Tag: covid19

Σιγά μην φοβηθούμε

Δευτέρα 16 Μάρτη. Κατ’ αρχήν να διορθώσει η ασταμάτητη μηχανή ένα χθεσινό λάθος της (και πάντα ευχαριστεί αυτούς που την διορθώνουν). Έγραψε (Social distancing: σχέσεις και αριθμοί) ότι σε τέσσερεις διαδοχικούς χειμώνες (απ’ τον ’13-’14 ως τον ’16-’17) τα συνολικά κρούσματα γρίπης στην ιταλία ήταν 5.290.000. Λάθος. Τα κρούσματα, χρονιά χρονιά, μαζί με τους νεκρούς ήταν ως εξής:

’13-’14: 4.542.000 κρούσματα, και 7.027 νεκροί.

’14-’15: 6.324.948 κρούσματα, και 20.259 νεκροί.

’15-’16: 4.936.103 κρούσματα, και 15.801 νεκροί.

’16-’17: 5.526.216 κρούσματα, και 24.981 νεκροί.

Με όλο σεβασμό στη ζωή των πάντων, αυτοί οι (επίσημοι) αριθμοί είναι αμείλικτοι. Και εξίσου αμείλικτο είναι (ή θα έπρεπε να είναι) το ερώτημα: γιατί αυτοί οι θάνατοι ήταν απλά ζήτημα ρουτίνας – ενώ οι 1809 νεκροί του covid-19 (χθεσινός αριθμός), πολύ πριν φτάσουν καν και καν σ’ αυτό το μέγεθος, είναι ζήτημα «κατάστασης πολιορκίας», «κατάστασης εξαίρεσης»;

Δεν περιμένουμε να μας απαντήσει κανείς. Περιμένουμε όμως από όσους / όσες διαβάζουν αυτές εδώ τις γραμμές να συγκρατήσουν σταθερά στο μυαλό τους την πιθανότητα να τους πυροβολεί στο κεφάλι με σφαίρες φόβου – το κράτος, το ελληνικό και όχι μόνο. Θα ζήσουμε απ’ τον φονιά covid-19· αλλά η κεντρική ενστάλλαξη φόβου και η επιμελημένη διαχείρισή του έχει (ξανα) ξεκινήσει. Κι αυτό θα θέλαμε να ελπίζουμε ότι δεν είναι άξιο να λέγεται ζωή…

Παρεπιπτόντως, ως τις 12 Μάρτη, οι νεκροί από γρίπη στην ελλάδα ήταν 90 – και η περίοδος δεν έχει τελειώσει. Αλλά αυτό είναι ασήμαντο. Αδιάφορο. Ο φονικός covid-19 σαν θανατικό είναι ακόμα νήπιο – είναι όμως πολύ πιο χρήσιμος, αφού νομιμοποιεί (; που να το ήξερε ο άμοιρος! θα εξαφανιζόταν από ντροπή) τα εξής:

– απαγορεύσεις·

– απαγορεύσεις·

– οδηγίες, συμβουλές, επικλήσεις – και απαγορεύσεις…

– τον υγιεινιστικό εκβιασμό μιας συναίνεσης κι ενός παλιμπαιδισμού που είναι Κεφάλαιο – με το «κ» κεφαλαίο…

Η νομιμοφροσύνη τώρα – και γρήγορα!

Δευτέρα 16 Μάρτη. Η κίνα έχει σύνορα με την ισπανία, και κατ’ ουσίαν βρίσκεται στον θαυμασμό (και στην καρδιά) των μετασχηματιζόμενων δυτικών δημοκρατιών. Η κίνα είναι το παράδειγμα που αναφύεται παντού όπου ο καπιταλιστικός σα σύστημα ψάχνει το άλμα του!

Ορισμένες πλευρές, είτε οι πιο τεχνικές είτε οι πιο διοικητικές / αστυνομικές, μπορούν να αντιγραφτούν εύκολα και γρήγορα. Το πράγμα έχει φύγει πολύ μακριά απ’ την προστασία της δημόσιας υγείας (αν ήταν ποτέ στ’ αλήθεια εκεί). Η διακύβευση είναι η προστασία της κρατικής εξουσίας! Το κράτος και οι ειδικοί του (πάντα υπάρχουν πρόθυμοι ειδικοί στην υπηρεσία οποιουδήποτε κράτους πληρώνει) διέταξαν· κι απαγορεύονται οι αμφιβολίες, οι αμφισβητήσεις, οι κριτικές. Η αδιαφορία στις κρατικές προσταγές απαγορεύεται: τώρα θα μάθετε θλιβεροί υπήκοοι τι πάει να πει «κοινωνική ευθύνη», και τι στολή φορούν εκείνοι που την «προστατεύουν». Κλειστείτε στα σπίτια σας διάολε! Απαγορεύεται η κυκλοφορία και οι συγκεντρώσεις πάνω του μισού ατόμου!!! Αν επιμείνετε θα φάτε πρόστιμο – και εξάρθρωση του ώμου…

Πρώτα απ’ την «μαμά» και αληθινά πρωτοπόρο κίνα:

Και ύστερα απ’ την ισπανία (δείτε ως το λεπτό 1.40 – μετά το video είναι αδιάφορο…)

Ζήτω η κοινωνική ευθύνη! (1)

Δευτέρα 16 Μάρτη. Ώστε έτσι, ε; Ήρθε η ώρα να μάθουμε τι είναι η «κοινωνική ευθύνη»! Για την ακρίβεια ήρθε η ώρα να μας διδάξουν το κράτος και οι ειδικοί του το τι είναι «κοινωνική ευθύνη»… Γιατί ως τώρα είμασταν κοινωνικά ανεύθυνοι· σκέτοι αληταράδες! Ως τώρα αν αρρώσταιναν τα γονικά, ή οι παπούδες και οι γιαγιάδες, τους λούζαμε με πετρέλαιο και το ανάβαμε – ε; Ευτυχώς που ήρθε ο κύριος κράτος και οι κύριοι ειδικοί του να μας τραβήξουν τ’ αυτί και να μας εκπολιτίσουν… Το κατάλαβε και η «επανάσταση» – επιτέλους. Τρία ζήτω για το «κοινωνικό» κράτος…

