Κορέες 1

Τρίτη 9 Γενάρη. Σήμερα θα γίνει η πρώτη (μετά από πολύ καιρό) συνάντηση υψηλόβαθμων αντιπροσωπειών της βόρειας και της νότιας κορέας. Και χθες, παραμονή, εκείνο που θα μπορούσε να ανιχνεύσει κανείς στην αμερικανική δημαγωγία ήταν η αμήχανη ανησυχία.

Για παράδειγμα, στο χθεσινό άρθρο της καθεστωτικής wall street journal, κάτω απ’ τον (σαφώς προπαγανδιστικό…) τίτλο “Παρά τα σημάδια ξεπαγώματος στη βόρεια κορέα η ένταση φουντώνει” ο αρθρογράφος (Gerald Seib) προτίμησε να ξεκινήσει (ξανα)παρουσιάζοντας το πως οι αμερικάνοι σκέφτονται να «σπάσουν τη μύτη» του βορειοκορεατικού καθεστώτος, με μια «περιορισμένης έκτασης» επίθεση σε κάποια πυραυλική βάση.

Κι όταν, στη μέση του άρθρου του, αποφασίζει να ασχοληθεί με την σημερινή συνάντηση, το ομολογεί: … διπλωμάτες υποψιάζονται ότι η προσέγγιση της βόρειας κορέας με τη νότια είναι μια προσπάθεια να υπάρξει απόσταση ανάμεσα στη Σεούλ και τον αμερικανό σύμμαχό της, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα ότι οι ηπα θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε οποιουδήποτε είδους στρατιωτική δράση κατά της Πγιονγκγιάγκ.

Υποψιάζονται; Μόνο; Μάλλον είναι σίγουροι πως αυτό συμβαίνει, και μάλιστα εν γνώσει και σε συμφωνία μεταξύ των δύο κορεατικών κρατών. Και (υποθέτουμε) σκόπιμα, όχι μόνο αύριο αλλά και μετά από επόμενες συναντήσεις τους ερχόμενους μήνες, οι ανακοινώσεις των δύο πρωτευουσών θα δείχνουν σα να συμβαίνει κάτι δευτερεύουσας σημασίας μεταξύ τους· μέχρις ότου να «ξεφουρνιστεί» ένα καλό πακέτο συμφωνίας. Που θα σπεύσουν να το υποστηρίξουν Μόσχα και Πεκίνο· ενδεχομένως και το Παρίσι (αυτά τα τρία κράτη σαν μόνιμα μέλη του πενταμελούς «συμβουλίου ασφαλείας του οηε»).

Κι έτσι θα μείνει μόνη της η Ουάσιγκτον να υποστηρίζει (όπως ο αρθρογράφος της w.s.j., προσπαθώντας να υποτιμήσει τις απευθείας επαφές Σεούλ και Πγιονγκγιάνγκ, χωρίς την αμερικανική μεσολάβηση ή ακριβή γνώση), πως … ό,τι και να γίνει, η διπλωματική κίνηση που θα απαιτούνταν για να αρχίσει η πραγματική αποκλιμάκωση των εντάσεων θα ήταν συζητήσεις μεταξύ της βόρειας κορέας και των ηπα…

Και θα περιμένει…

Κορέες 2

Τρίτη 9 Γενάρη. Θα πρέπει να είναι εφιάλτης για τον αμερικανικό και τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό το να βρεθούν μπροστά σε μια βελτιωμένη έκδοση της πρότασης που ανακοινώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβρη, στο Βλαδιβοστόκ, μετά την συνάντηση του νοτιοκορεάτη προέδρου Moon με τον Πούτιν. Σ’ εκείνη τη συνάντηση ο Moon παρουσίασε το σχέδιο των «εννιά γεφυριών», που αφορούσε την διασύνδεση της νότιας κορέας με την βόρεια και με την ρωσία και με την κίνα πάνω σε 9 «άξονες»: φυσικό αέριο, σιδηρόδρομοι, λιμάνια, ηλεκτρισμός, μια θαλάσσια διαδρομή, ναυπηγεία, θέσεις εργασίας, αγροτική παραγωγή και αλιεία. Κάπως πιο συγκεκριμένα, οι αγωγοί αερίου και πετρελαίου της Σιβηρίας (αυτή είναι η ιδέα) θα επεκταθούν στη βόρεια και νότια κορέα, ενδεχομένως και στην ιαπωνία αν ενδιαφέρεται… Και οι δύο κορέες θα συνδεθούν με το πυκνό σιδηροδρομικό δίκτυο του κινέζικου σχεδίου μια ζώνη – ένας δρόμος συμπεριλαμβανόμενων τραίνων υψηλών ταχυτήτων· και μέσω αυτής της χερσαίας (το τονίζουμε…) δικτύωσης με την ευρασιατική ένωση…

Σ’ αντάλλαγμα αυτών των προτάσεων η Πγιονγκγιάνγκ θα έπρεπε να παγώσει το πυρηνικό και το πυραυλικό της σύστημα και να αποδεχθεί τις εγγυήσεις ασφαλείας εκ μέρους της νότιας κορέας, της κινας, της ρωσίας, των ηπα και της ιαπωνίας.

