υπόλοιπους… Αυτούς που έρχονται από άλλες περιοχές της ίδιας κρατικής επικράτειας – και θα τους μολύνουν! Οι «ξένοι» είναι πια μια διευρυμένη έννοια, μια εχθρική κατάσταση, σώματα γεμάτα μικρόβια, απειλές θανάτου. Μιάσματα… Μπορεί να είναι φοιτητές που σπουδάζουν αλλού, μπορεί να είναι συγγενείς που μένουν αλλού… Δεν έχει σημασία. Είναι “επικίνδυνοι φορείς”…

Διάφοροι προτιμούν να βλέπουν αυτό το πρωτόγονο μίσος με τις βολικές τους παραμορφώσεις. Όταν οι μαδριλένοι που έχουν εξοχικά στην Murcia την έκαναν προς τα εκεί για να αποφύγουν τις απαγορεύσεις που ως τότε επρόκειτο να επιβληθούν μόνο στην πρωτεύουσα, ή όταν η βορειοϊταλοί φόρτωσαν τα ι.χ. τους κατεβαίνοντας νοτιότερα (σε εξοχικά ή συγγενείς) για να ξεφύγουν απ’ τις καραντίνες στη Λομβαρδία, η βολική ερμηνεία ήταν ότι “ο φτωχός νότος εκδικείται τον πλούσιο βορρά” λέγοντας Έξω! Δεν θα μας κολλήσετε τις αρρώστιες σας…

Λάθος! Το ίδιο ακριβώς έκαναν και οι πλουσιώτατοι καταλανοί απέναντι στους υπόλοιπους ισπανούς – αλλά και οι “επαρχιώτες” της περιφέρειας απέναντι στους “πρωτευουσιάνους”! Τότε ήταν που το κεντρικό ισπανικό κράτος, προκειμένου να αποφύγει τον “υγιεινιστικό εμφύλιο” (ποιος ξέρει που μπορούν να φτάσουν οι υγειο-φοβισμένοι που φρενιάζουν;) ή αρπάζοντας απλά την ευκαιρία, κήρυξε σε αποκλεισμό ολόκληρη την επικράτειά του. Ισότητα – προς τα κάτω!

Ευκαιρίας δοθείσης έκανε όμως και κάτι ακόμα το γκουβέρνο της Μαδρίτης. Αφαίρεσε απ’ τις ημιανεξάρτητες περιφερειακές εξουσίες τις αρμοδιότητες της δημόσιας υγείας και της αστυνομίας! Αυτό κτύπησε ιδιαίτερα την Βασκία (η πλουσιότερη περιφέρεια της ισπανίας) και την Καταλωνία (η δεύτερη πλουσιότερη), μιας και αυτές οι δύο αρμοδιότητες ήταν απ’ τις βασικές της ημιανεξαρτησίας τους… Τι μπορούσαν όμως να κάνουν αφού οι ίδιες οι εξουσίες εκεί (και το μεγάλο μέρος του πληθυσμού) είχαν δείξει τέτοια παλιανθρωπιά με ελατήρια “τοπικής κοινωνίας”;

Το “πρόβλημα της μόλυνσης” έγινε ακαριαία πολιτικό με όρους εξουσίας! Λάδι στα γρανάζια δηλαδή – με ισπανικό τρόπο…

(φωτογραφία: οι πρωτοκοσμικές στρατιωτικές στολές εξελίσσονται… ακολουθούν την civilian “μόδα”)

Τα χρυσόψαρα χαμογελούν

Κυριακή 22 Μάρτη. Φαίνεται ότι ακόμα κι η «μνήμη χρυσόψαρου» γίνεται πια πολυτέλεια (πότε πότε καταλαβαίνει ότι υπάρχει γυάλα…). Λίγο πριν (ελάχιστα πριν με κριτήρια ιστορικού χρόνου) εμφανιστεί η ιική Αποκάλυψη είχε εμφανιστεί και δουλευόταν η κλιματική Αποκάλυψη. Ο Μεγάλος Φόβος, η Επερχόμενη Καταστροφή, ο Μαζικός Θάνατος είχε την μορφή της ανόδου της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας… Θα ήταν ένας Μαζικός Θάνατος από ασφυξία· όχι του αέρα αλλά του πνιγμού στην θάλασσα που θα κατάπινε τα παράλια· από πείνα (αφού οι καλλιέργειες θα καταστρέφονταν)· ίσως και από επιδημίες (αφού η φυσική μικροκλίμακα των ιών και των βακτηριδίων θα εξαγριωνόταν…)

Γράφαμε και ξαναγράφαμε, αναλύαμε και ξανα-αναλύαμε (και τότε δεν μας έβριζαν οι … πειθαρχημένοι στρατιώτες…) πως άσχετα με το 100%, το 50% ή το 0% της «ανθρωπογενούς προέλευσης» της κλιματικής αλλαγής, το εντελώς καπιταλιστικο-γενές ήταν και είναι η αλλαγή ενεργειακού μοντέλου. Γράφαμε και ξαναγράφαμε (πως διέφυγε απ’ τους πειθαρχημένους στρατιώτες;) ότι η διαδικασία «αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής» είναι μια τεράστια χρηματική, ηθική, διανοητική και κοινωνική απο-επένδυση / επαν-επένδυση για λογαριασμό της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και των «πράσινων», «φιλικών προς το περιβάλλον» μηχανών της. Αντιγράψαμε τον ξεχασμένο George Caffetzis (στο πρόσφατο cyborg 17):

… Κάθε περίοδος καπιταλιστικής ανάπτυξης έχει τα αποκαλυψιακά της οράματα… Αναφέρομαι στις λειτουργικές Αποκαλύψεις που σημαδεύουν κάθε περίοδο σημαντικών αλλαγών στην καπιταλιστική ανάπτυξη και σκέψη. Γιατί η Αποκάλυψη εμφανιζόταν και σε άλλες περιόδους της καπιταλιστικής ιστορίας όταν … ο ταξικός ανταγωνισμός έφτανε ένα επίπεδο έντασης που αμφισβητούσε τον έλεγχο του κεφάλαιου… Η Αποκάλυψη δεν είναι ατύχημα. Οποτεδήποτε το τρέχον μοντέλο εκμετάλλευσης γίνεται μη βιώσιμο, το κεφάλαιο αρχίζει τους υπαινιγμούς περί θανάτου με την μορφή του τέλους του κόσμου…

Ο Caffetzis τα έγραφε αυτά το 1980, όταν ο εργατικός ανταγωνισμός είχε όντως την πρωτοβουλία των κινήσεων και είχε οδηγήσει την καπιταλιστική συσσώρευση σε αδιέξοδο. Μακάρι να συνέβαινε το ίδιο και τώρα! Δυστυχώς δεν είναι μόνο ο συνειδητός πόλεμος απ’ την μεριά της τάξης μας που προκαλεί «κρίσεις»! Είναι και ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός. Σε τέτοια φάση βρισκόμαστε, και τα αφεντικά δεν το κρύβουν (για όσους καταλαβαίνουν…): τα υπαρκτότατα προβλήματα συσσώρευσης δεν εντοπίζονται τόσο στην εργατική αρνησικυρία όσο στην «υπερσυσσώρευση» της προηγούμενης περιόδου, και στις συνεπειές της: την απαίτηση για το βίαιο ξαναμοίρασμα του κόσμου (και του ηλιακού συστήματος).