Αλήθεια; Το κράτος του Έβρου θα μας διδάξει τι είναι «κοινωνική ευθύνη»; Ουπς: ας μην πέσουμε σε «γραφικότητες»! Ας αφήσουμε την γραφικότητα σ’ αυτήν την όλο γλύκα και ενδιαφέρον για την ζωή κινητοποίηση του κράτους, του στρατού, της αστυνομίας. Υπάρχουν ενδιαφέροντα επιχειρήματα και προτροπές. Στην ισπανία, για παράδειγμα, ένα video διδακτικό για το τι είναι η «κοινωνική ευθύνη» κρατικά προσδιορισμένη σήμερα, δείχνει ένα νεαρό ζευγάρι, και λέει: όταν φιλάς την φίλη σου να θυμάσαι την γιαγιά σου· ή κάτι τέτοιο. Διότι τα φιλιά μεταφέρουν τον λαθρεπιβάτη και σαλιάρη covid-19, που καταλήγει στην γιαγιά και στον παπού, οδηγώντας τους στα θυμαράκια. Εύγε, λοιπόν, και στο ελληνικό και στο ισπανικό, και στο ιταλικό, και σ’ όλα τα κράτη της γης! Εύγε. Όταν καταφέρουν κάθε ερωτικό φιλί να φέρνει στο μυαλό γιαγιάδες και παπούδες, θα έχουν γίνει οι καλύτεροι προαγωγοί του tinder 2.0 και του ψηφιακού σεξ…

Επιπλέον, ας το θυμίσουμε κι αυτό – επειδή γεμίσαμε τόσο πολύ ηλίθιους ώστε δικαιούμαστε να φωνάζουμε (ελάχιστοι ακούνε). Η «κοινωνική ευθύνη» που σερβίρει το κράτος και οι ειδικοί του είναι απλά οι 2 απ’ τις 3 λέξεις μιας άλλης διάταξης λέξεων: εταιρική κοινωνική ευθύνη· ή η «κοινωνικότητα των αφεντικών». Όποιος νομίζει ότι το καπιταλιστικό κράτος του 21ου αιώνα ζητάει απ’ τους υπηκόους του, σαν «κοινωνική ευθύνη», κάτι άλλο εκτός απ’ την προσαρμογή τους σε συγκεκριμένες νόρμες, ας αρχίσει να φιλιέται με το είδωλό του (: selfie). Θα γλυτώσει τις «μολύνσεις».

Τι είναι όμως ευθύνη, κοινωνικότητα, κοινωνικές σχέσεις χωρίς την υγιεινιστική τρομοκρατία και την αποδοχή της; Αν δεν κάνουμε λάθος το είδος μας είναι ζώο κοινωνικό εδώ και χιλιετίες. Αν δεν κάνουμε λάθος είμαστε και οι σχέσεις μας· όχι οι public relations, αλλά οι αγάπες και τα μίση, τα φιλιά και οι βλαστήμιες, οι αγκαλιές και οι κλωτσιές, τα αγγίγματα και τα σπρωξίματα, τα βλέμματα, τα λόγια, οι σιωπές, οι αμηχανίες, τα πιασίματα απ’ το μπράτσο, τα χάδια…

Αν δεν κάνουμε λάθος ο κατ’ οίκον περιορισμός ήταν ως τώρα ποινή, καταδίκη, απόφαση δικαστηρίου· όχι απόδειξη «κοινωνικής ευθύνης»… Η απαγόρευση κυκλοφορίας ήταν απαγόρευση του να υπάρχεις σαν κοινωνικό και πολιτικό ον… Η απαγόρευση συγκεντρώσεων ήταν καταστολή που έπρεπε να πολεμηθεί…

Όλα αυτά, βέβαια, σε πολύ ζόρικες και πολύ συγκεκριμένες καταστάσεις μπορούν να ανασταλούν σε κάποιο βαθμό – ποιος δεν το ξέρει; Αν ψήνεσαι στον πυρετό ούτε χάδια καταλαβαίνεις, ούτε αγκαλιές. Κι αν βρίσκεσαι στην εντατική δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Όταν όμως οι συγγενείς και οι φίλοι ξεροσταλιάζουν έξω απ’ το χειρουργείο, έχοντας απόσταση δεκάδων μέτρων απ’ τον / την αγαπημένο / η τους, δεν το κάνουν επειδή το κράτος όρισε νόρμα ελάχιστης απόστασης μεγαλύτερης απ’ την έκταση των χεριών… Και, ανάποδα, όταν οι παρέες αράζουν στις πλατείες φουμάροντας, είναι πολύ κοινωνικότερες απ’ αυτές που τα «σπάνε» στα χοροπηδάδικα… (Αλλά και πάλι ο καθένας διαλέγει αυτό που του ταιριάζει…)

Νομίζαμε ότι για την κοινωνικότητα και τις ευθύνες μας είμαστε αποκλειστικά υπεύθυνοι. Νομίζαμε ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μάθαμε απ’ τους προηγούμενους την στάση και απέναντι στην υγεία και απέναντι στην αρρώστια. Νομίζαμε ότι είμαστε υπόλογοι όχι απέναντι στο κράτος, το νόμο και την βία του· αλλά απέναντι στη συνείδηση, τα αισθήματα και τις σχέσεις μας. Νομίζαμε ότι είμαστε ενήλικοι… Αλλά όχι. Ο κύριος κράτος, οι βαστάζοι και οι μπιστικοί του ήρθαν να μας κάνουν ανθρώπους…

Ανθρώπους είπατε; Ποιό μοντέλο ακριβώς;

Ζήτω η κοινωνική ευθύνη! (2)

Δευτέρα 16 Μάρτη. Ο κατ’ οίκον περιορισμός, οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας, το κυνήγι κάθε δημόσιου χώρου συναναστροφών έχουν προελάσει ακαριαία στο όνομα της «μεταδοτικότητας / φονικότητας του covid-19». Στο αρχικό σημερινό σχόλιο με τα νούμερα και τα μεγέθη, φαίνεται ότι το επιχείρημα δεν έχει σχέση με καμμία πραγματικότητα· πέραν των αναγκαιοτήτων της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης καθώς έχει ξεκινήσει η 4η βιομηχανική επανάσταση. Το επιχείρημα περί «ίασης» της «στρεβλής» (ή και ανύπαρκτης) κοινωνικότητάς μας μέσω κατ’ οίκον περιορισμού (μέτρο έκτακτο μεν διδακτικό δε όπως λένε οι υποστηρικτές του) ανήκει στην κατηγορία έχουμε μπροστά μας έναν ασθενή, γι’ αυτό θα τον βάλουμε στο γύψο. Η ιστορική μνήμη θα έπρεπε να έχει κτυπήσει όλα τα alarm που διαθέτει· αλλά κάπου την έθαψαν κι αυτήν την κωλόγρια, αφού της πήραν την περιουσία – και την κόλλησαν τον «ιό» του ωφελιμισμού.