Το «πάγωμα» (εκτιμάμε ότι) η Πγιονγκγιάνγκ με μία μόνο προϋπόθεση μπορεί να το κουβεντιάσει: το να αναγνωριστεί επίσημα σαν πυρηνική δύναμη. Έτσι ώστε να μην στηρίζεται σε καμία εγγύηση τρίτων· ειδικά της ιαπωνίας και των ηπα… Δεν είναι παράλογο, ούτε ιστορικά πρωτότυπο: η Ουάσιγκτον αναγκάστηκε κάποτε να κάνει δύσθυμα μια ανάλογη επίσημη αναγνώριση και για το Πακιστάν, που κατάφερε να την ξεγελάσει αναπτύσσοντας το πυρηνικό του οπλοστάσιο χωρίς να το πάρει χαμπάρι· και το παρουσίασε σχεδόν «έτοιμο»… Και θα μπορούσε να υποθέσει κανείς πως η ρωσία και η κίνα δεν θα ήταν ιδιαίτερα αντίθετες σε μια τέτοια αναγνώριση, εφόσον άλλωστε συνεπάγεται και συγκεκριμένες δεσμεύσεις, ελέγχους, κλπ. Όχι μόνο επειδή αντιστοιχεί στην (γνωστή) πραγματικότητα αλλά επειδή, επιπλέον, θα προκαλούσε σοβαρή κρίση στις σχέσεις του Τόκιο με την Ουάσιγκτον: ο ιαπωνικός μιλιταρισμός είναι «με το δάκτυλο στη σκανδάλη» να αναπτύξει τα δικά του πυρηνικά, και να ξεφορτωθεί τον αμερικανικό, πράγμα που για τις ηπα θα ήταν η Καταστροφή (με κεφαλαίο «κ»). Ως τώρα η Ουάσιγκτον συγκρατεί το Τόκιο πουλώντας του προστασία απέναντι στην βόρεια κορέα…

Δεν μπορούμε να προβλέψουμε με ακρίβεια το πως θα βγει το αντιαμερικανικό τζίνι απ’ το μπουκάλι που εδώ και καιρό τρίβουν οι κατά τις ηπα «αναθεωρητικές δυνάμεις» γύρω απ’ την κορεατική χερσόνησο. Υποψιαζόμαστε όμως (ναι, έχουμε κι εμείς δικαίωμα στην υποψία!!!) ότι η επιδίωξη είναι να έχει την μορφή μιας πρότασης που είτε την δεχθεί είτε την απορρίψει η Ουάσιγκτον, θα είναι χαμένη.

(φωτογραφία: μια μέτρια συγκέντρωση αμερικανικού στρατού με «μέτωπο» την βόρεια κορέα, στη διάρκεια ασκήσεων τον περασμένο Απρίλη.)

Κορέες 2

Σάββατο 6 Γενάρη. Απ’ όσα ανακοινώνονται (στα αγγλικά) το μενού των συνομιλιών σε τρεις μέρες μεταξύ των κυβερνήσεων βόρειας και νότιας κορέας, μοιάζει φτωχό. Η συμμετοχή της βορειοκορεατικής ομάδας στους χειμερινούς ολυμπιακούς… η επανένωση οικογενειών (ένα θέμα που εκκρεμεί εδώ και δεκαετίες) … «στρατιωτικά ζητήματα»: υποθέτουμε σε σχέση με τη «νεκρή ζώνη». Ακόμα και μόνο αυτά να ήταν, το γεγονός ότι κορεατικός βορράς και νότος κουβεντιάζουν χωρίς την προϋπόθεση της «αποπυρηνικοποίησης» του βορρά δυσκολεύει σημαντικά την ρητορική της Ουάσιγκτον και του Τόκιο.

Υπάρχει όμως και συνέχεια – τέτοια είναι η εκτίμησή μας. Αξιοποιώντας το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον παράτησε τυπικά τον «μεσολαβητικό ρόλο» της στην Παλαιστίνη, η Πγιονγκγιάνγκ θα αρνηθεί να δώσει σοβαρή θέση (δηλαδή: έστω και διπλωματική εμπιστοσύνη) στις ηπα σε οποιοδήποτε φορμά μελλοντικών διαπραγματεύσεων. Η καλύτερη φόρμουλα για να μείνουν η Ουάσιγκτον και το Τόκιο έξω είναι οι συζητήσεις να συνεχίσουν σαν ανάμεσα – στις – δύο – κορέες. Αυτό εξυπηρετεί ιδιαίτερα και την Μόσχα και το Πεκίνο, που έχουν τους υπόγειους διαύλους τους με τον βορρά· και ενδεχομένως να αποκτήσουν νέους με το νότο.

Το τι θα κουβεντιάζεται μ’ αυτόν τον τρόπο θα είναι, εν πολλοίς, «μυστικό» των δύο κορεατικών καθεστώτων και όσων επιλέξουν σαν υποστηρικτές. Και θεωρούμε σίγουρο ότι η Ουάσιγκτον δεν θα είναι σ’ αυτούς, όχι μόνο κατ’ απαίτηση του Kim, αλλά επειδή σ’ αυτό συμφωνεί (άσχετα αν δεν το φωνάζει) και ο Moon.