Η «Ενεργειακή Αποκάλυψη» (a ka «κλιματική αλλαγή»), ο «Θάνατος εξαιτίας του υγρογονανθρακικού ενεργειακού μοντέλου» είχε και έχει πολλά ατού Μεγάλου Φόβου· έχει όμως και ένα στρατηγικό μειονέκτημα: μπορεί να απωθηθεί ατομικά, καθώς αφορά το μέλλον. Τα δεκαετή πλάνα είναι σημαντικό από την άποψη του καπιταλιστικού σχεδιασμού, και το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της κυρίας Ursula von der Leyen, μια τεράστια ΣΔΙΤ για “πράσινο καπιταλισμό” στην ευρώπη είναι καίριο – αλλά πως να προλάβει κανείς τον κινέζικο καπιταλισμό και την ευρασιατική του επκράτεια; Και δεν επιβάλλει (ο Ενεργειακός Θάνατος) καμμία αυστηρή κοινωνική πειθαρχία εδώ και τώρα! Όμως ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός οξύνεται πολύ γρηγορότερα (δυστυχώς η ασταμάτητη μηχανή έχει ξεστρατίσει απ’ την θεματολογία της, ελπίζει να διορθωθεί σε κάποιο βαθμό σύντομα…)

Όχι, δεν εφηύρε κανένας τον covid-19! Όχι δεν ο κακόβουλος pico Φραγκενστάιν που διέφυγε από κάποιο εργαστήριο. Προσφέρεται όμως για Φοβική αξιοποίηση· κι αυτό συμβαίνει.

Κάποιοι επιμένουν ότι τα αφεντικά δεν θα προκαλούσαν «μόνα τους» τέτοια ζημιά όση το γιγα-πάγωμα των οικονομικών δραστηριοτήτων… Για να συμπεράνουν μέσα από ανιστόρητη “είς άτοπον απαγωγή” ότι η απειλή (του covid-19) είναι πραγματική, συνεπώς πρέπει να συμμαχήσουμε τώρα, «σ’ αυτήν την μάχη», με τους κυρίους μας (και μετά; μετά θα τα ξαναπούμε κουφάλες!). Οφείλουμε να θυμίσουμε ότι τα αφεντικά εδώ και πάνω από έναν αιώνα καπιταλισμού έχουν προκαλέσει ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ καταστροφές απ’ το τωρινό γενικό lock out στον πρώτο κόσμο!

Θα επανερχόμαστε τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες με πιο συστηματικές προσεγγίσεις.

Μερικά απ’ τα βασικότερα των βασικών 1

Παρασκευή 20 Μάρτη. Οι υγιεινιστικές φοβίες (κάθε κλίμακας και έντασης) είναι άμεση έκφραση των φόβων των σχετικών με την αρτιμέλεια, τη νεότητα – και τον θάνατο. Η (αιώνια) νεότητα και η αθανασία είναι εδώ και έναν αιώνα (μετρημένο!) τα βασικά (έως τα μοναδικά) κλισέ της διαφήμισης· της προώθησης εμπορευμάτων. Το νοηματικό υλικό που αλέθουν, το υπονοούμενό τους. Απ’ το πιο ασήμαντο ως το πιο εντυπωσιακό όλα τα εμπορεύματα υπόσχονται έμμεσα ή και άμεσα την (κοινωνικά εννοημένη) νεότητα και την (κοινωνικά εννοημένη) υπέρβαση της φυσικής, ζωϊκής φθοράς.

Μετά από έναν αιώνα σκληρής εκπαίδευσης σ’ αυτούς τους φόβους και στη «λύτρωση» μέσα απ’ την κατανάλωση (εμπορευμάτων, υπηρεσιών και σχέσεων)· μετά από τόσες γενιές μαζικής εμπέδωσης και ενσωμάτωσης αυτής της «υγείας» κι αυτής της «αθανασίας» που είναι η «υγεία και η αθανασία» της εμπορευματικής μεσολάβησης, άρα μια ιδέα για την υγεία ξένη και εχθρική προς την πραγματικότητα των σωμάτων, μια ιδέα τυρρανική, καταστροφική· μετά από έναν αιώνα θητείας σε μια «υγιεινιστική αλήθεια» που κατέληξε να είναι δείκτες, μετρήσεις και στατιστικές, δεν είναι πρωτότυπη η τρομοεκστρατεία στο όνομα του covid-19. Δεν είναι πρωτότυπος ούτε ο διάχυτος φόβος, που μπορεί μεν ο καθένας να τον βιώνει ατομικά, αλλά είναι μαζικός και απρόσωπος.

Όλα – μα όλα – είναι ιστορικά και κοινωνικά προσδιορισμένα! Η ιδέα που έχουν οι υπήκοοι σήμερα για την υγεία τους δεν έχει καμμία σχέση με την ιδέα που είχαν οι πρόγονοί τους πριν 1 αιώνα· και δεν έχει καμμία σχέση με την ιδέα που θα έχουν μετά από 1 αιώνα οι τότε υπήκοοι του τότε καπιταλιστικού κόσμου.

Ένα μόνο παράδειγμα, ενδεικτικό. Κάποτε η φράση τον έφαγε η κλεισούρα ήταν τόσο κυριολεκτική όσο δεν μπορεί να διανοηθεί η φοβισμένη μάζα σήμερα. Η κλεισούρα, το να είναι κάποιος κλεισμένος σ’ έναν εσωτερικό χώρο, σ’ ένα δωμάτιο ή σε ένα σπίτι, τον έτρωγε κυριολεκτικά. «Έτρωγε» τις σάρκες του· τον έκανε αδύναμο, φιλάσθενο, μίζερο. Ο «περιορισμός» σ’ έναν εσωτερικό χώρο ανθρώπων που ήταν ικανοί να κινούνται ήταν τιμωρία. Από γονική (: πήγαινε στο δωμάτιό σου και δεν θα βγεις αν δεν σου πω εγώ!) έως κοινωνικά πειθαρχική (: η φυλακή).