Ποιές είναι, λοιπόν, αυτές οι αναγκαιότητες; Η «έκτακτη ανάγκη» (για λόγους δημόσιας υγείας) μας αποκοινωνικοποιεί, μας αποκόβει απ’ τις άμεσες κοινωνικές σχέσεις μας, ξαναδιατάσσοντας τον φυσικό χώρο / χρόνο των κοινωνικών σχέσεων μας αποκλειστικά στην οικογένεια (κι εκεί μέσω καραντινών μικροκλίμακας). Κωδικοποιώντας το υπόλοιπο «κοινωνικό» με τους όρους της ενοποιημένης «δημόσιας υγείας / δημόσιας τάξης»: ο Άλλος, ο όποιος Άλλος, είναι αυτός που δεν πρέπει να σε «κολλήσει» και δεν πρέπει να τον «κολλήσεις» – τελεία και παύλα. Είναι ένα πρωτότυπο είδος διανοητικού, χωρικού και χρονικού zoning, ένα ρευστό κινούμενο «απαρτχάιντ» της καθημερινής ζωής.

Όχι μόνον αυτό. Εκείνο που χάνεται (επειδή απαγορεύεται και ποινικοποιείται, εκτάκτως φυσικά, αλλοίμονο – αλλά και διδακτικά) με την φυσική έννοια, μας ξανα-αποδίδεται ψηφιακά, ηλεκτρονικά. Τηλε-εργασία, τηλε-εκπαίδευση, τηλε-αγορές, τηλε-παραγγελίες· και πάνω απ’ όλα τηλε-σχέσεις… Τίποτα απ’ αυτά δεν είναι καινούργιο! Η εξοικείωση έχει πραγματοποιηθεί, άρα η μετάβαση μπορεί να θεωρηθεί «ομαλή». Απ’ τα μισο-οχυρά μισο-τάφους (με την έννοια ότι άγνωστο ποιός θα «κολλήσει» ποιά παράνοια ποιόν απ’ την ώρα που κάπου κοντά στην εξώπορτα παραφυλάει ένας μπάτσος…) μιας ψεύτικης και ήδη απαλοτριωμένης “ιδιωτικότητας” (το “σπίτι”…) μπορεί ο καθένας και η καθεμιά να στέλνει και να λαμβάνει μηνύματα, εικόνες και video απελπισίας 24ώρες το 24ωρο, για μία βδομάδα, για δύο, για τρεις, για τέσσερεις… Μέχρι να σκάσει, ή μέχρι το κράτος να πει «σας ευχαριστούμε για την πειθαρχία σας» – και να κτυπήσει το κουδούνι για την έξοδο στο προαύλιο…

Γιατί ναι: επειδή είμαστε ακόμα, σε μεγάλο (και ενοχλητικό βαθμό) κοινωνικά όντα με την παλιά έννοια· επειδή η καινούργια έννοια της «κοινωνικότητας» πρέπει να επιβληθεί δια της βίας, καθότι τα δίκτυα 5G δεν θα εγκατασταθούν για να υπολειτουργούν· και επειδή οι εταιρείες έκαναν και κάνουν ό,τι μπορούν αλλά αυτό είναι μερικό και αποσπασματικό, γι’ αυτό λοιπόν η μορφή-κράτος αναλαμβάνει ξανά την παιδαγωγική αποστολή της.

Κάποτε αντικοινωνικοί θεωρούνταν οι «μαλλιάδες». Τώρα θεωρούνται αυτοί που μαζεύονται γύρω από ένα τραπέζι για να παίξουν ή να χαζέψουν μια παρτίδα πρέφα…

Όσο για τους «κοινωνικά υπεύθυνους»; Αυτοί είναι εκείνοι που ήταν πάντα: οι νομιμόφρονες…

Η μάστιγα της ιδεολογίας

Κυριακή 15 Μάρτη. Καθώς ο θρυλικός πια covid-19 αποδεικνύεται (για ‘μας) η τακτική κωδικοποίηση μιας σειράς μετασχηματισμών που επιβάλλουν τα αφεντικά κατά την εξέλιξη της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης, θα έπρεπε να αναγνωριστεί και από εσάς το εξής: υπάρχει ένα μεγάλο «κενό αντιπολίτευσης» (πολιτικής, διανοητικής, ηθικής, αισθητικής) σε ότι αφορά τον υγιεινισμό. Ο ρατσισμός, ο σεξισμός, ο μιλιταρισμός ή τα ζητήματα σχετικά με την εκμετάλλευση της εργασίας έχουν σημαντικό ιστορικό παρελθόν πολιτικής / ανταγωνιστικής επεξεργασίας. Έτσι ώστε ακόμα κι αν τα σημερινά υποκείμενα έχουν αδύνατους ώμους και δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος αυτής της ιστορικής παρακαταθήκης (προσπαθούν μάλλον να την ξεφορτωθούν με νάζια, καμώματα, και «κύματα / τρικυμίες»…), αυτή υπάρχει. Και είναι η βάση αναφοράς για το τι λέμε, τι κάνουμε, και το πως και γιατί πολώνουμε (όταν το αποφασίζουμε…) τον κοινωνικό χυλό.

Αυτό δεν ισχύει για τον υγιεινισμό. Μάλιστα, για να γίνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα, ο υγιεινισμός είναι εξαιρετικά οικείος και αγαπημένος… Είναι «σάρκα απ’ την σάρκα» κάποιων αμφισβητησιακών τάσεων των ‘70s και των ‘80s – μία απ’ τις τάσεις που με χαρά έπεσαν στην αγκαλιά του νεοφιλελευθερισμού, αφού η «υγεία σαν ατομικό κεφάλαιο» αγιάστηκε και αγιάζεται· επειδή αυτό είναι αυτονόητο (!!!).