Γιατί είμαστε τόσο κατηγορηματικοί; Θα πρέπει κανείς να ψάξει πως κατέστρεψε η Ουάσιγκτον (επί Μπους του Β) την σχεδόν δεκαετή επιχείρηση επαναπροσέγγισης μεταξύ βόρειας και νότιας κορέας, που ονομάστηκε “Sunrise policy”, μια διαδικασία διαδοχικων φάσεων εξομάλυνσης και συνεργασίας που ξεκίνησε αρχικά με τις ευλογίες και του Κλίντον το 1998, για να τερματιστεί οριστικά ως το 2008. Επειδή δεν εξυπηρετούσε τα αμερικανικά συμφέροντα.

Ο τωρινός νοτιοκορεάτης πρόεδρος Moon Jae-in ήταν ο «προσωπάρχης» του προέδρου Roh Moo-hyun, του δεύτερου στη σειρά που προώθησε την sunrise policy απ’ το 2003 ως το 2008. Ξέρει πολύ καλά, «από μέσα και απο κοντά», την αμερικανική πολιτική στην κορεατική χερσόνησο.

Μια πρόσφατη δημοσκόπηση (του περασμένου Νοέμβρη) στη νότια κορέα έδειξε ότι ένα εντυπωσιακό 80% των ερωτηθέντων υποστηρίζει την sunrise policy. Μια μεγάλη πλειοψηφία νοτιοκορεατών, επιπλέον, ανησυχεί πολύ περισσότερο για την τακτική της Ουάσιγκτον παρά για τον Kim και τα πυρηνικά του.

Οποιαδήποτε ηρεμία (κατ’ αρχήν) στην κορεατική χερσόνησο είναι τόσο τακτικά όσο και στρατηγικά εχθρική στα συμφέροντα της Ουάσιγκτον και του Τόκιο. Και για να επιτευχθεί αυτή η ηρεμία πρέπει η Ουάσιγκτον να κρατηθεί μακριά. Επειδή όμως ο στρατός της θα γυρίζει γύρω γύρω, η υποστήριξη του Πεκίνου και της Μόσχας θα κληθεί να παίξει ρόλο στρατιωτικού και όχι μόνο πολιτικού φράκτη…

Κορέες

Τετάρτη 3 Γενάρη. Τελευταία φορά γράψαμε επ’ αυτού πριν σχεδόν 20 ημέρες. Στις 16 Δεκέμβρη. Μιλούσαμε τότε για την δημιουργία ενός «τετράγωνου» μεταξύ Μόσχας, Πεκίνου, Σεούλ και Πγιονγκγιάνγκ, με σκοπό την διαχείριση της «κορεατικής κρίσης» με τέτοιο τρόπο που θα παραμερίζονται η Ουάσιγκτον και το Τόκιο. (Το ότι όσο και να ψάξατε δεν βρήκατε κάποια παρόμοια αναγγελία οπουδήποτε αλλού, δεν σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνουμε…! Είπαμε: Περιθωριακοί; Ναι… Εγκάθετοι; Ποτέ!)

Να που έγινε η πρώτη, μάλλον αστεία ως προς την «αφορμή» της αλλά και πολύ σβέλτη κίνηση, που πετάει στην άκρη τον αμερικανικό (και τον ιαπωνικό) μιλιταρισμό· μια κίνηση που έχει πάνω της διακριτικά τα δακτυλικά αποτυπώματα και του Πεκίνου και της Μόσχας. Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του ο αφεντικός της βόρειας κορέας αφού ξεκαθάρισε (βερμπαλίζοντας…) ότι είναι έτοιμος για πυρηνικό πόλεμο με τις ηπα (;;!!) δήλωσε ανοικτός σε διάλογο με την Σεούλ, και διατεθειμένος να συμμετάσχει βορειοκορεατική ομάδα στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες που πρόκειται να γίνουν στη νοτιοκορεατική Pyeongchang, μεταξύ 9 και 25 Φλεβάρη… (Υποθέτουμε ότι οι σχετικοί αθλητές προπονούνται γι’ αυτή τη συμμετοχή εδώ και μήνες…)

Η αντίδραση της Σεούλ ήταν ακαριαία! Πρότεινε υψηλού επιπέδου συνάντηση στο χωριό Panmunjeon, στην «ουδέτερη ζώνη» ανάμεσα στις δύο κορέες, στις 9 Γενάρη. Σε έξι ημέρες δηλαδή.

Οι εκτιμήσεις μας ήταν σωστές: προφανώς αυτή η ραγδαία «βελτίωση των σχέσεων» (και σίγουρα των εντυπώσεων) είναι προϊόν δουλειάς που γίνεται αφανώς εδώ και μήνες, με την συμμετοχή και της Μόσχας και του Πεκίνου. Ο εκπρόσωπος του νοτιοκορεάτη πρόεδρου Moon (που με μεγάλη χαρά θα ξεφορτωνόταν τους αμερικάνους!) δήλωσε μέσα σε ώρες μετά το μήνυμα του Kim ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε μέρος, με οποιαδήποτε μορφή.

