Tag: εκπαίδευση

Η μυθολογία του (πανεπιστημιακού) ασύλου 1

Κυριακή 28 Ιούλη. Το πως το δόγμα «νόμος και τάξη» κατασκευάζει μαζικές κοινωνικές νευρώσεις / ψυχώσεις έτσι ώστε όχι μόνο να συντηρείται αλλά να παράγει πρακτικά αυτό που ονομάζουμε εικονική νομιμότητα είναι βασικό στοιχείο της «κανονικότητας» στις μεταμοντέρνες καπιταλιστικές κοινωνίες. Θα πρέπει πάντα να παίρνει κανείς υπόψη του πως όσο πιο «δυνατά» προωθούνται / αναπαράγονται αυτές οι κοινωνικές νευρώσεις / ψυχώσεις, τόσο εντονότερη είναι η σύμφυση του αντίστοιχου κράτους με το οργανωμένο έγκλημα.

Το καλύτερο παράδειγμα είναι το αμερικανικό κράτος. Μόνον εκεί θα μπορούσε να «συλληφθεί» (και να εφαρμοστεί) η ιδέα της μηδενικής ανοχής· που θεωρείται, και σωστά, η γεννήτρια της εικονικής νομιμότητας που είναι αναγκαία για την ευημερία του οργανωμένου εγκλήματος. Στην πατρίδα, λοιπόν, της δήθεν «αντιεγκληματικής (αλλά στην πραγματικότητα το ακριβώς αντίθετο!) μηδενικής ανοχής» είναι εύκολο να βρείτε πόσες δολοφονίες γίνονται καθημερινά· και πόσες απ’ αυτές τις κάνουν οι μπάτσοι…

Στα μέρη μας η κοινωνική νεύρωση / ψύχωση περί «επιβολής του νόμου και της τάξης» έχει τα λίγα κλισέ που της αναλογούν. Και ένα απ’ αυτά είναι «τα φαινόμενα βίας στο πανεπιστημιακό άσυλο». Θα υπέθετε κανείς ότι εφόσον (έτσι πάει ο μύθος…) εκεί δεν πλησιάζουν τα όργανα της τάξης μέσα στα ιδρύματα γίνονται από φονικά όργια ως τελετές μαύρης μαγείας· και από χοντρεμπόριο ναρκωτικών και όπλων μέχρι εκπαίδευση “τζιχαντιστών”…

Ας δούμε λοιπόν (μάταια προφανώς: οι κοινωνικές διαταραχές δεν αντιμετωπίζονται με επιχειρήματα) τι συμβαίνει στα ιδρύματα…

Η μυθολογία του (πανεπιστημιακού) ασύλου 2

Κυριακή 28 Ιούλη. Κατ’ αρχήν η «ενδοπανεπιστημιακή βία» με την μορφή των συγκρούσεων (με ξύλο!) μεταξύ αντίπαλων φοιτητικών παρατάξεων είναι «παλιά ιστορία». Το αργότερο απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Δεν θα μπούμε σε λεπτομέρειες, απλά να θυμήσουμε την «μάχη του Χημείου», στα τέλη του 1979, που έμεινε στην ιστορία (χωρίς υπερβολές στο στίχο) μέσα από ένα απ’ τα πρώτα τραγουδάκια των «μουσικών ταξιαρχιών» και του Πανούση, το ‘80: Νύχτες της Μόσχας…

Καμία “ειρήνη”, λοιπόν, στο “πανεπιστημιακό άσυλο” στα τέλη των ‘70s… Το αντίθετο. Φυσικά, μιας και δεν είχε διαμορφωθεί η κατάλληλη μικροαστική νεύρωση / ψύχωση, δεν διανοούνταν κανείς ότι τέτοιου είδους συγκρούσεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες σε μέγεθος και ένταση, ανήκαν στην αρμοδιότητα της αστυνομίας!

Αργότερα, χοντρικά στα μέσα των ‘80s και για αρκετά χρόνια, αυτού του είδους οι «πολιτικές συγκρούσεις» συμπυκνώθηκαν γύρω απ’ τις φοιτητικές εκλογές, με κορύφωση την «νύχτα των αποτελεσμάτων»… Αυτή η πραγματικότητα έδινε την ευκαιρία σε «εξωφοιτητικά στοιχεία» (στην πραγματικότητα όχι και τόσο «εξωφοιτητικά»…) να συμπληρώνουν κατά κάποιον τρόπο την ένταση με οδομαχίες κατά της αστυνομίας· κατά προτίμηση έξω απ’ τη Νομική της Αθήνας. Παρότι τα όργανα της τάξης είχαν την ευθύνη των δρόμων, ποτέ δεν τέθηκε ζήτημα ότι θα πρέπει να μπουκάρουν στα ιδρύματα για να χωρίζουν τους δαπίτες απ’ τους πασπίτες (π.χ….) ανοίγοντάς τους τα κεφάλια… Και πάλι το «πανεπιστημιακό άσυλο» δεν ήταν ΤΟ θέμα.