Ε, το λοιπόν, ο υγιεινισμός κρατικοποιείται μπροστά τα μάτια μας!!! (Πιο σωστά: και κρατικοποιείται…) Παρά τους ολοφάνερους παραλογισμούς της υγιεινιστικής βιοπολιτικής, οι όποιες αντιδράσεις στις απαγορεύσεις εγγράφονται μάλλον στην αδράνεια των συνηθειών της καθημερινής ζωής παρά σ’ ένα σύγχρονο πλάνο αντικρατικής και αντικαπιταλιστικής κριτικής. Το αφού το λέει το (νεοπατερναλιστικό) κράτος που φροντίζει για την υγεία μας πρέπει να υπακούσουμε είναι η νόρμα. Που συναντάει ίσως μπινελίκια – αλλά έχοντας οχυρώσει και κατοχυρώσει το ιδεολογικό έδαφος πάνω στο οποίο πατάει. Πρακτικά μιλώντας ο υγιεινιστικός φόβος έχει προϋπάρξει εδώ και 4 δεκαετίες, και έχει «παράξει» μια γκάμα συμπεριφορών (και επιχειρηματικών εγχειρημάτων). Δεν είναι το κράτος που τον δημιουργεί απ’ το μηδέν: τον παίρνει έτοιμο, δουλεμένο, και τον αξιοποιεί μεγεθύνοντάς τον κατάλληλα…

Για να είμαστε ιστορικά δίκαιοι η κρατικοποίηση του υγιεινισμού δεν είναι κεραυνός εν αιθρία – για εμάς. Όπως θα δείξουμε τεκμηριωμένα (για τους υποστηρικτές του project Sarajevo-αόρατες πόλεις) στις διαδοχικές «επιδημικές τρομοκρατικές εκστρατείες» του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος (: «γρίπη των πτηνών», «γρίπη των χοίρων», SARS κλπ) που τώρα έχουν ξεχαστεί, εξελίχτηκε η μεγα-επιχειρηματοποίηση του υγιεινισμού και, οπωσδήποτε, των βασικών του προπυργίων: των υγιεινιστικών φοβιών, που είναι παραλλαγές του φόβου του θανάτου. Στη διάρκεια εκείνων των εκστρατειών όχι μόνο χρησιμοποιήθηκαν τα ίδια ακριβώς “επιχειρήματα” μ’ αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα (περί μαζικών θανάτων εκατομυρίων..) αλλά πρωτοπροτάθηκαν ορισμένα απ’ τα «μέτρα» που σήμερα πια είναι ώριμα – και αφορούν την καπιταλιστική αναδιάρθρωση: η μαζική «τηλε-εργασία» και η μαζική «τηλε-εκπαίδευση». Τότε (όταν έπεσαν για πρώτη φορά τέτοιες ιδέες, εν όψει της καταστροφικής όπως έλεγαν οι «ειδικοί» γρίπης των χοίρων) οι τεχνικές προϋποθέσεις (το γρήγορο internet, το cloud…) δεν ήταν διαθέσιμες στην έκταση και με την ένταση που χρειαζόταν. Σήμερα βρισκόμαστε στο κατώφλι όχι μόνο της πλήρους διαθεσιμότητάς τους, αλλά και της μαγείας τους.

Συνεπώς, η κρατικοποίηση του υγεινισμού, η ανάδυση δηλαδή του νεοκρατισμού που εισβάλει για να ελέγξει τις κοινωνικές σχέσεις με διαταγές όχι από κάποια κερκόπορτα αλλά από μια κεντρική είσοδο της πετυχημένης νεοφιλελεύθερης «ζύμωσης» (: ο Εαυτός σαν Κεφάλαιο, η Υγεία του Εαυτού σαν Ατομική Επένδυση) είναι ο τωρινός ιστορικός κρίκος σε μια αλυσίδα με σπουδαίο και έντονο παρελθόν: γυμναστηρίων, ανατολικών δοξασιών, συμπληρωμάτων διατροφής, προληπτικών ιατρικών εξετάσεων, πλαστικών επεμβάσεων, φόβων, ανησυχιών, φόβων, ανησυχιών, φόβων…. Και η ανταγωνιστική αφωνία (έως κοινωνική παράδοση) είναι επίσης ιστορική: αποτελεί την «φυσιολογική» εξέλιξη των ατομικίστικων υγιεινιστικών λατρειών, που είναι κοινοτοπία παντού…

Αυτή η πραγματικότητα δυσκολεύει αφάνταστα της δουλειά της ασταμάτητης μηχανής – και το ξέρει. Δυσκολεύει αφάνταστα κι εσάς – και (γενικά) δεν το ξέρετε. Δεν ξέρετε (επειδή δεν υπάρχει ιστορικό σημείο αναφοράς της κριτικής) ότι τώρα πια δεν είναι ένας ιός αλλά η ανανεωμένη μορφή–κράτος που μας «πιάνει στον ύπνο», «με τα σώβρακα κατεβασμένα». Αντιλαμβάνεσθε, κατά πάσα πιθανότητα, το ζήτημα μέσα απ’ το πρίσμα του υγιεινισμού (σας) και των παραδηλώσεων της φθοράς και του θανάτου· αυτό, ακριβώς, που είναι η βασιλική οδός της προέλασης της πανούκλας της νομιμοποίησης του νεοκρατισμού. Και πάντως όχι σαν ένα ζήτημα έριδας, ακόμα και μελλοντικής σύγκρουσης, στη βάση αντίθετων απόψεων και συμφερόντων, όπως ενδεχομένως συμβαίνει με άλλα θέματα, ιστορικά «δουλεμένα». Αν ένα κράτος διατάξει “να πνιγούν οι μετανάστες, αποτελούν κίνδυνο” υπάρχει ένα κάποιο έδαφος αμφισβήτησης της “αλήθειας” περί επικινδυνότητας, και άρα αντίστασης απ’ τη μεριά κάποιων. Αν όμως πει “όλοι στα σπίτια σας, κυκλοφοράει ένας επικίνδυνος ιός” δεν υπάρχει κανένα τέτοιο συγκροτημένο έδαφος…

Έχοντας επίγνωση όλων αυτών συνεχίζουμε αυτό που έχουμε δεσμευτεί να κάνουμε….