Κυρίως: χωρίς να βάζει κανέναν όρο για τα βορειοκορεατικά πυρηνικά!!! (Μόνο την πρόθεση ότι «κάποια στιγμή θα πρέπει να…»). Πράγμα που σπάει την ραχοκοκκαλιά της αμερικανικής επιθετικότητας στην κορεατική χερσόνησο, με τον ίδιο και ακόμα χειρότερο τρόπο μ’ εκείνη την ανακοίνωση του Duterte (της Μανίλα) ότι «οι εδαφικές διαφορές των φιλιππίνων με την κίνα μπορούν να μπουν στην άκρη». Αν το νοτιοκορεατικό καθεστώς είναι διατεθειμένο να κουβεντιάσει με το βορειοκορεατικό χωρίς προϋποθέσεις, τότε πού μπορεί να στηρίζεται η Ουάσιγκτον και οι κυρώσεις της; Πουθενά…

Η στιγμή είναι σημαντική από ιστορική άποψη: η Ουάσιγκτον είχε αρχίσει να μοιράζει αεροφωτογραφίες με κινεζικά και ρωσικά τάνκερ να σπάνε το πετρελαϊκό εμπάργκο στη βόρεια κορέα. (Παραδόξως τα τάνκερ των ελλήνων καραβοκύρηδων, που ξέρουν καλά αυτή τη δουλειά, δεν είχαν προλάβει να χωθούν στο σπάσιμο…) Αυτό ήταν / είναι η προετοιμασία της «δικαιολόγησης» απ’ την Ουάσιγκτον και το Τόκιο ναυτικού αποκλεισμού της βόρειας κορέας· ουσιαστικά κήρυξης πολέμου, χωρίς να ειπωθεί με το όνομά του. Κάτι που, σχεδόν, το είχε ανακοινώσει η hard core αμερικανίδα πρέσβειρα στον οηε πριν λίγες βδομάδες.

Η εκτίμησή μας είναι ότι βρίσκεται στα όρια του απίθανου (αν και όχι του αδύνατου) η ευκαιρία της Ουάσιγκτον να αντιδράσει με τέτοιο τρόπο ώστε να «προλάβει» την διαφαινόμενη γρήγορη βελτίωση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο κορέες, μέσα στις επόμενες 6 ημέρες.

Κι αν δεν προλάβει, τότε, χμμμ….

Η εποχή του ξεγλιστρίματος…

Σάββατο 16 Δεκέμβρη. Πριν δυο μέρες (βόρεια κορέα) σημειώναμε ότι ναι μεν είναι δύσκολο να δημιουργηθεί γύρω απ’ την υπόθεση της βόρειας κορέας ένα “διακριτικά αντιαμερικανικό μπλοκ της Αστάνα”, παρατηρούμε όμως ότι εξίσου διακριτικά γίνονται κινήσεις για να βγει η κορεατική χερσόνησος απ’ το στόχαστρο του αμερικανικού (και του ιαπωνικού) μιλιταρισμού.

Ο νοτιοκορεάτης πρόεδρος Moon Jae-in βρίσκεται σε 4ήμερη επίσημη επίσκεψη στο Πεκίνο. Ο Moon είναι από παλιά οπαδός της συμφιλίωσης με την βόρεια κορέα, και στα νειάτα του έχει διωχθεί για την συμμετοχή του σε δυναμικές διαδηλώσεις υπέρ της Πγιονγκγιάνγκ. Αυτός και το προεδρικό επιτελείο του είναι οι πιο κατάλληλοι στη νοτιοκορεατική πολιτική σκηνή για να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στο βορειοκορεατικό καθεστώς· έξω και ενάντια στους αμερικανικούς (και τους ιαπωνικούς σχεδιασμούς). Έχει όλα τα προσόντα να είναι «καλός συνομιλητής» του Xi Jinping, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι ιστορικά οι διπλωματικές σχέσεις της Σεούλ με το Πεκίνο δεν ήταν καλές (σε αντίθεση με τις οικονομικές)· αλλά επίσης ότι οι σχέσεις της Σεούλ με το Τόκιο είναι πολύ ανταγωνιστικότερες.

Θα περιμένατε κάποιου είδους «θερμή υποδοχή του» στο Πεκίνο, κοινές πανηγυρικές δηλώσεις των δύο προέδρων, αγκαλιές και φιλιά; Λάθος!!! Γιατί αν πρόκειται να γίνει ουσιαστική δουλειά ώστε να κρατηθεί ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός σε απόσταση, «δεν θα πρέπει να το κάνουν θέμα»! Διαφορετικά, όπως έγινε και στο παρελθόν με την νοτιοκορεατική «πολιτική του ήλιου» (γενναία επαναπροσέγγιση της Σεούλ με την Πγιονγκγιάνγκ, στην οποία συμμετείχε και ο Moon…), η Ουάσιγκτον θα αντιδράσει· και θα αντιδράσει σκληρά. Μια ήττα της στη μέση Ανατολή μπορεί να θεωρηθεί «τακτική». Μια ακόμα ήττα της (διπλωματική / πολιτική) στη θάλασσα της κίνας θα είναι στρατηγική…

Κατά συνέπεια ο Moon δεν έτυχε «θερμής υποδοχής» (μάλλον το αντίθετο) και δεν δόθηκε κοινή συνέντευξη τύπου των δύο προέδρων! Εν τέλει κινέζοι σεκιουριτάδες ξυλοφόρτωσαν νοτιοκορεάτες φωτορεπόρτερ που προσπαθούσαν να ακολουθήσουν μια βόλτα του Moon: η τέλεια παρότρυνση για τα νοτιοκορετικά μήντια να κρίνουν την επίσκεψη του Moon «φιάσκο».