Στην πράξη, καθώς περνούσαν τα χρόνια, και καθώς οι φοιτητικές παρατάξεις του «δικομματισμού» εξελίχθηκαν σε «εταιρείες παροχής υπηρεσιών» συμπεριλαμβανόμενης της διασκέδασης / πάρτυ (με ό,τι αυτό συνεπάγεται από οικονομική άποψη…) φρόντισαν να περιφρουρούν αυτές τις ενάρετες εκδηλώσεις τους προσλαμβάνοντας μπράβους – από την αγορά. Έμεινε διάσημη η προτίμηση της πασπ για «γαύρους» (απ’ τα Μανιάτικα και όχι μόνο) και της δαπ για «βάζελους» – προτιμήσεις που απηχούσαν την ευρύτερη όσμωση του κράτους με το παρακράτος. Η ύπαρξη μπράβων δεν ήταν «παραβίαση του ασύλου». Ήταν «μέτρα περιφρούρησης»…

Ούτε κι αυτά, πάντως, προκαλούσαν την μικροαστική οργή περί εγκληματικότητας μέσα στα πανεπιστήμια. Στο κάτω κάτω τα παιδιά τους ήταν που διασκέδαζαν υπό την «προστασία» που θα έβρισκαν και στα εκτός πανεπιστημίου μαγαζιά…

Η μυθολογία του (πανεπιστημιακού) ασύλου 3

Κυριακή 28 Ιούλη. Σύμφωνα με την εμπειρία της ασταμάτητης μηχανής η αποφασιστική στροφή στην καλλιέργεια των νευρώσεων / ψυχώσεων περί «πανεπιστημιακού ασύλου» δεν ήταν καθόλου το οτιδήποτε συνέβαινε (ή δεν συνέβαινε) μέσα στα ιδρύματα· δεν ήταν, ας πούμε, μια «αύξηση της βίας». Στην πραγματικότητα μάλλον το αντίθετο έχει συμβεί: απ’ τα ‘90s και μετά οι «πολιτικές εντάσεις» αμβλύνθηκαν αισθητά – σε σύγκριση με τα ηρωϊκά ‘70s.

Η αποφασιστική αλλαγή ήταν η «απελευθέρωση των media», των ραδιοφωνικών σταθμών και των καναλιών· και η εκρηκτική ανάπτυξη της δημοσιογραφίας / δημαγωγίας πιράγχας! Ως χοντρικά τα τέλη των ‘80s η ενδο-ιδρυματική βία, όποια μορφή ή ένταση κι αν είχε, θεωρούνταν σε γενικές γραμμές «ζήτημα των πανεπιστημίων» – ένα είδος αυτοπροστασίας τους από την δυσφήμισή τους. Απ’ τις αρχές των ‘90s και μετά όμως, αυτό άρχισε να αλλάζει. Και όχι μόνο απ’ την μεριά των δημαγωγών πιράγχας αλλά και απ’ την μεριά των πανεπιστημιακών.

Κατ΄ αρχήν, τα πιράγχας της εντόπιας δημοσιογραφίας, «ψάχνοντας θέματα», ήταν ικανά να κάνουν την τρίχα τριχιά κατά βούληση· και, εννοείται, απέναντι στην «ενημέρωση του κοινού» δεν υπήρχε κανένα άσυλο και καμία προστασία. Τα ψέμματα, οι υπερβολές, οι διαστρεβλώσεις, όλες στο ίδιο μοτίβο (που αρέσει στο κοινό…), το μοτίβο «βία – καταστροφή – βία – καταστροφή» έφτασαν σε απίστευτο σημείο: ακόμα και πλαστά «μπάχαλα» πρόβαλαν και ξαναπρόβαλαν οι οθόνες, για το καλό της τηλεθέασης.

Με κάποια καθυστέρηση άρχισαν και οι πανεπιστημιακοί να συμβιβάζονται με την μηντιακή προβολή· και να την επιδιώκουν. Ο Νίκος Μαρκάτος, πρύτανης του εμπ απ’ το 1991 ως το 1997, ήταν ο πρώτος σε τέτοια θέση που επεδίωξε να γίνει (και έγινε) τηλεπερσόνα. Άλλοι, άγνωστοι στο κοινό προφεσσόροι, άρχισαν να συμμετέχουν στην εύκολη «καταγγελιολογία» που ευνοούσαν τα νέα, «ελεύθερα» μήντια – με στόχο όχι μόνο την ανάδειξή τους, αλλά (κυρίως) την ενίσχυση της θέσης τους έναντι ανταγωνιστών συναδέλφων τους, για τα μερίδια από διάφορες «δουλειές» και «δουλίτσες» που θα έπρεπε να γίνονται υπόγεια… Για διάφορους λόγους. Έτσι αρκετοί πανεπιστημιακοί, εγκατέλειψαν την λιτότητα και την αυστηρότητα του ακαδημαϊκού ήθους (ethos) και έγιναν γλάστρες του ενός ή του άλλου μηντιακού στάβλου. Με το αζημίωτο.