Στο μυαλό σημαδεύουν;

Κυριακή 15 Μάρτη. Μέχρι πριν τον covid-19 ο χαρακτηρισμός «υγιειονομικές βόμβες» αποδιδόταν απ’ τους φασίστες μικροαστούς στους μετανάστες και στους πρόσφυγες. Ήταν ένας «επιστημονικός τρόπος» για να τους χαρακτηρίζουν βρωμιάρηδες, αρρωστιάρηδες.

Τώρα, σε μια εντυπωσιακή ιδεολογική στροφή, «υγιειονομικές βόμβες» χαρακτηρίζονται τα ίδια τα παιδιά τους – και το δέχονται! Το κλείσιμο των σχολείων (όχι μόνο στην ελλάδα) δικαιολογείται με την εξήγηση ότι οι ανήλικοι ενώ δεν αρρωσταίνουν απ’ τον covid-19 κουβαλάνε «μεγάλο ιικο φορτίο»… το οποίο ξεφορτώνονται στα σπίτια τους, κυρίως σε βάρος των παππούδων και των γιαγιάδων τους… Αυτό το παλιο”ιικο φορτίο” μένει γατζωμένο επάνω τους ό,τι κι αν κάνουν είτε στις αίθουσες είτε στο δρόμο για το σπίτι· όταν όμως δει εξώπορτα βάζει τα καλά του και τρίβει τα χεράκια του…

Από που προέρχεται απ’ το «μεγάλο ιικό φορτίο» και πάει πάνω στη νεολαία; Άγνωστο… Γνωστό θεωρείται όμως ότι πηδάει στις αυλές των σχολείων και καβαλάει τους ανήλικους και τις ανήλικες με σκοπό να τρυπώσει στα σπίτια τους και να εξοντώσει τα παππούδια, μια παγαποντιά του covid-19 που χρησιμοποιεί τη νεολαία σαν τα πυρπολικά του Κανάρη… Ίσως να υπάρχουν στοιχεία σε βάρος του – επιστημονικά πάντα… Ποιοί είμαστε εμείς που θα διατυπώσουμε άσεμνες απορίες; (Άραγε ο covid-19 πηγαίνει και σε παιδάκια που δεν συναναστρέφονται τους παππούδες τους; Κάνει τόσο τσάμπα και αυτοκαταστροφικό κόπο; Ή «μυρίζεται» ποιός / ποιά βολεύει την εκστρατεία του και αδιαφορεί για τους υπόλοιπους; Να κάτι για επιστημονική έρευνα!)

Όμως το γεγονός ότι οι ανήλικοι δεν αρρωσταίνουν απ’ τον covid-19 ενώ αρρωσταίνουν απ’ την γρίπη, δεν δείχνει κάτι τις συγκριτικό για την «φονικότητα» του πρώτου σε σχέση με την δεύτερη; Και επιπλέον, γιατί δεν αρρωσταίνουν οι ανήλικοι; Κάποια εξήγηση θα υπάρχει σίγουρα – όμως αυτό δεν δείχνει άραγε ότι παρότι καινούργιος (και «άγνωστος στην επιστημονική κοινότητα) και πανούργος ο covid-19 είναι άμεσα αντιμετωπίσιμος απ’ τους ανθρώπινους οργανισμούς;

Ερωτήματα απ’ την σκοπιά της «πραγματικής» πραγματικότητας… Απ’ την μεριά της εικονικής πραγματικότητας δεν υπάρχει καμμία απορία: οι «υγιειονομικές βόμβες» δεν έχουν θέση σε δημόσιους χώρους. Τελεία και παύλα! Όχι μόνο στα σχολεία (πράγμα που ενδεχομένως να τις χαροποιεί) αλλά ούτε στις καφετέριες ή οπουδήποτε αλλού.

Κι αν αρχίσουν να μαζεύονται σε τίποτα πλατείες; Ουαί κι αλλοίμονο (για την δημόσια υγεία)! Οι δυνάμεις της τάξης θα πρέπει να πρέπει να φροντίσουν για την απολύμανση…

Social distancing: σχέσεις και αριθμοί

Κυριακή 15 Μάρτη. Κοινωνική απομάκρυνση; Αυτός είναι ο γενικός όρος του manual της κρατικής διαχείρισης της διασποράς του covid-19. Είναι μάλλον πρωτόγονο μοντέλο, εφόσον αναφέρεται ήδη απ’ τον 7ο αιώνα στη μεταχείριση των λεπρών, με τις εξορίες / αποικίες λεπρών (: Σπιναλόγκα στα καθ’ ημάς…) Παρόλα αυτά (με την μορφή γενικευμένων ή τοπικών απαγορεύσεων κυκλοφορίας και συγκεντρώσεων) έχει χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς ως και το 2003, στην Σιγκαπούρη, στην περίπτωση του SARS. Είναι πετυχημένη μέθοδος; Έτσι λένε εκείνοι που την εφαρμόζουν – και ποιός μπορεί να αποδείξει κάτι διαφορετικό;

Να το πρόσφατο παράδειγμα της Σιγκαπούρης. Προκειμένου να περιοριστεί ο SARS η κυβέρνηση της πόλης / κράτος διάταξε τον κατ’ οίκον περιορισμό 8.000 ατόμων, ενώ ακόμα 4.300 υποχρεώθηκαν να δίνουν μια φορά την ημέρα τηλεφωνική αναφορά για την κατάσταση της υγείας τους στις ιατρικές αρχές. Απ’ αυτά τα 12.300 άτομα μόνο τα 58 διαγνώστηκαν τελικά με μόλυνση απ’ τον κορονοϊό του SARS. Η μικρή και δύσκολη μεταδοτικότητα που είχε ο συγκεκριμμένος ιός έπαιξε βασικό ρόλο· ωστόσο τα εύγε και τα ζήτω πήγαν σ’ αυτούς που σχεδίασαν και επέβαλαν το συγκεκριμένο “social distancing”. Λογικό: αφού υπάρχει πάντα πολιτική και ιδεολογία στη διαχείριση της δημόσιας υγείας, κανείς δεν πρόκειται να δώσει συγχαρητήρια σ’ έναν ιό για την “αυτοσυγκράτησή του”.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απομάκρυνση απ’ τον κίνδυνο είναι η πιο φυσιολογική στάση κάθε ζωντανού οργανισμού, άρα και του είδους μας. Το ζήτημα, άρα, μεταφέρεται στο ποιος (και αν) είναι ο κίνδυνος. Υπάρχουν κίνδυνοι υπαρκτοί και κίνδυνοι ανύπαρκτοι· κίνδυνοι διογκωμένοι και κίνδυνοι υποτιμημένοι· κίνδυνοι ολοφάνεροι και κίνδυνοι κρυμμένοι. Απ’ την «εκτίμηση» και την «ανάδειξη» ή μη του κινδύνου (και το ποιος την κάνει) ξεκινάει η βιοπολιτική. Σε τελευταία ανάλυση ακόμα και οι λέξεις μπορεί να υποδεικνύουν το ζήτημα. Είναι άλλο πράγμα το danger distancing και άλλο το social distancing…