Σήμερα οι κρατικές «υγιεινιστικές» διαταγές του είδους «κάτσε σπίτι σου» εμφανίζονται και γίνονται αποδεκτές όχι μόνο σαν «σωστές» αλλά και σαν ο δρόμος της προφύλαξης της υγείας… την ίδια στιγμή που η κλεισούρα συνεχίζει να «τρώει» τις ζωντανές πλευρές του καθενός. Γιατί αυτή η απαγόρευση επικροτείται; Επειδή η «κλεισούρα» έχει γίνει ήδη νόρμα για την συντριπτική πλειοψηφία (σπίτι / αμάξι / γραφείο / γυμναστήριο / διασκεδάδικο)· και επειδή οι τηλε-επικοινωνίες έχουν αναπτυχθεί (και έχουν υιοθετηθεί) τόσο ώστε το κοινωνικώς σχετίζεσθαι γίνεται ήδη όλο και λιγότερο κάτω απ’ το φως της ημέρας και το σκοτάδι της νύχτας· γίνεται μπροστά σε οθόνες, αδιάφορο και αδιάκριτο για οτιδήποτε έξω απ’ αυτές.

Όλα – μα όλα – είναι ιστορικά και κοινωνικά προσδιορισμένα! Στα διαλείματα των φόβων της αρρώστιας / του θανάτου (τα τελευταία 20 χρόνια έχουν σκηνοθετηθεί απ’ τους αρμόδιους αρκετά τέτοια κύματα) ο φόβος της άμεσης συσχέτισης με τον άγνωστο (και το Άγνωστο) έχει γίνει βασική κοινοτοπία. Η Αρρώστια (με κεφαλαίο γράμμα) είναι ένας επικίνδυνος, θανατηφόρος Άγνωστος. Αφού οι τεχνικές του κεφάλαιου και της εξουσίας του μεσολαβούν την σχέση του καθενός με τον εαυτό του, οτιδήποτε υποδείξουν αυτές σαν «επικίνδυνο» θεωρείται αυτόματα τέτοιο! Ακόμα και το «δεν ξέρουμε» των συγκεκριμένων ειδικών (προκειμένου, τώρα, για τον covid 19), ακόμα κι αυτή η άγνοια που κάποτε θα θεωρούνταν η αισχύνη τους, και σίγουρα θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, ακόμα κι αυτό βαραίνει υπέρ του χειρότερου (φαντασιακά) ενδεχόμενου. Από έναν μετεωρολόγο δεν θα γινόταν ποτέ δεκτό το «δεν ξέρω τι καιρό θα κάνει αύριο»· και πάντως κανείς δεν θα συμπέραινε ότι η άγνοια του ειδικού σημαίνει ότι θα ξαναγίνει ο κατακλυσμός του Νώε… Από έναν λοιμωξιολόγο / επιδημιολόγο γίνεται δεκτή η άγνοια, αντιμετωπίζεται συγκαταβατικά, μιας και δεν αποκλείει καθόλου ότι «θα καταστραφεί ο κόσμος / θα πεθάνω Εγώ…».

Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή, καθώς η εμπορευματική πένσα και η γενικευμένη μηχανική μεσολάβηση σφίγγουν όλο και περισσότερο, καθώς ο Εαυτός – Κεφάλαιο γίνεται αναγκαστικά και Εαυτός – Εμπόρευμα, η υπόγεια και ανομολόγητη αίσθηση πως ο καθένας είναι ανταλλάξιμος με οποιονδήποτε άλλον (στις δουλειές, στις κοινωνικές σχέσεις…) όχι μόνο γιγαντώνει τις καθημερινές ανασφάλειες, αλλά επιβάλει την αναζήτηση του Ίδιου· όχι του Άλλου, σε καμμία περίπτωση του Διαφορετικού· και ανάθεμα στο Άγνωστο! Η «άγνωστη αρρώστια» (που μπορεί να είναι πολύ γνωστή στην υλικότητα του είδους μας, άγνωστη μόνο στους ειδικούς) μόνο φρικτή μπορεί να είναι· αφού «έτσι μας λένε». Η γρίπη σκοτώνει εκατό φορές παραπάνω, αλλά αυτήν «την ξέρουμε»… Οι πρωτοκοσμικοί στρατοί σκοτώνουν άμεσα ή μέσω εργολάβων εκατοντάδες χιλιάδες· αλλά αυτόν τον θάνατο των Άλλων «τον ξέρουμε», και δεν είναι θέμα… Για τον covid 19 μας είπαν ότι είναι «άγνωστος» – κι αυτό είναι αρκετό για να πυροδοτήσει όλες τις ανασφάλειες και τους φόβους μαζεμένους…

Ο «υγιής» υπήκοος σήμερα θα χαρακτηριζόταν κοινωνικά άρρωστος μόλις πριν 2 γενιές: θα τον έλεγαν μόνοχνωτο, υποχόνδριο…

Αυτά είναι κάποια απ’ τα βασικότερα των βασικών. Ό,τι και να λέμε εμείς, ό,τι και να λένε τα αφεντικά, οι ιστορικοί προσδιορισμοί ξεπερνούν τα θηριώδη Εγώ και τις φοβίες τους. Και δεν υπάρχει άλλη διαφυγή, άλλη απόδραση, εκτός απ’ την αναγνώριση της ιστορικότητας (και εν τέλει της κοινωνικότητας) τόσο ημών των ίδιων (των ηθών μας, των πεποιθήσεών μας – ακόμα και των ανασφαλειών μας) – όσο και των συνθηκών μέσα στις οποίες ζούμε. Πολύ απλά: χωρίς τις 4G επικοινωνίες κανένα αφεντικό και κανένα κράτος δεν θα διανοούνταν να διατάξει τον μαζικό κατ’ οίκον περιορισμό μας! Χάρη στις 5G επικοινωνίες αύριο, οι περισσότεροι θα φορούν με χαρά «βραχιολάκι» – στο χέρι. Στην πραγματικότητα υπάρχει ήδη ο προπομπός του: στην τσέπη ή στην τσάντα. Είναι το τηλεχειριστήριο της καθημερινής ζωής…

Αυτό που κάποτε ήταν «εναλλακτική έκτιση ποινής» θα γίνει (γίνεται ήδη μπροστά στα μάτια μας) «απόδειξη κοινωνικής ευθύνης»· δηλαδή «καθήκον», όποτε ζητηθεί αρμοδίως… Πατριωτικό καθήκον μάλιστα – ο εθνικός ύμνος είναι η απόδειξη ότι οι αιχμάλωτοι έχουν χάσει κάθε αίσθηση της πραγματικότητάς (τους).