Ούτε η πραγματική ιδιωτικοποίηση των ιδρυμάτων (μέσω της συμμετοχής των προφεσόρων και των εκλεκτών φοιτητών / οπαδών τους σε διάφορα «προγράμματα») ούτε οι γενικευμένοι σεξουαλικοί εκβιασμοί σε βάρος φοιτητριών αξιόθηκαν τον τίτλο τα εγκλήματα που γίνονται μέσα στα πανεπιστήμια. Η αποχαλινωμένη μηντιακή μεσολάβηση σήμαινε υπόγεια νταραβέρια μεταξύ των πιράνχας και κάθε άλλου ενδιαφερόμενου για την «διαφήμιση» ή την «δυσφήμιση» του ενός ή του άλλου ιδρύματος. Αυτοί που περίσσευαν πάντα απ’ αυτούς τους διακανονισμούς «προβολής» (του «καλού» ή του «κακού» στα πανεπιστήμια) και, άρα, ήταν εύκολοι στην στοχοποίηση, ήταν τα «εξωφοιτητικά στοιχεία». Ακόμα κι όταν δεν ήταν καθόλου τέτοια…

Η μυθολογία του (πανεπιστημιακού) ασύλου 4

Κυριακή 28 Ιούλη. Γύρω απ’ την ιδέα ότι υπάρχουν, μέσα στην πόλη, «τρύπες» στην αρμοδιότητα και στη δράση των επίσημων μηχανισμών δημόσιας τάξης, κατασκευάστηκε η νευρωσική / ψυχωσική εικονική παραβατικότητα / εγκληματικότητα. Για παράδειγμα ο νυν διευθυντής της καθεστωτικής «καθημερινής» Παπαχελάς δεν είχε κανένα πρόβλημα να γράφει και να ξαναγράφει στο παρελθόν ότι μέσα σ’ ένα στέκι / κατάληψη στο ε.μ.π. φτιαχνόταν το υλικό των μολότοφ μέσα σε καζάνι… Ήταν τερατώδες ακόμα και σαν προβοκάτσια· ταιριαστό ωστόσο και με την δημαγωγία των πιράγχας αλλά και με τις μικροαστικές φαντασιώσεις: τελικά οι μολότοφ δεν είναι γυάλινα μπουκάλια που γεμίζουν με βενζίνη κατευθείαν απ’ το σωληνάκι οποιουδήποτε δικύκλου, αλλά περιέχουν κάποιον «μαγικό ζωμό» που φτιάχνεται σε καζάνι, με μυστική συνταγή, κουτάλες να ανακατεύουν – και χαμηλή φωτιά…

Η ασταμάτητη μηχανή (και όχι μόνο, άλλωστε) θα μπορούσε να γεμίσει σελίδες με τις απίστευτες τερατολογίες αυτής της επιχείρησης εικονικής παραβατικότητας / εγκληματικότητας που εδράζεται, υποτίθεται, στα πανεπιστημία. Μόνο ανεκδοτολογικό ενδιαφέρον θα είχε όμως. Στην πράξη οι ιδεολογικοί μηχανισμοί έχουν ισχύ ανάλογη με την αδυναμία των στόχων τους.

Αυτό, ωστόσο, δεν αλλάζει σε τίποτα τις επιχειρήσεις (ιδεολογικές ή/και αστυνομικές) εικονικής νομιμότητας. Δεν αλλάζει σε τίποτα ούτε τις πραγματικές τους δυνατότητες ούτε, απ’ την άλλη, την πραγματική τους αδυναμία. Για παράδειγμα, αν αύριο γίνει συμπλοκή μεταξύ αντίπαλων φοιτητικών ομάδων μέσα σε κάποιο ίδρυμα, καμία αστυνομία δεν πρόκειται να μπουκάρει όσες κλήσεις κι αν δεχτεί. Ούτε μπορεί ούτε θέλει να το κάνει – θα βρεθεί μπλεγμένη… Δεν θα είναι κανένα (ανύπαρκτο, έτσι κι αλλιώς) «άσυλο» που θα την εμποδίσει. Θα είναι ότι θα φάει ξεγυρισμένες μηνύσεις απ’ τους γονείς κάποιων φοιτητών· που, πιθανότατα, (θα) ανήκουν στην καλή κοινωνία…

Αντίθετα, αν είναι να κυνηγήσει κανάν αφρικάνο μετανάστη που πουλάει («παράνομα» προφανώς – πως αλλιώς;) λαθραία παπούτσια αυτό… Αυτό είναι παιχνιδάκι! Φυσικά, τα ίδια λαθραία παπούτσια πουλιούνται στα καθωσπρέπει μαγαζιά… Επίσης, εξίσου φυσικά, δεν εισάγονται στις τσέπες των μεταναστών αλλά απ’ το λιμάνι του Πειραιά, απ’ τον νο 1 «εθνικό επενδυτή». Τι σημασία έχει όμως; Και κάστανα να πουλούσαν οι μετανάστες, πάλι ένοχοι θα ήταν! Για την εικονική νομιμότητα δύο τρεις καλο-προβεβλημένες (μέσω μήντια) επιχειρήσεις, όσο ασήμαντες κι αν είναι, αποκαθιστούν το «αίσθημα της νομιμότητας».