Αυτά σε ότι αφορά τις εντυπώσεις… Χτες (δεύτερη μέρα της επίσκεψης) ανακοινώθηκε η συμφωνία Moon και Jinping: κανένα περιθώριο για πόλεμο στη χερσόνησο· σταθερή επιμονή στην αποπυρηνικοποίησή της· συμφωνία [με την βόρεια κορέα] που θα επιτευχθεί μέσω διαπραγματεύσεων· κοινή αναγνώριση ότι η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο κορεατικών κρατών θα επιταχύνει την τελική ειρήνευση. Καθόλου αμελητέα, ειδικά εφόσον αυτά είναι που θα μπορούσαν να ανακοινωθούν· και όχι, υποχρεωτικά, όλα όσα συζητήθηκαν… Ήδη απ’ τον περασμένο Οκτώβρη (προετοιμάζοντας την επίσκεψή του) ο Moon είχε προσφερθεί να κρατήσει στο τωρινό μέγεθος (που κληρονόμησε απ’ την προηγούμενη πρόεδρο, και για την εγκατάσταση του οποίου ήταν αντίθετος) το αμερικανικό αντιεροπορικό σύστημα THAAD, να μην συμμετάσχει στην αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα, ούτε σε επίσημη στρατιωτική συμμαχία με την Ουάσιγκτον και το Τόκιο – αρνήθηκε ήδη την συμμετοχή της Σεούλ σε κοινά τριεθνικά γυμνάσια. Ούτε κι αυτά είναι αμελητέα αν μετρηθούν με την πολεμοχαρή στάση της Ουάσιγκτον…

(φωτογραφία: Σε εκατό και διακόσια στιγμιότυπα χαιρετισμού ξένων κυβερνητών ο Jinping παίρνει την ίδια ακριβώς στάση και έκφραση. Εδώ συνελήφθη σε κάτι διαφορετικό, πιο τσαχπίνικο. Τελικά έχει κι αυτός αισθήματα…)

Τετράγωνο

Σάββατο 16 Δεκέμβρη. Συνυπολογίζοντας την (στρατιωτική) επίσκεψη μιας ρωσικής αντιπροσωπείας στην Πγιονγκιάνγκ (με άγνωστο ρεπερτόριο), είναι λογικό να υποθέσουμε κινήσεις για να δημιουργηθεί ένα “τετράγωνο” (ρωσία, κίνα, βόρεια κορέα, νότια κορέα) διαχείρισης της “κορεατικής κρίσης” μπροστά στη μύτη της Ουάσιγκτον και του Τόκιο;

Σαν εκτίμηση προθέσεων είναι. Αλλά δεν αρκεί αυτό. Η πρακτική μιας τέτοιας “αόρατης συμμαχίας” θα πρέπει να εκδηλωθεί με ορατό τρόπο. Ίσως την εντοπίσουμε απ’ την ανάποδη: μέσα απ’ τις αμερικανικές ενέργειες.

Για παράδειγμα: “ξαφνικά” (ή όχι;) τα καθεστωτικά μήντια της Πγιονγκγιάνγκ άρχισαν χτες να φωνάζουν ότι ένας αμερικανικός ναυτικός αποκλεισμός θα θεωρηθεί πολεμική ενέργεια και θα αντιμετωπιστεί ανάλογα. Η εντοπίσιμη αμερικανική ενέργεια είναι σχεδόν 3,5 μηνών παλιά: στις αρχές του περασμένου Σεπτέμβρη η Ουάσιγκτον, μέσω της ακροδεξιάς πρέσβειράς της στον οηε Nikki Haley (λειτουργεί σαν άτυπη υπ.εξ. του αμερικανικού βαθέος κράτους και φαίνεται ότι θα ήθελε να διαδεχτεί τον Tillerson, που έφαγε ακαριαία πόρτα για τις ιδέες περί “συζητήσεων χωρίς προϋποθέσεις” με την Πγιονγκγιάνγκ) κατέθεσε στο συμβούλιο ασφαλείας του οηε σχέδιο ψηφίσματος που θα επέτρεπε στο πολεμικό ναυτικό και την αεροπορία των ηπα να περικυκλώσουν από ανατολή και δύση, από θάλσσα και αέρα την βόρεια κορέα, ψάνοντας κάθε πλοίο που θα έμπαινε ή θα έβγαινε απ’ τα λιμάνια της. Για τα «απαγορευμένα», δηλαδή για τα είδη που υπόκεινται στα εμπάγκο / κυρώσεις…