(φωτογραφία: Dead don’t die…)

Ο φόβος είναι ο καλύτερος γιατρός (του συστήματος)

Παρασκευή 20 Μάρτη. Ο φόβος είναι κακός σύμβουλος, αλλά προκαλεί την εμφάνιση διάφορων πραγμάτων που ο καθένας υποκρίνεται ότι δεν βλέπει. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στο να εκφραστούν γνώμες για την βαρύτητα της αρρώστιας, αλλά στο να διατυπωθούν ερωτήματα για τις ηθικές και πολιτικές συνέπειες της επιδημίας. Το πρώτο πράγμα που το κύμα πανικού που έχει παραλύσει την χώρα δείχνει καθαρά είναι ότι η κοινωνία μας δεν πιστεύει πια σε οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ την γυμνή ζωή. Είναι φανερό ότι οι Ιταλοί διατάχτηκαν να θυσιάσουν πρακτικά τα πάντα – τις κανονικές συνθήκες της ζωής τους, τις κοινωνικές τους σχέσεις, την δουλειά, ακόμα και τις φιλίες, την στοργή, και τις θρησκευτικές και πολιτικές τους πεποιθήσεις – μπροστά στον κίνδυνο να αρρωστήσουν. Η γυμνή ζωή – και η απειλή να την χάσεις – δεν είναι κάτι που ενώνει τους ανθρώπους, αλλά τους τυφλώνει και τους χωρίζει. Τα άλλα ανθρώπινα όντα, όπως στην πανούκλα που περιγράφεται απ’ το μυθιστόρημα του Alessandro Manzoni, τώρα θεωρούνται απλά σαν πιθανοί φορείς της πανούκλας, κάποιοι που ο καθένας πρέπει να αποφεύγει με κάθε κόστος, και απ’ τους οποίους πρέπει να κρατάει απόσταση τουλάχιστον ένα μέτρο. Οι νεκροί – οι νεκροί μας – δεν έχουν το δικαίωμα να κηδευτούν κανονικά, και είναι άγνωστο το τι θα συμβεί με τα σώματα των αγαπημένων μας. Οι γειτονές μας έχουν απαγορευτεί, και είναι περίεργο που οι εκκλησίες παραμένουν σιωπηλές σ’ αυτό το θέμα. Τί θα συμβεί με τις ανθρώπινες σχέσεις σε μια χώρα που συνηθίζει να ζει μ’ αυτόν τον τρόπο ποιός ξέρει για πόσο καιρό; Και τί είναι μια κοινωνία που δεν έχει άλλη αξία απ’ την επιβίωση;

Το άλλο, όχι λιγότερο ανησυχητικό απ’ το προηγούμενο, που η επιδημία αναδεικνύει καθαρά είναι ότι η κατάσταση εξαίρεσης, στην οποία οι κυβερνήσεις μας έχουν συνηθίσει εδώ και κάποιο καιρό, έχει γίνει στην πραγματικότητα μόνιμη κατάσταση. Έχουν υπάρξει πιο σοβαρές επιδημίες στο παρελθόν, αλλά κανένας δεν σκέφτηκε ποτέ πως αυτές είναι λόγος για να κηρυχτεί έκτακτη κατάσταση σαν αυτήν εδώ, που μας εμποδίζει να κινηθούμε. Ο κόσμος έχει τόσο συνηθίσει να ζει σε συνθήκες μακροχρόνιας κρίσης και μακρόχρονης έκτακτης κατάστασης ώστε δεν φαίνεται να προσέχει ότι η ζωή του έχει ξεπέσει απλά σε μια βιολογική συνθήκη και χάνει όχι μόνο κάθε κοινωνική και πολιτική διάσταση, αλλά ακόμα και κάθε ανθρώπινη και συναισθηματική. Μια κοινωνία που ζει σε μόνιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν μπορεί να είναι μια ελεύθερη κοινωνία. Στην πραγματικότητα ζούμε σε μια κοινωνία που έχει θυσιάσει την ελευθερία στους λεγόμενους «λόγους ασφάλειας», κι έτσι έχει καταδικαστεί να ζει σε αιώνια κατάσταση φόβου και ανασφάλειας.

Δεν προκαλεί εντύπωση που κάποιος μιλάει για πόλεμο αναφερόμενος σε έναν ιό. Τα έκτακτα μέτρα απαιτούν από εμάς να ζήσουμε σε συνθήκες απαγόρευσης κυκλοφορίας. Αλλά ένας πόλεμος μ’ έναν αόρατο εχθρό που μπορεί να καραδοκεί σε κάθε άλλο άτομο είναι ο πιο αφηρημένος από όλους τους πολέμους. Είναι, στην πραγματικότητα, εμφύλιος πόλεμος. Ο εχθρός δεν είναι απ’ έξω, είναι μέσα μας.

Αυτό που είναι ανησυχητικό δεν είναι τόσο ή μόνο το παρόν, αλλά αυτό που θα ακολουθήσει. Όπως οι πόλεμοι άφησαν στην ειρήνη μια σειρά τεχνολογικών κληρονομιών, απ’ το αγκαθωτό συρματόπλεγμα μέχρι τα πυρηνικά εργοστάσια, το ίδιο είναι πολύ πιθανό ότι θα γίνει και τώρα. Μετά τα πειράματα έκτακτης ανάγκης για λόγους υγείας οι κυβερνήσεις θα θελήσουν να συνεχίσουν, για να πετύχουν αυτά που δεν είχαν πετύχει πριν: το κλείσιμο των πανεπιστημίων και των σχολείων και την εκπαίδευση μόνο online, την κατάργηση για πάντα των άμεσων συναντήσεων και συζητήσεων για πολιτικά ή πολιτιστικά θέματα και την αντικατάστασή τους απ’ την ανταλλαγή ψηφιακών μηνυμάτων, την υποκατάσταση με μηχανές οποιασδήποτε ανταλλαγής – ακόμα και επαφής – ανάμεσα σε ανθρώπινα όντα.

Giorgio Agamben, 17/3/2020

(μετάφραση από αγγλική μετάφραση του ιταλικού πρωτότυπου).

Η μπροσούρα του Στρασβούργου ζει!

Τρίτη 17 Μάρτη. Είναι νέος. Είναι προφέσσορας στο MIT. Και φυσικά είναι έλληνας! Πράγμα που σημαίνει ότι απ’ το στόμα του (δεν βωμολοχούμε!!) κρέμονται όλα τα χαρμάνια / υποτελείς της «γνώσης» της εξουσίας. Το να θυμίσουμε ότι τα ίδια χαρμάνια κρέμονταν απ’ το στόμα (δεν βωμολοχούμε!!) άλλων ειδικών, οικονομολόγων τότε, πριν περίπου 9 ή 8 χρόνια, για να τους εξηγήσουν πόσο εύκολο ήταν να αντιμετωπιστεί η κρίση, θα ήταν μάταιο. Τα χαρμάνια είναι χαϊβάνια, αλλά δεν πρέπει να το λέμε. Είναι πολλά, είναι παντού.