Η μυθολογία του (πανεπιστημιακού) ασύλου 5

Κυριακή 28 Ιούλη. Σημαίνουν τα πιο πάνω πως στα πανεπιστήμια όλα είναι ο.κ.; Η απάντηση εξαρτιέται απ’ την θέση απ’ την οποία μιλάει κανείς. Για την ασταμάτητη μηχανή το μεγαλύτερο πρόβλημα έγκειται στο ότι τόσο το εκπαιδευτικό σύστημα όσο και οι ευρύτερης απήχησης κοινωνικές ιδεολογίες έχουν καταφέρει εδώ και χρόνια να παράγουν (μέσα στα ιδρύματα) το τέλειο είδος ειδικευμένων ηλίθιων που είχαν αναγγείλει / καταγγείλει οι Καταστασιακοί απ’ την δεκαετία του ’60 – καταστρέφοντας ψυχοσυναισθηματικά χιλιάδες νεαρούς και νεαρές. Λειτουργικά αναλφάβητοι, με βραχυκυκλωμένη οποιαδήποτε κριτική ικανότητα, επιρρεπείς στις αιώνιες αγωνίες της δικαίωσης του ναρικισσισμού τους… δεξιοί, ότι κι αν ψηφίζουν… Το κρισιμότερο στοιχείο αυτής της παραγωγής είναι η ενσωμάτωση ενός μίγματος κυνισμού και φοβιών, που τείνει σχεδόν να εξαφανίσει εκείνο που άλλοτε λεγόταν το ζωντανό κομμάτι της εκπαίδευσης.

Κυνισμός και φοβίες μαζί σημαίνει αυτό: αδιαφορώ (σαν φοιτητής / φοιτήτρια) για οτιδήποτε δεν συνδέεται στενά με το «μάθημα» και την «προοδό» μου· δεν θέλω και είμαι ανίκανος/η να λύσω και το πιο απλό ζήτημα που βρίσκεται εκτός «ύλης» αλλά εντός πανεπιστημίου… Συνεπώς, για κάθε «διατάραξη της ομαλής λειτουργίας» αυτού του ιμάντα συναρμολόγησης που λέγεται «ο φιλόδοξος Εαυτός» θέλω να φωνάξω κάποια εξουσία… Δεν έχω, δεν ξέρω, και δεν θέλω να ξέρω τίποτα άλλο… Η τραγική έλλειψη πρακτικού πνεύματος που είναι η πίσω και συμπληρωματική όψη της τραγικής έλλειψης κοινωνικής εμπειρίας, αφήνει άφθονο χώρο και χρόνο για την επίκληση διάφορων μορφών εξουσίας, να “λύσουν το πρόβλημα”. Το όποιο πρόβλημα. Η αστυνομία, οι ψυχολόγοι, οι καθηγητές (ινδάλματα!), οι συνδικαλιστές – ή η οικογένεια…

Τα ιδρύματα είχαν πάντα μια ροπή προς την (ακαδημαϊκή) κλεισούρα. Από τότε που έγιναν θερμοκοιτίδες γέμισαν μωρά.

Οι νευρωσικοί / ψυχωσικοί μικροαστοί επιμένουν: γίνονται νταραβέρια μέσα στα πανεπιστήμια! Δεν θα πούμε όχι, αποκλείεται! Αλλά οι πιάτσες είναι πολύ συγκεκριμές σε κάθε πόλη, και ο νομαδισμός τους είναι συνήθως δουλειά της αστυνομίας!

Θα πούμε κάτι άλλο: και ποιος σας είπε ότι τα παιδιά σας δεν ντρογκάρονται μαζικά έξω απ’ τα πανεπιστήμια; Προφανώς και θα έπρεπε οι νταραβεριτζήδες να μείνουν μακριά απ’ τα ιδρύματα… Είναι, όμως, η φυσική τους παρουσία εκεί το μόνο ζήτημα;

Αυτά είναι ζόρικα ερωτήματα… Η εικονική νομιμότητα έχει κι αυτήν την αναλγητική λειτουργία: παγώνει την εννόηση της πραγματικότητας σε ελάχιστα συγκεκριμένα καρέ.

Και έτσι όλα πάνε καλά…

Ο εαυτός σαν κεφάλαιο, στα καλύτερά του

Σάββατο 13 – Κυριακή 14 Απρίλη. Γράφαμε πριν λίγες μέρες για τα «μαθήματα επιχειρηματικότητας»: Γίνε και συ επιχειρηματίας, μπορείς!!! Ξεκινώντας απ’ την «αξιοποίηση του Κεφαλαίου του Εαυτού σου».