Η ιταλική περίπτωση είναι χρήσιμη. Σύμφωνα με έρευνα μιας ομάδας ειδικών (δημοσιευμένη στην international journal of infectious diseases στις 1 Νοέμβρη του 2019, πριν 4,5 μήνες δηλαδή, όταν ο covid-19 δεν υπήρχε στον ανθρώπινο ορίζοντα), από τον χειμώνα 2013–‘14 ως τον χειμώνα 2016–‘17, μέσα σε 4 χρόνια δηλαδή, στην ιταλία είχαν καταγραφεί 5.290.000 περιπτώσεις προσβολής από γρίπη. Αυτό σημαίνει (κατά μέσο όρο, που πάντως είναι απλά ένα στατιστικό μέγεθος, αφού απο χρονιά σε χρονιά οι επιδημίες γρίπης εξελίσσονται διαφορετικά) 1.322.500 κρούσματα τον χρόνο.

Στο ίδιο διάστημα πέθαναν 68.000 άτομα απ’ τις επιπλοκές της γρίπης (βασικά πνευμονίες). Τον χειμώνα 2013-‘14 πέθαναν 7.027 άτομα, τον επόμενο 20.259, τον χειμώνα ’15-’16 πέθαναν 15.801 και τον χειμώνα ’16-’17 24.981. Αυτές οι απώλειες (κυρίως άτομα άνω των 65 χρονών) καταμετρήθηκαν με δεδομένο το γεγονός ότι υπάρχουν αντιγριπικά εμβόλια και γίνεται (προαιρετικός) εμβολιασμός. Είναι η γρίπη και τα αποτελέσματά της στην ιταλία (αισθητά υψηλότερα από άλλα ευρωπαϊκά κράτη) ένας κίνδυνος τέτοιος που να επιβάλλεται το social distancing; Η πρακτική απάντηση ήταν (και παραμένει) «όχι». Η επικινδυνότητα, εν προκειμένω, περιορίζεται στην παρότρυνση των ειδικών να μελετήσουν το ζήτημα.

Η ιταλική περίπτωση του covid-19 είναι διαφορετική. Αλλά είναι διαφορετική σε σχέση με άλλες (κρατικές) περιπτώσεις· όχι απλά σε σχέση με την (ιταλική) γρίπη. Η διαφορά έγκειται στην ανεξήγητη (απ’ τους δημαγωγούς…) μεγάλη θνησιμότητα που εμφανίζει ο covid-19 στην ιταλία (7,1% των κρουσμάτων που έχουν διαγνωστεί) σε σχέση, για παράδειγμα, με τη νότια κορέα (0,84%), την κίνα (3,8%) ή την ιαπωνία (1,5%). Ωστόσο το χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας στη νότια κορέα ΔΕΝ οφείλεται στο social distancing· δεν είναι αποτέλεσμα της «κοινωνικής απομάκρυνσης»! Αν πετύχει κάτι αυτή είναι ο περιορισμός της διασποράς, όχι όμως και ο περιορισμός του ποσοστού θνησιμότητας επί των κρουσμάτων! Στις 12 Μάρτη υπήρχαν στη νότια κορέα σχεδόν 8000 εντοπισμένα κρούσματα, τοποθετώντας την στη δεύτερη θέση πίσω απ’ την ιταλία στην αναλογία κρουσμάτων προς πληθυσμό (153,5 ανά εκατομμύριο) – και παρόλα αυτά είχε μόνον 66 νεκρούς.

Το μόνο κοινό των δυο περιπτώσεων (ιταλίας και νότιας κορέας) είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων είναι πάνω από 60 χρονών. Με βάση τα στοιχεία στις 9 Μάρτη στην ιταλία υπήρχε μόνο 1 νεκρός στην ηλικιακή ζώνη 40 – 49 (1 και στη νότια κορέα ως τις 12/3), και 3 στην ηλικιακή ζώνη 50 – 59 (6 στη νότια κορέα ως τις 12/3). Αντίθετα στην ιταλία 114 νεκροί (το 31,9%) ήταν στη ζώνη 70-79 (24, 36,4% στη νότια κορέα στις 12/3) και 202 (56,6%) στη ζώνη άνω των 80 (20, 30,3% στη νότια κορέα στις 12/3). (Επαναλαμβάνουμε προς αποφυγήπαρεξήγηση: τα στοιχεία για την ιταλία είναι ως τις 9 Μάρτη…)

Πού βρίσκεται, λοιπόν, ο κίνδυνος; Στον covid-19 αυτόν καθαυτόν· στη διαχείρισή του· ή σε άλλους λόγους (κοινωνικούς, θεσμικούς, ακόμα και ιστορικούς) που παραμένουν στη θέση τους ακόμα κι αν μπει σε καραντίνα ολόκληρη και κομμάτι κομμάτι μια κοινωνία 60, 50, 80 ή 20 εκατομμυρίων; Η απάντηση είναι σημαντική (δεν την έχουμε!) ακριβώς επειδή μιλάμε για βιοπολιτική….