Αλλά ο «παγκοσμίου φήμης, πολυβραβευμένος» έλληνας προφέσορ πρόσθεσε το δικό του βάρος στο «καθήστε να σας φάει η κλεισούρα αφού το διατάζει το κράτος σας», κάνοντας κάτι που είναι (κατά την ταπεινή και περιθωριακή γνώμη της ασταμάτητης μηχανής) η επιτομή της απάτης.

Πιο συγκεκριμένα ο προφέσορ εξήγησε στο πεινασμένο για γνώμες ειδικών κοινό τι είναι η εκθετική ανάπτυξη· και επένδυσε την παιγνιώδη (στην πραγματικότητα πρόστυχη) εξήγησή του με την εξάπλωση του καταραμένου covid-19. Το παραμύθι του ειδικού έγινε ενθουσιωδώς δεκτό, αναπαράχτηκε εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές στους βόθρους των παλιών και νέων media, και έγινε αμέσως νόρμα. Σας μεταφέρουμε το μεγαλύτερο μέρος του παραμυθιού, πριν εξηγήσουμε την απάτη:

Ο μύθος μιλάει για ένα βασιλιά στην μακρινή Ινδία που ήταν καλός στο σκάκι και είχε τη συνήθεια να καλεί τους περαστικούς να παίξουνε παρτίδες. Μια μέρα προσκάλεσε ένα σοφό περαστικό, λέγοντας του ότι αν χάσει θα του χάριζε ό,τι ζητούσε. Ο σοφός του ζήτησε να πληρωθεί σε ρύζι με τον εξής τρόπο: δύο κόκκους ρύζι για το πρώτο τετράγωνο της σκακιέρας, τέσσερις για το δεύτερο, οχτώ για το τρίτο, και ούτω καθεξής, βάζοντας σε κάθε τετράγωνο της σκακιέρας δύο φορές τον αριθμό από κόκκους του γειτονικού τετραγώνου. Ο βασιλιάς δέχτηκε και έπαιξαν.

Ο περαστικός ήταν βιρτουόζος στο σκάκι, και προς έκπληξη όλων κέρδισε τον βασιλιά. Ο βασιλιάς ζήτησε να φέρουν ένα σακί με ρύζι για να πληρώσει τον περαστικό. Και άρχισε να βάζει τους κόκκους στη σκακιέρα. Όμως σύντομα κατάλαβε ότι ακόμα και η αμύθητη περιουσία του δεν αρκούσε για να πληρώσει τον περαστικό. Συνειδητοποίησε ότι όταν έφτανε στο εικοστό τετράγωνο θα χρειαζόταν περίπου 1 εκατομμύριο κόκκους ρυζιού, σ το τριακοστό 1 δισεκατομμύριο κόκκους, στο τεσσαρακοστό 1 τρισεκατομμύριο, και πάει λέγοντας. Για να πληρώσει τον περαστικό θα χρειαζόταν περίπου 1 τρισεκατομμύριο τόνους ρυζιού, δηλαδή περισσότερους τόνους από όσο ρύζι παράγει η Κίνα σε 7000 χρόνια, με βάση την περσινή της παραγωγή!

Ποιό είναι το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας; Ότι η εκθετική αύξηση είναι ύπουλο πράγμα. Το σκέφτεσαι λίγο και τα νούμερα φαίνονται μικρά. Αλλά τελικά θα σου τη φέρει. Όσο μεγάλος και να είσαι θα σου τη φέρει. Μετά από λίγα μόλις βήματα έχει γίνει τόσο μεγάλη που δεν το χωράει ο νους σου. Ο αριθμός γίνεται τόσο εξωφρενικά μεγάλος που είναι μεγαλύτερος από τα μόρια του σύμπαντος.

Δεν είμαι γιατρός, βιολόγος ή επιδημιολόγος, αλλά η δουλειά μου στην επιστήμη των υπολογιστών είναι να δαμάζω τις εκθετικές αυξήσεις. Η εξάπλωση του κορονοϊού είναι μια ύπουλη εκθετική αύξηση. Αρχίζει με 1 κρούσμα. Μετά από δύο-τρεις μέρες τα κρούσματα γίνονται 2. Μετά από άλλες δύο-τρεις μέρες γίνονται 4. Έχει περάσει μια βδομάδα και φαίνεται υπό έλεγχο. Έλα όμως που αν περάσουν άλλες δύο βδομάδες τα κρούσματα θα γίνουν περίπου 1000, και αν περάσουν άλλες δύο-τρεις βδομάδες θα γίνουν πάνω από εκατό χιλιάδες!

Έχουμε εδώ μια ακόμα τρανταχτή απόδειξη του πόσο δίκιο είναι ο τυνήσιος Mustapha Khayati και ο γάλλος Guy Debord στη Μιζέρια των φοιτητικών κύκλων – περισσότερα δεν θα πούμε…

Αυτό που περιγράφει ο διάσημος και πολυβραβευμένος προφέσορ είναι πράγματι η «εκθετική ανάπτυξη» (η «τετραγωνική» συγκεκριμένα, αφού υπάρχουν άπειροι εκθέτες)… Μόνο που ξεχνάει να πει ότι πρόκειται για μια καθαρά μαθηματική / γεωμετρική φόρμουλα, αφηρημένη όσο δεν πάει, που εξελίσσεται αριθμητικά σ’ ένα αόρατο, υποθετικό, απόλυτα ομοιογενές περιβάλλον.

Αν αυτή ίσχυε στην πραγματική ζωή (κι ακόμα περισσότερο στις πραγματικές σχέσεις μεταξύ διάφορων έμβιων οργανισμών, όπως π.χ. οι ιοί και τα ανώτερα θηλαστικά όπως το είδος μας) τότε κανείς μας δεν θα υπήρχε, ούτε ο πολυβραβευμένος προφέσορ, εδώ και χιλιετίες. Θα ήταν μόνοι τους στον πλανήτη οι ιοί , ίσως της γρίπης ίσως άλλοι – βαριεστημένοι, να τρώνε ο ένας τον άλλον. Κι αυτό επειδή αυτή η γαμημένη μάνα φύση άργησε πολύ να εφεύρει και τα αντιβιοτικά και τους μαζικούς κατ’ οίκον περιορισμούς! Η εκθετική ανάπτυξη του προφεσόρικου μύθου θα είχε ξεκαθαρίσει τα είδη στον πλανήτη περίπου την εποχή της αρχέγονης αμοιβάδας…

Τι είναι εκείνο που σκόπιμα και με αναίδεια παρέλειψε ο προφέσορ να αναφέρει στο γουστόζικο και ελκυστικό αλλά και ελεεινά προπαγανδιστικό παιχνιδάκι του;

Εκτός απ’ τον πολλαπλασιασμό και τους υπολογιστές υπάρχει και η ζωή!