Στις ηπα (στην αγγλία σε μικρότερο βαθμό) για να γίνει κανείς (αξιόλογο) «Κεφάλαιο του Εαυτού του», έχει ουσιαστικά δύο δρόμους. Ο ένας είναι να καταταχτεί (σαν μισθοφόρος) στο στρατό· και να πάει να σκοτώνει κάπου στον πλανήτη. Αν ζήσει (και δεν αυτοκτονήσει όταν αποστρατευτεί) θα έχει συγκεντρώσει ένα ικανοποιητικό χρηματικό ποσό για να πληρώσει τα δίδακτρα ανώτατων σπουδών.

Ο άλλος τρόπος είναι ο φοιτητικός δανεισμός. Το δάνειο σπουδών ξεπληρώνεται όπως κάθε άλλο· και η ελπίδα είναι (ήταν πιο σωστά) ότι με κάποιο πτυχίο αυτός / αυτή που υποθηκεύτηκε για να σπουδάσει, θα καταφέρει να βρει μια «καλή δουλειά» ώστε να ξεχρεώνει τα επόμενα χρόνια.

Μια τέτοια «επιδότηση σπουδών» είναι, στην πραγματικότητα, αεροπλανάκι. Ανάλογα με τον όγκο των πτυχιούχων κάθε χρονιάς είναι δύσκολο έως αδύνατο «η αγορά καλοπληρωμένων εργασιών» να τους απορροφά συνέχεια με μισθούς τέτοιους που αφενός να τους προσφέρουν το πολυπόθητο status αφετέρου να έχουν και ένα περιθώριο αποπληρωμής του φοιτητικού δανείου. Η «κρίση των φοιτητικών δανείων» εξελίσσεται σταθερά και αθόρυβα τα τελευταία χρόνια (πάνω από μια δεκαετία) με τα απλήρωτα δάνεια να αυξάνουν. Το συνολικό «φοιτητικό χρέος» το 2018 (εξυπηρετούμενο ή μη) στις ηπα είχε φτάσει σχεδόν το 1,5 τρισεκατομύριο δολάρια (τώρα είναι 1,6 τρις): διπλασιάστηκε απ’ το 2008. Και ο αριθμός εκείνων που δεν μπορούν να ξεχρεώσουν (επειδή δεν βρίσκουν δουλειές που να τους το επιτρέπουν) είναι ήδη πολλές χιλιάδες.

Αν και αυτό γίνεται «ψυχο-συναισθηματικό» πρόβλημα για τον κάθε αυτο-υποθηκευμένο οφειλέτη, στο σύνολό του είναι πρόβλημα ισολογισμών για τις τράπεζες. Δεν μπορούν να απαλλοτριώσουν τους υποθηκευμένους I gonna be· όχι, οπωσδήποτε, σε καιρό ειρήνης και με τις τρέχουσες συνθήκες (το ιδανικό για τις τράπεζες θα ήταν να δουλεύουν σαν δούλοι, αλλά αυτό προϋποθέτει στρατόπεδα συγκέντρωσης για λευκούς. Εναλλακτικά μπορεί να επιστρατευτούν – δια – της – βίας αν η πατρίς τους χρειαστεί, σαν αντάλλαγμα για την διαγραφή των χρεών τους….)

Εν τω μεταξύ ο καπιταλισμός πάντα βρίσκει τρόπους…

Το Κεφάλαιο του Εαυτού σαν «επένδυση τρίτων»

Σάββατο 13 – Κυριακή 14 Απρίλη. Ένα καινούργιο μοντέλο «φοιτητικού δανεισμού» που έχει αρχίσει να εμφανίζεται στις ηπα είναι το να αντιμετωπίζεται με χρηματιστηριακούς όρους η τριτοβάθμια εκπαίδευση του ενός ή του άλλου, σαν επένδυση για τρίτους. Σ’ αυτό το μοντέλο εμφανίζεται να προσφέρεται μεγαλύτερη «ευελιξία» στους δανειζόμενους: υπογράφουν ένα συμβόλαιο δανεισμού όχι με σταθερό επιτόκιο (όπως συμβαίνει παραδοσιακά) αλλά με δόσεις ανάλογες του μισθού που (θα) λαμβάνουν μετά την αποφοίτηση. Αν ο μισθός μεγαλώνει, μεγαλώνουν και οι δόσεις. Υπάρχει κι ένα «όριο ασφαλείας»: αν πέσει (ο μισθός) κάτω από αυτό (ή προκύψει ανεργία), η αποπληρωμή «παγώνει» (επίσημα). «Ξαναζεσταίνεται» όταν βρεθεί δουλειά με μισθό πάνω απ’ το όριο. Το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται ήδη απ’ το πανεπιστήμιο Purdue (στην Indiana). Δανειστής μπορεί να είναι το ίδιο το πανεπιστήμιο· ή και οποιαδήποτε εταιρεία “εκτιμήσει τα προσόντα” κάποιου / κάποιας.