Αν η ιταλική περίπτωση χρησιμοποιείται πανευρωπαϊκά σαν «πρότυπη αναπαράσταση» του κινδύνου αυτό δεν οφείλεται καθόλου σε απειλές κατά της υγείας· δεν είναι στοιχείο της «πραγματικής» πραγματικότητας. Είναι μια πολιτική και ιδεολογική (πιθανότατα ακόμα και γεωπολιτική) επιλογή, και σαν τέτοια ανήκει στην εικονική πραγματικότητα που κατασκευάζεται στη δύση, για λογαριασμό του μετασχηματισμού των καθεστώτων. Αν αντί για την ιταλική περίπτωση χρησιμοποιούνταν η νοτιοκορεάτικη, η κοινωνική εννόηση του κινδύνου θα ήταν διαφορετική. Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στους 1.266 θανάτους στην ιταλία (ως τις 13/3) και στους 66 στη νότια κορέα (ως τις 12/3)…

Κι ωστόσο η νότια κορέα είναι σα να μην υπάρχει καν στον χάρτη… Κι ας σημειωθεί ότι παρότι και στη νότια κορέα υπήρξε γενική διασπορά του covid-19, o Moon ΔΕΝ έβαλε όλη την επικράτεια σε καραντίνα!

(φωτογραφίες: Το 1969, στο «θερμό φθινόπωρο» της εργατικής εξέγερσης στην ιταλία, κάποιοι απ’ αυτούς στις φωτογραφίες ήταν 20, 25 ή 30 χρονών. Σήμερα, μετά από 5 δεκαετίες είναι 70, 75 ή 80 χρονών. Λέτε να απέκτησαν «προβλήματα υγείας» στη διάρκεια της εργατικής ζωής τους στα μεγάλα εργοστάσια του ιταλικού βορρά, στο Μιλάνο, στο Τορίνο, στο Mestre; Λέτε να ανήκουν ταξικά στις έτσι κι αλλιώς ετοιμοθάνατες «ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες» του ιταλικού καπιταλισμού; Λέτε να έχουν μεγάλες συντάξεις και να κάνουν ζωάρα;

Μπαααα… Ο covid-19 είναι ο φονιάς!..)

Η σωστή στάση του ζωντανού είναι με το κεφάλι επάνω…

Σάββατο 14 Μάρτη. Θα το πούμε ξέροντας πως λίγοι θα καταλάβουν το νόημα: είναι δύσκολο την ώρα που προελαύνει το θηρίο να προχωράς παράλληλα μαζί του, «μέσα στην τρομακτική του αύρα», κρατώντας όμως εκείνη την κρίσιμη απόσταση που θα σου επιτρέπει να μελετάς τις κινήσεις του και να σχεδιάζεις την πιθανή αποδιάρθρωσή τους. Είναι δύσκολο, κι αυτό κάνουμε στην ασταμάτητη μηχανή και όχι μόνο – χωρίς χειροκροτήματα και φανφάρες.

Κάποιος είπε ότι δεν υπάρχει στον σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο ζήτημα υγείας που να μην είναι ταυτόχρονα ιδεολογικό και πολιτικό ζήτημα. Αν και αρκετοί θα συμφωνούσαν (χλιαρά έως ανόρεχτα) σ’ αυτή τη θέση, ο καυγάς θα άρχιζε αμέσως μετά. Οι τεχνικοί της εξουσίας (οι επιστήμονες) υποστηρίζουν το ακριβώς αντίθετο, και προσπαθούν να κρύβουν ότι και οι δικές τους θέσεις δεν είναι 100% pure και «ουδέτερες» – μέχρι που εμφανίζεται κάποιος θρήσκος επιδημιολόγος για να υποστηρίξει ότι η θεία κοινωνία είναι αντιμικροβιακή· και τσαλακώνει την σιδερωμένη δήθεν ουδατερότητα της επιστήμης…

Αυτό είναι ένα υποχρεωτικό στάδιο του καυγά: όχι η αμφισβήτηση της επιστημοσύνης σαν τέτοιας, αλλά η τοποθέτησή της εκεί που ανήκει: στα πολιτικά, ιδεολογικά, θεσμικά και οικονομικά περιβάλλοντα απ’ τα οποία προέρχεται και τα οποία υπηρετεί. Και ακολουθεί η συνέχεια του καυγά: στο πως ξεμπλέκει ο καθένας το «ζήτημα υγείας» απ’ το «ιδεολογικό και πολιτικό ζήτημα»· και στο τι χωράει στην αναγνώριση κάποιου «ιδεολογικού και πολιτικού ζητήματος». Οι συνωμοσιολόγοι (είτε οι ερασιτέχνες είτε, κυρίως, οι επαγγελματίες) έχουν εισχωρήσει προ πολλού στις συντεταγμένες της κριτικής φροντίζοντας κάθε αντίρρηση να «μοιάζει» με συνωμοσιολογία. Κι απ’ την άλλη οι φαντασιόπληκτοι (καθόλου λίγοι σε περιόδους αλλαγής παραδείγματος) απολαμβάνουν το να φτιάχνουν σενάρια που κατά τη γνώμη τους είναι αμφισβητησιακά…

Μ’ αυτά τα δεδομένα η «φιλοσοφία της δειλίας» θα συμβούλευε να κάτσουμε κάπου στην άκρη, να αφήσουμε το θηρίο να κάνει την δουλειά του, και ύστερα να του βγάλουμε γλώσσα. Ξέρουμε πολλούς, μα πάρα πολλούς, που αυτό ακριβώς θα έκαναν. Αλλά η ευθύνη και το project της ασταμάτητης μηχανής, μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει, δεν είναι το εκ υστέρων. Χρήσιμο είναι μερικές φορές κι αυτό· αν και έχει αλωθεί επίσης απ’ τον εξυπνακισμό και τον ακαδημαϊκό διανοουμενισμό…. Ακόμα πιο χρήσιμο είναι όμως το «μέσα στη φωτιά κι ενάντιά της» σε κάθε τυραννική συγκυρία.

Σαν project η ασταμάτητη μηχανή δημιουργήθηκε για να πέφτει στη φωτιά την ώρα που εκείνη καίει χοντρά. Εν γνώσει του ότι είναι και θα είναι καταδικασμένη να εισπράτει τα επιχείρια μια τέτοιας «τρέλας» (τις πισώπλατες μαχαιριές δηλαδή)· ενώ άλλοι (κάποιος από εσάς μήπως;) θα ωφελούνται από μια κριτική που είναι καλά γειωμένη και αδέσποτη. Μια εργατική κριτική που δεν έχει αφεντικό.

