Tag: χρηματοπιστωτισμός

Gamestop

Παρασκευή 29 Γενάρη. Οι λεγόμενοι «σορτάκηδες» είναι ένα είδος αγέλης ύαινας που ζει στα χρηματιστήρια. Βγάζουν λεφτά, πολλά λεφτά, ποσά με πολλά μηδενικά ποντάροντας (κυριολεκτικά), για παράδειγμα, στο ότι οι μετοχές της Χ ή της Ψ εταιρείας θα κατρακυλήσουν ως ένα συγκεκριμένο σημείο σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Φροντίζουν και οι ίδιοι γι’ αυτό με τις κατάλληλες «οικονομικές ειδήσεις» για τα χάλια αυτής της Χ ή της Ψ εταιρείας.

Αλλά τις τελευταίες ημέρες έγινε στο αμερικανικό χρηματιστήριο κάτι πρωτοφανές. Κάποιοι «μικροεπενδυτές» (πολλοί όμως) διάλεξαν μια εταιρεία σε μετριο-χάλια κατάσταση, την εταιρεία video gaming gamestop, για την οποία οι «μεγάλοι σορτάκηδες» είχαν ποντάρει πολλά (για να κερδίσουν πολλαπλάσια) ότι θα βουλιάξει μαζί με την μετοχή της… και άρχισαν να αγοράζουν επιθετικά αυτή τη μετοχή… ανεβάζοντάς την… Οι «μεγάλοι σορτάκηδες» είχαν ποντάρει ότι απ’ τα 10 δολάρια η μετοχή της gamestop θα πέσει σε λίγες ημέρες στα 5. Αλλά η μεγάλη αγέλη των «μικροεπενδυτών» ανέβασε την μετοχή απ’ τα 10 σχεδόν στα 300 δολάρια!

Αν κάποιος στοιχηματίσει ότι η μετοχή θα πέσει κι αυτή ανέβει θα χάσει πολλά, ανάλογα με την άνοδο. Φαίνεται ότι οι «μικροεπενδυτές» είχαν στόχο ένα τουλάχιστον συγκεκριμένο hedge fund, το Melvin Capital, το οποίο εξαιτίας αυτής της ξαφνικής και ορμητικής ανόδου της gamestop (είχε ποντάρει στο αντίθετο) έχασε σε ελάχιστες ημέρες πάνω από 2 δις δολάρια – φτάνοντας στα όρια της χρεωκοπίας!

Θα ήταν κάπως ζόρικο να εξηγήσουμε πως ακριβώς επιτέθηκαν αυτοί οι θεωρούμενοι «ερασιτέχνες επενδυτές» στα μεγάλα πεπόνια. Το ενδιαφέρον είναι ότι προκλήθηκε πανικός χωρίς προηγούμενο στο χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης, με πολιτικές και τεχνολογικές προεκτάσεις. Πλατφόρμες ψηφιακής μεσολάβησης χρηματιστηριακών αγορών και πωλήσεων «κατέβασαν τους διακόπτες» τους για να σταματήσουν την επίθεση των «ερασιτεχνών» και να προστατέψουν τους «επαγγελματίες»· στη συνέχεια η «αριστερά των δημοκρατικών» πολιτικοποίησε το ζήτημα σαν δίκαιη επίθεση των φτωχών (επενδυτών) εναντίον των πλούσιων· φήμες άρχισαν να κυκλοφορούν ότι οι «φτωχοί» (επενδυτές) ήταν απλά η βιτρίνα κάποιων πλούσιων που είχαν ανοικτούς λογαριασμούς με κάποια hedge funds· κι άλλοι, πιο “κοινωνιολόγοι”, διέβλεψαν την ανερχόμενη “δύναμη των μαζών” (μέσω ψηφιακών επικοινωνιών και συντονισμού) ενάντια στους κυριλέ τζογαδόρους. Ευτυχώς δεν μίλησε κανείς (ακόμα) για την “επανάσταση του Γενάρη”, για “μπολσεβίκους επενδυτές” και για “επίθεση στα χειμερινά ανάκτορα”!…

Το περιστατικό αυτό θα ξεχαστεί γρήγορα: η gamestop έχει όντως τα χάλια της, και η τεχνητή αύξηση της τιμής της δεν πρόκειται να αντέξει. Επίσης δεν πρόκειται για το «κίνημα occupy wall street».