Υπάρχουν, όμως, τρία επιπλέον στοιχεία σ’ αυτό το κόλπο. Πρώτον, οι δανειστές, κάνοντας εκτίμηση της «αγοράς εργασίας» και των πραγματικών προοπτικών κάθε δανειζόμενου φοιτητή σ’ αυτήν, διαφοροποιούν τα επιτόκια (και τις δόσεις) ανάλογα με την περίπτωση. Για παράδειγμα (αφορά το Purdue) για τους χημικούς μηχανικούς το επιτόκιο είναι 2,57% (και ο χρόνος αποπληρωμής 7 χρόνια)· ενώ για άλλες ειδικότητες μπορεί να φτάσει έως και 4,52% (με 10 χρόνια αποπληρωμής).

Το δεύτερο στοιχείο: το δάνειο μπορεί να πουληθεί σε άλλον δανειστή! Δημιουργείται έτσι μια καινούργια «αγορά φοιτητικών δανείων» αφού τα συμβόλαια (δανεισμού) θα πουλιούνται και θα αγοράζονται σαν εμπορεύματα. Ας την πούμε με τ’ όνομά της: μια «δευτερογενής αγορά» για το Κεφάλαιο του Εαυτού….

Τρίτο στοιχείο: η χρονική διάρκεια της αποπληρωμής δεν έχει σχέση με το ποσό δανεισμού…. Είναι δεδομένη και προσυμφωνημένη (εκτός αν υπάρξει διακοπή / «πάγωμα», που θεωρείται «νεκρός χρόνος»).

Έτσι, για παράδειγμα, ένα σπουδαστής οικονομικών μπορεί να χρειάζεται 10.000 δολάρια. Αν δανειστεί από τράπεζα, θα πληρώνει στάνταρ 146 δολάρια τον μήνα, πράγμα που σημαίνει ότι σε 10 χρόνια θα έχει πληρώσει 17.576 δολάρια. Με το νέο, πιο ευέλικτο και χρηματιστηριακά αξιοποιήσιμο κόλπο, αν αποφοιτήσει το 2020 και βρει δουλειά με αρχικό ετήσιο μισθό 47.000 δολάρια, θα πληρώσει συνολικά 15.673. Μοιάζει να συμφέρει… Αν, όμως, βρει δουλειά με ετήσιο μισθό 60.000 δολάρια θα πληρώσει πάνω από 20.010 δολάρια…

Ο δανειστής / χρηματοδότης γίνεται «συνεταίρος» στην εργασία «εισπράτωντας μέρισμα» ανάλογα με το ύψος του μισθού!… Κι αυτό είναι που (με χρηματιστηριακούς όρους) κάνει «ελκυστική την επένδυση» (μ’ αυτά τα νέα κόλπα) στα υπό διαμόρφωση Κεφάλαια του Εαυτού.

Αν ο δανεισμός είναι πάντα ένα είδος υποδούλωσης και ο ατομικός δανεισμός για την διαμόρφωση “γνωσιακού κεφαλαίου” μια απ’ τις πιο σκληρές «δημοκρατικές» εκδοχές αυτής της υποδούλωσης, έχουμε την εντύπωση πως διαμορφώνεται (μέσα απ’ αυτές τις πατέντες) κάτι ακόμα χειρότερο…

Σωρός από τούβλα

Κυριακή 17 Φλεβάρη. Κάθε φορά που οι (δήθεν…) ντόπιοι νεοφιλελεύθεροι σηκώνουν την σημαία των “ιδιωτικών πανεπιστημίων” και, απ’ την άλλη, οι (δήθεν) ντόπιοι σοσιαδλημοκράτες απαντούν με την σημαία της “εκπαιδευτικής ισότητας” μέσω δημόσιου συστήματος, είναι σα να βλέπει (η ασταμάτητη μηχανή) την ίδια φάρσα: μια (στην πραγματικότητα) ψευδής αντίθεση που νομιμοποιεί όλη την αθλιότητα αλλά και την παρακμή αυτού που λέγεται “εκπαιδευτικό σύστημα” στην ελληνική του παραλλαγή.