Εκείνη η απόπειρα διεθνούς κάλυψης δεν πέρασε (δεν θα περνούσε έτσι κι αλλιώς, απλά δημιούργησε «γενεαλογία»…) αλλά το αμερικανικό βαθύ κράτος θα μπορούσε να δράσει μονομερώς. Ή μαζί με το ιαπωνικό. Δεν έχουμε εντοπίσει τέτοιες κινήσεις και μπορεί η Πγιονγκγιάνγκ να φωνάζει προληπτικά. Σε κάθε περίπτωση ο «ναυτικός αποκλεισμός» θεωρείται πράγματι (με βάση τα διεθνή κριτήρια…) πολεμική ενέργεια. Ποιος, όμως, θα έβαζε το χέρι του στη φωτιά ότι η Ουάσιγκτον αποκλείεται να κάνει κάτι τέτοιο, ειδικά αν θεωρήσει απειλητική εξέλιξη τις ρωσο-σινο-κορεατικές κολεγιές;

Ένας υπ.εξ. υπό απόλυση, κι άλλος ένας

Παρασκευή 8 Δεκέμβρη. Ο ρώσος υπ.εξ. Lavrov το «μετέφερε» στον αμερικάνο Tillerson: … Ξέρουμε ότι η βόρεια κορέα θέλει πάνω απ’ όλα να μιλήσει με τις ηνωμένες πολιτείες για εγγυήσεις της ασφάλειάς της. Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε τέτοιες συνομιλίες, είμαστε έτοιμοι να πάρουμε μέρος στην προετοιμασία τέτοιων διαπραγματεύσεων…

Και μόνο το γεγονός ότι ο παραλήπτης του «μηνύματος» είναι κάποιος που μπορεί ως το τέλος της χρονιάς ή στις αρχές της επόμενης να έχει αντικατασταθεί (και που διαφωνεί με την μιλιταριστική «γραμμή» των τριών σωματοφυλάκων και του ψόφιου κουναβιού απέναντι στη βόρεια κορέα, και όχι μόνο…) δείχνει τον στόχο του Lavrov: εμείς ανήκουμε σ’ αυτούς που φροντίζουν για την παγκόσμια ειρήνη· ενώ εσείς…

Έχει τη σημασία του το γεγονός ότι με την τελευταία πυραυλική δοκιμή της η Πγιονγκγιάνγκ έδειξε ότι «έχει» την αμερικανική ενδοχώρα. Κι ενώ το λογικό θα ήταν η Ουάσιγκτον να κάνει «την καρδιά της πέτρα» και να αναγνωρίσει άλλο ένα πυρηνικό καθεστώς στον πλανήτη, αυτό ακριβώς είναι πολύ δύσκολο πια γι’ αυτήν. Μια τέτοια αναγνώριση θα ήταν μισή ήττα στο κυρίως μέτωπο του 4ου παγκόσμιου πολέμου, στον Ειρηνικό. Και θα έκανε σχεδόν αδύνατο να συγκρατηθεί το Τόκιο απ’ τον δικό του πυρηνικό εξοπλισμό· πράγμα που θα σήμαινε την χειραφέτησή του απ’ την Ουάσιγκτον.

Παλιά αλεπού ο Lavrov ξέρει τι κάνει: ανεμίζει την σημαία του peace brothers απέναντι στην Ουάσιγκτον – όσο αυτή η σημαία έχει ακόμα διεθνείς αγοραστές…

Και φαίνεται να έχει – απέναντι σε μια αστερόεσσα first…

Κορέα

Δευτέρα 4 Δεκέμβρη. Έχει ένα δίκιο ο ρώσος υπ.εξ Lavrov όταν ρωτάει μεγαλόφωνα (και προφανώς ρητορικά…) αν η Ουάσιγκτον σκοπεύει να ισοπεδώσει την βόρεια κορέα. (Δες 1 Δεκέμβρη, «Κορέα»). Από άσκηση σε άσκηση, μήνα τον μήνα, το αμερικανικό πεντάγωνο ανεβαίνει πίστες στο τι κινητοποιεί και δοκιμάζει στην κορεατική χερσόνησο.

Στην «άσκηση» που αρχίζει σήμερα (και θα κρατήσει 4 ημέρες, ως τις 8 Δεκέμβρη), Vigilant Ace με τ’ όνομα, που προσδιορίζεται σαν «αεροπορική», θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με αμερικανικές καθεστωτικές δημοσιεύσεις (Wall Street Journal 25/11/2017) 230 αεροπλάνα (κυρίως αμερικανικά αλλά και νοτιοκορεατικά) και 12.000 αμερικάνοι πεζοναύτες (+ 4.000 νοτιοκρεάτες). Θα χρησιμοποιηθούν όλες οι αμερικανικές αεροπορικές βάσεις στη νότια κορέα, και φυσικά αμιγώς νοτιοκορεατικά στρατιωτικά αεροδρόμια.

Αν και το πρόγραμμα των συγκεκριμένων ασκήσεων δεν είναι γνωστό, είναι σαφές το πνεύμα τους. Αφενός να τείνει (η αμερικανική προετοιμασία) όσο κοντύτερα γίνεται σε μια επιχείρηση «ισοπέδωσης» της επικράτειας της Πγιονγκγιάνκ. Αφετέρου (κι αυτό είναι μάταιο πια) να «φοβίσει» το καθεστώς του Kim Jong-un, μπας και κάνει κάποια παρορμητική ενέργεια, που θα βολεύει την Ουάσιγκτον σαν αφορμή.