Τρίτη 17 Μάρτη. Όχι μόνο οι φυσικοί αλλά αρκετές ειδικότητες του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου την ξέρουν. Λέγεται τριβή. Μαθαίνουμε δυο τρία πράγματα γι’ αυτήν στο γυμνάσιο: ακόμα και η λεγόμενη «ελεύθερη» πτώση δεν είναι ελεύθερη. Αν γίνεται στην ατμόσφαιρα έχει τριβή που την επιβραδύνει.

Αλλά η πραγματικότητα της τριβής αναγνωρίζεται πολύ μακρύτερα απ’ τις σχολικές αίθουσες. Προκειμένου, για παράδειγμα, για εξάπλωση ενός οργανισμού που λέγεται «ιός» τριβή είναι η αντίσταση που ασκούν και αναπτύσσουν άλλοι ζωντανοί οργανισμοί – χωρίς κρατικά διατάγματα και παρλαπίπες «εγκατεστημένων» ειδικών. Μορφές ζωής εναντίον μορφών ζωής; Ναι. Ό,τι είναι ιστορικά «φυσικό» (με την έννοια της γενεαλογίας και του δικού μας είδους αλλά και όλων) δεν ήξερε την «εκθετική ανάπτυξη» του προφέσορα για να τα παρατήσει..

Δεν είναι θεωρία αυτά – ακόμα κι ένας ειδικευμένος ηλίθιος θα έπρεπε να το ξέρει. Υπάρχει ένα πασίγνωστο θέμα με τον covid-19, που επιμελώς σπρώχνεται στο σκοτάδι, γιατί θα αμφισβητούσε την ρητορική τόσο της ανεξέλεγκτης εξάπλωσής του όσο, κυρίως, της θηριώδους φονικότητάς του. Τα παιδιά και οι νέοι ΔΕΝ αρρωσταίνουν από δαύτον, ακόμα κι αν το έχουν κολλήσει! Ακόμα κι αν τον μεταδίδουν… Ακόμα κι αν (λένε τα παπαγαλάκια) έχουν «μεγάλο ιικο φορτίο» – δηλαδή μεγάλη συγκέντρωση κυττάρων του covid-19…

Η επιστήμη δεν έχει ακόμα καμμία εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο (ίσως να μην βρει ποτέ…) · και στο βαθμό που έχει στρατιωτικοποιηθεί το εξαφανίζει απ’ την φλυαρία της. Όμως το γεγονός είναι γεγονός. Αν οι ανήλικοι (που επιβεβαιωμένα δεν αρρωσταίνουν) αποτελούν, ανάλογα με την ηλικιακή σύνθεση κάθε κοινωνίας, το 20% (περίπου τόσο ήταν το ποσοστό των κάτω των 19 χρονών στην ελλάδα με βάση την απογραφή του 2011) υπάρχει μια σημαντική “ανθρώπινη μάζα” με ανοσία! Και μάλιστα «πρωτογενή» ανοσία, άσχετη από εμβόλια και κρατικές διαταγές.

Είναι πολύ πιθανό ότι αυτή η «φυσική ανοσία» επεκτείνεται και σε μεγαλύτερες ηλικίες· και ότι την επιδεικνύει ίσως και το μισό του πληθυσμού. Δεν θα στηριχτούμε σ’ αυτό όμως. Ακόμα κι αν το 20% οποιουδήποτε πληθυσμού δείχνει φυσική ανοσία σ’ έναν ιό, αυτό λειτουργεί σαν φραγμός. Σίγουρα στην «δυναμικότητά» του.

Αυτοσχεδιάζουμε; Για σκεφτείτε το: στις επιδημίες της κοινής γρίπης αρρωσταίνουν (ήπια ή όχι) οι πάντες σε μια κοινωνία; Όχι, αυτό είναι βέβαιο. Πεθαίνουν όλοι οι ηλικιωμένοι με προβλήματα υγείας; Όχι, αυτό είναι βέβαιο· μικρό ποσοστό τους κάθε χρονιά… Γιατί δεν ισχύει η «εκθετική ανάπτυξη» του προφέσορα στις γρίπες; Ακόμα κι αν αποδοθεί στα εμβόλια το φρενάρισμα, πρακτικά είναι η ανοσία (των εμβολίων plus η φυσική τέτοια) που υλοποιεί την τριβή η οποία φρενάρει (και μάλιστα εντυπωσιακά) την «εκθετική ανάπτυξη». Αν, τώρα, ξεκινάει κανείς με ένα (τουλάχιστον) 20% του πληθυσμού που έχει «φυσική ανοσία» τι παραμύθι είναι αυτό με τα σπυριά απ’ το ρύζι σε μια σκακιέρα στην ινδία;

Υπάρχουν κι άλλα σχετικά. Για παράδειγμα γιατί ο προφέσορας ορίζει σαν «χρονικό παράθυρο» της «εκθετικής ανάπτυξης» του ιού, του χρόνου δηλαδή που χρειάζεται η διασπορά του, τις 2-3 ημέρες; Αυτήν την στιγμή οι «ειδικοί» αγνοούν σε ποια φάση της μόλυνσης ο ιός πηδάει από κορμί σε κορμί. Υπάρχει η υπόθεση (αλλά είναι μόνο υπόθεση) ότι επί 14 ημέρες υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης (εξου και οι 14ήμερες καραντίνες), αλλά καμμία γνώση αν η μετάδοση αρχίζει την 1η, την 2η ή την 5η ημέρα. Έχουν άγνοια οι ειδικοί για το αν αυτή η μετάδοση αρχίζει όχι μετά από 48 ώρες αλλά την 1η, την 2η ή την 10η ώρα (της μόλυνσης). Για σκέψου όμως έναν ιό που έχει ετοιμότητα αναπαραγωγής σε 2 ώρες και έχει βιβλιογραφία τον προφέσορα; Δεν θα είχε μείνει κολυμπηθρόξυλο στον πλανήτη!

Η άγνοια του timing της μετάδοσης ενός ιού δεν είναι αμαρτία. Η απόκρυψη της τριβής είναι δόλος. Στον συνδυασμό τους, τα «δεν ξέρουμε» και το «μερικά απ’ αυτά που ξέρουμε να κρύβουμε» είναι τσογλανιά υψηλού επιπέδου. Το να εμφανίζονται έξτρα ενισχύσεις «ειδικών» σπέρνοντας ρύζι για να ταΐσουν την δημαγωγία, είναι…

Δεν ξέρουμε. Πείτε. (Σε κάθε περίπτωση περί αυτού πρόκειται. Δεν υπάρχει κινδυνολόγος, με τζελ στο μαλλί ή βαθύ πορτοφόλι, που να μην γίνεται διάσημος μιλώντας έμμεσα αλλά καθαρά περί θανάτου. Η θανατολαγνεία / θανατοφοβία είναι μόνιμα της μόδας…)

Η νομιμοφροσύνη τώρα – και γρήγορα!