Η μόνη σκοπιμότητα αυτού του συστήματος είναι η πιστοποίηση τυπικών προσόντων για την εξασφάλιση μιας καλοπληρωμένης “θέσης στην αγορά εργασίας”· και του ανάλογου κοινωνικού status του «μεσοστρώματος». Ακόμα, όμως, κι αν αποδεχόταν κανείς αυτήν την raison d’etre, αποτυγχάνει εδώ και δεκαετίες με ταρατατζούμ, και το ξέρουν οι πάντες! Είναι αδιάφορο αν το «εκπαιδευτικό κεφάλαιο» που μοστράρει ο καθένας έχει προκύψει από δημόσιο ή ιδιωτικό εκπαιδευτικό εργοστάσιο! Υπάρχει υπερπροσφορά σ’ αυτές τις φιλοδοξίες για μια στέρεη θέση στη μεσαία τάξη, για γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, μανατζαρέους και ό,τι άλλο· και υπερκορεσμός. Εδώ και πολλά χρόνια…

Κι ωστόσο η ίδια πάντα μικροαστική κοινωνική μηχανική / ιδεολογία δεν παραιτείται απ’ το όνειρο των «πτυχίων με αξία». Αυτά την στιγμή που, μετά από 3 δεκαετίες υπερπαραγωγής πτυχιούχων αει, στη συνέχεια υπερπαραγωγής masters και διδακτορικών, υπερπροσφοράς φιλόδοξων και υπερκορεσμού «θέσεων», έχει αναγγελθεί το (τεχνολογικό) ξεπέρασμα πολλών απ’ αυτές τις «ιστορικές ειδικότητες». Η 4η βιομηχανική επανάσταση δεν πρόκειται να κάνει χάρες!!!

Τι σημασία μπορεί να έχει η (ψευτο)δημόσια εκπαίδευση ή/και η ιδιωτική, όταν το λειτουργικό μοντέλο και των δύο παραλλαγών είναι η βαθιά ιδιωτικοποίηση του «μαθαίνω», και ο μανιακός προσανατολισμός της σε μια «αγορά εργασίας» που όλοι ποθούν την κορυφή της και αρρωσταίνουν όταν βρεθούν στη βάση της; Τι σημασία έχει αυτός ο διπολισμός όταν έχει γίνει βαθιά πεποίθηση το «έχω εκπαιδευτεί για να βγάζω λεφτά» (σε βάρος άλλων που μου είναι αδιάφοροι) – και θα τα βγάλω ακόμα και σκαρφαλώνοντας πάνω σε σωρούς από πτώματα;

Νάχαμε να λέγαμε…

Ειδικευμένοι ηλίθιοι

Κυριακή 17 Φλεβάρη. Το μόνο που παράγει πραγματικά αυτή η εκπαίδευση, και μάλιστα πολύ πιο έντονα στην 3η και στην 4η βαθμίδα της (το επαναλαμβάνουμε: αδιάφορο αν είναι “δημόσια” ή “ιδιωτική”) είναι η εξειδικευμένη (αλλά “με σφραγίδα”) άγνοια. Η ειδικευμένη ηλιθιότητα – που έλεγαν έγκαιρα οι Καταστασιακοί.

Είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνο είδος. Πρόκειται, συνήθως, για ανθρώπους που έχουν τόσο μεγάλη ιδέα για τους εαυτούς τους και για τις “γνώσεις” που κατάπιαν αμάσητες, ώστε η αντικοινωνικότητα είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό της “κοινωνικότητάς” τους. Αν, επιπλέον, θεωρούν ότι δεν βρίσκονται “στη θέση που τους αξίζει”, προσθέστε και την μνησικακία.

Σε άλλες ιστορικές περιόδους ήταν εφικτό να περιοριστεί εδώ ή εκεί η κοινωνικά δηλητηριώδης παραγωγή ειδικευμένων ηλιθίων, επειδή υπήρχαν παράλληλα συστήματα αντι-εκπαίδευσης / γνώσης. Απ’ τις παρέες τις ίδιες μέχρι τις κοινότητες της καταγωγής του καθενός· ακόμα και η πολιτική ένταξη / στράτευση σε διάφορες οργανώσεις και σχηματισμούς που δήλωναν αντι- φαινόταν να έχει την σημασία της. Δεν τα εκθιάζουμε υποχρεωτικά· ξέρουμε τι έγινε όταν άρχισαν να παρακμάζουν. Ωστόσο η ύπαρξη παράλληλων (και unofficial) συστημάτων αντι-εκπαίδευσης γέννησε κάποτε μια ισχυρή κριτική στην οργανωμένη παραγωγή σπέσιαλ ηλιθιότητας και γνωσιολογικών κομφορμισμών. Όχι κριτική της «ιδιοκτησίας» της (αν η δημόσια είναι καλύτερη απ’ την ιδιωτική ή το ανάποδο). Κριτική στο σύνολο της εκπαιδευτικής μηχανής. Συμπεριλαμβανόμενης της σκοπιμότητάς της…

Αυτά τα παράλληλα συστήματα αντι-εκπαίδευσης / γνώσης έχουν εκλείψει πια. Τα επίσημα εκπαιδευτικά συστήματα κυριαρχούν απόλυτα στον πρώτο κόσμο. Σολάρουν αλλά και παρακμάζουν ταυτόχρονα, καθώς τα ξεπερνάει η ίδια καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση. Το μόνο που έχει απομείνει σαν «αιτία ύπαρξης» τους είναι ένας αυτοτροφοδοτούμενος μηχανισμός προσδοκιών κοινωνικής ανόδου μέσω γνωσιακών πιστοποιητικών. Και ένα αυτοαναφορικό κυνήγι τίτλων. Οι περισσότεροι απ’ τους οποίους δεν κάνουν ούτε για κωλόχαρτα· αλλά δεν το λέμε…