Όταν πριν κάμποσους μήνες διάφοροι προφήτευαν επικείμενο πόλεμο της Ουάσιγκτον κατά της βόρειας κορέας διαφωνούσαμε: έλειπαν οι βασικές προετοιμασίες. Τώρα αυτές γίνονται, αλλά λείπει (τουλάχιστον αυτή τη στιγμή) η απαραίτητη «συγκέντρωση πυρός» στην περιοχή.

Αλλά είναι σαφές πια ότι η Ουάσιγκτον «ψάχνεται». Μπορεί να μην είναι οριστικό: έχει και την επιλογή να αναγνωρίσει το βορειοκορεατικό καθεστώς σαν αυτό που είναι, δηλαδή μια ακόμα «πυρηνική δύναμη» σ’ έναν ελεεινό πλανήτη. Αν, όμως, δεν κάνει αυτό το βήμα, δεν έχει και πολλά διαφορετικά να κάνει. Ο Kim Jong-un δεν θα κάνει συνέχεια (απειλητικές) δοκιμές: μόλις σιγουρευτεί ότι “τόχει” (να κτυπήσει και την αμερικανική ενδοχώρα) θα σταματήσει αυτές τις σπατάλες της επίδειξης μέσω δοκιμών, και θα αρχίσει ήσυχα κι ωραία την μαζική παραγωγή των διηπειρωτικών πυραύλων του.

Θα πάψει, σα να λέμε, να δίνει εντυπωσιακές αφορμές. Τότε θα αρχίσει να γίνεται περισσότερο επικίνδυνος (για τις ηπα) παρά ποτέ. Και τότε η Ουάσιγκτον θα βρεθεί όσο πιο καθρά γίνεται απέναντι στο πραγματικό της πρόβλημα: την ηγεμονία της στο στρατηγικό μέτωπο του Ειρηνικού δεν μπορεί να την κρατήσει με ελιγμούς…

(Ούτε μπορεί με ελιγμούς να κρατήσει στον έλεγχό της τον αναπτυσσόμενο ιαπωνικό μιλιταρισμό…)

“Ινδο-ειρηνικός”;

Τρίτη 14 Νοέμβρη. Το ψόφιο κουνάβι τέλειωσε την τουρνέ του στην ανατολική ασία χωρίς παρατράγουδα – ευτυχώς. Οπωσδήποτε δεν είχε τη λάμψη του προκατόχου του. Λιγότερο ή περισσότερο ακόμα και οι σύμμαχοι των ηπα (ή οι θεωρούμενοι τέτοιοι) κοιτάνε με μισό μάτι τον “τρελό της Ουάσιγκτον”, προσπαθώντας να σιγουρευτούν αν η διοίκηση των συντηρητικών έχει σχέδιο, ποιο είναι, και ποιος θα το εφαρμόσει.

Για παράδειγμα: το ψόφιο κουνάβι έχει υιοθετήσει έναν καινούργιο όρο (προφανώς όχι δικής του έμπνευσης): ινδο-ειρηνικός. Το ότι τα αμερικανικά συμφέροντα “αγκαλιάζουν” και τους δύο ωκεανούς, τον ειρηνικό και τον ινδικό, είναι γνωστό. Φαίνεται όμως ότι με τον όρο “ινδο-ειρηνικός” η Ουάσιγκτον εννοεί μια τετραπλή συμμαχία ανάμεσα στις ηπα, την ιαπωνία, την αυστραλία και την ινδία. Εναντίον, εννοείται, όχι μόνο του Πεκίνου αλλά και του επεκτεινόμενου “συμφώνου της Σαγκάης”. Αλλά και του πακιστάν· και ποιος ξέρει τίνος άλλου.

Την ίδια στιγμή, όμως, που η τακτική που εκφράζει το ψόφιο κουνάβι επιδιώκει μια στρατιωτική πολυμέρεια απ’ τον ινδικό ως τον ειρηνικό και αντίστροφα, η ηγεμονική φράξια του αμερικανικού κεφάλαιου έχει επιλέξει τα διμερή οικονομικά deal, έχοντας θάψει οριστικά την συμφωνία TPP. Επειδή αυστραλία, ιαπωνία και ινδία έχουν τα δικά τους καπιταλιστικά συμφέροντα δεν είναι και τόσο απλό από μεν στρατιωτική άποψη να θεωρούν ότι έχουν κοινούς εχθρούς που θα τους αντιμετωπίσουν με ενιαίο τρόπο (υπό την ηγεσία της Ουάσιγκτον προφανώς), όταν όμως πρόκειται για οικονομικά deal να διαπραγματεύονται χωριστά με τις ηπα ακόμα κι αν έτσι ο ένας (απ’ τα μέλη της «τετραπλής» συμφωνίας) ρίχνει τον άλλον. Το παράδειγμα της αυστραλίας είναι χαρακτηριστικό: έχει κρίσιμες εμπορικές συμφωνίες με το Πεκίνο και μια μάλλον «ψυχρή» διάθεση στο να το ανακηρύξει σαν «εμπορικό αντίπαλό» του, όπως κάνει για τον εαυτό της η Ουάσιγκτον.