Στο τέλος ίσως υποδειχθεί ρωσικός ή/και κινέζικος δάκτυλος. Μπορεί και παλάμη ολόκληρη, απ’ την Τεχεράνη ή το Καράκας. Γιατί όχι;

Τα zombie δεν είναι χορτοφάγα 1

Τετάρτη 17 Οκτώβρη. …Η παγκόσμια αγορά των μοχλευμένων δανείων είναι μεγαλύτερη απ’ ότι η αγορά των ενυπόθηκων δανείων στις ηπα το 2006 – και συνεχίζει να μεγαλώνει εξαιρετικά γρήγορα. Η Επιτροπή ανησυχεί απ’ αυτήν την αύξηση του μοχλευμένου δανεισμού…

Η «επιτροπή» είναι η επιτροπή οικονομικής πολιτικής της τράπεζας της αγγλίας – όχι κανά τυχαίο think tank… Όσο για τον μοχλευμένο δανεισμό; Το κόλπο δεν είναι καθόλου καινούργιο. Είναι ακριβώς το ίδιο μ’ εκείνο που έπαιζε στα ‘90s και ακόμα εντονότερα στα ‘00s…. Μέχρι που ήρθε εκείνη η αποφράδα ημέρα όπου η Lehman Brothers κατέβασε ρολά…

«Μοχλευμένο δάνειο» είναι ένα δάνειο που έχει χαρακτηριστεί «σκουπίδι», καθώς αυτός που έχει δανειστεί είναι μια ήδη υπερχρεωμένη επιχειρήση. Τέτοια δάνεια θεωρούνται έτοιμα να «κοκκινίσουν» οποιαδήποτε στιγμή (αν η επιχειρήση χρεωκοπήσει), οπότε οι τράπεζες που τα δίνουν φροντίζουν να τα ξεφορτωθούν έγκαιρα. Πως; Τα «πακετάρουν» μαζί με άλλα, λιγότερο επισφαλή δάνεια, φτιάχνοντας «σύνθετα χρηματοπιστωτικά προϊόντα» που λέγονται CLO (collateralized loan obligations) και τα πουλάνε σε λίγο πολύ τζογαδόρους «επενδυτές». Αυτοί τα αγοράζουν επειδή έχουν ψηλά επιτόκια, που σημαίνει ότι μπορούν να γράφουν στα λογιστικά τους βιβλία υψηλά έσοδα από τόκους. Αυτή η «κερδοφορία» κάνει ελκυστικά τα funds (που είναι οι «επενδυτές») και αυξάνει τους μισθούς των μανατζαρέων τους. Εννοείται ότι αυτοί οι μανατζαρέοι δεν είναι ηλίθιοι: για να αγοράσουν τα CLOs δανείζονται απ’ τις τράπεζες με αισθητά χαμηλότερα επιτόκια απ’ αυτά που εισπράττουν…

Ακριβώς ό,τι γινόταν με τα «σκουπίδια» («χαμηλής εξασφάλισης») στεγαστικά (subprime) δάνεια στις ηπα κατά κύριο λόγο. Όλα πηγαίνουν καλά – μέχρι να αρχίσουν οι χρεωκοπίες των επιχειρήσεων που βρίσκονται στη βάση αυτής της αντεστραμμένης πυραμίδας. Αν αυτές οι χρεωκοπίες περάσουν ένα ελάχιστο όριο τότε παρασέρνουν τα δικά τους δάνεια· την «αξία» των CLOs· άρα και την αποπληρωμή των δανείων (των «επενδυτών») που έγιναν για την αγορά τους. Ο κύκλος της κατάρρευσης ξαναγυρίζει τελικά από εκεί που ξεκίνησε: στις τράπεζες.

Εξαιτίας των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων που ήταν η προϋπόθεση της «ποσοτικής χαλάρωσης» των κεντρικών τραπεζών σε ηπα, ε.ε., ιαπωνία για να διασωθούν οι τράπεζες απ’ την προηγούμενη έκρηξη της κρίσης, οι “zompie companies”, οι επιχειρήσεις δηλαδή που ήταν ήδη υπερχρεωμένες, μπορούσαν παρόλα αυτά να συνεχίσουν να δανείζονται τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά και να αυξηθούν αριθμητικά, αφού η πραγματική καπιταλιστική κρίση, «κρίση υπερσυσσώρευσης» καθόλου δεν έχει ξεπεραστεί. Το αντίθετο.