Σωρός από ψέμματα

Κυριακή 17 Φλεβάρη. Η ελληνική περίπτωση είναι ιδιαίτερη, σε ότι αφορά την μαζική ιδιωτική εκπαίδευση που είναι η περίμετρος του (επίσημα) “δημόσιου” συστήματος· μια περίμετρος που πριν 30 χρόνια αφορούσε βασικά την 2η βαθμίδα (γυμνάσιο – λύκειο) αλλά εδώ και πολύ καιρό έχει επεκταθεί και προς τα κάτω (1η βαθμίδα) και προς τα πάνω (3η, ίσως και 4η). Αναφερόμαστε στα φροντιστήρια, στα “σεμινάρια”, στις πληρωμένες “φοιτητικές εργασίες”, κλπ κλπ. Κι ας μην μιλήσουμε για τις ξένες γλώσσες, που θεωρούνται ακόμα ένα είδος γνωσιακής πολυτέλειας που πρέπει να αγοράζεται…

Το ότι δεν έχουν καθιερωθεί δίδακτρα για την προπτυχιακή φάση (ενώ στα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα υπήρχαν) κάνει πράγματι μια διαφορά· μικρή όμως αν υπολογίσει κανείς τίμια το σύνολο του ιδιωτικού εκπαιδευτικού κύκλου. Η ελληνική εκδοχή της “αυτοτροφοδοσίας” της εκπαιδευτικής μηχανής είναι πράγματι αξιοπρόσεκτη: αυτός ο ιδιωτικός κύκλος “απορροφά” σημαντικό μέρος των “εκροών” της δημόσιας παραγωγής πτυχίων· συνήθως με ελεεινούς μισθούς και ακόμα πιο ελεεινές εργασιακές συνθήκες. Στην ερώτηση “γιατί οι φανατικοί της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης” δεν έχουν στραφεί δυναμικά κατά της πραγματικής και υπαρκτής ιδιωτικής εκπαίδευσης η απάντηση είναι εύλογη: πέρα απ’ αυτά καθεαυτά τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά συμφέροντα που έχουν τα μέσα τους, τι θα γίνονταν όσοι / όσες δουλεύουν εκεί;

Απ’ την μεριά τους οι συνήγοροι των ιδιωτικών πανεπιστημίων που ανεμίζουν κάτι Harvard και κάτι MIT made in greece, είναι επίσης κοινοί απατεώνες. Πουλάνε χάντρες και καθρεφτάκια στους απελπισμένους μικροαστούς. Αυτό που θα κατασκευαζόταν σαν «ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση» θα ήταν, απλά, αρπακτές επιτήδειων· όπως περίπου συμβαίνει με την «ιδιωτική υγεία», που ανθεί στην περίμετρο της επίσης πρακτικά ιδιωτικοποιημένης «δημόσιας υγείας».

Έχει προσέξει άραγε κανείς ότι τα ιδιωτικά φροντιστήρια στεγάζονται σε κτίρια που παραβιάζουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για την συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ανθρώπων, και μάλιστα νεολαίων – σε πολυκατοικίες και κτίρια γραφείων δηλαδή; Έχει προσέξει κανείς ότι πρόκειται για κάτεργα, ακόμα κι αν είναι «γυαλισμένα»; Ακριβώς το ίδιο θα έκαναν και τα αφεντικά των «ιδιωτικών πανεπιστημίων»: εγκαταστάσεις με όσο το δυνατόν μικρότερη επένδυση σε «πάγιο κεφάλαιο», άρα γνωστικά αντικείμενα του είδους νομική, μάνατζμεντ, ή – άντε – και λίγο πληροφορικές. Εύκολες δουλειές, εύκολα λεφτά. Με κράχτες κανά δυο πανεπιστημιακούς του δημόσιου (που θα έκαναν την δεύτερη δουλειά τους για δυο ώρες την εβδομάδα ή θα συμπλήρωναν την σύνταξή τους) και υπόλοιπο προσωπικό απ’ την μεγάλη δεξαμενή των πτυχιούχων που λιμνάζουν. Εννοείται, με σκατά λεφτά και σκατά σχέσεις εργασίας. Εννοείται επίσης, όπως συμβαίνει με τα φροντιστήρια: χωρίς αντιρρήσεις, χωρίς καταλήψεις, χωρίς αμφισβήτηση «της αξίας του πτυχίου», χωρίς παράπλευρες παροχές.

Περί αυτού πρόκειται. Τα υπόλοιπα είναι φύκια για μεταξωτές κορδέλες.