Τέτοιες καπιταλιστικές αντινομίες δεν είναι άλυτες «απ’ την φύση τους». Ωστόσο δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα λυθούν με τον τρόπο που βολεύει την Ουάσιγκτον. Σίγουρα δεν είναι αυτονόητο. Για περισσότερα: απευθυνθείτε στο Τόκιο…

(φωτογραφία: σε μια σπάνια επίδειξη δύναμης τρία αμερικανικά αεροπλανοφόρα και τα πλοία της συνοδείας τους έκαναν ασκήσεις – λήγουν σήμερα – στον Ειρηνικό, στα ανοικτά της ανατολικής ασίας. Αν και το είδος «αεροπλανοφόρο», μαζί με την συνοδεία του, θεωρείται ο πιο εύκολος και εντυπωσιακός στόχος σε περίπτωση σοβαρής κλιμάκωσης του 4ου παγκόσμιου, η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να το επιδεικνύει. ‘Οχι τόσο έναντι των εχθρών της όσο απέναντι στους συμμάχους της…)

Η καπιταλιστική κανονικότητα

Πέμπτη 26 Οκτώβρη. Αν στην κινέζικη περίπτωση η απάντηση είναι καταφατική, κι αν στην γιαπωνέζικη περίπτωση η επίσημη «σύνθεση» ανάμεσα σε κράτος, κεφάλαιο και οργανωμένο έγκλημα («γιακούζα») είναι επίσης οργανική και γνωστή, ας μην βιαστεί κανείς να μιλήσει για ασιατικές ιδιαιτερότητες και «εξαιρέσεις του κανόνα» της αναγκαιότητας και της γραμμικής σχέσης του «δημοκρατικού εποικοδομήματος» για την «ανάπτυξη της καπιταλιστικής βάσης».

Το «ερώτημα της δημοκρατίας» (και της αναγκαιότητάς της…) ποτέ δεν έπαψε να μπαίνει στην ιστορία των δύο τελευταίων αιώνων στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες. Η τελευταία τέτοια περίοδος, όπου όχι μόνο έχει ξανατεθεί μεταξύ των αφεντικών το ερώτημα αλλά απαντιέται κιόλας με τους τρόπους που τα βολεύει, είναι απ’ την δεκαετία του 1980 και μετά, ως σήμερα. Αν θα ήθελε κανείς να είναι ακριβής, το «πολίτευμα» στα περισσότερα δυτικά κράτη (συμπεριλαμβανόμενων των πρώην «σοσιαλιστικών») είναι ολιγαρχία.

Αυτό δεν έχει επιβληθεί μέσα από ανοικτές απαγορεύσεις. Συμβαίνει, κυρίως, μέσα από την «κοινή συναινέσει» (πληθυσμών και αφεντικών) υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης (νεοφιλελεύθερης) ιδέας περί «κεντρικής εξουσίας»: εξαιτίας της συνθετότητας των ζητημάτων είναι μια τεχνικο-γραφειοκρατική διαδικασία, που διεκπεραιώνεται από ειδικούς των αφεντικών, και μπορεί να επηρεαστεί μόνο απ’ την δράση συγκεκριμένων ομάδων «πίεσης». (Αναλυτικότερα στα Sarajevo νο 78, 80 και 90: κοινοβουλευτισμός, εξουσία, κράτος).

Αυτή η παραδοχή δεν διαφέρει ριζικά απ’ την λειτουργία του μονοκομματικού κράτους τύπου κίνας: κι εκεί οι φράξιες του κόμματος μπορούν να λειτουργούν σαν «ομάδες πίεσης». Στο βαθμό που λειτουργεί (και έτσι συμβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες) αποδεικνύει ότι οι περιβόητες «μεσαίες τάξεις» δεν έχουν κάποια υπαρξιακή καούρα υπέρ της δημοκρατίας. Κυρίως αναζητούν την κατανάλωση που τροφοδοτεί την αυτοπεποίθησή τους. Και άρα τις καταναλωτικές ελευθερίες.

Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και ως τις αρχές της επόμενης (όταν άρχισε ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»), η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ είχε ταΐσει μια θηριωδώς αυτάρεσκη ρητορική για την «απόλυτη υπεροχή της δυτικής δημοκρατίας» και την «έμφυτη τάση των μεσοστρωμάτων» να την διεκδικούν. Το «κέντρο» («κέντρο» απ’ την άποψη της ταξικής διαστρωμάτωσης: «μεσαία τάξη», «κέντρο» και ως προς το δίπολο «δεξιά – αριστέρα») είχε αναχθεί σε σπονδυλική στήλη και εγγύηση αυτής της περίφημης «δημοκρατίας». Αυτά ενόσω η υπόγεια κρίση και η φανερή αναδιάρθρωση αναδιαμόρφωναν τις σχέσεις εξουσίας, μακριά από τέτοια εύπεπτα, ύπουλα και ναρκισσιστικά σχήματα.

Τελικά, στα τέλη μόλις της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, οι πρωτοκοσμικές μικροαστικές και μεσοαστικές μάζες (τα αδιαφοροποίητα σύνολα των Εγώ…) δείχνουν μια ισχυρή τάση προς τον εξουσιαστικό αυταρχισμό. Μπορεί να μην αναζητούν το κόμμα / κράτος α λα κίνα. Μια χαρά όμως θεωρούν ότι θα υπηρετηθούν τα συμφέροντά τους απ’ το κράτος / μαφία. Η ιαπωνία μπορεί να είναι το ανομολόγητο μοντέλο…