Δευτέρα 16 Μάρτη. Η κίνα έχει σύνορα με την ισπανία, και κατ’ ουσίαν βρίσκεται στον θαυμασμό (και στην καρδιά) των μετασχηματιζόμενων δυτικών δημοκρατιών. Η κίνα είναι το παράδειγμα που αναφύεται παντού όπου ο καπιταλιστικός σα σύστημα ψάχνει το άλμα του!

Ορισμένες πλευρές, είτε οι πιο τεχνικές είτε οι πιο διοικητικές / αστυνομικές, μπορούν να αντιγραφτούν εύκολα και γρήγορα. Το πράγμα έχει φύγει πολύ μακριά απ’ την προστασία της δημόσιας υγείας (αν ήταν ποτέ στ’ αλήθεια εκεί). Η διακύβευση είναι η προστασία της κρατικής εξουσίας! Το κράτος και οι ειδικοί του (πάντα υπάρχουν πρόθυμοι ειδικοί στην υπηρεσία οποιουδήποτε κράτους πληρώνει) διέταξαν· κι απαγορεύονται οι αμφιβολίες, οι αμφισβητήσεις, οι κριτικές. Η αδιαφορία στις κρατικές προσταγές απαγορεύεται: τώρα θα μάθετε θλιβεροί υπήκοοι τι πάει να πει «κοινωνική ευθύνη», και τι στολή φορούν εκείνοι που την «προστατεύουν». Κλειστείτε στα σπίτια σας διάολε! Απαγορεύεται η κυκλοφορία και οι συγκεντρώσεις πάνω του μισού ατόμου!!! Αν επιμείνετε θα φάτε πρόστιμο – και εξάρθρωση του ώμου…

Πρώτα απ’ την «μαμά» και αληθινά πρωτοπόρο κίνα:

Και ύστερα απ’ την ισπανία (δείτε ως το λεπτό 1.40 – μετά το video είναι αδιάφορο…)

Ζήτω η κοινωνική ευθύνη! (1)

Δευτέρα 16 Μάρτη. Ώστε έτσι, ε; Ήρθε η ώρα να μάθουμε τι είναι η «κοινωνική ευθύνη»! Για την ακρίβεια ήρθε η ώρα να μας διδάξουν το κράτος και οι ειδικοί του το τι είναι «κοινωνική ευθύνη»… Γιατί ως τώρα είμασταν κοινωνικά ανεύθυνοι· σκέτοι αληταράδες! Ως τώρα αν αρρώσταιναν τα γονικά, ή οι παπούδες και οι γιαγιάδες, τους λούζαμε με πετρέλαιο και το ανάβαμε – ε; Ευτυχώς που ήρθε ο κύριος κράτος και οι κύριοι ειδικοί του να μας τραβήξουν τ’ αυτί και να μας εκπολιτίσουν… Το κατάλαβε και η «επανάσταση» – επιτέλους. Τρία ζήτω για το «κοινωνικό» κράτος…

Αλήθεια; Το κράτος του Έβρου θα μας διδάξει τι είναι «κοινωνική ευθύνη»; Ουπς: ας μην πέσουμε σε «γραφικότητες»! Ας αφήσουμε την γραφικότητα σ’ αυτήν την όλο γλύκα και ενδιαφέρον για την ζωή κινητοποίηση του κράτους, του στρατού, της αστυνομίας. Υπάρχουν ενδιαφέροντα επιχειρήματα και προτροπές. Στην ισπανία, για παράδειγμα, ένα video διδακτικό για το τι είναι η «κοινωνική ευθύνη» κρατικά προσδιορισμένη σήμερα, δείχνει ένα νεαρό ζευγάρι, και λέει: όταν φιλάς την φίλη σου να θυμάσαι την γιαγιά σου· ή κάτι τέτοιο. Διότι τα φιλιά μεταφέρουν τον λαθρεπιβάτη και σαλιάρη covid-19, που καταλήγει στην γιαγιά και στον παπού, οδηγώντας τους στα θυμαράκια. Εύγε, λοιπόν, και στο ελληνικό και στο ισπανικό, και στο ιταλικό, και σ’ όλα τα κράτη της γης! Εύγε. Όταν καταφέρουν κάθε ερωτικό φιλί να φέρνει στο μυαλό γιαγιάδες και παπούδες, θα έχουν γίνει οι καλύτεροι προαγωγοί του tinder 2.0 και του ψηφιακού σεξ…

Επιπλέον, ας το θυμίσουμε κι αυτό – επειδή γεμίσαμε τόσο πολύ ηλίθιους ώστε δικαιούμαστε να φωνάζουμε (ελάχιστοι ακούνε). Η «κοινωνική ευθύνη» που σερβίρει το κράτος και οι ειδικοί του είναι απλά οι 2 απ’ τις 3 λέξεις μιας άλλης διάταξης λέξεων: εταιρική κοινωνική ευθύνη· ή η «κοινωνικότητα των αφεντικών». Όποιος νομίζει ότι το καπιταλιστικό κράτος του 21ου αιώνα ζητάει απ’ τους υπηκόους του, σαν «κοινωνική ευθύνη», κάτι άλλο εκτός απ’ την προσαρμογή τους σε συγκεκριμένες νόρμες, ας αρχίσει να φιλιέται με το είδωλό του (: selfie). Θα γλυτώσει τις «μολύνσεις».

Τι είναι όμως ευθύνη, κοινωνικότητα, κοινωνικές σχέσεις χωρίς την υγιεινιστική τρομοκρατία και την αποδοχή της; Αν δεν κάνουμε λάθος το είδος μας είναι ζώο κοινωνικό εδώ και χιλιετίες. Αν δεν κάνουμε λάθος είμαστε και οι σχέσεις μας· όχι οι public relations, αλλά οι αγάπες και τα μίση, τα φιλιά και οι βλαστήμιες, οι αγκαλιές και οι κλωτσιές, τα αγγίγματα και τα σπρωξίματα, τα βλέμματα, τα λόγια, οι σιωπές, οι αμηχανίες, τα πιασίματα απ’ το μπράτσο, τα χάδια…

Αν δεν κάνουμε λάθος ο κατ’ οίκον περιορισμός ήταν ως τώρα ποινή, καταδίκη, απόφαση δικαστηρίου· όχι απόδειξη «κοινωνικής ευθύνης»… Η απαγόρευση κυκλοφορίας ήταν απαγόρευση του να υπάρχεις σαν κοινωνικό και πολιτικό ον… Η απαγόρευση συγκεντρώσεων ήταν καταστολή που έπρεπε να πολεμηθεί…