Τώρα που η fed (αμερικανική κεντρική τράπεζα) αυξάνει σταθερά τα επιτόκιά της (η ευρωπαϊκή όχι ακόμα…) τα καινούργια επιχειρηματικά δάνεια και η εξυπηρέτηση των παλιότερων (μέσω καινούργιου δανεισμού) γίνονται δυσκολότερα. Αναμένεται έξαρση επιχειρηματικών χρεωκοπιών· σε τι έκταση άραγε; Στις ηπα αυτή ειδικά η «αγορά», των CLOs, είναι 1,1 τρισεκατομύρια δολάρια. Μαζί με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή «αγορά» το νούμερο φτάνει σήμερα στα 2,6 τρισεκατομύρια δολάρια. – και μεγαλώνει έντονα… Το πιο χαρακτηριστικό: έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 10 χρόνια. Τόσο στις ηπα όσο και στην ε.ε. το 80% αυτών των «μοχλευμένων» δανείων δεν έχουν «κάλυψη» της προκοπής. Είναι στον αέρα: τα assets των επιχειρήσεων (που θα χρεωκοπήσουν) έχουν μηδαμινή αξία σε σχέση με τα δάνεια που χρωστάνε.

Πράγμα που σημαίνει ότι σ’ αυτά τα 10 χρόνια «διαχείρισης της κρίσης» ο πραγματικός καπιταλισμός συνέχισε να τρώει εκτός απ’ τις εργατικές σάρκες και τα δικά του θεμέλια… Αφού, όχι μόνο δεν «λύνονται» οι πραγματικές εσωτερικές του αντινομίες αλλά, αντίθετα, οξύνονται…

Τα zombie δεν είναι χορτοφάγα 2

Τετάρτη 17 Οκτώβρη. Το έχουμε ξαναγράψει, ας το επαναλάβουμε: μπορεί μεν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να είναι έξω απ’ αυτή την εξέλιξη τα τελευταία χρόνια, αλλά αυτό δεν οφείλεται στην «καλή υγεία» του. Το αντίθετο. Οφείλεται στο ότι δεν έχει βρει λύση για τα «δάνεια σκουπίδια» της προηγούμενης περιόδου· άρα οφείλεται στην ανίατη κατάστασή του.

Δεν είναι, λοιπόν, το ελλαδιστάν μια «όαση» μέσα στην επερχόμενη έρημο. Είναι, μάλλον, ήδη κομμάτι της (εξάλλου στις καπιταλιστικές κρίσεις / αναδιαρθρώσεις δεν υπάρχουν «οάσεις», ειδικά με τόσο μικρή βάση συσσώρευσης όπως η ελληνική). Άσχετα, όμως, απ’ την ένταση και την έκταση της επίδρασης που θα έχει το επόμενο ξέσπασμα της κρίσης στον (ασήμαντου μεγέθους) ελληνικό καπιταλισμό, ο λόγος της «ανησυχίας» όλων των καθωσπρέπει και παγκόσμιας εμβέλειας οικονομικών μηχανισμών (δντ, bis, τράπεζα της αγγλίας, κλπ) είναι σοβαρός.

Ένα μόνο παράδειγμα. Η ελβετική credit suisse είναι ένας απ’ τους «μεγάλους παίκτες» στην «ευρωπαϊκή αγορά» των CLOs, η τρίτη στην κατάταξη. Τον περασμένο Σεπτέμβρη έστειλε γράμμα στους πελάτες της για να τους καθησυχάσει… Ποιο ήταν το βασικό της επιχείρημα; Ότι οι προβλέψεις για τις επιχειρηματικές χρεωκοπίες είναι κάτω απ’ τους μεσοπρόθεσμους μέσους όρους…

«Οι προβλέψεις»…

Αυτός και οι άλλοι πόλεμοι

Τετάρτη 17 Οκτώβρη. Τα χρηματοπιστωτικά πάρτυ, τα overdose και τα ξενερώματα πάνω στις καπιταλιστικές δομικές αντινομίες είναι, λογοτεχνική αδεία, ο πυρετός τους. Καθόλου παράδοξο ότι προσφέρουν τα βασικά στοιχεία για να καταλάβει κανείς τι είναι και που σκοπεύει ο «εμπορικός πόλεμος» ή ο «νεο-προστατευτισμός». Αλλά και οι εσωτερικές (ανά κράτος) ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις, που εκδηλώνονται με την πολιτική άνοδο, εδώ ή εκεί, των πιο «καθυστερημένων» (και άρα προβληματικών) τμημάτων του κεφάλαιου: που είναι εθνικιστικά και προσπαθούν να οικοδομήσουν διαταξικές «εθνικές ενότητες» υπό την καθοδήγησή τους, μοιράζοντας ψίχουλα στους υποτελείς.