Γιατί τα γράφουμε αυτά; Επειδή βρισκόμαστε και βρισκόσαστε σε μια μαζική περιδίνηση του φόβου (του υγιεινιστικού φόβου) ο οποίος σε καιρούς υγιεινιστικής νηνεμίας θα μπορούσε να απομυθοποιηθεί ίσως – σε καιρούς όξυνσής του όμως; Κι ωστόσο αυτό λέμε: σε τέτοιους καιρούς είναι εξαιρετικά κρίσιμο να χωριστεί το (όποιο) πραγματικό θέμα από την ιδεολογική – πολιτική επένδυσή του – που είναι ό,τι κυρίως αστράφτει και βροντά. Να χωριστεί η «πραγματική» πραγματικότητα απ’ την εικονική πραγματικότητα.

Σ’ αυτήν την πορεία, που θα κρατήσει υποχρεωτικά εβδομάδες, η ασταμάτητη μηχανή θα κάνει μεν το καλύτερό της με επίγνωση της ευθύνης που έχει. Όσο για εσάς; Θα έχετε όλη την άνεση να την καταναλώνετε αν αυτό θέλετε – κάτι που δεν είναι σωστό αλλά δεν μπορεί να το εμποδίσει…

Η συνωμοσιολογία σαν θεραπευτική μέθοδος

Σάββατο 14 Μάρτη. Αν και οι θεωρίες περί κινεζικού «βιολογικού όπλου» (που «ξέφυγε» από σχετικό εργαστήριο) συνόδευαν την εμφάνιση του covid-19 απ’ την στιγμή που άρχισε να απλώνεται στη Wuhan, το κινεζικό καθεστώς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία. Η «θεωρία» προφανώς ήταν φτηνή φαντασίωση – αρκεί να μελετήσει κανείς την φονικότητα γνωστών βιολογικών όπλων, όπως ο άνθρακας… Στο κάτω κάτω το Πεκίνο είχε πολύ σοβαρότερες έγνοιες απ’ το να ασχολείται με τον (σχετικά) ανεπίσημο αντισινισμό: έπρεπε να διαχειριστεί την επιδημία με τέτοιον τρόπο ώστε να πείσει όχι μόνο τους υπηκόους του αλλά ολόκληρο τον πλανήτη ότι είναι αποτελεσματικό σαν καθεστώς ακόμα και σε τέτοιες αντίξοες συνθήκες.

Ο καιρός πέρασε, το κινεζικό σκέλος της βιοπολιτικής διαχείρισης μιας επιδημίας (ακόμα κι αν αυτή είναι light) αποδείχθηκε κάτι παραπάνω από πετυχημένο· εν τω μεταξύ ο covid-19 μετακόμισε σε άλλες παραλίες. Τώρα είναι η σειρά των ευρωπαϊκών κρατών αλλά και του αμερικανικού να δείξουν αν και πως μπορούν να μπουν στην 4η βιομηχανική επανάσταση όχι απλά μέσω τεχνολογικών εμπορικών επιτευγμάτων αλλά σαν αναδιοργάνωση του κοινωνικού εργοστάσιου. Μ’ άλλα λόγια πρέπει να μονομαχήσουν με το ίδιο “τέρας” (τον covid-19…) μέσω του ελέγχου της καθημερινής ζωής των υπηκόων τους.

Οι ως τώρα εξελίξεις (και το ιταλικό κράτος είναι το πιο κραυγαλέο αλλά όχι το μοναδικό παράδειγμα) δείχνουν ότι οι άλλοτε «νεοφιλελεύθερες δημοκρατίες της δύσης» προσπαθούν να αντιγράψουν το κινεζικό παράδειγμα. Αλλά, ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες (σε σχέση με το Πεκίνο) σε ότι αφορά τόσο την οργάνωση της μορφής – κράτος όσο και τις ρουτίνες στις κοινωνικές σχέσεις· έχοντας επιπλέον την πίεση του κινεζικού παραδείγματος που λειτουργεί αναγκαστικά σαν μέτρο, δυσκολεύονται.

Σ’ αυτήν την αναμέτρηση, που τυπικά μεν αφορά την δημόσια υγεία, ουσιαστικά δε αφορά την επικύρωση του μοντέλου βιοπολιτικού ελέγχου που ταιριάζει με τις καπιταλιστικες απαιτήσεις της 4η βιομηχανικής επανάστασης, το ψοφιοκουναβιστάν δεν νοιώθει καλά. Μπορεί να διαθέτει εθνοφρουρά, αλλά το άμεσο και κλασσικό στρατιωτικό σκέλος της διαχείρισης είναι ένα μονάχα μέρος της· και σε ορισμένες φάσεις της όχι το σημαντικότερο.

Βοηθάει σ’ αυτήν την αμερικανική κατάσταση το να κατηγορείται, επίσημα πια, το Πεκίνο για τον covid-19; Ο Robert O’Brien, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας της Ουάσιγκτον, φαίνεται να το πιστεύει. Γι’ αυτό και προχτές κατηγόρησε την κίνα σαν «πηγή του κακού». …Δυστυχώς, αντί να χρησιμοποιήσει τις βέλτιστες πρακτικές, αυτό το ξέσπασμα στο Wuhan κουκουλώθηκε… δήλωσε μιλώντας σ’ ένα γνωστό αμερικανικό think tank. Εννοώντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η κίνα φταίει για την διασπορά του covid-19 στον κόσμο· και ειδικά στις ηπα…

Περσινά ξινά σταφύλια οι αμερικανικές κατηγορίες. Που, όμως, διατυπώθηκαν σε μια φάση που το Πεκίνο μπορεί πια να ασχοληθεί και μ’ αυτές. Δεν πέρασε μια μέρα και χτες το κινεζικό υπ.εξ. κατηγόρησε τον αμερικανικό στρατό ότι αυτός κατασκεύασε και μετέφερε στην Wuhan τον covid-19… (Δεν ήταν, λοιπόν, μια λάθος μαγειρεμένη νυχτερίδα η πηγή;)

Ομορφιές… Για να θυμίζουν ότι ένας ιός είναι απλά μια αφορμή…