Όλα αυτά, βέβαια, σε πολύ ζόρικες και πολύ συγκεκριμένες καταστάσεις μπορούν να ανασταλούν σε κάποιο βαθμό – ποιος δεν το ξέρει; Αν ψήνεσαι στον πυρετό ούτε χάδια καταλαβαίνεις, ούτε αγκαλιές. Κι αν βρίσκεσαι στην εντατική δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Όταν όμως οι συγγενείς και οι φίλοι ξεροσταλιάζουν έξω απ’ το χειρουργείο, έχοντας απόσταση δεκάδων μέτρων απ’ τον / την αγαπημένο / η τους, δεν το κάνουν επειδή το κράτος όρισε νόρμα ελάχιστης απόστασης μεγαλύτερης απ’ την έκταση των χεριών… Και, ανάποδα, όταν οι παρέες αράζουν στις πλατείες φουμάροντας, είναι πολύ κοινωνικότερες απ’ αυτές που τα «σπάνε» στα χοροπηδάδικα… (Αλλά και πάλι ο καθένας διαλέγει αυτό που του ταιριάζει…)

Νομίζαμε ότι για την κοινωνικότητα και τις ευθύνες μας είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι. Νομίζαμε ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μάθαμε απ’ τους προηγούμενους την στάση και απέναντι στην υγεία και απέναντι στην αρρώστια. Νομίζαμε ότι είμαστε υπόλογοι όχι απέναντι στο κράτος, το νόμο και την βία του· αλλά απέναντι στη συνείδηση, τα αισθήματα και τις σχέσεις μας. Νομίζαμε ότι είμαστε ενήλικοι… Αλλά όχι. Ο κύριος κράτος, οι βαστάζοι και οι μπιστικοί του ήρθαν να μας κάνουν ανθρώπους…

Ανθρώπους είπατε; Ποιό μοντέλο ακριβώς;

Ζήτω η κοινωνική ευθύνη! (2)

Δευτέρα 16 Μάρτη. Ο κατ’ οίκον περιορισμός, οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας, το κυνήγι κάθε δημόσιου χώρου συναναστροφών έχουν προελάσει ακαριαία στο όνομα της «μεταδοτικότητας / φονικότητας του covid-19». Στο αρχικό σημερινό σχόλιο με τα νούμερα και τα μεγέθη, φαίνεται ότι το επιχείρημα δεν έχει σχέση με καμμία πραγματικότητα· πέραν των αναγκαιοτήτων της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης καθώς έχει ξεκινήσει η 4η βιομηχανική επανάσταση. Το επιχείρημα περί «ίασης» της «στρεβλής» (ή και ανύπαρκτης) κοινωνικότητάς μας μέσω κατ’ οίκον περιορισμού (μέτρο έκτακτο μεν διδακτικό δε όπως λένε οι υποστηρικτές του) ανήκει στην κατηγορία έχουμε μπροστά μας έναν ασθενή, γι’ αυτό θα τον βάλουμε στο γύψο. Η ιστορική μνήμη θα έπρεπε να έχει κτυπήσει όλα τα alarm που διαθέτει· αλλά κάπου την έθαψαν κι αυτήν την κωλόγρια, αφού της πήραν την περιουσία – και την κόλλησαν τον «ιό» του ωφελιμισμού.

Ποιές είναι, λοιπόν, αυτές οι αναγκαιότητες; Η «έκτακτη ανάγκη» (για λόγους δημόσιας υγείας) μας αποκοινωνικοποιεί, μας αποκόβει απ’ τις άμεσες κοινωνικές σχέσεις μας, ξαναδιατάσσοντας τον φυσικό χώρο / χρόνο των κοινωνικών σχέσεων μας αποκλειστικά στην οικογένεια (κι εκεί μέσω καραντινών μικροκλίμακας). Κωδικοποιώντας το υπόλοιπο «κοινωνικό» με τους όρους της ενοποιημένης «δημόσιας υγείας / δημόσιας τάξης»: ο Άλλος, ο όποιος Άλλος, είναι αυτός που δεν πρέπει να σε «κολλήσει» και δεν πρέπει να τον «κολλήσεις» – τελεία και παύλα. Είναι ένα πρωτότυπο είδος διανοητικού, χωρικού και χρονικού zoning, ένα ρευστό κινούμενο «απαρτχάιντ» της καθημερινής ζωής.

Όχι μόνον αυτό. Εκείνο που χάνεται (επειδή απαγορεύεται και ποινικοποιείται, εκτάκτως φυσικά, αλλοίμονο – αλλά και διδακτικά) με την φυσική έννοια, μας ξανα-αποδίδεται ψηφιακά, ηλεκτρονικά. Τηλε-εργασία, τηλε-εκπαίδευση, τηλε-αγορές, τηλε-παραγγελίες· και πάνω απ’ όλα τηλε-σχέσεις… Τίποτα απ’ αυτά δεν είναι καινούργιο! Η εξοικείωση έχει πραγματοποιηθεί, άρα η μετάβαση μπορεί να θεωρηθεί «ομαλή». Απ’ τα μισο-οχυρά μισο-τάφους (με την έννοια ότι άγνωστο ποιός θα «κολλήσει» ποιά παράνοια ποιόν απ’ την ώρα που κάπου κοντά στην εξώπορτα παραφυλάει ένας μπάτσος…) μιας ψεύτικης και ήδη απαλοτριωμένης “ιδιωτικότητας” (το “σπίτι”…) μπορεί ο καθένας και η καθεμιά να στέλνει και να λαμβάνει μηνύματα, εικόνες και video απελπισίας 24ώρες το 24ωρο, για μία βδομάδα, για δύο, για τρεις, για τέσσερεις… Μέχρι να σκάσει, ή μέχρι το κράτος να πει «σας ευχαριστούμε για την πειθαρχία σας» – και να κτυπήσει το κουδούνι για την έξοδο στο προαύλιο…

Γιατί ναι: επειδή είμαστε ακόμα, σε μεγάλο (και ενοχλητικό βαθμό) κοινωνικά όντα με την παλιά έννοια· επειδή η καινούργια έννοια της «κοινωνικότητας» πρέπει να επιβληθεί δια της βίας, καθότι τα δίκτυα 5G δεν θα εγκατασταθούν για να υπολειτουργούν· και επειδή οι εταιρείες έκαναν και κάνουν ό,τι μπορούν αλλά αυτό είναι μερικό και αποσπασματικό, γι’ αυτό λοιπόν η μορφή-κράτος αναλαμβάνει ξανά την παιδαγωγική αποστολή της.

Κάποτε αντικοινωνικοί θεωρούνταν οι «μαλλιάδες». Τώρα θεωρούνται αυτοί που μαζεύονται γύρω από ένα τραπέζι για να παίξουν ή να χαζέψουν μια παρτίδα πρέφα…

Όσο για τους «κοινωνικά υπεύθυνους»; Αυτοί είναι εκείνοι που ήταν πάντα: οι νομιμόφρονες…