Και τα δύο, ο εθνοκρατικός προστατευτισμός (μαζί με τις συγκρούσεις που προκαλεί σε πλανητική κλίμακα), ο anti-global νεο-εθνικισμός δηλαδή, αλλά και οι «εσωτερικές» έριδες / συγκρούσεις σε διάφορα κράτη, είναι παραλλαγές του ίδιου πράγματος: της προσπάθειας διάσωσης εκείνων των μερίδων του κεφάλαιου (των αφεντικών) που τείνουν προς ή φοβούνται κάποια επερχόμενη χρεωκοπία / κάποιο επερχόμενο ξεπέρασμα, και «αγχωμένα» προσπαθούν να διασφαλίσουν επικράτειες κυκλοφορίας των εμπορευμάτων τους / πραγματοποίησης της υπεραξίας που αποσπούν. Άρα ζώνες κερδοφορίας προφυλαγμένες απ’ τους ανταγωνιστές τους.

Πρόκειται για τα πιο αντιδραστικά (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης) τμήματα των «εθνικών» και των «διεθνών» αφεντικών. (Τα οποία, παρεπιπτόντως, έχουν την άνεση να ενσωματώνουν διάφορες post-modern και virtual κοινωνικές πόζες…) Γι’ αυτό χαρακτηρίζονται απ’ αυτό που είναι μόνο επιφανειακά αντιφατικό. Απ’ την μια μεριά δηλώνουν ένα κάποιο ενδιαφέρον για τους «ντόπιους εργαζόμενους», που μπορεί να εκφραστεί με μικρο-δόσεις «παροχών». Απ’ την άλλη είναι σκληρά ρατσιστές, αδιάλλακτοι εχθροί των μεταναστών και της μετανάστευσης, άρα ορκισμένοι εχθροί της (πολυεθνικής) εργατικής τάξης. Κι αυτό είναι βασικό στοιχείο της ιδεολογικής συμμαχίας τους με την εθνική (κάθε φορά) μικροαστική πλέμπα. (Ο συμπηλισμός, που χώνει και τους “μετανάστες” μέσα σε παρανοϊκούς καταλόγους, είναι αφάνταστα χρήσιμος στην παραγωγή της αποπροσανατολιστικής / κατευναστικής σύγχισης – αλλά γι’ αυτόν κάποια άλλη φορά…)

Το πρώτο, ο πατερναλιστικός «φιλεργατισμός» (απ’ το ψόφιο κουνάβι ως τον Σαλβίνι…) επιδιώκει να φέρει πίσω πολλαπλάσια κέρδη, σαν «εθνική ενότητα» του κεφάλαιου… Για κάθε χρήση (π.χ. «περισσότερη δουλειά τώρα», η περίπτωση της αυστρίας… ή πειθαρχία…) Το δεύτερο είναι αναπόφευκτο, αφού σαν καπιταλιστικές συμμαχίες (της μίας ή της άλλης έκτασης) δεν μπορούν παρά να μισούν την σύγχρονη εργατική τάξη σα σύνολο.

(Υπάρχει και συνέχεια…)

Χωματερές

Σάββατο 1 Σεπτέμβρη. Η αμερικανική «αγορά» των επιχειρηματικών ομολόγων σκουπιδιών υπολογίζεται σε πάνω από 1 τρισεκατομύρια δολάρια: αφού δεν υπήρχαν μετά το 2008/09 subprime στεγαστικά δάνεια σαν ορίζοντας “αρπαχτών” απ’ τους δανειστές χρήματος, το κενό έχει καλυφθεί από subprime bonds, κρατικά ή/και εταιρικά… Αν, τελικά, χρεωκοπήσει ένα μαγαζί σαν την ford (ή κάποιο ανάλογου μεγέθους) όλοι καταλαβαίνουν ότι θα πυροδοτηθεί η «μεγάλη φυγή», αφού σαν «ασφαλές καταφύγιο» θεωρούνται (και) τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. «Μεγάλη φυγή»; Ένας εύσχημος τρόπος για να διασκεδαστεί η αλυσίδα των νέων χρεωκοπιών.

Ένας χρηματιστής, ceo της αμερικανικής πολυεθνικής «επενδυτικής» τράπεζας Moelis, το περιέγραψε πρόσφατα ως εξής: Νομίζω ότι νοιώθουμε σα να επιστρέφουμε στο 2007· υπήρχε και τότε μια μυρωδιά στον αέρα· γίνονταν τρελά deal… Το καταλάβαινες ότι είναι ζήτημα χρόνου…

Ακριβώς… Ζήτημα χρόνου!